Philip Schaff: Creeds of Christendom, with a History and Critical notes. Volume II. The History of Creeds.

Theme

Font

Text Size

Show footnotes

Reader Width

« Prev

Latin Words and Phrases

Abusus vero, qui in his irrepserunt, et quorum occasione insigne hoc indulgentiarum nomen ab hæreticis blasphematur, emendatos et correctos
Ac ratio quidem, fide illustrata,
Accipe Spiritum Sanctum, aut per eam non imprimi characterem; vel eum, qui sacerdos semel fuit, laicum rursus fieri posse: anathema sit.
Ad consummationem salutaris de justificatione doctrinæ, quæ in præcedenti proxima sessione uno omnium patrum consensu promulgata fuit; consentaneum visum est de sanctissimis ecclesiæ sacramentis agere, per quæ omnis vera justitia vel incipit, vel cœpta augetur, vel amissa reparatur. Propterea sacrosancta, œcumenica et generalis Tridentina synodus, in Spiritu Sancto legitime congregata, præsidentibus in ea eisdem
Adversus etiam hominum quorundam callida ingenia, qui per dulces sermones et benedictiones seducunt corda innocentium, asserendum est, non modo infidelitate, per quam et ipsa fides amittitur, sed etiam quocumque alio mortali peccato, quamvis non amittatur fides, acceptam justificationis gratiam amitti; divinæ legis doctrinam defendendo, quæ a regno Dei non solum infideles excludit, sed et fideles quoque, fornicarios, adulteros, molles, masculorum concubitores, fures, avaros, ebriosos, maledicos, rapaces, ceterosque omnes, qui letalia committunt peccata, a quibus cum divinæ gratiæ
Apud rudem vero plebem difficiliores ac subtiliores quæstiones, quaæque ædificationem non faciunt,
At vero cum hoc ipsa ætate, qua salutifera Apostolici muneris efficacia vel maxime requiritur, non pauci inveniantur, qui illius auctoritati obtrectant; necessarium omnino esse censemus, prærogativam, quam unigenitus Dei Filius cum summo pastorali officio conjungere dignatus est, solemniter asserere.
Ceteros vero, qui ex superstitione, ignorantia, irreverentia, aut aliunde quomodocumque provenerunt, cum ob multiplices locorum et provinciarum, apud quas hi committuntur, corruptelas commode nequeant specialiter prohiberi; mandat omnibus episcopis, ut diligenter quisque hujusmodi abusus Ecclesiæ suæ colligat, eosque in prima synodo provinciali referat; ut, aliorum quoque episcoporum sententia cognita, statim ad summum Romanum pontificem deferantur, cujus auctoritate et prudentia, quod universali Ecclesiæ expediet, statuatur; ut ita sanctarum indulgentiarum munus pie, sancte et incorrupte omnibus fidelibus dispensetur.
Ceterum hoc sacramentum multis rationibus a baptismo differre
Ceterum implorare summis precibus
Christi; ita ut nihil prorsus eos ab ingressu cœli remoretur. Manere autem in baptizatis concupiscentiam vel fomitem, hæc sancta synodus fatetur et sentit: quæ cum ad agonem relicta sit, nocere non consentientibus, sed viriliter per Christi Iesu gratiam repugnantibus non valet: quinimmo qui legitime certaverit, coronabitur. Hanc concupiscentiam, quam aliquando apostolus peccatum appellat, sancta synodus declarat, ecclesiam catholicam nunquam intellexisse peccatum appellari, quod vere et proprie in renatis peccatum sit, sed quia ex peccato est et ad peccatum inclinat. Si quis autem contrarium senserit, anathema sit.
Christum Iesum, Filium suum, et ante legem et legis tempore multis sanctis patribus declaratum ac promissum, cum venit beata illa plenitudo temporis, ad homines miserit, ut et Iudæos, qui sub lege erant, redimeret, et gentes, quæ non sectabantur justitiam, justitiam apprehenderent, atque omnes adoptionem filiorum reciperent. Hunc proposuit Deus propitiatorem per fidem in sanguine ipsius pro peccatis nostris, non solum autem pro nostris, sed etiam pro totius mundi.
Christus Dominus multa et manifestissima miracula et prophetias ediderunt; et de Apostolis legimus: Illi autem profecti prædicaverunt ubique, Domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis. Et rursum scriptum est: Habemus firmiorem propheticum sermonem, cui bene facitis attendentes quasi lucernæ 1ucenti in caliginoso loco.
Circa ministrum autem hujus sacramenti declarat sancta synodus, falsas esse et a veritate evangelii penitus alienas doctrinas omnes, quæ ad alios quosvis homines, præter episcopos et sacerdotes clavium ministerium perniciose extendunt, putantes verba illa Domini: Quæcumque alligaveritis super terram, erunt alligata et in cœlo, et quæcumque solveritis
Commune hoc quidem est sanctissimæ Eucharistiæ cum ceteris sacramentis, symbolum esse rei sacræ, et invisibilis gratiæ formam visibilem; verum illud in ea excellens et singulare reperitur, quod reliqua sacramenta tunc primum sanctificandi vim habent, cum quis illis utitur: at in Eucharistia ipse sanctitatis auctor ante usum est. Nondum enim Eucharistiam de manu Domini apostoli susceperant, cum vere tamen ipse affirmaret corpus suum esse, quod præbebat.
Constitutio Dogmatica Prima de Ecclesia Christi.
Consuetudo asservandi in sacrario sanctam Eucharistiam adeo antiqua est, ut eam sæculum etiam Nicæni Concilii agnoverit. Porro deferri ipsam sacram Eucharistiam ad infirmos, et in hunc usum diligenter in ecclesiis conservari, præterquam quod cum summa æquitate et ratione conjunctum est, tum multis in conciliis præceptum invenitur et vetustissimo Catholicæ Ecclesiæ more est observatum.
Contra illa germana est atque expetenda libertas quæ, si privatim spectetur, erroribus et cupiditatibus teterrimis dominis hominem servire non sinit: si publice, civibus sapienter præest, facultatem augendorum commodorum large ministrat: remque publicam ab alieno arbitrio defendit.—Atqui honestam hanc et homine dignam libertatem, Ecclesia probat omnium maxime, eamque ut tueretur in populis firmam atque integram eniti et contendere nunquam destitit.
Contra inanem hæreticorum fiduciam.
Contritio, quæ primum locum inter dictos pœnitentis actus habet, animi dolor ac detestatio est de peccato commisso, cum proposito non peccandi de cetero. Fuit autem quovis tempore ad impetrandam veniam peccatorum hic contritionis motus necessarius, et in homine post baptismum lapso ita demum præparat ad remissionem peccatorum, si cum fiducia divinæ misericordiæ et voto præstandi reliqua conjunctus sit, quæ ad rite suscipiendum
Credimus in unum
Credo in
Credo in unum
Credo in unum Deum Patrem omnipotentem, factorem cœli et terra, visibilium omnium et invisibilium; et in unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei unigenitum, et ex Patre natum ante omnia sæcula; Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero; genitum, non factum, consubstantialem Patri, per quem omnia facta sunt: qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de cœlis, et incarnatas est de Spiritu Sancto ex Maria virgine, et homo factus est: crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus, et sepultus est: et resurrexit tertia die secundum Scripturas, et ascendit in cœlum, sedet ad dexteram Patris, et iterum venturus est cum gloria iudicare vivos et mortuos; cuius regni non erit finis: et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem, qui ex Patre Filioque procedit; qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur; qui locutus est per prophetas: et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum: et expecto resurrectionem mortuorum et vitam venturi sæculi. Amen.
Cum Catholica Ecclesia, Spiritu Sancto edocta ex sacris litteris et antiqua patrum traditione, in sacris conciliis et novissime in hoc œcumenica synodo docuerit, purgatorium esse, animasque ibi detentas, fidelium suffragiis, potissimum vero acceptabili altaris sacrificio, juvari; præcipit sancta synodus episcopis, ut sanam de purgatorio doctrinam a sanctis patribus et sacris conciliis traditam, a Christi fidelibus credi, teneri, doceri et ubique prædicari diligenter studeant.
Cum Scripturæ testimonio, apostolica traditione et patrum unanimi consensu perspicuum sit, per sacram ordinationem, quæ verbis et signis exterioribus perficitur, gratiam conferri, dubitare nemo debet, ordinem esse vere et proprie unum ex septem sanctæ Ecclesiæ sacramentis. Inquit enim apostolus: Admoneo te, ut resuscites gratiam Dei, quæ est in te, per impositionem manuum mearum. Non enim dedit nobis Deus spiritum timoris, sed virtutis et dilectionis et sobrietatis.
Cum autem divina res sit tam sancti sacerdotii ministerium, consentaneum fuit, quo dignius et majori cum veneratione exerceri posset, ut in Ecclesiæ ordinatissima dispositione plures et diversi essent ministrorum ordines, qui sacerdotio ex officio deservirent, ita distributi, ut, qui jam clericali tonsura insigniti essent, per minores ad majores ascenderent. Nam non solum de sacerdotibus, sed et de diaconis sacræ litteræ apertam mentionem faciunt, et quæ maxime in illorum ordinatione attendenda sunt gravissimis verbis docent; et ab ipso Ecclesiæ initio sequentium ordinum nomina, atque uniuscujusque eorum propria ministeria, subdiaconi scilicet,
Cum igitur matrimonium in lege evangelica veteribus connubiis per Christum gratia præstet, merito inter novæ legis sacramenta adnumerandum, sancti patres nostri, concilia, et universalis Ecclesiæ traditio semper docuerunt, adversus quam impii homines hujus sæculi insanientes non solum perperam de hoc venerabili sacramento senserunt, sed de more suo prætextu evangelii libertatem carnis introducentes, multa ab Ecclesiæ Catholicæ sensu et ab apostolorum temporibus probata consuetudine aliena scripto et verbo asseruerunt non sine magna Christi fidelium jactura; quorum temeritati sancta et universalis synodus cupiens occurrere, insigniores prædictorum schismaticorum hæreses et errores, ne plures ad
Cum potestas conferendi indulgentias a Christo Ecclesiæ concessa sit, atque hujusmodi potestate divinitus sibi tradita antiquissimis etiam temporibus illa usa fuerit, sacrosancta synodus indulgentiarum usum, Christiano populo maxime salutarem et sacrorum conciliorum auctoritate probatum, in Ecclesia retinendum esse docet et præcipit, eosque anathemate damnat, qui aut inutiles esse asserunt, vel eas concedendi in Ecclesia potestatem esse negant. In his tamen concedendis moderationem juxta veterem et probatam in Ecclesia consuetudinem adhiberi cupit, ne nimia facilitate ecclesiastica disciplina enervetur.
Cum vero Apostolus dicit, justificari hominem per fidem et gratis, ea verba in eo sensu intelligenda sunt, quem perpetuus ecclesiæ catholicæ consensus tenuit et expressit: ut scilicet per fidem ideo justificari dicamur, quia fides est humanæ salutis initium, fundamentum et radix omnis justificationis, sine qua impossibile est placere Deo et ad filiorum ejus consortium pervenire: gratis autem justificari ideo dicamur, quia nihil eorum, quæ, justificationem præcedunt, sive fides sive opera, ipsam justificationis gratiam promeretur: si enim gratia est, jam non ex operibus: alioquin, ut idem apostolus inquit, gratia jam non est gratia.
Cumque natura hominum ea sit, ut non facile queat sine adminiculis exterioribus ad rerum divinarum meditationem sustolli, propterea pia mater Ecclesia ritus quosdam, ut scilicet quædam summissa voce, alia vero elatiore, in missa pronunciarentur, instituit. Cerimonias item, adhibuit, ut mysticas benedictiones, lumina, thymiamata, vestes, aliaque id genus multa ex apostolica disciplina et traditione, quo et majestas tanti sacrificii commendaretur, et mentes fidelium per hæc visibilia religionis et pietatis signa ad rerum altissimarum, quæ in hoc sacrificio latent, contemplationem excitarentur.
Curent autem episcopi, ut fidelium vivorum suffragia, missarum scilicet sacrificia, orationes, eleemosynæ, aliaque pietatis opera, quæ a fidelibus pro aliis fidelibus defunctis fieri consueverunt, secundum Ecclesiæ instituta pie et devote fiant; et quæ pro illis ex testatorum fundationibus vel alia ratione debentur, non perfunctorie, sed a sacerdotibus et Ecclesia ministris et aliis, qui hoc præstare tenentur, diligenter et accurate persolvantur.
Datum Romæ in publica Sessione in Vaticana Basilica, solemniter celebrata, anno Incarnationis Dominicæ millesimo octingentesimo septuagesimo, die vigesima quarto, Aprilis. Pontificatus Nostri anno vigesimo quarto.
Datum Romæ, in publica Sessione in Vaticana Basilica, solemniter celebrata, anno Incarnationis Dominicæ millesimo octingentesimo septuagesimo, die decima octava Julii. Pontificatus Nostri anno vigesimo quinto.
De Apostolici Primatus in beato Petro institutione.
De Deo rerum omnium Creatore.
De Fide et Ratione.
De Fide.
De Revelatione.
De Romani Pontificis infallibili magisterio.
De acceptæ justificationis incremento.
De aqua miscenda vino in calice offerendo.
De canone missæ.
De dispensatione et mysterio Adventus Christi.
De ecclesiastica hierarchia et ordinatione.
De excellentia sanctissimæ Eucharistiæ super reliqua sacramenta.
De fructu justificationis, hoc est, de merito bonorum operum, deque ipsius meriti ratione.
De institutione sacerdoti novæ legis.
De institutione sacrosancti missæ sacrificii.
De ipsis rebus, quæ sunt mixti juris, per se statuunt gubernatores rei civilis arbitratu suo, in
De lapsis, et eorum reparatione.
De missæ ceremoniis et ritibus.
De missa in honorem sanctorum.
De missa, in qua solus sacerdos communicat.
De naturæ et legis ad justificandos homines imbecillitate.
De necessitate præparationis ad justificationem in adultis, et unde sit.
De observatione mandatorum, deque illius necessitate et possibilitate.
De perpetuitate Primatus beati Petri in Romanis Pontificibus.
De perseverantiæ munere.
De ratione institutionis sanctissimi hujus sacramenti.
De reali præsentiæ Domini nostri Iesu Christi in sanctissimo Eucharistiæ sacramento.
De recta sententia
De religione autem putare, nihil inter formas dispares et contrarias interesse, hunc plane habet exitum, nolle ullam probare judicio, nolle usu. Atqui istud ab atheismo, si nomine aliquid differt, re nihil differt. Quibus enim Deum esse persuasum est, ii, modo constare sibi, nec esse perabsurdi velint, necessario intelligunt, usitatas in cultu divino rationes, quarum tanta est differentiæ maximisque etiam de rebus
De septem ordinibus.
De vi et ratione Primatus Romani Pontificis.
Declarat præterea sancta synodus, pie et religiose admodum in Dei Ecclesiam inductum fuisse hunc morem, ut singulis annis peculiari quodam et festo die præcelsum hoc et venerabile sacramentum singulari veneratione ac solemniter celebraretur, utque in processionibus reverenter et honorifice illud per vias et loca publica circumferretur. Æquissimum est enim, sacros
Declarat præterea, ipsius justificationis exordium in adultis a Dei per Christum Iesum præveniente gratia sumendum esse, hoc est, ab ejus vocatione, qua, nullis eorum existentibus meritis, vocantur; ut, qui per peccata a Deo aversi erant, per ejus excitantem atque adjuvantem gratiam ad convertendum se ad suam ipsorum justiftcationem, eidem gratiæ libere assentiendo et cooperando, disponantur: ita ut, tangente Deo cor hominis per Spiritus Sancti illuminationem, neque homo ipse nihil omnino agat, inspirationem illam recipiens, quippe qui illam et abjicere potest, neque tamen sine gratia Dei movere se ad justitiam coram illo libera sua voluntate possit. Unde in sacris litteris cum dicitur: Convertimini ad me, et ego convertar ad vos: libertatis nostræ admonemur. Cum respondemus: Converte nos, Domine, ad te, et convertemur: Dei nos gratia præveniri confitemur.
Declarat tamen hæc ipsa sancta synodus, non esse suæ intentionis comprehendere in hoc decreto, ubi de peccato originali agitur, beatam et immaculatam virginem Mariam, Dei genitricem; sed observandas esse constitutiones felicis recordationis Sixti papæ IV. sub pænis in eis constitutionibus contentis, quas innovat.
Decretum I.
Decretum II.
Decretum III.
Decretum IV.
Decretum IX.
Decretum V.
Decretum VI.
Decretum VII.
Decretum VIII.
Decretum X.
Decretum XI.
Decretum XII.
Decretum XIII.
Decretum XIV.
Decretum XV.
Decretum XVIII.
Dei Filius et generis humani Redemptor, Dominus Noster Jesus Christus, ad Patrem cœlestem rediturus, cum Ecclesia sua in terris militante omnibus diebus usque ad consummationem sæculi futurum se esse promisit. Quare dilectæ sponsæ præsto esse, adsistere docenti, operanti benedicere, periclitanti opem ferre nullo unquam tempore destitit. Hæc vero salutaris ejus providentia, cum ex aliis beneficiis innumeris continenter apparuit, tum iis manifestissime comperta est fructibus, qui orbi Christiano e Conciliis œcumenicis, ac nominatim
Dei est, quia a Deo nobis infunditur per Christi meritum. Neque vero illud omittendum est, quod licet bonis operibus in sacris litteris usque adeo tribuatur, ut etiam qui uni ex minimis suis potum aquæ frigidæ dederit, promittat Christus eum non esse sua mercede cariturum, et apostolus testetur, id quod in præsenti est momentaneum et leve tribulationis nostræ, supra modum in sublimitate æternum glorias pondus operari in nobis: absit tamen, ut Christianus homo in se ipso vel confidat vel glorietur, et non in Domino, cujus tanta est erga omnes homines bonitas, ut eorum velit esse merita, quæ sunt ipsius dona. Et quia in multis offendimus omnes, unusquisque, sicut misericordiam et bonitatem, ita severitatem et judicium ante oculos habere debet, neque se ipsum aliquis, etiam si nihil sibi conscius fuerit, judicare; quoniam omnis hominum vita non humano judido examinanda et judicanda est, sed Dei, qui illuminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium: et tunc laus erit unicuique a Deo, qui, ut scriptum
Dei respectu habito, unicus est veri et falsi, boni et mali arbiter, sibi ipsi est lex et naturalibus suis viribus ad hominum ac populorum bonum curandum sufficit.
Dei, sed traditiones hominum, doctrinam de gratia, et verum Dei cultum atque ipsum beneficium mortis Christi obscurantes: anathema sit.
Demum autem paterno affectu admonet sancta synodus, hortatur, rogat et obsecrat per viscera misericordiæ Dei nostri, ut omnes et singuli, qui Christiano nomine censentur, in hoc unitatis signo, in hoc vinculo caritatis, in hoc concordiæ symbolo jam tandem aliquando conveniant et concordent, memoresque tantæ majestatis, et tam eximii amoris Iesu Christi, Domini nostri, qui dilectam animam suam in nostræ salutis pretium et carnem suam nobis dedit ad manducandum, hæc sacra mysteria corporis et sanguinis ejus ea fidei constantia et firmitate ea animi devotione, ea pietate et cultu credant et venerentur, ut panem illum supersubstantialem frequenter suscipere possint, et is vere eis sit animæ vita et perpetua sanitas mentis, cujus vigore confortati, ex hujus miseræ peregrinationis itinere ad cœlestem patriam pervenire valeant, eumdem panem angelorum, quem modo sub sacris velaminibus edunt, absque ullo velamine manducaturi.
Demum quoad satisfactionem, quæ ex omnibus pœnitentiæ, partibus, quemadmodum a patribus nostris Christiano populo fuit perpetuo tempore commendata, ita una maxime nostra ætate summo pietatis prætextu impugnatur ab iis, qui speciem pietatis habent, virtutem autem ejus abnegarunt: sancta synodus declarat, falsum omnino esse et a verbo Dei alienum, culpam a Domino nunquam remitti, quin universa etiam pœna condonetur. Perspicua enim et illustria in sacris litteris exempla reperiuntur, quibus, præter divinam traditionem, hic error quam manifestissime revincitur. Sane et divinæ justitiæ ratio exigere videtur, ut aliter ab eo in gratiam recipiantur, qui ante baptismum per ignorantiam deliquerint; aliter vero qui semel a peccati et dæmonis servitute liberati, et accepto Spiritus Sancti dono, scientes templum Dei violare et Spiritum Sanctum contristare non formidaverint. Et divinam clementiam decet, ne ita nobis absque ulla
Denique eadem sancta synodus docet, parvulos usu rationis carentes nulla obligari necessitate ad sacramentalem Eucharistiæ communionem, siquidem, per baptismi lavacrum regenerati et Christo incorporati, adeptam jam filiorum Dei gratiam in illa ætate amittere non possunt. Neque ideo tamen damnanda est antiquitas, si eum morem in quibusdam locis aliquando servavit. Ut enim sanctissimi illi patres sui facti probabilem causam pro illius temporis ratione habuerunt, ita certe eos nulla salutis necessitate id fecisse sine controversia credendum est.
Deo placere datum est.
Descendit ad inferna
Deus enim, sicut in rebus, quæ sunt quæque cernuntur, caussas genuit secundarias, in quibus perspici aliqua ratione posset natura actioque divina, quæque ad eum finem, quo hæc rerum spectat universitas, conducerent: ita in societate civili voluit esse principatum, quem qui gererent, in imaginem quamdam divinæ in genus humanum potestatis divinæque providentiæ referrent. Debet igitur imperium justum esse, neque herile, sed quasi paternum, quia Dei justissima in homines potestas est et cum paterna bonitate conjuncta: gerendum vero est ad utilitatem, civium, quia qui præsunt cæteris, hac una de caussa præsunt, ut civitatis utilitatem tueantur. Neque ullo pacto committendum unius ut, vel paucorum commodo serviat civilis auctoritas, cum ad commune omnium bonum constituta sit. Quod si, qui præsunt, delabantur in dominatum injustum, si importunitate superbiave peccaverint, si male populo consuluerint,
Disponuntur autem ad ipsam justitiam, dum excitati divina gratia et adjuti, fidem ex auditu concipientes, libere moventur in Deum, credentes vera esse, quæ divinitus revelata et promissa sunt; atque illud in primis, a Deo justificari impium per gratiam ejus), per redemptionem, quæ est in Christo Iesu: et, dum peccatores se esse intelligentes, a divinæ justitiæ timore, quo utiliter concutiuntur, ad considerandam Dei misericordiam se convertendo, in spem eriguntur, fidentes Deum sibi propter Christum propitium fore; illumque, tamquam omnis justitiæ fontem diligere incipiunt; ac propterea moventur adversus peccata per odium aliquod et detestationem, hoc est, per eam pœnitentiam, quam ante baptismum agi oportet: denique dum proponunt suscipere baptismum inchoare novam vitam, et servare divina mandata. De hac dispositione scriptum est: Accedentem ad Deum oportet credere, quia est, et quod inquirentibus se remunerator sit: et, Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua; et: Timor
Docemus itaque et declaramus, juxta Evangelii testimonia primatum jurisdictionis in universam Dei Ecclesiam immediate et directe beato Petro Apostolo promissum atque collatum a Christo Domino fuisse. Unum enim Simonem, cui jam pridem dixerat: Tu vocaberis Cephas, postquam ille suam edidit confessionem inquiens: Tu es Christus, Filius Dei vivi, solemnibus his verbis allocutus est Dominus: Beatus es, Simon Bar-Jona, quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus, qui in cœlis est: et ego
Docemus proinde et declaramus, Ecclesiam Romanam, disponente
Docet præterea sancta synodus, sacramenti pœnitentiæ formam, in qua præcipue ipsius vis sita est, in illis ministri verbis positam esse: Ego te absolvo, etc. Quibus quidem de Ecclesiæ sanctæ more preces quædam laudabiliter adjunguntur; ad ipsius tamen formæ essentiam nequaquam spectant, neque ad ipsius sacramenti administrationem sunt necessariæ. Sunt autem quasi materia hujus sacramenti ipsius pœnitentis actus, nempe contritio, confessio, et satisfactio. Qui quatenus in pœnitente ad integritatem sacramenti, ad plenamque et perfectam peccatorum remissionem ex Dei institutione requiruntur,
Docet præterea, tantam esse divinæ munificentiæ largitatem, ut non solum pænis sponte a nobis pro vindicando peccato susceptis, aut sacerdotis arbitrio pro mensura delicti impositis, sed etiam, quod maximum amoris argumentum est, temporalibus flagellis a Deo inflictis et a nobis patienter toleratis apud Deum Patrem per Christum Iesum satisfacere valeamus.
Doctrinam, quæ tenet, beatissimam Virginem Mariam in primo instanti suæ Conceptionis fuisse singulari omnipotentis Dei gratiæ privilegio, intuitu meritorum Christi Jesu Salvatoris humani generis, ab omni originalis
Domini expellit peccatum; et: Pœnitentiam agite, et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi, in remissionem peccatorum vestrorum, et accipietis donum Spiritus Sancti; et: Euntes ergo docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii et Spiritus Sancti, docentes eos servare quæcumque mandavi vobis; denique: Præparate corda vestra Domino.
Domino, super omnes alias ordinariæ potestatis obtinere principatum, et hanc Romani Pontificis jurisdictionis potestatem, quæ vere episcopalis est, immediatam esse: erga quam cujuscumque ritus et dignitatis pastores atque fideles, tam seorsum singuli quam simul omnes, officio hierarchicæ subordinationis veræque obedientiæ obstringuntur, non solum in rebus, quæ ad fidem et mores, sed etiam in iis, quæ ad disciplinam et regimen Ecclesiæ per totum orbem diffusæ pertinent; ita ut, custodita cum Romano Pontifice tam communionis, quam ejusdem fidei professionis unitate, Ecclesiæ Christi sit unus grex sub uno summo pastore. Hæc est Catholicæ veritatis doctrina, a qua deviare salva fide atque salute nemo potest.
Dositheus miseratione divina Patriarcha sanctæ Hierusalem et totius Palastinæ assero et confiteor, hanc esse fidem Ecclesiæ Orientalis.
Duos vero articulos alias propositos nondum tamen excussos, videlicet: an rationes, quibus sancta Catholica Ecclesia adducta fuit, ut communicaret laicos atque etiam non celebrantes sacerdotes, sub una tantum panis specie, ita sint retinendæ, ut nulla ratione calicis usus cuiquam sit permittendus; et: an, si honestis et Christianæ caritati consentaneis rationibus concedendus alicui vel nationi vel regno calicis usus videatur, sub aliquibus conditionibus concedendus sit, et quænam sint illæ, eadem
ERRORES DE ECCLESIA EJUSQUE JURIBUS.
ERRORES DE SOCIETATE CIVILI TUM IN SE, TUM IN SUIs AD ECCLESIAM RELATIONIBUS SPECTATA.
ERRORS CONCERNING THE CHURCH AND HER RIGHTS.
Eadem regula veritatis docet nos credere, post Patrem, etiam
Eadem sancta mater Ecclesia tenet et docet, Deum, rerum omnium principium et finem, naturali humanæ rationis lumine e rebus creatis certo cognosci posse; invisibilia enim ipsius, a creatura mundi, per ea quæ facta sunt, intellecta, conspiciuntur: attamen placuisse ejus sapientiæ et bonitati, alia, eaque supernaturali via se ipsum ac æterna voluntatis suæ decreta humano generi revelare, dicente Apostolo: Multifariam, multisque modis olim Deus loquens patribus in Prophetis: novissime, diebus istis locutus est nobis in Filio.
Eamdem sancti Ecclesiæ Patres rationum momentis tueri pro opportunitate studuerunt: romanique pontificis invicta animi constantia adversus oppugnatores indicare nunquam prætermiserunt.
Earum nonnullas indicare sufficiat.
Ecclesiæ potestas circa dispensationem sacramenti Eucharistiæ.
Ecclesiam a Domino nostro Jesu Christo plenam potestatem traditam esse.
Ecclesiam suam in definienda doctrina de fide vel moribus instructam esse voluit; ideoque ejusmodi Romani Pontificis definitiones ex sese, non autem ex consensu Ecclesiæ, irreformabiles esse.
Ecclesiam vero in suorum officiorum munere potestati civili velle esse subjectam, magna quidem injuria, magna temeritas est. Hoc facto perturbatur ordo, quia quæ naturalia sunt præponuntur iis quæ sunt supra naturam: tollitur aut certe magnopere minuitur frequentia bonorum, quibus, si nulla re impediretur, communem
Ecclesiastica potestas suam
Edita in Sessione Quarta Sacrosancti Œcumenici Concilii Vaticani.
Ejusmodi de regenda civitate sententias ipsa naturalis ratio convincit, a veritate dissidere plurimum.—Quidquid enim potestatis usquam est, a Deo tanquam maximo augustissimoque fonte proficisci, ipsa natura testatur.
Ejusmodi est, quam summatim attigimus, civilis hominum societatis christiana temperatio, et hæc non temere neque ad libidinem ficta, sed ex maximis ducta verissimisque principiis, quæ ipsa naturali ratione confirmantur.
Eorum principiorum illud est maximum, omnes homines, quemadmodum genere naturaque similes intelliguntur, ita reapse esse in actione vitæ inter se pares: unumquemque ita esse sui juris, ut nullo modo sit alterius auctoritati obnoxius: cogitare de re qualibet quæ velit, agere quod lubeat, libere posse: imperandi aliis
Epilogus.
Episcopum aliamque civitatem transferri.
Ergo Salvator noster, discessurus ex hoc mundo ad Patrem, sacramentum hoc instituit, in quo divitias divini sui erga homines amoris velut effudit, memoriam faciens mirabilium suorum; et in illius sumptione colere nos sui memoriam præcepit, suamque annunciare mortem, donec ipse ad judicandum mundum veniat. Sumi autem voluit sacramentum hoc, tamquam spiritualem animarum cibum, quo alantur, et confortentur viventes vita illius, qui dixit: Qui manducat me, et ipse vivet propter me: et tamquam antidotum, quo liberemur a culpis quotidianis, et a peccatis mortalibus præservemur. Pignus præterea id esse voluit futuræ nostræ gloriæ, et perpetuæ felicitatis, adeoque symbolum unius illius corporis, cujus ipse caput existit, cuique nos, tamquam membra, arctissima fidei, spei et caritatis connexione adstrictos esse voluit, ut idipsum omnes diceremus, nec essent in nobis schismata.
Ergo quod inquiunt Ecclesiam recentiori civitatem invidere disciplinæ, et quæcumque horum temporum ingenium peperit, omnia promiscue repudiare, inanis est et jejuna calumnia. Insaniam quidem repudiat opinionum: improbat nefaria seditionum studia illumque nominatim habitum animorum,
Et cum sancta sancta administrari conveniat, sitque hoc omnium sanctissimum sacrificium, Ecclesia Catholica, ut digne reverenterque offerretur ac perciperetur, sacrum canonem multis ante sæculis instituit, ita ab omni errore purum, ut nihil in eo contineatur, quod non maxime sanctitatem ac pietatem quamdam redoleat, mentesque oferentium in Deum erigat.
Et in
Et quamvis in honorem et memoriam sanctorum nonnullus interdum missas Ecclesia celebrare consueverit, non tamen illis sacrificium offerri docet, sed Deo soli, qui illos coronavit; unde nec sacerdos dicere solet: Offero tibi sacrificium, Petre vel Paule; sed, Deo de illorum victoriis gratias agens, eorum patrocinia implorat, ut ipsi pro nobis intercedere dignentur in cœlis, quorum memoriam facimus in terris.
Et quoniam divino Apostolici primatus jure Romanus Pontifex universæ Ecclesiæ præest,
Et quoniam in divino hoc sacrificio, quod in missa peragitur, idem ille Christus continetur et incruente immolatur, qui in ara crucis semel se ipsum cruente obtulit, docet sancta synodus, sacrificium istud vere propitiatorium esse, per ipsumque fieri, ut, si cum vero corde et recta fide, cum metu et reverentia, contriti ac pœnitentes ad Deum accedamus, misericordiam consequamur et gratiam inveniamus in auxilio opportuno. Hujus quippe oblatione placatus Dominus gratiam et donum pœnitentiæ concedens, crimina et peccata etiam ingentia dimittit. Una enim eademque est hostia, idem nunc offerens sacerdotum ministerio, qui se ipsum tunc in cruce obtulit, sola offerendi ratione diversa. Cujus quidem oblationis cruentæ, inquam, fructus per hanc incruentam uberrime percipiuntur, tantum abest, ut illi per hanc quovis modo derogetur. Quare non solum pro fidelium vivorum peccatis, pœnis, satisfactionibus et aliis necessitatibus, sed pro defunctis
Et semper hæc fides in Ecclesia Dei fuit, statim post consecrationem verum Domini nostri corpus verumque ejus sanguinem sub panis et vini specie una cum ipsius anima et divinitate existere; sed corpus quidem sub specie panis et sanguinem sub vini specie ex vi verborum; ipsum autem corpus sub specie vini, et sanguinem sub specie panis, animamque sub utraque, vi naturalis illius connexionis et concomitantiæ, qua partes Christi Domini, qui jam ex mortuis resurrexit non amplius
Etsi missa magnam contineat populi fidelis eruditionem; non tamen expedire visum est patribus, ut vulgari passim lingua celebraretur. Quamobrem, retento ubique cujusque Ecclesiæ antiquo et a sancta Romana Ecclesia, omnium ecclesiarum matre et magistra, probato ritu, ne oves Christi esuriant, neve parvuli panem petant et non sit qui frangat eis, mandat sancta synodus pastoribus et singulis curam animarum gerentibus, ut frequenter inter missarum celebrationem vel per se vel per alios ex iis, quæ in missa leguntur, aliquid exponant; atque inter cetera sanctissimi hujus sacrificii mysterium aliquod declarent, diebus præsertim dominicis et festis.
Ex iis autem pontificum præscriptis illa omnino intelligi necesse est, ortum publicæ potestatis a Deo ipso, non a multitudine repeti oportere: seditionum licentiam cum ratione pugnare: officia
Ex institutione sacramenti pœnitentiæ jam explicata universa Ecclesia semper intellexit, institutam etiam esse a Domino integram peccatorum confessionem, et omnibus post baptismum lapsis jure divino necessariam existere, quia Dominus noster Iesus Christus, e terris ascensurus ad cœlos, sacerdotes sui ipsius vicarios reliquit, tamquam præsides et judices, ad quos omnia mortalia crimina deferantur, in quæ Christi fideles ceciderint, quo, pro potestate clavium, remissionis aut retentionis peccatorum sententiam pronuncient. Constat enim, sacerdotes judicium hoc incognita causa exercere non potuisse, nec æquitatem quidem illos in pænis injungendis servare potuisse, si in genere tumtaxat, et non potius in specie, ac sigillatim sua ipsi peccata declarassent. Ex his colligitur, oportere a pœnitentibus omnia peccata mortalia, quorum post diligentem sui discussionem conscientiam habent, in confessione recenseri, etiam si occultissima illa sint et tantum adversus duo ultima decalogi præcepta commissa, quæ nonnunquam animum
Fabricatorem cæli et terræ
Fuit aliquando tempus, cum evangelica philosophia gubernaret civitates: quo tempore Christianæ sapientiæ vis illa et divina virtus in leges, instituta, mores populorum, in omnes reipublicæ ordines rationesque penetraverat: cum religio per Jesum Christum instituta in eo, quo æquum erat, dignitatis gradu firmiter collocata, gratia principum legitimaque magistratuum tutela ubique floreret: cum sacerdotium atque imperium concordia et amica officiorum vicissitudo auspicato conjungeret. Eoque modo composita civitas fructus tulit omni opinione majores, quorum viget memoria et vigebit innumerabilibus rerum
Gratiam vero, quæ naturalem illum amorem perficeret et indissolubilem
Hæc est fides catholicæ: quam nisi quisque fideliter firmiterque crediderit, salvus esse non poterit.
Hæc porro supernaturalis revelatio, secundum universalis Ecclesiæ fidem, a sancta Tridentina Synodo declaratam, continetur in libris scriptis et sine scripto traditionibus, quæ ipsius Christi ore ab Apostolis acceptæ, aut ab ipsis Apostolis Spiritu Sancto dictante quasi per manus traditæ, ad nos usque pervenerunt. Qui quidem veteris et Novi Testamenti libri integri cum omnibus suis partibus, prout in ejusdem Concilii decreto recensentur, et in veteri vulgata latina editione habentur, pro sacris et canonicis suscipiendi sunt. Eos vero Ecclesia pro sacris et canonicis habet, non ideo, quod sola humana industria concinnati, sua deinde
Hæc quidem sunt, quæ de constituendis temperandisque civitatibus
Hæc quidem, Venerabiles Fratres, habuimus, quæ universis Catholici orbis gentibus traderemus de civitatum constitutione Christiana, officiisque civium singulorum.
Hæc sacrosancta, œcumenica, et generalis tridentina synodus, in Spiritu sancto legitime congregata, in ea præsidentibus eisdem tribus apostolicæ sedis legatis, magnitudinem rerum tractandarum considerans, præsertim earum, quæ duobus illis capitibus, de extirpandis hæresibus, et moribus reformandis, continentur, quorum causa præcipue est congregata; agnoscens autem cum apostolo, non esse sibi colluctationem adversus carnem et sanguimem, sed adversus spirituales neguitias in cœlestibus, cum eodem omnes et singulos in primis
Hæc societas, quamvis ex hominibus constet non secus ac civilis communitas, tamen propter finem sibi constitutum, atque instrumenta quibus ad finem contendii, supernaturalis est et spiritualis; atque idcirco distinguitur ac differt a societate civili: et, quod plurimum interest, societas est genere et jure perfecta, cum adjumenta ad incolumitatem actionemque suam necessaria, voluntate beneficioque conditoris sui, omnia in se et per se ipsa possideat. Sicut
Hæc sunt, quæ de pœnitentiæ et extremæ unctionis sacramentis sancta hæc œcumenica synodus profitetur et docet atque omnibus Christi fidelibus credenda et tenenda proponit. Sequentes autem canones inviolabiliter servandos esse tradit, et asserentes contrarium perpetuo damnat et anathematizat.
Hæc ut fidelius observentur, statuit sancta synodus, nemini licere ullo in loco vel ecclesia, etiam quomodolibet exempta, ullam insolitam ponere vel ponendam curare imaginem, nisi ab episcopo approbata fuerit; nulla etiam admittenda esse nova miracula, nec novas reliquias recipiendas, nisi eodem recognoscente et approbante episcopo, qui, simul atque de iis aliquid compertum habuerit, adhibitis in consilium theologis et aliis piis viris, ea faciat, quæ veritati et pietati consentanea judicaverit.
Hac igitur ratione justificatis hominibus, sive acceptam gratiam perpetuo conservaverint, sive amissam recuperaverint, proponenda sunt apostoli verba: Abundate in omni opere bono, scientes, quod labor vester non est inanis in Domino; non enim injustus est Deus, ut obliviscatur operis vestri et dilectionis, quam ostendistis in nomine ipsius; et: Nolite amittere confidentiam vestram, quæ magnam habet remunerationem. Atque ideo bene operantibus usque in finem, et in Deo sperantibus proponenda est vita æterna, et tanquam gratia filiis Dei per Christum Iesum misericorditer promissa, et tanquam merces ex ipsius Dei promissione bonis ipsorum operibus et mentis fideliter reddenda. Hæc est enim illa corona justitiæ, quam post suum certamen et cursum repositam sibi esse aiebat apostolus, a justo
Hac porro impietate circumquaque grassante, infeliciter contigit, ut plures etiam e Catholicæ Ecclesiæ filiis a via veræ pietatis aberrarent, in iisque, diminutis paullatim veritatibus, sensus Catholicus attenuaretur. Variis enim ac peregrinis doctrinis abducti, naturam et gratiam, scientiam humanam et fidem divinam perperam commiscentes, genuinum sensum dogmatum, quem tenet ac docet sancta mater Ecclesia, depravare, integritatemque et sinceritatem fidei in periculum adducere comperiuntur.
Hac ratione constitutam civitatem, perspicuum est, omnino debere plurimis maximisque officiis, quæ ipsam jungunt Deo, religione publica satisfacere.—Natura et ratio, quæ jubet singulos sancte religioseque Deum colere, quod in ejus potestate sumus, et quod ab eo profecti ad eumdem reverti debemus, eadem lege adstringit civilem communitatem. Homines enim communi societate conjuncti nihilo sunt minus in Dei potestate, quam singuli; neque minorem quam singuli gratiam Deo societas debet, quo auctore coaluit, cujus nutu conservatur, cujus beneficio innumerabilem bonorum, quibus affluit, copiam accepit. Quapropter sicut nemini licet sua adversus Deum officia negligere, officiumque est maximum amplecti et animo et moribus religionem, nec quam quisque maluerit, sed quam Deus jusserit, quamque certis minimeque dubitandis indiciis unam ex omnibus veram esse constiterit: eodem modo civitates non possunt, citra scelus, gerere se tanquam si Deus omnino non esset, aut curam religionis velut alienam nihilque profuturam abjicere,
Hac via duas res præclarissimas Catholici consecuturi sunt: alteram, ut adjutores sese impertiant Ecclesiæ in conservanda propagandaque sapientia Christiana: alteram ut beneficio maximo afficiant societatem civilem, cujus malarum doctrinarum cupiditatumque caussa, magnopere periclitatur salus.
Hanc dispositionem, seu præparationem justificatio ipsa consequitur, quæ non est sola peccatorum remissio, sed et sanctificatio et renovatio interioris hominis per voluntariam susceptionem gratiæ et donorum, unde homo ex injusto fit justus, et ex inimico amicus, ut sit heres secundum spem vitæ, æternæ.
Hanc regulam ab initio Evangelii decucurrisse, etiam ante priores quosque hæreticos, ne dum ante Praxean hesternum, probabit tam ipsa posteritas omnium hæreticorum, quam ipsa novellitas Praxeæ hesterni.
Harum rerum adipiscendarum ratio constitui uno certoque modo haud commode potest cum debeat singulis locis temporibusque, quæ
Haud aliter actum in primis Ecclesiæ ætatibus. Mores enim et studia ethnicorum quam longissime a studiis abhorrebant moribusque evangelicis: Christianos tamen cernere erat in media superstitione incorruptos semperque suî similes animose, quacumque daretur aditus, inferre sese. Fideles in exemplum principibus, obedientesque, quoad fas esset, imperio legum, fundebant mirificum splendorem sanctitatis usquequaque, prodesse studebant fratribus, vocare ceteros ad sapientiam Christi, cedere tamen loco atque emori fortiter parati, si honores, si magistratus, si imperia retinere, incolumi virtute nequivissent.
Hic solus verus Deus bonitate sua et omnipotenti virtute non ad augendam suam beatitudinem, nec ad acquirendam, sed ad manifestandam perfectionem suam per bona, quæ creaturis impertitur, liberrimo consilio simul ab initio temporis utramque de nihilo condidit creaturam, spiritualem et corporalem, angelicam videlicet et mundanam, ac deinde humanam quasi communem ex spiritu et corpore constitutam.
Hinc profecto illa nascuntur; exlex uniuscujusque conscientiæ judicium; liberrimæ de Deo colendo, de non colendo, sententiæ infinita tum cogitandi, tum cogitata publicandi licentia.
His autem positis, quæ maxime probantur hoc tempore, fundamentis reipublicæ, facile apparet, quem in locum quamque iniquum compellatur Ecclesia. Nam ubi cum ejusmodi doctrinis actio rerum consentiat, nomini Catholico par cum societatibus ab eo alienis vel etiam inferior locus in civitate tribuitur: legum ecclesiasticarum nulla habetur ratio: Ecclesia, quæ jussu mandatoque Jesu Christi docere omnes gentes debet, publicam populi institutionem jubetur nihil attingere.
Hoc autem vinculo duos tantummodo copulari et conjungi, Christus Dominus apertius docuit, cum postrema illa verba tamquam a Deo prolata referens dixit: Itaque jam non sunt duo, sed una caro; statimque ejusdem nexus firmitatem ab Adamo tanto ante pronuntiatam his verbis confirmavit: Quod ergo Deus conjunxit, homo non separet.
Hoc igitur veritatis et fidei numquam deficientis charisma Petro ejusque in hac Cathedra successoribus divinitus collatum est, ut excelso suo munere in omnium salutem fungerentur, ut universus Christi grex per eos ab erroris venenosa esca aversus, cœlestis doctrinæ pabulo nutriretur,
Hoc quoque perpetuus Ecclesiæ Catholicæ consensus tenuit et tenet, duplicem esse ordinem cognitionis, non solum principio, sed objecto etiam distinctum: principio quidem, quia in altero naturali ratione, in altero fide divina cognoscimus; objecto autem, quia præter ea, ad quæ naturalis ratio pertingere potest, credenda nobis proponuntur mysteria in Deo abscondita, quæ, nisi revelata divinitus, innotescere non possunt. Quocirca Apostolus, qui a gentibus Deum per ea, quæ facta sunt, cognitum esse testatur, disserens tamen de gratia et veritate, quæ per Jesum Christum facta est, pronunciat: Loquimur Dei sapientiam in mysterio, quæ abscondita est, quam prædestinavit Deus ante sæcula in gloriam nostram, quam nemo principum hujus sæculi cognovit: nobis autem revelavit Deus per Spiritum suum: Spiritus enim omnia scrutatur, etiam profunda Dei. Et ipse Unigenitus confitetur Patri, quia abscondit hæc a sapientibus et prudentibus, et revelavit ea parvulis.
Huic divinæ revelationi tribuendum quidem est, ut ea, quæ in rebus divinis humanæ rationi per se impervia non sunt, in præsenti quoque generis humani conditione ab omnibus expedite, firma certitudine et nullo admixto errore cognosci possint.
Huic pastorali muneri ut satisfacerent, Prædecessores Nostri indefessam semper operam dederunt, ut salutaris Christi doctrina apud omnes terræ populos propagaretur, parique cura vigilarunt, ut, ubi recepta esset, sincera et pura conservaretur. Quocirca totius orbis Antistites, nunc singuli, nunc in Synodis congregati, longam ecclesiarum, consuetudinem et antiguæ regulæ formam sequentes, ea præsertim pericula, quæ in negotiis fidei emergebant, ad hanc Sedem Apostolicam retulerunt, ut ibi potissimum resarcirentur damna fidei, ubi fides non potest sentire defectum. Romani autem Pontificis, prout temporum et rerum conditio suadebat, nunc convocatis œcumenicis Conciliis aut explorata Ecclesiæ per orbem disperæ sententia, nunc per Synodos particulares, nunc aliis, quæ divina suppeditabat providentia, adhibitis auxiliis, ea tenenda definiverunt,
Hujus justificationis causæ sunt, finalis quidem: gloria Dei et Christi, ac vita æterna; efficiens vero; misericors Deus, qui gratuito abluit, et sanctificat signans, et ungens Spiritu promissionis Sancto, qui est pignus
Id vero cum patienter ferre Ecclesia non possit, neque enim potest officia deserere sanctissima et maxima, omninoque postulet, ut obligata sibi fides integre religioseque salvatur, sæpe sacram inter ac civilem potestatem dimicationes nascuntur, quarum ille ferme est exitus, alteram, ut quæ minus est opibus humanis valida, alteri ut valiodori succumbere.
Igitur, sicut Jesus Christies in terras venit
Illud etiam publicæ salutis interest, ad rerum urbanarum administrationem conferre sapienter operam: in eaque studere maxime et efficere, ut adolescentibus ad religionem, ad probos mores informandis ea ratione, qua æquum est Christianis, publice consultum sit: quibus ex rebus magnopere pendet singularum salus civitatum.
Illud vero diligenter doceant episcopi, per historias mysteriorum nostræ redemptionis picturis vel aliis similitudinibus expressas erudiri et confirmari populum in articulis fidei commemorandis et assidue recolendis; tum vero ex omnibus sacris imaginibus magnum fructum percipi, non solum quia admonetur populus beneficiorum et munerum, quæ a Christo sibi collata sunt, sed etiam quia Dei per sanctos miracula et salutaria exempla oculis fidelium subjiciuntur, ut pro iis Deo gratias agant, ad sanctorumque imitationem vitam moresque suos componant, excitenturque ad adorandum ac diligendum Deum et ad pietatem colendam. Si quis autem his decretis contraria docuerit
Imagines porro Christi, Deiparæ Virginis et aliorum sanctorum in templis præsertim habendas et retinendas, eisque debitum honorem et venerationem impertiendam; non quod credatur in esse aliqua in iis divinitas vel virtus, propter quam sint colendæ, vel quod ab eis sit aliquid petendum, vel quod fiducia in imaginibus sit figenda veluti olim fiebat a gentibus, quæ in idolis spem suam
Immortale Dei miserentis opus, quod est Ecclesia, quamquam per se et natura sua salutem spectat animarum adipiscendamque in cælis felicitatem, tamen in ipso etiam rerum mortalium genere tot ac tantas ultro parit utilitates, ut plures majoresve non posset, si in primis et maxime esset ad tuendam hujus vitæ, quæ in terris agitur, prosperitatem institutum.
Imperium autem populare, quod nullo ad Deum respectu, in multitudine inesse naturâ dicitur, si præclare ad suppeditandum valet blandimenta et flammas multarum cupiditatum, nulla quidem nititur ratione probabili, neque satis habere virium potest ad securitatem publicam quietamque ordinis constantiam. Revera his doctrinis res inclinavere usque eo, ut hæc a pluribus tamquam lex in civili prudentia sanciatur, seditiones posse jure conflari. Valet enim opinio, nihilo principes pluris esse, quam delectos quosdam qui voluntatem popularem exequantur: ex quo fit, quod necesse est ut omnia sint pariter cum populi arbitrio mutabilia, et timor aliquis turbarum semper impendeat.
In genere rerum politico et civili, leges spectant commune bonum, neque voluntati judicioque fallaci multitudinis, sed veritate justitiaque diriguntur: auctoritas principum sanctitudinem quamdam induit humana majorem, contineturque ne declinet a justitia, neu modum in imperando transiliat: obedientia civium habet honestatem dignitatemque comitem, quia non est hominis ad hominem servitus, sed obtemperatio voluntati Dei, regnum per homines exercentis. Quo cognito as persuaso, omnino ad justitiam, pertinere illa intelliguntur, vereri majestatem principum, subesse constanter et fideliter protestati publicæ, nihil seditiose facere,
In has autem sanctas et salutares observationes si qui abusus irrepserint, eos prorsus aboleri sancta synodus vehementer cupit; ita ut nullæ falsi dogmatis imagines et rudibus periculosi erroris occasionem præbentes, statuantur. Quod si aliquando historias et narrationes sacræ scripturæ, cum id indoctæ plebi expediet, exprimi et figurari contigerit, doceatur populus, non propterea divinitatem figurari, quasi corporeis oculis conspici vel coloribus, aut figuris exprimi possit.
In negotiis autem mixti juris, maxime esse secundum naturam itemque secundum Dei consilia non secessionem alterius potestatis ab altera, multoque minus contentionem, sed plane concordiam, eamque cum caussis proximis cengruentem, quæ caussæ utramque societatem genuerunt.
In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, Patris, et Filii, et Spiritus sancti.
In sacramentali autem sumptione semper in Ecclesia Dei mos fuit, ut laici a sacerdotibus communionem acciperent; sacerdotes autem celebrantes seipsos communicarent, qui mos,
In unicum Deum Omnipotentem,
In unum Deum
Incidunt autem quandoque tempora, cum alius quoque concordiæ modus ad tranquillam libertatem valet, nimirum si qui principes rerum publicarum et Pontifex Romanus de re aliqua separata in idem placitum concenserint. Quibus Ecclesia temporibus maternæ pietatis eximia documenta præbet, cum facilitatis indulgentiæque tantum adhibere soleat, quantum maxima potest.
Insinuatur descriptio justifactionis impii, et modus ejus in statu gratiæ.
Instituta est autem sacra unctio infirmorum tamquam vere et proprie sacramentum novi testamenti, a Christo Domino nos tro apud Marcum quidem insinuatum, per Iacobum autem apostolum ac Domini fratrem, fidelibus commendatum ac promulgatum. Infirmatur, inquit, quis in vobis? inducat presbyteros Ecclesiæ, et orent super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini; et oratio fidei salvabit infirmum; et alleviabit eum Dominus; et si in peccatis sit, dimittentur ei. Quibus verbis, ut ex apostolica traditione per manus accepta Ecclesia didicit, docet materiam, formam, proprium ministrum, et effectum hujus salutaris sacramenti. Intellexit enim Ecclesia, materiam esse oleum ab episcopo benedictum; nam unctio aptissime Spiritus Sancti gratiam, qua invisibiliter anima ægrotantis inungitur, repræsentat; formam deinde esse illa verba: Per istam unctionem, etc.
Insuper declarat, quamvis Redemptor noster, ut antea dictum est, in suprema illa cæna hoc sacramentum in duabus speciebus instituerit et apostolis tradiderit, tamen fatendum esse, etiam sub altera tantum specie totum atque integrum Christum verumque sacramentum sumi; ac propterea, quod ad fructum attinet nulla gratia necessaria ad salutem eos defraudari, qui unam speciam solam accipiunt.
Insuper eadem sacrosancta synodus considerans, non parum utilitatis accedere posse ecclesiæ Dei, si ex omnibus Latinis editionibus, quæ circumferuntur, sacrorum librorum, quænam pro authentica habenda sit, innotescat; statuit et declarat, ut hæc ipsa vetus et vulgata editio, quæ longo tot sæculorum usu in ipsa ecclesia probata est, in publicis lectionibus, disputationibus, prædicationibus et expositionibus pro authentica habeatur; et ut nemo illam rejicere quovis prætextu audeat vel præsumat.
Ipso autem Apostolico primatu, quem Romanus Pontifex, tamquam Petri principis Apostolorum successor, in universam Ecclesiam obtinet, supremam quoque magisterii potestatem comprehendi, hæc Sancta Sedes semper tenuit, perpetuus Ecclesiæ usus comprobat, ipsaque œcumenica Concilia, ea imprimis, in quibus Oriens cum Occidente in fidei caritatisque unionem conveniebat, declaraverunt. Patres enim Concilii Constantinopolitani quarti, majorum vestigiis inhærentes, hanc solemnem ediderunt professionem: Prima salus est, rectæ fidei regulam custodire. Et quia non potest Domini nostri Jesu Christi prætermitti sententia dicentis: Tu es Petrus, et super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam, hæc, quæ dicta sunt, rerum probantur effectibus, quia in Sede Apostolica immaculata est semper Catholica reservata religio, et sancta celebrata
Is enim constat cum ex ipsis Domini verbis, tum ex apostolorum, traditionibus ac sanctorum quoque pontificum piis institutionibus.
Ita Ecclesiam, in hoc rerum publicarum statu, qui nunc a plerisque adamatur, mos et voluntas est, aut prorsus de medio pellere, aut vinctam adstrictamque imperio tenere. Quæ publice aguntur, eo consilio magnam partem aguntur. Leges, administratio civitatum, expers religionis adolescentium institutio, spoliatio excidiumque ordinum religiosorum, eversio principatus civilis pontificum Romanorum, huc spectant omnia, incidere nervos institutorum Christianorum, Ecclesiæque Catholicæ et libertatem in angustum deducere, et jura cætera comminuere.
Ita neque propria nostra justitia, tanquam ex nobis propria statuitur, neque ignoratur aut repudiatur justitia Dei; quæ enim justitia nostra dicitur, quia per eam nobis inhærentem justificamur, illa eadem
Itaque Nos traditioni a fidei Christianæ exordio perceptæ fideliter inhærendo, ad Dei Salvatoris nostri gloriam, religionis Catholicæ exaltationem et Christianorum populorum salutem, sacro approbante Concilio, docemus et divinitus revelatum dogma esse definimus: Romanum Pontificem, cum ex Cathedra loquitur, id est, cum omnium Christianorum pastoris et doctoris munere fungens pro suprema sua Apostolica auctoritate doctrinam de fide vel moribus ab universa Ecclesia tenendam definit, per assistentiam divinam, ipsi in beato Petro promissam, ea infallibilitate pollere, qua divinus Redemptor
Itaque dux hominibus esse ad cælestia, non civitas, sed Ecclesia debet: eidemque hoc est munus assignatum a Deo, ut de iis, quæ religionem attingunt, videat ipsa et statuat: ut doceat omnes gentes: ut christiani nominis fines, quoad potest, late proferat; brevi ut rem
Itaque in tam difficili rerum cursu Catholici homines, si nos, ut oportet, audierint, facile videbunt
Itaque inter utramque potestatem quædam intercedat necesse est ordinata colligatio: quæ quidem conjunctioni non immerito comparatur, per quam anima et corpus in homine copulantur. Qualis autem et quanta ea sit, aliter judicari non potest, nisi respiciendo, uti diximus, ad utriusque naturam, habendaque ratione excellentiæ et nobilitatis caussarum; cum alteri proxime maximeque propositum sit rerum mortalium curare commoda, alteri cælestia ac sempiterna bona comparare.—Quidquid igitur est in rebus humanis quoquo modo sacrum, quidquid ad salutem animorum cultumve Dei pertinet, sive tale illud sit natura
Itaque sancta ipsa synodus, a Spiritu Sancto, qui spiritus est sapientiæ et intellectus, spiritus consilii et pietatis, edocta, atque ipsius Ecclesiæ judicium
Itaque supremi pastoralis Nostri officii debitum exeguentes, omnes Christi fideles, maxime vero eos, qui præsunt vel docendi munere funguntur, per viscera Jesu Christi obtestamur, necnon ejusdem Dei et Salvatoris nostri auctoritate jubemus, ut ad hos errores a Sancta Ecclesia arcendos et eliminandos, atque purissimæ fidei lucem pandendam studium et operam conferant.
Itaque veram et Christianam justitiam accipientes, eam ceu primam stolam pro illa, quam Adam sua inobedienta sibi et nobis perdidit,
Item Catholicorum hominum operam ex hoc tanquam angustiore campo longius excurrere, ipsamque summam rempublicam complecti,
Jam vero, quod attinet ad præscriptionem eorum, qui et suscipere et ministrare hoc sacramentum debent, haud obscure fuit illud etiam in verbis prædictis traditum. Nam et ostenditur illic, proprios hujus sacramenti
Jamvero his temporibus consentaneum est, hæc majorum exempla renovari.—Catholicos quidem, quotquot digni sunt eo nomine, primum omnium necesse est amantissimos Ecclesiæ filios et esse et videri velle: quæ res nequeant cum hac laude consistere, eas sine cunctatione respuere: institutis populorum, quantum honeste fieri potest, ad veritatis justitiæque patrocinium uti: elaborare, ut constitutum naturæ Deique lege modum libertas agendi ne transiliat: dare operam ut ad eam, quam diximus, Christianam similitudinem et formam omnis respublica traducatur.
Laicos et clericos non conficientes non adstringi jure divino ad communionem sub utraque specie.
Licet autem fidei assensus nequaquam sit motus animi cæcus nemo tamen evangelicæ prædicationi consentire potest, sicut oportet ad salutem consequendam, absque illuminatione et inspiratione Spiritus Sancti, qui dat omnibus suavitatem in consentiendo et credendo veritati. Quare fides ipsa in se, etiamsi per caritatem non operetur, donum Dei est, et actus ejus est opus ad salutem pertinens, quo homo liberam præstat ipsi Deo obedientiam, gratiæ ejus, cui resistere posset, consentiendo et cooperando.
Mandat sancta synodus omnibus episcopis et ceteris docendi
Matrimonii perpetuum indissolubilemque nexum primus humani generis parens divini Spiritus instinctu pronuntiavit, cum dixit: Hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea; quamobrem relinquet homo patrem suum et matrem et adhærebit uxori suæ, et erunt duo in carne una.
Missa vulgari lingua non celebretur. Ejus mysteria populo explicentur.
Modus præparationis.
Monet deinde sancta synodus, præceptum esse ab Ecclesia sacerdotibus, ut aquam vino in calice offerendo miscerent, tum quod Christum Dominum ita fecisse credatur, tum etiam quia e latere ejus aqua simul cum sanguine exierit, quod sacramentum hac mixtione recolitur, et,
Nemo autem, quantumvis justificatus, liberum se esse ab observatione mandatorum putare debet; nemo temeraria illa et a patribus sub anathemate prohibita voce uti, Dei præcepta homini justificato ad observandum esse impossibilia. Nam Deus impossibilia non jubet, sed jubendo monet et facere quod possis, et petere quod non possis, et adjuvat, ut possis. Cujus mandata gravia non sunt, cujus jugum suave est et onus leve. Qui enim sunt filii Dei, Christum diligunt; qui autem diligunt eum, ut ipsemet testatur, servant sermones ejus, quod utique cum divino auxilio præstare possunt. Licet enim in hac mortali vita quantumvis sancti et justi in levia saltem et quotidiana, quæ etiam venialia dicuntur, peccata quandoque cadant, non propterea desinunt esse justi; nam justorum illa vox est et humilis et verax: Dimitte
Nemo enim ignorat, hæreses, quas Tridentini Patres proscripserunt, dum, rejecto divino Ecclesiæ magisterio, res ad religionem spectantes privati cujusvis judicio permitterentur, in sectas paullatim dissolutas esse multiplices, quibus inter se dissentientibus et concertantibus, omnis tandem in Christum fides apud non paucos labefactata est. Itaque ipsa Sacra Biblia, quæ antea Christianæ doctrinæ unicus fons et judex asserebantur, jam non pro divinis haberi, imo mythicis commentis accenseri cœperunt.
Nemo quoque, quamdiu in hoc mortalitate vivitur, de arcano divinæ prædestinationis mysterio usque adeo præsumere debet, ut certo statuat, se omnino esse in numero prædestinatorum, quasi verum esset, quod justificatus aut amplius peccare non possit, aut, si peccaverit, certam sibi resipiscentiam promittere debeat. Nam, nisi ex speciali revelatione, sciri non potest, quos Deus sibi elegerit.
Neque enim fidei doctrina, quam Deus revelavit, velut philosophicum inventum proposita est humanis ingeniis perficienda, sed tanquam divinum depositum Christi Sponsæ tradita, fideliter custodienda et infallibiliter declaranda. Hinc sacrorum quoque dogmatum is sensus perpetuo est retinendus, quem semel declaravit sancta mater Ecclesia, nec unquam ab eo sensu,
Neque solum fides et ratio inter se dissidere nunquam possunt, sed opem quoque sibi mutuam ferunt, cum recta ratio fidei fundamenta demonstret, ejusque lumine illustrata rerum divinarum scientiam excolat; fides vero rationem ab erroribus
Non absimili modo Pius IX., ut sese opportunitas dedit, ex opinionibus falsis, quæ maxime valere cœpissent, plures notavit, easdemque postea in unum cogi jussit, ut scilicet in tanta errorum colluvione haberent Catholici homines, quod sine offensione sequerentur.
Non est magni negotii statuere, qualem sit speciem formamque habitura civitas, gubernante christiana philosophia rempublicam.—Insitum homini natura est, ut in civili societate vivat: is enim necessarium
Non hac tamen de causa revelatio absolute necessaria dicenda est, sed quia Deus ex infinita bonitate sua ordinavit hominem ad finem supernaturalem, ad participanda scilicet bona divina, quæ humanæ mentis intelligentiam omnino superant; siquidem oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quæ præparavit Deus iis, qui diligunt illum.
Nos itaque, inhærentes prædecessorum nostrorum vestigiis, pro supremo nostro Apostolico munere veritatem Catholicam docere ac tueri perversasque doctrinas reprobare nunquam intermissimus. Nunc autem, sedentibus nobiscum et judicantibus universi orbis Episcopis, in hanc œcumenicam Synodum auctoritate nostra in Spiritu Sancto congregatis, innixi Dei verbo scripto et tradito, prout ab Ecclesia Catholica sancte custoditum et genuine expositum accepimus, ex hoc Petri Cathedra, in conspectu omnium, salutarem Christi doctrinam profiteri et declarare constituimus, adversis erroribus potestate nobis a Deo tradita proscriptis atque damnatis.
Nullus itaque dubitandi locus relinquitur, quin omnes Christi fideles pro more in Catholica Ecclesia semper recepto latriæ cultum, qui vero Deo debetur, huic sanctissimo sacramento in veneratione exhibeant: neque enim ideo minus est adorandum, quod fuerit a Christo Domino, ut sumatur, institutum: nam illum eumdem Deum præsentem in eo adesse credimus, quem Pater æternus introducens in orbem terrarum dicit: Et adorent eum omnes angeli Dei; quem magi procidentes adoraverunt; quem denique in Galilæa ab apostolis adoratum fuisse, scriptura testatur.
Omninoque istud præceptum teneant qui cogitationes suas solent mandare litteris, maximeque ephemeridum
Omnis porro superstitio in sanctorum invocatione, reliquiarum veneratione et imaginum sacro usu tollatur, omnis turpis quæstus eliminetur, omnis denique lascivia vitetur; ita ut procaci venustate imagines non pingantur nec ornentur, et sanctorum celebratione ac reliquiarum visitatione homines ad commessationes atque ebrietates non abutantur, quasi festi dies in honorem sanctorum per luxum ac lasciviam agantur.
Optaret quidem sacrosancta synodus, ut in singulis missis
Ordinem vere esse sacramentum.
Orthodoxæ Confessionis
Orthodoxa Confessio Fidei Catholicæ et Apostolicæ Ecclesiæ Orientalis.
PARS PRIMA,
PIUS EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM DEI, SACRO APPROBANTE CONCILIO, AD PERPETUAM REI MEMORIAM.
Pariter non licere aliam officii formam privatim sequi, aliam publice, ita scilicet ut Ecclesiæ auctoritas in vita privata observetur, in publica respuatur. Hoc enim esset honesta et turpia conjungere, hominemque secum facere digladiantem, cum contra debeat sibi semper constare, neque ulla in re ullove in genere vitæ a virtute Christiana deficere.
Parvulos non obligari ad communionem sacramentalem.
Pastor æternus et Episcopus animarum nostrarum, ut salutiferum Redemptionis opus perenne redderet, sanctam ædificare Ecclesiam decrevit, in qua veluti in domo Dei viventis fideles omnes unius fidei et caritatis vinculo continerentur. Quapropter, priusquam clarificaretur, rogavit Patrem non pro Apostolis tantum, sed et pro eis, qui credituri erant per verbum eorum in ipsum, ut omnes unum
Per
Perniciosa sententia de rationibus ecclesiæ a republica disparandis.
Petrum Apostolum non esse a Christo Domino constitutum Apostolorum omnium principem et totius Ecclesiæ militantis visibile caput; vel eundem honoris tantum, non autem veræ propri que jurisdictionis primatum ab eodem Domino nostro Jesu Christo directe et immediate accepisse: anathema sit.
Porro ex suprema illa Romani Pontificis potestate gubernandi universam Ecclesiam jus eidem esse consequitur, in hujus sui muneris exercitio libere communicandi cum pastoribus et gregibus totius Ecclesiæ, ut iidem ab ipso in via salutis doceri ac regi possint. Quare damnamus ac reprobamus illorum sententias, qui hanc supremi capitis cum pastoribus et gregibus communicationem licite impediri posse dicunt, aut eandem reddunt sæculari potestati obnoxiam, ita ut contendant, quæ ab Apostolica Sede vel ejus auctoritate ad regimen Ecclesiæ constituuntur, vim ac valorem non habere, nisi potestatis sæcularis placito confirmentur.
Porro fide divina et Catholica ea omnia credenda sunt, quæ in verbo Dei scripto vel tradito continentur, et ab Ecclesia
Post hanc catholicam de justificatione doctrinam, quam nisi quisque fideliter firmiterque receperit, justificari non poterit, placuit sanctæ synodo hos canones subjungere, ut omnes sciant, non solum quid tenere et sequi, sed etiam quid vitare et fugere debeant.
Postquam nunquam intermisimus, in humilitate et jejunio privatas nostras et publicas Ecclesiæ preces Deo Patri per Filium Ejus offerre, ut Spiritus Sancti virtute mentem nostram dirigere et confirmare dignaretur, implorato universæ cœlestis curiæ præsidio, et advocato cum genitibus Paraclito Spiritu, eoque sic adspirante, ad honorem Sanctæ et Individuæ Trinitatis, ad decus et ornamentum Virginis Deiparæ, ad exaltationem Fidei Catholicæ et Christianæ Religionis augmentum, auctoritate Domini Nostri Jesu Christi, beatorum apostolorum Petri et Pauli ac nostra declaramus, pronunciamus et definimus
Postremo, tanta circa hæc digentia
Potest tamen aut in privatis domesticisque rebus, aut in publicis actio versari. Privatim quidem primum officium est, præceptis evangelicis diligentissime conformare vitam et mores, nec recusare si quid Christiana virtus exigat ad patiendum tolerandumque paulo difficilius. Debent præterea singuli Ecclesiam sic diligere, ut communem matrem: ejusque et jura salva velle: conarique ut ab iis in quos quisque aliquid auctoritate potest, pari pietate colatur atque ametur.
Prædestinationis temerariam præsumptionem cavendam esse.
Præterea declarat, hanc potestatem perpetuo in Ecclesia fuisse, ut in sacramentorum dispensatione, salva illorum substantia, ea statueret vel mutaret, quæ suscipientium utilitati seu ipsorum sacramentorum venerationi, pro rerum, temporum et locorum veritate, magis expedire judicaret. Id autem apostolus non obscure visus est innuisse, cum ait:
Præterea, ad coercenda petulantia ingenia, decernit, ut nemo, suæ prudentiæ innixus, in rebus fidei, et morum ad ædificationem doctrinæ christianæ pertinentium, sacram scripturam ad suos sensus contorquens, contra eum sensum, quem tenuit et tenet sancta mater ecclesia, cuius est judicare de vero sensu, et interpretatione scripturarum sanctarum, aut etiam contra unanimem consensum patrum ipsam scripturam sacram interpretari audeat, etiamsi hujusmodi interpretationes nullo unquam tempore in lucem edendæ forent. Qui contravenerint, per ordinarios declarentur, et pœnis a jure statutis puniantur.
Primo, quod
Primum declarat sancta synodus, ad justificationis doctrinam probe et sincere intelligendam oportere, ut unusquisque agnoscat et fateatur, quod cum omnes homines in prævaricatione Adæ innocentiam perdidissent; facti immundi et ut apostolus inquit, natura filii iræ, quemadmodum in decreto de peccato originali exposuit, usque adeo servi erant peccati et sub potestate diaboli ac mortis, ut non modo gentes per vim naturæ, sed ne Iudæi quidem per ipsam etiam litteram legis Moysi, inde liberari aut surgere possent; tametsi in eis liberum arbitrium minime extinctum esset, viribus licet attenuatum et inclinatum.
Principio docet sancta synodus, et aperte ac simpliciter profitetur, in almo sanctæ Eucharistiæ sacramento, post panis, et vini consecrationem, Dominum nostrum Iesum Christum, verum Deum atque hominem, vere, realiter, ac substantialiter sub specie illarum rerum sensibilium contineri. Neque enim hæc inter se pugnant, ut ipse Salvator noster semper ad dexteram Patris in cœlis assideat juxta modum existendi naturalem, et ut multis nihilominus aliis in locis sacramentaliter præsens sua substantia nobis adsit, ea existendi ratione, quam etsi verbis exprimere vix possumus,
Proœmium.
Prolegomenon canonum sequentium.
Prop. LV.—Ecclesia a statu, statusque ab Ecclesia sejungendus est.
Prop. LXXIX.— … Falsum est, civilem cujusque cultus libertatem, itemque plenam potestatem omnibus attributam quaslibet opioniones cogitationesque palam publiceque manifestandi, conducere ad populorum mores animosque facilius corrumpendos, ac indifferentismi pestem propagandam.
Prop. XIX.—Ecclesia non est vera perfectaque societas plane libera, nec pollet suis propriis et constantibus juribus sibi a divino suo fundatore collatis, sed civilis potestatis est definire quæ sint Ecclesiæ jura ac limites, intra quos eadem jura exercere queat.
Prop. XXXIX.—Reipublicæ status utpote omnium jurium origo et fons, jure quodam pollet nullis circumscripto limitibus.
Protestantismus non aliud est quam diversa veræ ejusdem Christianæ religionis forma, in qua æque ac in Ecclesia Catholica
QuÆstio I.
QuÆstio II.
QuÆstio III.
QuÆstio IV.
Quæstio C.
Quæstio CI.
Quæstio CII.
Quæstio CIII.
Quæstio CIV.
Quæstio CIX.
Quæstio CV.
Quæstio CVI.
Quæstio CVII.
Quæstio CVIII.
Quæstio CX.
Quæstio CXI.
Quæstio CXII.
Quæstio CXIII.
Quæstio CXIV.
Quæstio CXIX.
Quæstio CXV.
Quæstio CXVI.
Quæstio CXVII.
Quæstio CXVIII.
Quæstio CXX.
Quæstio CXXI.
Quæstio CXXII.
Quæstio CXXIV.
Quæstio CXXV.
Quæstio CXXVI.
Quæstio I.
Quæstio II.
Quæstio III.
Quæstio IV.
Quæstio IX.
Quæstio L.
Quæstio LI.
Quæstio LII.
Quæstio LIII.
Quæstio LIV.
Quæstio LIX.
Quæstio LV.
Quæstio LVI.
Quæstio LVII.
Quæstio LVIII.
Quæstio LX.
Quæstio LXI.
Quæstio LXII.
Quæstio LXIII.
Quæstio LXIV.
Quæstio LXIX.
Quæstio LXV.
Quæstio LXVI.
Quæstio LXVII.
Quæstio LXVIII.
Quæstio LXX.
Quæstio LXXI.
Quæstio LXXII.
Quæstio LXXIII.
Quæstio LXXIV.
Quæstio LXXIX.
Quæstio LXXV.
Quæstio LXXVI.
Quæstio LXXVII.
Quæstio LXXVIII.
Quæstio LXXX.
Quæstio LXXXI.
Quæstio LXXXII.
Quæstio LXXXIII.
Quæstio LXXXIV.
Quæstio LXXXIX.
Quæstio LXXXV.
Quæstio LXXXVI.
Quæstio LXXXVII.
Quæstio LXXXVIII.
Quæstio V.
Quæstio VI.
Quæstio VII.
Quæstio VIII.
Quæstio X.
Quæstio XC.
Quæstio XCI.
Quæstio XCII.
Quæstio XCIII.
Quæstio XCIV.
Quæstio XCIX.
Quæstio XCV.
Quæstio XCVI.
Quæstio XCVII.
Quæstio XCVIII.
Quæstio XI.
Quæstio XII.
Quæstio XIII.
Quæstio XIV.
Quæstio XIX.
Quæstio XL.
Quæstio XLI.
Quæstio XLII.
Quæstio XLIII.
Quæstio XLIV.
Quæstio XLIX.
Quæstio XLV.
Quæstio XLVI.
Quæstio XLVII.
Quæstio XLVIII.
Quæstio XV.
Quæstio XVI.
Quæstio XVII.
Quæstio XVIII.
Quæstio XX.
Quæstio XXI.
Quæstio XXII.
Quæstio XXIII.
Quæstio XXIV.
Quæstio XXIX.
Quæstio XXV.
Quæstio XXVI.
Quæstio XXVII.
Quæstio XXVIII.
Quæstio XXX.
Quæstio XXXI.
Quæstio XXXII.
Quæstio XXXIII.
Quæstio XXXIV.
Quæstio XXXIX.
Quæstio XXXV.
Quæstio XXXVI.
Quæstio XXXVII.
Quæstio XXXVIII.
Qua ratione celeriter instituta Christiana non modo in privatas domos, sed in castra, in curiam, in ipsam regiam invexere. "Hesterni sumus, et vestra omnia implevimus,
Quamobrem perspicuum est, ad rempublicam adeundi causam esse justam Catholicis: non enim adeunt, neque adire debent ob eam causam, ut probent quod est hoc tempore in rerum publicarum rationibus non honestum; sed ut
Quamvis autem necessarium sit credere, neque remitti, neque remissa unquam fuisse peccata, nisi gratis divina misericordia propter Christum: nemini tamen fiduciam, et certitudinem remissionis peccatorum suorum jactanti, et in ea sola quiescenti, peccata dimitti, vel dimissa esse dicendum est, cum apud hæreticos et schismaticos possit esse, imo nostra tempestate sit, et magna contra ecclesiam catholicam contentione prædicetur vana hæc et ab omni pietate remota fiducia. Sed neque illud asserendum est, oportere eos, qui vere justificati sunt, absque ulla omnino dubitatione apud semetipsos statuere, se esse justificatos, neminemque a peccatis absolvi ac justificari, nisi eum, qui certo credat se absolutum et justificatum esse; atque hac sola fide absolutionem et justificationem perfici, quasi qui hoc non credit, de Dei promissis, deque mortis et resurrectionis Christi efficacia dubitet. Nam, sicut nemo pius de Dei misericordia, de Christi merito deque sacramentorum virtute et efficacia dubitare debet: sic quilibet, dum se ipsum suamque propriam infirmitatem et
Quapropter apertis innixi sacrarum litterarum testimoniis, et inhærentes tum Prædecessorum Nostrorum, Romanorum Pontificum, tum Conciliorum generalium disertis perspicuisque decretis, innovamus œcumenici Concilii Florentini definitionem, qua credendum ab omnibus Christi fidelibus est, sanctam Apostolicam Sedem, et Romanum Pontificem in universum orbem tenere primatum, et ipsum Pontificem Romanum successorem esse beati Petri, principis Apostolorum, et verum Christi Vicarium, totiusque Ecclesiæ caput, et omnium Christianorum patrem ac doctorem existere; et ipsi in beato Petro pascendi, regendi ac gubernandi universalem Ecclesiam a Domino nostro Jesu Christo plenam potestatem traditam esse; quemadmodum etiam in gestis œcumenicorum Conciliorum et sacris canonibus continetur.
Quapropter obedientiam
Quapropter si qui secus ac a nobis definitum est, quod Deus avertat, præsumpserint corde sentire, ii noverint, ac porro sciant, se proprio judicio condemnatos, nanfragium circa filem passos esse, et ab unitate Ecclesiæ defecisse, ac præterea facto ipso suo semet pœnis a jure statutis subjicere si quod corde sentiunt, verbo aut scripto vel alio quovis externo modo signiftcare ausi fuerint.
Quare sancta hæc synodus retinendum omnino salutarem hunc et necessarium morem statuit.
Qui per Christum justificantur.
Qui vero ab accepta justificationis gratia per peccatum exciderunt, rursus justificari poterunt, cum, excitante Deo, per pœnitentiæ sacramentum merito Christi amissam gratiam recuperare procuraverint; hic enim justificationis modus est lapsi
Qui, propter eminentissimam erga, figmentum suum dilectionem
Quia vero adversus veterem hanc in sacrosancto evangelio, apostolorum traditionibus sanctorumque patrum doctrina fundatam fidem hoc tempore multi disseminati sunt errores, multaque a multis docentur et disputantur; sancta synodus, post multos gravesque his de rebus mature habitos tractatus, unanimi patrum omnium concensu quæ huic purissimæ fidei sacræque doctrinæ adversantur damnare et a sancta Ecclesia eliminare, per subjectos hos canones constituit.
Quibus omnibus perspectis, fieri qui potest, ut non commoveantur intima Ecclesiæ viscera? Quemadmodum enim Deus vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire; quemadmodum Christus venit, ut salvum faceret, quod perierat, et filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum: ita Ecclesia, a Deo populorum
Quibus verbis justifications impii descriptio insinuatur, ut sit translatio ab eo statu, in quo homo nascitur filius primi Adæ, in statum gratiæ, et adoptionis filiorum Dei per secundum Adam Iesum Christum, salvatorem nostrum: quæ quidem translatio post evangelium promulgatum, sine lavacro regenerationis, aut ejus voto, fieri non potest; sicut scriptum est: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu Sancto, non potest introire in regnum Dei.
Quid sit justificatio impii, et quæ ejus causæ.
Quin etiam et opinione et re eamdem probârunt ipsi viri principes rerumque publicarum gubernatores, ut qui paciscendo transigendis negotiis, mittendis vicissimque accipiendis legatis, atque aliorum mutatione officiorum, agere cum Ecclesia tamquam cum suprema potestate legitima consueverunt.—Neque profecto sine singulari providentis Dei consilio
Quo fit, ut ipsa veluti signum levatum in nationes, et ad se invitet, qui nondum crediderunt, et filios suos certiores faciat, firmissimo niti fundamento fidem, quam profitentur. Cui quidem testimonio efficax subsidium accedit ex superna virtute. Etenim benignissimus Dominus et errantes gratia sua excitat atque adjuvat, ut ad agnitionem veritatis venire possint, et eos, quos de tenebris transtulit in admirabile lumen suum, in hoc eodem lumine ut perseverent, gratia sua confirmat, non deserens, nisi deseratur. Quocirca minime par est conditio eorum, qui per cœleste fidei donum Catholicæ veritati adhæserunt, atque eorum, qui ducti opinionibus humanis, falsam religionem sectantur; illi enim, qui fidem sub Ecclesiæ magisterio susceperunt, nullam unquam habere possunt justam causam mutandi, aut in dubium fidem eamdem revocandi. Quæ cum ita sint, gratias agentes Deo Patri, qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine, tantam ne negligamus salutem, sed aspicientes in auctorem fidei et consummatorem Jesum, teneamus spei nostræ confessionem indeclinabilem.
Quo modo, ut perspicitur, est republica nihil aliud nisi magistra et gubernatrix sui multitudo: cumque populus omnium jurium omnisque potestatis fontem in se ipso continere dicatur, consequens erit, ut nulla ratione officii obligatam Deo se civitas putet; ut religionem publice profiteatur nullam; nec debeat ex pluribus quæ vera sola sit, quærere, nec unam quamdam cæteris anteponere, nec uni maxime favere, sed singulis generibus æquabilitatem juris tribuere ad eum finem, dum disciplina
Quoad usum autem recte et sapienter Patres nostri tres rationes hoc sanctum sacramentum accipiendi distinxerunt. Quosdam enim docuerunt sacramentaliter dumtaxat id sumere ut peccatores; alios tantum spiritualiter, illos nimirum, qui voto propositum illum cœlestem panem edentes, fide viva, quæ per dilectionem operatur, fructum ejus et utilitatem sentiunt; tertios porro sacramentaliter simul et spiritualiter; hi autem sunt, qui ita se prius probant et instruunt, ut vestem nuptialem induti ad divinam hanc mensam accedant.
Quod Europa Christiana barbaras gentes edomuit, easque a ferocitate ad mansuetudinem, a superstitione ad veritatem traduxit: quod Mahumetanorum incursiones victrix propulsavit: quod civilis cultus principatum retinuit, et ad omne decus humanitatis ducem se magistramque præbere cæteris consuevit: quod germanam libertatem eamque multiplicem gratificata populis est: quod complura ad miseriarum solatium sapientissime instituit, sine controversia magnam debet gratiam religioni, quam ad tantas res suscipiendas habuit auspicem, ad perficiendas adjutricem.
Quod autem in beato Apostolo Petro princeps pastorum et pastor magnus ovium Dominus Christus Jesus in perpetuam salutem ac perenne bonum Ecclesiæ instituit, id eodem auctore in Ecclesia, quæ fundata super petram ad fidem sæculorum usque firma stabit, jugiter durare necesse est. Nulli sane dubium, imo sæculis omnibus notum est, quod sanctus beatissimusque Petrus, Apostolorum princeps et caput fideique columna, et Ecclesiæ Catholicæ fundamentum, a Domino nostro Jesu Christo, Salvatore humani generis ac Redemptore, claves regni accepit: qui ad hoc usque tempus et semper in suis successoribus, episcopis sanctæ Romanæ Sedis, ab ipso fundatæ,
Quod ni ita esset, funestarum sæpe contentionum concertationumque caussæ nascerentur; nec raro sollicitus animi, velut in via ancipiti, hærere homo deberet, anxius
Quod si aliquis dubius, aut difficilis abusus sit exstirpandus, vel omnino aliqua de iis rebus gravior quæstio incidat, episcopus, antequam controversiam dirimat, metropolitani et comprovincialium episcoporum in concilio provinciali sententiam exspectet, ita tamen, ut nihil inconsulto
Quolibet mortali peccato amitti gratiam sed non fidem.
Quomodo intelligatur, impium per fidem et gratis justificari.
Quoniam autem Christus, redemptor noster, corpus suum id, quod sub specie panis offerebat, vere esse dixit; ideo persuasum semper in Ecclesia Dei fuit, idque nunc denuo sancta hæc synodus declarat, per consecrationem panis et vini conversionem fieri totius substantiæ panis in substantiam corporis Christi Domini nostri, et totius substantiæ vini in substantiam sanguinis ejus: quæ conversio convenienter et proprie a sancta Catholica Ecclesia Transsubstantiatio est appellata.
Quoniam autem non est satis
Quoniam igitur natura et ratio judicii illud exposcit, ut sententia in subditos dumtaxat feratur, persuasum semper in Ecclesia Dei fuit, et verissimum esse synodus hæc confirmat, nullius momenti absolutionem eam esse debere, quam sacerdos in eum profert, in quem ordinariam aut subdelegatam non habet jurisdictionem. Magnopere vero ad Christiani populi disciplinam pertinere sanctissimis patribus nostris visum est, ut atrociora quædam et graviora crimina non a quibusvis, sed a summis dumtaxat sacerdotibus absolverentur; unde merito Pontifices maximi pro suprema potestate sibi in Ecclesia universa tradita causas aliquas criminum
Quoniam sub priori Testamento, teste Apostolo Paulo, propter Levitici sacerdotii imbecillitatem consummatio non erat, oportuit, Deo patre misericordiarum ita ordinante, sacerdotem alium secundum ordinem Melchisedech surgere, Dominum nostrum Iesum Christum, qui posset omnes, quotquot sanctificandi essent, consummare, et ad perfectum adducere. Is igitur Deus et Dominus noster, etsi semel se ipsum in ara crucis, morte intercedente, Deo patri oblaturus erat, ut æternam illic redemptionem operaretur, quia tamen per mortem sacerdotium ejus
Quoniam vero in sacramento ordinis, sicut et in baptismo et
Quoniam vero satis non est, hæreticam pravitatem devitare, nisi ii quoque errores diligenter fugiantur, qui ad illam plus minusve accedunt; omnes officii monemus, servandi etiam Constitutiones et Decreta, quibus pravæ ejusmodi opiniones, quæ isthic
Quoniam vero sine fide impossibile est placere Deo, et ad filiorum ejus consortium pervenire; ideo nemini unquam sine illa contigit justificatio, nec ullus, nisi in ea perseveraverit usque in finem, vitam æternam assequetur. Ut autem officio veram fidem amplectendi, in eaque constanter perseverandi satisfacere possemus, Deus per Filium suum unigenitum Ecclesiam instituit, suæque institutionis manifestis notis instruxit, ut ea tamquam custos et magistra verbi revelati ab omnibus posset agnosci. Ad solam enim Catholicam Ecclesiam ea pertinent omnia, quæ ad evidentem fidei Christianæ credibilitatem tam multa et tam mira divinitus sunt disposita. Quin etiam Ecclesia per se ipsa, ob suam nempe admirabilem propagationem, eximiam sanctitatem et inexhaustam in omnibus bonis fæcunditatem, ob Catholicam unitatem, invictamque stabilitatem, magnum quoddam et perpetuum est motivum credibilitatis et divinæ suæ legationis testimonium irrefragabile.
Quoniam vero, quæ sancta Tridentina Synodus de interpretatione divinæ Scripturæ ad coërcenda petulantia ingenia salubriter decrevit, a quibusdam hominibus prave exponuntur, nos, idem decretum renovantes, hanc illius mentem esse declaramus, ut in rebus fidei et morum, ad ædificationem doctrinæ Christianæ pertinentium, is pro vero sensu sacræ Scripturæ habendus sit, quem tenuit ac tenet sancta mater Ecclesia, cujus est judicare de vero sensu et interpretatione Scripturarum sanctarum; atque ideo nemini licere contra hunc sensum aut etiam contra unanimem consensum Patrum ipsam Scripturam sacram interpretari.
Quum homo a Deo tamquam Creatore et Domino suo totus
Regula exigit veritatis, ut primo omnium
Regula quidem fidei una omnino est, sola, immobilis, et irreformabilis, credendi scilicet
Res porro et effectus hujus sacramenti illis verbis explicatur: Et oratio fidei salvabit infirmum; et alleviabit eum Dominus; et si in peccatis sit, dimittentur ei. Res etenim hæc gratia est Spiritus Sancti, cujus unctio delicta, si quæ sint adhuc expianda, ac peccati reliquias abstergit; et ægroti animam alleviat et confirmat, magnam in eo divinæ misericordiæ fiduciam excitando; qua infirmus sublevatus et morbi incommoda ac labores levius fert, et tentationibus dæmonis, calcaneo insidiantis, facilius resistit, et sanitatem corporis interdum, ubi saluti animæ expedierit, consequitur.
Revera quæ res in civitate plurimum ad communem salutem possunt: quæ sunt contra licentiam
Revera quacumque Ecclesia vestigium posuit, continuo rerum faciem immutavit, popularesque mores sicut virtutibus antea ignotis, ita et nova urbanitate imbuit; quam quotquot accepere populi, mansuetudine, æquitate, rerum gestarum gloria excelluerunt.—
SOCIALISMUS, COMMUNISMUS, SOCIETATES CLANDESTINÆ, SOCIETATES BIBLICÆ, SOCIETATES CLERICO-LIBERALES.
Sacrificium et sacerdotium ita Dei ordinatione conjuncta sunt, ut utrumque in omni lege exstiterit. Cum igitur in Novo Testamento sanctum Eucharistiæ sacrificium visibile ex Domini institutione Catholica Ecclesia acceperit, fateri etiam oportet, in ea novum esse visible et externum sacerdotium, in quod vetus translatum est. Hoc autem ab eodem Domino
Sacrificium missæ est propitiatorium, tam pro vivis, quam pro defunctis.
Sacris Litteris exposita et narrata sunt poetarum commenta, et Christianæ fidei mysteria philosophicarum investigationum summa; et utriusque Testamenti libris mythica continentur inventa; ipseque Jesus Christus est mythica fictio.
Sacrorum vero librorum indicem huic decreto adscribendum censuit, ne cui dubitatio suboriri possit, quinam sint, qui ab ipsa synodo suscipiuntur. Sunt vero
Sacrosancta, œcumenica, et generalis tridentina synodus, in Spiritu Sancto legitime congregata, præsidentibus in ea eisdem tribus apostolicæ sedis legatis, hoc sibi perpetuo ante oculos proponens, ut, sublatis erroribus, puritas ipsa evangelii in ecclesia conservetur; quod promissum
Salvator eorum qui salvantur, et Judex eorum qui judicantur; et mittens in ignem æternum transfiguratores veritatis et
Salvatore nostro institutum esse, atque apostolis eorumque successoribus in sacerdotio potestatem traditum consecrandi, offerendi et ministrandi corpus et sanguinem ejus, necnon et peccata dimittendi et retinendi, sacræ litteræ ostendunt et Catholicæ Ecclesiæ traditio semper docuit.
Sancta Catholica Apostolica Romana Ecclesia credit et confitetur, unum esse Deum verum et vivum, Creatorem ac Dominum cœli et terræ, omnipotentem, æternum, immensum, incomprehensibilem, intellectu, ac voluntate omnique perfectione infinitum; qui cum sit una singularis, simplex omnino et incommutabilis substantia spiritualis, prædicandus est re et essentia a mundo distinctus, in se et ex se beatissimus, et super omnia, quæ præter ipsum sunt et concipi possunt, ineffabiliter excelsus.
Sanctam, Ecclesiam;
Sanctificatorem fidei eorum qui credunt in Patrem et Filium et Spiritum Sanctum.
Sanctorum quoque martyrum et aliorum cum Christo viventium sancta corpora, quæ viva membra fuerunt Christi et templum Spiritus Sancti, ab ipso ad æternam vitam suscitanda et glorificanda, a fidelibus veneranda esse, per quæ multa beneficia a Deo hominibus præstantur; ita ut affirmantes, sanctorum reliquiis venerationem atque honorem non deberi; vel eas aliaque sacra monumenta a fidelibus inutiliter honorari, atque eorum opis impetrandæ causa sanctorum memorias frustra frequentari; omnino damnandos esse, prout jam pridem eos damnavit, et nunc etiam damnat Ecclesia.
Sanctum igitur oportet apud principes esse Dei nomen, ponendumque in præcipuis illorum officiis religionem gratia complecti, benevolentia tueri, auctoritate nutuque legum tegere, nec quippiam instituere aut decernere quod sit ejus incolumitati contrarium. Id et civibus debent, quibus præsunt. Nati enim susceptique omnes homines sumus ad summum quoddam et ultimum bonorum, quo sunt omnia consilia referenda extra hanc fragilitatem brevitatemque vitæ in cælis collocatum. Quoniam autem hinc pendet hominum undique expleta ac perfecta felicitas, idcirco assequi eum, qui commemoratus est, finem tanti interest singulorum ut pluris interesse non possit. Civilem igitur societatem, communi utilitati natam, in tuenda prosperitate reipublicæ necesse est sic consulere civibus, ut obtinendo adipiscendoque summo illi atque incommutabili bono quod sponte appetunt, non modo nihil importet
Sed enim ordo rationis et fidei auctoritas, digestis vocibus et literis Domini, admonet nos, post hæc credere etiam
Sed hæc tametsi plena rationis et consilii, nimis probantur hoc tempore, cum civitates non modo recusant sese ad Christianæ sapientiæ referre formam, sed etiam videntur quotidie longius ab ea velle discedere.
Sed perniciosa illa ac deploranda rerum novarum studia, quæ sæculo ævi excitata sunt, cum primum religionem Christianam miscuissent, mox naturali quodam itinere ad philosophiam, a philosophia ad omnes civilis communitatis ordines pervenerunt. Ex hoc velut fonte repetenda illa recentiora effrenatæ libertatis capita, nimirum in maximis perturbationibus superiore sæculo excogitata in medioque proposita, perinde ac principia et fundamenta novi juris, quod et fuit antea ignotum, et a jure non solum Christiano, sed etiam naturali plus una ex parte discrepat.
Si ea in regeneratis omnibus gratitudo erga Deum esset, ut justitiam in baptismo, ipsius beneficio et gratia susceptam constanter tuerentur, non fuisset opus, aliud ab ipso baptismo sacramentum ad peccatorum remissionem esse institutum. Quoniam autem Deus, dives in misericordia, cognovit figmentum nostrum,
Si non decet ad sacras ullas functiones quempiam accedere nisi sancte, certe, quo magis sanctitas et divinitas cœlestis hujus sacramenti viro Christiano comperta est, eo diligentius cavere ille debet, ne absque magna reverentia et sanctitate ad id percipiendum accedat, præsertim cum illa plena formidinis verba apud apostolum legamus: Qui manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini. Quare communicare volenti revocandum est in memoriam ejus præceptum: Probet autem seipsum homo. Ecclesiastica autem consuetudo declarat, eam probationem necessariam esse, ut nullus sibi conscius peccati mortalis, quantumvis sibi contritus videatur, absque præmissæ sacramentali confessione ad sacram Eucharistiam accedere debeat. Quod a Christianis omnibus, etiam ab iis sacerdotibus,
Si qua vero in republica suum Ecclesia jus, ipsis civilibus legibus probantibus, teneat, publiceque inter utramque potestatem pactio aliqua facta sit, principio clamant, dissociari Ecclesiæ rationes a reipublicæ rationibus opportere; idque eo consilio, ut facere contra interpositam fidem impune liceat, omniumque rerum habere, remotis impedimentis, arbitrium.
Si quis autem huic Nostræ definitioni contradicere, quod Deus avertat, præsumpserit: anathema sit.
Si quis autem libros ipsos integros cum omnibus suis partibus, prout in ecclesia catholica legi consueverunt, et in veteri Vulgata Latina editione habentur, pro sacris, et canonicis non susceperit, et traditiones prædictas sciens et prudens contempserit, anathema sit. Omnes itaque intelligant, quo ordine et via ipsa synodus, post jactum fidei confessionis fundamentum, sit progressura, et quibus potissimum testimoniis ac præsidiis in confirmandis dogmatibus et instaurandis in ecclesia moribus sit usura.
Si quis ergo dixerit, non esse ex ipsius Christi Domini institutione, seu jure divino, ut beatus Petrus in primatu super universam Ecclesiam habeat perpetuos
Si quis igitur dixerit, beatum
Si quis itaque dixerit, Romanum Pontificem habere tantummodo officium inspectionis vel directionis, non autem plenam et supremam potestatem jurisdictionis in universam Ecclesiam, non solum in rebus, quæ ad fidem et mores, sed etiam in iis, quæ ad disciplinam et regimen Ecclesiæ per totum orbem diffusæ pertinent; aut eum habere tantum potiores partes, non vero totam plenitudinem hujus supremæ potestatis; aut hanc ejus potestatem non esse ordinariam et immediatam sive in omnes
Si talis alicubi aut reapse sit, aut fingatur cogitatione civitas quæ Christianum nomen insectetur proferre et tyrannice, cum eaque conferatur genus id reipublicæ recens, de quo loquimur, poterit hoc videri tolerabilius. Principia tamen, quibus nititur, sunt profecto ejusmodi, sicut ante diximus, ut
Sibi igitur perpetuo consentiens, si ex altera parte libertatem respuit immodicam quæ et privatis et populis in licentiam vel in servitutem cadit, ex altera volens et libens amplectitur res meliores, quas dies afferat, si vere prosperitatem contineant hujus vitæ, quæ quoddam est velut stadium ad alteram eamque perpetuo mansuram.
Sic ergo justificati, et amici Dei ac domestici facti, euntes de virtute in virtutem, renovantur, ut apostolus inquit, de die in diem, hoc est, mortificando membra carnis suæ, et exhibendo ea arma justitiæ in sanctificationem; per observationem mandatorum Dei et ecclesiæ, in ipsa justitia per Christi gratiam accepta, cooperante fide bonis operibus, crescunt atque magis justificantur, sicut scriptum est: Qui justus est, justificetur adhuc; et iterum: Ne verearis usque ad mortem justificari; et rursus: Videtis, quoniam ex operibus justificatur homo, et non ex fide tantum. Hoc vero justitiæ incrementum petit sancta ecclesia, cum orat: Da
Sic illa quidlibet sentiendi litterarumque formis quidlibet exprimendi facultas, omni moderatione posthabita, non quoddam est propria vi sua bonum, quo societas humana jure lætetur: sed multorum malorum fons et origo.—Libertas, ut quæ virtus est hominem perficiens, debet in eo quod verum sit, quodque bonum, versari: boni autem verique ratio mutari ad hominis arbitrium non potest, sed manet semper eadem, neque minus est quam ipsa rerum natura, incommutabilis. Si mens adsentiatur opinionibus falsis, si malum voluntas adsumat et ad id se applicet, perfectionem sui neutra consequitur, sed excidunt dignitate naturali et in corruptum ambæ delabuntur. Quæcumque sunt igitur virtuti veritatique contraria, ea in luce atque in oculis hominum ponere non est æquum; gratia tutelave legum defendere, multo minus. Sola bene acta vita via est in cælum, quo tendimus universi: ob eamque rem aberrat civitas a regula et præscriptione naturæ, si licentiam opinionum praveque factorum
Similiter de perseverantiæ munere, de quo scriptum est: Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit; quod quidem aliunde haberi non potest, nisi ab eo, qui potens est eum, qui stat, statuere, ut perseveranter stet, et eum, qui cadit, restituere: nemo sibi certi aliquid absoluta certitudine polliceatur, tametsi in Dei auxilio firmissimam spem collocare et reponere omnes debent. Deus enim, nisi ipsi illius gratiæ defuerint, sicut cœpit opus bonum, ita perficiet, operans
Similium tamen querelarum
Societas domestica eam, quam par est, firmitudinem adipiscitur ex unius atque individui sanctitate conjugii: jura officiaque inter conjuges sapienti justitia et æquitate reguntur: debitum conservatur mulieri decus: auctoritas viri ad exemplum est auctoritatis Dei conformata: temperata patria potestas convenienter dignitati uxoris prolisque: denique liberorum tuitioni, oommodis, institutioni optime consulitur.
Species eorum, quæ per prædicationem Apostolicam manifeste traduntur, istæ sunt:
Syllabus complectens præcipuos nostræ ætatis Errores qui notantur in Allocutionibus Consistorialibus, in Encyclicis, aliisque Apostolicis Letteris Sanctissimi Domini Nostri Pii Papæ IX.
Talis autem conformatio reipublicæ nihil habet, quod possit aut
Tantum autem abest, ut hæc Summi Pontificis potestas officiat ordinariæ ac immediatæ illi episcopalis jurisdictionis potestati, qua Episcopi, qui positi a Spiritu Sancto in Apostolorum locum successerunt, tamquam veri pastores assignatos sibi greges, singuli singulos, pascunt et regunt, ut eadem a supremo et
Totum et integrum Christum ac verum sacramentum sub qualibet specie sumi.
Transsubstantiationem appellat: anathema, sit.
Tum deinde honore ac dignitate Patri ac Filio sociatum tradiderunt
Tum nata est et late nimis per orbem vagata illa rationalismi seu naturalismi doctrina, quæ religioni Christianæ utpote supernaturali instituto per omnia adversans, summo studio molitur, ut Christo, qui solus Dominus et Salvator noster est, a mentibus humanis, a vita et moribus populorum excluso, meræ quod vocant rationis vel naturæ regnum stabiliatur. Relicta autem projectaque Christiana religione, negato vero Deo
Unicum
Universa vero, quæ condidit, Deus providentia sua tuetur atque gubernat, attingens a fine
Ut fides nostra catholica, sine qua impossibile est placere Deo, purgatis erroribus, in sua sinceritate integra et illibata permaneat; et ne populus christianus omni vento doctrinæ circumferatur; cum serpens ille antiquus, humani generis perpetuus hostis,
Ut nihilominus fidei nostræ obsequium rationi consentaneum esset, voluit Deus cum internis Spiritus Sancti auxiliis externa jungi revelationis suæ argumenta, facta scilicet divina, atque imprimis miracula et prophetias, quæ cum Dei omnipotentiam et infinitam scientiam luculenter commonstrent, divinæ revelationis signa sunt certissima et omnium intelligentiæ accommodata. Quare tum Moyses et Prophetæ, tum ipse maxime
Vera autem religio quæ sit, non difficulter videt qui judicium prudens sincerumque adhibuerit: argumentis enim permultis atque illustribus, veritate nimirum vaticiniorum, prodigiorum frequentia, celerrima fidei vel per medios hostes hac maxima impedimenta propagatione, martyrum testimonio, aliisque similibus liquet, eam esse unice veram, quam Jesus Christus et instituit ipsemet et Ecclesiæ suæ tuendam propagandamque demandavit.
Verum etsi fides sit supra rationem, nulla tamen unquam inter fidem et rationem vera dissensio esse potest: cum idem Deus, qui mysteria revelat et fidem infundit, animo humano rationis lumen indiderit; Deus autem negare seipsum non possit, nec verum vero unquam contradicere. Inanis autem hujus contradictionis species inde potissimum oritur, quod vel fidei
Verum si quæratur de rationibus mere politicis, de optimo genere reipublicæ, de ordinandis alia vel alia ratione civitatibus, utique de his rebus potest honesta esse dissensio. Quorum igitur cognita ceteroqui pietas est, animusque decreta Sedis Apostolicæ obedienter accipero paratus, iis vitio verti dissentaneum de rebus, quas diximus sententiam, justitia non patitur: multoque est major injuria, si in crimen violatæ suspectæve fidei Catholicæ, quod non semel factum dolemus, adducantur.
Verumtamen hæc aliaque insignia emolumenta, quæ per ultimam maxime œcumenicam Synodum divina clementia Ecclesiæ largita est, dum grato, quo par est, animo recolimus, acerbum compescere haud possumus dolorem ob mala gravissima, inde
Visum est autem sanctæ synodo, præcedenti doctrinæ de pœnitentia adjungere ea, quæ sequuntur de sacramento
a qua impedimenta existentia tollenda sunt.
abjicere, et, per vim multitudinis rem ad seditionem vocare est crimen majestatis, neque humanæ tantum, sed etiam divinæ.
ac singulas ecclesias, sive in omnes et singulos pastores et fideles: anathema sit.
acolythi, exorcistæ, lectoris et ostiarii in usu fuisse cognoscuntur, quamvis non pari gradu; nam subdiaconatus ad majores ordines a patribus et sacris conciliis refertur, in quibus et de aliis inferioribus frequentissime legimus.
ad omnis tandem veri et boni possessionem jugi profectu pertingere posse et debere: anathema sit.
ad sumendos sanctos in vitæ æternæ et promissorum cælestium fructum,
adiumento abstinere possunt, et pro quibus a Christi gratia separantur.
agendi et vere absolvendi desit, putet tamen se propter suam solam fidem vere et coram Deo esse absolutum. Nec enim fides sine pœnitentia remissionem ullam peccatorum præstaret; nec is esset nisi salutis suæ negligentissimus, qui sacerdotem joco se absolventem cognosceret, et non alium serio agentem sedulo requireret.
aliquos statutos esse dies, cum Christiani omnes singulari ac rara quadam significatione gratos et memores testentur animos erga communem Dominum et Redemptorem pro tam ineffabili et plane divino beneficio, quo mortis ejus victoria et triumphus repræsentatur. Ac sic quidem oportuit victricem veritatem de mendacio et hæresi triumphum agere, ut ejus adversarii in conspectu tanti splendoris, et in tanta universæ ecclesiæ lætitia positi, vel debilitati et fracti tabescant, vel pudore affecti et confusi aliquando resipiscant.
altioris intelligentiæ specie et nomine, recedendum. Crescat igitur et multum vehementerque proficiat, tam singulorum, quam omnium, tam unius hominis, quam totius Ecclesiæ, ætatem ac sæculorum gradibus, intelligentia, scientia, sapientia; sed in suo dumtaxat genere, in eodem scilicet dogmate, eodem sensu, eademque sententia.
anathema sit. Et, ne tantum sacramentum indigne, atque ideo in mortem et condemnationem sumatur, statuit atque declarat ipsa sancta synodus illis, quos conscientia peccati mortalis gravat, quantumcumque etiam se contritos existiment, habita copia confessoris, necessario præmittendam esse confessionem sacramentalem. Si quis autem contrarium docere, prædicare, vel pertinaciter asserere, seu etiam publice disputando defendere præsumpserit, eo ipso excommunicatus existat.
ante per prophetas in Scripturis sanctis, Dominus noster Iesus Christus, Dei Filius, proprio ore primum promulgavit, deinde per suos apostolos, tanquam fontem omnis et salutaris veritatis et morum disciplinæ, omni creaturæ prædicari iussit; perspiciensque hanc veritatem et disciplinam contineri in libris scriptis et sine scripto traditionibus, quæ ab ipsius Christi ore ab apostolis acceptæ, aut ab ipsis apostolis, Spiritu Sancto dictante, quasi per manus traditæ, ad nos usque pervenerunt: orthodoxorum patrum exempla secuta, omnes libros tam Veteris quam Novi Testamenti, cum utriusque unus Deus sit auctor, necnon traditiones ipsas, tum ad fidem, tum ad mores pertinentes, tanquam vel oretenus a Christo vel a Spiritu Sancto dictatas, et continua successione in ecclesia catholica conservatas, pari pietatis affectu ac reverentia suscipit et veneratur.
apostolicæ sedis legatis, ad errores eliminandos et extirpandas hæreses, quæ circa sanctissima ipsa sacramenta hac nostra tempestate, tum de damnatis olim a patribus nostris hæresibus suscitatæ, tum etiam de novo adinventæ sunt, quæ Catholicæ Ecclesiæ puritati et animarum saluti magnopere officiunt; sanctarum scripturarum doctrinæ, apostolicis traditionibus atque aliorum conciliorum et patrum consensui inhærendo, hos præsentes canones statuendos et decernendos censuit, reliquos, qui supersunt ad cœpti operis perfectionem, deinceps, divino Spiritu adjuvante, editura.
ascendit in cælas;
ascendit in cælos;
ascendit in cælum, sedet ad dexteram Patris;
ascendit in cælum;
assero, imagines Christi ac Deiparæ semper Virginis, nec non aliorum sanctorum habendas et retinendas esse, atque eis debitum honorem ac venerationem impertiendam. Indulgentiarum etiam potestatem a Christo in Ecclesia relictam fuisse, illarumque usum Christiano populo maxime salutarem esse affirmo.
atque etiam gloriæ augmentum: anathema sit.
atque ideo in alium commutandum esse; et denique, qui hanc extremam unctionem a fidelibus sine peccato contemni posse affirmant. Hæc enim omnia manifestissime pugnant cum perspicuis tanti apostoli verbis. Nec profecto Ecelesia Romana, aliarum omnium mater et magistra, aliud in hac administranda unctione, quantum ad ea, quæ hujus sacramenti substantiam perficiunt, observat, quam quod beatus Iacobus præscripsit. Neque vero tanti sacramenti contemptus absque ingenti scelere et ipsius Spiritus Sancti injuria esse posset.
auctores. In hac quidem de rebus maximis contentione nihil est intestinis concertationibus, vel partium studiis relinquendum loci, sed conspirantibus animis studiisque id debent universi contendere, quod est commune omnium propositum, religionem remque publicam conservare. Si quid igitur dissidiorum antea fuit, oportet voluntaria quadam oblivione conterere: si quid temere, si quid injuria actum, ad quoscumque demum ea culpa pertineat, compensandum est caritate mutua, et præcipuo quodam omnium in Apostolicam Sedem obsequio redimendum.
auctoritate sint approbati; nec ideo dumtaxat, quod revelationem sine errore contineant, sed propterea, quod Spiritu Sancto inspirante conscripti Deum habent auctorem, atque ut tales ipsi Ecclesiæ traditi sunt.
auctoritatem exercere non debet absque civilis gubernii venia et assensu.
aut asciscere de pluribus generibus indifferenter quod libeat: omninoque debent eum in colendo numine morem usurpare modumque, quo coli se Deus ipse demonstravit velle.
aut benedictiones et alias ceremonias, quibus Ecclesia in illis utitur, damnaverit: anathema sit.
aut senserit: anathema sit.
baptismi suscepti memoriam, ut vota omnia, quæ post baptismum fiunt, vi promissionis in baptismo ipso jam factæ, irrita esse intelligant, quasi per ea et fidei, quam professi sunt, detrahatur et ipsi baptismo: anathema sit.
carnis resurrectionem.
catholica ubique diffusa semper intellexit. Propter hanc enim regulam fidei ex traditione apostolorum etiam parvuli, qui nihil peccatorum in semetipsis adhuc committere potuerunt, ideo in remissionem peccatorum veraciter baptizantur, ut in eis regeneratione mundetur, quod generatione contraxerunt. Nisi enim quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu Sancto, non potest introire in regnum Dei.
causis et rationibus adductam fuisse, ut laicos atque etiam clericos non conficientes sub panis tantummodo specie communicaret, aut in eo errasse: anathema sit.
christianam libere expediteque judicio suo administret.
civilis potestatis administrationi et arbitrio subjicere et vindicare.
collocabant; sed quoniam honos, qui eis exhibetur, refertur ad prototypa, quæ illæ repræsentant, ita ut per imagines, quas osculamur et coram quibus caput aperimus et procumbimus, Christum adoremus, et sanctos, quorum illæ similitudinem gerunt, veneremur: id quod conciliorum præsertim vero secundæ Nicænæ Synodi decretis contra imaginum oppugnatores est sancitum.
concordiam abrumpi discupiunt. Constat quippe pertimesci ab impudentissimæ libertatis amatoribus concordiam illam, quæ semper rei et sacræ et civili fausta, extitit et salutaris."
confirmatione, character imprimitur, qui nec deleri nec auferri potest, merito sancta synodus damnat eorum sententiam, qui asserunt Novi Testamenti sacerdotes temporariam tantummodo potestatem habere, et semel rite ordinatos iterum laicos effici posse, si verbi Dei ministerium non exerceant. Quod si quis omnes Christianos promiscue Novi Testamenti sacerdotes esse, aut omnes pari inter se potestate spirituali præditos affirmet, nihil aliud facere videtur, quam ecclesiasticam hierarchiam, quæ est ut castrorum acies ordinata, confundere; perinde ac si contra beati Pauli doctrinam omnes apostoli, omnes prophetæ, omnes evangelistæ, omnes pastores, omnes sint doctores. Proinde sacrosancta synodus declarat, præter ceteros ecclesiasticos gradus episcopos, qui in apostolorum locum successerunt, ad hunc hierarchicum ordinem præcipue pertinere, et positos, sicut idem apostolus ait, a Spiritu Sancto regere Ecclesiam Dei; eosque presbyteris superiores esse, ac sacramentum confirmationis conferre, ministros Ecclesiæ ordinare, atque alia pleraque peragere
contemptores Patris sui et adventus ejus.
crucifixum sub Pontio Pilato,
crucifixus sub Pontio Pilato, et sepultus;
crucifixus sub Pontio Pilato;
culpæ labe præservatam immunem, esse a Deo revelatam, adque idcirco ab omnibus fidelibus firmiter constanterque credendam.
cum aliis prædicaverim, ipse reprobus efficiar. Item princeps apostolorum Petrus: Satagite, ut per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis. Hæc enim facientes, non peccabitis aliquando. Unde constat eos orthodoxæ religionis doctrinæ adversari, qui dicunt, justum in omni bono opere saltem venialiter peccare, aut, quod intolerabilius est, pœnas æternas mereri, atque etiam eos, qui statuunt, in omnibus operibus justos peccare, si in illis suam ipsorum socordiam excitando, et sese ad currendum in stadio cohortando, cum hoc, ut in primis glorificetur Deus, mercedem quoque intuentur æternam; cum scriptum sit: Inclinavi cor meum ad faciendas justificationes tuas propter retributionem; et de Mose dicat apostolus, quod respiciebat in remunerationem.
cum aquæ in apocalypsi beati Ioannis populi dicantur, ipsius populi fidelis cum capite Christo unio repræsentatur.
cum sedulo, pie et sobrie quærit, aliquam, Deo dante, mysteriorum intelligentiam eamque fructuosissimam assequitur, tum ex eorum, quæ naturaliter cognoscit, analogia, tum e mysteriorum ipsorum nexu inter se et cum fine hominis ultimo; nunquam tamen idonea redditur ad ea perspicienda instar veritatum, quæ proprium ipsius objectum constituunt. Divina enim mysteria suapte natura intellectum creatum sic excedunt, ut etiam revelatione tradita et fide suscepta, ipsius tamen fidei velamine contecta et quadam quasi caligine obvoluta maneant, quamdiu in hac mortali vita peregrinamur a Domino: per fidem enim ambulamus, et non per speciem.
cupiens, præsenti decreto generaliter statuit, pravos quæstus omnes pro his consequendis, unde plurima in Christiano populo abusuum causa fluxit, omnino abolendos esse.
damnatas, rejectas et anathematizatas ego pariter damno, rejicio et anathematizo.
debet in cumulandis et augendis quovis modo divitiis ac in voluptatibus explendis.
dependeat, et ratio creata increatæ veritati penitus subjecta sit, plenum revelanti Deo intellectus et voluntatis obsequium fide præstare tenemur. Hanc vero fidem, quæ humanæ salutis initium est, Ecclesia Catholica profitetur, virtutem esse supernaturalem, qua, Dei aspirante et adjuvante gratia, ab eo revelata vera esse credimus, non propter intrinsecam rerum veritatem naturali rationis lumine perspectam, sed propter auctoritatem ipsius Dei revelantis, qui nec falli nec fallere potest. Est enim fides, testante Apostolo, sperandarum substantia rerum, argumentum non apparentium.
descendit ad infernum;
dico tibi, quia tu es Petrus, et super hanc Petram ædificabo Ecclesiam meam, et portæ inferi non prævalebunt adversus eam: et tibi dabo claves regni cœlorum: et quodcumque ligaveris super terram, erit ligatum et in cœlis: et quodcumque solveris super terram, erit solutum et in cælis. Atque uni Simoni Petro contulit Jesus post suam resurrectionem summi pastoris et rectoris jurisdictionem in totum suum ovile dicens: Pasce agnos meos: Pasce oves meas. Huic tam manifestæ sacrarum Scripturarum doctrinæ, ut ab Ecclesia Catholica semper intellecta est, aperte opponuntur pravæ eorum sententiæ, qui, constitutam a Christo Domino in sua Ecclesia regiminis formam pervertentes, negant, solum Petrum præ cæteris Apostolis, sive seorsum singulis sive omnibus simul, vero proprioque jurisdictionis primatu fuisse a Christo instructum; aut qui affirmant, eundem primatum non immediate directeque ipsi beato Petro, sed Ecclesiæ, et per hanc illi ut ipsius Ecclesiæ ministro delatum fuisse.
die IV. Decembris.
dignoscitur. Nam præterquam quod materia et forma, quibus sacramenti essentia perficitur, longissime dissidet: constat certe, baptismi ministrum judicem esse non oportere, cum Ecclesia in neminem judicium exerceat, qui non prius in ipsam per baptismi januam fuerit ingressus. Quid enim mihi, inquit apostolus, de iis, qui foris sunt, judicare? Secus est de domesticis fidei, quos Christus dominus lavacro baptismi sui corporis membra semel effecit; nam hos, si se postea crimine aliquo contaminaverint, non jam repetito baptismo ablui, cum id in Ecclesia Catholica nulla ratione liceat, sed ante hoc tribunal tamquam reos sisti voluit, ut per sacerdotum sententiam non semel, sed quoties ab admissis peccatis ad ipsum pœnitentes confugerint, possent liberari. Alius præterea est baptismi, et alius pœnitentiæ fructus; per baptismum enim Christum induentes, nova prorsus in illo efficimur creatura, plenam et integram peccatorum omnium remissionem consequentes: ad quam tamen novitatem, et integritatem per sacramentum pœnitentiæ, sine magnis nostris fletibus
discernuntur fideles ab infidelibus; anathema sit.
diserte non enumerantur, ab hac Sancta Sede proscriptæ et prohibitæ sunt.
dissimilitudo et pugna, æque probabiles, æque bonas, æque Deo acceptas esse omnes non posse.
docemus etiam et declaramus, eum esse judicem supremum fidelium, et in omnibus causis ad examen ecclesiasticum spectantibus ad ipsius posse judicium recurri; Sedis vero Apostolicæ, cujus auctoritate major non est, judicium a nemine fore retractandum, neque cuiquam de ejus licere judicare judicio. Quare a recto veritatis tramite aberrant, qui affirmant, licere ab judiciis Romanorum Pontificum ad œcumenicum Concilium tamquam ad auctoritatem Romano Pontifice superiorem appellare.
doctrina. Ab hujus ergo fide et doctrina separari minime cupientes, speramus, ut in una communione, quam Sedes Apostolica prædicat, esse mereamur, in qua est integra et vera Christianæ religionis soliditas. Approbante vero Lugdunensi Concilio secundo, Græci professi sunt: Sanctum Romanam Ecclesiam summum et plenum primatum et principatum super universam Ecclesiam Catholicam obtinere, quem se ab ipso Domino in beato Petro, Apostolorum principe sive vertice, cujus Romanus Pontifex est successor, cum potestatis plenitudine recepisse veraciter et humiliter recognoscit; et sicut præ cæteris tenetur fidei veritatem defendere, sic et, si quæ de fide subortæ fuerint quæstiones, suo debent judicio definiri. Florentinum denique Concilium definivit: Pontificem Romanum, verum Christi Vicarium, totiusque Ecclesiæ caput et omnium Christianorum patrem ac doctorem existere; et ipsi in beato Petro pascendi, regendi ac gubernandi universalem
dogmata, ad mentem Ecclesiæ intellecta et exposita non fuerint, vel opinionum commenta pro rationis effatis habeantur. Omnem igitur assertionem veritati illuminatæ fidei contrariam omnino falsam esse definimus. Porro Ecclesia, quæ una cum apostolico munere docendi, mandatum accepit fidei depositum custodiendi, jus etiam et officium divinitus habet falsi nominis scientiam proscribendi, ne quis decipiatur per philosophiam et inanem fallaciam. Quapropter omnes Christiani fideles hujusmodi opiniones, quæ fidei doctrinæ contrariæ esse cognoscuntur, maxime si ab Ecclesia reprobatæ fuerint, non solum prohibentur tanquam legitimas scientiæ conclusiones defendere, sed pro erroribus potius, qui fallacem veritatis speciem præ se ferant, habere tenentur omnino.
e Tridentino, iniquis licet temporibus celebrato, amplissimi provenerunt. Hinc enim sanctissima religionis dogmata pressius definita uberiusque exposita, errores damnati atque cohibiti; hinc ecclesiastica disciplina restituta firmiusque sancita, promotum in clero scientiæ et pietatis studium, parata adolescentibus ad sacram militiam educandis collegia, Christiani denique populi mores et accuratiore fidelium eruditione et frequentiore sacramentorum usu instaurati. Hinc præterea arctior membrorum cum visibili Capite communio, universoque corpori Christi mystico additus vigor; hinc religiosæ multiplicatæ familiæ aliaque Christianæ pietatis instituta; hinc ille etiam assiduus et usque ad sanguinis effusionem constans ardor in Christi regno late per orbem propagando.
eam quæ esset ex Virgine generationem sustinuit
ejusque consecratæ sanguine, vivit et præsidet et judicium exercet. Unde quicumque in hac Cathedra Petro succedit, is secundum Christi ipsius institutionem primatum Petri in universam Ecclesiam obtinet. Manet ergo dispositio veritatis, et beatus Petrus, in accepta fortitudine petræ perseverans, suscepta Ecclesiæ gubernacula non reliquit. Hac de causa ad Romanam Ecclesiam propter potentiorem principalitatem necesse semper fuit omnem convenire Ecclesiam, hoc est, eos, qui sunt undique fideles, ut in ea Sede, e qua venerandæ communionis jura in omnes dimanant, tamquam membra in capite consociata, in unam corporis compagem coalescerent.
eoque genere sanctissimas Ecclesiæ leges superbe contemnunt. Quare ad jurisdictionem suam trahunt matrimonia Christianorum, decernendo etiam de maritali vinculo, de unitate, de stabilitate conjugii: movent possessiones clericorum, quod res suas Ecclesiam tenere posse negant. Ad summam, sic agunt cum Ecclesia, ut societatis perfectæ genere et juribus opinione detractis, plane similem habeant cæterarum communitatum, quas respublica continet: ob eamque rem si quid illa juris, si quid possidet facultatis ad agendum legitimæ, possidere dicitur concessu beneficioque principum civitatis.
eorum, qui justificantur, atque ipsis inhæret: unde in ipsa justificatione cum remissione peccatorum hæc omnia simul infusa accipit homo per Iesum Christum, cui inseritur, fidem, spem et caritatem: nam fides, nisi ad eam spes accedat, et caritas, neque unit perfecte cum Christo, neque corporis ejus vivum membrum efficit: qua ratione verissime dicitur, fidem sine operibus mortuam, et otiosam esse: et in Christo Iesu neque circumcisionem aliquid valere neque præputium, sed fidem, quæ per caritatem operatur. Hanc fidem ante baptismi sacramentum ex apostolorum traditione catechumeni ab ecclesia petunt, cum petunt fidem, vitam æternam præstantem: quam sine spe et caritate præstare fides non potest: unde et statim verbum Christi audiunt: Si vis ad vitam ingredi, serva mandata.
errasse: anathema sit.
esse ab institutione et mandato Christi, et inventum esse humanum: anathema sit.
esse, animasque ibi detentas fidelium suffragiis juvari. Similiter et sanctos una cum Christo regnantes venerandos atque invocandos esse, eosque orationes Deo pro nobis offerre, atque eorum reliquias esse venerandas.
essent, sicut ipse Filius et Pater unum sunt. Quemadmodum igitur Apostolos, quos sibi de mundo elegerat, misit, sicut ipse missus erat a Patre: ita in Ecclesia sua pastores et doctores usque ad consummationem sæculi esse voluit. Ut vero episcopatus ipse unus et indivisus esset, et per cohærentes sibi invicem sacerdotes credentium multitudo universa in fidei et communionis unitate conservaretur, beatum Petrum cæteris Apostolis præponens in ipso instituit perpetuum utriusque unitatis principium ac visibile fundamentum, super cujus fortitudinem æternum exstrueretur templum, et Ecclesiæ cœlo inferenda sublimitas in hujus fidei firmitate consurgeret. Et quoniam portæ inferi ad evertendam, si fieri posset, Ecclesiam, contra ejus fundamentum divinitus positum majori in dies odio undique insurgunt, Nos ad Catholici gregis, custodiam, incolumitatem, augmentum, necessarium esse judicamus, sacro approbante Concilio, doctrinam de institutione, perpetuitate, ac
est, reddet unicuique opera sua.
et
et Christo ejus, prolapsa tandem est multorum mens in Pantheismi, Materialismi, Atheismi barathrum, ut jam ipsam rationalem naturam, omnemque justi rectique normam negantes, ima humanæ societatis fundamenta diruere connitantur.
et Filio adorandum et conglorificandum, qui locutus est per sanctos prophetas. Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam ecclesiam. Confitemur unum baptisma in remissionem peccatorum. Expectamus resurrectionem mortuorum et vitam futuri sæculi. Amen.
et apostolicas litteras accipiant.
et consuetudinem secuta, declarat, ac docet, nullo divino præcepto laicos et clericos non conficientes, obligari ad Eucharistiæ sacramentum sub utraque specie sumendum; neque ullo pacto, salva fide, dubitari posse, quin illis alterius speciei communio ad salutem sufficiat: nam, etsi Christus Dominus in ultima cæna venerabile hoc sacramentum in panis, et vini speciebus instituit et apostolis tradidit; non tamen illa institutio et traditio eo tendunt, ut omnes Christi fideles statuto Domini ad utramque speciem accipiendam adstringantur. Sed neque ex sermone illo, apud Ioannem VI., recte colligitur, utriusqme speciei communionem a Domino præceptam esse: utcumque juxta varias sanctorum patrum et doctorum interpretationes intelligatur: namque, qui dixit:
et credunt et docent. Nec propterea existimarunt, sacramentum pœnitentiæ esse forum iræ vel pœnarum, sicut nemo umquam Catholicus sensit, ex hujusmodi nostris satisfactionibus vim meriti et satisfactionis Domini nostri Iesu Christi vel obscurari vel aliqua ex parte imminui; quod dum novatores intelligere nolunt, ita optimam pœnitentiam novam vitam esse docent, ut omnem satisfactionis vim et usum tollant.
et cura ab episcopis adhibeatur, ut nihil inordinatum aut præpostere et tumultuarie accomodatum, nihil profanum nihilque inhonestum appareat, cum domum Dei deceat sanctitudo.
et ex quibus plerumque nulla fit pietatis accessio, a popularibus concionibus secludantur. Incerta item, vel quæ specie falsi laborant, evulgari ac tractari non permittant. Ea vero, quæ ad curiositatem quamdam aut superstitionem spectant, vel turpe lucrum sapiunt, tamquam scandala et fidelium offendicula prohibeant.
et in claritate receptus
et laboribus, divina id exigente justitia, pervenire nequaquam possumus, ut merito pœnitentia laboriosus quidam baptismus a sanctis patribus dictus fuerit. Est autem hoc sacramentum pœnitentiæ lapsis post baptismum ad salutem necessarium, ut nondum regeneratis ipse baptismus.
et novam promissionem regni cælorum;
et officium habet se submittendi auctoritati, quam veram ipse probaverit; at philosophia neque potest, neque debet ulli sese submittere auctoritati.
et omnium quæ in eis sunt
et passus sub Pontio Pilato
et resurgens
et sanctam ecclesiam catholicam;
et sine quo factum est nihil.
et vitam eternam
etiam inconsulta et reclamante Apostolica Sede.
eucharistiam, pœnitentiam, extremam unctionem, ordinem et matrimonium; illaque gratiam conferre; et ex his baptismum, confirmationem et ordinem sine sacrilegio reiterare non posse. Receptos quoque et approbatos Ecclesiæ Catholicæ ritus in supradictorum omnium sacramentorum solemni administratione recipio et admitto.
exinde prædicasse novam legem
extinguendum non erat, in cæna novissima, qua nocte tradebatur, ut dilectæ sponsæ suæ Ecclesiæ visibile, sicut hominum natura exigit, relinqueret sacrificium, quo cruentum illud semel in cruce peragendum repræsentaretur, ejusque memoria in finem usque sæculi permaneret, atque illius salutaris virtus in remissionem eorum, quæ a nobis quotidie committuntur, peccatorum applicaretur, sacerdotem
extremæ unctionis, quod non modo pœnitentiæ, sed et totius Christianæ vitæ, quæ perpetua pœnitentia esse debet, consummativum existimatum est a Patribus. Primum itaque circa illius institutionem declarat et docet, quod clementissimus Redemptor noster, qui servis suis quovis tempore voluit de salutaribus remediis adversus omnia omnium hostium tela esse prospectum, quemadmodum auxilia maxima in sacramentis aliis præparavit, quibus Christiani conservare se integros, dum viverent, ab omni graviori spiritus incommodo possint: ita extremæ unctionis sacramento finem vitæ, tamquam firmissimo quodam præsidio, munivit. Nam etsi adversarius noster occasiones per omnem vitam quærat et captet, ut devorare animas nostras quoquo modo possit: nullum tamen tempus est, quo vehementius ille omnes suæ versutiæ nervos intendat ad perdendos nos penitus, et a fiducia etiam, si possit, divinæ misericordiæ deturbandos, quam cum impendere nobis exitum vitæ prospicit.
facta sint, vere esse peccata, vel odium Dei mereri, aut, quanto vehementius quis nititur se disponere ad gratiam, tanto eum gravius peccare: anathema sit.
facta utriusque partis resuscitatione,
factum esse censendum est, ut hæc ipsa potestas principatu civili, velut optima libertatis suæ tutela muniretur.
fideles adstantes non solum spirituali affectu, sed sacramentali etiam Eucharistiæ perceptione communicarent, quod ad eos sanctissimi hujus sacrificii fructus uberior proveniret; nec tamen, si id non semper fiat, propterea missas illas, in quibus solus sacerdos sacramentaliter communicat, ut privatas et illicitas damnat, sed probat atque adeo commendat, siquidem illæ quoque missæ vere communes censeri debent, partim, quod in eis populus spiritualiter communicet, partim vero, quod a publico Ecclesiæ ministro non pro se tantum, sed pro omnibus fidelibus, qui ad corpus Christi pertinent, celebrentur.
finis, quo tendit Ecclesia, longe nobilissimus est, ita ejus potestas est omnium præstantissima, neque imperio civili potest haberi inferior, aut eidem esse ullo modo obnoxia.
fixum cruci;
gestarum consignata monumentis, quæ nulla adversariorum arte corrumpi aut obscurari possunt.
graviores suo potuerunt peculiari judicio reservare. Neque dubitandum esset, quando omnia, quæ a Deo sunt, ordinata sunt, quin hoc idem episcopis omnibus in sua cuique diæcesi, in ædificationem tamen, non in destructionem liceat, pro illis in subditos tradita supra reliquos inferiores sacerdotes auctoritate, præsertim quoad illa, quibus excommunicationis censura annexa est. Hanc autem delictorum reservationem consonum est divinæ auctoritati non tantum in externa politia, sed etiam coram Deo vim habere. Verumtamen pie admodum, ne hac ipsa occasione aliquis pereat, in eadem Ecclesia Dei custoditum semper fuit, ut nulla sit reservatio in articulo mortis; atque ideo omnes sacerdotes quoslibet pœnitentes a quibusvis peccatis et censuris absolvere possunt; extra quem articulum sacerdotes cum nihil possint in casibus reservatis, id unum pœnitentibus persuadere nitantur, ut ad superiores et legitimos judices pro beneficio absolutionis accedant.
gravius sauciant, et periculosiora sunt iis, quæ in manifesto admittuntur. Nam venialia, quibus a gratia Dei non excludimur et in quæ frequentius labimur, quamquam recte et utiliter citraque omnem præsumptionem in confessione dicantur, quod piorum hominum usus demonstrat, taceri tamen citra culpam multisque aliis remediis expiari possunt. Verum, cum universa mortalia peccata, etiam cogitationis, homines iræ filios et Dei inimicos reddant, necessum est, omnium etiam veniam cum aperta et verecunda confessione, a Deo quærere. Itaque dum omnia, quæ memoriæ occurrunt, peccata Christi fideles confiteri student, procul dubio omnia divinæ misericordiæ ignoscenda exponunt. Qui vero secus faciunt et scienter aliqua retinent, nihil divinæ bonitati per sacerdotem remittendum proponunt. Si enim erubescat ægrotus vulnus medico detegere, quod ignorat, medicina non curat. Colligitur præterea, etiam eas circumstantias in confessione explicandas esse, quæ speciem peccati mutant, quod sine illis peccata ipsa neque a pœnitentibus
hac ratione pœnitentiæ partes dicuntur. Sane vero res et effectus hujus sacramenti, quantum ad ejus vim et efficaciam pertinet, reconciliatio est cum Deo, quam interdum in viris piis, et cum devotione hoc sacramentum percipientibus, conscientiæ pax ac serenitas cum vehementi spiritus consolatione consequi solet. Hæc de partibus et effectu hujus sacramenti sancta synodus tradens, simul eorum sententias damnat, qui pœnitentiæ partes incussos conscientiæ terrores et fidem esse contendunt.
has ipsas rationes, quoad fieri potest, in bonum publicum transferant sincerum atque verum, destinatum animo habentes, sapientiam virtutemque Catholicæ religionis, tanquam saluberrimum succum ac sanguinem, in omnes reipublicæ venas inducere.
hereditatis nostræ; meritoria autem: dilectissimus unigenitus suus, Dominus noster Iesus Christus, qui cum essemus inimici, propter nimiam caritatem, qua dilexit nos, sua sanctissima passione in ligno crucis nobis justificationem meruit, et pro nobis Deo Patri satisfecit; instrumentalis item: sacramentum baptismi, quod est sacramentum fidei, sine qua nulli umquam contigit justificatio; demum unica formalis causa est justitia Dei; non qua ipse justus est, sed qua nos justos facit; qua videlicet ab eo donati, renovamur spiritu mentis nostræ, et non modo reputamur, sed vere justi nominamur et sumus, justitiam in nobis recipientes, unusquisque suam secundum mensuram, quam Spiritus Sanctus partitur singulis prout vult et secundum propriam cujusque dispositionem et cooperationem. Quamquam enim nemo possit esse justus, nisi cui merita passionis Domini nostri Iesu Christi communicantur: id tamen in hac impii justificatione fit, dum ejusdem sanctissimæ passionis merito per Spiritum Sanctum caritas Dei diffunditur in cordibus
hoc sacramentum requiruntur. Declarat igitur sancta synodus, hanc contritionem non solum cessationem a peccato et vitæ novas propositum et inchoationem, sed veteris etiam odium continere, juxta illud: Projicite a vobis omnes iniquitates vestras, in quibus prævaricati estis, et facite vobis cor novum et spiritum novum. Et certe, qui illos sanctorum clamores consideraverit: Tibi soli peccavi, et malum coram te feci; Laboravi in gemitu meo, lavabo per singulas noctes lectum meum. Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine animæ meæ; et alios hujus generis, facile intelliget, eos ex vehementi quodam anteactæ vitæ odio et ingenti peccatorum detestatione manasse. Docet præterea, etsi contritionem hanc aliquando caritate perfectam esse contingat, hominemque Deo reconciliare, priusquam hoc sacramentum actu suscipiatur, ipsam nihilominus reconciliationem ipsi contritioni sine sacramenti voto, quod in illa includitur, non esse adscribendam. Illam vero contritionem imperfectam, quæ attritio dicitur,
hortatur, ut confortentur in Domino, et in potential, virtutis eius, in omnibus sumentes scutum fidei, in quo possint omnia tela nequissimi ignea extinguere, atque galeam spei salutis accipiant cum gladio spiritus quod est verbum Dei. Itaque, ut hæc pia eius sollicitudo principium et progressum suum per Dei gratiam habeat, ante omnia statuit et decernit præmittendam esse confessionem fidei, patrum exempla in hoc secuta, qui sacratioribus conciliis hoc scutum contra omnes hæreses in principio suarum actionum apponere consuevere: quo solo aliquando et infideles ad fidem traxerunt, hæreticos expugnarunt, et fideles confirmarunt. Quare symbolum fidei, quo sancta romana ecclesia utitur, tanquam principium illud, in quo omnes, qui fidem Christi profitentur, necessario conveniunt, ac fundamentum firmum et unicum, contra quod portæ inferi nunquam prævalebunt, totidem verbis, quibus in omnibus ecclesiis legitur, experimendum esse censuit; quod quidem eiusmodi est:
humanæ societatis bono et commodis adversatur.
id est, rerum omnium perfectissimum conditorem.
illis etiam vitæ remedium contulit, qui se postea in peccati servitutem et dæmonis potestatem tradidissent, sacramentum videlicet pœnitentiæ, quo lapsis post baptismum beneficium mortis Christi applicatur. Fuit quidem pœnitentia universis hominibus, qui se mortali aliquo peccato inquinassent, quovis tempore ad gratiam et justitiam assequendam necessaria, illis etiam, qui baptismi sacramento ablui petivissent, ut, perversitate abjecta et emendata, tantam Dei offensionem cum peccati odio et pio animi dolore detestarentur; unde propheta ait; Convertimini, et agite pœnitentiam ab omnibus iniquitatibus vestris; et non erit vobis in ruinam iniquitas. Dominus etiam dixit: Nisi pœnitentiam egeritis, omnes similiter peribitis. Et princeps apostolorum Petrus peccatoribus baptismo initiandis pœnitentiam commendans dicebat: Pœnitentiam agite, et baptizetur unusquisque vestrum. Porro nec ante adventum Christi pœnitentia erat sacramentum, nec est post adventum illius cuiquam ante baptismum. Dominus autem sacramentum pœnitentiæ tunc præcipue
illud usque in finem perseverantiæ donum se certo habiturum absoluta et infallibili certitudine dixerit, nisi hoc ex speciali revelatione didicerit: anathema sit.
imperio vel expresse vel tacite concessa, revocanda propterea, cum libuerit, a civili imperio.
in
in Christo nondum ad plenum purgatis rite juxta apostolorum traditionem offertur.
in cælos ereptum;
in gloria venturas
in sacra Scriptura contentas, inter fabulas vel mythos ablegandas esse; aut miracula certo cognosci nunquam posse, nec iis divinam religionis Christianæ originem rite probari: anathema, sit.
in tantum lascivire sinat, in impune liceat mentes a veritate, animos a virtute deducere. Ecclesiam vero, quam Deus ipse constituit ah actione vitæ excludere, a legibus, ab institutione adolescentium, a societate domestica, magnus et perniciosus est error.
inde venturus est judicare vivos et mortuos.
inde venturus judicare vivos et mortuos.
indispositionem respicit, de sua gratia formidare et timere potest; cum nullus scire valeat certitudine fidei, cui non potest subesse falsum, se gratiam Dei esse consecutum.
infrascripti. Testamenti veteris, quinque Moysis, id est, Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium; Iosuæ, Iudicum, Ruth, quatuor Regum, duo Paralipomenon, Esdræ primus et secundus, qui dicitur Nehemias, Tobias, Iudith, Esther, Iob, Psalterium davidicum centum quinquaginta psalmorum, Parabolæ, Ecclesiastes, Canticum canticorum, Sapientia, Ecclesiasticus, Isaias, Ieremias cum Baruch, Ezechiel, Daniel, duodecim prophetæ minores, id est: Osea, Ioel, Amos, Abdias, Ionas, Michæas, Nahum, Habacuc, Sophonias, Aggæus, Zacharias, Malachias, duo Machabæorum, primus et secundus. Testamenti novi: quatuor evangelia, secundum Mathæum, Marcum, Lucam, et Ioannem; actus apostolorum a Luca evangelista conscripti; quatuordecim epistolæ Pauli apostoli, ad Romanos, duæ ad Corinthios, ad Galatas, ad Ephesios, ad Philippenses, ad Colossenses, duæ ad Thessalonicenses, duæ ad Timotheum, ad Titum, ad Philemonem, ad Hebræos; Petri apostoli duæ, Ioannis apostoli tres, Iacobi apostoli una, Iudæ apostoli una, et apocalypsis Ioannis apostoli.
inhæreat; aut etiam gratiam, qua justificamur, esse tantum favorem Dei: anathema sit.
initio Christianæ religionis non infrequens utriusque speciei usus fuisset, tamen progressu temporis, latissime jam mutata illa consuetudine, gravibus et justis causis adducta hanc consuetudinem sub altera specie communicandi approbabit, et pro lege habendam decrevit, quam reprobare aut sine ipsius Ecclesiæ auctoritate pro libito mutare non licet.
instituit, cum a mortuis excitatus insufflavit in discipulos suos, dicens: Accipite Spiritum Sanctum; quorum remiseritis peccata, remittuntur eis, et quorum retinueritis, retenta sunt. Quo tam insigni facto et verbis tam perspicuis potestatem remittendi et retinendi peccata, ad reconciliandos fideles post baptismum lapsos, apostolis et eorum legitimis successoribus fuisse communicatam, universorum patrum consensus semper intellexit, et Novatianos, remittendi potestatem olim pertinaciter negantes, magna ratione Ecclesia Catholica, tamquam hæreticos, explosit atque condemnavit. Quare verissimum hunc illorum verborum Domini sensum sancta hæc synodus probans et recipiens, damnat eorum commentitias interpretationes, qui verba illa ad potestatem prædicandi verbum Dei et Christi evangelium annuntiandi, contra hujusmodi sacramenti institutionem, falso detorquent.
integre exponantur, nec judicibus innotescant; et fieri nequeat, ut de gravitate criminum recte censere possint et pœnam, quam oportet, pro illis pœnitentibus imponere. Unde alienum a ratione est docere, circumstantias has ab hominibus otiosis excogitatas fuisse, aut unam tantum circumstantiam confitendam esse, nempe peccasse in fratrem. Sed et impium est, confessionem, quæ hac ratione fieri præcipitur, impossibilem dicere, aut carnificinam, illam conscientiarum appellare; constat enim, nihil aliud in Ecclesia a pœnitentibus exigi, quam ut, postquam quisque diligentius se excusserit et conscientiæ suæ sinus omnes et latebras exploraverit, ea peccata confiteatur, quibus se Dominum et Deum suum mortaliter offendissi meminerit; reliqua autem peccata, quæ diligenter cogitanti non occurrunt, in universum eadem confessione inclusa esse intelliguntur; pro quibus fideliter cum propheta dicimus: Ab occultis meis munda me, Domine. Ipsa vero hujusmodi confessionis difficultas ac peccata detegendi verecundia, gravis quidem videri
inter plurima mala, quibus ecclesia Dei his nostris temporibus perturbatur, etiam de peccato originali ejusque remedio non solum nova, sed vetera etiam dissidia excitaverit: sacrosancta œcumenica et generalis Tridentina synodus, in Spiritu Sancto legitime congregata, præsidentibus in ea eisdem tribus apostolicæ sedis legatis, jam ad revocandos errantes et nutantes confirmandos accedere volens, sacrarum scripturarum et sanctorum patrum ac probatissimorum conciliorum testimonia et ipsius ecclesiæ judicium et consensum secuta, hæc de ipso peccato originali statuit, fatetur ac declarat.
ipse per se hominem adunans Deo
ipsos posse, quarum functionum potestatem reliqui inferioris ordinis nullam habent. Docet insuper sacrosancta synodus, in ordinatione episcoporum, sacerdotum et ceterorum ordinum nec populi nec cujusvis sæcularis potestatis et magistratus consensum sive vocationem sive auctoritatem ita requiri, ut sine ea irrita sit ordinatio; quin potius decernit, eos, qui tantummodo a populo aut sæculari potestate ac magistratu vocati et instituti ad hæc ministeria, exercenda adscendunt, et qui ea propria temeritate sibi sumunt, omnes non Ecclesiæ ministros sed fures et latrones per ostium non ingressos habendos esse. Hæo sunt, quæ generatim sacræ synodo visum est Christi fideles de sacramento ordinis docere. His autem contraria certis et propriis canonibus in hunc, qui sequitur, modum damnare constituit, ut omnes adjuvante Christo fidei regula utentes in tot errorum tenebris Catholicam veritatem facilius agnoscere et tenere possint.
ipsum Christi Iesu meritum per baptismi sacramentum in forma ecclesiæ rite collatum, tam adultis quam parvulis applicari; anathema sit: quia non est aliud nomen sub cœlo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. Unde illa vox: Ecce agnus Dei; ecce qui tollit peccata mundi; et illa: Quicumque baptizati estis, Christum induistis.
ita ut fides Christiana, cum evangelium publice profiteri lege licuit, non in cunis vagiens, sed adulta et jam satis firma in magna civitatum parte apparuit.
itemque plenam potestatem omnibus attributam quaslibet opiniones cogitationesque palam publiceque manifestandi conducere ad populorum mores animosque facilius corrumpendos ac indifferentismi pestem propogandam.
judicaturus vivos et mortuos.
judice sibi reddendam; non solum autem sibi, sed et omnibus, qui diligunt adventum ejus: cum enim ille ipse Christus Iesus, tanquam caput in membra et tanquam vitis in palmites, in ipsos justificatos jugiter virtutem influat, quæ virtus bona eorum opera semper antecedit et comitatur et subsequitur, et sine qua nullo pacto Deo grata, et meritoria esse possent: nihil ipsis justificatis amplius deesse credendum est, quo minus plene illis quidem operibus, quæ in Deo sunt facta, divinæ legi pro hujus vitæ statu satisfecisse, et vitam æternam suo etiam tempore (si tamen in gratia decesserint), consequendam, vere promeruisse censeantur, cum Christus, Salvator noster, dicat: Si (quis biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non sitiet in æternum, sed fiet in eo fons aquæ salientis in vitam æternam
juramenti violatio, tum quælibet scelesta flagitiosaque actio sempiternæ legi repugnans, non solum haud est improbanda, verum etiam omnino licita, summisque laudibus efferenda, quando id pro patriæ amore agatur.
jus esse in nemine. His informata disciplinis societate, principatus non est nisi populi voluntas, qui, ut in sui ipsius unice est potestate, ita sibimetipsi solus imperat: deligit autem, quibus se committat, ita tamen ut imperii non tam jus, quam munus in eos transferat, idque suo nomine exercendum. In silentio jacet dominatio divina, non secus ad vel Deus aut nullus esset, aut humani generis societatem nihil curaret: vel homines sive singuli sive societati nihil Deo deberent, vel principatus cogitari posset ullus, cujus non in Deo ipso causa et vis et auctoritas tota resideat.
liberet ac tueatur, eamque multiplici cognitione instruat. Quapropter tantum abest, ut Ecclesia humanarum artium et disciplinarum culturæ obsistat, ut hanc multis modis juvet atque promoveat. Non enim commoda ab iis ad hominum vitam dimanantia aut ignorat aut despicit; fatetur imo, eas, quemadmodum a Deo, scientiarum Domino, profectæ sunt, ita si rite pertractentur, ad Deum, juvante ejus gratia, perducere. Nec sane ipsa vetat, ne hujusmodi disciplinæ in suo quæque ambitu propriis utantur principiis et propria methodo; sed justam hanc libertatem agnoscens, id sedulo cavet, ne divinæ doctrinæ repugnando errores in se suscipiant, aut fines proprios transgressæ, ea, quæ sunt fidei, occupent et perturbent.
mandatorum: anathema sit.
mater et magistra constituta, omnibus debitricem se novit, ac lapsos erigere, labantes sustinere, revertentes amplecti, confirmare bonos et ad meliora provehere parata semper et intenta est. Quapropter nullo tempore a Dei veritate, quæ sanat omnia, testanda et prædicanda quiescere potest, sibi dictum esse non ignorans: Spiritus meus, qui est in te, et verba mea, quæ posui in ore tuo, non recedent de ore tuo amodo et usque in sempiternum.
ministros esse Ecclesia Presbyteros; quo nomine eo loco, non ætate seniores, aut primores in populo intelligendi veniunt, sed aut episcopi, aut sacerdotes ab ipsis rite ordinati per impositionem manuum presbyterii. Declaratur etiam, esse hanc unctionem infirmis adhibendam, illis vero præsertim, qui tam periculose decumbunt, ut in exitu vitæ constituti videantur; unde et sacramentum exeuntium nuncupatur. Quod si infirmi post susceptam hanc unctionem convaluerint, iterum hujus sacramenti subsidio juvari poterunt, cum in aliud simile vitæ discrimen inciderint. Quare nulla ratione audiendi sunt, qui contra tam apertam et dilucidam apostoli Iacobi sententiam docent, hanc unctionem vel figmentum esse humanum, vel ritum a patribus acceptum, nec mandatum Dei, nec promissionem gratiæ habentem; et qui illam jam cessasse asserunt, quasi ad gratiam curationum dumtaxat in primitiva Ecclesia referenda esset; et qui dicunt, ritum et usum, quem sancta Romana Ecclesia in hujus sacramenti administratione observat, Iacobi apostoli sententiæ repugnare,
ministrum in peccato mortali existentem, modo omnia essentialia, quæ ad sacramentum conficiendum aut conferendum pertinent, servaverit, non conficere aut conferre sacramentum: anathema sit.
minus videri dignum amplitudine principum, aut parum decorum: tantumque abest, ut jura majestatis imminuat, ut potius stabiliora atque augustiora faciat. Immo, si altius consideretur, habet illa conformatio perfectionem quamdam magnam, qua carent cæteri rerum publicarum modi: ex eâque fructus essent sane excellentes et varii consecuturi, si modo suum partes singulæ gradum tenerent, atque illud integre efficerent cui unaquæque præposita est, officium et munus.—Revera in ea, quam ante diximus, constitutione reipublicæ, sunt quidem divina atque humana convenienti ordine partita: incolumia civium jura, eademque divinarum, naturalium humanarumque legum patrocinio defensa: officiorum singulorum cum sapienter constituta descriptio, tum opportune sancita custodia. Singuli homines in hoc ad sempiternam illam civitatem dubio laboriosoque curriculo sibi sciunt præsto esse, quos tuto sequantur ad ingrediendum duces, ad perveniendum adjutores: pariterque intelligunt, sibi alios esse ad securitatem, ad fortunas, ad commoda cætera, quibus communis hæc vita constat, vel parienda vel conservanda datos.
misisse vicariam vim
missæ sacrificium tantum esse laudis et gratiarum actionis, aut nudam commemorationem sacrificii in cruce peracti, non autem propitiatorium; vel soli prodesse sumenti; neque pro vivis et defunctis pro peccatis, pœnis, satisfactionibus et aliis necessitatibus offerri debere: anathema sit.
moriturus, inter se copulantur, divinitatem porro propter admirabilem illam ejus cum corpore et anima hypostaticam unionem. Quapropter verissimum est, tantumdem sub alterutra specie atque sub utraque contineri: totus enim, et integer Christus sub panis specie et sub quavis ipsius speciei parte, totus item sub vini specie et sub ejus partibus existit.
morum, in quo initia perspiciuntur voluntarii discessus a Deo: sed quia omne, quod verum est, a Deo proficisci necesse est, quidquid, indagando, veri attingatur, agnoscit Ecclesia velut quoddam divinæ mentis vestigium. Cumque nihil sit in rerum natura veri, quod doctrinis divinitus traditis fidem abroget, multa quæ adrogent, omnisque possit inventio veri ad Deum ipsum vel cognoscendum vel laudandum impellere, idcirco quidquid accedat ad scientiarum fines proferendos, gaudente et libente Ecclesia semper accedet: eademque studiose, ut solet, sicut alias disciplinas, ita illas etiam fovebit ac provehet, quæ positæ sunt in explicatione naturæ. Quibus in studiis, non adversatur Ecclesia si quid mens repererit novi: non repugnat quin plura quærantur ad decus commoditatemque vitæ: immo inertiæ desidiæque inimica, magnopere vult ut hominum ingenia uberes ferant exercitatione et cultura fructus: incitamenta præbet ad omne genus artium atque operam: omniaque harum rerum studia ad honestatem salutemque virtute sua dirigens impedire nititur, quominus a Deo bonisque cælestibus sua hominem intelligentia atque industria deflectat.
mundi conditorem;
munus curamque sustinentibus, ut juxta Catholicæ et Apostolicæ Ecclesiæ usum a primævis Christianæ religionis temporibus receptum sanctorumque patrum consensionem et sacrorum conciliorum decreta in primis de sanctorum intercessione, invocatione, reliquiarum honore et legitimo imaginum usu, fideles diligenter instruant, docentes eos, sanctos una cum Christo regnantes orationes suas pro hominibus Deo offerre; bonum, atque utile esse, suppliciter eos invocare; et ob beneficia impenetranda a Deo per filium ejus Iesum Christum Dominum nostrum, qui solus noster redemptor et salvator est, ad eorum orationes, opem, auxiliumque confugere; illos vero, qui negant, sanctos æterna felicitate in cœlo fruentes invocandos esse; aut qui asserunt, vel illos pro hominibus non orare, vel eorum, ut pro nobis etiam singulis orent, invocationem esse idololatriam, vel pugnare cum verbo Dei, adversarique honori unius mediatoris Dei et hominum Iesu Christi, vel stultum esse, in cœlo regnantibus voce vel mente supplicare, impie sentire.
natum ex Virgine Maria,
natura sacri Apostolici primatus, in quo totius Ecclesiæ vis ac soliditas consistit, cunctis fidelibus credendam et tenendam, secundum antiquam atque constantem universalis Ecclesiæ fidem, proponere, atque contrarios, dominico gregi adeo perniciosos, errores proscribere et condemnare.
nobis Domine fidei, spei, et caritatis augmentum.
nobis debita nostra. Quo fit, ut justi ipsi eo magis se obligatos ad ambulandum in via justitiæ sentire debeant, quo liberati jam a peccato, servi autem facti Deo, sobrie, juste et pie viventes proficere possint per Christum Iesum, per quem accessum habuerunt in gratiam istam. Deus namque sua gratia semel justificatos non deserit, nisi ab eis prius deseratur. Itaque nemo sibi in sola fide blandiri debet, putans fide sola se heredem esse constitutum, hereditatemque consecuturum, etiam si Christo non compatiatur, ut et conglorificetur. Nam et Christus ipse, ut inquit apostolus, cum esset filius Dei, didicit ex iis, quæ passus est, obedientiam, et consummatus factus est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis æternæ. Propterea apostolus ipse monet justificatos, dicens: Nescitis, quod ii, qui in stadio currunt, omnes quidem currunt, sed unus accipit bravium? Sic currite, ut comprehendatis. Ego igitur sic curro, non quasi in incertum, sic pugno, non quasi aërem verberans, sed castigo corpus meum, et in servitutem redigo, ne forte,
non sit per Christum Iesum, nam qui ex nobis, tamquam ex nobis, nihil possumus, eo cooperante, qui nos confortat, omnia possumus. Ita non habet homo, unde glorietur; sed omnis gloriatio nostra in Christo est; in quo vivimus, in quo meremur, in quo satisfacimus, facientes fructus dignos pœnitentiæ, qui ex illo vim habent, ab illo offeruntur Patri, et per illum acceptantur a Patre. Debent ergo sacerdotes Domini, quantum Spiritus et prudentia suggesserit, pro qualitate criminum et pœnitentium facultate, salutares et convenientes satisfactiones injungere; ne, si forte peccatis conniveant et indulgentius cum pœnitentibus agant, levissima quædam opera pro gravissimis delictis injungendo, alienorum peccatorum participes efficiantur. Habeant autem præ oculis, ut satisfactio, quam imponunt, non sit tantum ad novæ vitæ custodiam et infirmitatis medicamentum, sed etiam ad præteritorum peccatorum vindictam et castigationem: nam claves sacerdotum, non ad solvendum dumtaxat, sed et ad ligandum concessas etiam antiqui patres
ob id suadendum esse Christi fidelibus, ut non confiteantur tempore quadragesimæ: anathema sit.
olim Ecclesiæ repromissum, sed statutis temporum opportunitatibus redditum.
omnia facta sunt; qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de cœlis, et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria virgine, et homo factus est; crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus et sepultus est; et resurrexit tertia die, secundum Scripturus; et ascendit in cœlum, sedet ad dexteram Patris; et iterum venturus est, cum gloria, judicare vivos et mortuos; cujus regni non erit finis.
oportet cæleste presidium, orandusque Deus, ut hæc, quæ ad ipsius gloriam communemque humani generis salutem cupimus et conamur, optatos ad exitus idem ipse perducat, cujus est illustrare hominum mentes, permovere voluntates. Divinorum autem beneficiorum auspicium, et paternæ benevolentiæ Nostræ testem vobis, Venerabiles Fratres, et clero populoque universo vestræ fidei vigilantiæque commisso apostolicam benedictionem peramanter in Domino impertimus.
oportet, ut ei justificationis gratia conferatur: anathema sit.
pœnitentia scriptum est: Memor esto, unde excideris, age pœnitentiam, et prima opera fac. Et iterum: quæ secundum Deum tristitia est, pœnitentiam in salutem stabilem operatur. Et rursus: Pœnitentiam agite, et facite fructus dignos pœnitentiæ.
partes dicuntur; aut dixerit, duas tantum esse pœnitentiæ partes, terrores scilicet incussos conscientiæ, agnito peccato, et fidem conceptam ex evangelio vel absolutione, qua credit quis sibi per Christum remissa peccata: anathema sit.
per Christum Iesum illis donatam, candidam et immaculatam jubentur statim renati conservare, ut eam perferant ante tribunal Domini nostri Iesu Christi, et habeant vitam æternam.
per Verbum suum primo omnium demissum;
per carnis etiam resurrectionem.
per sanctam Ecclesiam.
per se ipsa probari nemini debeant.
pertinent. Hinc potest de instructionibus judicare, quas Ecclesiæ pastores ad conscientiarum normam pro suo munere edunt, quin etiam potest de divinorum sacramentorum administratione et dispositionibus ad ea suscipienda necessariis decernere.
pleno et absoluto intellectus et voluntatis assensu definitionem complectantur, nisi a recta fide aberrare velint.
pontiftcis assumuntur, non esse legitimos et veros episcopos, sed figmentum humanum: anathema sit.
posset, nisi tot tantisque commodis et consolationibus levaretur, quæ omnibus digne ad hoc sacramentum accedentibus per absolutionem certissime conferuntur. Ceterum, quoad modum confitendi secreto apud solum sacerdotem, etsi Christus non vetuerit, quin aliquis in vindictam suorum scelerum et sui humiliationem, cum ob aliorum exemplum, tum ob Ecclesiæ offensæ ædificationem delicta sua publice confiteri possit: non est tamen hoc divino præcepto mandatum, nec satis consulte humana aliqua lege præciperetur, ut delicta, præsertim secreta, publica essent confessione aperienda; unde cum a sanctissimis et antiquissimis patribus magno unanimique consensu secreta confessio sacramentalis, qua ab initio Ecclesia sancta usa est et modo etiam utitur, fuerit semper commendata, manifeste refellitur inanis eorum calumnia, qui eam a divino mandato alienam et inventum humanum esse, atque a patribus in concilio lateranensi congregatis initium habuisse, docere non verentur; neque enim per lateranense concilium Ecclesia statuit, ut Christi fideles confiterentur,
possibilem tamen esse Deo, cogitatione per fidem illustrata assequi possumus, et constantissime credere debemus: ita enim majores nostri omnes, quotquot in vera Christi ecclesia fuerunt, qui de sanctissimo hoc sacramento disseruerunt, apertissime professi sunt, hoc tam admirabile sacramentum in ultima cæna redemptorem nostrum instituisse, cum post panis vinique benedictionem se suum ipsius corpus illis præbere, ac suum sanguinem, disertis et perspicuis verbis testatus est; quæ verba a sanctis evangelistis commemorata et a divo Paulo postea repetita, cum propriam illam et apertissimam significationem præ se ferant, secundum quam a patribus intellecta sunt; indignissimum sane flagitium est, ea a quibusdam contentiosis et pravis hominibus ad fictitios et imaginarios tropos, quibus veritas carnis et sanguinis Christi negatur, contra universum ecclesiæ sensum detorqueri; quæ, tamquam columna et firmamentum veritatis, hæc ab impiis hominibus excogitata commenta velut satanica detestata est, grato semper et memore animo præstantissimum hoc Christi beneficium agnoscens.
post baptismum in peccata labuntur, ipsi Deo reconciliandis a Christo Domino nostro institutum: anathema sit.
potissimum orta, quod ejusdem sacrosanctæ Synodi apud permultos vel auctoritas contempta, vel sapientissima neglecta fuere decreta.
prævaricationis offensam, secundum corpus et animam in deterius commutatum fuisse; anathema sit.
principum populo male consulentium utiliter institutæ: quæ summam, rempublicam vetant in municipalem, vel domesticam rem importunius invadere: quæ valent ad decus, ad personam hominis, ad æquabilitatem juris in singulis civibus conservandam, earum rerum omnium Ecclesiam Catholicam vel inventricem, vel auspicem, vel custodem semper fuisse superiorum ætatum monumenta testantur.
quæ sacris Scripturis et apostolicis traditionibus consentanea, Deo adjutore, cognoverant. Neque enim Petri successoribus Spiritus Sanctus promissus est, ut eo revelante novam doctrinam patefacerent, sed ut, eo assistente, traditam per Apostolos revelationem seu fidei depositum sancte custodirent et fideliter exponerent. Quorum quidem apostolicam doctrinam omnes venerabiles Patres amplexi et sancti doctores orthodoxi venerati atque secuti sunt; plenissime scientes, hanc sancti Petri Sedem ab omni semper errore illibatam permanere, secundum Domini Salvatoris nostri divinam pollicitationem discipulorum suorum principi factam: Ego rogavi pro te, ut non deficiat fides tua, et tu aliquando conversus confirma fratres tuos.
qua justi fiunt, illis tribuatur. Pro hoc beneficio apostolus gratias nos semper agere hortatur Patri, qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine, et eripuit de potestate tenebrarum, transtulitque in regnum Filii dilectionis suæ, in quo habemus redemptionem et remissionem peccatorum.
quam eos non acta, proprio credentes, baptizari in sola fide ecclesiæ: anathema sit.
qui credentes agat;
qui natus est de Spiritu Sancto et Maria virgine;
qui natus est de Spiritu Sancto et ex Maria Virgine;
qui natus est de Spiritu Sancto ex Maria virgine;
qui natus est per Spiritum Sanctum ex virgine Maria;
qui sub Pontio Pilato crucifixus et sepultus;
quibus ex officio incubuerit celebrare, hæc sancta synodus perpetuo servandum esse decrevit, modo non desit illis copia confessoris. Quod si necessitate urgente sacerdos absque prævia confessione celebraverit, quamprimum confiteatur.
quid facto opus esset, contraria jubentibus binis potestatibus quarum recusare imperium, salvo officio, non potest. Atqui maxime istud repugnat de sapientia cogitare et bonitate Dei, qui vel in rebus physicis, quamquam sunt longe inferioris ordinis, tamen naturales vires caussasque invicem conciliavit moderata ratione et quodam velut concentu mirabili, ita ut nulla earum impediat cæteras, cunctæque simul illæ, quo mundus spectat, convenientur aptissimeque conspirent.
quoad cohabitationem ad certum incertumve tempus fieri posse decernit: anathema sit.
quod intolerabilius est, mortaliter, atque ideo pœnas æternas mereri; tantumque ob id non damnari, quia Deus opera non imputet ad damnationem: anathema sit.
quod jure divino necessarium et institutum esse intellexerat, sed ut præceptum confessionis, saltem semel in anno, ab omnibus et singulis, cum ad annos discretionis pervenissent, impleretur; unde jam in universa Ecclesia cum ingenti animarum fidelium fructu observatur mos ille salutaris confitendi sacro illo et maxime acceptabili tempore quadragesimæ: quem morem hæc sancta synodus maxime probat et amplectitur, tamquam pium et merito retinendum.
quoniam vel ex turpitudinis peccati consideratione vel ex gehennæ et pœnarum metu communiter concipitur, si voluntatem peccandi excludat cum spe veniæ, declarat non solum non facere hominem hypocritam et magis peccatorem, verum etiam donum Dei esse et Spiritus Sancti impulsum, non adhuc quidem inhabitantis, sed tantum moventis, quo pœnitens adjutus viam sibi ad justitiam parat. Et quamvis sine sacramento pœnitentiæ per se ad justificationem perducere peccatorem nequeat, tamen eum ad Dei gratiam in sacramento pœnitentiæ impetrandam disponit: hoc enim timore utiliter concussi Ninivitæ, ad Ionæ prædicationem, plenam terroribus pœnitentiam egerunt et misericordiam a Domino impetrarunt. Quamobrem falso quidam calumniantur Catholicos scriptores, quasi tradiderint, sacramentum pœnitentiæ absque bono motu suscipientium gratiam conferre, quod numquam Ecclesia Dei docuit, neque sensit; sed et falso docent, contritionem esse extortam et coactam, non liberam et voluntariam.
reipublicæ ne quid ab illis detrimenti capiat. Consentaneum erit, judicio singulorum permittere omnem de religione quæstionem; licere cuique aut sequi quam ipse malit, aut omnino nullam, si nullam probet.
reipublicæ omnino principes debent summum mundi gubernatorem Deum intueri, eumque sibimetipsis in administranda civitate tanquam exemplum legemque proponere.
religionis nullo loco numerare, vel uno modo esse in disparibus generibus affectos, nefas esse privatis hominibus, nefas civitatibus: immoderatam sentiendi sensusque palam jactandi potestatem non esse in civium juribus neque in rebus gratia patrocinioque dignis ulla ratione ponendam.—Similiter intelligi debet, Ecclesiam societatem esse, non minus quam ipsum civitatem, genere et jure perfectam: neque debere, qui summam imperii teneant, committere ut sibi servire aut subesse Ecclesiam cogant, aut minus esse sinant ad suas res agendas liberam, aut quicquam de ceteris juribus detrahant, quæ in ipsam a Jesu Christo collata sunt.
remissionem peccatorum;
reparatio, quam secundam post naufragium deperditæ gratiæ tabulam sancti patres apte nucuparunt; etenim pro iis, qui post baptismum in peccata labuntur, Christus Iesus sacramentum instituit pœnitentiæ, cum dixit: Accipite Spiritum Sanctum: quorum remiseritis peccata, remittuntur eis; et quorum retinueritis, retenta sunt. Unde docendum est, Christiani hominis pœnitentiam post lapsum multo aliam esse a baptismali, eaque contineri non modo cessationem a peccatis, et eorum detestationem, aut cor contritum et humiliatum, verum etiam eorundem sacramentalem confessionem saltem in voto et suo tempore faciendam, et sacerdotalem absolutionem; itemque satisfactionem per jejunia, eleemosynas, orationes et alia pia spiritualis vitæ exercitia; non quidem pro pœna æterna, quæ vel sacramento, vel sacramenti voto una cum culpa remittitur; sed pro pœna temporali, quæ, ut sacræ litteræ docent, non tota semper, ut in baptismo fit, dimittitur illis, qui gratiæ Dei, quam acceperunt, ingrati, Spiritum Sanctum, contristaverunt, et templum Dei violare non sunt veriti. De qua
resurrectionem carnis.
sæculorum omnium et creaturarum regem et conditorem.
sacramentaliter communicat, illicitas esse ideoque abrogandas: anathema sit.
sacramento doctrinam: anathema sit.
sanctæ ritum et consuetudinem solemniter circumgestandum, vel non publice, ut adoretur, populo proponendum, et ejus adoratores esse idololatras: anathema sit.
sancta synodus in aliud tempus, oblata sibi quamprimum occasione, examinandos atque definiendos reservat.
sanctam ecclesiam;
sanctam servare disciplinam civitatis.
sanctissimo Romano pontifice novum aut in Ecclesia hactenus inusitatum decernatur.
satisfactione peccata dimittantur, ut, occasione accepta, peccata leviora putantes, velut injurii et contumeliosi Spiritui Sancto in graviora labamur, thesaurizantes nobis iram in die iræ. Procul dubio enim magnopere a peccato revocant et quasi fræno quodam cærcent hæ satisfactoriæ pœnæ, cautioresque et vigilantiores in futurum pænitentes efficiunt; medentur quoque peccatorum reliquiis et vitiosos habitus male vivendo comparatos contrariis virtutum actionibus tollunt. Neque vero securior ulla via in Ecclesia Dei umquam existimata fuit ad amovendam imminentem a Domino pœnam, quam ut hæc pœnitentiæ opera homines cum vero animi dolore frequentent. Accedit ad hæc, quod, dum satisfaciendo patimur pro peccatis, Christo Jesu, qui pro peccatis nostris satisfecit, ex quo omnis nostra sufficientia est, conformes efficimur, certissimam quoque inde arrham habentes, quod, si compatimur et conglorificabimur. Neque vero ita nostra est satisfactio hæc, quam pro peccatis nostris exsolvimus, ut
se trahat perniciosa eorum contagio, exterminandos duxit, hos in ipsos hæreticos eorumque errores decernens anathematismos.
secreta vero per spontaneam confessionem: anathema sit.
secundum Scripturas;
sedere ad dexteram Patris,
sedet ad dexteram Dei Patris;
sedet ad dexteram Patris;
sedisse Al. sedere, sitteth.
seu indefinitum, quod sese determinando constituat rerum universitatem in genera, species et individua distinctam: anathema sit.
sine sacramento pœnitentiæ, prout sancta romana et universalis ecclesia a Christo Domino et ejus apostolis edocta hucusque professa est, servavit et docuit: anathema sit.
sive solemni judicio sive ordinario et universali magisterio tamquam divinitus revelata credenda proponuntur.
sua, sive rursus tale intelligatur propter caussam ad quam refertur, id est omne in potestate arbitrioque Ecclesiæ: cætera vero, quæ civile et politicum genus complectitur, rectum est civili auctoritati esse subjecta, cum Jesus Christus jusserit, quæ Cæsaris sint, reddi Cæsari, quæ Dei, Deo.
sub Pontio Pilato crucifixus est, et sepultus;
sub Pontio Pilato crucifixus, et sepultus;
successores; aut Romanum Pontificem non esse beati Petri in eodem primatu successorem: anathema sit.
super terram, erunt soluta et in cœlo; et: Quorum remiseritis peccata, remittuntur eis, et quorum retinueritis, retenta sunt: ad omnes Christi fideles, indifferenter et promiscue, contra institutionem hujus sacramenti ita fuisse dicta, ut quivis potestatem habeat remittendi peccata, publica quidem per correptionem, si correptus acquieverit, secreta vero per spontaneam confessionem cuicumque factam. Docet quoque, etiam sacerdotes, qui peccato mortali tenentur, per virtutem Spiritus Sancti in ordinatione collatam, tamquam Christi ministros, functionem remittendi peccata exercere, eosque prave sentire, qui in malis sacerdotibus hanc potestatem non esse contendunt. Quamvis autem absolutio sacerdotis alieni beneficii sit dispensatio, tamen non est solum nudum ministerium vel annuntiandi evangelium, vel declarandi remissa esse peccata; sed ad instar actus judicialis, quo ab ipso, velut a judice, sententia pronuntiatur. Atque ideo non debet pænitens adeo sibi de sua ipsius fide blandiri, ut, etiam si nulla illi adsit contritio, aut sacerdote animus serio
tamquam ex traditione apostolica descendens, jure ac merito retineri debet.
tertia die resurrexisse;
tertia die resurrexit a mortuis;
tertia die resurrexit a mortuis; ascendit ad cælos; sedet ad dexteram Dei Patris omnipotentis; inde venturus (est) judicare vivos et mortuos.
tertia die resurrexit;
tertio die resurrexit a mortuis;
transitus sui ex hoc mundo ad Patrem, quando per sui sanguinis effusionem nos redemit eripuitque de potestate tenebrarum, et in regnum suum transtulit. Et hæc quidem illa munda oblatio est, quæ nulla indignitate aut malitia offerentium inquinari potest; quam Dominus per Malachiam nomini suo, quod magnum futurum esset in gentibus, in omni loco mundam offerendam prædixit, et quam non obscure innuit Apostolus Paulus Corinthiis scribens, cum dicit, non posse eos, qui participatione mensæ dæmoniorum polluti sint, mensæ Domini participes fieri, per mensam altare utrobique intelligens. Hæc denique illa est, quæ per varias sacrificiorum, naturæ et legis tempore, similitudines figurabatur; utpote quæ bona omnia, per illa significata, velut illorum omnium consummatio et perfectio complectitur.
unitatem confirmaret conjugesque sanctificaret, ipse Christus, venerabilium sacramentorum institutor atque perfector, sua nobis passione promeruit; quod Paulus Apostolus innuit, dicens: Viri, diligite uxores vestras, sicut Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tradidit pro ea; mox subjungens: Sacramentum hoc magnum est, ego autem dico in Christo et in Ecclesia.
universali Pastore asseratur, roboretur ac vindicetur, secundum illud sancti Gregorii Magni: Meus honor est honor universalis Ecclesiæ. Meus honor est fratrum meorum solidus vigor. Tum ego vere honoratus sum, cum singulis quibusque honor debitus non negatur,
universim instituta, quæ litteris severioribusque disciplinis tradendis et educationi juventutis curandæ sunt destinata, eximantur ab omni Ecclesiæ auctoritate, moderatrice vi et ingerentia, plenoque civilis ac politicæ auctoritatis arbitrio subjiciantur ad imperantium placita et ad communium ætatis opinionum amussim.
unquam incommodi, sed omnes quascumque possit, opportunitates afferat. Quarum præcipua est, ut detur opera religioni sancte inviolateque servandæ cujus officia hominem Deo conjungunt.
usque ad extremum vitæ spiritum constantissime, Deo adjuvante, retinere et confiteri, atque a meis subditis vel illis, quorum cura ad me in munere meo spectabit, teneri, doceri et prædicari, quantum in me erit, curaturum. Ita ego idem —— spondeo, voveo ac juro. Sic me Deus adjuvet, et hæc sancta Dei Evangelia.
usque ad finem fortiter, et disponens omnia suaviter. Omnia enim nuda et aperta sunt oculis ejus, ea etiam, qua libera creaturarum actione futura sunt.
ut unici Dei sit et
ut, sublata schismatis occasione, Ecclesia tota una conservaretur, atque suo fundamento innixa, firma adversus inferi portas consisteret.
velle et perficere. Verumtamen, qui se existimant stare, videant ne cadant et cum timore, ac tremore salutem suam operentur in laboribus, in vigiliis, in eleemosynis, in orationibus et oblationibus, in jejuniis et castitate; formidare enim debent, scientes quod in spem gloriæ, et nondum in gloriam renati sunt, de pugna, quæ superest cum carne, cum mundo, cum diabolo; in qua victores esse non possunt, nisi cum Dei gratia apostolo obtemperent, dicenti: Debitores sumus non carni, ut secundum carnem vivamus; si enim secundum carnem vixeritis, moriemini; si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis.
venturum cum claritate
venturum judicare vivos et mortuos:
veritatem dicere, nisi detegantur et refellantur errores: placuit sanctæ synodo hos canones subjungere, ut omnes, jam agnita Catholica doctrina, intelligant quoque, quæ ab illis hæreses caveri, vitarique debeant.
virtutem aliquam tribuunt: anathema sit.
virtutes fecisse;
vitam Ecclesia compleret: prætereaque via ad inimicitias munitur et certamina, quæ, quanquam utrique reipublicæ perniciem afferant, nimis sæpe eventus demonstravit.
§ I.—PANTHEISMUS, NATURALI8MU8 ET RATIONALISMUS ABSOLUTUS.
§ III.—INDIFFERENTISMUS, LATITUDINARISMUS.
§ IX.—ERRORES DE CIVILI ROMANI PONTIFICIS PRINCIPATU.
§ VIII.—ERRORES DE ETHICA NATURALI ET CHRISTIANA.
§ VIII.—ERRORES DE MATRIMONIO CHRISTIANO.
§ X.—ERRORES QUI AD LIBERALISMUM HODIERNUM REFERUNTUR.
'Christus dilexit nos, et se oblationem pro nobis ac victimam Deo tradidit in odorem suaviter fragrantem.' Et alio loco (Rom. v. 8
'Credo in unum Deum, Patrem omnipotontem
'Ecce Adam ut unus nostrum jam factus est;' et (cap. xi. 7
'Effunde iram tuam in gentes, quæ te non noverunt, et in regna, quæ nomen tuum non invocant.'
'Eo tempore magna erit afflictio, cuiusmodi ab origine mundi ad hoc usque tempus nec fuit, nec in posterum futura est.' De hoc iudicio manifeste hunc in modum disserit Apostolus (2 Tim. iv. 1
'Hæc regula
(1 Cor. xi. 26
(Ephes. v. 27
(Ioh. i. 12
1. Nullum supremum, sapientissimum, providentissimumque Numen divinum exsistit ab hac rerum universitate distinctum, et Deus idem est ac rerum natura et iccirco immutationibus obnoxius, Deusque reapse fit in homine et mundo, atque omnia Deus sunt et ipsissimam Dei habent substantiam; ac una eademque res est Deus cum mundo, et proinde spiritus cum materia, necessitas cum libertate, verum cum falso, bonum cum malo, et justum cum injusto.
1. Quicunque vult salvus esse: ante omnia opus est, ut teneat catholicam fidem.
1. Si quis dixerit, Deum unum et verum, Creatorem et Dominum nostrum, per ea, quæ facta sunt, naturali rationis humanæ lumine certo cognosci non posse: anathema sit.
1. Si quis dixerit, in revelatione divina nulla vera et proprie dicta mysteria contineri, sed universa fidei dogmata posse per rationem rite excultam e naturalibus principiis intelligi et demonstrari: anathema sit.
1. Si quis dixerit, rationem humanam ita independentem esse, ut fides ei a Deo imperari non possit: anathema sit.
1. Si quis non confitetur, primum hominem Adam, cum mandatum Dei in paradiso fuisset transgressus, statim sanctitatem et justitiam, in qua constitutus fuerat, amisisse incurrisseque per offensam prævaricationis hujusmodi iram et indignationem Dei, atque ideo mortem, quam antea illi comminatus fuerat Deus, et cum morte captivitatem sub ejus potestate, qui mortis deinde habuit imperium, hoc est, diaboli, totumque Adam, per illam
1. Si quis unum verum Deum visibilium et invisibilium Creatorem et Dominum negaverit: anathema sit.
10. Æternus Pater: æternus Filius: æternus
10. Quum aliud sit philosophus, aliud philosophia, ille jus
11. Ecclesia non solum non debet in philosophiam unquam animadvertere, verum etiam debet ipsius philosophiæ tolerare errores, eique relinquere ut ipsa se corrigat.
11. Et tamen non tres æterni: sed unus æternus.
12. Apostolicæ Sedis, Romanarumque Congregationum decreta liberum scientiæ progressum impediunt.
12. Sicut non tres increati: nec tres immensi: sed unus increatus: et unus immensus.
13. Similiter omnipotens Pater: omnipotens Filius: omnipotens
14. Et tamen non tres omnipotentes: sed unus omnipotens.
14. Philosophia tractanda est, nulla supernaturalis revelationis habita ratione.
15. Ita deus Pater: deus Filius: deus
15. Liberum cuique homini est eam amplecti ac profiteri religionem, quam rationis lumine quis ductus veram putaverit.
16. Et tamen non tres dii: sed unus est Deus.
16. Homines in cujusvis religionis cultu viam æternæ salutis reperire æternamque salutem assequi possunt.
17. Ita dominus Pater: dominus Filius: dominus
17. Saltem bene sperandum est de æterna illorum omnium salute, qui in vera Christi Ecclesia nequaquam versantur.
18. Et tamen non tres domini: sed unus
19. Ecclesia non est vera perfectaque societas plane libera, nec pollet suis propriis et constantibus juribus sibi a divino suo fundatore collatis, sed civilis potestatis est definire quæ sint Ecclesiæ jura ac limites, intra quos eadem jura exercere queat.
19. Quia sicut singulatim unamquamque personam Deum ac Dominum confiteri, Christiana veritate compellimur:
2. Neganda, est omnis Dei actio in homines et mundum.
2. Quam nisi quisque integram inviolatamque servaverit: absque dubio in æternum peribit.
2. Si quis Adæ prævaricationem sibi soli, et non eius propagini asserit nocuisse; et acceptam a Deo sanctitatem et justitiam, quam perdidit, sibi soli et non nobis etiam eum perdidisse; aut inquinatum illum per inobedientiæ peccatum, mortem et pœnas corporis tantum in omne genus humanum transfudisse, non autem et peccatum, quod mors est animæ; anathema sit: cum contradicat apostolo dicenti: Per unum hominem peccatum intravit in mundum et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
2. Si quis dixerit, disciplinas humanas ea cum libertate tractandas esse, ut earum assertiones, etsi doctrinæ revelatæ adversentur, tanquam veræ retineri, neque ab Ecclesia proscribi possint: anathema sit.
2. Si quis dixerit, fidem divinam a naturali de Deo et rebus moralibus scientia non distingui, ac propterea ad fidem divinam non requiri, ut revelata veritas propter auctoritatem Dei revelantis credatur: anathema sit.
2. Si quis dixerit, fieri non posse, aut non expedire ut per revelationem divinam homo de Deo cultuque ei exhibendo edoceatur: anathema sit.
2. Si quis præter materiam nihil esse affirmare non erubuerit: anathema sit.
20. Ita tres deos, aut
21. Ecclesia non habet potestatem dogmatice definiendi, religionem Catholicæ Ecelesiæ esse unice veram religionem.
21. Pater a nullo est factus: nec creatus, nec genitus.
22. Filius a Patre solo est: non factus, nec creatus: sed genitus.
22. Obligatio, qua Catholici magistri et scriptores omnino adstringuntur, coarctatur in iis tantum, quæ ab infallibili Ecclesiæ judicio veluti fidei dogmata ab omnibus credenda proponuntur.
23. Romani Pontifices et Concilia œcumenica a limitibus suæ potestatis recesserunt, jura principum usurparunt, atque etiam in rebus fidei et morum definiendis errarunt.
23. Spiritus Sanctus a Patre et filio: non factus, nec creatus, nec genitus: sed procedens.
24. Ecclesia vis inferendæ potestatem non habet, neque potestatem ullam temporalem directam vel indirectam.
24. Unus ergo Pater, non tres patres: unus Filius, non tres filii: unus Spiritus Sanctus, non tres spiritus sancti.
25. Et in hac Trinitate nihil prius, aut posterius: nihil majus, aut minus.
25. Præter potestatem Episcopatui inhærentem, alia est attributa temporalis potestas a civili
26. Ecclesia non habet nativum ac legitimum jus acquirendi ac possidendi.
26. Sed totæ tres personæ coæternæ sibi sunt, et coæquales.
27. Ita, ut per omnia, sicut jam supra dictum est: et Unitas in Trinitate, et Trinitas in Unitate, venerenda sit.
27. Sacri Ecclesiæ ministri Romanusque Pontifex ab omni rerum temporalium cura ac dominio sunt omnino excludendi.
28. Episcopis, sine gubernii venia, fas non est vel ipsas apostolicas litteras promulgare.
28. Qui vult ergo salvus esse, ita de Trinitate sentiat.
29. Gratiæ a Romano Pontifice concessæ existimari debent tamquam irritæ, nisi per gubernium fuerint imploratæ.
29. Sed necessarium est ad æternam salutem: ut incarnationem quoque Domini nostri Jesu Christi fideliter credat.
3. Fides autem catholica hæc est: ut unum Deum in Trinitate, et Trinitatem in Unitate veneremur;
3. Humana ratio, nullo prorsus
3. Si quis dixerit, fieri posse, ut dogmatibus ab Ecclesia propositis, aliquando secundum progressum scientiæ sensus tribuendus sit alius ab eo, quem intellexit et intelligit Ecclesia: anathema sit.
3. Si quis dixerit, hominem ad cognitionem et perfectionem, quæ naturalem superet, divinitus evehi non posse, sed ex seipso
3. Si quis dixerit, revelationem divinam externis signis credibilem fieri non posse, ideoque sola interna cujusque experientia aut inspiratione privata homines ad fidem moveri debere: anathema sit.
3. Si quis dixerit, unam eandemque esse Dei et rerum omnium substantiam vel essentiam: anathema sit.
3. Si quis hoc Adæ peccatum, quod origine unum est et propagatione, non imitatione transfusum omnibus, inest unicuique proprium, vel per humanæ naturæ vires, vel per aliud remedium asserit tolli, quam per meritum unius mediatoris Domini nostri Iesu Christi, qui nos Deo reconciliavit in sanguine suo, factus nobis justitia, sanctificatio et redemptio; aut negat
30. Ecclesiæ et personarum ecclesiasticarum immunitas a jure civili ortum habuit.
30. Est ergo fides recta, ut credamus et confiteamur: quod Dominus noster Jesus Christus Dei Filius, Deus
31. Deus
31. Ecclesiasticum forum pro temporalibus clericorum causis sive civilibus sive criminalibus omnino de medio tollendum est,
32. Absque ulla naturalis juris et æquitatis violatione potest abrogari personalis immunitas, qua clerici ab onere subeundæ exercendæque militiæ eximuntur; hanc vero abrogationem postulat civilis progressus maxime in societate ad formam liberioris regiminis constituta.
32. Perfectus Deus: perfectus homo, ex anima rationali et humana carne subsistens.
33. Aequalis Patri secundum divinitatem: minor Patre secundum humanitatem.
33. Non pertinet unice ad ecclesiasticam jurisdictionis potestatem proprio ac nativo jure dirigere theologicarum rerum doctrinam.
34. Doctrina, comparantium Romanum Pontificem principi libero et agenti in universa Ecclesia doctrina est quæ media ævo prævaluit.
34. Qui licet Deus sit et homo; non duo tamen, sed unus est Christus.
35. Nihil vetat, alicujus concilii generalis sententia aut universorum populorum facto, summum Pontificatum ab Romano Episcopo atque Urbe ad alium
35. Unus autem, non conversione divinitatis in carnem: sed assumptione humanitatis in Deum.
36. Nationalis consilii definitio nullam aliam admittit disputationem, civilisque administratio rem ad hosce terminos exigere potest.
36. Unus omnino; non confusione substantiæ: sed unitate personæ.
37. Institui possunt nationales Ecclesiæ ab auctoritate Romani Pontificis subductæ planeque divisæ.
37. Nam sicut anima rationalis et caro unus est homo: ita Deus et homo unus est Christus.
38. Divisioni Ecclesiæ in orientalem atque occidentalem nimia Romanorum Pontificum arbitria contulerunt.
38. Qui passus est pro nostra salute: descendit ad inferos: tertia die resurrexit a mortuis.
39. Ascendit ad
39. Reipublicæ status, utpote omnium jurium origo et fons, jure quodam pollet nullis circumscripto limitibus.
4. Neque confundentes personas: neque substantiam separantes.
4. Omnes religionis veritates ex nativa humanæ rationis vi derivant; hinc ratio est princeps norma, qua homo cognotionem: omnium cujuscumque generis veritatum assequi possit ac debeat.
4. Si quis dixerit, miracula nulla fieri posse, proindeque omnes de iis narrationes, etiam
4. Si quis dixerit, res finitas, tum corporeas tum spirituales aut saltem spirituales, e divina substantia emanasse; aut divinam essentiam sui manifestatione vel evolutione fieri omnia; aut denique Deum esse ens universale
4. Si quis parvulos recentes ab uteris matrum baptizandos negat, etiam si fuerint a baptizatis parentibus orti; aut dicit in remissionem quidem peccatorum eos baptizari, sed nihil ex Adam trahere originalis peccati, quod regenerationis lavacro necesse sit expiari ad vitam æternam consequendam; unde fit consequens, ut in eis forma baptismatis in remissionem peccatorum non vera, sed falsa intelligatur; anathema sit; quoniam non aliter intelligendum est id, quod dixit apostolus: Per unum hominem peccatum intravit in mundum, et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt, nisi quemadmodum ecclesia
4. Si quis sacræ Scripturæ libros integros cum omnibus suis partibus, prout illos sancta Tridentina Synodus recensuit, pro sacris et canonicis non susceperit, aut eos divinitus inspiratos esse negaverit: anathema sit.
40. Catholicæ Ecclesia doctrina
40. Inde venturus
41. Ad cujus adventum omnes homines resurgere habent cum corporibus suis;
41. Civili potestati vel ab infideli imperante exercitæ competit potestas indirecta negativa in sacra; eidem proinde competit nedum jus quod vocant
42. Et reddituri sunt de factis propriis rationem.
42. In conflictu legum utriusque potestatis jus civile prævalet.
43. Et qui bona egerunt, ibunt in vitam æternam: qui vero mala, in ignem æternum.
43. Laica potestas auctoritatem habet rescindendi, declarandi ac faciendi irritas solemnes conventiones
44. Civilis auctoritas potest se immiscere rebus quæ ad religionem, mores et regimen spirituale
45. Totum scholarum publicarum regimen, in quibus juventus Christianæ alicujus reipublicæ instituitur, episcopalibus dumtaxat seminariis aliqua ratione exceptis, potest ac debet attribui auctoritati civili, et ita quidem attribui, ut nullam alii cuicumque auctoritati recognoscatur jus immiscendi se in disciplina scholarum, in regimine studiorum, in graduum collatione, in dilectu aut approbatione magistrorum.
46. Immo in ipsis clericorum seminariis methodus studiorum adhibenda civili auctoritati subjicitur.
47. Postulat optima civilis societatis ratio, ut populares scholæ, quæ patent omnibus cujusque e populo classis pueris, ac publica
48. Catholicis viris probari potest ea juventutis instituendæ ratio, quæ sit a Catholica fide et ab Ecclesiæ potestate sejuncta, quæque rerum dumtaxat naturalium scientiam ac terrenæ socialis vitæ fines tantummodo vel saltem primario spectet.
49. Civilis auctoritas potest impedire quominus sacrorum antistites et fideles populi cum Romano Pontifice libere ac mutuo communicent.
5. Alia est enim persona Patris: alia Filii: alia Spiritus Sancti.
5. Divina revelatio est imperfecta et iccirco subjecta continuo et indefinito progressui, qui humanæ rationis progressioni respondeat.
5. Si quis dixerit, assensum fidei Christianæ non esse liberum, sed argumentis humanæ rationis necessario produci; aut ad solam fidem vivam, quæ per caritatem operatur, gratiam Dei necessariam esse: anathema sit.
5. Si quis non confiteatur, mundum, resque omnes, quæ in eo continentur, et spirituales et materiales, secundum totam suam substantiam a Deo ex nihilo esse productas; aut Deum dixerit non voluntate ab omni necessitate libera, sed tam necessario creasse, quam necessario amat seipsum; aut mundum ad Dei gloriam conditum esse negaverit: anathema sit.
5. Si quis per Iesu Christi Domini nostri gratiam, quæ in baptismate confertur, reatum originalis peccati remitti negat; aut etiam asserit non tolli totum id quod veram et propriam peccati rationem habet; sed illud dicit tantum radi, aut non imputari; anathema sit. In renatis enim nihil odit Deus; quia nihil est damnationis iis, qui vere consepulti sunt cum Christo per baptisma in mortem; qui non secundum carnem ambulant, sed veterem hominem exuentes, et novum, qui secundum Deum creatus est, induentes, innocentes, immaculati, puri, innoxii, ac Deo dilecti effecti sunt, heredes quidem Dei, coheredes autem
50. Laica auctoritas habet per se jus præsentandi episcopos et potest ab illis exigere, ut ineant diœcesium procurationem, antequam ipsi canonicam at S. Sede institutionem
51. Immo laicum gubernium habet jus deponendi ab exercitio pastoralis ministerii episcopos, neque tenetur obedire Romano Pontifici in iis quæ episcopatuum et episcoporum respiciunt institutionem.
52. Gubernium potest suo jure immutare ætatem ab Ecclesia præscriptam pro religiosa tam mulierum quam virorum professione, omnibusque religiosis familiis indicere, ut neminem sine suo permissu ad solemnia vota nuncupanda admittant.
53. Abrogandæ sunt leges quæ ad religiosarum familiarum statum tutandum, earumque jura et officia pertinent; immo potest civile gubernium iis omnibus auxilium præstare, qui a suscepto religiosæ vitæ instituto deficere ac solemnia vota frangere velint; pariterque potest religiosas easdem familias perinde ac collegiatas Ecclesias, et beneficia simplicia etiam juris patronatus penitus extinguere, illorumque bona et reditus
54. Reges et principes non solum ab Ecclesiæ jurisdictione eximuntur, verum etiam in quæstionibus jurisdiotionis dirimendis superiores sunt Ecclesia.
55. Ecclesia a Statu, Statusque ab Ecclesia sejungendus est.
56. Morum leges divina haud egent sanctione, minimeque opus est ut humanæ leges ad naturæ jus confirmentur aut obligandi vim a Deo accipiant.
57. Philosophicarum rerum morumque scientia, itemque civiles leges possunt et debent a divina et ecclesiastica auctoritate declinare.
58. Aliæ vires non sunt agnoscendæ nisi illæ quæ in materia positæ sunt, et omnis morum disciplina honestasque collocari
59. Jus in materiali facto consistit, et omnia hominum officia sunt nomen inane, et omnia humana facta juris vim habent.
6. Christi fides humanæ refragatur rationi; divinaque revelatio non solum nihil prodest, verum etiam nocet hominis perfectioni.
6. Sed Patris et Filii et Spiritus Sancti una est divinitas: æqualis gloria, coæterna majestas.
6. Si quis dixerit, parem esse conditionem fidelium atque eorum, qui ad fidem unice veram nondum pervenerunt, ita ut Catholici justam causam habere possint, fidem, quam sub Ecclesiæ magisterio jam susceperunt, assensu suspenso in dubium vocandi, donec demonstrationem scientificam credibilitatis et veritatis fidei suæ absolverint: anathema sit.
60. Auctoritas nihil aliud est nisi numeri et materialium virium summa.
61. Fortunata facti injustitia nullum juris sanctitati detrimentum affert.
62. Proclamandum est et observandum principium quod vocant de
63. Legitimis principibus obedientiam detrectare, immo et rebellare licet.
64. Tum cujusque sanctissimi
65. Nulla ratione ferri potest, Christum evexisse matrimonium ad dignitatem sacramenti.
66. Matrimonii sacramentum non est nisi quid contractui accessorium ab eoque separabile, ipsumque sacramentum in una tantum nuptiali benedictione situm est.
67. Jure naturæ matrimonii vinculum non est indissolubile et in variis casibus divortium proprie dictum auctoritate civili sanciri potest.
68. Ecclesia non habet potestatem impedimenta matrimonium dirimentia inducendi, sed ea potestas civili auctoritati competit,
69. Ecclesia sequioribus sæcutis dirimentia impedimenta inducere cœpit, non jure proprio, sed illo jure usa, quod a civili potestate mutuata erat.
7. Prophetiæ et miracula in
7. Qualis Pater: talis Filius: talis
70. Tridentini canones, qui anathematis censuram illis inferunt, qui facultatem impedimenta dirimentia inducendi Ecclesiæ negare audeant, vel non sunt dogmatici vel de hac mutuata potestate intelligendi sunt.
71. Tridentini forma sub infirmitatis pœna non obligat, ubi lex civilis aliam formam præstituat, et velit hac nova forma interveniente matrimonium valere.
72. Bonifacius VIII. votum castitatis in ordinatione emissum nuptias nullas reddere primus asseruit.
73. Vi contractus mere civilis potest inter Christianos constare veri nominis matrimonium; falsumque est, aut contractum matrimonii inter Christianos semper esse sacramentum, aut nullum esse contractum, si sacramentum excludatur.
74. Caussæ matrimoniales et sponsalia suapte natura ad forum civile pertinent.
75. De temporalis regni cum spirituali compatibilitate disputant inter se Christianæ et Catholicæ Ecclesiæ filii.
76. Abrogatio civilis imperii, quo Apostolica Sedes potitur, ad Ecclesiæ libertatem felicitatemque vel maxime conduceret.
77. Ætate hac nostra non amplius expedit, religionem Catholicam haberi tamquam unicam Status religionem, ceteris quibuscumque cultibus exclusis.
78. Hinc laudabiliter in quibusdam Catholici nominis regionibus lege cautum est, ut hominibus illuc immigrantibus liceat publicum proprii cujusque cultus exercitium habere.
79. Enimvero falsum est, civilem cujusque cultus libertatem,
8. Increatus Pater: increatus Filius: increatus
8. Quum ratio humana ipsi religioni æquiparetur, iccirco theologicæ disciplinæ perinde ac philosophicæ tractandæ sunt.
80. Romanus Pontifex potest ac debet cum progressu, cum liberalismo et cum recenti civilitate sese reconciliare et componere.
9. Immensus Pater: immensus filius: immensus
9. Omnia indiscriminatim dogmata religionis Christianæ sunt objectum naturalis scientiæ seu philosophiæ; et humana ratio historice tantum exculta potest ex suis naturalibus viribus et principiis ad veram de omnibus etiam reconditioribus dogmatibus scientiam pervenire, modo hæc dogmata ipsi rationi tamquam objectum proposita fuerint.
Ac primo quidem Baptismi sacramentum Dominus tradidit, quando dixit: Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine patris et filii et Spiritus Sancti; item et quum dixit: Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvus erit: qui vero non crediderit, condemnabitur.
Adeo ut nullus intellectus, non modo humanus, sed ne angelicas quidem hoc comprehendere, nulla eloqui valeat lingua. Quamobrem rectissime cum Apostolo dixerimus (2 Cor. x. 5
Aliine etiam Ordines quidam sunt, qui ante sacerdotium conferuntur?
Alloc. Acerbissimum
Alloc. Acerbissimum
Alloc. Cum sæpie
Alloc. In Consistoriali
Alloc. In Consistoriali
Alloc. Jamdudum cernimus
Alloc. Maxima quidem
Alloc. Maxima quidem
Alloc. Meminit unusquisque
Alloc. Multis gravibusgue
Alloc. Multis gravibusque
Alloc. Nemo vestrum
Alloc. Novos et ante
Alloc. Nunquam fore
Alloc. Probe memineritis
Alloc. Quibus luctuosissimis
Alloc. Quibus quantisque
Alloc. Quisque vestrum
Alloc. Singulari quadam
Alloc. Singulari quadam perfusi
Alloc. Ubi primum
Anno salutis cIcIccLxxii.
Annon et aliqui sic diem suum obeunt, ut beatorum damnatorumque medii sint?
Apostoli (2 Thess. ii. 15
Apostolo (1 Cor. xiii. 12
At enim, ut recte quidam patrum ait, haud ita facile hæreticorum quempiam
At ubinam locorum illæ agunt animæ, quæ e corporibus suis exeuntes in offensa apud Deum sunt?
Atque hæc quidem de Cyrilli capitibus quæstionibusque dicta sint. Porro fidelium quoque orationes ad Deum improbant hæretici. Deinde vero quamobrem eam, quæ ab solis fit monachis, calumnientur nescimus. Nos igitur orationem ceu cum Deo colloquium ac convenientium, a quo speramus illa, bonorum postulationem, item adscensum piumque affectum mentis tendentem in Deum, cœlestium rerum inquisitionem, animæ sanctæ subsidium, cultum Deo acceptissimum, pœnitentiæ ac firmæ spei signum agnoscimus. Fieri autem vel sola mente, vel mente simul et voce; Deique bonitatem et misericordiam ac orantis pariter indignitatem et futuræ ad Deum
Atque iterum:
Atqui si unus Deus est, necesse
Bene morata civitas esse, sublata religione, non potest: jamque plus fortasse quam oporteret, est cognitum, qualis in se sit et quorsum pertineat, illa de vita et moribus philosophia, quam
Canon I.
Canon II.
Canon III.
Canon IV.
Canon IX.
Canon V.
Canon VI.
Canon VII.
Canon VIII.
Canon X.
Canon XI.
Canon XII.
Canon XIII.
Canon XIV.
Canon XIX.
Canon XV.
Canon XVI.
Canon XVII.
Canon XVIII.
Canon XX.
Canon XXI.
Canon XXII.
Canon XXIII.
Canon XXIV.
Canon XXIX.
Canon XXV.
Canon XXVI.
Canon XXVII.
Canon XXVIII.
Canon XXX.
Canon XXXI.
Canon XXXII.
Canon XXXIII.
Canones.
Caput I.
Caput II.
Caput III.
Caput IV.
Caput IX.
Caput V.
Caput VI.
Caput VII.
Caput VIII.
Caput X.
Caput XI.
Caput XII.
Caput XIII.
Caput XIV.
Caput XV.
Caput XVI.
Concilio communiter professa fuit; atque symbolum sine isthac appendicula: et ex Filio
Confirmationis vero seu unguenti sacri et sancti chrismatis, quum dixit: Vos autem sedete in civitate Jerusalem, quoadusque induamini virtute ex alto. Hac autem per Sancti Spiritus adventum sunt induti, et hanc declarat confirmationis sacramentum. De quo et Apostolus II. Corinth. cap. I.
Constitutio
Continuatio Sessionis
Credimus Deum Optimum ab æterno, quos elegit, prædestinasse ad gloriam: quos vero reprobavit, damnationi deputasse: at non sic, ut illos justificare, hos autem sine caussa reprobare voluerit atque damnare. Hoc enim a Deo communi omnium patre prorsus alienum, qui quidem personarum nescit acceptionem, sed vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire. Sed illos quidem prædestinavit, quos arbitrio suo
Credimus Deum in personis trinum, Patrem, Filium et Spiritum Sanctum visibilium ac invisibilium esse conditorem: invisibilium quidem, quæ sunt angelicæ virtutes, animæ rationales et dæmones—quamquam tales Deus dæmones non fecit, quales postea voluntate sua facti sunt,—visibilium autem, quæ sunt cœlum et ea, quæ sub cœlo sunt. Quia vero natura bonus est creator, valde bona fecit quæcunque fecit, nec potest opifex esse malorum. Si quod vero malum, videlicet peccatum, quod contra divinam voluntatem sit, in homine vel dæmone deprehenditur,—simpliciter enim nullum in natura malum agnoscitur;—hoc vel ab homine est, vel a diabolo. Vera quippe juxta ac firmissima est hæc regula, malum nec a Deo usquam fieri, nec absque injuria posse illi ullatenus adscribi.
Credimus Dominum nostrum Jesum Christum solum esse mediatorem, seque ipsum dedisse pretium pro omnibus, ac per proprium sanguinem Deum inter et homines fecisse reconciliationem, quin et sollicitum suorum esse advocatum ac
Credimus Ecclesiæ Catholicæ membra esse omnes ac solos fideles, eos nimirum, qui Salvatoris Christi fidem, ab ipso quidem Christo et ab Apostolis nec non et ab sanctis synodis œcumenicis traditam, fi
Credimus Filium Dei Dominum nostrum Jesum Christum exinanivisse semet ipsum, id est, humanam carnem in propriam assumsisse personam, Mariæ semper virginis in utero de Spiritu Sancto conceptum et incarnatum, absque ullo matris labore aut dolore aut virginitatis ejus læsione natum, passum, sepultum; huncque die tertia secundum scripturas gloriosum recurrexisse, in cœlum adscendisse et a dextris Dei Patris considere, atque ad vivos mortuosque judicandos exspectamus adventurum.
Credimus Sacram Scripturam a Deo traditam, eique propterea, non quidem, ut lubuerit, sed secundum Ecclesiæ Catholicæ traditionem et interpretationem adhibendam esse fidem omni dubitatione majorem.
Credimus ab Spiritu Sancto doceri Catholicam Ecclesiam. Quippe verus consolator ipse est, quem ad docendum fideles veritatem expellendasque eorum e mentibus tenebras Christus a Patre mittit. Porro haudquaquam immediate sed per sanctos patres et Ecclesiæ Catholicæ præpositos Ecclesiam ipsam doctrina Sancti Spiritus illuminat. Quemadmodum enim verbum Sancti Spiritus Sacra Scriptura est et dicitur, non quod ab ipso immediate sed per Apostolos et Prophetas fuerit enunciata: ita et ab vivifico Spiritu docetur quidem Ecclesia, sed medio sanctorum patrum doctorumque magisterio (quibus sanctæ synodi œcumenicæ regulæ instar exstitere; quod millies dixero) ac propterea errare aut aliquatenus decipi, aut aliquando pro veritate mendacium eligere Catholicam Ecclesiam non posse nedum censemus, at etiam id ipsum ceu verum ac certissimum constanter profitemur. Etenim per sanctos patres ac præpositos fideliter administrantes jugiter operans Spiritus Sanctus omnem quemcunque ab Ecclesia removet errorem.
Credimus defunctorum animas
Credimus eam, quæ vocatur, seu potius quæ vere est Sancta Catholica et Apostolica Ecclesia, in quam et credere docti sumus, omnes prorsus in Christo fideles comprehendere, eos videlicet, qui ad patriam nondum pervenere, sed etiamnum peregrinantur in terris. Nequaquam vero hanc, quæ in via, cum ea, quæ in patria est, ecclesiam confundimus; quod forte, quemadmodum quidam dicunt hæretici, binarum ecclesiarum membra sint oves principis pastorum Dei, et ab eodem Spiritu Sancto sanctificentur. Id enim absurdum ac impossibile, quum altera quidem adhuc in via militet, altera bravium acceperit et in patria collocata triumphet. Hujus autem Catholicæ Ecclesiæ quum universim ac perenniter caput esse mortalis homo non possit, caput est ipse Dominus noster Jesus Christus, et in ejus gubernatione clavum ipse
Credimus esse in Ecclesia Evangelica Sacramenta, eaque septem. Nec minorem majoremve in Ecclesia Sacramentorum numerum admittimus; siquidem hæreticorum dementiæ fœtus est alius sacramentorum numerus quam septenarius, qui non secus ac cetera Catholicæ fidei dogmata in Evangelio statuitur et ex ipso colligitur.
Credimus hominem transgressione lapsum comparatum esse et assimilatum jumentis, id est, debilitatum et a perfectione ac passionum immunitate excidisse, haudquaquam tamen hujus, quam ab
Credimus in
Credimus in unum Deum verum, omnipotentem et immensum, Patrem, Filium et Spiritum Sanctum; Patrem ingenitum, Filium ex Patre ante sæcula genitum, ei consubstantialem, Spiritum Sanctum ex Patre procedentem, Patri Filioque consubstantialem.
Credimus neminem sine fide salvari: fidem autem appellamus certissimam, quæ in nobis est, de Deo rebusque divinis, persuasionem; quæ quidem operans per caritatem, id est, per divinorum mandatorum observationem, justificat nos apud Christum et sine qua nemo potest placere Deo.
Credimus non sola fide simpliciter, sed ea, quæ per caritatem operatur, id est, fide atque operibus hominem justificari. Quod vero fides, quasi manus adimplens munus, justitiam, quæ in Christo est, apprehendat, nobisque applicet ad salutem, ab omni pietate longissime esse censemus. Enimvero sic intellecta fides omnibus conveniret, unde et ad salutem nemo non perveniret; quod aperte falsum est. Imo contrarium credimus, scilicet non fidei correlativum sed ipsam, quæ in nobis est, fidem per opera Christi munere nos justificare. Porro certitudinis vocationis nostræ argumenta esse hujusmodi opera nequaquam intelligimus, sed fructus ex se ipsis, per quos efficax redditur fides, eaque ex divinis promissionibus esse talia dicimus, pro quibus recipere unusquisque fidelium dignus exsistat, prout gessit in corpore suo, sive bonum sive malum.
Credimus primum hominem a Deo creatum in paradiso recidisse, quum neglecto divino præcepto serpentis fraudulento obtemperavit consilio; indeque originale peccatum ceu hæreditarium profluxisse: quatenus carnali propagatione hunc in mundum nemo prodeat, quin hujus et pondus secum afferat, et fructus in hoc sæculo persentiat. Hos porro fructus, hoc pondus nequaquam tale peccatum intelligimus, quale impietatem, blasphemiam, homicidium, sodomiam, adulterium, fornicationem, simultates, et si quid aliud divinæ contrarium voluntati ab voluntate prava, non autem a natura, committitur: quum et Patriarchæ et Prophetæ non pauci aliique innumeri non modo sub legis umbra sed etiam sub veritate gratiæ, uti divinus præcursor atque
Credimus res omnes cum visibiles tum invisibiles Dei Providentia gubernari, Deum vero mala ut præsciat et permittat, eorum tamen, qua mala sunt, haudquaquam esse provisorem uti nec opificem. Quæ vero jam patrata sunt, ab summa bonitate in finem utilem quandoque ordinari, non illa faciendo, sed pro
Credimus sanctissimum divinæ Eucharistiæ sacramentum, quod ordine quartum supra recensuimus, illud ipsum esse, quod ea nocte, qua semet ipsum pro mundi vita tradidit dominus, nobis traditione reliquit. Panem quippe accipiens ac benedicens dedit sanctis Discipulis suis et Apostolis, dicens: Accipite, manducate, hoc est corpus meum. Et accipiens calicem gratias agens dixit: Bibite ex eo omnes, hic est sanguis meus, qui pro vobis effundetur in remissionem peccatorum.
Credimus sanctum Baptisma, a Domino quidem institutum et in nomine sanctæ Trinitatis collatum, esse summe necessarium. Etenim sine illo salvari nemo potest juxta Domini sententiam: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu Sancto, non intrabit in regnum cœlorum. Igitur et parvulis necessarium illud est, utpote qui rei quoque
Credo et in
Credo in
Credo remissionem peccatorum
Cujusmodi erat status Innocentiæ hominis sive puritatis et a peccando immunitatis?
Cujusmodi in hoc Fidei Articulo continetur doctrina?
DE BAPTISMO.
DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE ET PARVULORUM.
DE CONFIRMATIONE.
DE FIDE.
DE INVOCATIONE, VENERATIONE, ET RELIQUIIS SANCTORUM, ET SACRIS IMAGINIBUS.
DE JUSTIFICATIONE.
DE SACRAMENTIS IN GENERE.
DE SACRAMENTO EXTREMÆ UNCTIONIS.
DE SACRAMENTO MATRIMONII.
DE SACRAMENTO ORDINIS.
DE SACRIFICIO MISSÆ.
DE SACROSANCTO EUCHARISTIÆ SACRAMENTO.
DE SANCTISSIMIS PŒNITENTIÆ ET EXTREMÆ UNCTIONIS SACRAMENTIS.
DE SANCTISSIMO PŒNITENTIÆ SACRAMENTO.
DECRETUM DE CONONICIS SCRIPTURIS.
DECRETUM DE EDITIONE, ET USU SACRORUM LIBRORUM.
DECRETUM DE INDULGENTIIS.
DECRETUM DE JUSTIFICATIONE.
DECRETUM DE PECCATO ORIGINALI.
DECRETUM DE PURGATORIO.
DECRETUM DE SACRAMENTIS.
DECRETUM DE SANCTISSIMO EUCHARISTIÆ.
DECRETUM DE SYMBOLO FIDEI.
DOCTRINA DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE, ET PARVULORUM.
DOCTRINA DE SACRAMENTO EXTREMÆ UNCTIONIS.
DOCTRINA DE SACRAMENTO MATRIMONII.
DOCTRINA DE SACRIFICIO MISSÆ
Datum Romæ apud S. Petrum die
De Confessione.
De Contritione.
De Fide.
De Purgatorio autem Igne, quid nobis judicandum?
De Satisfactionis necessitate et fructu.
De Transsubstantiatione.
De asservando sacræ Eucharistiæ Sacramento, et ad infirmos deferendo.
De casuum reservatione.
De cultu et veneratione huic sanctissimo Sacramento exhibenda.
De differentia Sacramenti pœnitentiæ et Baptismi.
De effectu hujus Sacramenti.
De institutione sacramenti Extremæ Unctionis.
De ministro hujus Sacramenti, et tempore, quo dari debeat.
De ministro hujus sacramenti et Absolutione.
De necessitate et institutione Sacramenti pœnitentiæ
De operibus Satisfactionis.
De partibus et fructibus hujus sacramenti.
De præparatione, quæ adhibenda est, ut digne quis sacram Eucharistiam percipiat.
De recta sententia
De reliquis autem rebus creatis quid statuendum nobis est?
De usu admirabilis hujus sacramenti.
Decetne Sacram Scripturam communiter ab omnibus legi Christianis?
Decimus fidei Articulus quis est?
Defensio quidem Catholici nominis necessario postulat ut in profitendis doctrinis, quæ ab Ecclesia traduntur una sit omnium sententia, et summa constantia, et hac ex parte cavendum ne quis opinionibus falsis aut ullo modo conniveat, aut mollius resistat, quam veritas patiatur. De iis quæ sunt opinabilia, licebit cum moderatione studioque indagandæ veritatis disputare, procul tamen suspicionibus injuriosis, criminationibusque mutuis.—Quam ob rem ne animorum conjunctio criminandi temeritate dirimatur, sic intelligant universi: integritatem professionis Catholicæ consistere nequaquam posse cum opinionibus ad
Dei genitrix
Deinde et Domini nostri Jesu Christi et sanctissimæ Deiparæ omniumque Sanctorum, quin et sanctorum Angelorum secundum eam, qua quibusdam Patriarchis aut Prophetis apparuere, formam, imagines veneramur, adoramus et osculamur. Denique et Spiritum Sanctum sub ea, qua visus est columbæ specie, repræsentamus.
Deipara
Denique neminem præter pium Sacerdotem, ab pio utique Episcopo canonice instituto sacerdotii charactere initiatum, juxta Orientalis Ecclesiæ doctrinam hoc sacrosanctæ Eucharistiæ credimus posse conficere Sacramentum. Hæc est compendiaria Orientalis Catholicæ Ecclesiæ hoc de sacramento doctrina veraque confessio et traditio
Denique, ut per peccatum pudor terrorque conscientiam nostram invadunt: ita per pœnitentiam redit nobis pax et fiducia ejusmodi, qualem erga parentes suos liberi habent.
Deus de Deo, lumen de lumine
Deus est trinus, h. e. in essentia unus, tres habet subsistendi modos
Dominos
Dominum Deum nostrum, sed Dei Filium.
Dositheus, miseratione divina Patriarcha Hierosolymitanus, his, qui audire avent, quænam sit Græcorum sive Orientalis Ecclesiæ fides ac professio, quæve circa fidem orthodoxam sententia, nomine Christianorum omnium ad thronum nostrum apostolicum pertinentium nec non et peregrinorum fidelium in hanc sanctam et magnam urbem Hierosolymam pietatis ergo convenientium (quibuscum circa res fidei Orientalis Ecclesia per omnia consentit) compendiosam hancce confessionem in testimonium coram Deo et hominibus ex sincera conscientia atque omni simulatione procul conscribit.
Duodecimus fidei Articulus quis est?
Eam porro, quam sanctis et eorum imaginibus ceterisque prædictis venerationem adhibemus, idololatriam esse si qui dicunt, stultum ac inane reputamus. Nos enim soli in Trinitate Deo ac præter ipsum nemini latriæ cultum impendimus. Sanctos vero duplici modo veneramur, imprimis quidem relative ad Deum; quippe propter ipsum illos honoramus, deinde et in se ipsis, quoniam animatæ Dei imagines illi sunt. Duliam porro esse qua Sanctos veneramur in se ipsis, supra definitum est, sanctas vero imagines relative; siquidem, qui exhibetur illis cultus, ad earum prototypa refertur. Quisquis enim colit imaginem, per imaginem colit prototypum, neque aliquantum dividitur separaturve imaginis honor et prototypi; sed in eodem positus est, quemadmodum in prorege rex honoratur.
Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem sæculi.
Eccl
Ecclesiam non uni alicui loco etiam præcipuo et clarissimo nominis sui decus acceptum referre. Quotquot enim certis locis continentur ecclesiæ, particulares sunt, ut Ephesina, ut Philadelphiensis, ut Laodicena, ut Antiochena, ut Hierosolymitana, ut Romana, ut Alexandrina, ut ceteræ item. Verum enim vero inter particulares istas ecclesias illa mater reliquarum dicitur, quæ prima omnium præsentia Christi ornata fuit ac salutem æternam veniamque peccatorum accepit, et ex qua annunciatio Evangelii in totum terrarum orbem primum propagata est, teste ipsa Scriptura (Luc. xxiv. 47
Ecquid sibi volunt duo hæcce nomina, Iesus, Christus
Ejusmodi pestes sæpe gravissimisque verborum formulis reprobantur in Epist. encycl.
Eorum vero, qui peccatis impliciti non in desperatione defuncti sunt, sed quos adhuc superstites pœnituit, at nullum fecerunt pœnitentiæ fructum, lacrimas videlicet effundendo genibus flexis in orationibus vigilando, semet ipsos afflictando, pauperes recreando, suam denique tum in Deum, quum in proximum caritatem
Eorum vim bonorun mirabiliter, uti solet, persecutus est Augustinus pluribus locis, maxime vero ubi Ecclesiam Catholicam appellat iis verbis:
Eos autem qui dicunt:
Epist. ad Arcbiep. Frising. Gravissimas
Epist. ad Archiep. Friburg. Quum non sine
Epist. ad Archiep. Frising. Gravissimas
Epist. ad Archiep. Frising. Gravissimas
Epist. ad Archiep. Frising. Tuas libenter
Epist. ad Epistc. Montisregal. Singularis Nobisque
Epist. ad eumdem Tuas libenter
Epist. ad eumdem Tuas libenter
Epist. encycl Noscitis et Nobiscum
Epist. encycl. Incredibili
Epist. encycl. Noscitis et Nobiscum
Epist. encycl. Quanta conficiamur
Epist. encycl. Quanto conficiamur
Epist. encycl. Qui pluribus
Epist. encycl. Qui pluribus
Epist. encycl. Qui pluribus 9
Epist. encycl. Singulari quidem
Ergo una divinitas in trinitate, quia dixit Symbolum; Credo in Deum Patrem, et in Jesum Christum, et in Spiritu Sancto.
Et alibi:
Et duas naturales voluntates in eo
Et in
Et in unum Dominum
Et in unum Dominum nostrum
Etenim baptismi symbola et verba baptismum præsignantia ac perficientia perfectam munditiam designant, idemque et illa, quibus appellatur, vocabula confirmant. Si enim per spiritum et ignem perficitar baptismus, perfectam utique munditiam
Ex quo illud consequitur, potestatem publicam per se ipsam non esse nisi a Deo. Solus enim Deus est verissimus maximusque rerum dominus, cui subesse et servire omnia, quæcumque, necesse est: ita ut quicumque jus imperandi habent, non id aliunde accipiant, nisi ab illo summo omnium principe Deo.
Fideliter
Fidem vero et spem et perseverantiam et mandatorum observationem ac, ut prædiximus, cœlestium cumprimis habere petitionem, quin et fructus id genus quam plurimos, quos frustra recenseamus. Denique sine intermissione fieri, et qua stando, qua genua flectendo peragi. Tanta vero est orationis utilitas, ut animæ cibus et vita merito censentur. Et hæc quidem omnia sacris ita manifeste colliguntur e Scripturis, ut insipienti aut cœco, meridie ac sereno cœlo de solis lumine dubitanti, similis ille sit, qui probationem eorum exegerit.
Hæc ex multis pauca sufficiant ad eversionem mendacii, quod adversus Orientalem Ecclesiam excogitaverunt adversarii nostri, in medium illationis mendacii sui nutantia ac impia proferentes, dicti Cyrilli capita. Sint vero hæreticis nos injuste quidem traducentibus in signum non contradictionis sed in
Hæretici vero, quum eorum, quæ fidelibus mandavit Christus, nihil relinquere integrum statuerint, et illam canino ore arrosere. Id tamen tam apertæ circa orationem impietatis tandem erubescentes, orare omnino minime prohibent; sed monachorum orationibus commoventur; ea nimirum mente, ut simpliciorum odium in monachus excitent: quatenus eorum ceu profanorum ac novatorum nec adspectum sustineant et Catholicæ atque Apostolicæ fidei ab illis exponi dogmata multo minus patiantur. Prudens enim est in malum diabolus et ad confingendas calumnias ingeniosus. Unde et ejus asseclas—cujusmodi sunt isti maxime, quibus de loquimur, hæretici—non tam pietatis propositum, quam homines ad malorum abyssum detrudendi et ad ea, quæ non visitat dominus, loca rapiendi, movet institutum.
Hac lege fidei manente, cætera jam disciplinæ et conversationis admittunt novitatem correctionis, operante scilicet et proficiente usque in finem gratia Dei
Hanc quidem universa recipit hæreticorum colluvies, at sub metaphoris et æquivocationibus, nec non et humanæ sapientiæ sophismatis perperam interpretantur; quæ sunt distincta, confundunt, atque in rebus ab omni joco alienis nugantur. Quippe si alteri atque alteri diebus singulis novus probaretur scripturæ sensus: eadem ipsa per gratiam Christi hactenus Catholica non perstitisset Ecclesia, unam eamdemque retinens de fide sententiam, illique semper eodem modo et inconcusse adhærens; sed in infinitas foret factiones conscissa ac variis hæreticorum sectis divisa; nec esset veritatis columna et firmamentum sancta Ecclesia, immaculataque ac sine ruga, sed congregatio improborum, cujusmodi esse manifestum est conventum hæreticorum ac potissimum Calvinistarum, quos quidem non
Hanc vero auctoritatem in se ipsa absolutam planeque sui juris, quæ ab assentatrice principum philosophia jamdiu oppugnatur, Ecclesia sibi asserere itemque publice exercere numquam desiit, primis omnium pro ea propugnantibus Apostolis, qui cum disseminare Evangelium a principibus synagogæ prohiberentur, constanter respondebant
His et nonnulla adversum nos ridicula penitusque contemnenda homuncio quidam apud Carentonium Claudius nomine, uti diximus, adjicit. Sed et inter fabulas, quæcunque dixit ille, recensemus, ipsumque circulatorem ac funditus illiteratum agnoscimus. Etenim etiam post Photium quam plurimi apud Orientalem Ecclesiam exstiterunt et sunt per virtutem Spiritus Sancti sapientia, theologia et sanctitate præstantes.
Hoc ipsum et Paulo contigit. Ait enim: Habemus thesaurum in vasis fictilibus. Ast singulis in Ecclesiis, quarum per facultates licet, quemadmodum apud nos Ierosolymis,
Hujusmodi doctrinas, quæ nec humanæ rationi probantur, et plurimum habent in civilem disciplinam momenti, Romani pontifices decessores nostri, cum probe intelligerent quid a se postularet apostolicum munus, impune abire nequaquam passi sunt. Sic Gregorius XVI per Encyclicas litteras hoc initio
Hujusmodi igitur innocentiæ ac impeccabilitatis in statu simillimus Angelis homo erat. Simulac vero per transgressionem præcepti peccavisset, continuo eodem Paradisi loco, suscepto peccati statu, mortalis evasit, tradente ita Scriptura (Rom. vi. 23
Hunc missum a Patre in Virginem
Hunc passum
I.
I. Ego —— firma fide credo et profiteor omnia et singula, quæ continentur in symbolo fidei, quo sancta Romana Ecclesia utitur, videlicet:
II.
II. Apostolicas et ecclesiasticas traditiones, reliquasque ejusdem Ecclesiæ observationes et constitutiones firmissime admitto et amplector.
II.—RATIONALISMUS MODERATUS.
III.
III. Item sacram Scripturam juxta eum sensum, quem tenuit et tenet sancta mater Ecclesia, cujus est judicare de vero sensu et interpretatione sacrarum Scripturarum, admitto; nec eam unquam, nisi juxta unanimem consensum patrum accipiam et interpretabor.
IV.
IV. Profiteor quoque, septem esse vere et proprie sacramenta novæ legis a Jesu Christo Domino nostro instituta, atque ad salutem humani generis, licet non omnia singulis, necessaria: scilicet baptismum, confirmationem,
IX. Firmissime
Iam quoniam primo loco Angelos creavit Deus, dic quæso quidnam de iis statuendum habemus?
Idemne in divinis valent vocabula Præscientiæ, Prædestinationis atque Providentiæ?
Idemque alio loco male sapientes reprehendens politicos philosophos:
Illo igitur fortasse die univers
In hujus itaque celebratione sacramenti Dominum nostrum Jesum Christum credimus esse præsentem, non quidem secundum figuram aut imaginem neque etiam secundum quamdam ut ceteris in sacramentis gratiæ excellentiam neque secundum simplicem, quam et in baptismo patres nonnulli
In quot Classes distribuuntur Angeli?
Incruentum vero tradidit sacrificium dicens: Accipite et manducate, hoc est corpus meum; et: Bibite ex hoc omnes, hic est sanguis meus Novi Testamenti; item et quum dixit: Nisi manducaveritis carnem filii hominis; non habebitis vitam in vobis.
Ineptissimam pariter adversarii nostri premunt argumentationem, quum Orientales nonnullos sacerdotes realem ac veram panis in corpus Domini conversionem minime confiteri inde probari contendunt, quod panem sanctum in aliquo templi loco extra Bema sive Sanctuarium ligneis inclusum thecis ad aliquam appensum columnam asservant. Neque enim negamus, pauperes quosdam sacerdotes ligneis in vasis Dominicum corpus asservare; verum nec lapidibus nec marmoribus honoratur Christus; sed mentem sanam et cor purum a nobis exposcit.
Insuper venerandæ ac vivificæ Crucis lignum, in quo pro salute mundi Salvator noster passus est, quin et ejusdem Crucis signum veneramur et adoramus, item et quod apud Bethleem est præsepe, per quod ab irrationali affectu liberati sumus, item et Calvariæ locum, et quod theca fuit vitæ sepulcrum, ceteras denique res sanctas, quas adoramus: sancta videlicet evangelia, nec non et sacra vasa, in quibus sacrificium incruentum celebratur. Sed et annuis commemorationibus festisque solemnibus, sacris ædiculis et anathematis sanctos ornamus et honoramus.
Inter hæc quæ modo dicta fuere, suborta mihi cupido noscendi, quonam
Ita fit ut unicuique animæ non confusum aut extremeum corpus, sed unum quod habuerat reparetur; ut consequenter possit pro agonibus præsentis vitæ cum anima sua caro vel pudica coronari, vel impudica puniri.
Ita sane majestatem imperii reverentia civium honesta et libens comitabitur. Etenim cum semel in animum induxerint, pellere qui imperant auctoritate a Deo data, illa quidem officia justa ac debita esse sentient, dicto audientes esse principibus, eisdemque obsequium ac fidem præstare cum quadam similitudine pietatis, quæ liberorum est erga parentes.
Itaque Deus humani generis procurationem inter duas potestates partitus est; scilicet ecclesiasticam et civilem, alteram quidem divinis, alteram humanis rebus præpositam. Utraque est in suo genere maxima: habet utraque certos, quibus contineatur, terminos, eosque sua cujusque natura caussaque proxima definitos; unde aliquis velut orbis circumscribitur, in quo sua cujusque actio jure proprio versetur. Sed quia utriusque imperium est in eosdem, eum usu venire possit, ut res una atque eadem, quamquam aliter atque aliter, sed tamen eadem res ad utriusque jus judiciumque pertineat, debet providentissimus Deus, a quo sunt ambæ constituæ, utriusque itinera recto atque ordine composuisse.
Itaque omnibus pontificum decessorum in hac ipsa causa decretis usque quaque assentientes eaque plenissime confirmantes ac veluti renovantes auctoritate nostra, motu proprio, certa scientia, pronunciamus el declaramus, ordinationes ritu anglicano actas, irritas prorsus fuisse et esse, omninoque nullas.
Itaque quamvis regeneratis conspicua sit fides sanctissimæ Trinitatis et incarnatio filii Dei, ejusdem passio, resurrectio, in cœlos ascensio, item et regenerationis ac judicii veritas pro quibus mortem subire multi non dubitarunt;—haud tamen necesse est imo impossible, et ea scire omnes, quæ solis sapientia et sanctitate exercitatis Spiritus Sanctus manifestat.
Itaque secundum nostrum concipiendi statuendique modum recte atque probabiliter etiam de Deo dici potest: ordine primam Præscientiam esse, secundam Prædestinationem, denique creatis jam rebus earum sequi Providentiam.
Itaque tres una in essentia personas sanctissimam Trinitatem appellamus, quæ ab omni creatura continuo benedicitur, glorificatur et adoratur.
Itaque, quales esse dicant monachorum orationes, interrogandi sunt; et si quidem a se ipsis aliqua aliena vel orthodoxæ Christianorum professioni dissentanea fecisse monachos probaverint; jam adversus monachos cum illis caussam agimus, eosque non modo monachos non esse dicimus, sed neque Christianos. Sin vero gloriam et mirabilia Dei et intenta mente assidue et indesinenter et omni tempore enarrant monachi Deumque pro viribus humanis hymnis et canticis celebrant, nunc quidem Scripturæ verba psallentes, nunc
Item ante usum statim a consecratione ac post usum, id quod sacris in pixibus communioni moribundorum asservatur, corpus esse Domini verum et a se ipso ne vel levissime quidem diversum, quatenus ante usum et post
Item et honore supremo colendum esse cultuque latriæ adorandum idem Domini corpus et sanguinem, quæ sunt in Sacramento Eucharistiæ. Quippe sanctissimæ Trinitatis et corporis sanguinisque Domini una est adoratio.
Item et ipsum distribui Domini corpus et sanguinem purissimum inque communicantium sive piorum sive impiorum os ac stomachum introduci: nisi quod remissionem peccatorum vitamque piis ac dignis impertitur æternam, impiis vero ac indignis damnationem pœnamque accersit sempiternam.
Item et verum ac propitiatorium esse Sacrificium, quod pro fidelibus omnibus tum vivis tum defunctis nec non et pro utilitate omnium offeratur, uti et in hujusce Sacramenti precibus exprimitur, quas juxta id, quod a Domino mandatum acceperant, Apostoli Ecclesiæ tradidere.
Item facta panis et vini consecratione nec panis nec vini manere amplius substantiam credimus, sed ipsum corpus et sanguinem Domini sub panis et vini specie et figura, id est, sub panis accidentibus.
Item manibus dentibusve concidi quidem Domini corpus et sanguinem ac dividi; verum per accidens dumtaxat sive penes accidentia panis et vini, per quæ et visibilia ea esse et contrectabilia in confesso est: at insecta prorsus et indivisa secundum se permanere. Unde et Catholica dixit Ecclesia: Conciditur et dividitur, quum membratim concidatur, nequaquam dividitur, semper manducatur, et nunquam consumitur: sed digne accedentes sanctificat.
Item nequaquam sub divisione qualibet ac minima panis et vini transmutati particula esse partem corporis et sanguinis Domini—quippe hoc sine blasphemia et impietate nemo dixerit—sed totum ac integrum Dominum Christum secundum substantiam, animam videlicet suam et divinitatem, id est, Deum perfectum et perfectum hominem. Unde et multæ quum per orbem una et eadem hora celebrantur Missæ, haudquaquam Christi plures plurave Christi sunt corpora, sed unus in omnibus ac singulis fidelium ecclesiis vere ac realiter præsens est ipse Christus, unum et corpus est, et sanguis unus. Atque id quidem, non quod illud, quod in cœlo est, Domini corpus super altaria descendat, sed quod post consecrationem conversus ac
Lettera di S. S. PIO IX. al Re di Sardegna 9 settembre 1852.
Litt. Apost. Ad apostolicæ
Litt. Apost. Ad apostolicæ
Litt. Apost. Cum catholica
Litt. Apost. Multiplices inter
Mansissent profecto eadem bona, si utriusque potestatis concordia mansisset: majoraque expectari jure poterant, si auctoritati, si magisterio, si consiliis Ecclesiæ majore esset cum fide perseverantiaque obtemperatum. Illud enim perpetuæ legis instar habendum est, quod Ivo Carnutensis ad Paschalem II pontificem maximum præscripsit:
Melchizedeki.' Idem alibi (Heb. ix. 14
Mihi vero subit admirari, quomodo ob collapsos fortassis vetustate sacrarii muros dominicum corpus extra sacrarium hæretici viderint appensum, unde et absurdissima conficiunt; Christum vero non viderint infantis specie in disco sacri bematis fornici depictum. Apertissime enim utique nossent ac verissime concluderent, Orientales, ut nequaquam figuram aut gratiam, aut id genus quidpium in disco sed ipsummet Christum repræsentant, ita et credere, panem eucharisticum nihil aliud quam ipsum corpus Domini substantialiter esse.
N. B.—Cum rationalismi systemate cohærent
N. B.—Huc facere possunt duo alii errores de clericorum cælibatu abolendo et de statu matrimonii statui virginitatis anteferendo.
N. B.—Præter hos errores explicite notatos, alii complures implicite reprobantur, proposita et asserta doctrina, quam Catholici omnes firmissime retinere debeant, de civili Romani Pontificis principatu.
Nam unigenitus Dei filius societatem in terris constituit, quæ Ecclesia dicitur, cui excelsum divinumque munus in omnes sæculorum ætates continuandum transmisit, quod ipse a Patre acceperat.
Neque minus inepte garriunt, non posse Ecclesiam absque violentia et tyrannide ab quibusdam cibis abstinentiam et jejunia constituere. Enimvero recte admodum ad carnis et passionum prorsus mortificationem orationem et jejunia, quorum amantes ac exempla exstitere sancti omnes, sollicite præcipit: quibus, ac cœlestis ope gratiæ dejecto cum exercitibus et virtutibus suis adversante nobis diabolo, propositum sibi cursum perquam facile fideles absolvunt. Hunc igitur quum inculpata ubique Ecclesia spectat, vim nullam, nullam adhibet tyrannidem, sed hortatur, sed admonet, sed ea, quæ Scripturæ sunt, edocet, illaque Sancti Spiritus operante virtute persuadet.
Nihilominus quia in lucem prolata veritas solet sua sponte late fluere, hominumque mentes sensim pervadere, idcirco nos conscientia maximi sanctissimique officii, hoc est apostolica, qua fungimur ad gentes universas, legatione permoti, ea quæ vera sunt, libere, ut debemus, eloquimur; non quod non perspectam habeamus rationem temporum, aut repudianda ætatis nostræ honesta atque utilia incrementa putemus, sed quod rerum publicarum tutiora ab offensionibus itinera ac firmiora fundamenta vellemus: idque incolumi populorum germana libertate; in hominibus enim mater et custos optima libertatis veritas est:
Non comprobamus, sed omnino prohibemus.
Non decet. Enimvero omnem scripturam divinitus inspiratam et utilem novimus, et ita ex se necessariam, ut pie sine illa vivere nullatenus quisquam possit. Hanc tamen haudquaquam convenit omnes legere; at eos dumtaxat, qui ad profunda, quæ in illa latent, Spiritus arcana convenienti discussione incumbunt, quive eam, qua scrutanda, docenda, legenda est Scriptura Sacra, rationem probe norunt. Inexercitatis autem et Scripturam
Non est mensurabilis in sua natura, quia illocalis est, incircumscriptus, ubique totus, ubique præsens, ubique potens.
Non per alios dispositionem salutis nostræ cognovimus, quam per eos
Nonum Ecclesiæ præceptum quodnam est?
Nonus fidei Articulus quis est?
Nos vero et semper, et nunc magis, ut instructiores per Paracletum, Deductorem scilicet omnis veritatis
Numquid aliud est, quod de Deo rebusque ab eo creatis ex hoc Articulo disci possit?
Numquid vero eidem omnes homines peccato sunt obnoxii?
Numquid vero in eodem beatitudinis gradu, postquam e vita excesserunt, collocatæ Sanctorum animæ sunt?
Octavus fidei Articulus quomodo habet?
Omega, principium et finis, ait Dominus, qui est, qui fuit, qui venturus est, omnipotens.' Idem ait et Archangelus Gabriel (Luc. i. 37
Oratores nostri quum sint et ab Catholica Ecclesia habeantur sancti, quemadmodum in octavo capitulo dictum est; dicendi modo tempus est, eos a nobis ceu Dei amicos nostrosque apud Deum universorum intercessores honorari. Porro duplicem Sanctis cultum adhibemus. Alterum quippe verbi divini matri, quem hyperduliam appellamus. Enimvero Dei et hujus quidem solius ut famula vere sit et ipsa Deipara; at mater ejus est, utpote quæ unum e Trinitate in carne genuit. Quare omnium quum Sanctorum tum Angelorum longe superior prædicatur;
Orthodoxa
Pœnitentiam, in qua sacramentalis includitur confessio, tunc tradidit, quum dixit: Quorum remiseritis peccata, remittuntur eis; quorum retinneritis, retenta sunt; item et quum dixit: Nisi pœnitentiam habueritis; omnes similiter peribitis.
PIUS EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM DEI SACRO APPROBANTE CONCILIO AD PERPETUAM REI MEMORIAM.
Pasce agnos … pasce oves
Personales Dei proprietates quæ sunt?
Poro quid de malis Angelis sentiendum nobis?
Porro æque ac Ordo Baptismus characterem imprimit indelebilem: unde, quemadmodum eodem ordine initiari bis nemo potest; ita nec recte semel baptizatus iterum baptizari, ut in mille peccata forte prolapsus, imo ut a fide etiam apostata. Enimvero converti ad Dominum quisquis voluerit; eam, a qua exciderat, per Pœnitentiæ sacramentum recuperat adoptionem.
Porro baptismi materia aqua pura est seu naturalis et non ullus alius liquor. Per solum autem sacerdotem perficitur; urgente tamen inexcusabili necessitate potest et per alium hominem conferri, modo sit orthodoxus et convenientem sacro baptismati scopum intendat. Effectus porro baptismi breviter recensendi. Primus est originalis peccati remissio et aliorum, quotquot voluntate propria is qui baptizatur admisit. Secundus ab æternis, quæ sive propter originale sive propter propria mortalia peccata manebant hominem, pœnis eximit. Tertio inmortalitatem baptizatis impertitur, quippe a peccatis præcedentibus eos emundans in Dei templa restituit. Neque dicere licet omnia prorsus, quæ Baptismum præcessere, peccata, per hunc non deleri, sed manere quidem at non imputari. Extremæ etenim id impietatis est et pietatis abnegatio censenda magis quam confessio. Imo vero omne, quodcunque peccatum, quod ante baptismum aut est aut fuit, deletur atque perinde, ac si nunquam exstitisset, reputatur.
Porro naturali et supernaturali constant sacramenta: neque nuda illa sunt divinarum signa promissionum, quippe ita nihil ab circumcisione discreparent; quo quid miserabilius dici possit? Imo vera ea esse instrumenta his, qui initiantur illis, gratiam necessario conferentia, confitemur. Quod autem rei terrenæ usum sacramentorum integritas necessario exigat, ab doctrina Christiana alienum id omnino existimamus, utpote eucharistiæ sacramento contrarium, quod ab substantiali quidem verbo institutum et a sancto spiritu sanctificatum, rei, quam significat, nimirum
Porro quam homini respiratio et sol mundo, tam necessarius in Ecclesia nobis videtur episcopatus. Unde et ad episcopalis dignitatis encomium pulchre nonhulli dixere, quod Deus in cœlesti primogenitorum Ecclesia est et sol in mundo, hoc in sua quemlibet Ecclesia episcopum esse, utpote qui gregem suum illustret, foveat, et Dei templum efficiat.
Porro si quæ fecerunt Apostoli, quæ Prophetæ, imo—dicere liceat—et quæ sancti patres atque ipsius Christi progenitores; hæc ipsa faciunt et monachi: utique donorum largitoris Spiritus Sancti fructus esse orationes monachorum manifestum est. Quas vero novitates induxere Calvinistæ, tum circa Deum resque divinas blasphemando, quum Scripturam
Potest igitur naturaliter homo nondum regeneratus ad bonum morale
Præterea verbo Transsubstantionis
Primus Fidei Articulus quis est?
Propterea Damascenus quarta ad Africanos epistola dixit, universam Ecclesiam fuisse episcopis generaliter commissam; et Clementem primum Romæ episcopum, et Evodium Antiochiæ et Marcum Alexandriæ Petri successores fuisse, nemo non confitetur. Item et divus Andreas Stachymum throno Constantinopolitano suum in locum suffecit. Item in hac magna civitate sancta Jerusalem Jacobum ipse dominus constituit, Jacobo deinde alter et huic deinceps alter ad nos usque successit. Unde et Tertullianus epistola ad Papianum episcopos omnes apostolorum vocat successores. Horum denique successionem et apostolicam dignitatem juxta ac potestatem Eusebius quoque Pamphili et omnes prorsus patres, quos hic recensere supervacanuum esset, contestantur, et communis ac prima Ecclesiæ Catholicæ vel nascentis consuetudo confirmat.
Quæ vero e Scripturis in confirmationem suæ novitatis assumunt, non sic ipsis favent,
Quænam Dei Proprietates sunt?
Quænam Essentiales Dei Proprietates sunt?
Quænam sunt Præcepta ecclesiæ?
Quam de Deo habere debeo opinionem?
Quam doctrinam iste nos fidei Articulus
Quamobrem filius Dei vocatur Unigenitus?
Quamobrem omissis ceteris, unum hoc Omnipotentiæ
Quando autem Dei solius hoc esse adfirmas, nosse omnia, occulta videlicet et aperta: quo igitur pacto tum Angeli tum inter mortales Prophetæ eadem cognoverunt?
Quando autem lapsurum Adamum norat Deus, quid ita, quæso, illum condidit?
Quando autem nomen Creatoris in hoc Articulo positum est, num igitur rerum omnino omnium conditor Deus est?
Quartum Ecclesiæ præceptum quodnam est?
Quartum Spiritus Sancti donum, quodnam est?
Quartum in hoc Articulo, quid est?
Quartum, quod hic docet Articulus, quid est?
Quartus fidei Articulus quis est?
Quasi pro miraculo facto Deum collaudat.
Quem in finem instituta sunt mysteria?
Qui fructus ex hoc Mysterio nascuntur?
Qui fructus hujus mysterii sunt?
Qui ut bonus, immo plus quam summe bonus, quamvis in semet ipso longe perfectissimus gloriosissimusque esset, quo tamen et alia Entia, gloriam ipsius celebrando, bonitatem ejusdem participarent, totum hunc mundum ex nihilo effinxit. Ceterum quidnam omnino in natura sua Deus sit, id ipsum res creata nulla satis assequi ac percipere potest: non visibilis modo sed ne invisibilis quidem, sive Angeli ipsimet, quoniam nulla penitus inter creatorem et rem creatam comparatio proportioque intercedit. Sed illud denique nobis ad pietatem satis esse potest (teste Cyrillo Hierosolymitano, Catechesi VI. p. 40, Morell.). Si recte tenemus, Deum nos habere, Deum unum, eumque sempiternum; atque similem semper et eundem sibimet ipsi: præterque illum, Deum exsistere neminem, quemadmodum idem ille Deus per Prophetam (Jes. xliv. 7
Quibus in rebus hæc duo consistunt?
Quid autem duo hæc verba, Lucem de luce
Quid autem si neque Apostoli quidem Scripturas reliquissent nobis, nonne oportebat ordinem sequi traditionis, quam tradiderunt iis quibus committebant ecclesias? Cui ordinationi assentiunt multæ gentes barbarorum, eorum qui in Christum credunt, sine charta et atramento scriptam habentes per Spiritum in cordibus suis salutem, et veterem traditionem diligenter custodientes
Quid de iis vero judicandum, qui decedentes in offensa apud Deum sunt?
Quid de sanctis imaginibus et cultu sanctorum sentire debemus?
Quid docet sancta Ecclesia, in hoc fidei Articulo?
Quid doctrinæ in hac salutatione inest?
Quid est Arbitrium liberum?
Quid est Fides?
Quid est mysterium sive sacramentum?
Quid est primum mysterium sive baptismatis?
Quid hic docet Articulus?
Quid hic fidei Articulus docet?
Quid hic fidei Articulus docet?
Quid hic fidei Articulus fideles docet?
Quid igitur sentiendum de eleemosynis piisque officiis, quæ in refrigerium mortuorum præstantur?
Quid in hoc Mysterio observandum?
Quid in hoc Mysterio spectandum?
Quid in hoc fidei Articulo sancta docet Ecclesia?
Quid iste docet Articulus?
Quid iste nos Articulus docet?
Quid nobis de hac salutatione censendum?
Quid observandum in hoc Mysterio?
Quid observandum nobis in hoc Mysterio?
Quid præterea in hoc Articulo continetur?
Quid secundo loco hic docet Articulus?
Quid tenere atque observare Orthodoxus et Catholicus homo Christianus debet, ut æternæ olim vitæ heres fiat?
Quid tertio loco hic Articulus docet?
Quid vero prius credere, tum deinde bona opera efficere debet Christianus?
Quidnam commodi nanciscetur homo ex quattuor rerum istarum recordatione?
Quidnam hic Articulus docet?
Quidnam in hoc Mysterio observandum?
Quidnam iste nobis exponit Articulus?
Quidnam tertium iste docet Articulus?
Quinam hujus Mysterii fructus sunt?
Quinam locus peculiariter animabus eorum destinatus est, qui in gratia Dei vita concedunt?
Quinam secundus fidei Articulus est?
Quintum Ecclesiæ præceptum quod est?
Quintus Fidei Articulus, quis est?
Quo factum est, ut cœlestis Pater, Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis
Quo pacto fit sacramentale sacerdotium?
Quo ritu signum venerabilis et vivificæ crucis in nobis formare debemus?
Quocirca ad majorem gloriosæ Christi resurrectionis fidem ac gloriam, quodam quasi instinctu commoti, ad Pilatum adeunt ajuntque (Matt. xxvii. 64
Quod ita necessaria est in Ecclesia dignitas episcopalis, ut, ea submota, neque Ecclesia neque Christianus aliquis esse aut dici possit. Quippe apostolorum successor episcopus impositione manuum et
Quod perspicue nos docet Apostolus (Rom. viii. 29
Quod vero ad impietates ceteras addidere Calvinistæ, non alium esse episcopi quam simplicis sacerdotis gradum posseque absque episcopis ecclesiam esse et a quibusdum sacerdotibus gubernari, item non ab episcopo dumtaxat, sed etiam ab sacerdote posse sacerdotem ordinari; quin et a pluribus sacerdotibus episcopum; atque ejusdem impietatis participem esse deblaterant Orientalem Ecclesiam—qua utique de caussa caput decimum ab Cyrillo conscriptum est—juxta eam, quæ a principio in Orientali Ecclesia obtinuit, sententiam planius dicimus:
Quod vero scelestissimi ajunt hæretici, ut eodem capite habetur, Deum nullo prorsus respectu ad prædestinatorum reproborumve opera illos prædestinare, hos damnare, abominandum ducimus et sacrilegum. Secum enim ita Scriptura pugnaret, utpote quæ fideli salutem
Quodnam octavum Ecclesiæ est præceptum?
Quodnam primum Spiritus Sancti charisma est?
Quodnam quartum est mysterium?
Quodnam quintum Spiritus Sancti charisma est?
Quodnam quintum est, quod hic docet Articulus?
Quodnam quintum et Mysterium?
Quodnam secundum Ecclesiæ præceptum est?
Quodnam secundum est, quod hoc Articulo docetur?
Quodnam secundum in Ecclesia Christi Mysterium est?
Quodnam septimum Ecclesiæ est præceptum?
Quodnam septimum Ecclesiæ mysterium est?
Quodnam sextum est Mysterium?
Quodnam sextum est, quod hic tractat docetque articulus?
Quodnam tertium Ecclesiæ præceptum est?
Quodnam tertium Spiritus Sancti donum est?
Quodnam tertium est Mysterium?
Quodnam tertium est eorum, quæ hoc Articulo docentur?
Quoniam vero rerum omnium
Quos vero allegant sanctos, adorationem imaginum asserentes illicitam, nostris potius quam illorum favere partibus æstimamus; quandoquidem acerrimis disputationibus suis in eos dumtaxat invehebantur, qui latriæ cultum sacris imaginibus impendebant, quive parentum suorum defunctorum effigies in ecclesiam inferebant, quos et insuper anathemati subjecere; non autem in rectum tum sanctorum tum sacrarum imaginum tum et venerandæ crucis ceterorumque prædictorum cultum; maxime quum ab Apostolorum temporibus decoratam sacris imaginibus ecclesiam eisque adhibitum ab fidelibus cultum quam plurimi tradant et attestentur, quibuscum et quos secuta sancta œcumenica synodus
Quosnam libros Sacram Scripturam vocas?
Quot Catholicæ atque Orthodoxæ fidei Articuli sunt?
Quot ad hoc Mysterium necessariæ res sunt?
Quot et quænam Spiritus Sancti Charismata sunt?
Quot et quinam sunt fructus Spiritus Sancti?
Quot res ad Mysterium opus sunt?
Regula est autem fidei, … illa scilicet qua creditur
Resp.
Responsio.
Revera Jesus Christus Apostolis suis libera mandata dedit in sacra, adjuncta tum ferendarum legum veri nominis facultate, tum gemina, quæ hinc consequitur, judicandi puniendique potestate:
Rursus:
S. f. 64, Ald. p. 604, Par. adde p. 431): Primum (nimirum ex illo), Patri reddemus: secundum Filio: tertium Spiritui Sancto: ut inde palam fiat, exsistere re vera in Divinitate Trinitatem. Tum præterea quare æquali ratione nullaque differentia ant exceptione in nomen Patris, Filii et Spiritus Sancti baptizemur? Quapropter quod secundum naturam Pater est: id ipsum et Filius et Spiritus Sanctus est. Atqui Pater natura verus et æternus Deus est, rerumque omnium, quæ sub adspectum veniunt aut non veniunt, conditor; talis igitur omnino tum Filius est, tum Spiritus Sanctus, sibique invicem consubstantiales sunt, docente ita Joanne Evangelista (1 Joh. v. 7
Sacram absque discrimine vel penes literam aut alieno a pietate sensu intelligentibus Ecclesia Catholica utique, per experientiam de dispendio certa, lectione ejus interdixit. Itaque omnibus quidem fidelibus Sacram audire Scripturam quatenus corde credant ad justitiam, ore autem confessionem promant ad salutem, permissum est; aliquos vero scripturæ ac veteris potissimum instrumenti libros legere, prædictis ac consimilibus de caussis prohibitum. Et vero perinde est, Sacræ Scripturæ lectione inexercitatos prohibere ac solidiori abstineant cibo infantibus imperare.
Sacram perperam interpretando, decurtando et injuriose tractando; diaboli sophismata esse dicimus et inventa.
Sacramentum Ordinis tradidit, dicens: Hoc facite in meam commemorationem; item et quum dixit: Quæcunque ligaveritis et solveritis super terram, erunt ligata et soluta in cœlis.
Sacramentum vero matrimonii
Sancti Spiritus invocatione datam sibi a Deo ex successione continua ligandi solvendique potestatem quum acceperit; viva Dei imago est in terris et auctoris sacrorum Spiritus operationis participatione plenissima fons omnium Ecclesiæ sacramentorum, quibus ad salutem pervenimus.
Sanctos quippe eo, quo supra diximus, cultu veneramur nec non et sanctas imagines, quas ad templorum ornamentum depingimus, ut librorum instar inibi sint et ad virtutum Sanctorum imitationem, memoriam, amoris incrementum, atque ad jugem Dei quidem ceu Domini et Patris, Sanctorum vero ceu servorum ejus, nostrorum autem adjutorum juxta ac oratorum obsecrationem rudiores, excitentur.
Sanctum denique oleum sive extrema unctio apud Marcum legitur, et aperto Jacobi fratris domini testimonio comprobatur.
Sciendum sane est quod in Ecclesiæ Romanæ Symbolo non habetur additum
Secunda, Sacerdos
Secundum Spiritus Sancti donum, quodnam est?
Secundum hoc Articulo contentum, quid est?
Secundum quas
Secundum, quod hoc Articulo docetur, quodnam est?
Sed et fusius juxta ac luculentius de istis dictum est in libro, qui Confessio orthodoxa Ecclesiæ Orientalis
Sed et hominum ita simpliciter ac sine caussa danmatorum auctorem statuere divinam voluntatem, insania quanta? quæ major Deo inseratur calumnia? quanta in supremum Numen injuria? quanta blasphemia? Quippe intentatorem malorum esse Deum et omnium ex æquo salutem velle, ceu apud quem personarum acceptio nulla est, cognoscimus, et his qui pravis voluntatibus ac secundum impœnitens con
Sed hoc de solo homine cogitandum est. Nam reliquæ res creatas (præter Angelos, qui jam in vado salutis extra omnem aleam positi sunt), divina Prædestinatio non complectitur, quippe libertate Arbitrii destitutas, ideoque nec ullis vitiorum maculis adspersas. Quidquid enim faciunt, naturali instinctu faciunt, unde neque supplicio aliquo plectuntur, neque laudis gloriæque præmiis ornantur.
Sed vetus tamen illa est atque antiqua vituperatio, quod Ecclesiam aiunt esse cum rationibus reipublicæ dissidentem, nec quicquam posse ad ea vel commoda vel ornamenta conferre, quæ suo jure suaque sponte omnis bene constituta civitas appetit. Sub ipsis Eccelesiæ primordiis non dissimili opinionis iniquitate agitari christianos, et in odium invidiamque vocari solitos hac etiam de caussa accepimus, quod hostes imperii dicerentur; quo tempore malorum culpam, quibus esset perculsa respublica, vulgo libebat in Christianum conferre nomen, cum revera ultor scelerum Deus pœnas a sontibus justas exigeret. Ejus atrocitas calumniæ non sine caussa ingenium armavit stilumque acuit Augustini: qui præsertim in
Sententia firma quæ est in Spiritu Dei, qui pæstat agnitionem veritatis, qui dispositiones Patris et Filii exposuit, secundum quas aderat generi humano quemadmodum vult Pater.
Septimum Spiritus Sancti donum, quodnam est?
Septimus fidei Articulus quis est?
Sequentes igitur sanctos patres, unum eundemque confiteri
Sermo ipsius, qui ex ipso processerit
Sessio Decimaquarta,
Sessio Decimatertia,
Sessio III. Habita die
Sessio Quarta,
Sessio Quinta,
Sessio Septima,
Sessio Sexta,
Sessio Tertia,
Sessio Vigesimaprima,
Sessio Vigesimaquarta,
Sessio Vigesimaquinta,
Sessio Vigesimasecunda,
Sessio Vigesimatertia,
Sextum Ecclesiæ præceptum quodnam est?
Sextum Spiritus Sancti charisma, quodnam est?
Sextus fidei Articulus quis est?
Si legentibus omnibus perspicua esset Sacra Scriptura Christianis, nequaquam perscrutari scripturas his, qui salutis desiderio tenentur, Dominus mandasset; frustra quoque Paulus positam a Deo in Ecclesia doctoratus gratiam scripsisset, neque intellectu difficilia habere Pauli epistolas Petrus diceret. Maximam itaque constat esse scripturæ altitudinem juxta ac sensuum ejus amplitudinem ac doctissimis proinde divinisque hominibus ad ejus indagationem veramque intelligentiam ac rectum sensum, Scripturæ et ejusdem auctori Spiritui Sancto consonum, opus esse.
Si norat igitur omnia Deus antequam conderet, an bona ac mala omnia item prædestinavit, ne aliter fiant, quam fiunt.
Simili ratione nec potest Ecclesia libertatem probare eam, quæ fastidium gignat sanctissimarum Dei legum, debitamque potestati legitimæ obedientiam exuat. Est enim licentia verius, quam libertas rectissimeque ab Augustino
Similiter et Ioannes Baptista testator, Iesum, qui insons omnino et ab omni peccati contagione intactus esset, nostra ob peccata supplicium pertulisse; ita enim ille (Ioh. i. 29
Similiter ponitur in officiis caritas mutua, benignitas, liberalitas: non distrahitur in contrarias partes, pugnantibus inter se præceptis, civis idem, et Christianus: denique amplissima bona, quibus mortalem quoque hominum vitam Christiana religio sua sponte explet, communitati societatique civili omnia quæruntur: ita ut illud appareat verissime dictum:
Sin autem hoc solum, quod semper et sine intermissione oramus, ceu malum quid improbant; quid hanc in nos querelam movent? In Christum magis certamen sumant—quemadmodum et sumunt—qui, sine intermissione orandum esse ut probaret, iniqui judicis parabolam proposuit et ad cavendas tentationes vigilandum esse docuit et orandum standumque coram filio hominis. Sumant et cum Paulo, qui tum primæ ad Thessalonicenses quinto, tum et alibi passim ad continuam orationem adhortatur. Divinos prætermitto a Christo ad nos usque Catholicæ Ecclesiæ præpositos: satis enim superque concors proavorum, Apostolorum et Prophetarum de oratione sententia hæreticos pudore suffundit.
Siquidem manifestissime, qualem sacris imaginibus adhibere oporteat cultum et ea, quæ supra dicta sunt, demonstrant; quoscunque vero, quum qui latriæ cultum sacris imaginibus impendunt, tum qui fideles, honorem imaginibus deferentes, idololatriæ insimulant, anathematizat et excommnnicationi subjicit. Et nos igitur cum ipsis eos omnes, qui sive sanctum, sive angelum, sive imaginem, sive crucem, sive reliquias sanctorum, sive vas aliquod sacrum, sive evangelium, sive quidpiam aliud ex iis, quæ in cœlo et in terra et in mari sunt, latriæ cultu venerantur, anathematizamus solique in trinitate Deum cultum hujusmodi ducimus esse tribuendum. Insuper et cultum imaginum appellantes iconolatriam easque ac crucem et sanctos juxta traditionem Ecclesiæ adorare et colere recusantes anathematizamus.
Siquidem vero in statu peccati nascuntur homines, an igitur corpus solum de semine Adami est an vero etiam anima?
Siquidem vero nullo Deus loco circumscribitur et ubique præsto est: quo quæso modo in cœlo certisque quibusdam terræ locis potissimum habitare dicitur?
Sitne perspicua omnibus legentibus Christianis Scriptura?
Solane fortasse an anima an vero etiam corpus simul æternis fruentur gaudiis?
Spernere quippe potestatem legitimam, quavis eam in persona constiterit, non magis licet, quam divinæ voluntati resistere: cui si qui resistant, in interitum ruunt voluntarium.
Spiritum Sanctum,
Spiritus Sancti habendæ nobis appellandæque sunt, quoniam ab eo descendunt, eoque adjuvante, recte ab hominibus perficiuntur. Ideoque non addit Paulus: Contra has solas non est Lex; sed, contra hujusmodi, eo quod et aliæ bis similes sunt.
Suntne vero et aliæ quædam
Superiorem vero esse simplici sacerdotio pontificiam dignitatem, vel inde liquet, quod sacerdotem ordinet episcopus, non vero ab sacerdote sed a duobus tribusve pontificibus juxta apostolorum canones episcopus ordinetur. Et sacerdos quidem eligitur ab episcopo; episcopus vero nequaquam ab sacerdotibus sive presbyteris neque etiam ab sæculi principibus quantacunque
Taceant igitur inepti nugatores et novitatum artifices hæretici, et mutilas tum e Scriptura tum ex patribus adversum nos sententiolas, quibus mendacium exstruant, callide furari ne moliantur, quemadmodum apostatarum et hæreticorum ab initio exstitit consuetudo: atque hoc loquuntur unum, sese nimirum, excusationes excusantes in peccatis, injurias in Deum et in sanctos evomere blasphemias instituisse.
Tam ingenti hominum multitudini Deus ipse magistratus assignavit qui cum potestate præessent: unumque omnium principem, et maximum certissimumque veritatis magistrum esse voluit, cui claves regni cælorum commisit.
Tertium, quod in hoc Articulo docetur, quid est?
Tertius fidei Articulus quomodo se habet?
Transiisse autem successione continua ad nos usque magnum episcopotus sacramentum et dignitatem, manifestum est. Quum enim dixerit dominus, futurum se nobiscum usque ad consummationem sæculi, ut aliis nobiscum sit gratiæ beneficiorumque suorum modis; nullo tamen præstantiori, quam per sacram episcopatus potestatem nobiscum est, in nobis habitat et per sacra mysteria nobis unitur, quorum primus minister est episcopus imo et per Spiritum Sanctum auctor sacrorum constitutus, neque hæresi succumbere nos permittit.
Tum deinde, quia
Unde et nos nullum ab Christianis alienum opus facimus, quando Paracleticen, Triodion et Menæa cantamus: quum de conjuncta atque discreta edisserant omnes isti libri theologia. Imo vero per hymnos tum e Scriptura quidem desumtos, tum spiritus adminiculo donoque aliis vocibus, quæ voces melodiæ con cinant, quæ sunt Scripturæ, decantamus. Deinde sacram semper nos canere Scripturam, hinc prorsus liquet, quod cuilibet hymnorum, modulo versiculum e Scriptura subjungamus. Si vero et Thecaræ aliasve ab antiquis patribus compositas orationes, canimus et legimus; quidnam blasphemiæ, quid impietatis habentur in illis, adversarii nostri demonstrent; et una cum ipsis monachos, ipsa canentes, insequemur.
Undecimus fidei Articulus quis est?
Unum
Unum robur, una potestas, unum regnum
V. Omnia et singula, quæ de peccato originali et de justificatione in sacrosancta Tridentina synodo definita et declarata fuerunt, amplector et recipio.
VERA ET CATHOLICA DOCTRINA DE SACRAMENTO ORDINIS.
VI. Profiteor pariter, in missa offerri Deo verum, proprium et propitiatorium sacrificium pro vivis et defunctis; atque in sanctissimo eucharistiæ sacramento esse vere, realiter et substantialiter corpus et sanguinem, una cum anima et divinitate Domini nostri Jesu Christi, fierique conversionem totius substantiæ panis in corpus et totius substantiæ vini in sanguinem; quam conversionem Catholica Ecclesia transsubstantiationem appellat.
VII. Fateor etiam, sub altera tantum specie totum atque integrum Christum, verumque sacramentum sumi.
VIII. Constanter teneo, purgatorium
Validissimum porro habemus prædictorum vel ex ipsis hæreticis argumentum. Etenim Nestoriani post annum salutis CCCCXXVIII., item Armenii et Cophtæ et Syri, item Æthiopes, qui sub Æquinoctiali habitant, et trans illum versus tropicum Capricorni, quos hujusmodi locorum incolæ vulgo Campesios vocant, post annos ab incarnatione Domini … ab Catholica Ecclesia recessere, singuli singularem hæresim amplexi, ut ex œcumenicis conciliorum actis nemo non intelligit. Veruntamen circa scopum numerumque sacramentorum nec non et circa omnia, quæ supra diximus—præter singularem suam hæresim, ut dictum est—cum Ecclesia Catholica prorsus consentiunt, uti per singulas horas ipsis oculis conspicimus, et sermone atque usu discimus in hac sancta civitate Hierusalem, in qua ex omnibus enumeratis homines tum sapientes apud illos quum illiterati aut habitant aut peregrinationis ergo commorantur.
Vellem sane paullo clarius distinctiusque isthoc sacræ Trinitatis mysterium percipere.
Verum enimvero quo pacto profitemur, nos in ecclesiam, rem creatam, credere; qui in solum Deum credere debemus?
Verum, etsi ille pro omnibus mortuus est, non omnes tamen mortis ejus beneficium recipiunt; sed ii dumtaxat, quibus meritum passionis ejus communicatur. Nam, sicut re vera homines, nisi ex semine Adæ propagati nascerentur, non nascerentur injusti; cum ea propagatione, per ipsum dum concipiuntur, propriam injustitiam contrahant: ita, nisi in Christo renascerentur, nunquam justificarentur; cum ea renascentia per meritum passionis ejus gratia
X. Sanctam Catholicam et Apostolicam Romanam Ecclesiam omnium ecclesiarum matrem et magistram agnosco, Romano que pontifici, beati Petri apostolorum principis successori ac Jesu Christi vicario veram obedientiam spondeo ac juro.
XI. Cætera item omnia a sacris canonibus et œcumenicis conciliis, ac præcipue a sacrosancta Tridentina synodo tradita, definita et declarata indubitanter recipio atque profiteor; simulque contraria omnia, atque hæreses quascumque ab Ecclesia
XII. Hanc veram Catholicam fidem, extra quam nemo salvus esse potest, quam in præsenti sponte profiteor et veraciter teneo, eundem integram et inviolatam
[descendit in inferna
[hujus
a Petro Apostolo
a spe vitæ ac salutis alienus
ab Ecclesia Catholica præcipiuntur.—Quibus tamen dictis decretisque si recte dijudicare velit, nulla per se reprehenditur ex variis reipublicæ formis, ut quæ nihil habent, quod doctrinæ Catholicæ repugnet, eædemque possunt, si sapienter adhibeantur et juste, in optimo statu tueri civitatem.—Immo neque illud per se reprehenditur, participem plus minus esse populum reipublicæ: quod ipsum certis in temporibus certisque legibus potest non solum ad utilitatem, sed etiam ad officium pertinere civium.—Insuper neque caussa justa nascitur, ut Ecclesiam quisquam criminetur, aut esse in lenitate facilitateque plus æquo restrictam, aut ei, quæ germana et legitima sit, libertati inimicam.—Revera si divina cultus varia genera eodem jure esse quo veram religionem, Ecclesia judicat non licere, non ideo tamen eos damnat rerum publicarum moderatores, qui magni alicujus aut adipiscendi boni, aut prohibendi caussa mali, moribus atque usu patienter ferunt, ut ea habeant singula in civitatem locum.—Atque illud quoque magnopere cavere Ecclesia solet ut ad amplexandam fidem Catholicam nemo invitus cogatur, quia quod sapienter Augustinus monet
ab anima unquam secessit: unde ipsa etiam in morte una eademque Christi erat persona (Damascen. Homilia in sanctum Sabbatum, p. 292, Pantin.).
absque dubio
ad cœlestis regni possessionem viam ostendit atque sancti evangelii prædicator initiatur. Episcopu
ad cruciatus eternos
ad inferna
ad infernos
ad inferos
ad salutem humanam sufficere poterant. Sicut ipse ait (Ioh.: xvii. 26
adventum
alterum sacramentale. Communione sacerdotii spiritualis orthodoxi omnes Christiani fruuntur, sicut docet Petrus Apostolus (1 Pet. ii. 9
animæ eorum descendunt, qui hinc demigrant invisi offensique Deo ac damnati. Porro et illud omnibus tenendum est, animas justorum, quamquam cœlo jam receptas, neutiquam tamen ante extremum judicium plenam perfectamque gloriæ coronam consequi, neque rursus animas damnatorum plenam antea ultionem pœnamque perpeti. Verum post summum illud atque decretorium judicium animas una cum corporibus suis usquequaque aut coronam gloriæ aut suppliciorum ferre cruciatus.
animæ in pœnitente semper obtinetur.
anima rationalis
animantes omnes conveniebant, ut iis sua nomina daret, quæ ille etiam singulatim suis appellabat nominibus. Inde id autem fiebat, quod animantis cujusque naturam ac indolem perspectam haberet, non parta aliunde instructus scientia, sed ex eo, quod de Deo illiusque beneficiis secum meditaretur commentareturque. Iam quod ad voluntatem attinet; illa rationi perpetuo obtemperabat, quanquam et tum suam semper libertatem retineret, et situm plane in hominis esset potestate, sive peccaret sive non peccaret, sicut in scriptura dicitur (Sirach. xv. 11
appellatur: immo, cum sit præter rationem, vera servitus est:
articulo, quo sacra munera consecrat sacerdos, ita omnino secum statuere debet, quod substantia ipsa panis et vini in substantiam veri corporis et sanguinis Christi opera Spiritus Sancti immutetur, cujus numen illo interim spatio implorat his nimirum verbis, ut rite hoc ipse perficiat rnysterium, exoptans: Demitte o Deus de cœlo Spiritum tuum Sanctum, super nos, et super proposita hæcce dona, et panem hunc effice pretiosum corpus Christi tui; idque, quod in calice hoc inest, effice pretiosum sanguinem Christi tui, transformans ea per Spiritum tuum Sanctum. Quippe pronunciatis hisce verbis, confestim Transsubstantiatio peragitur, mutaturque panis in verum corpus Christi, vinum in verum ejusdem sanguinem; manentibus tantummodo per divinam dispositionem speciebus, quæ visu percipiuntur. Primum ut ne ipsummet corpus Christi oculis nostris cernamus, sed fide potius credamus, id ipsum esse, propter Christi ipsius verba: Hoc est corpus meum; hoc est sanguis meus; plus videlicet fidei habentes verbis et potentiæ illius quam nostris ipsorum sensibus. Quæ res beatitudinis fidei nos compotes facit (Io. xx. 29
at anima, ut Spiritus immortalis, cum Christo Paradisum ingressa est. Quæ si humano satu genita fuisset, utique etiam suo cum corpore in cruce esset exstincta. Poro, quo alio pacto hisce Domini nostri verbis ratio constare possit, quum dixit (Matt. xxii. 31
atque insimulationum funesta libido non quievit, ac permultis sane placuit civilem vivendi disciplinam aliunde petere, quam ex doctrinis quas Ecclesia catholica probat. Immo postremo hoc tempore
atque particularibus orthodoxis Conciliis quocunque tandem loco habitis statuerunt: id a Spiritu Sancto profectum esse credas oportet; quemadmodum in Synodo sua ipsimet loquuntur Apostoli (Act xv. 28
bene usuros præscivit: quos vero male, damnavit. Hunc porro liberi arbitrii usum ita intelligimus, ut divina quidem illuminatrix gratia, quam et prævenientem appellamus, ceu lumen in tenebris ab divina bonitate omnibus impendatur; ac postmodum iis, qui obtemperare illi, atque ad ea, quæ tamquam saluti pernecessaria hæc ipsa præcipit, cooperari voluerint—neque enim non volentibus utilis est, sed solum volentibus—peculiaris gratia subministretur, quæ cooperando nobis viresque præbendo atque ad Dei amorem, id est ad ea, quæ vult Deus et præveniens gratia monuit, bona facienda perseverantiam impertiendo, justos nos facit et prædestinatos; iis vero, qui gratiæ consentire et cooperari noluerint ac proinde, quæ a nobis exigit Deus, prætermiserint, suoque arbitrio, quod, ut bonum voluntarie facerent, a Deo acceperunt, ad gerendum satanæ morem abusi sunt in reprobationem cedit et æternam damnationem.
cœpta die III. absoluta die IV. Decembris
carnem, factum in utero ejus, et ex ea natum
carnis resurrectionem
caro
catholica
catholicam
celebrata die III. Martii
celebrata die IV. Februarii
celebrata die VIII. Aprilis
celebrata die XI. Nov.
celebrata die XI. Octobris
celebrata die XIII. Januarii
celebrata die XV. Iulii
celebrata die XVI. Iulii
celebrata die XVII. Junii
celebrata die XVII. Sept.
celebrata die XXV. Nov.
certa linea, manifesta regula
coessentialis
commemoravere, præsentiam, neque penes impanationem, qua proposito eucharistiæ pani verbi divinitas substantialiter uniatur, quemadmodum inscite juxta ac misere arbitrantur Lutherani, sed vere realiterque; quatenus panis et vini facta consecratione transmutetur, transsubstantietur, convertatur, transformetur panis quidem in ipsum corpus Domini versum, quod natum est in Bethlehem ex perpetua Virgine, baptizatum in Jordane, passum, sepultum, quod resurrexit, adscendit, sedet a dextris Dei patris, in cœli denique nubibus adventurum,—vinum vero in ipsum Domini sanguinem verum converti ac transsubstantiari, qui ex illo in cruce pendente pro mundi vita defluxit.
communionem sanctorum
concelebrat Propheta, Psalmorum auctor (lxxvii. 13, 14
consecrationem in usu ac post usum verum omnino sit corpus Domini.
consociandas ecclesias
consubstantialis
corporis et sanguinis Christi, præsentia perficitur. Et prius quidem in se necessario perfectum est quam cedati in usum. Etenim ni completum esset ante usum, suum utique non mauducaret ac biberet ille judicium, qui eo male utitur; quandoquidem nudum panem et vinum sumeret. Atqui judicium sibi manducat et bibit, qui sumit indigne. Eucharistiæ itaque sacramentum nequaquam in usu sed ante usum suum obtinet complementum. Deinde et hanc quaque sententiam, videlicet integritati sacramenti dispendium afferre defectum fidei, ut exitialem et abominandam rejicimus. Nam et hæresim abjurantes fidemque Catholicam amplectentes hæreticos Ecclesia recipit, qui quamvis fidei defectu laborantes perfectum baptisma receperunt: unde nec eos denuo baptizat, ubi perfectam fidem sunt adepti.
creationem præscivit Deus, sed bonas duntaxat prædestinavit (uti loquitur S. Damascenus, lib. II. cap. 30): nam illud divinæ bonitati repugnat, ut malas præfiniat. Malum autem non aliud existimandum est, quam peccatum. Nam præter peccatum, quæ divinæ legis voluntatisque transgressio est, si proprie loquimur, nihil in orbe mali reperitur (Idem in: de duabus Christi voluntatibus). At cetera, quibus ob noxias nostras Deus in nos animadvertit, ut pestilentia, bella, morbi, aliaque ejusmodi; respectu nostri mala dicuntur (Basil. Homil. IX. Deum non esse malorum caussam), quoniam ærumnas nobis atque dolores afferunt, quos fugimus ac aversamur. Ceterum Deo nequaquam mala sunt; siquidem vim quandam boni habent. Iis enim nos castigans ad bonum excitat. Ideoque quum dicit Scriptura (Amos iii. 6
creator Deus est, decetne igitur illum omnibus itidem providere?
credamus in
cum carnis restitutione
cum doctoribus Ecclesiæ docuerunt, tradiderunt, sanxerunt. Idemque consimiliter Orthodoxa ac Catholica Ecclesia nostra tenet docetque. Hanc eandem ob fidem sanguinem suum sancti Martyres profuderunt, mortemque cum vita præsente commutarunt. Hoc plane et nos modo, ex toto corde nostro, sine ulla titubatione credere, atque hanc firmam et inconcussam servare fidem, illiusque caussa, si necesse sit, mortem oppetere debemus; ob spem nimirum æternæ salutis nostræ, adminiculantibus etiam bonis operibus nostris, quorum præmia fructusque sempiternos in cælo percepturi sumus.
cunctas, cunctis præsentem adesse, cunctas implere, infinitum esse et incircumscriptum, omniumque tum occultorum tum manifestorum gnarum. Atque ut paucis rem verbis complectar, præter personales, quas diximus, proprietates: ingenitum esse, sive Patrem, ceterarumque personarum causam: genitum esse, sive Filium, verbumque carne vestitum: atque procedere, sive Spiritum Sanctum esse; quidquid sane de Deo dicitur, id omne proprium naturæ divinæ attributum est: et æqualiter, nulloque prorsus discrimine, tribus commune personis.
de cruce commentandi offert, de qua hunc in modum Paulus Apostolus disserit (Gal. vi. 14
de septem mysteriis
definiat, hoccine an illud plane futurum sit. Atqui Prædestinatio Præscientiæ juncta specierum ipsarum determinatio est, quid omnino fieri debeat definiens. Definit autem bonum duntaxat non malum. Nam si malum quoque definiret Prædestinatio, jam essentiali Dei bonitati contraria esset.
dent exercitum talem, quales doctrina Christi esse milites jussit, dent tales provinciales, tales maritos, tales conjuges, tales parentes, tales filios, tales dominos, tales servos, tales reges, tales judices, tales denique debitorum ipsius fisci redditores et exactores, quales esse præcipit doctrina Christiana, et audeant eam dicere adversam esse reipublicæ; immo vero non dubitent eam confitere magnam, si obtemperetur, salutem esse reipublicæ.
descendit ad inferna
discruciare hominem solet, quandocunque id sibi divino permissu licere intelligit. Iam quod sua nos custodia cælestis ille genius noster sepiat tueaturque, id ex hoc scripturæ dicto, de eo qui Domino unice confidit, satis apparet (Psa. xci. 11
divini numinis creatrix
divinitas
eadem tradidit ecclesia. Puta, a die natali Christi usque ad diem sacrorum Epiphaniorum, totaque Paschali atque Pentecostali hebdomade, ut et illa, quæ Dominicam Septuagesimæ præcedit hebdomada ( προφωνήσιμον
ecclesiam
ecclesiastica prædicatio
egisse
ego rogavi pro te, ut non deficiat fides tua.
emendandæ in posterum vitæ suæ, plenaque voluntate observandi efficiendique, quidquid mulctæ suppliciique irroget sacerdos, pater suus spiritualis, illi accusatorie detegit. Hoc Mysterium tum potissimum valet vimque exserit suam absolutio peccatorum per sacerdotem secundum constitutionem atque morem ecclesiæ conceditur. Quippe ut delictorum suorum veniam quispiam consequitur; extemplo omnia illius peccata a Deo per sacerdotem illi remissa sunt, secundum Christi ipsius verba qui dixit (Io. xx. 23
eodem modo Ecclesia propositum habet, tanquam finem, salutem animarum sempiternam: ob eamque rem talis est natura sua, ut porrigat sese ad totius complexum gentis humanæ, nullis nec locorum nec temporum limitibus circumscripta.
essentia
est, Apostolis a Christo mandatum fuit; deinceps per manuum illorum impositionem usque in hodiernum diem ordinatio ejusdem peragitur, succedentibus in locum Apostolorum Episcopis ad distribuenda divina mysteria salutisque humanæ obeundum ministerium; teste Apostolo (1 Cor. iv. 1
estote, vigilate. Nam adversarius vester Diabolus tanquam leo rugiens obambulat, quærens quem deglutiat.' Quæ quanquam ita comparata sunt, sciendum tamen, non posse Dæmones vim ac violentiam suam in hominem ullum ullamque rem aliam nisi Deo indulgente exercere, teste Scriptura (Matt. viii. 21
et Beatitudinibus Evangelicis: in tertia denique, de Præceptis Divinis, quibus Caritas in Deum et Proximum continetur.
et Filio
et ab œcumenico concilio Vaticano
et ad profanos adjudicandos igni perpetuo
et cognominatum
et ex ea natum
et in cælos resumptum
et legionibus; sed vero inprimis pro iis orandum, qui bene de ecclesiis merentur sedulamque navant operam, quo pacto orthodoxæ ac catholicæ religionis pomœria terminosque proferant, auctore Apostolo, qui ait (1 Tim. ii. 1
et qui
et quod visus sit Cephæ, deinde duodecim (Apostolis), postea plus quam quingentis fratribus simul, quorum plerique ad hunc usque diem in vita sunt, nonnulli etiam obdormierunt. Deinde visus est Iacobo, post Apostolis omnibus. Postremo vero omnium, velut abortivo, visus est et mihi.' Resurrectionem Christi pulchre etiam olim adumbraverat Ionas Propheta, quem typum Dominus noster Iesus Christus ipse sibi accommodat, dum Iudæis dicit (Matt. xii. 39
et resuscitatum a Patre
etiam præsenti hoc tempore in cujusque arbitrio positum esse, ut bonus Deique filius sit, aut e contrario improbus filiusque Diaboli. Hoc omne, inquam, in manu atque potestate hominis situm est, ita tamen, ut in bonum divina gratia homini adjutrix sit, eumque item a malo retrahat; at non ut arbitrium hominis suis ingratiis compellat.
ex Spiritu Sancto sunt. Eadem Ecclesia pro suo jure atque auctoritate, inter orandum, crebro multumque hac ipsa salutatione B. Virginem coli a nobis celebrarique jussit.
ex operibus statuit, deumque solum auctorem supponit per solam illuminatricem gratiam, quam quidem nullis præcedentibus operibus exhibet rerum divinarum homini veritatem ostendere, eumque, qui adsentiatur illi, si voluerit, atque ad opera bona deoque accepta, quibus salutem assequatur, incumbat, edocere. Non aufert illi velle: aut velle obedire, aut non obedire.
ex sanctuario edunt? et qui altari assidue ministrant, cum altari participant? sic et Dominus constituit, ut 'qui Evangelium annuntiant ex Evangelio vivant.' Et rursus (1 Tim. v. 17
extra Ecclesiam nulla salus
fides precedit intellectum
fratris sui Cæsarii, p. 56, Bas. 173, Par.): Ego vero sapientum sermonibus adductus credo, bonam quamlibet Deoque acceptam animam, ut e conju
fuit, quo liquidum omnibus fieret, non furto illum suorum discipulorum subductum, locoque quodam abstruso conditum fuisse. Cujusmodi rumusculos perversi Iudæi sparsere, militibus multo ære corruptis. Sed inanem suspiciunculam facile refellebant tum monumentum illud, in quo conditus fuerat Dominus, tum signatura saxi Iudæorumque excubiæ, Iosephus item, et Nicodemus, viri inter suos clari honoratique, ad hæc pretiosa illa sindon, qua involutum exanimum Domini corpus fuerat, et sudarium capitis velamen, quod postquam resurrexerat, in sepulcro complicatum remansit (Ioh. xx. 7
generatim utile est atque honestum.
gratia et veritate' (v. 16
heros servorum est. De priore illo sic divinus Psalmista (Psa. xxxiv. 10
hoc est, secundum rem ipsam præsto adest Iesu Christus. Hoc Mysterium inter reliqua onmia unum præcipue eminet, atque plus ceteris ad salutem cosequendam nobis confert. Namque in eo gratiæ benignitatisque Domini Iesu opes universæ fidelibus monstrantur exhibenturque, ut postea patebit.
hominem et Deum, Filium hominis et Filium Dei
humana abhorret natura, et tamen in hoc mysterio per participationem carnis et sanguinis Christi arctissimam cum illo conjunctionem homo Christianus initurus erat. Ut ne igitur participationem istam idem abominaretur et respueret: familiari rem ratione divina temperavit providentia, propriamque carnem et sanguinem suum fidelibus in cibum potumque sub panis et vini involucris tradidit. Qua de re fusius uberiusque disserunt Gregorius Nyssenus et S. Damascenus. Ceterum communio mysterii hujus secundum utramque speciem, panis videlicet et vini, tam ab ecclesiasticis quam secularibus hominibus omnino fieri debet. Ita enim Christus sine ulla cujusquam exclusione præcepit (Io. vi. 53
hunc mortuum et sepultum
id Verbum,
illos. Quumque jejunassent et orassent et imposuissent eis manus, dimiserunt eos.' Et Paulus (1 Tim. v. 22
illum ordinem sequimur, quem in Aquilejensi ecclesia per lavaori gratiam suscepimus
illum, qui ex circumcisione erant, dicentes: Atqui ad homines incircumcisos ingressus es et una cum illis edisti.' Quibus respondebat Petrus (vers. 17
immaculata Virgo Maria
immaculata conceptio Virginis Mariæ
immensus
immutabiliter
impassibili manente divinitate
imprimis Verbi divini mater ac semper virgo Maria nullum istorum aut hujusmodi experti sint peccatorum; at ea dumtaxat, quæ divina justitia homini ceu pœnam inflixit, nimirum sudores laborum, ærumnas, corporis infirmitates, dolores in partu, denique vitam in hac peregrinatione laboriosam, et quod cumulus est omnium, mortem corporalem.
in cruce formando hæc adhibere verba: Domine Iesu Christe, fili Dei, miserere mei peccatoris. Amen.
in duabus naturis
in nomine Dei varie visum a patriarchis
in præparatione Evangelii pacis. Super omnia adsumite scutum fidei, quo omnia mali illius ignita jacula exstinguere queatis, et accipite galeam salutis et gladium Spiritus, qui est verbum Dei.' Robori adversatur Timor, de quo vates sacer (Psa. xiv. 5
in prophetis semper auditum
in sacro cujuslibet templi bemate dominicum corpus honoratur, septemplici lampade coram illo jugiter ardente.
in vitam eternam
inconfuse
incontinentiæ cujusvis deflectit. Quippe ideo honorabile matrimonium institutum est, ut exstinguatur libidinis ardor, docente Paulo (1 Cor. vii. 2
inde venturus est judicaturus
indivise
infantibus pedes Ecclesia tribuit, ut ad se veniant; aliena corda, ut credant; linguam alienam, ut spondeant. Et rursum alibi: Cor illis singulare mater Ecclesia subministrat.
inimici crucis Christi
inseparabiliter
intellectus precedit fidem
inungit, desuper idem Spiritus Sancti donis perfunditur. Quod manifeste arguunt verba sacerdoti mysterium hoc peragenti de more pronuncianda: Signaculum muneris Spiritus Sancti, Amen. Quasi si dicat: Inunctione sacri hujus unguenti obsignaris confirmarisque in Spiritus Sancti donis, quæ in confirmationem Christianæ fidei tuæ accipis. Quod cum verbis Apostoli congruit (2 Cor. i. 21
invicem sanctissimæ Trinitatis personæ distinguuntur, ut quod una est, alia esse nequeat. Scilicet persona Patris haudquaquam Filii persona est, quoniam Pater a nullo genitus est; sed Filius ante ævum omne essentialiter a Patre genitus est; dicente Scriptura (Psa. cx. 3
inviolabilemque
ipsis ni contigisset, haudquaquam rebus ita obniterentur apertissimis, cujusmodi profecto magnum episcopatus sacramentum est, quod Scriptura nobis indicit, quod omnium annalium ecclesiasticorum monumenta et sanctorum Scripta contestantur, quod denique Catholica Ecclesia nunquam non credidit et sine intermissione tenuit.
ita accipiendum est, quod Prophetæ et Apostoli non simpliciter et primario fidei fundamenta sint; nam ejusmodi fundamentum solus est Christus: sed secundum quid et secundarium, quod illi, ut propinquiores et viciniores, super salutarem Iesu Christi Domini nostri doctrinam structi sint, primique omnium fuerint, qui fldem Christi per totum terrarum orbem propagarint. Non enim super mortales homines, sed super semet ipsum et divinam doctrinam suam ecclesiam fundavit Christus. Ad hæc item ex hoc articulo docemur, Christum solum ecclesiæ suæ caput esse secundum doctrinam Apostoli (Ephes. v. 23
justam ingressus est ætatem, ut ille ipse, suo ore, repudium diabolo renunciet, respondendo ad interrogationes sacerdotis, satanamque et omnia opera illius consputando. Dein ut symbolum fidei aperte profiteatur, sin infans est, ut ipsius nomine idem symbolum sponsor edat et Christo sacramentum dicat. Porro illud etiam in baptismate curandum est, ut aqua pura, nullaque re alia permixta, neque artificialis, nec alius liquor ullus adhibeatur. Tum legitimum baptisma a nemine alio administrari oportet, quam ordinario verbi ministro. Veruntamen urgente aliqua necessitate etiam alius quisque homo, sive mas sive femina hoc peragere sacramentum potest, sumta in manus debita materie, aqua simplici atque naturali, verbisque solemnibus: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, ad trinam immersionem rite adjectis. Ea vero baptismatis hujus, etsi non amplius iterandi, vis et efficacitas est, ut indubium æternæ salutis signaculum ac pignus sit. Qui fructus vero quodve emolumentum hujus mysterii sit, id per se facile quisque videt. Primum enim peccata omnia abolet, in infantibus originale, in adultis tum illud tum voluntarium. Deinde hominem plane renovat, in eumque
justitiæ sanctitatisque restituit locum, quo innocens adhuc intactusque peccato olim steterat, quemadmodum testatur Apostolus (1 Cor. vi. 2
justitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto.'
latrocinium Ephesinum
libris comprehensa habentur; alia viva voce ab Apostolis tradita. Atque hæc ipsa sunt, quæ postmodum a Concilis sanctisque Patribus plenius declarata fuerunt; binisque hisce fundamentis fides superstructa exstat. Quam neutiquam arcanis pectorum claustris duntaxat abstrudi oportet: verum etiam confessione oris intrepide atque indubitanter prædicari ac proferri. Quemadmodum et sacer Psaltes loquitur (Psa. cxvi. 10
mater Dei
maximam partem errores Antonii Grünther, qui damnantur in Epist. ad Card. Archiep. Coloniensem
mercedem, quippe alii hanc audient sententiam (Matt. xxv. 34
ministeriorum sunt, sed idem est Dominus. Et distinctiones operationum sunt, sed idem est Deus, qui omnia operatur in omnibus.' Et alibi (2 Cor. xiii. 13
modo uniuscujusque ad aliquid melius dirigendo. Hæc porro divinæ decreta providentiæ ejusdemque incornprehensibilia adorare judicia debemus, non investigare. Quamquam et ea, quæ apud Sacram Scripturam
mysterium, Orthodoxi omnes, ut fas piumque est, jure ac merito collaudare venerarique debent; velut matrem Domini nostri Iesu Christi
natura
natus an innatus
nec alium præter mundi conditorem
nec genitus
nimirum patri spirituali convenientissima videbuntur. Qui expiatus a confessione recedit, merito illa secum reputabit, quæ ait auctor Psalmorum (xxxiv. 14
non potest homo nisi volens.
nostras, aut preces non ipse satis exaudiret Deus, sed quod illi pro nobis intercedunt. Et in antiqua lege, lege Mosaica nondum lata, legem voluntatemque Dei omnen majores nostros Angeli edocebant; eisque rectum salutis iter commonstrabant, teste S. Dionysio (Hierarch. Eccl. iv.
noxis dolorem, queis Dei iram lacessivit aut damnum proximo dedit, de qua contritione ait David (Psa. li. 19
nullus primus aut postremus, nullus major aut minor
occulta futura prænoscere contingit; utique eadem ex divina patefactione cognoscunt, teste Scriptura (Dan. ii. 22
omnem animam rationabilem esse liberi arbitrii et voluntatis
omnes orbis terminos diffundi cœpit evangelium; quamvis postea imperatores primos dignitatis gradus antiquæ novæque Romæ tribuerint ob majestatem Imperii, quæ iis locis domicilium habebat, secundum canonem tertium secundæ œcumenicæ Synodi Constantinopolitanæ (Adde Chalced. KH. Iustin. Neap. Διαταξ. ρλά.
omnium, tum visibilium, tum invisibilium sine ulla controversia creator Deus est. Atque ante cetera quidem omnia, cælestes omnes Exercitus, ut præcipuos gloriæ majestatisque suæ præcones, sola cogitatione, de nihilo effinxit; mundumque illum intellectualem condidit, qui secundum concessam sibi gratiam Deum pulchre cognoscunt, penitusque ac perpetuo voluntati illius morem gerunt. Tum vero postea aspectabilem atque materiatum hunc orbem item ex nihilo Deus fabricatus est. Ad ultimum denique et hominem fecit, immateriali mentisque compote anima et materiato corpore compositum, ut vel ex uno homine hunc in modum coagmentato constaret, eundem illum Deum, mundi utriusque, immaterialis puta atque materialis, opificem auctoremque esse. Ideoque haud abs re homo pusillus mundus appellatur; quippe qui universi mundi majoris expressam in sese imaginem circumfert (Damasc. ii. 3 et 12).
operibus demonstrando, quæ et Catholica Ecclesia recte ab initio satisfactiones
optimo Deo acceperat, naturæ virtutisque naturalis jacturam fecisse. Alioqui enim rationalis jam non esset ac proinde nec homo: imo vero ejusdem et modo credimus esse naturæ, quam, quum crearetur, accepit, imo et eadem naturali virtute utique viva et efficaci quæ est facultas liberi arbitrii pollere, ita ut possit naturaliter eligere et operari bonum ac fugere et odisse malum. Minus quippe rationi consentaneum videtur, ut naturam bonam ab summo bono conditam cujuscunque operationis bonæ confiteamur expertem. Hoc enim est, naturam esse malam, dicere; quo quid magis impium? A natura etenim operatio pendet, et ab opifice natura, etsi ratione diversa. Posse autem hominem naturaliter operari bonum, innuit vel ipse dominus, ethnicos redamare dicens eos, a quibus amantur. Sed et hoc ipsum manifestissime Paulus edocet ad Romanes (I. 19
opus est
opus habet
orent super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini; et oratio fidei servabit ægrotum, et excitabit eum Dominus; et si peccata commisit, id illi condonabitur.'
oriente et occidente venient, et accumbent cum Abraamo, Isaaco et Jacobo in regno cœlorum.' Nihil igitur erraverit, quisquis locum illum aliquo istorum nominum, quæ recensuimus, nominaverit; modo ut recte intelligat, esse animas in gratia Dei et in regno cœlesti et ut hymni ecclesiastici canunt in cœlo.
orthodoxam fidem
osculum et honoraria adoratio
oves universas
pariter
passus est
peccati originalis exsistant et solo
peccatum in mundum introiit, et per peccatum mors; quæ hoc pacto in mortales omnes pervasit, quod in illo omnes peccaverunt.' Quapropter etiam in utero materno mox cum hoc peccato concipimur nascimurque, teste sacro Psalte (li. 7
per quem omnia facta sunt
perantiqua, cui detrahere quidquam non convenit eos, qui pie sentire cupiunt et novitates horrent ac profana hæreticorum vaniloquia detestantur; sed hanc, quæ jam pridem obtinuit, traditionem integram servent et illibatam. Hanc enim violantes Catholica Christi rejicit ac anathematizat Ecclesia.
perfecta vita viventium; viventium causa
perpetuo concelebrant Angeli. In terra, quoniam illic in carne cum hominibus versabatur. In sancta Ecclesia, quoniam illic modo peculiari et gratia ipsius fidelibus datur, et prædicatur gloria. Similiter et locus quilibet alius, in quo aliqua gratiæ Dei significatio ostenditur, locus illius appellatur.
perpetuo firmam, ratum et irre vocabilem
persona
petra firmata
plenam rerum actionumque suarum mercedem ante extremum assequantur judicium: non tamen in uno et eodem omnes statu sunt, nec in unum compelluntur locum. Hinc facile patet, hoc ipsum ante postremum illud judicium sine particulari aliquo judicio non fieri, atque hujuscemodi particulare judicium omnino esse. Quando igitur dicimus, non exigere a nobis Detim vitæ nostræ rationem, tum intelligendum est, non reddi hanc rationem secundum proprium nostrorum judiciorum morem.
populum suum urgentes, populumque a pestilentia, a fame, a bello, a siccitate, aut pluvia nimia, eripiendum; sive ad sanandos ægrotos consolandosque oppressos, prout apparet ex Actis Apostolorum, ubi scribitur (xii. 6): 'Et Petrus quidem in carcere attinebatur, assiduæ vero pro eo ad Deum ab Ecclesia fiebant preces.'
possumus, quam signo vivificæ crucis et seria invocatione nominis Iesu Christi. Quo modo non solum a nobis ipsis insultus dæmonum arcemus; sed a reliquis etiam omnibus rebus nostris, ut ab esculentis potulentisque, a vasis, aliisque quibuslibet. Quapropter ita idem ille Cyrillus docet (loco eodem): Fac venerabilis crucis signum, dum edis bibisque, dum sedes, aut stas; dum loqueris, aut ambulas. Nullam cœptabis rem, nullum opus, nisi facto prius venerabilis crucis signo, domi, in via, diu noctuque omnibusque in locis.
postremo delatum, ex Spiritu Patris Dei et virtute, in Virginem Mariam
principalia, præcipua, eximia salutis nostræ sacramenta.
pro peccatis nostris propitiationem. Ad deferendas vero apud ipsum orationes ac petitiones nostras intercessores dicimus esse sanctos ac præ omnibus immaculatam ejusdem Verbi divini matrem, nec non et sanctos angelos, quos scimus nobis esse præpositos, Apostolos, Prophetæ, Martyres, Sanctos, et quoscunque ceu fideles servos suos glorificavit, in quibus episcopos et sacerdoces, tanquam Dei altare circumstantes, ceterosque homines justos virtutibus eximios numeramus. Enimvero orandum esse pro invicem, multumque valere justi deprecationem, ac Sanctos a Deo audiri magis quam qui in peccatis volutantur, sacris e paginis didicimus. Non solum autem eos, qui in terris agunt, Sanctos nostros apud Deum oratores et mediatores esse profitemur, sed et post mortem maxime, quando sublatis speculis sanctissimam Trinitatem clare contemplantur, cujus et infinito in lumine ea quæ apud nos geruntur agnoscunt. Quemadmodum enim Prophetas sensibile corpus gestantes ea scivisse, quæ in cœlo fiunt, non dubitamus, unde et futura vaticinabantur, ita et angelos et æquatos angelis sanctos in infinito Dei lumine videre nostra non modo non ambigimus, at etiam firmiter credimus et confitemur.
pro vivis mortuisque omnibus communiter, quemadmodum et Christus pro iis pariter mortuus est, quotidie offert. Ceterum haudquaquam suapte opera animas hujusmodi ex inferis liberari, docet Theophylactus in caput sextum Lucæ, ea Christi verba, quibus potestatem remittendi peccata in terra sibi vindicat, exponens (immo in cap. v. 24, p. 236, Rom.): Observa, inquit, remitti peccata in terra. Quamdiu enim in hac terra commoramur, peccata nostra expungere possumus; at postquam e terra demigravimus, non possumus deinde ipsimet ope confessionis peccata nostra inducere. Jam enim oppessulatæ sunt fores. Et in cap. xx. Matt. enarrans hæc verba (vers. 13): Colligantes manus illius ac pedes; per quæ animæ facultates activæ designantur, ait: In seculo quidem præsenti agere operarique licet; at in futuro vinciuntur omnes activæ facultates animæ, nec tum boni quidpiam efficere possumus in compensationem nostrarum noxiarum. Et in cap. xxv. ejusdem Evangelii (p. 108): Non est pœnitentiæ operationisque tempus post discessum ex hac vita. Quibus ex verbis clarum evadit, ab excessu suo leberari per se animam, pœnitentiamque agere non posse, nihilque ejusmodi moliri, quo infernis eximatur vinculis. Solæ igitur
prohibemur
pudet ab Ecclesia discere, ac deinde ipsam flagitiose repudiare. Quamobrem non minorem esse Ecclesiæ Catholicæ auctoritatem credimus, quam Sacræ Scripturæ. Enimvero utriusque auctor quum sit Spiritus Sanctus, perinde est, Catholicam Ecclesiam audieris ac Sacram Scripturam. Deinde, loquentem a se ipso hominem, quisquis ille sit, contingit errare et falli, quin et fallere; Catholicam vero Ecclesiam, utpote a se ipsa numquam; sed Spiritus Sancti, cujus magisterio ad usque sæculi consummationem absque intermissione eruditur, illustratione aut lucutam aut loquentem errare nequaquam contingere potest, aut omnino fallere ac falli; sed perpetuam habet perinde ac Sacra Scriptura firmitatem et auctoritatem.
quæ Deum peperit
quæ ab una orbis terrarum ora ad alteram usque porrigitur
quæ olim in vita deliquerant; non vero ut ipsi nonnihil supplicii sustinentes eo dein perpurgentur. Ceterum fabulas quorundam hominum, quas de animis comminiscuntur: quod videlicet, ubi pœnitentia non procurati satis expiatique fato intercipiuntur, discrucientur subulis, aquis, lacubus nostra nunquam admisit probavitque ecclesia.
quæ sua cujusque sint tam in
quemadmodum ipsi Elisabeta dixit (Luc. i. 43
qui exinde miserit, secundum promissionem suam, a Patre
qui hac projiciendi potestate instructus ea non semper utitur; sed veniam etiam indulgere potest. Igitur e doctrina S. Scripturæ Patrisque hujus expositione illud deducimus: oportere omnino a nobis preces pro defunctis concipi atque offerri incruenta sacrificia spargique liberali manu eleemosynas; siquidem non possunt pia hujusmodi opera sua caussa ipsimet præstare.
qui universa de nihilo produxerit
qui vero
quia
quod
quod mox, exacta sacræ Pentecostes hebdomade, orditur ecclesia. (Claudit die Petri et Pauli, Junii xxix.) Apostolorum autem ideo nuncupatur, quod illo temporis spatio jam ad divulgandum evangelium ituri Apostoli jejunium celebraverunt, id quod ex Actis ipsorum clarum est (Cap. xiii. 3
receptum in cælis
regitur mundus, floret et fructificat Ecolesia. Cum vero inter se discordant, non tantum parvæ res non crescunt, sed etiam magnæ res miserabiliter dilabuntur.
regnique cœlestis desiderium. Quæ qui assidue animo volutat, haud dubie ad suprema sese diligenter componet. Quippe summum illum ac censorium orbis diem recogitat, ut paratior fiat ad reddendas rationes cogitationum, dictorum factorumque omnium. De inferis cogitat, quo ne illuc incidat caveat. Idem cœleste regnum mente complectitur, ut omni studio ad illud assequendum contendat.
rejiciam; ubi sapiens ubi scriba, ubi disputator seculi hujus? nonne infatuavit Deus sapientiam mundi hujus?
repulsa nonnulli fidei naufragium fecerunt.' Et alio idem loco (1 Tim. iii. 9
res mobiles alias sive testamento legatas, sive dono datas, quovis rnodo intercipere, in propriosque usus suos convertere, ne vim et subversionem pia donantis intentio perpetiatur.
resurrexerat, eodem inquam ipso in cœlum adscendisse, et ad dexteram Patris cum gloria ac laude consedisse. Secundum, qua homo est, illum tantummodo in cœlum adscendisse; namque qua Deus est, semper in cœlo fuit locisque aliis omnibus. Tertium est: Christum humanam naturam, semel ex B. Virgine assumtam, nunquam postea dimisisse, eademque etiam vestitum olim ad judicium reventurum. Sicuti Angeli Apostolis dicebant (Actor. i. 11
rite usurpato sacro chrismate.
sæculorum omnium et creaturarum regem et conditorem
sacræ liturgiæ precesque et eleemosynæ, quæ animæ caussa a viventibus præstantur, illam plurimum adjuvant, atque ex Acheronte redimunt.
sanctitas et fons sanctitatis et ædificationis administrator
sanctitas sanctificationis præstatrix
sane loco anima Christi post excessum e corpore ante resurrectionem egerit?
sciant sibi rationem aliquando Deo esse reddendam, idque tanto severius, quanto vel sanctiore in munere versati sint, vel gradum dignitatis altiorem obtinuerint.
secundum deitatem
secundum humanitatem
secundum istas scripturas adimplenda Christo fuere. Rursus ex novæ legis scripturis, isthæc omnia Christum implesse, luculenter confirmatum est, eaque prorsus ratione in mundum venisse, quemadmodum de eo scriptum fuerat. Sicut ipse de semet ipso affirmat (Marc. xiv. 21
sed ingenitus
sedentem nunc ad dexteram Patris
septima omnem hæreticorum impudentiam confundit.
sepultus
sibi materiam habeat; nimirum oleum, balsamum, unguenta cetera. Tertio, ut e vestigio post baptismum, certis definitisque membris, baptizatum sacerdos inungat, cum hac formula: Signaculum muneris Spiritus Sancti, Amen.
signum rerum, quas credimus et in emendationem novitatum, quas invexere: nec non et in conversionem ipsorum ad Catholicam et Apostolicam Ecclesiam, in qua majores eorum olim meruerunt, et ecclesiasticis contra eos synodis, quas nunc respuentes ludibrio habent isti, ac certaminibus interfuerunt. Ab omni quippe ratione longe alienum est, eos, maxime quum se jactent sapientes, hominibus suimet amantibus et execrandis ac nequaquam ex Spiritu Sancto sed ex mendacii principe loquentibus attendisse; sanctam autem Catholicam et Apostolicam Ecclesiam, quam filii sui sanguine Deus acquisivit, deseruisse ab eaque resiliisse. Ceteroquin hos quidem ab Ecclesia separatos inferni supplicia una cum ethnicis et publicanis excipient; Catholicam vero Ecclesiam, qui cunctis ab contrariis eam hucusque protexit, Deus non derelinquet, cui gloria et imperium in sæcula sæculorum. Amen.
singulas, quas cogitaturus acturusque aliquando esset. Neque tamen aut peccato hominis, aut improbitate Diaboli, divinam bonitatem suam vinci superarique passus est (Damasc. ii. cap. 27. Adde Dialog. κατὰ Μανιχαίων.
societatem, casta et fideli obedientia subjicis. Tu viros conjugibus, non ad illudendum imbeciliorum sexum, sed sinceri amoris legibus præficis. Tu parentibus filios libera quadam servitute subjungis, parentes filiis pia dominatione præponis.… Tu cives civibus, tu gentes gentibus, et prorsus homines primorum parentum recordatione, non societate tantum, sed quadam etiam fraternitate conjungis. Doces reges prospicere populis, mones populos se subdere regibus. Quibus honor debeatur, quibus affectus, quibus reverentia, quibus timor, quibus consolatio, quibus admonitio, quibus cohortatio, quibus disciplina, quibus objurgatio, quibus supplicium, sedulo doces; ostendens quemadmodum et non omnibus omnia, et omnibus caritas, et nulli debeatur injuria.
solo Patre, velut fonte ac origine divinitatis, procedit. Qua de re ita ipse nos Servator noster edocet (Joh. xv. 26
suæ præstantia, sed mera Dei gratia. Hæc ita breviter annotata ad notitiam Angelorum in tantum sufficere arbitramur, quantum compendiariæ hujus Orthodoxæ doctrinæ modus exigere videatur. Itaque cognito jam satis, cum opem nobis auxiliumque Angelos ferre, tum sua nos intercessione juvare, merito omnibus in precibus nostris illos obtestamur, ut Deum nobis propitient; illumque ante alios Angelum, qui præses noster custosque est.
suæ, per semet ipsum purgatione peccatorura nostrorum facta, consedit in dextra majestatis in excelsis.' Eodem modo ipse de se ipso loquitur (Ioh. viii. 12
sub hac tamen dispensatione, quam œconomiam dicimus
subintroductum
subjectionis beneficium ac promissionem in illa considerari.
substantia
substratum
suis concelebrent illique appareant: et præterea hoc in orbe suo ministerio hominibus adsint, illisque in regnum Dei viam præeant. Est illis etiam urbium, regnorum, regionum, monasteriorum, ecclesiarum, hominumque item, tum religiosorum, tum secularium cura et tutela commissa. Cujus rei luculentum in Actibus Apostolicis commemoratur exemplum (cap. v. 19
suis.' Ideoque vere recteque alii in hoc mundo nemini tribui id nominis potest, quam Salvatori et Domino nostro, qui universum genus humanum de æterna Dæmonum servitute liberali caussa manu adseruit. Christus
sunt multum inter se disparia, convenire. Nihilominus conservanda in primis est voluntatum concordia, quærendaque agendorum similitudo. Atque optime utrumque impetrabitur, si prescripta Sedis Apostolicæ legem vitæ singuli putent, atque Episcopis obtemperent
sunt prosecuti. Quorum omnia una sententia est ab Apostolis prædicta omnia dimanasse, quorum traditiones sive scripto sive verbo per patres ad nos usque pervenere.
sunt; quandoquidem de ipsa illius natura ortum ducunt. Qua de re ita disserit Gregorius Theologus (Orat. XXIII. εἰς Ἡρωνα
superinductum
suum, sine fide nihil omnino confert ad salutem, sed nec ad damnationem; neque enim bonum, qua tale, aliquando contingit mali caussam
symbolum fidei, quo sancta Romana ecclesia utitur, tanquam principium illud, in quo omnes, qui fidem Christi profitentur, necessario conveniunt, ac fundamentum firmum et unicum, contra quod portæ inferi nunquam prævalebunt.
tenens hanc sanctorum patrum ministerio gubernat; ac singulis propterea ecclesiis, quæ proprie Ecclesiæ sunt, atque ejus inter membra vere locum obtinent, præpositos ac pastores, qui nequaquam abusive, sed verissime capitum instar illis præsint, episcopos Spiritus Sanctus posuit, qui quidem in auctorem et consummatorem nostræ salutis adspiciant, et ad eum hanc, quam pro ratione capitum impendunt, operam referant.
terna in aquam immersione facta, pronunciante hæc verba sacerdote: In nomine Patris; Amen; et Filii; Amen; et Spiritus Sancti; Amen. (Nota: Susceptor sive pater lustricus respondet: Amen.) Post hanc ex aqua et Spiritu regenerationem homo in gratiam cum Deo reducitur, patetque illi cœlestis regni aditus secundum verba Servatoris nostri (Joh. iii. 5
tertia die resuscitatum a mortuis
teste Paulo (1 Cor. xv. 51
totum ex toto
traditio veritatis, vera fides, prædicatio ecclesiæ
transsubstantiatus, qui singulis in ecclesiis offertur, panis propositionis fiat et sit illud ipsum corpus, quod est in cœlo. Quippe multis in locis non multa sed unum est corpus Domini; ac vel hinc maxime mirabile est diciturque hujusmodi sacramentum et sola fide comprehensibile, non autem humanæ ratiunculis sapientiæ, cujus quidem vanam et circa res divinas cœcam inquisitionem pia atque divinitus nobis tradita abnuit professio nostra.
tres
triduum
tunc tradidit, quum recensitis velut ejus in obsignationem iis, quæ de illo in veteri testamento scripta sunt, ait: Quos Deus conjunxit, homo non separet. Quin et magnum ab apostolo sacramentum appellatur.
unde et hyperdulico eam cultu veneramur. Alterum vero, quem et dulicum vocamus, sanctis Angelis, Apostolis, Martyribus, omnibus denique Sanctis adhibemus.
unicam
universorum creatorem, regem sæculorum, invisibilem et immortalem
unum ex uno
urbes, insulas, castella, municipia, conciliabula, castra ipsa, tribus, decurias, palatium, senatum, forum
ut Christus ipse pastorum princeps sit, teste Petro (1 Pet. v. 4
ut homines
uti autumant, imo nobis maxime concinunt. Nos enim Sacram Scripturam quum legimus, tempus, personam, exemplum, caussam examinamus. Cur nimirum idem ipse Deus modo dicat: Non facies tibi idolum, neque simulacrum, neque adorabis, neque coles illa; modo autem Cherubim fieri præcipiat? Imo et quum sculptos in templo boves leonesque spectamus, haudquaquam pervicaciter de illis judicamus; non enim in pervicavia est fides: sed tempus ceteraque, ut dictum est, considerantes rectam eorum interpretationem assequimur, idemque esse dicimus: Non facies tibi idolum et simulacrum
vaferrimum hominum genus
venturum judicare vivos et mortuos
vera latria, quæ solam divinam naturam decet
verbo jussuque suo cuncta e nihilo fecerit; quodque post reliqua omnia hominem creaverit, illumque herum ac dominum rerum, quæ sub cœlo sunt, omnium constituent, dicens (Gen. i. 26
veritas
vero hymnos et Scriptura componentes, sive eidem Scripturæ consona loquentes; Apostolicum et Propheticum imo vero dominicum opus eos implere confitemur.
vetus consuetude
videtur, illum etiam unicam tantumodo personam esse?
virginem Deiparam secundum humanam Christi naturam, natumque ex ea Christum Deum pariter hominemque perfectum fuisse. Super hæc salutatio ista, dum virginem gratia plenam vocat, docet, eandem, eo quod mater Dei est, largius multo atque abundantius divinæ gratiæ participem factam esse, quam aliam quamcunque rem creatam; eaque re illam ecclesia super Cherubim et Seraphim merito extollit. Nunc enim illa omnes Angelorum choro
virtute eximiis eligitur, sed ab supremæ Ecclesiæ illius tractus conventu, in quo urbs illa est, cui is, qui ordinandus est, destinatur, vel certe ab hujus provinciæ synodo, in qua opus est episcopum consecrari. Sin vero quandoque et civitas elegerit, at non una electum statuit: etenim ad Synodum defertur electio, quam si canonicam illa duxerit, impositione manuum episcoporum et Sancti Spiritus invocatione, qui electus est episcopus renuntiatur; sin minus, quemcunque synodus ipsa voluerit, ille præficitur. Rursum quam sacerdotii potestatem et gratiam sacerdos accepit, in se ipso conservat, episcopus vero ceteris impertitur. Et ille quidem sacerdotali dignitate ab episcopo initiatus tantummodo baptismum extremamque administrat unctionem, incruentum offert sacrificium, et Domini nostri Jesu Christi corpus et sanguinem populo distribuit, sancto unguento baptizatos ungit, fideles legitime nubentes coronat, orat pro infirmis, utque omnes salvi fiant homines et ad veritatis agnitionem perveniant, deprecatur, præcipue vero pro remissione et venia peccatorum fidelium tam vivorum quam defunctorum. Si vero experientia et virtute præstiterit, facta sibi ab episcopo potestate, venientes ad se fideles emendat, eisque
vitæ cultum et paratum, itemque ingenii atque animi perfectionem cum in solitudine adipisci non possit, provisum divinitus est, ut ad conjunctionem congregationemque hominum nasceretur cum domesticam, tum etiam civilem, quæ suppeditare
vitam æternam
vobis: quod Dominus Iesus ea nocte, qua traditus est, accepit panem, et actis gratiis fregit dixitque: accipite, edite. Hoc meum est corpus, quod provobis frangitur. Hoc facite in mei recordationem. Similiter et poculum, postquam cœnaverant, dicens: Hoc poculum Novum Testamentum est, in meo sanguine. Hoc facite, quotiescunque biberitis in mei recordationem.' Porro honor, quem tremendis hisce Mysteriis exhibere convenit, par illi similisque esse debet, qui Christo ipsi habetur (sicut supra dictum est. Quæst. LVI.); ut quemadmodum de eo Petrus ore ac nomine reliquorum Apostolorum dixit (Matt. xvi. 16

« Prev

Latin Words and Phrases

Contents

Index of Latin Words and Phrases