Credimus et confitemur Scripturas canonicas sanctorum Prophetarum et Apostolorum utriusque Testamenti, ipsum verum esse Verbum Dei: et auctoritatem sufficientem ex semetipsis, non ex hominibus habere.: 1
Itaque Nos traditioni a fidei Christianæ exordio perceptæ fideliter inhœrendo, ad Dei Salvatoris nostri gloriam, religionis Catholicæ exaltationem et Christianorum populorum salutem, sacro approbante Concilia, docemus et divinitus revelatum dogma esse declaramus: 1
Summa ista Romani Pontificis auctoritas, Venerabiles Fratres, non opprimit sed adjuvat, non destruit sed ædificat, et sæpissime confirmat in dignitate, unit in charitate, et Fratrum, scilicet Episcoporum, jura firmat atque tuetur. Ideoque illi, qui nunc judicant in commotione, sciant, non esse in commotione Dominum. Meminerint, quod paucis abhinc annis, oppositam tenentes sententiam, abundaverunt in sensu Nostro, et in sensu majoris partis hujus amplissimi Consessus, sed tunc judicaverunt in spiritu auræ lenis. Numquid in eodem judicio judicando duæ oppositæ possunt existere conscientiæ? Absît. Illuminet ergo Deus sensus et corda; et quoniam Ipse facit mirabilia magna solus, illuminet sensus et corda, ut omnes accedere possint ad sinum Patris, Christi Jesu in terris indigni Vicarii, qui eos amat, eos diligit, et exoptat unum esse cum illis; et ita simul in vinculo charitatis conjuncti prœliare possimus prœlia Domini, ut non solum non irrideant nos inimici nostri, sed timeant potius, et aliquando arma malitiæ cedant in conspectu veritatis, sicque omnes cum D. Augustino dicere valeant: "Tu vocasti me in admirabile lumen tuum, et ecce video.: 1
cordis signaculum et nostræ militiæ sacramentum.: 1
declarandum est. Non dicit, mutari naturam panis, ut Papistæ dicunt; non dicit, ut Bremenses, panem esse substantiale Corpus Christi; non dicit, ut Heshusius, panem esse verum corpus Christi: sed esse : 1
hoc, quo fit consociatio cum corpore Christi, quæ fit in usu, et quidem non sine cogitatione, ut cum mures panem rodunt. . . . Adest Filius Dei in ministerio Evangelii, et ibi certo est efficax in credentibus, ac adest non propter panem, sed propter hominem, sicut inguit: "Manete in me, et ego in vobis.": 1
modo tamen habendi diversam. Natura enim divina eam habet primario, per se et independenter, natura autem humana secundario, propter unionem personalem, adeoque participative.: 1
multorum, et dum vivam moderate faciam officium meum.: 1
'Consensus repetitus fidei vere Lutheranæ in illis doctrinæ capitibus, quæ contra puram et invariatam Augustanam Confessionem aliosgue libros symbolicos in Libro Concordiæ comprehensos, scriptis publicis impugnant D. G. Calixtus, ejusque complices.: 1
'Quod sane votum apertius etiam se prodit in eo communi Concilii œcumenici desiderio, quod omnes non modo perutile, sed et necessarium arbitramini. Superbia enim humana, veterem ansum instauratura, jamdiu per commenticium progressum civitatem et turrem extruere nititur, cujus culmen pertingat ad cœlum, unde demum Deus ipse detrahi possit. At is descendisse videtur inspecturus opus, et ædificantium linguas ita confusurus, ut non audiat unusquisque vocem proximi sui: id enim animo objiciunt Ecclesiæ vexationes, miseranda civilis consortii conditio, perturbatio rerum omnium, in qua versamur. Cui sane gravissimæ calamitati sola certe objici potest divina Ecclesiæ virtus, quæ tunc maxime se prodit, cum Episcopi a Summo Pontifice convocati, eo præside, conveniunt in nomine Domini de Ecclesiæ rebus acturi. Et gaudemus omnino, prœvertisse vos hac in re propositum jamdiu a nobis conceptum, commendandi sacrum hunc cœtum ejus patrocinio, cujus pedi a rerum exordio serpentis caput subjectum fuit, quœque deinde universas hæreses sola interemit. Satisfacturi propterea communi desiderio jam nunc nunciamus, futurum quandocunque Concilium sub auspiciis Deiparæ Virginis ab omni labe immunis esse constituendum, et eo aperiendum die, quo insignis hujus privilegii ipsi collati memoria recolitur. Faxit Deus, faxit Immaculata Virgo, ut amplissimos e saluberrimo isto Concilio fructus percipere valeamus.: 1
('Regulam aliam habemus, ut videlicet Verbum Dei condat articulos fidei, et præterea nemo, ne angelus quidem.'): 1
(Postremo, hanc nostrum confessionem judicio sacræ biblicæ Scripturæ subjicimus; eoque pollicemur, si ex prædictis Scripturis in melioribus instituamur, nos ommi tempore Deo et sacrosancto ipsius Verbo maxima cum gratiarum actione obsecuturos esse: 1
(Scriptura sacra continet omnia quæ ad salutem sunt necessaria,: 1
(doctrina de gratia et justitia fidei, quæ est præcipua pars Evangelii: 1
Abhorremus et detestamur . . . crudele judicium contra infantes sine baptismo morientes, bapitismi absolutam quant asserit necessitatem.: 1
Abripere e Christianorum manibus novum Testamentum seu eis illud clausum tenere auferendo eis modum istud intelligendi, est illis Christi os obturare.: 1
Acceptatio ad vitam æternam seu donatio vitæ æternæ conjuncta est cum justificatione, i.e., cum remissione peccatorum et reconciliatione, quæ fide contingit. . . . Itaque non datur vita æterna propter dignitatem bonorum operum, sed gratis propter Christum. Et tamen bona opera ita necessaria sunt ad vitam æternam, quia sequi reconciliationem necessario debent: 1
Acta et Decreta sacrosancti et œcumenici Concilii Vaticani die: 1
Amemus igitur hujus viri memoriam et genus doctrinæ ab ipso traditum, et simus modestiores et consideremus ingentes calamitates et mutationes magnas, quæ hunc casum sunt secuturæ.: 1
Amice, quisquis huc venis, aut agita paucis, aut abi, aut me laborantem adjuva.: 1
At ego tibi studia, prætexenti denuntio, omnipotentis Dei nomine, futurum, ut, nisi in opus istud Domini nobiscum incumbas, tibi non tam Christum quam te ipsum quærenti Dominus maledicat.: 1
Audiendo symbolum discitur, nec in tabulis vel in aliqua materia, sed in corde scribitur: 1
Autequam homo per Spiritum Sanctum illuminatur, convertitur, regeneratur et trahitur . . . ad conversionem aut regenerationem suam nihil inchoare, operari, aut coöperari potest, nec plus quam lapis, truncus, aut limus: 1
Beatus vir, qui non abiit in consilio Sacramentariorum: nec stetit in via Cinglianorum, nec sedet in cathedra Tigurinorum.: 1
Bene sperandum est de omnibus. Vestrum non est de his curiosius inquirere. . . . Audienda est prædicatio evangelii, eique credendum est, et pro indubitato habendum, si credis ac sis in Christo, electum te esse.: 1
Bona opera, quæ sunt fructus fidei, et justificatos sequuntur, quanquam peccata nostra expiare, et divini judicii severitatem ferre non possunt, Deo tamen, grata sunt et accepta in Christo. . . .: 1
Cantuariensis nihil me utilius facturum admonuit, quam si ad Regem sæpius scriberem. Hoc mihi longe gratius, quam si ingenti pecuniæ summa ditatus forem.: 1
Causa finita est, utinam aliquando finiatur error!: 1
Censemus igitur peccatum Adami omnibus ejus posteris judicio Dei arcano et justo imputari: 1
Certum quidem est, offeri communiter omnibus Christum cum suis donis, nec hominum infidelitate labefactari Dei veritatem, quin semper vim suam retineant sacramenta: sed non omnes Christi et donorum ejus sunt capaces. Itaque ex Dei parte nihil mutatur: quantum vero ad homines spectat, quisque pro fidei suæ mensura accipit.: 1
Christum confessi estis, pacem obtulistis, Cæsari obedistis, injurias tolerastis, blasphemiis saturati estis, nec malum pro malo reddidistis: summa, opus sanctum Dei, ut sanctos decet, digne tractastis. Lætamini etiam aliquando in Domino et exultate, justi: satis diu tristati: 1
Christum corpore absentem doceo nihilominus non tantum divina sua virtute, quæ ubique diffusa est, nobis adesse, sed etiam facere ut nobis vivifica. sit sua caro: 1
Christum credimus vere esse in cœna, immo non credimus esse Domini cœnam nisi Christus adsit.: 1
Christum, quod panis et vini symbolis figurat, vere præstare, ut animas nostras carnis suæ esu et sanguinis potione alat. . . . Hujus rei non fallacem oculis proponi figuram dicimus, sed pignus nobis porrigi, cui res ipsa et veritas conjuncta est: quod scilicet Christi carne et sanguine animæ nostræ pascantur: 1
Christus mediator dicitur secundum humanitatem, non secundum divinitatem.: 1
Christus secundum suam veram divinam essentiam in vere credentibus habitat.: 1
Clypeus orthodoxæ fidei sive Apologia adversus Calvinistas hæreticos, Orientalem ecclesiam de Deo rebusque divinis hæretice cum ipsis sentire mentientes.: 1
Cogit temporum calamitas et invalescentium hæresum malitia, ut nihil sit prætermittendum, quod ad populorum ædificationem et catholicæ fidei præsidium videatur posse pertinere. Præcipit igitur sancta synodus patriarchis, primatibus, archiepiscopis, episcopis, et omnibus aliis, qui de jure vel consuetudine in concilio provinciali interesse debent, ut in ipsa prima synodo provinciali, post finem præsentis concilii habenda, ea omnia et singula, quæ ab hac sancta synodo definita et statuta sunt, palam recipiant, nec non veram obedientiam summo Romano Pontifici spondeant et profiteantur, simulque hæreses omnes, a sacris canonibus et generalibus conciliis, præsertimque ab hac eadme synodo damnatas, publice detestentur et anathematizent.: 1
Confessio Fidei, in quam jurare cives onmes Genevenses et qui sub civitatis ejus ditione agunt, jussi sunt: excerpta e Catechismo quo utitur Ecclesia Genevensis.: 1
Confessio catholicæ et apostolicæ in Orienti ecclesiæ, conscripta compendiose per: 1
Confirmo, non magis a me Philippum quam a propriis visceribus in hac causa posse divelli: 1
Consignatio observationum necessariarum ad confirmandum et conservandum mutuum Consensum Sendomiriæ Anno DN. MDLXX. die : 1
Constanter rejicio ubiquitatem. Chemnitzius, Kirchnerus, Chytræus antea rejecerunt eam: nunc in gratiam Tubingensium cum magno ecclesiæ scandalo ejus patrocinium suscipiunt, ipsorum igitur constantia potius accusanda est.: 1
Convenimus in sententia verborum Domini nostri Jesu Christi, ut illa orthodoxe intellecta sunt a patribus, ac imprimis Irenæo, qui duabus rebus, scilicet terrena et cœlesti, hoc mysterium constare dixit; neque elementa signave nuda et vacua illa esse asserimus, sed simul reipsa : 1
Cor meum velut mactatum Domino in sacrificium offero.: 1
Credimus et confitemur Filium Dei, Dominum nostrum Jesum Christum, ab æterno a Patre suo genitum, verum et æternum Deum, Patri suo consubstantialem, et in plenitudine temporia factum hominem, etc.: 1
Credimus et confitemur Spiritum Sanctum ab æterno procedere a Deo Patre et Filio, et esse ejusdem cum Patre et Filio essentiæ, majestatis, et gloriæ, verum ac æternum Deum.: 1
Credimus et confitemur, quod una sit Sancta Catholica et Apostolica Ecclesia, juxta symbolum Apostolorum et Nicænum. . . . : 1
Crescit, ut vides, non modo certamen, sed etiam rabies in scriptoribus, qui : 1
Cui etiam consonare Symbolum, quod dicitur Athanasianum, agnoscimus: nec non Ephesinæ primæ, et Chalcedonensis Synodi Confessiones: quinetiam, quæ Quinta et Sexta Synodi, Nestorianorum et Eutychianorum reliquiis opposuere: quæque adversus Pelagianos olim Milevitana Synodus et Arausicana secunda ex Scripturis docuere. Quinimo, quicquid primitiva Ecclesia ab ipsis usque Apostolorum temporibus, unanimi deinceps et notorio consensu, tanquam Articulum fidei necessarium, credidit, docuit, idem nos quoque ex Scripturis credere et docere profitemur.: 1
Cum Honorio, qui flammam hæeretici dogmatis, non ut decuit apostolicam auctoritatem, incipientem extinxit, sed negligendo confovit.: 1
Damnamus et veteres et novos Novatianos, atque Catharos.: 1
Damnamus omnes hæreses contra hunc articulum exortas, ut Manichæos, qui duo principia ponebant, Bonum et Malum: item Valentinianos, Arianos, Eunomianos, Mahometistas, : 1
Damnant Anabaptistas qui . . . affirmant pueros sine baptismo salvos fieri.: 1
Damnant Anabaptistas qui negant semel justificatos posse amittere Spiritum Sanctum: 1
Damnant Anabaptistas, qui negant semel justificatos posse amittere Spiritum Sanctum. . . . Damnantur et Novatiani qui nolebant absolvere lapsos post baptismum redeuntes ad pœnitentiam.: 1
Damnant igitur illos, qui docent, quod Sacramenta ex opere operato justificent, nec docent fidem requiri in usu Sacramentorum, quæ credat remitti peccata.: 1
Damnant omnes hæreses, contra hunc articulum exortas, ut Manichæos, qui duo principia ponebant, Bonum et Malum; item Valentinianos, Arianos, Eunomianos, Mahometistas,: 1
De Unitate Essentiæ Divinæ et de Tribus Personis, censemus decretum Nicenæ Synodi verum, et sine ulla dubitatione credendum esse, videlicet, quod sit una Essentia Divina, quæ et appellatur et est Deus, æternus, incorporeus, impartibilis, immensa potentia, sapientia, bonitate, creator et conservator omnium: 1
De hoc venerando corporis et sanguinis Christi sacramento omnia, quæ de illo Evangelistæ, Paulus et sancti Patres scripta reliquerunt, nostri fide optima docent, commendant, inculcant. Indeque singulari studio hanc Christi in suos bonitatem, semper depredicant, qua is non minus hodie, quam in novissima illa cœna, omnibus qui inter illius discipulos ex animo nomen dederunt, cum hanc cœnam, ut ipse instituit repetunt, verum suum corpus, verumque suum sanguinem, vere edendum et bibendum, in cibum potumque animarum, quo illæ in æternam vitam alantur, dare per sacramenta dignatur, ut jam ipse in illis, et illi in ipso vivant et permaneant, in die novissimo, in novam et immortalem vitam per ipsum resuscitandi, juxta sua illa æternæ veritatis verba: 1
De libero arbitrio docent, quod humana voluntas habeat aliquam libertatem ad efficiendam civilem justitiam et diligendas res rationi subjectas. Sed non habet vim sine Spiritu Sancto efficiendæ justitiæ spiritualis, quia animalis homo non percipit ea, quæ sunt Spiritus Dei.: 1
De usu Sacramentorum docent, quod Sacramenta instituta,: 1
Decimus articulus in verbis nihil offendit, quia fatentur, in eucharistia post consecrationem legitime factam corpus et sanguis Christi substantialiter et vere adesse, si modo credant, sub qualibet specie integrum Christum adesse.: 1
Decreta et Canones qui in Constitutione modo lecta continentur, placuerunt omnibus Patribus, nemine dissentiente: 1
Deinde sperandum est tibi visurum esse sanctorum, prudentium, fidelium, canstantium, fortium, virtuosorum omnium, quicunque a condito mundo fuerunt, sodalitatem, cœtum et contubernium. Hic duos Adam, redemptum ac Redemptorem: hic Abelum, Enochum, Noam, Abrahamum, Isaacum, Jacobum, Judam, Mosen, Josuam, Gedeonem, Samuelem, Pinhen, Heliam, Heliseum, Isaiam, ac deiparam Virginem de qua ille præcinuit, Davidem, Ezekiam, Josiam, Baptistam, Petrum, Paulum: hic : 1
Dies Dominicus a Christianis debet sanctificari lectionibus pietatis et super omnia sanctarum Scripturarum. Damnosum est, velle Christianum ab hac lectione retrahere.: 1
Divisioni ecclesiæ in orientalem atque occidentalem nimia Romanorum Pontificum arbitria contulerunt.: 1
Dixisti centies, cum fessus laboribus et molestiis oppressus caput familiariter in sinum meum deponeres: Utinam, utinam moriar in hoc sinu! Ego vero millies postea optavi nobis contingere, ut simul essemus: 1
Docemus et declaramus, Ecclesiam Romanam, disponente Domino, super omnes alias ordinariæ potestatis obtinere principatum, et hanc Romani Pontificis jurisdictionis potestatem, quæ vere episcopalis est, immediatam esse, erga quam cujuscunque ritus et dignitatis pastores atque fideles, tam seorsum singuli quam simul omnes, officio hierarchicæ subordinationis veræque obedientiæ obstringuntur, non solum in rebus, quæ ad fidem et mores, sed etiam in iis, quæ ad disciplinam et regimen Ecclesiæ per totum orbem diffusæ pertinent; ita ut, custodita cum Romano Pontifice tam communionis quam ejusdem fidei professionis unitate, Ecclesiæ Christi sit unus grex sub uno summo pastore. Hæc est catholicæ veritatis doctrina, a qua deviare salva fide atque salute nemo potest. . . . Si quis itaque dixerit, Romanum Pontificem habere tantummodo officium inspectionis vel directionis, non autem plenam et supremam potestatem jurisdictionis in universam Ecclesiam, non solum in rebus, quæ ad fidem et mores, sed etiam in iis, quæ ad disciplinam et regimem Ecclesiæ per totum orbem diffusæ pertinent; aut eum habere tantum potiores partes, non vero totam plenitudinem hujus supremæ potestatis; aut hanc ejus potestatem non esse ordinariam et immediatam sive in omnes ac singulas ecclesias, sive in omnes et singulos pastores et fideles; anathema sit.: 1
Docent etiam, quod his Christi verbis, quibus ipse panem corpus suum, et vinum speciatim sanguinem suum esse pronunciat, nemo de suo quidquam affingat, admisceat aut detrahat, sed simpliciter his Christi verbis, neque ad dexteram neque ad sinistram declinando credat.: 1
Documenta ad illustrandum Concilium Vaticanum anni: 1
Dominus, repellens intempestivam festinationem, dixit: 'Quid mihi et tibi est, mulier!: 1
Duplici igitur nomine post peccatum homo natura, indeque ab ortu suo, antequam ullum actuale peccatum in se admittat, iræ ac maledictioni divinæ obnoxius est; primum quidem ob : 1
Ea est hominis post lapsum Adæ conditio, ut sese, naturalibus suis viribus et bonis operibus, ad fidem et invocationem Dei convertere ac præparare non possit. [The next clause, 'Quare absque gratia Dei,' etc., is taken almost verbatim from Augustine, De gratia et lib. arbitrio,: 1
Eam vero majestatem statim in sua conceptione etiam in utero matris habuit, sed ut apostolus loquitur: 1
Ecclesiæ magno consensu apud nos docent, Decretum Nicænæ Synodi, de unitate essentiæ divinæ et de tribus personis, verum et sine ulla dubitatione credendum esse. Videlicet, quod sit una essentia divina, quæ et appellatur et est Deus, æternus, incorporeus impartibilis, immensa potentia, sapientia, bonitate, creator et conservator omnium: 1
Ecclesia a Statu, Statusque ab Ecclesia sejungendus est.: 1
Ecclesia est unus solus homo compositus ex pluribus membris, quorum Christus est caput, vita, subsistentia et persona; unus solus Christus compositus ex pluribus sanctis, quorum est Sanctificator.: 1
Ego Apologiam paravi scriptam summa verecundia, neque his de rebus dici mitius posse arbitror.: 1
Ego N. constitutioni apostolicæ Innocentii X., datæ die: 1
Ego evangelio non crederem, nisi me commoveret ecclesiæ auctoritas.: 1
Ego historiam vitæ et obitus ipsius, cujus spectator sedecim annos fui, bona fide persequutus testari mihi optimo jure posse videor, longe pulcherrimum vere Christianæ tum vitæ tum mortis exemplum in hoc homine cunctis propositum fuisse, quod tam facile sit calumniari, quam difficile fuerit æmulari.: 1
Ego mutabam et refingebam pleraque quotidie, plura etiam mulaturus, si nostri: 1
Electi eligebantur antequam in utero conciperentur: mox igitur ut sunt, filii Dei sunt, etiamsi moriantur antequam credant aut ad fidem vocentur.: 1
Eminentissimi et reverendissimi Domini S.E. Rom. Cardinales:: 1
Enimvero falsum est, civilem cujusque cultus libertatem, itemque plenam potestatem omnibus attributam quaslibet opiniones cogitationesque palam publiceque manifestandi conducere ad populorum mores animosque facilius corrumpendos ac indifferentismi pestem propagandam.: 1
Ergo non sine medio, licet non propter ullum meritum nostrum, sed in Christo et propter Christum nos elegit Deus, ut qui jam sunt in Christo insiti per fidem, illi ipsi etiam sint electi, reprobi vero, qui sunt extra Christum.: 1
Esse jam in Polonia circiter XL ad eorum normam institutas ecclesias, quæ sane florent, multo autem plures propediem instituendas.: 1
Est ergo fides recta ut credamus et confitemur quia Dominus ihesus christus Dei filius, deus pariter et homo est: 1
Et ad veram unitatem Ecclesiæ satis est consentire de doctrina Evangelii et administratione Sacramentorum. Nec necesse est ubique esse similes traditiones humanas, seu ritus aut ceremonias, ab hominibus institutas. Sicut inquit Paulus: 1
Et ut paucis multa hujus causæ dicamus, quæcunque de incarnationis Domini nostri Jesu Christi mysterio definita sunt ex Scripturis sanctis, et comprehensa symbolis ac sententiis quatuor primarum et prœstantissimarum Synodorum celebratarum Niceæ, Constantinopoli, Ephesi, et Chalcedone, una cum beati Athanasii Symbolo, et omnibus his similibus symbolis, credimus corde syncero, et ore libero ingenue profitemur, condemnantes omnia his contraria. Atque ad hunc modum retinemus inviolatam sive integram fidem Christianam, orthodoxam atque catholicam: scientes, symbolis prædictis nihil contineri, quod non sit conforme Verbo Dei, et prorsus faciat ad synceram fidei explicationem.: 1
Eum tunc manifesto spectaculo voluisse testificari et declarare, se verum Deun et hominem, hoc est, una cum divinitate et humanitate sua jam inde ab initio suæ incarnationis omnia implevisse.: 1
Fratres carissimi, quam bonum sit et jucundum ambulare in domo Dei cum consensu, ambulare cum pace. Sic ambuletis semper. Et quoniam hac die Dominus Noster Jesus Christus dedit pacem Apostolis suis, et ego, Vicarius ejus indignus, nomine suo do vobis pacem. Pax ista, prout scitis, expellit timorem. Pax ista, prout scitis, claudit aures sermonibus imperitis. Ah! ista pax vos comitetur omnibus diebus vitæ vestræ; sit ista pax vis in morte, sit ista pax vobis gaudium sempiternum in cœlis.: 1
Gratia Jesu Christi est gratia fortis, potens, suprema, invincibilis, utpote quæ est operatio voluntatis omnipotentis, sequela et imitatio operationis Dei incarnantis et resuscitantis Filium suum.: 1
Gratia est operatio manus omnipotentis Dei, quam nihil impedire potest aut retardare.: 1
Gratia non est aliud quam voluntas omnipotentis Dei jubentis et facientis, quod jubet.: 1
Hæc fere summa est doctrinæ apud nos, in qua cerni potest, nihil inesse, quod: 1
Hæc nostræ doctrinæ summa est, carnem Christi panem esse vivificum, quia dum fide in eam coalescimus, vere aninas nostras alit et pascit. Hoc nonnisi spiritualiter fieri docemus, quia hujus sacræ unitatis vinculum arcana est et incomprehensibilis Spiritus Sancti virtus: 1
Habet Ecclesia ritus sive ceremonias statuendi jus, et in fidei controversiis auctoritatem, quamvis Ecclesiæ non licet quicquam instituere, quod verbo Dei scripto adversetur nec unum Scripturæ locum sic exponere potest ut alteri contradicat : 1
Haud probare possumus oppositam doctrinam illorum qui statuunt, Christum propria intentione et consilio tum suo tum Patris ipsum mittentis, mortuum esse pro omnibus et singulis, addita conditione impossibili, si videlicet credant.: 1
Haud scio an unquam majus ingenium in fragili et imbecillo corpusculo collocarit.: 1
Hi quoque damnatione digni sunt, qui conantur hodie perniciosam opinionem instaurare, quod omnes, quantumvis impii, servandi sunt tandem, cum definito tempore a justitia divina pænas de admissis flagitiis luerunt.: 1
Hinc constat, si in Christo secundo Adam vitæ restituimur, quemadmodum in primo Adam sumus morti traditi, quod temere damnamus Christianis parentibus natos pueros, imo: 1
Hinc laudabiliter in quibusdam catholici nominis regionibus lege cautum est, ut hominibus illuc immigrantibus liceat publicum proprii cujusque cultus exercitium habere.: 1
Hoc igitur Fidei nostræ professione, tanquam Christiani vere Catholici, ab omnibus veteribus et recentibus Hæresibus, quas prisca universalis Ecclesia unanimi consensu ex Scripturis rejecit atque damnavit, nos nostrasque Ecclesias segregamus.': 1
Homines in cujusvis religionis cultu viam æternæ salutis reperire æternamque salutem assequi possunt.: 1
Homo enim fit Deo acceptus, et reputatur coram eo justus, propter solum Filium Dei, Dominum nostrum Jesum Christum, per fidem.: 1
Honorius, qui fuit Papa antiquæ Romæ . . . non vacavit . . . Ecelesiæ erroris scandalum suscitare unius voluntatis, et unius operationis in duabus naturis unius Christi,: 1
I. Baptismum esse externum lavacrum aquæ, per quod interna quædam ablutio a peccatis tantum significetur.: 1
I. Christum non pro omnibus hominibus, sed pro solis electis mortuum esse.: 1
I. In Christo sunt duæ distinctæ Naturæ, divina et humana. Hæ manent in æternum inconfusæ et inseparabiles (seu indivisæ).: 1
I. Quod Christus pro omnibus hominibus mortuus sit, et ceu Agnus Dei totius mundi peccata sustulerit.: 1
I. Quod Deus Homo, et Homo Deus est, esse figuratam locutionem.: 1
I. Quod supra posita verba Christi figurate intelligenda sint, et non secundum literam, sicut sonant.: 1
I. Quod unum tantum Baptisma sit, et una ablutio, non quæ sordes corporis tollere solet, sed quæ nos a peccatis abluit.: 1
I. Quod, verba Christi: 'Accipite et comedite, hoc est corpus meum: Bibite, hic est sanguis meus: 1
II. Baptisimum non operari neque conferre regenerationem, fidem, gratiam Dei et salutem, sed tantum significare et obsignare ista. : 1
II. Deum potissimam partem hominum ad damnationem æternam creasse, et nolle, ut potissima pars convertatur et vivat.: 1
II. Hæ duæ Naturæ personaliter ita sunt invicem unitæ, ut unus tantum sit Christus, et una Persona.: 1
II. Per Baptismum tanquam lavacrum illud regenerationis et renovationis Spiritus Sancti salvos nos facit Deus et operatur in nobis talem justitiam et purgationem a peccatis, ut qui in eo fœdere et fiducia usque ad finem perseverat, non pereat, sed habeat vitam æternam.: 1
II. Quod Deus neminem ad condemnationem condiderit, sed velit, ut omnes homines salvi fiant et ad agnitionem veritatis perveniant, propterea omnibus mandat, ut Filium suum Christum in Evangelio audiant, et per hunc auditum promittit virtutem et operationem Spiritus Sancti ad conversionem et salutem. : 1
II. Quod humana Natura cum divina non in re et veritate, sed tantum nomine et verbis communionem habeat.: 1
II. Quod in Cœna tantum nuda signa sint, corpus autem Christi tam procul a pane, quam supremum cœlum a terra. : 1
II. Quod in Sacramento duæ res sint, quæ exhibentur et simul accipiuntur: una terrena, quæ est panis et vinum; et una cœlestis, quæ est corpus et sanguis Christi.: 1
III. Electos et regenitos non posse fidem et Spiritum Sanctum amittere, aut damnari, quamvis omnis generis grandia peccata et flagitia committant.: 1
III. Non omnes, qui aqua baptizantur, consequi eo ipso gratiam Christi aut donum fidei sed tantum electos.: 1
III. Omnes, qui in Christum Jesum baptizati sunt, in mortem ejus baptizati sunt, et per Baptismum cum ipso in mortem ejus consepulti sunt, et Christum induerunt.: 1
III. Propter hanc personalem Unionem recte dicitur, atque in re et veritate ita se habet, quod Deus Homo, et Homo Deus sit, quod Maria Filium Dei genuerit, et quod Deus nos per proprium suum sanguinem redemerit.: 1
III. Quod Christus illic præsens sit tantum virtute et operatione sua, et non corpore suo. Quemadmodum sol splendore et operatione sua in terris præsens et efficax est, corpus autem solare superius in cœlo existit. : 1
III. Quod Deo impossibile sit ex tota omnipotentia sua præstare, ut corpus Christi naturale simul et instantanee in pluribus, quam in unico loco sit.: 1
III. Quod hæc Unio, Exhibitio et Sumptio fiat hic inferius in terris, non superius in cœlis.: 1
III. Quod multi homines propria culpa pereant: alii, qui Evangelium de Christo nolunt audire, alii, qui iterum excidunt gratia, sive per errores contra fundamentum, sive per peccata contra conscientiam.: 1
IV. Baptismus est lavacrum illud regenerationis, propterea, quia in eo renascimur denuo et Spiritu Adoptionis obsignamur ex gratia (sive gratis).: 1
IV. Corpus Christi esse typicum corpus, quod pane et vino tantam significetur et præfiguretur. : 1
IV. Eos vero, qui electi non sunt, necessario damnari, nec posse pervenire ad salutem, etiamsi millies baptizarentur, et quotidie ad Eucharistiam accederent, præterea vitam tam sancte atque inculpate ducerent, quantum unquam fieri potest.: 1
IV. Per hanc Unionem personalem, et quæ eam secuta est, exaltationem, Christus secundum carnem ad dexteram Dei collocatus est, et accepit omnem potestatem in cœlo et in terra, factusque est particeps omnis divinæ majestatis, honoris, potentiæ et gloriæ.: 1
IV. Quod Christus secundum humanam Naturam per exaltationem suam tantnm creata dona et finitam potentiam acceperit, non omnia sciat aut possit.: 1
IV. Quod exhibeatur et accipiatur verum et naturale corpus Christi, quod in cruce pependit, et verus ac naturalis sanguis, qui ex Christi latere fluxit.: 1
IV. Quod omnes peccatores pœnitentiam agentes in gratiam recipiantur, et nemo excludatur. etsi peccata ejus rubeant ut sanguis; quandoquidem Dei misericordia major est, quam peccata totius mundi, et Deus omnium suorum operum miseretur. : 1
IV. Regenerationem non fieri in, vel cum Baptismo, sed postea demum crescente aetate, imo et multis in senectute demum contingere. : 1
Id apte dicitur auspicanti a verbo, ne adversetur, ne repugnet verbo.: 1
Id autem, quod spectat ad numerum suffragiorum requisitum, ut quæstiones dogmaticæ solvantur, in quo quidem rei summa est totiusque Concilii cardo vertitur, ita grave est, ut nisi admitteretur, quod reverenter et enixe postulamus, conscientia nostra intolerabili pondere premeretur: timeremus, ne Concilii œcumenici character in dubium vocari posset; ne ansa hostibus prœberetur Sanctam Sedem et Concilium impetendi, sicque demum apud populum Christianum hujus Concilii auctoritas labefactaretur, quasi veritate et libertate caruerit: quod his turbatissimis temporibus tanta esset calamitas, ut pejor excogitari nulla possit.: 1
Id extra controversiam positum habemus, totam in eo: 1
Idem Christus palam est rediturus ut judicet vivos et mortuos, etc., juxta Symbolum Apostolorum.: 1
Idem Christus palam est rediturus, ut judicet vivos et mortuos, etc., juxta Symbolum Apostolorum.: 1
Idem descendit ad inferos, et vere resurrexit tertia die, deinde ascendit ad cœlos, ut sedeat ad dexteram Patris, et perpetuo regnet et dominetur omnibus creaturis, sanctificet credentes in ipsum, misso in corda eorum Spiritu Sancto, qui regat, consoletur ac vivificet eos, ac defendat adversus diabolum et vim peccati.: 1
Illorum etiam videri debet scrupulosa superstitio, qui Dei gratiam et Spiritum Sanctum tantopere cum sacramentorum elementis colligant, ut plane affirment, nullum Christianorum infantem salutem esse consecuturum, qui prius morte fuerit occupatus, quam ad Baptismum adduci potuerit; quod longe secus habere judicamus.: 1
Illud Symbolum olim, teste Honorio, quotidie est decantatum, jam vero diebus Dominicis in totius cœtus frequentia recitatur, ut sanctæ fidei confessio ea die apertius celebretur: 1
In œcumenico hoc Concilio ea omnia accuratissime examine sunt perpendenda ac statuenda, quæ hisce præsertim asperrimis temporibus majorem Dei gloriam, et fidei integritatem, divinique cultus decorem, sempiternamque hominum salutem, et utriusque Cleri disciplinam ejusque salutarem solidamque culturam, atque ecclesiasticarum legum observantiam, morumque emendationem, et christianam juventutis institutionem, et communem omnium pacem et concordiam in primis respiciunt. Atque etiam intentissimo studio curandum est, ut, Deo bene juvante, omnia ab Ecclesia et civili societate amoveantur mala, ut miseri errantes ad rectum veritatis, justitiæ salutisque tramitem reducantur, ut vitiis erroribusque eliminatis, augusta nostra religio ejusque salutifera doctrina ubique terrarum reviviscat, et quotidie magis propagetur et dominetur, atque ita pietas, honestas, probitas, justitia, caritas omnesque Christianæ virtutes cum maxima humanæ societatis utilitate vigeant et efflorescant.: 1
In autographo Whitakeri verba erant, "in iis qui semel ejus participes fuerunt;" pro quibus a Lambethanis substituta sunt: 1
In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas: 1
In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas.: 1
In sacrosancta beati Petri, principis apostolorum, cathedra,: 1
In specie autem Hebraicus Veteris Testamenti Codex, quem ex traditione Ecclesiæ Judaicæ, cui olim Oracula Dei commissa sunt, accepimus hodieque retinemus, tum quoad : 1
In tantum mihi fides necessaria est, cum de cæteris peccatis Deum judicem habeam, ut propter solum peccatum quod in fidem committitur, possim ab Ecclesia judicari.: 1
In vanum, Domine, præcipis, si tu ipse non das, quod præcipis.: 1
Incepit hæc secta circa annum ab incarnatione Domini : 1
Inde adeo naturale tiberum arbitrium, ratione corruptarum virium et naturæ suæ depravatæ, duntaxat ad ea, quæ Deo displicent et adversantur, activum et efficax est.: 1
Indistantia, nuda adessentia ad creaturas, præsentia simplex.: 1
Institui possunt nationales Ecclesiæ ab auctoritate Romani Pontificis subductæ planeque divisæ.: 1
Interdicere Christianis lectionem sacræ Scripturæ, præsertim Evangelii, est interdicere usum luminis filiis lucis et facere, ut patiantur speciem quamdam excommunicationis.: 1
Irenæi, Tertulliani, Augustini, Vincentii Lirinensis exempla secutus, fidei Catholicæ probationes ex traditione potius quam ex Scripturarum interpretatione quærendas duxi; quæ interpretatio, juxta Tertullianum magis apta est ad veritatem obumbitandum quam demonstrandum.: 1
Ita Deus gloriam suam illustrare constituit, ut decreverit, primo quidem hominem integrum creare. : 1
Ita nunc obruor curis ac negotiis, mi Calvine! ut nihil possim scribere. Hinc hostes, illinc falsi fratres nos adoriuntur, ut non sit quies ulla, sed et pios multos habemus, sit Deo gratia! qui nobis sunt et adiumento et consolationi.: 1
Ita, Domine; omnia possibilia sunt ei, cui omnia possibilia facis, eadem operando in illo.: 1
Item definimus, sanctam apostolicam sedem et Romanum Pontificem in universum orbem tenere primatum, et ipsum Pontificem Romanum successorem esse beati Petri principis Apostolorum, et verum Christi vicarium, totiusque ecclesiæ caput et omnium Christianorum patrem et doctorem existere.: 1
Item descendit ad inferos, et vere resurrexit tertia die, deinde ascendit ad cœlos, ut sedeat ad dexteram Patris et perpetuo regnet et dominetur omnibus creaturis, sanctificet credentes in ipsum, misso in corde eorum Spiritu Sancto, qui regat, consoletur, ac vivificet eos, ac defendat adversus diabolum et vim peccati.: 1
Iterum quæro, unde factum est ut tot gentes una cum liberis eorum infantibus æternæ morti involveret lapsus Adæ absque remedio, nisi quia Deo ita visum est? Hic obmutescere oportet tam dicaces alioqui linguas. Decretum quidem horribile, fateor; infitiari tamen nemo poterit quin præsciverit Deus, quem exitum esset habiturus homo, antequam ipsum conderet, et ideo præsciverit, quia decreto suo sic ordinarat. In præscientiam Dei si quis hic invehatur, temere et inconsulte impingit. Quid enim, quæso, est cur reus agatur cœlestis judex quia non ignoraverit quod futurum erat? In prædestinationem competit, si quid est vel justæ vel speciosæ querimoniæ. Nec absurdum videri debet quod dico, Deum non modo primi hominis casum, et in eo posterorum ruinam prævidisse, sed arbitrio quoque suo dispensasse. Ut enim ad ejus sapientiam pertinet, omnium quæ futura sunt esse præscium, sic ad potentiam, omnia manu sua regere ac moderari.: 1
Jesu Christi gratia, principium efficax boni cujuscunque generis, necessaria est ad omne opus bonum; absque illa non solum nihil fit, sed nec fieri potest.: 1
Juramus etiam, donec una gutta sanguinis in corpore nostro exstiterit, doctrinam maledictam illam evangelicam nos omnimodo, clam et aperte, violenter et fraudulenter, verbo et facto persecuturos, ense quoque non excluso: 1
Justificamur ut nova et spirituali vita vivamus. . . . Ipsius opus sumus, conditi ad bona opera: 1
Lapsus est enim primus homo, quia Dominus ita expedire censuerat; cur censuerit, nos latet. Certum tamen est non aliter censuisse, nisi quia videbat, nominis sui gloriam inde merito illustrari. Unde mentionem gloriæ Dei audis, illic justitiam cogita. Justum enim esse oportet quod laudem meretur. Cadit igitur homo, Dei providentia sic ordinante, sed suo vitio cadit. . . . Propria ergo malitia, quam acceptrat a Domino puram naturam corrupit; sua ruina totam posteritatem in exitium secum attraxit.: 1
Lutherus nostra sic fuit interpretatus, quasi ipsius sententiæ sint consentanea, sua quidem ille culpa, non nostra.: 1
Majestatem divinam tempore carnis suæ in hoc seculo dissimulavit seu ea sese: 1
Mandavimus iis, qui concionandi apud nos munere fungebantur, ut nihil aliud quam quæ sacris literis aut continentur, aut certe nituntur, e suggestu docerent. Videbatur namque nobis haud indignum, eo in illo tanto discrimine confugere, quo confugerunt olim et semper, non solum sanctissimi Patres, Episcopi, et Principes, sed quilibet etiam privati, nempe ad authoritatem Scripturæ arcanæ. Ad quam nobiliores Thessalonicensium auditum Christi Evangelium explorasse, divus Lucas cum laude illorum memorat, in qua Paulus summo studio versari suum Timotheum voluit, sine cuius authoritate, nulli Pontifices suis decretis obedientiam, nulli patres suis scriptis fidem, nulli denique Principes suis legibus authoritatem unquam postularunt, ex qua demum ducendas sacras conciones, et magnum Sacri Imperii concilium Nurembergæ, anno Christi M.D.XXIII. celebratum sancivit. Si enim verum divus Paulus testatus est, per divinam Scripturam hominem Dei penitus absolvi, atque ad omne opus bonum instrui, nihil poterit is veritatis Christianæ, nihil doctrinæ salutaris desiderare, Scripturam qui consulere religiose studeat.: 1
Maria ex Adam mortua propter peccatum, et caro Domini ex Maria mortua propter delenda peccata: 1
Meam sententiam noli nunc requirere, fui enim nuncius aliæ,: 1
Methodus et principia, quibus antiqui Doctores scholastici theologiam excoluerunt, temporum nostrorum necessitatibus scientiarumque progressui minime congruunt.: 1
Nam communicationem idiomatum ex Scripturis petitam et ab universa vetustate in explicandis componendisque Scripturarum locis in speciem pugnantibus usurpatam, religiose et reverenter recipimus et usurpamus.: 1
Nam hoc scito, post unicæ scripturæ sacratissimam cognitionem, nullos unquam ex omni memoria temporum scriptores extitisse, quos memorabili viro Joanni Calvino tibique præferamus.: 1
Nec Deus est nec religio, ubi non est charitas.: 1
Nec providet quod est Romæ ecclesia Jerusalem dicta, id est, visio pacis; quia quicunque illuc confugerit, cuiuscunque criminis obnoxius, subsidium invenit: 1
Nec vero Augustanam Confessionem repudio, cui pridem volens ac libens subscript, sicut eam auctor ipse interpretatus est: 1
Nec veteris nec novi Testamenti hominibus contingat æterna salus propter meritum operum Legis, sed tantum propter meritum Domini nostri Jesu Christi, per fidem. : 1
Neque mihi dubium est, quin a prima statim ecclesiæ origine, adeoque ab ipso Apostolorum seculo instar publicæ et omnium calculis receptæ confessionis obtinuerit: 1
Nihil de fide, nihil de amore Dei, nihil de remissione peccatorum, nihil de gratia, nihil de justificatione, nihil de veris operibus disserunt; aut si certe disserunt, omnia calumniantur, omnia labefactant, omnia suis legibus, hoc est sophisticis coërcent. Vos rogo, quotquot hic adestis, ut has hæreses, has in Deum contumelias numquam æquo animo feratis.: 1
Nihil habet rationem sacramenti extra usum, seu actionem divinitus institutam: 1
Nihil spatiosius Ecclesia Dei; quia omnes electi et justi omnium seculorum illam componunt: 1
Non difficile, sed periculosum est respondere. . . . In hac controversia optimum esset r: 1
Non dubitabam quin Apologia nostra videretur futura lenior, quam mereatur improbitas adversarioram.: 1
Non errat illa, quamdiu innititur petræ Christo et fundamento Prophetarum et Apostolorum. Nec mirum, si erret, quoties deserit illum, qui solus est veritas.: 1
Non est autem sentiendum, quod iis bonis operibus, quæ per nos facimus, in judicio Dei, ubi agitur de expiatione peccatorum, et placatione divinæ iræ, ac merito æternæ salutis, confidendem sit. Omnia enim bona opera, quæ nos facimus, sunt imperfecta, nec possunt severitatem divini judicii ferre.: 1
Non transscribimus diabolo Mariam conditione nascendi, sed ideo quia ipsa conditio solvitur gratia renascendi,: 1
O Luthere, quam paucos tuæ præstantiæ imitatores, quam multas vero sanctæ: tuæ jactantiæ simias reliquisti!: 1
O Philippe Melanchthon! Te enim appello, qui apud Deum cum Christo vivis, nosque illic expectas, donec tecum in beatam quietem colligamur. Dixisti centies, quum fessus laboribus et molestiis oppressus caput familiariter in sinum meum deponeres: Utinam, utinam moriar in hoc sinu. Ego vero millies postea optavi nobis contingere, ut simul essemus. Certe animosior fuisses ad obeunda certamina, et ad spernendam invidiam, falsasque criminationes pro nihilo ducendas fortior. Hoc quoque modo cohibita fuisset multorum improbitas, quibus ex tua mollitie, quam vocabant, crevit insultandi audacia.: 1
O Philippe, o inquam Philippe noster, redi per immortalem Christum ad pristinum candorem, ad pristinam tuam sinceritatem! non languefacito ista tua formidine, pusillanimitate et inepta moderatione nostrorum animos tantopere! Non aperito hac ratione ad Papatus recurrentem impietatem ac Idolomanias fenestram ac januam! Non sis tantorum in Ecclesia offendiculorum autor! Ne sinas tua tam egregia scripta, dicta, facta, quibus mirifice de Ecclesia hactenus meritus es, isto condonationis, moderationis, novationis nævo ad eum modum deformari! Cogita, quantum animi ista nostra carnis ac rationis consilia et adversariis addant et nostris adimant.! Perpende, quam placari etiam istis condonationibus adversarii nostri non queant, qui totius Papatus doctrinam et omnes ex cequo impios cultus reposcunt et ex nostra levitate spem concipiunt se hac in re facile voti compotes futuros. Detestatur Dominus apud Jeremiam eos, qui manus pessimormn confortant, ut non convertatur unusquisque a malitia sua. Cur igitur in tam ardua causa non tales nos gerimus ut hujusmodi detestatio competere in nos haud possit? qua perversitate arundo huc illuc ventis agitata dici quam Johannis constantiam imitari malumus! . . . Proinde Te, o noster Philippe, iterum atque iterum per ilium ipsum Christum redemptorem nostrum et brevi futurum judicem rogamus, ut professionis tuæ memor talem te cum reliquis Vitebergensibus jam geras, qualem Te ab initio hujus causæ ad Electoris captivitatem usque gessisti, hoc est, ut ea sentias, dicas, scribas, agas, quæ Philippum, Christianum Doctorem decent, non aulicum Philosophum.: 1
Obedientia nostra, hoc est, justitia bonæ conscientiæ seu operum, quæ Deus nobis præcipit, necessario sequi debet reconciliationem. . . . Si vis in vitam ingredi, serva mandata: 1
Obiit auriga et currus Israel, qui rexit ecclesiam in hac ultima senecta mundi,: 1
Obscuritas sancti verbi Dei non est laicis ratio dispensandi se ipsos ab ejus lectione.: 1
Omnes Christianos etiam atque etiam hortamur et obsecramus, ut ad unicum Christi ovile redire festinent.: 1
Omnes, quos Deus vult salvare per Christum, salvantur infallibiliter.: 1
Omnia necessario evenire Scripturæ docent. . . . Nec in externis nec in internis operibus ulla est libertas, sed eveniunt omnia juxta destinationem divinam. . . . Tollit omnem libertatem voluntatis nostræ prædestinatio divina.: 1
Opera sequuntur justificatam, non præcedunt justificandum.: 1
Oratio impiorum est novum peccatum; et quod Deus illis concedit, est novum in eos judicium.: 1
Parvulos non baptizatos in damnatione omnium lenissima futuros: 1
Pati potius in pace excommunicationem et anathema injustum, quam prodere veritatem, est imitari sanctum Paulum; tantum abest, ut sit erigere se contra auctoritatem aut scindere unitatem.: 1
Peccator non est liber, nisi ad malum, sine gratia Liberatoris.: 1
Peccatum originale non proprie peccatum est, non enim est facinus contra legem. Morbus igitur est proprie et conditio.: 1
Per decem minimum annos prandio abstinuit, ut nullum omnino cibum extra statam cœnæ horam sumeret.: 1
Per verbum et sacramenta tamquam per instrumenta donatur Spiritus Sanctus, qui fidem efficit, : 1
Pertractus sum ad aularum deliberationes insidiosas. Quare sicubi vel lapsus sum, vel languidius aliquid egi, peto a Deo et ab Ecclesia veniam, et judiciis Ecclesiæ obtemperabo.: 1
Pia et unanimi con ensu repetita Confessio Fidei et Doctrinæ Electorum, Principum et Ordinum Imperii, atque eorundem Theologorum, qui Augustanam Confessionem amplectuntur et nomina sua huic libro subscripserunt. Cui ex Sacra Scriptura, unica illa veritatis norma et regula quorundam Articulorum, qui post Doctoris Martini Lutheri felicem ex hac vita exitum, in controversiam venerunt, solida accessit Declaratio: 1
Pius episcopus, servus servorum Dei, sacro approbante Concilio, ad perpetuam rei memoriam.: 1
Postquam numquam intermisimus in humilitate et jejunio privatas nostras et publicas Ecclesiæ preces Deo Patri per Filium ejus offerre, ut Spiritus Sancti virtute mentem nostram dirigere et confirmare dignaretur, implorato universæ cœlestis curiæ præsidio, et advocato cum genitibus Paraclito Spiritu, eoque sic aspirante, ad honorem Sanctæ et Individuæ Trinitatis, ad decus et ornamentum Virginis Deiparæ, ad exaltationem fidei catholicæ et christianæ religionis augmentum, auctoritate Domini nostri Jesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli, ac nostra declaramus, pronuntiamus et definimus, doctrinam, quæ tenet: 1
Præsentia hæc assumtæ naturæ in Christo non est naturalis, vel essentialis, sed voluntaria et liberrima, dependens a voluntate et potentia Filii Dei, h. e. ubi se hmnana natura adesse velle certo verbo tradidit, promisit et asseveravit.: 1
Præter apostolicas post Christi tempora chartas, Huic peperere libro sæcula nulla parem.: 1
Præter superiorem manducationem spiritualem est et sacramentalis manducatio corporis Domini, qua fidelis non tantum spiritualiter et interne participat vero corpore et sanguine Domini, sed foris etiam accedendo ad mensam Domini accipit visibile corporis et sanguinis Domini sacramentum.: 1
Præterea sedulo docemus, Deum non promiscue vim suam exserere in omnibus qui sacramenta recipiunt: sed tantum in electis. Nam quemadmodum non alios in fidem illuminat, quam quos præordinavit ad vitam, ita arcana Spiritus sui virtute efficit, ut percipiant electi quod offerunt sacramenta.: 1
Præterea singula verba in ista Christi ad Petrum allocutione de Petri successoribus intelligi nequeunt, quin aliquid maxime absurdi exinde sequi videretur.: 1
Quæ igitur primum Christiani homines tenere debent, illa sunt, quæ fidei duces, doctoresque sancti Apostoli, divino Spiritu afflati, duodecim Symboli articulis distinxerunt. Nam, cum mandatum a Domino accepissent, ut pro ipso legatione fungentes, in universum mundum proficiscerentur, atque omni creaturæ Evangelium prædicarent: Christianæ fidei formulam componendam censuerunt, ut scilicet id omnes sentirent ac dicerent, neque ulla essent inter eos schismata: 1
Quando Deus vult animam salvam facere, et eam tangit interiori gratiæ suæ manu, nulla voluntas humana ei resistit.: 1
Quando surgitis, quando vos ad somnum collocatis, reddite Symbolum vestrum; reddite Domino. . . . Ne dicatis, Dixi heri, dixi hodie, quotidie dico, teneo illud bene. Commemora fidem tuam: inspice te. Sit tanquam speculum tibi Symbolum tuum. Ibi te vide si credis omnia quæ te credere confiteris, et gaude quotidie in fide tua.: 1
Quandoquidem omnia, quæ eveniunt, necessario juxta divinam prædestinationem eveniunt, nulla est voluntatis nostræ libertas.: 1
Quemadmodum substantia solis producit radios, et a sole et radiis procedit lumen: ita Pater generat Filium seu Verbum ejus, et: 1
Quo vero facilius Deus Nostris, Vestrisque, et omnium fidelium precibus, votisque annuat, cum omni fiducia deprecatricem apud Eum adhibeamus Immaculatam Sanctissimamque Deiparam Virginem Mariam, quæ cunctas hereses interemit in universo mundo, quæque omnium nostrum amantissima Mater: 1
Quod autem nonnulli affirmant homini post lapsum tantam animi integritatem relictam, ut possit sese, naturalibus suis viribus et bonis operibus, ad fidem et invocationem Dei convertere ac præparare, haud obscure pugnat cum Apostolica doctrina, et cum vero Ecclesiæ Catholicæ consensu.: 1
Quod genus hoc pugnæ est? ubi victus gaudet uterque,: 1
Quod hæc Ecclesia habeat jus interpretandæ Scripturæ.: 1
Quod hæc Ecclesia habeat jus judicandi de omnibus doctrinis, juxta illud, Probate spiritus, num ex Deo sint.: 1
Quod in proximis literis hortaris, ut reprimam ineruditos clamores illorum, qui renovant certamen : 1
Regula interpetrandi Scripturas nobis imposita, hæc est: eas contra unanimem Patrum consensum non interpetrari. Si unquam detur consensus iste unanimis dubitari possit. Eo tamen deficiente, regula ista videtur nobis legem imponere majorem, qui ad unanimitatem accedere videretur, patrum numerum, in suis Scripturæ interpretationibus sequendi.: 1
Regula quidem fidei una omnino est, sola immobolis et irreformabilis: 1
Romani pontifices et concilia œcumenica a limitibus suæ potestatis recesserunt, jura principum usurparunt, atque etiam in rebus fidei et morum definiendis errarunt.: 1
Romanus Pontifex potest ac debet cum progressu, cum liberalismo et cum recenti civilitate sese reconciliare et componere.: 1
Sacram Scripturam vocamus eos Canonicos libros veteris et novi Testamenti, de quorum authoritate in Ecclesia nunquam dubitatum est.: 1
Sacramenta neque inanes esse figuras neque externa tantum pietatis insignia, sed promissionum Dei sigilla, testimonia spiritualis gratiæ ad fidem fovendam et confirmandam, item organa esse quibus efficaciter agit Deus in suis electis, ideoque, licet a rebus signatis distincta sint signa, non tamen disjungi ac separari,: 1
Sacrosancta Tridentina Synodas, in Spiritu Sancto legitime congregata . . . declarat.: 1
Saltem bene sperandum est de æterna illorum omnium salute, qui in vera Christi Ecclesia nequaquam versantur.: 1
Salvum enim utrinque per Dei gratiam stat fundamentum fidei. . . . Salva unitas corporis mystici et Sprititus. . . . Salvum denique apud nos semper tenerrimæ caritatis vinculum,: 1
Sanctum catholicam et apostolicam Romanam ecclesiam omnium ecclesiarum matrem et magistram agnosco, Romanoque Pontifici, beati Petri Apostolorum principis successori ac Jesu Christi vicario, veram obedientiam spondeo ac juro.: 1
Satan adhuc vivit, et bene sensit Apologiam vestram Leisetreterin: 1
Scripsit Catechismum Gallice et Latine, ab illo priore minime discrepantem, sed multo auctiorem, et in quæstiones ac responsiones distributum: quem merito nobis liceat admirandum quoddam opus vocare, tantopere plurimis etiam exteris populis probatum, ut non modo vernaculis plurimis linguis, utpote Germanica, Anglica, Scotica, Belgica, Hispanica, sed etiam Hebraice ab Immanuele Tremellio Judæo Christiano, et Græce ab Henrico Stephano legatur elegantissime conversus.: 1
Sed ego in tota Apologia fugi illam longam et inexplicabilem disputationem de prædestinatione. Ubique sic loquor, quasi prædestinatio sequatur nostram fidem et opera.: 1
Semen verbi, quod manus Dei irrigat, semper affert fructum suum.: 1
Semipelagianum est dicere, Christum pro omnibus omnino mortuum esse aut sanguinem fudisse.: 1
Sequitur Falsa et Erronea Doctrina Calvinistarum.: 1
Sessio V.: 'Declarat S. Synodus, non esse suæ intentionis, comprehendere in hoc decreto, ubi de peccato originali agitur, beatam et immaculatam Virginem Mariam, Dei genitricem; sed observandas esse constitutiones felicis recordationis Sixti Papæ IV. sub pœnis in eis constitutionibus contentis, quas innovat: 1
Si Lutherum virum maximum, si Zwinglium civem Christianum nulli secundum, si Melanthonem præceptorem doctissimum merito appellaris, Calvinum jure vocaris : 1
Si enim corpus Christi ubique est, erit etiam ante usum in vane.: 1
Si igitur ante conceptum sui sanctificari minime potuit, quoniam non erat; sed nec in ipso quidem conceptu, propter peccatum quod inerat: restat ut post conceptum in utero jam existens sanctificationem accepisse credatur, quæ excluso peccato sanctam fecerit nativitatem, non tamen et conceptionem: 1
Si mihi concedatis, ut in alia loco vivam, respondebo illis indoctis sycophantis et vere et graviter, et dicam utilia ecclesiæ.: 1
Si quid in hoc confessione desiderabitur, parati sumus latiorem informationem, Deo volente, juxta Scripturas exhibere.: 1
Si quid vero, in hisce Doctrinæ Christianæ capitibus, dubitationis aut controversiæ de genuino eorum sensu exoriatur, profitemur porro, nos amplecti ceu interpretationem Scripturarum certam et indubitatam, Symbolum Nicænum et Constantinopolitanum, iisdem plane verbis, quibus in Synodi Tridentinæ Sessione tertia, tanquam Principium illud, in quo omnes, qui fidem Christi profitentur, necessario conveniunt, et Fundamentum firmum et unicum, contra quod portæ inferorum nunquam prævalebunt, proponitur.: 1
Si quis autem huic Nostræ definitioni contradicere, quod Deus avertat, præsumpserit; anathema sit.: 1
Si vel unicus ejusmodi error deprehenderetur, appareret omnes adductas probationes in nihilum redactum iri.: 1
Sicut erravit Ecclesia Hierosolymitana, Alexandrina et Antiochena: ita et erravit Ecclesia Romana, non solum quoad agenda et cæremoniarum ritus, verum in his etiam quæ credenda sunt.: 1
Sine gratia nihil amare possumus, nisi ad nostram condemnationem.: 1
Spiritus Sanctus, a Patre et Filio procedens, ejusdem est cum Patre et Filio essentiæ, majestatis, et gloriæ, verus ac æternus Deus.: 1
Spiritus sui virtute Christus locorum distantiam superat ad vitam nobis e sua carne inspirandam: 1
Statura fuit mediocri, colore subpallido et nigricante, oculis ad mortem usque limpidis, quique ingenii sagacitatem testarentur: cultu corporis neque culto neque sordido, sed qui singularem modestiam deceret: victu sic temperato, ut a sordibus et ab omni luxu longissime abesset: cibi parcissimi, ut qui multos annos semel quotidie cibum sumpserit, vintriculi imbecillitatem causatus: somni pæne nullius: memoriæ incredibilis, ut quos semel aspexisset multis post annis statim agnosceret, et inter dictandum sæpe aliquot horas interturbatus statim ad dictata nullo commonefaciente rediret, et eorum, quæ ipsum nosse muneris sui causa interesset, quantumvis multiplicibus et infinitis negotiis oppressus, nunquam tamen oblivisceretur. Judicii, quibuscunque de rebus consuleretur, tam puri et exacti, ut pæne vaticinari sæpe sit visus, nec aberasse meminerim, qui consilium ipsius esset sequutus. Facundiæ contemptor et verborum parcus, sed minime ineptus scriptor, et quo nullus ad hunc diem theologus (absit verbo invidia) purius, gravius, judiciosius denique scripsit, quum tamen tam multa scripserit, quam nemo vel nostra vel patrum memoria.: 1
Subscripsimus omnes, qui in hoc cœtu interfuimus, et hujus Academiæ sigillo publico obsignavimus.: 1
Sufficit nobis ea duntaxat discere quæ ipse verbo suo nos docet, neque hos fines transilire fas esse ducimus.: 1
Tantum propter meritum Domini ac Servatoris nostri Jesu Christi, per fidem, non propter opera et merita nostra, justi coram Deo reputamur.: 1
Tempus deplorabile, quo creditur honorari Deus persequendo veritatem ejusque discipulos! . . . Frequenter credimus sacrificare Deo impium, et sacrificamus diabolo Dei servum.: 1
Tota antiquitas declarans hanc propositionem: Christus est ubique, sic declarat: Christus est ubique: 1
Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te.: 1
Totum scholarum publicarum regimen, in quibus juventus christianæ alicujus Reipublicæ instituitur, episcopalibus dumtaxat seminariis aliqua ratione exceptis, potest ac debet attribui auctoritati civili,: 1
Tunc edita est a Calvino Christianæ doctrinæ quædam veluti formula, vixdum emergenti e papatus sordibus Genevensi Ecclesiæ accommodata. Addidit etiam Catechismum,: 1
Ubicunque est Deitas, ibi etiam est humanitas Christi.: 1
Una fides, unum Baptisma, unus Deus et Pater omnium, etc.: 1
Unanimi quoque . . . consensu placuit, ut quicquid publica hæc transactio, in eaque decisio gravaminum ceteris Calholicis, et: 1
Unde Augustinus et alii dicunt: Christi corpus est in certo loco. . . Cavendum est, ne ita astruamus divinitatem hominis Christi, ut veritatem corporis auferamus.: 1
Ut extra arcam Noë non erat ulla salus, pereunte mundo in diluvio, ita credimus, extra Christum, qui se electis in Ecclesia fruendum prœbet, nullam esse salutem certam: et proinde docemus, vivere volentes non oportere separari a vera Christi Ecclesia.: 1
Utile et necessarum est omni tempore, omni loco, et omni personarum generi, studere el cognoscere spiritum, pietatem et mysteria sacræ Scripturæ.: 1
V. Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu, non potest introire in regnum cœlorum. Casus tamen necessitatis hoc ipso non intenditur.: 1
V. Quod Christus secundum Humanitatem absens regnet, sicut Rex Hispaniæ novas Insulas regit. : 1
V. Quod corpus et sanguis Christi non fide tantum spiritualiter, quod etiam extra Cœnam fieri potest, sed cum pane et vino oraliter, modo tamen imperscrutabili et supernaturali, illic in Cœna accipiantur, idque in pignus et certificationem resurrectionis nostrorum corporum ex mortuis.: 1
V. Quod sola fide, quæ in cœlum se elevet, et non ore, accipiatur. : 1
V. Salutem non dependere a Baptismo, atque ideo Baptismum in causa necessitatis non permittendum esse in Ecclesia, sed in defectu ordinarii Ministri Ecclesiæ permittendum esse, ut infans sine Baptismo moriatur. : 1
VI. Christianorum infantes jam ante Baptismum esse sanctos, ab utero matris, imo adhuc in utero materno constitutes esse in fœdere vitae æternæ cæteroqui Sacrum Baptisma ipsis conferri non posse. : 1
VI. Quicquid de carne nascitur, caro est, et natura sumus omnes filii iræ divinæ: quia ex semine peccaminoso sumus geniti, et in peccatis concipimur omnes.: 1
VI. Quod damnabilis idololatria sit, si fiducia et fides cordis in Christum non solum secundum divinam, sed etiam secundum humanam ipsius Naturam collocetar, et honor adorationis ad utramque dirigatur.: 1
VI. Quod oralis perceptio corporis et sanguinis Christi non solum fiat a dignis, verum etiam ab indignis, qui sine pœnitentia et vera fide accedunt; eventu tamen diverso. A dignis enim percipitur ad salutem, ab indignis autem ad judicium.: 1
VI. Quod soli digni illud accipiant, indigni autem, qui talem fidem evolantem sursum in cœlos non habent, nihil præter panem et vinum accipiant. : 1
Verius cogitatur Deus quam dicitur, verius est quam cogitatur: 1
Vi contractus mere civilis potest inter Christianos constare veri nominis matrimonium; falsumque est, aut contractum matrimonii inter Christianos semper esse sacramentum, aut nullum esse contractum, si sacramentum excludatur.: 1
Vincite! Cedo; nihil pugno de ritibus illis, et maxime opto, ut dulcis sit ecclesiarum concordia. Fateor etiam hac in re a me peccatum esse, et a Deo veniam peto, quod non procul fugi insidiosas illas deliberationes. Sed illa quæ mihi falsa a te et a Gallo objiciuntur, refutabo.: 1
Virgo ipsa . . . est in iniquitatibus concepta, et in peccatis concepit eam mater ejus, et cum originali peccato nata est, quoniam et ipsa in Adam peccavit, in quo omnes peccaverunt.: 1
Virgo regia falso non eget honore, veris cumalata honorum titulis. . . . Non est hoc Virginem honorare sed honori detraher. . . . Præsumpta novitas mater temeritatis, soror superstitionis, filia levitatis.: 1
Vix quatuor responderunt negative quoad definitionem, et ex hic ipsis tres brevi mutarunt sententiam.: 1
Vocatio externa quæ per præconium Evangelicum fit, etiam vocantis Dei respectu, seria et sincera est. . . . Neque voluntas illa respectu eorum, qui vocationi non parent, inefficax est, quia semper Deus id, quod volens intendit, assequitur,: 1
Voluntas, quam gratia non prævenit, nihil habet luminis, nisi ad aberrandum, ardoris, nisi ad se præcipitandum, virium nisi ad se vulnerandum; est capax omnis mali et incapax ad omne bonum.: 1
Zwinglius misit huc confessionem impressam typis. Dicas simpliciter mente captum esse. De peccato originali, de usu sacramentorum veteres errores palam renovat. De ceremoniis loquitur valde helvetice, hoc est barbarissime, velle se omnes ceremonias esse abolitas. Suam causam de sacra cœna vehementer urget. Episcopos omnes vult deletes esse.: 1
alternatio s. reciprocatio, qua tam divina quam humana idiomata de concreto personæ sive de Christo, ab utraque natura denominato, prædicantur: 1
animam in primo instanti creationis atque infusionis in corpus fuisse speciali Dei gratia et privilegio, intuitu meritorum Christi, ejus Filii, humani generis Redemptoris, a macula peccati originalis præservatam immunem.: 1
appropriatio, quando idiomata humana de concreto divinæ naturæ enuntiantur: 1
atque utpote Regina adstans a dextris Unigeniti Filii Sui, Domini Nostri Jesu Christi, in vestitu deaurato circumamicta varietate, nihil est quod ab Eo impetrare non valeat. Suffragia quoque petamus Beatissimi Petri Apostolorum Principis, et Coapostoli ejus Pauli, omniumque Sanctorum Cœlitum, qui facti jam amici Dei pervenerunt ad cœlestia regna, et coronati possident palmam, ac de sua immortalitate securi, de nostra sunt salute solliciti.: 1
coronatos centum et libellum a se conscriptum gallice in papatum, cuius censuram a Calvino exigit. . . . Accepit Calvinus a multis Angliæ proceribus multas literas plenas humanitatis. Omnes testantur se ejus ingenio et laboribus valde oblectari. Hortantur ut sæpe scribat. Protector scripsit nominatim.: 1
et inobedientiam, quam in Adami lumbis commisit; deinde ab consequentem in ipso conceptu hereditariam corruptionem insitam, qua tota ejus natura depravata et spiritualiter mortua est, adeo quidem, ut recte peccatum originale statuatur duplex . . . imputatum videlicet, et hereditarium inhærens.: 1
et omnes horum similes. Damnamus et Samosatenos, veteres et neotericos, qui cum tantum unam personam esse contendant, de Verbo et Spiritu Sancto astute et impie rhetoricantur, quod non sint personæ distinctæ, sed quod Verbum significet verbum vocale, et Spiritus motum in rebus creatum.: 1
et omnes horum similes. Damnant et Samosatenos, veteres et neotericos, qui, cum tantum unam personam esse contendant, de Verbo et de Spiritu Sancto astute et impie rhetoricantur, quod non sint personæ distinctæ, sed quod Verbum significet verbum vocale, et Spiritus motum in rebus creatum.: 1
in loco inferni altiori, ita ut ad eum ignis non perveniat.: 1
in locum cœlestem. . . . Ascensio fuit visibilis et corporalis, et sæpe ita scripsit tota antiquitas, Christum corporali locatione in aliquo loco esse, ubicunque vult. Corpus localiter alicubi est secundum verum corporis modum, ut Augustinus inquit.: 1
in necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas,: 1
in primo instanti creationis atque infusionis in corpus,: 1
indigne viscentes non quidem nudum aut communem panem calicemque manducant et bibunt, sed ipsum corpus et sanguinem Domini in Sacramento Cœnæ manducantes et bibentes . . . rei fiunt corporis et sanguinis Domini.: 1
juxta formam a sancta synodo in catechesi singulis sacramentis præscribendam, quam episcopi in vulgarem linguam fideliter verti, atque a parochis omnibus populo exponi curabunt.: 1
sine Spiritu Sancto efficere spirituales affectus, quos Deus requirit. . . . Deus antevertit nos, vocat, movet, adjuvat; sed nos viderimus ne repugnemus. Constat enim peccatum oriri a nobis, non a voluntate Dei. Chrysostomus inquit: 1
sine defectu proprietatem suam utraque natura, et sicut formam servi Dei forma non adimit, ita formam Dei servi forma non minuit. . . . Agit utraque forma cum alterius communione quod proprium est; Verbo scilicet operante quod Verbi est, et carne exsequente quod carnis est. Unum horum coruscat miraculis, aliud succumbit injuriis. Et sicut Verbum ab æqualitate paternæ gloriæ non recedit, ita caro naturam nostri generis non relinquit.: 1