Holy Bible

Latin Vulgate Translation

Old Testament

Genesis

Chapter 1

¹in principio creavit Deus caelum et terram ²terra autem erat inanis et vacua et tenebrae super faciem abyssi et spiritus Dei ferebatur super aquas ³dixitque Deus fiat lux et facta est lux ⁴et vidit Deus lucem quod esset bona et divisit lucem ac tenebras ⁵appellavitque lucem diem et tenebras noctem factumque est vespere et mane dies unus ⁶dixit quoque Deus fiat firmamentum in medio aquarum et dividat aquas ab aquis ⁷et fecit Deus firmamentum divisitque aquas quae erant sub firmamento ab his quae erant super firmamentum et factum est ita ⁸vocavitque Deus firmamentum caelum et factum est vespere et mane dies secundus ⁹dixit vero Deus congregentur aquae quae sub caelo sunt in locum unum et appareat arida factumque est ita ¹⁰et vocavit Deus aridam terram congregationesque aquarum appellavit maria et vidit Deus quod esset bonum ¹¹et ait germinet terra herbam virentem et facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum cuius semen in semet ipso sit super terram et factum est ita ¹²et protulit terra herbam virentem et adferentem semen iuxta genus suum lignumque faciens fructum et habens unumquodque sementem secundum speciem suam et vidit Deus quod esset bonum ¹³factumque est vespere et mane dies tertius ¹⁴dixit autem Deus fiant luminaria in firmamento caeli ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos ¹⁵ut luceant in firmamento caeli et inluminent terram et factum est ita ¹⁶fecitque Deus duo magna luminaria luminare maius ut praeesset diei et luminare minus ut praeesset nocti et stellas ¹⁷et posuit eas in firmamento caeli ut lucerent super terram ¹⁸et praeessent diei ac nocti et dividerent lucem ac tenebras et vidit Deus quod esset bonum ¹⁹et factum est vespere et mane dies quartus ²⁰dixit etiam Deus producant aquae reptile animae viventis et volatile super terram sub firmamento caeli ²¹creavitque Deus cete grandia et omnem animam viventem atque motabilem quam produxerant aquae in species suas et omne volatile secundum genus suum et vidit Deus quod esset bonum ²²benedixitque eis dicens crescite et multiplicamini et replete aquas maris avesque multiplicentur super terram ²³et factum est vespere et mane dies quintus ²⁴dixit quoque Deus producat terra animam viventem in genere suo iumenta et reptilia et bestias terrae secundum species suas factumque est ita ²⁵et fecit Deus bestias terrae iuxta species suas et iumenta et omne reptile terrae in genere suo et vidit Deus quod esset bonum ²⁶et ait faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram et praesit piscibus maris et volatilibus caeli et bestiis universaeque terrae omnique reptili quod movetur in terra ²⁷et creavit Deus hominem ad imaginem suam ad imaginem Dei creavit illum masculum et feminam creavit eos ²⁸benedixitque illis Deus et ait crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus quae moventur super terram ²⁹dixitque Deus ecce dedi vobis omnem herbam adferentem semen super terram et universa ligna quae habent in semet ipsis sementem generis sui ut sint vobis in escam ³⁰et cunctis animantibus terrae omnique volucri caeli et universis quae moventur in terra et in quibus est anima vivens ut habeant ad vescendum et factum est ita ³¹viditque Deus cuncta quae fecit et erant valde bona et factum est vespere et mane dies sextus

Chapter 2

¹igitur perfecti sunt caeli et terra et omnis ornatus eorum ²conplevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat et requievit die septimo ab universo opere quod patrarat ³et benedixit diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret ⁴istae generationes caeli et terrae quando creatae sunt in die quo fecit Dominus Deus caelum et terram ⁵et omne virgultum agri antequam oreretur in terra omnemque herbam regionis priusquam germinaret non enim pluerat Dominus Deus super terram et homo non erat qui operaretur terram ⁶sed fons ascendebat e terra inrigans universam superficiem terrae ⁷formavit igitur Dominus Deus hominem de limo terrae et inspiravit in faciem eius spiraculum vitae et factus est homo in animam viventem ⁸plantaverat autem Dominus Deus paradisum voluptatis a principio in quo posuit hominem quem formaverat ⁹produxitque Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave lignum etiam vitae in medio paradisi lignumque scientiae boni et mali ¹⁰et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad inrigandum paradisum qui inde dividitur in quattuor capita ¹¹nomen uni Phison ipse est qui circuit omnem terram Evilat ubi nascitur aurum ¹²et aurum terrae illius optimum est ibique invenitur bdellium et lapis onychinus ¹³et nomen fluvio secundo Geon ipse est qui circuit omnem terram Aethiopiae ¹⁴nomen vero fluminis tertii Tigris ipse vadit contra Assyrios fluvius autem quartus ipse est Eufrates ¹⁵tulit ergo Dominus Deus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis ut operaretur et custodiret illum ¹⁶praecepitque ei dicens ex omni ligno paradisi comede ¹⁷de ligno autem scientiae boni et mali ne comedas in quocumque enim die comederis ex eo morte morieris ¹⁸dixit quoque Dominus Deus non est bonum esse hominem solum faciamus ei adiutorium similem sui ¹⁹formatis igitur Dominus Deus de humo cunctis animantibus terrae et universis volatilibus caeli adduxit ea ad Adam ut videret quid vocaret ea omne enim quod vocavit Adam animae viventis ipsum est nomen eius ²⁰appellavitque Adam nominibus suis cuncta animantia et universa volatilia caeli et omnes bestias terrae Adam vero non inveniebatur adiutor similis eius ²¹inmisit ergo Dominus Deus soporem in Adam cumque obdormisset tulit unam de costis eius et replevit carnem pro ea ²²et aedificavit Dominus Deus costam quam tulerat de Adam in mulierem et adduxit eam ad Adam ²³dixitque Adam hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea haec vocabitur virago quoniam de viro sumpta est ²⁴quam ob rem relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una ²⁵erant autem uterque nudi Adam scilicet et uxor eius et non erubescebant

Chapter 3

¹sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terrae quae fecerat Dominus Deus qui dixit ad mulierem cur praecepit vobis Deus ut non comederetis de omni ligno paradisi ²cui respondit mulier de fructu lignorum quae sunt in paradiso vescemur ³de fructu vero ligni quod est in medio paradisi praecepit nobis Deus ne comederemus et ne tangeremus illud ne forte moriamur ⁴dixit autem serpens ad mulierem nequaquam morte moriemini ⁵scit enim Deus quod in quocumque die comederitis ex eo aperientur oculi vestri et eritis sicut dii scientes bonum et malum ⁶vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile et tulit de fructu illius et comedit deditque viro suo qui comedit ⁷et aperti sunt oculi amborum cumque cognovissent esse se nudos consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata ⁸et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi ⁹vocavitque Dominus Deus Adam et dixit ei ubi es ¹⁰qui ait vocem tuam audivi in paradiso et timui eo quod nudus essem et abscondi me ¹¹cui dixit quis enim indicavit tibi quod nudus esses nisi quod ex ligno de quo tibi praeceperam ne comederes comedisti ¹²dixitque Adam mulier quam dedisti sociam mihi dedit mihi de ligno et comedi ¹³et dixit Dominus Deus ad mulierem quare hoc fecisti quae respondit serpens decepit me et comedi ¹⁴et ait Dominus Deus ad serpentem quia fecisti hoc maledictus es inter omnia animantia et bestias terrae super pectus tuum gradieris et terram comedes cunctis diebus vitae tuae ¹⁵inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius ¹⁶mulieri quoque dixit multiplicabo aerumnas tuas et conceptus tuos in dolore paries filios et sub viri potestate eris et ipse dominabitur tui ¹⁷ad Adam vero dixit quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno ex quo praeceperam tibi ne comederes maledicta terra in opere tuo in laboribus comedes eam cunctis diebus vitae tuae ¹⁸spinas et tribulos germinabit tibi et comedes herbas terrae ¹⁹in sudore vultus tui vesceris pane donec revertaris in terram de qua sumptus es quia pulvis es et in pulverem reverteris ²⁰et vocavit Adam nomen uxoris suae Hava eo quod mater esset cunctorum viventium ²¹fecit quoque Dominus Deus Adam et uxori eius tunicas pellicias et induit eos ²²et ait ecce Adam factus est quasi unus ex nobis sciens bonum et malum nunc ergo ne forte mittat manum suam et sumat etiam de ligno vitae et comedat et vivat in aeternum ²³emisit eum Dominus Deus de paradiso voluptatis ut operaretur terram de qua sumptus est ²⁴eiecitque Adam et conlocavit ante paradisum voluptatis cherubin et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae

Chapter 4

¹Adam vero cognovit Havam uxorem suam quae concepit et peperit Cain dicens possedi hominem per Dominum ²rursusque peperit fratrem eius Abel fuit autem Abel pastor ovium et Cain agricola ³factum est autem post multos dies ut offerret Cain de fructibus terrae munera Domino ⁴Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui et de adipibus eorum et respexit Dominus ad Abel et ad munera eius ⁵ad Cain vero et ad munera illius non respexit iratusque est Cain vehementer et concidit vultus eius ⁶dixitque Dominus ad eum quare maestus es et cur concidit facies tua ⁷nonne si bene egeris recipies sin autem male statim in foribus peccatum aderit sed sub te erit appetitus eius et tu dominaberis illius ⁸dixitque Cain ad Abel fratrem suum egrediamur foras cumque essent in agro consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum ⁹et ait Dominus ad Cain ubi est Abel frater tuus qui respondit nescio num custos fratris mei sum ¹⁰dixitque ad eum quid fecisti vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra ¹¹nunc igitur maledictus eris super terram quae aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua ¹²cum operatus fueris eam non dabit tibi fructus suos vagus et profugus eris super terram ¹³dixitque Cain ad Dominum maior est iniquitas mea quam ut veniam merear ¹⁴ecce eicis me hodie a facie terrae et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra omnis igitur qui invenerit me occidet me ¹⁵dixitque ei Dominus nequaquam ita fiet sed omnis qui occiderit Cain septuplum punietur posuitque Dominus Cain signum ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum ¹⁶egressusque Cain a facie Domini habitavit in terra profugus ad orientalem plagam Eden ¹⁷cognovit autem Cain uxorem suam quae concepit et peperit Enoch et aedificavit civitatem vocavitque nomen eius ex nomine filii sui Enoch ¹⁸porro Enoch genuit Irad et Irad genuit Maviahel et Maviahel genuit Matusahel et Matusahel genuit Lamech ¹⁹qui accepit uxores duas nomen uni Ada et nomen alteri Sella ²⁰genuitque Ada Iabel qui fuit pater habitantium in tentoriis atque pastorum ²¹et nomen fratris eius Iubal ipse fuit pater canentium cithara et organo ²²Sella quoque genuit Thubalcain qui fuit malleator et faber in cuncta opera aeris et ferri soror vero Thubalcain Noemma ²³dixitque Lamech uxoribus suis Adae et Sellae audite vocem meam uxores Lamech auscultate sermonem meum quoniam occidi virum in vulnus meum et adulescentulum in livorem meum ²⁴septuplum ultio dabitur de Cain de Lamech vero septuagies septies ²⁵cognovit quoque adhuc Adam uxorem suam et peperit filium vocavitque nomen eius Seth dicens posuit mihi Deus semen aliud pro Abel quem occidit Cain ²⁶sed et Seth natus est filius quem vocavit Enos iste coepit invocare nomen Domini

Chapter 5

¹hic est liber generationis Adam in die qua creavit Deus hominem ad similitudinem Dei fecit illum ²masculum et feminam creavit eos et benedixit illis et vocavit nomen eorum Adam in die qua creati sunt ³vixit autem Adam centum triginta annis et genuit ad similitudinem et imaginem suam vocavitque nomen eius Seth ⁴et facti sunt dies Adam postquam genuit Seth octingenti anni genuitque filios et filias ⁵et factum est omne tempus quod vixit Adam anni nongenti triginta et mortuus est ⁶vixit quoque Seth centum quinque annos et genuit Enos ⁷vixitque Seth postquam genuit Enos octingentis septem annis genuitque filios et filias ⁸et facti sunt omnes dies Seth nongentorum duodecim annorum et mortuus est ⁹vixit vero Enos nonaginta annis et genuit Cainan ¹⁰post cuius ortum vixit octingentis quindecim annis et genuit filios et filias ¹¹factique sunt omnes dies Enos nongentorum quinque annorum et mortuus est ¹²vixit quoque Cainan septuaginta annis et genuit Malalehel ¹³et vixit Cainan postquam genuit Malalehel octingentos quadraginta annos genuitque filios et filias ¹⁴et facti sunt omnes dies Cainan nongenti decem anni et mortuus est ¹⁵vixit autem Malalehel sexaginta quinque annos et genuit Iared ¹⁶et vixit Malalehel postquam genuit Iared octingentis triginta annis et genuit filios et filias ¹⁷et facti sunt omnes dies Malalehel octingenti nonaginta quinque anni et mortuus est ¹⁸vixitque Iared centum sexaginta duobus annis et genuit Enoch ¹⁹et vixit Iared postquam genuit Enoch octingentos annos et genuit filios et filias ²⁰et facti sunt omnes dies Iared nongenti sexaginta duo anni et mortuus est ²¹porro Enoch vixit sexaginta quinque annis et genuit Mathusalam ²²et ambulavit Enoch cum Deo postquam genuit Mathusalam trecentis annis et genuit filios et filias ²³et facti sunt omnes dies Enoch trecenti sexaginta quinque anni ²⁴ambulavitque cum Deo et non apparuit quia tulit eum Deus ²⁵vixit quoque Mathusalam centum octoginta septem annos et genuit Lamech ²⁶et vixit Mathusalam postquam genuit Lamech septingentos octoginta duos annos et genuit filios et filias ²⁷et facti sunt omnes dies Mathusalae nongenti sexaginta novem anni et mortuus est ²⁸vixit autem Lamech centum octoginta duobus annis et genuit filium ²⁹vocavitque nomen eius Noe dicens iste consolabitur nos ab operibus et laboribus manuum nostrarum in terra cui maledixit Dominus ³⁰vixitque Lamech postquam genuit Noe quingentos nonaginta quinque annos et genuit filios et filias ³¹et facti sunt omnes dies Lamech septingenti septuaginta septem anni et mortuus est ³²Noe vero cum quingentorum esset annorum genuit Sem et Ham et Iafeth

Chapter 6

¹cumque coepissent homines multiplicari super terram et filias procreassent ²videntes filii Dei filias eorum quod essent pulchrae acceperunt uxores sibi ex omnibus quas elegerant ³dixitque Deus non permanebit spiritus meus in homine in aeternum quia caro est eruntque dies illius centum viginti annorum ⁴gigantes autem erant super terram in diebus illis postquam enim ingressi sunt filii Dei ad filias hominum illaeque genuerunt isti sunt potentes a saeculo viri famosi ⁵videns autem Deus quod multa malitia hominum esset in terra et cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore ⁶paenituit eum quod hominem fecisset in terra et tactus dolore cordis intrinsecus ⁷delebo inquit hominem quem creavi a facie terrae ab homine usque ad animantia a reptili usque ad volucres caeli paenitet enim me fecisse eos ⁸Noe vero invenit gratiam coram Domino ⁹hae generationes Noe Noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis cum Deo ambulavit ¹⁰et genuit tres filios Sem Ham et Iafeth ¹¹corrupta est autem terra coram Deo et repleta est iniquitate ¹²cumque vidisset Deus terram esse corruptam omnis quippe caro corruperat viam suam super terram ¹³dixit ad Noe finis universae carnis venit coram me repleta est terra iniquitate a facie eorum et ego disperdam eos cum terra ¹⁴fac tibi arcam de lignis levigatis mansiunculas in arca facies et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus ¹⁵et sic facies eam trecentorum cubitorum erit longitudo arcae quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo illius ¹⁶fenestram in arca facies et in cubito consummabis summitatem ostium autem arcae pones ex latere deorsum cenacula et tristega facies in ea ¹⁷ecce ego adducam diluvii aquas super terram ut interficiam omnem carnem in qua spiritus vitae est subter caelum universa quae in terra sunt consumentur ¹⁸ponamque foedus meum tecum et ingredieris arcam tu et filii tui uxor tua et uxores filiorum tuorum tecum ¹⁹et ex cunctis animantibus universae carnis bina induces in arcam ut vivant tecum masculini sexus et feminini ²⁰de volucribus iuxta genus suum et de iumentis in genere suo et ex omni reptili terrae secundum genus suum bina de omnibus ingredientur tecum ut possint vivere ²¹tolles igitur tecum ex omnibus escis quae mandi possunt et conportabis apud te et erunt tam tibi quam illis in cibum ²²fecit ergo Noe omnia quae praeceperat illi Deus

Chapter 7

¹dixitque Dominus ad eum ingredere tu et omnis domus tua arcam te enim vidi iustum coram me in generatione hac ²ex omnibus animantibus mundis tolle septena septena masculum et feminam de animantibus vero non mundis duo duo masculum et feminam ³sed et de volatilibus caeli septena septena masculum et feminam ut salvetur semen super faciem universae terrae ⁴adhuc enim et post dies septem ego pluam super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus et delebo omnem substantiam quam feci de superficie terrae ⁵fecit ergo Noe omnia quae mandaverat ei Dominus ⁶eratque sescentorum annorum quando diluvii aquae inundaverunt super terram ⁷et ingressus est Noe et filii eius uxor eius et uxores filiorum eius cum eo in arcam propter aquas diluvii ⁸de animantibus quoque mundis et inmundis et de volucribus et ex omni quod movetur super terram ⁹duo et duo ingressa sunt ad Noe in arcam masculus et femina sicut praeceperat Deus Noe ¹⁰cumque transissent septem dies aquae diluvii inundaverunt super terram ¹¹anno sescentesimo vitae Noe mense secundo septimodecimo die mensis rupti sunt omnes fontes abyssi magnae et cataractae caeli apertae sunt ¹²et facta est pluvia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus ¹³in articulo diei illius ingressus est Noe et Sem et Ham et Iafeth filii eius uxor illius et tres uxores filiorum eius cum eis in arcam ¹⁴ipsi et omne animal secundum genus suum universaque iumenta in genus suum et omne quod movetur super terram in genere suo cunctumque volatile secundum genus suum universae aves omnesque volucres ¹⁵ingressae sunt ad Noe in arcam bina et bina ex omni carne in qua erat spiritus vitae ¹⁶et quae ingressa sunt masculus et femina ex omni carne introierunt sicut praeceperat ei Deus et inclusit eum Dominus de foris ¹⁷factumque est diluvium quadraginta diebus super terram et multiplicatae sunt aquae et elevaverunt arcam in sublime a terra ¹⁸vehementer inundaverunt et omnia repleverunt in superficie terrae porro arca ferebatur super aquas ¹⁹et aquae praevaluerunt nimis super terram opertique sunt omnes montes excelsi sub universo caelo ²⁰quindecim cubitis altior fuit aqua super montes quos operuerat ²¹consumptaque est omnis caro quae movebatur super terram volucrum animantium bestiarum omniumque reptilium quae reptant super terram universi homines ²²et cuncta in quibus spiraculum vitae est in terra mortua sunt ²³et delevit omnem substantiam quae erat super terram ab homine usque ad pecus tam reptile quam volucres caeli et deleta sunt de terra remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in arca ²⁴obtinueruntque aquae terras centum quinquaginta diebus

Chapter 8

¹recordatus autem Deus Noe cunctarumque animantium et omnium iumentorum quae erant cum eo in arca adduxit spiritum super terram et inminutae sunt aquae ²et clausi sunt fontes abyssi et cataractae caeli et prohibitae sunt pluviae de caelo ³reversaeque aquae de terra euntes et redeuntes et coeperunt minui post centum quinquaginta dies ⁴requievitque arca mense septimo vicesima septima die mensis super montes Armeniae ⁵at vero aquae ibant et decrescebant usque ad decimum mensem decimo enim mense prima die mensis apparuerunt cacumina montium ⁶cumque transissent quadraginta dies aperiens Noe fenestram arcae quam fecerat dimisit corvum ⁷qui egrediebatur et revertebatur donec siccarentur aquae super terram ⁸emisit quoque columbam post eum ut videret si iam cessassent aquae super faciem terrae ⁹quae cum non invenisset ubi requiesceret pes eius reversa est ad eum in arcam aquae enim erant super universam terram extenditque manum et adprehensam intulit in arcam ¹⁰expectatis autem ultra septem diebus aliis rursum dimisit columbam ex arca ¹¹at illa venit ad eum ad vesperam portans ramum olivae virentibus foliis in ore suo intellexit ergo Noe quod cessassent aquae super terram ¹²expectavitque nihilominus septem alios dies et emisit columbam quae non est reversa ultra ad eum ¹³igitur sescentesimo primo anno primo mense prima die mensis inminutae sunt aquae super terram et aperiens Noe tectum arcae aspexit viditque quod exsiccata esset superficies terrae ¹⁴mense secundo septima et vicesima die mensis arefacta est terra ¹⁵locutus est autem Deus ad Noe dicens ¹⁶egredere de arca tu et uxor tua filii tui et uxores filiorum tuorum tecum ¹⁷cuncta animantia quae sunt apud te ex omni carne tam in volatilibus quam in bestiis et in universis reptilibus quae reptant super terram educ tecum et ingredimini super terram crescite et multiplicamini super eam ¹⁸egressus est ergo Noe et filii eius uxor illius et uxores filiorum eius cum eo ¹⁹sed et omnia animantia iumenta et reptilia quae repunt super terram secundum genus suum arcam egressa sunt ²⁰aedificavit autem Noe altare Domino et tollens de cunctis pecoribus et volucribus mundis obtulit holocausta super altare ²¹odoratusque est Dominus odorem suavitatis et ait ad eum nequaquam ultra maledicam terrae propter homines sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adulescentia sua non igitur ultra percutiam omnem animantem sicut feci ²²cunctis diebus terrae sementis et messis frigus et aestus aestas et hiemps nox et dies non requiescent

Chapter 9

¹benedixitque Deus Noe et filiis eius et dixit ad eos crescite et multiplicamini et implete terram ²et terror vester ac tremor sit super cuncta animalia terrae et super omnes volucres caeli cum universis quae moventur in terra omnes pisces maris manui vestrae traditi sunt ³et omne quod movetur et vivit erit vobis in cibum quasi holera virentia tradidi vobis omnia ⁴excepto quod carnem cum sanguine non comedetis ⁵sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum et de manu hominis de manu viri et fratris eius requiram animam hominis ⁶quicumque effuderit humanum sanguinem fundetur sanguis illius ad imaginem quippe Dei factus est homo ⁷vos autem crescite et multiplicamini et ingredimini super terram et implete eam ⁸haec quoque dixit Deus ad Noe et ad filios eius cum eo ⁹ecce ego statuam pactum meum vobiscum et cum semine vestro post vos ¹⁰et ad omnem animam viventem quae est vobiscum tam in volucribus quam in iumentis et pecudibus terrae cunctis quae egressa sunt de arca et universis bestiis terrae ¹¹statuam pactum meum vobiscum et nequaquam ultra interficietur omnis caro aquis diluvii neque erit deinceps diluvium dissipans terram ¹²dixitque Deus hoc signum foederis quod do inter me et vos et ad omnem animam viventem quae est vobiscum in generationes sempiternas ¹³arcum meum ponam in nubibus et erit signum foederis inter me et inter terram ¹⁴cumque obduxero nubibus caelum apparebit arcus meus in nubibus ¹⁵et recordabor foederis mei vobiscum et cum omni anima vivente quae carnem vegetat et non erunt ultra aquae diluvii ad delendam universam carnem ¹⁶eritque arcus in nubibus et videbo illum et recordabor foederis sempiterni quod pactum est inter Deum et inter omnem animam viventem universae carnis quae est super terram ¹⁷dixitque Deus Noe hoc erit signum foederis quod constitui inter me et inter omnem carnem super terram ¹⁸erant igitur filii Noe qui egressi sunt de arca Sem Ham et Iafeth porro Ham ipse est pater Chanaan ¹⁹tres isti sunt filii Noe et ab his disseminatum est omne hominum genus super universam terram ²⁰coepitque Noe vir agricola exercere terram et plantavit vineam ²¹bibensque vinum inebriatus est et nudatus in tabernaculo suo ²²quod cum vidisset Ham pater Chanaan verenda scilicet patris sui esse nuda nuntiavit duobus fratribus suis foras ²³at vero Sem et Iafeth pallium inposuerunt umeris suis et incedentes retrorsum operuerunt verecunda patris sui faciesque eorum aversae erant et patris virilia non viderunt ²⁴evigilans autem Noe ex vino cum didicisset quae fecerat ei filius suus minor ²⁵ait maledictus Chanaan servus servorum erit fratribus suis ²⁶dixitque benedictus Dominus Deus Sem sit Chanaan servus eius ²⁷dilatet Deus Iafeth et habitet in tabernaculis Sem sitque Chanaan servus eius ²⁸vixit autem Noe post diluvium trecentis quinquaginta annis ²⁹et impleti sunt omnes dies eius nongentorum quinquaginta annorum et mortuus est

Chapter 10

¹hae generationes filiorum Noe Sem Ham Iafeth natique sunt eis filii post diluvium ²filii Iafeth Gomer Magog et Madai Iavan et Thubal et Mosoch et Thiras ³porro filii Gomer Aschenez et Rifath et Thogorma ⁴filii autem Iavan Elisa et Tharsis Cetthim et Dodanim ⁵ab his divisae sunt insulae gentium in regionibus suis unusquisque secundum linguam et familias in nationibus suis ⁶filii autem Ham Chus et Mesraim et Fut et Chanaan ⁷filii Chus Saba et Hevila et Sabatha et Regma et Sabathaca filii Regma Saba et Dadan ⁸porro Chus genuit Nemrod ipse coepit esse potens in terra ⁹et erat robustus venator coram Domino ab hoc exivit proverbium quasi Nemrod robustus venator coram Domino ¹⁰fuit autem principium regni eius Babylon et Arach et Archad et Chalanne in terra Sennaar ¹¹de terra illa egressus est Assur et aedificavit Nineven et plateas civitatis et Chale ¹²Resen quoque inter Nineven et Chale haec est civitas magna ¹³at vero Mesraim genuit Ludim et Anamim et Laabim Nepthuim ¹⁴et Phetrusim et Cesluim de quibus egressi sunt Philisthim et Capthurim ¹⁵Chanaan autem genuit Sidonem primogenitum suum Ettheum ¹⁶et Iebuseum et Amorreum Gergeseum ¹⁷Eveum et Araceum Sineum ¹⁸et Aradium Samariten et Amatheum et post haec disseminati sunt populi Chananeorum ¹⁹factique sunt termini Chanaan venientibus a Sidone Geraram usque Gazam donec ingrediaris Sodomam et Gomorram et Adama et Seboim usque Lesa ²⁰hii filii Ham in cognationibus et linguis et generationibus terrisque et gentibus suis ²¹de Sem quoque nati sunt patre omnium filiorum Eber fratre Iafeth maiore ²²filii Sem Aelam et Assur et Arfaxad et Lud et Aram ²³filii Aram Us et Hul et Gether et Mes ²⁴at vero Arfaxad genuit Sala de quo ortus est Eber ²⁵natique sunt Eber filii duo nomen uni Faleg eo quod in diebus eius divisa sit terra et nomen fratris eius Iectan ²⁶qui Iectan genuit Helmodad et Saleph et Asarmoth Iare ²⁷et Aduram et Uzal Decla ²⁸et Ebal et Abimahel Saba ²⁹et Ophir et Evila et Iobab omnes isti filii Iectan ³⁰et facta est habitatio eorum de Messa pergentibus usque Sephar montem orientalem ³¹isti filii Sem secundum cognationes et linguas et regiones in gentibus suis ³²hae familiae Noe iuxta populos et nationes suas ab his divisae sunt gentes in terra post diluvium

Chapter 11

¹erat autem terra labii unius et sermonum eorundem ²cumque proficiscerentur de oriente invenerunt campum in terra Sennaar et habitaverunt in eo ³dixitque alter ad proximum suum venite faciamus lateres et coquamus eos igni habueruntque lateres pro saxis et bitumen pro cemento ⁴et dixerunt venite faciamus nobis civitatem et turrem cuius culmen pertingat ad caelum et celebremus nomen nostrum antequam dividamur in universas terras ⁵descendit autem Dominus ut videret civitatem et turrem quam aedificabant filii Adam ⁶et dixit ecce unus est populus et unum labium omnibus coeperuntque hoc facere nec desistent a cogitationibus suis donec eas opere conpleant ⁷venite igitur descendamus et confundamus ibi linguam eorum ut non audiat unusquisque vocem proximi sui ⁸atque ita divisit eos Dominus ex illo loco in universas terras et cessaverunt aedificare civitatem ⁹et idcirco vocatum est nomen eius Babel quia ibi confusum est labium universae terrae et inde dispersit eos Dominus super faciem cunctarum regionum ¹⁰hae generationes Sem Sem centum erat annorum quando genuit Arfaxad biennio post diluvium ¹¹vixitque Sem postquam genuit Arfaxad quingentos annos et genuit filios et filias ¹²porro Arfaxad vixit triginta quinque annos et genuit Sale ¹³vixitque Arfaxad postquam genuit Sale trecentis tribus annis et genuit filios et filias ¹⁴Sale quoque vixit triginta annis et genuit Eber ¹⁵vixitque Sale postquam genuit Eber quadringentis tribus annis et genuit filios et filias ¹⁶vixit autem Eber triginta quattuor annis et genuit Faleg ¹⁷et vixit Eber postquam genuit Faleg quadringentis triginta annis et genuit filios et filias ¹⁸vixit quoque Faleg triginta annis et genuit Reu ¹⁹vixitque Faleg postquam genuit Reu ducentis novem annis et genuit filios et filias ²⁰vixit autem Reu triginta duobus annis et genuit Sarug ²¹vixitque Reu postquam genuit Sarug ducentis septem annis et genuit filios et filias ²²vixit vero Sarug triginta annis et genuit Nahor ²³vixitque Sarug postquam genuit Nahor ducentos annos et genuit filios et filias ²⁴vixit autem Nahor viginti novem annis et genuit Thare ²⁵vixitque Nahor postquam genuit Thare centum decem et novem annos et genuit filios et filias ²⁶vixitque Thare septuaginta annis et genuit Abram et Nahor et Aran ²⁷hae sunt autem generationes Thare Thare genuit Abram et Nahor et Aran porro Aran genuit Loth ²⁸mortuusque est Aran ante Thare patrem suum in terra nativitatis suae in Ur Chaldeorum ²⁹duxerunt autem Abram et Nahor uxores nomen autem uxoris Abram Sarai et nomen uxoris Nahor Melcha filia Aran patris Melchae et patris Ieschae ³⁰erat autem Sarai sterilis nec habebat liberos ³¹tulit itaque Thare Abram filium suum et Loth filium Aran filium filii sui et Sarai nurum suam uxorem Abram filii sui et eduxit eos de Ur Chaldeorum ut irent in terram Chanaan veneruntque usque Haran et habitaverunt ibi ³²et facti sunt dies Thare ducentorum quinque annorum et mortuus est in Haran

Chapter 12

¹dixit autem Dominus ad Abram egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui in terram quam monstrabo tibi ²faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus ³benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae ⁴egressus est itaque Abram sicut praeceperat ei Dominus et ivit cum eo Loth septuaginta quinque annorum erat Abram cum egrederetur de Haran ⁵tulitque Sarai uxorem suam et Loth filium fratris sui universamque substantiam quam possederant et animas quas fecerant in Haran et egressi sunt ut irent in terram Chanaan cumque venissent in eam ⁶pertransivit Abram terram usque ad locum Sychem usque ad convallem Inlustrem Chananeus autem tunc erat in terra ⁷apparuitque Dominus Abram et dixit ei semini tuo dabo terram hanc qui aedificavit ibi altare Domino qui apparuerat ei ⁸et inde transgrediens ad montem qui erat contra orientem Bethel tetendit ibi tabernaculum suum ab occidente habens Bethel et ab oriente Ai aedificavit quoque ibi altare Domino et invocavit nomen eius ⁹perrexitque Abram vadens et ultra progrediens ad meridiem ¹⁰facta est autem fames in terra descenditque Abram in Aegyptum ut peregrinaretur ibi praevaluerat enim fames in terra ¹¹cumque prope esset ut ingrederetur Aegyptum dixit Sarai uxori suae novi quod pulchra sis mulier ¹²et quod cum viderint te Aegyptii dicturi sunt uxor ipsius est et interficient me et te reservabunt ¹³dic ergo obsecro te quod soror mea sis ut bene sit mihi propter te et vivat anima mea ob gratiam tui ¹⁴cum itaque ingressus esset Abram Aegyptum viderunt Aegyptii mulierem quod esset pulchra nimis ¹⁵et nuntiaverunt principes Pharaoni et laudaverunt eam apud illum et sublata est mulier in domum Pharaonis ¹⁶Abram vero bene usi sunt propter illam fueruntque ei oves et boves et asini et servi et famulae et asinae et cameli ¹⁷flagellavit autem Dominus Pharaonem plagis maximis et domum eius propter Sarai uxorem Abram ¹⁸vocavitque Pharao Abram et dixit ei quidnam est quod fecisti mihi quare non indicasti quod uxor tua esset ¹⁹quam ob causam dixisti esse sororem tuam ut tollerem eam mihi in uxorem nunc igitur ecce coniux tua accipe eam et vade ²⁰praecepitque Pharao super Abram viris et deduxerunt eum et uxorem illius et omnia quae habebat

Chapter 13

¹ascendit ergo Abram de Aegypto ipse et uxor eius et omnia quae habebat et Loth cum eo ad australem plagam ²erat autem dives valde in possessione argenti et auri ³reversusque est per iter quo venerat a meridie in Bethel usque ad locum ubi prius fixerat tabernaculum inter Bethel et Ai ⁴in loco altaris quod fecerat prius et invocavit ibi nomen Domini ⁵sed et Loth qui erat cum Abram fuerunt greges ovium et armenta et tabernacula ⁶nec poterat eos capere terra ut habitarent simul erat quippe substantia eorum multa et non quibant habitare communiter ⁷unde et facta est rixa inter pastores gregum Abram et Loth eo autem tempore Chananeus et Ferezeus habitabant in illa terra ⁸dixit ergo Abram ad Loth ne quaeso sit iurgium inter me et te et inter pastores meos et pastores tuos fratres enim sumus ⁹ecce universa terra coram te est recede a me obsecro si ad sinistram ieris ego ad dexteram tenebo si tu dexteram elegeris ego ad sinistram pergam ¹⁰elevatis itaque Loth oculis vidit omnem circa regionem Iordanis quae universa inrigabatur antequam subverteret Dominus Sodomam et Gomorram sicut paradisus Domini et sicut Aegyptus venientibus in Segor ¹¹elegitque sibi Loth regionem circa Iordanem et recessit ab oriente divisique sunt alterutrum a fratre suo ¹²Abram habitavit in terra Chanaan Loth moratus est in oppidis quae erant circa Iordanem et habitavit in Sodomis ¹³homines autem Sodomitae pessimi erant et peccatores coram Domino nimis ¹⁴dixitque Dominus ad Abram postquam divisus est Loth ab eo leva oculos tuos et vide a loco in quo nunc es ad aquilonem et ad meridiem ad orientem et ad occidentem ¹⁵omnem terram quam conspicis tibi dabo et semini tuo usque in sempiternum ¹⁶faciamque semen tuum sicut pulverem terrae si quis potest hominum numerare pulverem semen quoque tuum numerare poterit ¹⁷surge et perambula terram in longitudine et in latitudine sua quia tibi daturus sum eam ¹⁸movens igitur Abram tabernaculum suum venit et habitavit iuxta convallem Mambre quod est in Hebron aedificavitque ibi altare Domino

Chapter 14

¹factum est autem in illo tempore ut Amrafel rex Sennaar et Arioch rex Ponti et Chodorlahomor rex Aelamitarum et Thadal rex Gentium ²inirent bellum contra Bara regem Sodomorum et contra Bersa regem Gomorrae et contra Sennaab regem Adamae et contra Semeber regem Seboim contraque regem Balae ipsa est Segor ³omnes hii convenerunt in vallem Silvestrem quae nunc est mare Salis ⁴duodecim enim annis servierant Chodorlahomor et tertiodecimo anno recesserunt ab eo ⁵igitur anno quartodecimo venit Chodorlahomor et reges qui erant cum eo percusseruntque Rafaim in Astharothcarnaim et Zuzim cum eis et Emim in Savecariathaim ⁶et Chorreos in montibus Seir usque ad campestria Pharan quae est in solitudine ⁷reversique sunt et venerunt ad fontem Mesfat ipsa est Cades et percusserunt omnem regionem Amalechitarum et Amorreum qui habitabat in Asasonthamar ⁸et egressi sunt rex Sodomorum et rex Gomorrae rexque Adamae et rex Seboim necnon et rex Balae quae est Segor et direxerunt contra eos aciem in valle Silvestri ⁹scilicet adversum Chodorlahomor regem Aelamitarum et Thadal regem Gentium et Amrafel regem Sennaar et Arioch regem Ponti quattuor reges adversus quinque ¹⁰vallis autem Silvestris habebat puteos multos bituminis itaque rex Sodomorum et Gomorrae terga verterunt cecideruntque ibi et qui remanserant fugerunt ad montem ¹¹tulerunt autem omnem substantiam Sodomorum et Gomorrae et universa quae ad cibum pertinent et abierunt ¹²necnon et Loth et substantiam eius filium fratris Abram qui habitabat in Sodomis ¹³et ecce unus qui evaserat nuntiavit Abram Hebraeo qui habitabat in convalle Mambre Amorrei fratris Eschol et fratris Aner hii enim pepigerant foedus cum Abram ¹⁴quod cum audisset Abram captum videlicet Loth fratrem suum numeravit expeditos vernaculos suos trecentos decem et octo et persecutus est eos usque Dan ¹⁵et divisis sociis inruit super eos nocte percussitque eos et persecutus est usque Hoba quae est ad levam Damasci ¹⁶reduxitque omnem substantiam et Loth fratrem suum cum substantia illius mulieres quoque et populum ¹⁷egressus est autem rex Sodomorum in occursum eius postquam reversus est a caede Chodorlahomor et regum qui cum eo erant in valle Save quae est vallis Regis ¹⁸at vero Melchisedech rex Salem proferens panem et vinum erat enim sacerdos Dei altissimi ¹⁹benedixit ei et ait benedictus Abram Deo excelso qui creavit caelum et terram ²⁰et benedictus Deus excelsus quo protegente hostes in manibus tuis sunt et dedit ei decimas ex omnibus ²¹dixit autem rex Sodomorum ad Abram da mihi animas cetera tolle tibi ²²qui respondit ei levo manum meam ad Dominum Deum excelsum possessorem caeli et terrae ²³quod a filo subteminis usque ad corrigiam caligae non accipiam ex omnibus quae tua sunt ne dicas ego ditavi Abram ²⁴exceptis his quae comederunt iuvenes et partibus virorum qui venerunt mecum Aner Eschol et Mambre isti accipient partes suas

Chapter 15

¹his itaque transactis factus est sermo Domini ad Abram per visionem dicens noli timere Abram ego protector tuus sum et merces tua magna nimis ²dixitque Abram Domine Deus quid dabis mihi ego vadam absque liberis et filius procuratoris domus meae iste Damascus Eliezer ³addiditque Abram mihi autem non dedisti semen et ecce vernaculus meus heres meus erit ⁴statimque sermo Domini factus est ad eum dicens non erit hic heres tuus sed qui egredietur de utero tuo ipsum habebis heredem ⁵eduxitque eum foras et ait illi suspice caelum et numera stellas si potes et dixit ei sic erit semen tuum ⁶credidit Domino et reputatum est ei ad iustitiam ⁷dixitque ad eum ego Dominus qui eduxi te de Ur Chaldeorum ut darem tibi terram istam et possideres eam ⁸at ille ait Domine Deus unde scire possum quod possessurus sim eam ⁹respondens Dominus sume inquit mihi vaccam triennem et capram trimam et arietem annorum trium turturem quoque et columbam ¹⁰qui tollens universa haec divisit per medium et utrasque partes contra se altrinsecus posuit aves autem non divisit ¹¹descenderuntque volucres super cadavera et abigebat eas Abram ¹²cumque sol occumberet sopor inruit super Abram et horror magnus et tenebrosus invasit eum ¹³dictumque est ad eum scito praenoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua et subicient eos servituti et adfligent quadringentis annis ¹⁴verumtamen gentem cui servituri sunt ego iudicabo et post haec egredientur cum magna substantia ¹⁵tu autem ibis ad patres tuos in pace sepultus in senectute bona ¹⁶generatione autem quarta revertentur huc necdum enim conpletae sunt iniquitates Amorreorum usque ad praesens tempus ¹⁷cum ergo occubuisset sol facta est caligo tenebrosa et apparuit clibanus fumans et lampas ignis transiens inter divisiones illas ¹⁸in die illo pepigit Dominus cum Abram foedus dicens semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti usque ad fluvium magnum flumen Eufraten ¹⁹Cineos et Cenezeos et Cedmoneos ²⁰et Hettheos et Ferezeos Rafaim quoque ²¹et Amorreos et Chananeos et Gergeseos et Iebuseos

Chapter 16

¹igitur Sarai uxor Abram non genuerat liberos sed habens ancillam aegyptiam nomine Agar ²dixit marito suo ecce conclusit me Dominus ne parerem ingredere ad ancillam meam si forte saltem ex illa suscipiam filios cumque ille adquiesceret deprecanti ³tulit Agar Aegyptiam ancillam suam post annos decem quam habitare coeperant in terra Chanaan et dedit eam viro suo uxorem ⁴qui ingressus est ad eam at illa concepisse se videns despexit dominam suam ⁵dixitque Sarai ad Abram inique agis contra me ego dedi ancillam meam in sinum tuum quae videns quod conceperit despectui me habet iudicet Dominus inter me et te ⁶cui respondens Abram ecce ait ancilla tua in manu tua est utere ea ut libet adfligente igitur eam Sarai fugam iniit ⁷cumque invenisset illam angelus Domini iuxta fontem aquae in solitudine qui est in via Sur ⁸dixit ad eam Agar ancilla Sarai unde venis et quo vadis quae respondit a facie Sarai dominae meae ego fugio ⁹dixitque ei angelus Domini revertere ad dominam tuam et humiliare sub manibus ipsius ¹⁰et rursum multiplicans inquit multiplicabo semen tuum et non numerabitur prae multitudine ¹¹ac deinceps ecce ait concepisti et paries filium vocabisque nomen eius Ismahel eo quod audierit Dominus adflictionem tuam ¹²hic erit ferus homo manus eius contra omnes et manus omnium contra eum et e regione universorum fratrum suorum figet tabernacula ¹³vocavit autem nomen Domini qui loquebatur ad eam Tu Deus qui vidisti me dixit enim profecto hic vidi posteriora videntis me ¹⁴propterea appellavit puteum illum puteum Viventis et videntis me ipse est inter Cades et Barad ¹⁵peperitque Abrae filium qui vocavit nomen eius Ismahel ¹⁶octoginta et sex annorum erat quando peperit ei Agar Ismahelem

Chapter 17

¹postquam vero nonaginta et novem annorum esse coeperat apparuit ei Dominus dixitque ad eum ego Deus omnipotens ambula coram me et esto perfectus ²ponamque foedus meum inter me et te et multiplicabo te vehementer nimis ³cecidit Abram pronus in faciem ⁴dixitque ei Deus ego sum et pactum meum tecum erisque pater multarum gentium ⁵nec ultra vocabitur nomen tuum Abram sed appellaberis Abraham quia patrem multarum gentium constitui te ⁶faciamque te crescere vehementissime et ponam in gentibus regesque ex te egredientur ⁷et statuam pactum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationibus suis foedere sempiterno ut sim Deus tuus et seminis tui post te ⁸daboque tibi et semini tuo terram peregrinationis tuae omnem terram Chanaan in possessionem aeternam eroque Deus eorum ⁹dixit iterum Deus ad Abraham et tu ergo custodies pactum meum et semen tuum post te in generationibus suis ¹⁰hoc est pactum quod observabitis inter me et vos et semen tuum post te circumcidetur ex vobis omne masculinum ¹¹et circumcidetis carnem praeputii vestri ut sit in signum foederis inter me et vos ¹²infans octo dierum circumcidetur in vobis omne masculinum in generationibus vestris tam vernaculus quam empticius circumcidetur et quicumque non fuerit de stirpe vestra ¹³eritque pactum meum in carne vestra in foedus aeternum ¹⁴masculus cuius praeputii caro circumcisa non fuerit delebitur anima illa de populo suo quia pactum meum irritum fecit ¹⁵dixit quoque Deus ad Abraham Sarai uxorem tuam non vocabis Sarai sed Sarram ¹⁶et benedicam ei et ex illa dabo tibi filium cui benedicturus sum eritque in nationes et reges populorum orientur ex eo ¹⁷cecidit Abraham in faciem et risit dicens in corde suo putasne centenario nascetur filius et Sarra nonagenaria pariet ¹⁸dixitque ad Deum utinam Ismahel vivat coram te ¹⁹et ait Deus ad Abraham Sarra uxor tua pariet tibi filium vocabisque nomen eius Isaac et constituam pactum meum illi in foedus sempiternum et semini eius post eum ²⁰super Ismahel quoque exaudivi te ecce benedicam ei et augebo et multiplicabo eum valde duodecim duces generabit et faciam illum in gentem magnam ²¹pactum vero meum statuam ad Isaac quem pariet tibi Sarra tempore isto in anno altero ²²cumque finitus esset sermo loquentis cum eo ascendit Deus ab Abraham ²³tulit autem Abraham Ismahelem filium suum et omnes vernaculos domus suae universosque quos emerat cunctos mares ex omnibus viris domus suae et circumcidit carnem praeputii eorum statim in ipsa die sicut praeceperat ei Deus ²⁴nonaginta novem erat annorum quando circumcidit carnem praeputii sui ²⁵et Ismahel filius eius tredecim annos impleverat tempore circumcisionis suae ²⁶eadem die circumcisus est Abraham et Ismahel filius eius ²⁷et omnes viri domus illius tam vernaculi quam empticii et alienigenae pariter circumcisi sunt

Chapter 18

¹apparuit autem ei Dominus in convalle Mambre sedenti in ostio tabernaculi sui in ipso fervore diei ²cumque elevasset oculos apparuerunt ei tres viri stantes propter eum quos cum vidisset cucurrit in occursum eorum de ostio tabernaculi et adoravit in terra ³et dixit Domine si inveni gratiam in oculis tuis ne transeas servum tuum ⁴sed adferam pauxillum aquae et lavate pedes vestros et requiescite sub arbore ⁵ponam buccellam panis et confortate cor vestrum postea transibitis idcirco enim declinastis ad servum vestrum qui dixerunt fac ut locutus es ⁶festinavit Abraham in tabernaculum ad Sarram dixitque ei adcelera tria sata similae commisce et fac subcinericios panes ⁷ipse vero ad armentum cucurrit et tulit inde vitulum tenerrimum et optimum deditque puero qui festinavit et coxit illum ⁸tulit quoque butyrum et lac et vitulum quem coxerat et posuit coram eis ipse vero stabat iuxta eos sub arbore ⁹cumque comedissent dixerunt ad eum ubi est Sarra uxor tua ille respondit ecce in tabernaculo est ¹⁰cui dixit revertens veniam ad te tempore isto vita comite et habebit filium Sarra uxor tua quo audito Sarra risit post ostium tabernaculi ¹¹erant autem ambo senes provectaeque aetatis et desierant Sarrae fieri muliebria ¹²quae risit occulte dicens postquam consenui et dominus meus vetulus est voluptati operam dabo ¹³dixit autem Dominus ad Abraham quare risit Sarra dicens num vere paritura sum anus ¹⁴numquid Deo est quicquam difficile iuxta condictum revertar ad te hoc eodem tempore vita comite et habebit Sarra filium ¹⁵negavit Sarra dicens non risi timore perterrita Dominus autem non est inquit ita sed risisti ¹⁶cum ergo surrexissent inde viri direxerunt oculos suos contra Sodomam et Abraham simul gradiebatur deducens eos ¹⁷dixitque Dominus num celare potero Abraham quae gesturus sum ¹⁸cum futurus sit in gentem magnam ac robustissimam et benedicendae sint in illo omnes nationes terrae ¹⁹scio enim quod praecepturus sit filiis suis et domui suae post se ut custodiant viam Domini et faciant iustitiam et iudicium ut adducat Dominus propter Abraham omnia quae locutus est ad eum ²⁰dixit itaque Dominus clamor Sodomorum et Gomorrae multiplicatus est et peccatum earum adgravatum est nimis ²¹descendam et videbo utrum clamorem qui venit ad me opere conpleverint an non est ita ut sciam ²²converteruntque se inde et abierunt Sodomam Abraham vero adhuc stabat coram Domino ²³et adpropinquans ait numquid perdes iustum cum impio ²⁴si fuerint quinquaginta iusti in civitate peribunt simul et non parces loco illi propter quinquaginta iustos si fuerint in eo ²⁵absit a te ut rem hanc facias et occidas iustum cum impio fiatque iustus sicut impius non est hoc tuum qui iudicas omnem terram nequaquam facies iudicium ²⁶dixitque Dominus ad eum si invenero Sodomis quinquaginta iustos in medio civitatis dimittam omni loco propter eos ²⁷respondens Abraham ait quia semel coepi loquar ad Dominum meum cum sim pulvis et cinis ²⁸quid si minus quinquaginta iustis quinque fuerint delebis propter quinque universam urbem et ait non delebo si invenero ibi quadraginta quinque ²⁹rursumque locutus est ad eum sin autem quadraginta inventi fuerint quid facies ait non percutiam propter quadraginta ³⁰ne quaeso inquit indigneris Domine si loquar quid si inventi fuerint ibi triginta respondit non faciam si invenero ibi triginta ³¹quia semel ait coepi loquar ad Dominum meum quid si inventi fuerint ibi viginti dixit non interficiam propter viginti ³²obsecro inquit ne irascaris Domine si loquar adhuc semel quid si inventi fuerint ibi decem dixit non delebo propter decem ³³abiit Dominus postquam cessavit loqui ad Abraham et ille reversus est in locum suum

Chapter 19

¹veneruntque duo angeli Sodomam vespere sedente Loth in foribus civitatis qui cum vidisset surrexit et ivit obviam eis adoravitque pronus in terra ²et dixit obsecro domini declinate in domum pueri vestri et manete ibi lavate pedes vestros et mane proficiscimini in viam vestram qui dixerunt minime sed in platea manebimus ³conpulit illos oppido ut deverterent ad eum ingressisque domum illius fecit convivium coxit azyma et comederunt ⁴prius autem quam irent cubitum viri civitatis vallaverunt domum a puero usque ad senem omnis populus simul ⁵vocaveruntque Loth et dixerunt ei ubi sunt viri qui introierunt ad te nocte educ illos huc ut cognoscamus eos ⁶egressus ad eos Loth post tergum adcludens ostium ait ⁷nolite quaeso fratres mei nolite malum hoc facere ⁸habeo duas filias quae necdum cognoverunt virum educam eas ad vos et abutimini eis sicut placuerit vobis dummodo viris istis nihil faciatis mali quia ingressi sunt sub umbraculum tegminis mei ⁹at illi dixerunt recede illuc et rursus ingressus es inquiunt ut advena numquid ut iudices te ergo ipsum magis quam hos adfligemus vimque faciebant Loth vehementissime iam prope erat ut refringerent fores ¹⁰et ecce miserunt manum viri et introduxerunt ad se Loth cluseruntque ostium ¹¹et eos qui erant foris percusserunt caecitate a minimo usque ad maximum ita ut ostium invenire non possent ¹²dixerunt autem ad Loth habes hic tuorum quempiam generum aut filios aut filias omnes qui tui sunt educ de urbe hac ¹³delebimus enim locum istum eo quod increverit clamor eorum coram Domino qui misit nos ut perdamus illos ¹⁴egressus itaque Loth locutus est ad generos suos qui accepturi erant filias eius et dixit surgite egredimini de loco isto quia delebit Dominus civitatem hanc et visus est eis quasi ludens loqui ¹⁵cumque esset mane cogebant eum angeli dicentes surge et tolle uxorem tuam et duas filias quas habes ne et tu pariter pereas in scelere civitatis ¹⁶dissimulante illo adprehenderunt manum eius et manum uxoris ac duarum filiarum eius eo quod parceret Dominus illi ¹⁷et eduxerunt eum posueruntque extra civitatem ibi locutus est ad eum salva animam tuam noli respicere post tergum nec stes in omni circa regione sed in monte salvum te fac ne et tu simul pereas ¹⁸dixitque Loth ad eos quaeso Domine mi ¹⁹quia invenit servus tuus gratiam coram te et magnificasti misericordiam tuam quam fecisti mecum ut salvares animam meam nec possum in monte salvari ne forte adprehendat me malum et moriar ²⁰est civitas haec iuxta ad quam possum fugere parva et salvabor in ea numquid non modica est et vivet anima mea ²¹dixitque ad eum ecce etiam in hoc suscepi preces tuas ut non subvertam urbem pro qua locutus es ²²festina et salvare ibi quia non potero facere quicquam donec ingrediaris illuc idcirco vocatum est nomen urbis illius Segor ²³sol egressus est super terram et Loth ingressus est in Segor ²⁴igitur Dominus pluit super Sodomam et Gomorram sulphur et ignem a Domino de caelo ²⁵et subvertit civitates has et omnem circa regionem universos habitatores urbium et cuncta terrae virentia ²⁶respiciensque uxor eius post se versa est in statuam salis ²⁷Abraham autem consurgens mane ubi steterat prius cum Domino ²⁸intuitus est Sodomam et Gomorram et universam terram regionis illius viditque ascendentem favillam de terra quasi fornacis fumum ²⁹cum enim subverteret Deus civitates regionis illius recordatus est Abrahae et liberavit Loth de subversione urbium in quibus habitaverat ³⁰ascenditque Loth de Segor et mansit in monte duae quoque filiae eius cum eo timuerat enim manere in Segor et mansit in spelunca ipse et duae filiae eius ³¹dixitque maior ad minorem pater noster senex est et nullus virorum remansit in terra qui possit ingredi ad nos iuxta morem universae terrae ³²veni inebriemus eum vino dormiamusque cum eo ut servare possimus ex patre nostro semen ³³dederunt itaque patri suo bibere vinum nocte illa et ingressa est maior dormivitque cum patre at ille non sensit nec quando accubuit filia nec quando surrexit ³⁴altera quoque die dixit maior ad minorem ecce dormivi heri cum patre meo demus ei bibere vinum etiam hac nocte et dormies cum eo ut salvemus semen de patre nostro ³⁵dederunt et illa nocte patri vinum ingressaque minor filia dormivit cum eo et nec tunc quidem sensit quando concubuerit vel quando illa surrexerit ³⁶conceperunt ergo duae filiae Loth de patre suo ³⁷peperitque maior filium et vocavit nomen eius Moab ipse est pater Moabitarum usque in praesentem diem ³⁸minor quoque peperit filium et vocavit nomen eius Ammon id est filius populi mei ipse est pater Ammanitarum usque hodie

Chapter 20

¹profectus inde Abraham in terram australem habitavit inter Cades et Sur et peregrinatus est in Geraris ²dixitque de Sarra uxore sua soror mea est misit ergo Abimelech rex Gerarae et tulit eam ³venit autem Deus ad Abimelech per somnium noctis et ait ei en morieris propter mulierem quam tulisti habet enim virum ⁴Abimelech vero non tetigerat eam et ait Domine num gentem ignorantem et iustam interficies ⁵nonne ipse dixit mihi soror mea est et ipsa ait frater meus est in simplicitate cordis mei et munditia manuum mearum feci hoc ⁶dixitque ad eum Deus et ego scio quod simplici corde feceris et ideo custodivi te ne peccares in me et non dimisi ut tangeres eam ⁷nunc igitur redde uxorem viro suo quia propheta est et orabit pro te et vives si autem nolueris reddere scito quod morte morieris tu et omnia quae tua sunt ⁸statimque de nocte consurgens Abimelech vocavit omnes servos suos et locutus est universa verba haec in auribus eorum timueruntque omnes viri valde ⁹vocavit autem Abimelech etiam Abraham et dixit ei quid fecisti nobis quid peccavimus in te quia induxisti super me et super regnum meum peccatum grande quae non debuisti facere fecisti nobis ¹⁰rursusque expostulans ait quid vidisti ut hoc faceres ¹¹respondit Abraham cogitavi mecum dicens forsitan non est timor Dei in loco isto et interficient me propter uxorem meam ¹²alias autem et vere soror mea est filia patris mei et non filia matris meae et duxi eam uxorem ¹³postquam autem eduxit me Deus de domo patris mei dixi ad eam hanc misericordiam facies mecum in omni loco ad quem ingrediemur dices quod frater tuus sim ¹⁴tulit igitur Abimelech oves et boves et servos et ancillas et dedit Abraham reddiditque illi Sarram uxorem suam ¹⁵et ait terra coram vobis est ubicumque tibi placuerit habita ¹⁶Sarrae autem dixit ecce mille argenteos dedi fratri tuo hoc erit tibi in velamen oculorum ad omnes qui tecum sunt et quocumque perrexeris mementoque te deprehensam ¹⁷orante autem Abraham sanavit Deus Abimelech et uxorem ancillasque eius et pepererunt ¹⁸concluserat enim Deus omnem vulvam domus Abimelech propter Sarram uxorem Abraham

Chapter 21

¹visitavit autem Dominus Sarram sicut promiserat et implevit quae locutus est ²concepitque et peperit filium in senectute sua tempore quo praedixerat ei Deus ³vocavitque Abraham nomen filii sui quem genuit ei Sarra Isaac ⁴et circumcidit eum octavo die sicut praeceperat ei Deus ⁵cum centum esset annorum hac quippe aetate patris natus est Isaac ⁶dixitque Sarra risum fecit mihi Deus quicumque audierit conridebit mihi ⁷rursumque ait quis auditurum crederet Abraham quod Sarra lactaret filium quem peperit ei iam seni ⁸crevit igitur puer et ablactatus est fecitque Abraham grande convivium in die ablactationis eius ⁹cumque vidisset Sarra filium Agar Aegyptiae ludentem dixit ad Abraham ¹⁰eice ancillam hanc et filium eius non enim erit heres filius ancillae cum filio meo Isaac ¹¹dure accepit hoc Abraham pro filio suo ¹²cui dixit Deus non tibi videatur asperum super puero et super ancilla tua omnia quae dixerit tibi Sarra audi vocem eius quia in Isaac vocabitur tibi semen ¹³sed et filium ancillae faciam in gentem magnam quia semen tuum est ¹⁴surrexit itaque Abraham mane et tollens panem et utrem aquae inposuit scapulae eius tradiditque puerum et dimisit eam quae cum abisset errabat in solitudine Bersabee ¹⁵cumque consumpta esset aqua in utre abiecit puerum subter unam arborum quae ibi erant ¹⁶et abiit seditque e regione procul quantum potest arcus iacere dixit enim non videbo morientem puerum et sedens contra levavit vocem suam et flevit ¹⁷exaudivit autem Deus vocem pueri vocavitque angelus Domini Agar de caelo dicens quid agis Agar noli timere exaudivit enim Deus vocem pueri de loco in quo est ¹⁸surge tolle puerum et tene manum illius quia in gentem magnam faciam eum ¹⁹aperuitque oculos eius Deus quae videns puteum aquae abiit et implevit utrem deditque puero bibere ²⁰et fuit cum eo qui crevit et moratus est in solitudine et factus est iuvenis sagittarius ²¹habitavitque in deserto Pharan et accepit illi mater sua uxorem de terra Aegypti ²²eodem tempore dixit Abimelech et Fichol princeps exercitus eius ad Abraham Deus tecum est in universis quae agis ²³iura ergo per Dominum ne noceas mihi et posteris meis stirpique meae sed iuxta misericordiam quam feci tibi facies mihi et terrae in qua versatus es advena ²⁴dixitque Abraham ego iurabo ²⁵et increpavit Abimelech propter puteum aquae quem vi abstulerant servi illius ²⁶respondit Abimelech nescivi quis fecerit hanc rem sed et tu non indicasti mihi et ego non audivi praeter hodie ²⁷tulit itaque Abraham oves et boves et dedit Abimelech percusseruntque ambo foedus ²⁸et statuit Abraham septem agnas gregis seorsum ²⁹cui dixit Abimelech quid sibi volunt septem agnae istae quas stare fecisti seorsum ³⁰at ille septem inquit agnas accipies de manu mea ut sint in testimonium mihi quoniam ego fodi puteum istum ³¹idcirco vocatus est locus ille Bersabee quia ibi uterque iuraverunt ³²et inierunt foedus pro puteo Iuramenti ³³surrexit autem Abimelech et Fichol princeps militiae eius reversique sunt in terram Palestinorum Abraham vero plantavit nemus in Bersabee et invocavit ibi nomen Domini Dei aeterni ³⁴et fuit colonus terrae Philisthinorum diebus multis

Chapter 22

¹quae postquam gesta sunt temptavit Deus Abraham et dixit ad eum Abraham ille respondit adsum ²ait ei tolle filium tuum unigenitum quem diligis Isaac et vade in terram Visionis atque offer eum ibi holocaustum super unum montium quem monstravero tibi ³igitur Abraham de nocte consurgens stravit asinum suum ducens secum duos iuvenes et Isaac filium suum cumque concidisset ligna in holocaustum abiit ad locum quem praeceperat ei Deus ⁴die autem tertio elevatis oculis vidit locum procul ⁵dixitque ad pueros suos expectate hic cum asino ego et puer illuc usque properantes postquam adoraverimus revertemur ad vos ⁶tulit quoque ligna holocausti et inposuit super Isaac filium suum ipse vero portabat in manibus ignem et gladium cumque duo pergerent simul ⁷dixit Isaac patri suo pater mi at ille respondit quid vis fili ecce inquit ignis et ligna ubi est victima holocausti ⁸dixit Abraham Deus providebit sibi victimam holocausti fili mi pergebant ergo pariter ⁹veneruntque ad locum quem ostenderat ei Deus in quo aedificavit altare et desuper ligna conposuit cumque conligasset Isaac filium suum posuit eum in altari super struem lignorum ¹⁰extenditque manum et arripuit gladium ut immolaret filium ¹¹et ecce angelus Domini de caelo clamavit dicens Abraham Abraham qui respondit adsum ¹²dixitque ei non extendas manum tuam super puerum neque facias illi quicquam nunc cognovi quod timeas Dominum et non peperceris filio tuo unigenito propter me ¹³levavit Abraham oculos viditque post tergum arietem inter vepres herentem cornibus quem adsumens obtulit holocaustum pro filio ¹⁴appellavitque nomen loci illius Dominus videt unde usque hodie dicitur in monte Dominus videbit ¹⁵vocavit autem angelus Domini Abraham secundo de caelo dicens ¹⁶per memet ipsum iuravi dicit Dominus quia fecisti rem hanc et non pepercisti filio tuo unigenito ¹⁷benedicam tibi et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli et velut harenam quae est in litore maris possidebit semen tuum portas inimicorum suorum ¹⁸et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae quia oboedisti voci meae ¹⁹reversus est Abraham ad pueros suos abieruntque Bersabee simul et habitavit ibi ²⁰his itaque gestis nuntiatum est Abraham quod Melcha quoque genuisset filios Nahor fratri suo ²¹Hus primogenitum et Buz fratrem eius Camuhel patrem Syrorum ²²et Chased et Azau Pheldas quoque et Iedlaph ²³ac Bathuel de quo nata est Rebecca octo istos genuit Melcha Nahor fratri Abraham ²⁴concubina vero illius nomine Roma peperit Tabee et Gaom et Thaas et Maacha

Chapter 23

¹vixit autem Sarra centum viginti septem annis ²et mortua est in civitate Arbee quae est Hebron in terra Chanaan venitque Abraham ut plangeret et fleret eam ³cumque surrexisset ab officio funeris locutus est ad filios Heth dicens ⁴advena sum et peregrinus apud vos date mihi ius sepulchri vobiscum ut sepeliam mortuum meum ⁵responderuntque filii Heth ⁶audi nos domine princeps Dei es apud nos in electis sepulchris nostris sepeli mortuum tuum nullusque prohibere te poterit quin in monumento eius sepelias mortuum tuum ⁷surrexit Abraham et adoravit populum terrae filios videlicet Heth ⁸dixitque ad eos si placet animae vestrae ut sepeliam mortuum meum audite me et intercedite apud Ephron filium Soor ⁹ut det mihi speluncam duplicem quam habet in extrema parte agri sui pecunia digna tradat mihi eam coram vobis in possessionem sepulchri ¹⁰habitabat autem Ephron in medio filiorum Heth responditque ad Abraham cunctis audientibus qui ingrediebantur portam civitatis illius dicens ¹¹nequaquam ita fiat domine mi sed magis ausculta quod loquor agrum trado tibi et speluncam quae in eo est praesentibus filiis populi mei sepeli mortuum tuum ¹²adoravit Abraham coram populo terrae ¹³et locutus est ad Ephron circumstante plebe quaeso ut audias me dabo pecuniam pro agro suscipe eam et sic sepeliam mortuum meum in eo ¹⁴respondit Ephron ¹⁵domine mi audi terram quam postulas quadringentis argenti siclis valet istud est pretium inter me et te sed quantum est hoc sepeli mortuum tuum ¹⁶quod cum audisset Abraham adpendit pecuniam quam Ephron postulaverat audientibus filiis Heth quadringentos siclos argenti et probati monetae publicae ¹⁷confirmatusque est ager quondam Ephronis in quo erat spelunca duplex respiciens Mambre tam ipse quam spelunca et omnes arbores eius in cunctis terminis per circuitum ¹⁸Abrahae in possessionem videntibus filiis Heth et cunctis qui intrabant portam civitatis illius ¹⁹atque ita sepelivit Abraham Sarram uxorem suam in spelunca agri duplici qui respiciebat Mambre haec est Hebron in terra Chanaan ²⁰et confirmatus est ager et antrum quod erat in eo Abrahae in possessionem monumenti a filiis Heth

Chapter 24

¹erat autem Abraham senex dierumque multorum et Dominus in cunctis benedixerat ei ²dixitque ad servum seniorem domus suae qui praeerat omnibus quae habebat pone manum tuam subter femur meum ³ut adiurem te per Dominum Deum caeli et terrae ut non accipias uxorem filio meo de filiabus Chananeorum inter quos habito ⁴sed ad terram et ad cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio meo Isaac ⁵respondit servus si noluerit mulier venire mecum in terram hanc num reducere debeo filium tuum ad locum de quo egressus es ⁶dixit Abraham cave nequando reducas illuc filium meum ⁷Dominus Deus caeli qui tulit me de domo patris mei et de terra nativitatis meae qui locutus est mihi et iuravit dicens semini tuo dabo terram hanc ipse mittet angelum suum coram te et accipies inde uxorem filio meo ⁸sin autem noluerit mulier sequi te non teneberis iuramento filium tantum meum ne reducas illuc ⁹posuit ergo servus manum sub femore Abraham domini sui et iuravit illi super sermone hoc ¹⁰tulitque decem camelos de grege domini sui et abiit ex omnibus bonis eius portans secum profectusque perrexit Mesopotamiam ad urbem Nahor ¹¹cumque camelos fecisset accumbere extra oppidum iuxta puteum aquae vespere eo tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam dixit ¹²Domine Deus domini mei Abraham occurre obsecro hodie mihi et fac misericordiam cum domino meo Abraham ¹³ecce ego sto propter fontem aquae et filiae habitatorum huius civitatis egredientur ad hauriendam aquam ¹⁴igitur puella cui ego dixero inclina hydriam tuam ut bibam et illa responderit bibe quin et camelis tuis dabo potum ipsa est quam praeparasti servo tuo Isaac et per hoc intellegam quod feceris misericordiam cum domino meo ¹⁵necdum intra se verba conpleverat et ecce Rebecca egrediebatur filia Bathuel filii Melchae uxoris Nahor fratris Abraham habens hydriam in scapula ¹⁶puella decora nimis virgoque pulcherrima et incognita viro descenderat autem ad fontem et impleverat hydriam ac revertebatur ¹⁷occurritque ei servus et ait pauxillum mihi ad sorbendum praebe aquae de hydria tua ¹⁸quae respondit bibe domine mi celeriterque deposuit hydriam super ulnam suam et dedit ei potum ¹⁹cumque ille bibisset adiecit quin et camelis tuis hauriam aquam donec cuncti bibant ²⁰effundensque hydriam in canalibus recurrit ad puteum ut hauriret aquam et haustam omnibus camelis dedit ²¹ille autem contemplabatur eam tacitus scire volens utrum prosperum fecisset iter suum Dominus an non ²²postquam ergo biberunt cameli protulit vir inaures aureas adpendentes siclos duos et armillas totidem pondo siclorum decem ²³dixitque ad eam cuius es filia indica mihi est in domo patris tui locus ad manendum ²⁴quae respondit filia Bathuelis sum filii Melchae quem peperit Nahor ²⁵et addidit dicens palearum quoque et faeni plurimum est apud nos et locus spatiosus ad manendum ²⁶inclinavit se homo et adoravit Dominum ²⁷dicens benedictus Dominus Deus domini mei Abraham qui non abstulit misericordiam et veritatem suam a domino meo et recto me itinere perduxit in domum fratris domini mei ²⁸cucurrit itaque puella et nuntiavit in domum matris suae omnia quae audierat ²⁹habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban qui festinus egressus est ad hominem ubi erat fons ³⁰cumque vidisset inaures et armillas in manibus sororis suae et audisset cuncta verba referentis haec locutus est mihi homo venit ad virum qui stabat iuxta camelos et propter fontem aquae ³¹dixitque ad eum ingredere benedicte Domini cur foris stas praeparavi domum et locum camelis ³²et introduxit eum hospitium ac destravit camelos deditque paleas et faenum et aquam ad lavandos pedes camelorum et virorum qui venerant cum eo ³³et adpositus est in conspectu eius panis qui ait non comedam donec loquar sermones meos respondit ei loquere ³⁴at ille servus inquit Abraham sum ³⁵et Dominus benedixit domino meo valde magnificatusque est et dedit ei oves et boves argentum et aurum servos et ancillas camelos et asinos ³⁶et peperit Sarra uxor domini mei filium domino meo in senectute sua deditque illi omnia quae habuerat ³⁷et adiuravit me dominus meus dicens non accipies uxorem filio meo de filiabus Chananeorum in quorum terra habito ³⁸sed ad domum patris mei perges et de cognatione mea accipies uxorem filio meo ³⁹ego vero respondi domino meo quid si noluerit venire mecum mulier ⁴⁰Dominus ait in cuius conspectu ambulo mittet angelum suum tecum et diriget viam tuam accipiesque uxorem filio meo de cognatione mea et de domo patris mei ⁴¹innocens eris a maledictione mea cum veneris ad propinquos meos et non dederint tibi ⁴²veni ergo hodie ad fontem et dixi Domine Deus domini mei Abraham si direxisti viam meam in qua nunc ambulo ⁴³ecce sto iuxta fontem aquae et virgo quae egredietur ad hauriendam aquam audierit a me da mihi pauxillum aquae ad bibendum ex hydria tua ⁴⁴et dixerit mihi et tu bibe et camelis tuis hauriam ipsa est mulier quam praeparavit Dominus filio domini mei ⁴⁵dum haec mecum tacitus volverem apparuit Rebecca veniens cum hydria quam portabat in scapula descenditque ad fontem et hausit aquam et aio ad eam da mihi paululum bibere ⁴⁶quae festina deposuit hydriam de umero et dixit mihi et tu bibe et camelis tuis potum tribuam bibi et adaquavit camelos ⁴⁷interrogavique eam et dixi cuius es filia quae respondit filia Bathuelis sum filii Nahor quem peperit illi Melcha suspendi itaque inaures ad ornandam faciem eius et armillas posui in manibus ⁴⁸pronusque adoravi Dominum benedicens Domino Deo domini mei Abraham qui perduxisset me recto itinere ut sumerem filiam fratris domini mei filio eius ⁴⁹quam ob rem si facitis misericordiam et veritatem cum domino meo indicate mihi sin autem aliud placet et hoc dicite ut vadam ad dextram sive ad sinistram ⁵⁰responderunt Laban et Bathuel a Domino egressus est sermo non possumus extra placitum eius quicquam aliud tecum loqui ⁵¹en Rebecca coram te est tolle eam et proficiscere et sit uxor filii domini tui sicut locutus est Dominus ⁵²quod cum audisset puer Abraham adoravit in terra Dominum ⁵³prolatisque vasis argenteis et aureis ac vestibus dedit ea Rebeccae pro munere fratribus quoque eius et matri dona obtulit ⁵⁴initoque convivio vescentes pariter et bibentes manserunt ibi surgens autem mane locutus est puer dimittite me ut vadam ad dominum meum ⁵⁵responderunt fratres eius et mater maneat puella saltem decem dies apud nos et postea proficiscetur ⁵⁶nolite ait me retinere quia Dominus direxit viam meam dimittite me ut pergam ad dominum meum ⁵⁷dixerunt vocemus puellam et quaeramus ipsius voluntatem ⁵⁸cumque vocata venisset sciscitati sunt vis ire cum homine isto quae ait vadam ⁵⁹dimiserunt ergo eam et nutricem illius servumque Abraham et comites eius ⁶⁰inprecantes prospera sorori suae atque dicentes soror nostra es crescas in mille milia et possideat semen tuum portas inimicorum suorum ⁶¹igitur Rebecca et puellae illius ascensis camelis secutae sunt virum qui festinus revertebatur ad dominum suum ⁶²eo tempore Isaac deambulabat per viam quae ducit ad puteum cuius nomen est Viventis et videntis habitabat enim in terra australi ⁶³et egressus fuerat ad meditandum in agro inclinata iam die cumque levasset oculos vidit camelos venientes procul ⁶⁴Rebecca quoque conspecto Isaac descendit de camelo ⁶⁵et ait ad puerum quis est ille homo qui venit per agrum in occursum nobis dixit ei ipse est dominus meus at illa tollens cito pallium operuit se ⁶⁶servus autem cuncta quae gesserat narravit Isaac ⁶⁷qui introduxit eam in tabernaculum Sarrae matris suae et accepit uxorem et in tantum dilexit ut dolorem qui ex morte matris acciderat temperaret

Chapter 25

¹Abraham vero aliam duxit uxorem nomine Cetthuram ²quae peperit ei Zamram et Iexan et Madan et Madian et Iesboch et Sue ³Iexan quoque genuit Saba et Dadan filii Dadan fuerunt Assurim et Lathusim et Loommim ⁴at vero ex Madian ortus est Epha et Opher et Enoch et Abida et Eldaa omnes hii filii Cetthurae ⁵deditque Abraham cuncta quae possederat Isaac ⁶filiis autem concubinarum largitus est munera et separavit eos ab Isaac filio suo dum adhuc ipse viveret ad plagam orientalem ⁷fuerunt autem dies vitae eius centum septuaginta quinque anni ⁸et deficiens mortuus est in senectute bona provectaeque aetatis et plenus dierum congregatusque est ad populum suum ⁹et sepelierunt eum Isaac et Ismahel filii sui in spelunca duplici quae sita est in agro Ephron filii Soor Hetthei e regione Mambre ¹⁰quem emerat a filiis Heth ibi sepultus est ipse et Sarra uxor eius ¹¹et post obitum illius benedixit Deus Isaac filio eius qui habitabat iuxta puteum nomine Viventis et videntis ¹²hae sunt generationes Ismahel filii Abraham quem peperit ei Agar Aegyptia famula Sarrae ¹³et haec nomina filiorum eius in vocabulis et generationibus suis primogenitus Ismahelis Nabaioth dein Cedar et Abdeel et Mabsam ¹⁴Masma quoque et Duma et Massa ¹⁵Adad et Thema Itur et Naphis et Cedma ¹⁶isti sunt filii Ismahel et haec nomina per castella et oppida eorum duodecim principes tribuum suarum ¹⁷anni vitae Ismahel centum triginta septem deficiens mortuus est et adpositus ad populum suum ¹⁸habitavit autem ab Evila usque Sur quae respicit Aegyptum introeuntibus Assyrios coram cunctis fratribus suis obiit ¹⁹hae quoque sunt generationes Isaac filii Abraham Abraham genuit Isaac ²⁰qui cum quadraginta esset annorum duxit uxorem Rebeccam filiam Bathuel Syri de Mesopotamiam sororem Laban ²¹deprecatusque est Dominum pro uxore sua eo quod esset sterilis qui exaudivit eum et dedit conceptum Rebeccae ²²sed conlidebantur in utero eius parvuli quae ait si sic mihi futurum erat quid necesse fuit concipere perrexitque ut consuleret Dominum ²³qui respondens ait duae gentes in utero tuo sunt et duo populi ex ventre tuo dividentur populusque populum superabit et maior minori serviet ²⁴iam tempus pariendi venerat et ecce gemini in utero repperti sunt ²⁵qui primus egressus est rufus erat et totus in morem pellis hispidus vocatumque est nomen eius Esau protinus alter egrediens plantam fratris tenebat manu et idcirco appellavit eum Iacob ²⁶sexagenarius erat Isaac quando nati sunt parvuli ²⁷quibus adultis factus est Esau vir gnarus venandi et homo agricola Iacob autem vir simplex habitabat in tabernaculis ²⁸Isaac amabat Esau eo quod de venationibus illius vesceretur et Rebecca diligebat Iacob ²⁹coxit autem Iacob pulmentum ad quem cum venisset Esau de agro lassus ³⁰ait da mihi de coctione hac rufa quia oppido lassus sum quam ob causam vocatum est nomen eius Edom ³¹cui dixit Iacob vende mihi primogenita tua ³²ille respondit en morior quid mihi proderunt primogenita ³³ait Iacob iura ergo mihi iuravit Esau et vendidit primogenita ³⁴et sic accepto pane et lentis edulio comedit et bibit et abiit parvipendens quod primogenita vendidisset

Chapter 26

¹orta autem fame super terram post eam sterilitatem quae acciderat in diebus Abraham abiit Isaac ad Abimelech regem Palestinorum in Gerara ²apparuitque ei Dominus et ait ne descendas in Aegyptum sed quiesce in terra quam dixero tibi ³et peregrinare in ea eroque tecum et benedicam tibi tibi enim et semini tuo dabo universas regiones has conplens iuramentum quod spopondi Abraham patri tuo ⁴et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli daboque posteris tuis universas regiones has et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae ⁵eo quod oboedierit Abraham voci meae et custodierit praecepta et mandata mea et caerimonias legesque servaverit ⁶mansit itaque Isaac in Geraris ⁷qui cum interrogaretur a viris loci illius super uxore sua respondit soror mea est timuerat enim confiteri quod sibi esset sociata coniugio reputans ne forte interficerent eum propter illius pulchritudinem ⁸cumque pertransissent dies plurimi et ibi demoraretur prospiciens Abimelech Palestinorum rex per fenestram vidit eum iocantem cum Rebecca uxore sua ⁹et accersito ait perspicuum est quod uxor tua sit cur mentitus es sororem tuam esse respondit timui ne morerer propter eam ¹⁰dixitque Abimelech quare inposuisti nobis potuit coire quispiam de populo cum uxore tua et induxeras super nos grande peccatum praecepitque omni populo dicens ¹¹qui tetigerit hominis huius uxorem morte morietur ¹²seruit autem Isaac in terra illa et invenit in ipso anno centuplum benedixitque ei Dominus ¹³et locupletatus est homo et ibat proficiens atque succrescens donec magnus vehementer effectus est ¹⁴habuit quoque possessionem ovium et armentorum et familiae plurimum ob haec invidentes ei Palestini ¹⁵omnes puteos quos foderant servi patris illius Abraham illo tempore obstruxerunt implentes humo ¹⁶in tantum ut ipse Abimelech diceret ad Isaac recede a nobis quoniam potentior nostri factus es valde ¹⁷et ille discedens veniret ad torrentem Gerarae habitaretque ibi ¹⁸rursum fodit alios puteos quos foderant servi patris sui Abraham et quos illo mortuo olim obstruxerant Philisthim appellavitque eos hisdem nominibus quibus ante pater vocaverat ¹⁹foderunt in torrente et reppererunt aquam vivam ²⁰sed et ibi iurgium fuit pastorum Gerarae adversum pastores Isaac dicentium nostra est aqua quam ob rem nomen putei ex eo quod acciderat vocavit Calumniam ²¹foderunt et alium et pro illo quoque rixati sunt appellavitque eum Inimicitias ²²profectus inde fodit alium puteum pro quo non contenderunt itaque vocavit nomen illius Latitudo dicens nunc dilatavit nos Dominus et fecit crescere super terram ²³ascendit autem ex illo loco in Bersabee ²⁴ubi apparuit ei Dominus in ipsa nocte dicens ego sum Deus Abraham patris tui noli metuere quia tecum sum benedicam tibi et multiplicabo semen tuum propter servum meum Abraham ²⁵itaque aedificavit ibi altare et invocato nomine Domini extendit tabernaculum praecepitque servis suis ut foderent puteum ²⁶ad quem locum cum venissent de Geraris Abimelech et Ochozath amicus illius et Fichol dux militum ²⁷locutus est eis Isaac quid venistis ad me hominem quem odistis et expulistis a vobis ²⁸qui responderunt vidimus tecum esse Dominum et idcirco nunc diximus sit iuramentum inter nos et ineamus foedus ²⁹ut non facias nobis quicquam mali sicut et nos nihil tuorum adtigimus nec fecimus quod te laederet sed cum pace dimisimus auctum benedictione Domini ³⁰fecit ergo eis convivium et post cibum et potum ³¹surgentes mane iuraverunt sibi mutuo dimisitque eos Isaac pacifice in locum suum ³²ecce autem venerunt in ipso die servi Isaac adnuntiantes ei de puteo quem foderant atque dicentes invenimus aquam ³³unde appellavit eum Abundantiam et nomen urbi inpositum est Bersabee usque in praesentem diem ³⁴Esau vero quadragenarius duxit uxores Iudith filiam Beeri Hetthei et Basemath filiam Helon eiusdem loci ³⁵quae ambae offenderant animum Isaac et Rebeccae

Chapter 27

¹senuit autem Isaac et caligaverunt oculi eius et videre non poterat vocavitque Esau filium suum maiorem et dixit ei fili mi qui respondit adsum ²cui pater vides inquit quod senuerim et ignorem diem mortis meae ³sume arma tua faretram et arcum et egredere foras cumque venatu aliquid adprehenderis ⁴fac mihi inde pulmentum sicut velle me nosti et adfer ut comedam et benedicat tibi anima mea antequam moriar ⁵quod cum audisset Rebecca et ille abisset in agrum ut iussionem patris expleret ⁶dixit filio suo Iacob audivi patrem tuum loquentem cum Esau fratre tuo et dicentem ei ⁷adfer mihi venationem tuam et fac cibos ut comedam et benedicam tibi coram Domino antequam moriar ⁸nunc ergo fili mi adquiesce consiliis meis ⁹et pergens ad gregem adfer mihi duos hedos optimos ut faciam ex eis escas patri tuo quibus libenter vescitur ¹⁰quas cum intuleris et comederit benedicat tibi priusquam moriatur ¹¹cui ille respondit nosti quod Esau frater meus homo pilosus sit et ego lenis ¹²si adtractaverit me pater meus et senserit timeo ne putet sibi voluisse inludere et inducat super me maledictionem pro benedictione ¹³ad quem mater in me sit ait ista maledictio fili mi tantum audi vocem meam et perge adferque quae dixi ¹⁴abiit et adtulit deditque matri paravit illa cibos sicut noverat velle patrem illius ¹⁵et vestibus Esau valde bonis quas apud se habebat domi induit eum ¹⁶pelliculasque hedorum circumdedit manibus et colli nuda protexit ¹⁷dedit pulmentum et panes quos coxerat tradidit ¹⁸quibus inlatis dixit pater mi et ille respondit audio quis tu es fili mi ¹⁹dixitque Iacob ego sum Esau primogenitus tuus feci sicut praecepisti mihi surge sede et comede de venatione mea ut benedicat mihi anima tua ²⁰rursum Isaac ad filium suum quomodo inquit tam cito invenire potuisti fili mi qui respondit voluntatis Dei fuit ut cito mihi occurreret quod volebam ²¹dixitque Isaac accede huc ut tangam te fili mi et probem utrum tu sis filius meus Esau an non ²²accessit ille ad patrem et palpato eo dixit Isaac vox quidem vox Iacob est sed manus manus sunt Esau ²³et non cognovit eum quia pilosae manus similitudinem maioris expresserant benedicens ergo illi ²⁴ait tu es filius meus Esau respondit ego sum ²⁵at ille offer inquit mihi cibos de venatione tua fili mi ut benedicat tibi anima mea quos cum oblatos comedisset obtulit ei etiam vinum quo hausto ²⁶dixit ad eum accede ad me et da mihi osculum fili mi ²⁷accessit et osculatus est eum statimque ut sensit vestimentorum illius flagrantiam benedicens ait ecce odor filii mei sicut odor agri cui benedixit Dominus ²⁸det tibi Deus de rore caeli et de pinguedine terrae abundantiam frumenti et vini ²⁹et serviant tibi populi et adorent te tribus esto dominus fratrum tuorum et incurventur ante te filii matris tuae qui maledixerit tibi sit maledictus et qui benedixerit benedictionibus repleatur ³⁰vix Isaac sermonem impleverat et egresso Iacob foras venit Esau ³¹coctosque de venatione cibos intulit patri dicens surge pater mi et comede de venatione filii tui ut benedicat mihi anima tua ³²dixitque illi Isaac quis enim es tu qui respondit ego sum primogenitus filius tuus Esau ³³expavit Isaac stupore vehementi et ultra quam credi potest admirans ait quis igitur ille est qui dudum captam venationem adtulit mihi et comedi ex omnibus priusquam tu venires benedixique ei et erit benedictus ³⁴auditis Esau sermonibus patris inrugiit clamore magno et consternatus ait benedic etiam mihi pater mi ³⁵qui ait venit germanus tuus fraudulenter et accepit benedictionem tuam ³⁶at ille subiunxit iuste vocatum est nomen eius Iacob subplantavit enim me en altera vice primogenita mea ante tulit et nunc secundo subripuit benedictionem meam rursumque ad patrem numquid non reservasti ait et mihi benedictionem ³⁷respondit Isaac dominum tuum illum constitui et omnes fratres eius servituti illius subiugavi frumento et vino stabilivi eum tibi post haec fili mi ultra quid faciam ³⁸cui Esau num unam inquit tantum benedictionem habes pater mihi quoque obsecro ut benedicas cumque heiulatu magno fleret ³⁹motus Isaac dixit ad eum in pinguedine terrae et in rore caeli desuper ⁴⁰erit benedictio tua vives gladio et fratri tuo servies tempusque veniet cum excutias et solvas iugum eius de cervicibus tuis ⁴¹oderat ergo semper Esau Iacob pro benedictione qua benedixerat ei pater dixitque in corde suo veniant dies luctus patris mei ut occidam Iacob fratrem meum ⁴²nuntiata sunt haec Rebeccae quae mittens et vocans Iacob filium suum dixit ad eum ecce Esau frater tuus minatur ut occidat te ⁴³nunc ergo fili audi vocem meam et consurgens fuge ad Laban fratrem meum in Haran ⁴⁴habitabisque cum eo dies paucos donec requiescat furor fratris tui ⁴⁵et cesset indignatio eius obliviscaturque eorum quae fecisti in eum postea mittam et adducam te inde huc cur utroque orbabor filio in una die ⁴⁶dixit quoque Rebecca ad Isaac taedet me vitae meae propter filias Heth si acceperit Iacob uxorem de stirpe huius terrae nolo vivere

Chapter 28

¹vocavit itaque Isaac Iacob et benedixit praecepitque ei dicens noli accipere coniugem de genere Chanaan ²sed vade et proficiscere in Mesopotamiam Syriae ad domum Bathuel patrem matris tuae et accipe tibi inde uxorem de filiabus Laban avunculi tui ³Deus autem omnipotens benedicat tibi et crescere te faciat atque multiplicet ut sis in turbas populorum ⁴et det tibi benedictiones Abraham et semini tuo post te ut possideas terram peregrinationis tuae quam pollicitus est avo tuo ⁵cumque dimisisset eum Isaac profectus venit in Mesopotamiam Syriae ad Laban filium Bathuel Syri fratrem Rebeccae matris suae ⁶videns autem Esau quod benedixisset pater suus Iacob et misisset eum in Mesopotamiam Syriae ut inde uxorem duceret et quod post benedictionem praecepisset ei dicens non accipies coniugem de filiabus Chanaan ⁷quodque oboediens Iacob parentibus isset in Syriam ⁸probans quoque quod non libenter aspiceret filias Chanaan pater suus ⁹ivit ad Ismahelem et duxit uxorem absque his quas prius habebat Maeleth filiam Ismahel filii Abraham sororem Nabaioth ¹⁰igitur egressus Iacob de Bersabee pergebat Haran ¹¹cumque venisset ad quendam locum et vellet in eo requiescere post solis occubitum tulit de lapidibus qui iacebant et subponens capiti suo dormivit in eodem loco ¹²viditque in somnis scalam stantem super terram et cacumen illius tangens caelum angelos quoque Dei ascendentes et descendentes per eam ¹³et Dominum innixum scalae dicentem sibi ego sum Dominus Deus Abraham patris tui et Deus Isaac terram in qua dormis tibi dabo et semini tuo ¹⁴eritque germen tuum quasi pulvis terrae dilataberis ad occidentem et orientem septentrionem et meridiem et benedicentur in te et in semine tuo cunctae tribus terrae ¹⁵et ero custos tuus quocumque perrexeris et reducam te in terram hanc nec dimittam nisi conplevero universa quae dixi ¹⁶cumque evigilasset Iacob de somno ait vere Dominus est in loco isto et ego nesciebam ¹⁷pavensque quam terribilis inquit est locus iste non est hic aliud nisi domus Dei et porta caeli ¹⁸surgens ergo mane tulit lapidem quem subposuerat capiti suo et erexit in titulum fundens oleum desuper ¹⁹appellavitque nomen urbis Bethel quae prius Luza vocabatur ²⁰vovit etiam votum dicens si fuerit Deus mecum et custodierit me in via per quam ambulo et dederit mihi panem ad vescendum et vestem ad induendum ²¹reversusque fuero prospere ad domum patris mei erit mihi Dominus in Deum ²²et lapis iste quem erexi in titulum vocabitur Domus Dei cunctorumque quae dederis mihi decimas offeram tibi

Chapter 29

¹profectus ergo Iacob venit ad terram orientalem ²et vidit puteum in agro tresque greges ovium accubantes iuxta eum nam ex illo adaquabantur pecora et os eius grandi lapide claudebatur ³morisque erat ut cunctis ovibus congregatis devolverent lapidem et refectis gregibus rursum super os putei ponerent ⁴dixitque ad pastores fratres unde estis qui responderunt de Haran ⁵quos interrogans numquid ait nostis Laban filium Nahor dixerunt novimus ⁶sanusne est inquit valet inquiunt et ecce Rahel filia eius venit cum grege suo ⁷dixitque Iacob adhuc multum diei superest nec est tempus ut reducantur ad caulas greges date ante potum ovibus et sic ad pastum eas reducite ⁸qui responderunt non possumus donec omnia pecora congregentur et amoveamus lapidem de ore putei ut adaquemus greges ⁹adhuc loquebantur et ecce Rahel veniebat cum ovibus patris sui nam gregem ipsa pascebat ¹⁰quam cum vidisset Iacob et sciret consobrinam suam ovesque Laban avunculi sui amovit lapidem quo puteus claudebatur ¹¹et adaquato grege osculatus est eam elevataque voce flevit ¹²et indicavit ei quod frater esset patris eius et filius Rebeccae at illa festinans nuntiavit patri suo ¹³qui cum audisset venisse Iacob filium sororis suae cucurrit obviam conplexusque eum et in oscula ruens duxit in domum suam auditis autem causis itineris ¹⁴respondit os meum es et caro mea et postquam expleti sunt dies mensis unius ¹⁵dixit ei num quia frater meus es gratis servies mihi dic quid mercedis accipias ¹⁶habebat vero filias duas nomen maioris Lia minor appellabatur Rahel ¹⁷sed Lia lippis erat oculis Rahel decora facie et venusto aspectu ¹⁸quam diligens Iacob ait serviam tibi pro Rahel filia tua minore septem annis ¹⁹respondit Laban melius est ut tibi eam dem quam viro alteri mane apud me ²⁰servivit igitur Iacob pro Rahel septem annis et videbantur illi pauci dies prae amoris magnitudine ²¹dixitque ad Laban da mihi uxorem meam quia iam tempus expletum est ut ingrediar ad eam ²²qui vocatis multis amicorum turbis ad convivium fecit nuptias ²³et vespere filiam suam Liam introduxit ad eum ²⁴dans ancillam filiae Zelpham nomine ad quam cum ex more Iacob fuisset ingressus facto mane vidit Liam ²⁵et dixit ad socerum quid est quod facere voluisti nonne pro Rahel servivi tibi quare inposuisti mihi ²⁶respondit Laban non est in loco nostro consuetudinis ut minores ante tradamus ad nuptias ²⁷imple ebdomadem dierum huius copulae et hanc quoque dabo tibi pro opere quo serviturus es mihi septem annis aliis ²⁸adquievit placito et ebdomade transacta Rahel duxit uxorem ²⁹cui pater servam Balam dederat ³⁰tandemque potitus optatis nuptiis amorem sequentis priori praetulit serviens apud eum septem annis aliis ³¹videns autem Dominus quod despiceret Liam aperuit vulvam eius sorore sterili permanente ³²quae conceptum genuit filium vocavitque nomen eius Ruben dicens vidit Dominus humilitatem meam nunc amabit me vir meus ³³rursumque concepit et peperit filium et ait quoniam audivit Dominus haberi me contemptui dedit etiam istum mihi vocavitque nomen illius Symeon ³⁴concepit tertio et genuit alium dixitque nunc quoque copulabitur mihi maritus meus eo quod pepererim illi tres filios et idcirco appellavit nomen eius Levi ³⁵quarto concepit et peperit filium et ait modo confitebor Domino et ob hoc vocavit eum Iudam cessavitque parere

Chapter 30

¹cernens autem Rahel quod infecunda esset invidit sorori et ait marito suo da mihi liberos alioquin moriar ²cui iratus respondit Iacob num pro Deo ego sum qui privavit te fructu ventris tui ³at illa habeo inquit famulam Balam ingredere ad eam ut pariat super genua mea et habeam ex ea filios ⁴deditque illi Balam in coniugium quae ⁵ingresso ad se viro concepit et peperit filium ⁶dixitque Rahel iudicavit mihi Dominus et exaudivit vocem meam dans mihi filium et idcirco appellavit nomen illius Dan ⁷rursumque Bala concipiens peperit alterum ⁸pro quo ait Rahel conparavit me Deus cum sorore mea et invalui vocavitque eum Nepthalim ⁹sentiens Lia quod parere desisset Zelpham ancillam suam marito tradidit ¹⁰qua post conceptum edente filium ¹¹dixit feliciter et idcirco vocavit nomen eius Gad ¹²peperit quoque Zelpha alterum ¹³dixitque Lia hoc pro beatitudine mea beatam quippe me dicent mulieres propterea appellavit eum Aser ¹⁴egressus autem Ruben tempore messis triticeae in agro repperit mandragoras quos matri Liae detulit dixitque Rahel da mihi partem de mandragoris filii tui ¹⁵illa respondit parumne tibi videtur quod praeripueris maritum mihi nisi etiam mandragoras filii mei tuleris ait Rahel dormiat tecum hac nocte pro mandragoris filii tui ¹⁶redeuntique ad vesperam de agro Iacob egressa est in occursum Lia et ad me inquit intrabis quia mercede conduxi te pro mandragoris filii mei dormivit cum ea nocte illa ¹⁷et exaudivit Deus preces eius concepitque et peperit filium quintum ¹⁸et ait dedit Deus mercedem mihi quia dedi ancillam meam viro meo appellavitque nomen illius Isachar ¹⁹rursum Lia concipiens peperit sextum filium ²⁰et ait ditavit me Deus dote bona etiam hac vice mecum erit maritus meus eo quod genuerim ei sex filios et idcirco appellavit nomen eius Zabulon ²¹post quem peperit filiam nomine Dinam ²²recordatus quoque Dominus Rahelis exaudivit eam et aperuit vulvam illius ²³quae concepit et peperit filium dicens abstulit Deus obprobrium meum ²⁴et vocavit nomen illius Ioseph dicens addat mihi Dominus filium alterum ²⁵nato autem Ioseph dixit Iacob socero suo dimitte me ut revertar in patriam et ad terram meam ²⁶da mihi uxores et liberos meos pro quibus servivi tibi ut abeam tu nosti servitutem qua servivi tibi ²⁷ait ei Laban inveniam gratiam in conspectu tuo experimento didici quod benedixerit mihi Deus propter te ²⁸constitue mercedem tuam quam dem tibi ²⁹at ille respondit tu nosti quomodo servierim tibi et quanta in manibus meis fuerit possessio tua ³⁰modicum habuisti antequam venirem et nunc dives effectus es benedixitque tibi Dominus ad introitum meum iustum est igitur ut aliquando provideam etiam domui meae ³¹dixitque Laban quid dabo tibi at ille ait nihil volo sed si feceris quod postulo iterum pascam et custodiam pecora tua ³²gyra omnes greges tuos et separa cunctas oves varias et sparso vellere et quodcumque furvum et maculosum variumque fuerit tam in ovibus quam in capris erit merces mea ³³respondebitque mihi cras iustitia mea quando placiti tempus advenerit coram te et omnia quae non fuerint varia et maculosa et furva tam in ovibus quam in capris furti me arguent ³⁴dixit Laban gratum habeo quod petis ³⁵et separavit in die illo capras et oves hircos et arietes varios atque maculosos cunctum autem gregem unicolorem id est albi et nigri velleris tradidit in manu filiorum suorum ³⁶et posuit spatium itineris inter se et generum dierum trium qui pascebat reliquos greges eius ³⁷tollens ergo Iacob virgas populeas virides et amigdalinas et ex platanis ex parte decorticavit eas detractisque corticibus in his quae spoliata fuerant candor apparuit illa vero quae integra erant viridia permanserunt atque in hunc modum color effectus est varius ³⁸posuitque eas in canalibus ubi effundebatur aqua ut cum venissent greges ad bibendum ante oculos haberent virgas et in aspectu earum conciperent ³⁹factumque est ut in ipso calore coitus oves intuerentur virgas et parerent maculosa et varia et diverso colore respersa ⁴⁰divisitque gregem Iacob et posuit virgas ante oculos arietum erant autem alba quaeque et nigra Laban cetera vero Iacob separatis inter se gregibus ⁴¹igitur quando primo tempore ascendebantur oves ponebat Iacob virgas in canalibus aquarum ante oculos arietum et ovium ut in earum contemplatione conciperent ⁴²quando vero serotina admissura erat et conceptus extremus non ponebat eas factaque sunt ea quae erant serotina Laban et quae primi temporis Iacob ⁴³ditatusque est homo ultra modum et habuit greges multos ancillas et servos camelos et asinos

Chapter 31

¹postquam autem audivit verba filiorum Laban dicentium tulit Iacob omnia quae fuerunt patris nostri et de illius facultate ditatus factus est inclitus ²animadvertit quoque faciem Laban quod non esset erga se sicut heri et nudius tertius ³maxime dicente sibi Domino revertere in terram patrum tuorum et ad generationem tuam eroque tecum ⁴misit et vocavit Rahel et Liam in agrum ubi pascebat greges ⁵dixitque eis video faciem patris vestri quod non sit erga me sicut heri et nudius tertius Deus autem patris mei fuit mecum ⁶et ipsae nostis quod totis viribus meis servierim patri vestro ⁷sed pater vester circumvenit me et mutavit mercedem meam decem vicibus et tamen non dimisit eum Deus ut noceret mihi ⁸si quando dixit variae erunt mercedes tuae pariebant omnes oves varios fetus quando vero e contrario ait alba quaeque accipies pro mercede omnes greges alba pepererunt ⁹tulitque Deus substantiam patris vestri et dedit mihi ¹⁰postquam enim conceptus ovium tempus advenerat levavi oculos meos et vidi in somnis ascendentes mares super feminas varios et maculosos et diversorum colorum ¹¹dixitque angelus Dei ad me in somnis Iacob et ego respondi adsum ¹²qui ait leva oculos tuos et vide universos masculos ascendentes super feminas varios respersos atque maculosos vidi enim omnia quae fecit tibi Laban ¹³ego sum Deus Bethel ubi unxisti lapidem et votum vovisti mihi nunc ergo surge et egredere de terra hac revertens in terram nativitatis tuae ¹⁴responderunt Rahel et Lia numquid habemus residui quicquam in facultatibus et hereditate domus patris nostri ¹⁵nonne quasi alienas reputavit nos et vendidit comeditque pretium nostrum ¹⁶sed Deus tulit opes patris nostri et nobis eas tradidit ac filiis nostris unde omnia quae praecepit fac ¹⁷surrexit itaque Iacob et inpositis liberis et coniugibus suis super camelos abiit ¹⁸tulitque omnem substantiam et greges et quicquid in Mesopotamiam quaesierat pergens ad Isaac patrem suum in terram Chanaan ¹⁹eo tempore Laban ierat ad tondendas oves et Rahel furata est idola patris sui ²⁰noluitque Iacob confiteri socero quod fugeret ²¹cumque abisset tam ipse quam omnia quae iuris eius erant et amne transmisso pergeret contra montem Galaad ²²nuntiatum est Laban die tertio quod fugeret Iacob ²³qui adsumptis fratribus suis persecutus est eum diebus septem et conprehendit in monte Galaad ²⁴viditque in somnis dicentem sibi Dominum cave ne quicquam aspere loquaris contra Iacob ²⁵iamque Iacob extenderat in monte tabernaculum cum ille consecutus eum cum fratribus suis in eodem monte Galaad fixit tentorium ²⁶et dixit ad Iacob quare ita egisti ut clam me abigeres filias meas quasi captivas gladio ²⁷cur ignorante me fugere voluisti nec indicare mihi ut prosequerer te cum gaudio et canticis et tympanis et cithara ²⁸non es passus ut oscularer filios meos ac filias stulte operatus es et nunc ²⁹valet quidem manus mea reddere tibi malum sed Deus patris vestri heri dixit mihi cave ne loquaris cum Iacob quicquam durius ³⁰esto ad tuos ire cupiebas et desiderio tibi erat domus patris tui cur furatus es deos meos ³¹respondit Iacob quod inscio te profectus sum timui ne violenter auferres filias tuas ³²quod autem furti arguis apud quemcumque inveneris deos tuos necetur coram fratribus nostris scrutare quicquid tuorum apud me inveneris et aufer haec dicens ignorabat quod Rahel furata esset idola ³³ingressus itaque Laban tabernaculum Iacob et Liae et utriusque famulae non invenit cumque intrasset tentorium Rahelis ³⁴illa festinans abscondit idola subter stramen cameli et sedit desuper scrutantique omne tentorium et nihil invenienti ³⁵ait ne irascatur dominus meus quod coram te adsurgere nequeo quia iuxta consuetudinem feminarum nunc accidit mihi sic delusa sollicitudo quaerentis est ³⁶tumensque Iacob cum iurgio ait quam ob culpam meam et ob quod peccatum sic exarsisti post me ³⁷et scrutatus es omnem supellectilem meam quid invenisti de cuncta substantia domus tuae pone hic coram fratribus meis et fratribus tuis et iudicent inter me et te ³⁸idcirco viginti annis fui tecum oves tuae et caprae steriles non fuerunt arietes gregis tui non comedi ³⁹nec captum a bestia ostendi tibi ego damnum omne reddebam quicquid furto perierat a me exigebas ⁴⁰die noctuque aestu urebar et gelu fugiebat somnus ab oculis meis ⁴¹sic per viginti annos in domo tua servivi tibi quattuordecim pro filiabus et sex pro gregibus tuis inmutasti quoque mercedem meam decem vicibus ⁴²nisi Deus patris mei Abraham et Timor Isaac adfuisset mihi forsitan modo nudum me dimisisses adflictionem meam et laborem manuum mearum respexit Deus et arguit te heri ⁴³respondit ei Laban filiae et filii et greges tui et omnia quae cernis mea sunt quid possum facere filiis et nepotibus meis ⁴⁴veni ergo et ineamus foedus ut sit testimonium inter me et te ⁴⁵tulit itaque Iacob lapidem et erexit illum in titulum ⁴⁶dixitque fratribus suis adferte lapides qui congregantes fecerunt tumulum comederuntque super eum ⁴⁷quem vocavit Laban tumulus Testis et Iacob acervum Testimonii uterque iuxta proprietatem linguae suae ⁴⁸dixitque Laban tumulus iste testis erit inter me et te hodie et idcirco appellatum est nomen eius Galaad id est tumulus Testis ⁴⁹intueatur Dominus et iudicet inter nos quando recesserimus a nobis ⁵⁰si adflixeris filias meas et si introduxeris uxores alias super eas nullus sermonis nostri testis est absque Deo qui praesens respicit ⁵¹dixitque rursus ad Iacob en tumulus hic et lapis quem erexi inter me et te ⁵²testis erit tumulus inquam iste et lapis sint in testimonio si aut ego transiero illum pergens ad te aut tu praeterieris malum mihi cogitans ⁵³Deus Abraham et Deus Nahor iudicet inter nos Deus patris eorum iuravit Iacob per Timorem patris sui Isaac ⁵⁴immolatisque victimis in monte vocavit fratres suos ut ederent panem qui cum comedissent manserunt ibi ⁵⁵Laban vero de nocte consurgens osculatus est filios et filias suas et benedixit illis reversus in locum suum

Chapter 32

¹Iacob quoque abiit itinere quo coeperat fueruntque ei obviam angeli Dei ²quos cum vidisset ait castra Dei sunt haec et appellavit nomen loci illius Manaim id est Castra ³misit autem et nuntios ante se ad Esau fratrem suum in terram Seir regionis Edom ⁴praecepitque eis dicens sic loquimini domino meo Esau haec dicit frater tuus Iacob apud Laban peregrinatus sum et fui usque in praesentem diem ⁵habeo boves et asinos oves et servos atque ancillas mittoque nunc legationem ad dominum meum ut inveniam gratiam in conspectu tuo ⁶reversi sunt nuntii ad Iacob dicentes venimus ad Esau fratrem tuum et ecce properat in occursum tibi cum quadringentis viris ⁷timuit Iacob valde et perterritus divisit populum qui secum erat greges quoque et oves et boves et camelos in duas turmas ⁸dicens si venerit Esau ad unam turmam et percusserit eam alia turma quae reliqua est salvabitur ⁹dixitque Iacob Deus patris mei Abraham et Deus patris mei Isaac Domine qui dixisti mihi revertere in terram tuam et in locum nativitatis tuae et benefaciam tibi ¹⁰minor sum cunctis miserationibus et veritate quam explesti servo tuo in baculo meo transivi Iordanem istum et nunc cum duabus turmis regredior ¹¹erue me de manu fratris mei de manu Esau quia valde eum timeo ne forte veniens percutiat matrem cum filiis ¹²tu locutus es quod bene mihi faceres et dilatares semen meum sicut harenam maris quae prae multitudine numerari non potest ¹³cumque dormisset ibi nocte illa separavit de his quae habebat munera Esau fratri suo ¹⁴capras ducentas hircos viginti oves ducentas arietes viginti ¹⁵camelos fetas cum pullis suis triginta vaccas quadraginta et tauros viginti asinas viginti et pullos earum decem ¹⁶et misit per manus servorum suorum singulos seorsum greges dixitque pueris suis antecedite me et sit spatium inter gregem et gregem ¹⁷et praecepit priori dicens si obvium habueris Esau fratrem meum et interrogaverit te cuius es et quo vadis et cuius sunt ista quae sequeris ¹⁸respondebis servi tui Iacob munera misit domino meo Esau ipse quoque post nos venit ¹⁹similiter mandata dedit secundo ac tertio et cunctis qui sequebantur greges dicens hisdem verbis loquimini ad Esau cum inveneritis eum ²⁰et addetis ipse quoque servus tuus Iacob iter nostrum insequitur dixit enim placabo illum muneribus quae praecedunt et postea videbo forsitan propitiabitur mihi ²¹praecesserunt itaque munera ante eum ipse vero mansit nocte illa in Castris ²²cumque mature surrexisset tulit duas uxores suas et totidem famulas cum undecim filiis et transivit vadum Iaboc ²³transductisque omnibus quae ad se pertinebant ²⁴remansit solus et ecce vir luctabatur cum eo usque mane ²⁵qui cum videret quod eum superare non posset tetigit nervum femoris eius et statim emarcuit ²⁶dixitque ad eum dimitte me iam enim ascendit aurora respondit non dimittam te nisi benedixeris mihi ²⁷ait ergo quod nomen est tibi respondit Iacob ²⁸at ille nequaquam inquit Iacob appellabitur nomen tuum sed Israhel quoniam si contra Deum fortis fuisti quanto magis contra homines praevalebis ²⁹interrogavit eum Iacob dic mihi quo appellaris nomine respondit cur quaeris nomen meum et benedixit ei in eodem loco ³⁰vocavitque Iacob nomen loci illius Phanuhel dicens vidi Deum facie ad faciem et salva facta est anima mea ³¹ortusque est ei statim sol postquam transgressus est Phanuhel ipse vero claudicabat pede ³²quam ob causam non comedunt filii Israhel nervum qui emarcuit in femore Iacob usque in praesentem diem eo quod tetigerit nervum femoris eius et obstipuerit

Chapter 33

¹levans autem Iacob oculos suos vidit venientem Esau et cum eo quadringentos viros divisitque filios Liae et Rahel ambarumque famularum ²et posuit utramque ancillam et liberos earum in principio Liam vero et filios eius in secundo loco Rahel autem et Ioseph novissimos ³et ipse praegrediens adoravit pronus in terram septies donec adpropinquaret frater eius ⁴currens itaque Esau obviam fratri suo amplexatus est eum stringensque collum et osculans flevit ⁵levatisque oculis vidit mulieres et parvulos earum et ait quid sibi volunt isti et si ad te pertinent respondit parvuli sunt quos donavit mihi Deus servo tuo ⁶et adpropinquantes ancillae et filii earum incurvati sunt ⁷accessitque Lia cum liberis suis et cum similiter adorassent extremi Ioseph et Rahel adoraverunt ⁸quaenam sunt inquit istae turmae quas obvias habui respondit ut invenirem gratiam coram domino meo ⁹et ille habeo ait plurima frater mi sint tua tibi ¹⁰dixit Iacob noli ita obsecro sed si inveni gratiam in oculis tuis accipe munusculum de manibus meis sic enim vidi faciem tuam quasi viderim vultum Dei esto mihi propitius ¹¹et suscipe benedictionem quam adtuli tibi et quam donavit mihi Deus tribuens omnia vix fratre conpellente suscipiens ¹²ait gradiamur simul eroque socius itineris tui ¹³dixit Iacob nosti domine mi quod parvulos habeam teneros et oves ac boves fetas mecum quas si plus in ambulando fecero laborare morientur una die cuncti greges ¹⁴praecedat dominus meus ante servum suum et ego sequar paulatim vestigia eius sicut videro posse parvulos meos donec veniam ad dominum meum in Seir ¹⁵respondit Esau oro te ut de populo qui mecum est saltem socii remaneant viae tuae non est inquit necesse hoc uno indigeo ut inveniam gratiam in conspectu domini mei ¹⁶reversus est itaque illo die Esau itinere quo venerat in Seir ¹⁷et Iacob venit in Soccoth ubi aedificata domo et fixis tentoriis appellavit nomen loci illius Soccoth id est Tabernacula ¹⁸transivitque in Salem urbem Sycimorum quae est in terra Chanaan postquam regressus est de Mesopotamiam Syriae et habitavit iuxta oppidum ¹⁹emitque partem agri in qua fixerat tabernaculum a filiis Emor patris Sychem centum agnis ²⁰et erecto ibi altari invocavit super illud Fortissimum Deum Israhel

Chapter 34

¹egressa est autem Dina filia Liae ut videret mulieres regionis illius ²quam cum vidisset Sychem filius Emor Evei princeps terrae illius adamavit et rapuit et dormivit cum illa vi opprimens virginem ³et conglutinata est anima eius cum ea tristemque blanditiis delinivit ⁴et pergens ad Emor patrem suum accipe mihi inquit puellam hanc coniugem ⁵quod cum audisset Iacob absentibus filiis et in pastu occupatis pecorum siluit donec redirent ⁶egresso autem Emor patre Sychem ut loqueretur ad Iacob ⁷ecce filii eius veniebant de agro auditoque quod acciderat irati sunt valde eo quod foedam rem esset operatus in Israhel et violata filia Iacob rem inlicitam perpetrasset ⁸locutus est itaque Emor ad eos Sychem filii mei adhesit anima filiae vestrae date eam illi uxorem ⁹et iungamus vicissim conubia filias vestras tradite nobis et filias nostras accipite ¹⁰et habitate nobiscum terra in potestate vestra est exercete negotiamini et possidete eam ¹¹sed et Sychem ad patrem et ad fratres eius ait inveniam gratiam coram vobis et quaecumque statueritis dabo ¹²augete dotem munera postulate libens tribuam quod petieritis tantum date mihi puellam hanc uxorem ¹³responderunt filii Iacob Sychem et patri eius in dolo saevientes ob stuprum sororis ¹⁴non possumus facere quod petitis nec dare sororem nostram homini incircumciso quod inlicitum et nefarium est apud nos ¹⁵sed in hoc valebimus foederari si esse volueritis nostri similes et circumcidatur in vobis omne masculini sexus ¹⁶tunc dabimus et accipiemus mutuo filias nostras ac vestras et habitabimus vobiscum erimusque unus populus ¹⁷sin autem circumcidi nolueritis tollemus filiam nostram et recedemus ¹⁸placuit oblatio eorum Emor et Sychem filio eius ¹⁹nec distulit adulescens quin statim quod petebatur expleret amabat enim puellam valde et ipse erat inclitus in omni domo patris sui ²⁰ingressique portam urbis locuti sunt populo ²¹viri isti pacifici sunt et volunt habitare nobiscum negotientur in terra et exerceant eam quae spatiosa et lata cultoribus indiget filias eorum accipiemus uxores et nostras illis dabimus ²²unum est quod differtur tantum bonum si circumcidamus masculos nostros ritum gentis imitantes ²³et substantia eorum et pecora et cuncta quae possident nostra erunt tantum in hoc adquiescamus et habitantes simul unum efficiemus populum ²⁴adsensi sunt omnes circumcisis cunctis maribus ²⁵et ecce die tertio quando gravissimus vulnerum dolor est arreptis duo Iacob filii Symeon et Levi fratres Dinae gladiis ingressi sunt urbem confidenter interfectisque omnibus masculis ²⁶Emor et Sychem pariter necaverunt tollentes Dinam de domo Sychem sororem suam ²⁷quibus egressis inruerunt super occisos ceteri filii Iacob et depopulati sunt urbem in ultionem stupri ²⁸oves eorum et armenta et asinos cunctaque vastantes quae in domibus et in agris erant ²⁹parvulos quoque et uxores eorum duxere captivas ³⁰quibus patratis audacter Iacob dixit ad Symeon et Levi turbastis me et odiosum fecistis Chananeis et Ferezeis habitatoribus terrae huius nos pauci sumus illi congregati percutient me et delebor ego et domus mea ³¹responderunt numquid ut scorto abuti debuere sorore nostra

Chapter 35

¹interea locutus est Deus ad Iacob surge et ascende Bethel et habita ibi facque altare Deo qui apparuit tibi quando fugiebas Esau fratrem tuum ²Iacob vero convocata omni domo sua ait abicite deos alienos qui in medio vestri sunt et mundamini ac mutate vestimenta vestra ³surgite et ascendamus in Bethel ut faciamus ibi altare Deo qui exaudivit me in die tribulationis meae et fuit socius itineris mei ⁴dederunt ergo ei omnes deos alienos quos habebant et inaures quae erant in auribus eorum at ille infodit ea subter terebinthum quae est post urbem Sychem ⁵cumque profecti essent terror Dei invasit omnes per circuitum civitates et non sunt ausi persequi recedentes ⁶venit igitur Iacob Luzam quae est in terra Chanaan cognomento Bethel ipse et omnis populus cum eo ⁷aedificavitque ibi altare et appellavit nomen loci Domus Dei ibi enim apparuit ei Deus cum fugeret fratrem suum ⁸eodem tempore mortua est Debbora nutrix Rebeccae et sepulta ad radices Bethel subter quercum vocatumque est nomen loci quercus Fletus ⁹apparuit autem iterum Deus Iacob postquam reversus est de Mesopotamiam Syriae benedixitque ei ¹⁰dicens non vocaberis ultra Iacob sed Israhel erit nomen tuum et appellavit eum Israhel ¹¹dixitque ei ego Deus omnipotens cresce et multiplicare gentes et populi nationum erunt ex te reges de lumbis tuis egredientur ¹²terramque quam dedi Abraham et Isaac dabo tibi et semini tuo post te ¹³et recessit ab eo ¹⁴ille vero erexit titulum lapideum in loco quo locutus ei fuerat Deus libans super eum libamina et effundens oleum ¹⁵vocansque nomen loci Bethel ¹⁶egressus inde venit verno tempore ad terram quae ducit Efratham in qua cum parturiret Rahel ¹⁷ob difficultatem partus periclitari coepit dixitque ei obsetrix noli timere quia et hunc habebis filium ¹⁸egrediente autem anima prae dolore et inminente iam morte vocavit nomen filii sui Benoni id est filius doloris mei pater vero appellavit eum Beniamin id est filius dexterae ¹⁹mortua est ergo Rahel et sepulta in via quae ducit Efratham haec est Bethleem ²⁰erexitque Iacob titulum super sepulchrum eius hic est titulus monumenti Rahel usque in praesentem diem ²¹egressus inde fixit tabernaculum trans turrem Gregis ²²cumque habitaret in illa regione abiit Ruben et dormivit cum Bala concubina patris sui quod illum minime latuit erant autem filii Iacob duodecim ²³filii Liae primogenitus Ruben et Symeon et Levi et Iudas et Isachar et Zabulon ²⁴filii Rahel Ioseph et Beniamin ²⁵filii Balae ancillae Rahelis Dan et Nepthalim ²⁶filii Zelphae ancillae Liae Gad et Aser hii filii Iacob qui nati sunt ei in Mesopotamiam Syriae ²⁷venit etiam ad Isaac patrem suum in Mambre civitatem Arbee haec est Hebron in qua peregrinatus est Abraham et Isaac ²⁸et conpleti sunt dies Isaac centum octoginta annorum ²⁹consumptusque aetate mortuus est et adpositus populo suo senex et plenus dierum et sepelierunt eum Esau et Iacob filii sui

Chapter 36

¹hae sunt autem generationes Esau ipse est Edom ²Esau accepit uxores de filiabus Chanaan Ada filiam Elom Hetthei et Oolibama filiam Anae filiae Sebeon Evei ³Basemath quoque filiam Ismahel sororem Nabaioth ⁴peperit autem Ada Eliphaz Basemath genuit Rauhel ⁵Oolibama edidit Hieus et Hielom et Core hii filii Esau qui nati sunt ei in terra Chanaan ⁶tulit autem Esau uxores suas et filios et filias et omnem animam domus suae et substantiam et pecora et cuncta quae habere poterat in terra Chanaan et abiit in alteram regionem recessitque a fratre suo Iacob ⁷divites enim erant valde et simul habitare non poterant nec sustinebat eos terra peregrinationis eorum prae multitudine gregum ⁸habitavitque Esau in monte Seir ipse est Edom ⁹hae sunt generationes Esau patris Edom in monte Seir ¹⁰et haec nomina filiorum eius Eliphaz filius Ada uxoris Esau Rauhel quoque filius Basemath uxoris eius ¹¹fueruntque filii Eliphaz Theman Omar Sephu et Gatham et Cenez ¹²erat autem Thamna concubina Eliphaz filii Esau quae peperit ei Amalech hii sunt filii Adae uxoris Esau ¹³filii autem Rauhel Naath et Zara Semma et Meza hii filii Basemath uxoris Esau ¹⁴isti quoque erant filii Oolibama filiae Ana filiae Sebeon uxoris Esau quos genuit ei Hieus et Hielom et Core ¹⁵hii duces filiorum Esau filii Eliphaz primogeniti Esau dux Theman dux Omar dux Sephu dux Cenez ¹⁶dux Core dux Gatham dux Amalech hii filii Eliphaz in terra Edom et hii filii Adae ¹⁷hii quoque filii Rauhel filii Esau dux Naath dux Zara dux Semma dux Meza hii duces Rauhel in terra Edom isti filii Basemath uxoris Esau ¹⁸hii autem filii Oolibama uxoris Esau dux Hieus dux Hielom dux Core hii duces Oolibama filiae Ana uxoris Esau ¹⁹isti filii Esau et hii duces eorum ipse est Edom ²⁰isti filii Seir Horrei habitatores terrae Lotham et Sobal et Sebeon et Anan ²¹Dison et Eser et Disan hii duces Horrei filii Seir in terra Edom ²²facti sunt autem filii Lotham Horrei et Heman erat autem soror Lotham Thamna ²³et isti filii Sobal Alvam et Maneeth et Hebal Sephi et Onam ²⁴et hii filii Sebeon Ahaia et Anam iste est Ana qui invenit aquas calidas in solitudine cum pasceret asinos Sebeon patris sui ²⁵habuitque filium Disan et filiam Oolibama ²⁶et isti filii Disan Amdan et Esban et Iethran et Charan ²⁷hii quoque filii Eser Balaan et Zevan et Acham ²⁸habuit autem filios Disan Hus et Aran ²⁹isti duces Horreorum dux Lothan dux Sobal dux Sebeon dux Ana ³⁰dux Dison dux Eser dux Disan isti duces Horreorum qui imperaverunt in terra Seir ³¹reges autem qui regnaverunt in terra Edom antequam haberent regem filii Israhel fuerunt hii ³²Bale filius Beor nomenque urbis eius Denaba ³³mortuus est autem Bale et regnavit pro eo Iobab filius Zare de Bosra ³⁴cumque mortuus esset Iobab regnavit pro eo Husan de terra Themanorum ³⁵hoc quoque mortuo regnavit pro eo Adad filius Badadi qui percussit Madian in regione Moab et nomen urbis eius Ahuith ³⁶cumque mortuus esset Adad regnavit pro eo Semla de Maserecha ³⁷hoc quoque mortuo regnavit pro eo Saul de fluvio Rooboth ³⁸cumque et hic obisset successit in regnum Baalanam filius Achobor ³⁹isto quoque mortuo regnavit pro eo Adad nomenque urbis eius Phau et appellabatur uxor illius Meezabel filia Matred filiae Mizaab ⁴⁰haec ergo nomina Esau in cognationibus et locis et vocabulis suis dux Thamna dux Alva dux Ietheth ⁴¹dux Oolibama dux Ela dux Phinon ⁴²dux Cenez dux Theman dux Mabsar ⁴³dux Mabdiel dux Iram hii duces Edom habitantes in terra imperii sui ipse est Esau pater Idumeorum

Chapter 37

¹habitavit autem Iacob in terra Chanaan in qua peregrinatus est pater suus ²et hae sunt generationes eius Ioseph cum sedecim esset annorum pascebat gregem cum fratribus suis adhuc puer et erat cum filiis Balae et Zelphae uxorum patris sui accusavitque fratres suos apud patrem crimine pessimo ³Israhel autem diligebat Ioseph super omnes filios suos eo quod in senectute genuisset eum fecitque ei tunicam polymitam ⁴videntes autem fratres eius quod a patre plus cunctis filiis amaretur oderant eum nec poterant ei quicquam pacificum loqui ⁵accidit quoque ut visum somnium referret fratribus quae causa maioris odii seminarium fuit ⁶dixitque ad eos audite somnium meum quod vidi ⁷putabam ligare nos manipulos in agro et quasi consurgere manipulum meum et stare vestrosque manipulos circumstantes adorare manipulum meum ⁸responderunt fratres eius numquid rex noster eris aut subiciemur dicioni tuae haec ergo causa somniorum atque sermonum invidiae et odii fomitem ministravit ⁹aliud quoque vidit somnium quod narrans fratribus ait vidi per somnium quasi solem et lunam et stellas undecim adorare me ¹⁰quod cum patri suo et fratribus rettulisset increpavit eum pater et dixit quid sibi vult hoc somnium quod vidisti num ego et mater tua et fratres adorabimus te super terram ¹¹invidebant igitur ei fratres sui pater vero rem tacitus considerabat ¹²cumque fratres illius in pascendis gregibus patris morarentur in Sychem ¹³dixit ad eum Israhel fratres tui pascunt oves in Sycimis veni mittam te ad eos quo respondente ¹⁴praesto sum ait vade et vide si cuncta prospera sint erga fratres tuos et pecora et renuntia mihi quid agatur missus de valle Hebron venit in Sychem ¹⁵invenitque eum vir errantem in agro et interrogavit quid quaereret ¹⁶at ille respondit fratres meos quaero indica mihi ubi pascant greges ¹⁷dixitque ei vir recesserunt de loco isto audivi autem eos dicentes eamus in Dothain perrexit ergo Ioseph post fratres suos et invenit eos in Dothain ¹⁸qui cum vidissent eum procul antequam accederet ad eos cogitaverunt illum occidere ¹⁹et mutuo loquebantur ecce somniator venit ²⁰venite occidamus eum et mittamus in cisternam veterem dicemusque fera pessima devoravit eum et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua ²¹audiens hoc Ruben nitebatur liberare eum de manibus eorum et dicebat ²²non interficiamus animam eius nec effundatis sanguinem sed proicite eum in cisternam hanc quae est in solitudine manusque vestras servate innoxias hoc autem dicebat volens eripere eum de manibus eorum et reddere patri suo ²³confestim igitur ut pervenit ad fratres nudaverunt eum tunica talari et polymita ²⁴miseruntque in cisternam quae non habebat aquam ²⁵et sedentes ut comederent panem viderunt viatores Ismahelitas venire de Galaad et camelos eorum portare aromata et resinam et stacten in Aegyptum ²⁶dixit ergo Iudas fratribus suis quid nobis prodest si occiderimus fratrem nostrum et celaverimus sanguinem ipsius ²⁷melius est ut vendatur Ismahelitis et manus nostrae non polluantur frater enim et caro nostra est adquieverunt fratres sermonibus eius ²⁸et praetereuntibus Madianitis negotiatoribus extrahentes eum de cisterna vendiderunt Ismahelitis viginti argenteis qui duxerunt eum in Aegyptum ²⁹reversusque Ruben ad cisternam non invenit puerum ³⁰et scissis vestibus pergens ad fratres ait puer non conparet et ego quo ibo ³¹tulerunt autem tunicam eius et in sanguinem hedi quem occiderant tinxerunt ³²mittentes qui ferrent ad patrem et dicerent hanc invenimus vide utrum tunica filii tui sit an non ³³quam cum agnovisset pater ait tunica filii mei est fera pessima comedit eum bestia devoravit Ioseph ³⁴scissisque vestibus indutus est cilicio lugens filium multo tempore ³⁵congregatis autem cunctis liberis eius ut lenirent dolorem patris noluit consolationem recipere et ait descendam ad filium meum lugens in infernum et illo perseverante in fletu ³⁶Madianei vendiderunt Ioseph in Aegypto Putiphar eunucho Pharaonis magistro militiae

Chapter 38

¹eo tempore descendens Iudas a fratribus suis divertit ad virum odollamitem nomine Hiram ²viditque ibi filiam hominis chananei vocabulo Suae et uxore accepta ingressus est ad eam ³quae concepit et peperit filium vocavitque nomen eius Her ⁴rursum concepto fetu natum filium nominavit Onam ⁵tertium quoque peperit quem appellavit Sela quo nato parere ultra cessavit ⁶dedit autem Iudas uxorem primogenito suo Her nomine Thamar ⁷fuitque Her primogenitus Iudae nequam in conspectu Domini et ab eo occisus est ⁸dixit ergo Iudas ad Onam filium suum ingredere ad uxorem fratris tui et sociare illi ut suscites semen fratri tuo ⁹ille sciens non sibi nasci filios introiens ad uxorem fratris sui semen fundebat in terram ne liberi fratris nomine nascerentur ¹⁰et idcirco percussit eum Dominus quod rem detestabilem faceret ¹¹quam ob rem dixit Iudas Thamar nurui suae esto vidua in domo patris tui donec crescat Sela filius meus timebat enim ne et ipse moreretur sicut fratres eius quae abiit et habitavit in domo patris sui ¹²evolutis autem multis diebus mortua est filia Suae uxor Iudae qui post luctum consolatione suscepta ascendebat ad tonsores ovium suarum ipse et Hiras opilio gregis Odollamita in Thamnas ¹³nuntiatumque est Thamar quod socer illius ascenderet in Thamnas ad tondendas oves ¹⁴quae depositis viduitatis vestibus adsumpsit theristrum et mutato habitu sedit in bivio itineris quod ducit Thamnam eo quod crevisset Sela et non eum accepisset maritum ¹⁵quam cum vidisset Iudas suspicatus est esse meretricem operuerat enim vultum suum ne cognosceretur ¹⁶ingrediensque ad eam ait dimitte me ut coeam tecum nesciebat enim quod nurus sua esset qua respondente quid mihi dabis ut fruaris concubitu meo ¹⁷dixit mittam tibi hedum de gregibus rursum illa dicente patiar quod vis si dederis mihi arrabonem donec mittas quod polliceris ¹⁸ait Iudas quid vis tibi pro arrabone dari respondit anulum tuum et armillam et baculum quem manu tenes ad unum igitur coitum concepit mulier ¹⁹et surgens abiit depositoque habitu quem adsumpserat induta est viduitatis vestibus ²⁰misit autem Iudas hedum per pastorem suum Odollamitem ut reciperet pignus quod dederat mulieri qui cum non invenisset eam ²¹interrogavit homines loci illius ubi est mulier quae sedebat in bivio respondentibus cunctis non fuit in loco isto meretrix ²²reversus est ad Iudam et dixit ei non inveni eam sed et homines loci illius dixerunt mihi numquam ibi sedisse scortum ²³ait Iudas habeat sibi certe mendacii nos arguere non poterit ego misi hedum quem promiseram et tu non invenisti eam ²⁴ecce autem post tres menses nuntiaverunt Iudae dicentes fornicata est Thamar nurus tua et videtur uterus illius intumescere dixit Iudas producite eam ut conburatur ²⁵quae cum educeretur ad poenam misit ad socerum suum dicens de viro cuius haec sunt concepi cognosce cuius sit anulus et armilla et baculus ²⁶qui agnitis muneribus ait iustior me est quia non tradidi eam Sela filio meo attamen ultra non cognovit illam ²⁷instante autem partu apparuerunt gemini in utero atque in ipsa effusione infantum unus protulit manum in qua obsetrix ligavit coccinum dicens ²⁸iste egreditur prior ²⁹illo vero retrahente manum egressus est alter dixitque mulier quare divisa est propter te maceria et ob hanc causam vocavit nomen eius Phares ³⁰postea egressus est frater in cuius manu erat coccinum quem appellavit Zara

Chapter 39

¹igitur Ioseph ductus est in Aegyptum emitque eum Putiphar eunuchus Pharaonis princeps exercitus vir aegyptius de manu Ismahelitarum a quibus perductus erat ²fuitque Dominus cum eo et erat vir in cunctis prospere agens habitabatque in domo domini sui ³qui optime noverat esse Dominum cum eo et omnia quae gereret ab eo dirigi in manu illius ⁴invenitque Ioseph gratiam coram domino suo et ministrabat ei a quo praepositus omnibus gubernabat creditam sibi domum et universa quae tradita fuerant ⁵benedixitque Dominus domui Aegyptii propter Ioseph et multiplicavit tam in aedibus quam in agris cunctam eius substantiam ⁶nec quicquam aliud noverat nisi panem quo vescebatur erat autem Ioseph pulchra facie et decorus aspectu ⁷post multos itaque dies iecit domina oculos suos in Ioseph et ait dormi mecum ⁸qui nequaquam adquiescens operi nefario dixit ad eam ecce dominus meus omnibus mihi traditis ignorat quid habeat in domo sua ⁹nec quicquam est quod non in mea sit potestate vel non tradiderit mihi praeter te quae uxor eius es quomodo ergo possum malum hoc facere et peccare in Deum meum ¹⁰huiuscemodi verbis per singulos dies et mulier molesta erat adulescenti et ille recusabat stuprum ¹¹accidit autem ut quadam die intraret Ioseph domum et operis quippiam absque arbitris faceret ¹²et illa adprehensa lacinia vestimenti eius diceret dormi mecum qui relicto in manu illius pallio fugit et egressus est foras ¹³cumque vidisset mulier vestem in manibus suis et se esse contemptam ¹⁴vocavit homines domus suae et ait ad eos en introduxit virum hebraeum ut inluderet nobis ingressus est ad me ut coiret mecum cumque ego succlamassem ¹⁵et audisset vocem meam reliquit pallium quod tenebam et fugit foras ¹⁶in argumentum ergo fidei retentum pallium ostendit marito revertenti domum ¹⁷et ait ingressus est ad me servus hebraeus quem adduxisti ut inluderet mihi ¹⁸cumque vidisset me clamare reliquit pallium et fugit foras ¹⁹his auditis dominus et nimium credulus verbis coniugis iratus est valde ²⁰tradiditque Ioseph in carcerem ubi vincti regis custodiebantur et erat ibi clausus ²¹fuit autem Dominus cum Ioseph et misertus illius dedit ei gratiam in conspectu principis carceris ²²qui tradidit in manu ipsius universos vinctos qui in custodia tenebantur et quicquid fiebat sub ipso erat ²³nec noverat aliquid cunctis ei creditis Dominus enim erat cum illo et omnia eius opera dirigebat

Chapter 40

¹his ita gestis accidit ut peccarent duo eunuchi pincerna regis Aegypti et pistor domino suo ²iratusque Pharao contra eos nam alter pincernis praeerat alter pistoribus ³misit eos in carcerem principis militum in quo erat vinctus et Ioseph ⁴at custos carceris tradidit eos Ioseph qui et ministrabat eis aliquantum temporis fluxerat et illi in custodia tenebantur ⁵videruntque ambo somnium nocte una iuxta interpretationem congruam sibi ⁶ad quos cum introisset Ioseph mane et vidisset eos tristes ⁷sciscitatus est dicens cur tristior est hodie solito facies vestra ⁸qui responderunt somnium vidimus et non est qui interpretetur nobis dixitque ad eos Ioseph numquid non Dei est interpretatio referte mihi quid videritis ⁹narravit prior praepositus pincernarum somnium videbam coram me vitem ¹⁰in qua erant tres propagines crescere paulatim gemmas et post flores uvas maturescere ¹¹calicemque Pharaonis in manu mea tuli ergo uvas et expressi in calicem quem tenebam et tradidi poculum Pharaoni ¹²respondit Ioseph haec est interpretatio somnii tres propagines tres adhuc dies sunt ¹³post quos recordabitur Pharao magisterii tui et restituet te in gradum pristinum dabisque ei calicem iuxta officium tuum sicut facere ante consueveras ¹⁴tantum memento mei cum tibi bene fuerit et facies mecum misericordiam ut suggeras Pharaoni et educat me de isto carcere ¹⁵quia furto sublatus sum de terra Hebraeorum et hic innocens in lacum missus sum ¹⁶videns pistorum magister quod prudenter somnium dissolvisset ait et ego vidi somnium quod haberem tria canistra farinae super caput meum ¹⁷et in uno canistro quod erat excelsius portare me omnes cibos qui fiunt arte pistoria avesque comedere ex eo ¹⁸respondit Ioseph haec est interpretatio somnii tria canistra tres adhuc dies sunt ¹⁹post quos auferet Pharao caput tuum ac suspendet te in cruce et lacerabunt volucres carnes tuas ²⁰exin dies tertius natalicius Pharaonis erat qui faciens grande convivium pueris suis recordatus est inter epulas magistri pincernarum et pistorum principis ²¹restituitque alterum in locum suum ut porrigeret regi poculum ²²alterum suspendit in patibulo ut coniectoris veritas probaretur ²³et tamen succedentibus prosperis praepositus pincernarum oblitus est interpretis sui

Chapter 41

¹post duos annos vidit Pharao somnium putabat se stare super fluvium ²de quo ascendebant septem boves pulchrae et crassae nimis et pascebantur in locis palustribus ³aliae quoque septem emergebant de flumine foedae confectaeque macie et pascebantur in ipsa amnis ripa in locis virentibus ⁴devoraveruntque eas quarum mira species et habitudo corporum erat expergefactus Pharao ⁵rursum dormivit et vidit alterum somnium septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque formonsae ⁶aliae quoque totidem spicae tenues et percussae uredine oriebantur ⁷devorantes omnem priorum pulchritudinem evigilans post quietem ⁸et facto mane pavore perterritus misit ad coniectores Aegypti cunctosque sapientes et accersitis narravit somnium nec erat qui interpretaretur ⁹tunc demum reminiscens pincernarum magister ait confiteor peccatum meum ¹⁰iratus rex servis suis me et magistrum pistorum retrudi iussit in carcerem principis militum ¹¹ubi una nocte uterque vidimus somnium praesagum futurorum ¹²erat ibi puer hebraeus eiusdem ducis militum famulus cui narrantes somnia ¹³audivimus quicquid postea rei probavit eventus ego enim redditus sum officio meo et ille suspensus est in cruce ¹⁴protinus ad regis imperium eductum de carcere Ioseph totonderunt ac veste mutata obtulerunt ei ¹⁵cui ille ait vidi somnia nec est qui edisserat quae audivi te prudentissime conicere ¹⁶respondit Ioseph absque me Deus respondebit prospera Pharaoni ¹⁷narravit ergo ille quod viderat putabam me stare super ripam fluminis ¹⁸et septem boves de amne conscendere pulchras nimis et obesis carnibus quae in pastu paludis virecta carpebant ¹⁹et ecce has sequebantur aliae septem boves in tantum deformes et macilentae ut numquam tales in terra Aegypti viderim ²⁰quae devoratis et consumptis prioribus ²¹nullum saturitatis dedere vestigium sed simili macie et squalore torpebant evigilans rursum sopore depressus ²²vidi somnium septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque pulcherrimae ²³aliae quoque septem tenues et percussae uredine oriebantur stipula ²⁴quae priorum pulchritudinem devorarunt narravi coniectoribus somnium et nemo est qui edisserat ²⁵respondit Ioseph somnium regis unum est quae facturus est Deus ostendit Pharaoni ²⁶septem boves pulchrae et septem spicae plenae septem ubertatis anni sunt eandemque vim somnii conprehendunt ²⁷septem quoque boves tenues atque macilentae quae ascenderunt post eas et septem spicae tenues et vento urente percussae septem anni sunt venturae famis ²⁸qui hoc ordine conplebuntur ²⁹ecce septem anni venient fertilitatis magnae in universa terra Aegypti ³⁰quos sequentur septem anni alii tantae sterilitatis ut oblivioni tradatur cuncta retro abundantia consumptura est enim fames omnem terram ³¹et ubertatis magnitudinem perditura inopiae magnitudo ³²quod autem vidisti secundo ad eandem rem pertinens somnium firmitatis indicium est eo quod fiat sermo Dei et velocius impleatur ³³nunc ergo provideat rex virum sapientem et industrium et praeficiat eum terrae Aegypti ³⁴qui constituat praepositos per singulas regiones et quintam partem fructuum per septem annos fertilitatis ³⁵qui iam nunc futuri sunt congreget in horrea et omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur serveturque in urbibus ³⁶et paretur futurae septem annorum fami quae pressura est Aegyptum et non consumetur terra inopia ³⁷placuit Pharaoni consilium et cunctis ministris eius ³⁸locutusque est ad eos num invenire poterimus talem virum qui spiritu Dei plenus sit ³⁹dixit ergo ad Ioseph quia ostendit Deus tibi omnia quae locutus es numquid sapientiorem et similem tui invenire potero ⁴⁰tu eris super domum meam et ad tui oris imperium cunctus populus oboediet uno tantum regni solio te praecedam ⁴¹dicens quoque rursum Pharao ad Ioseph ecce constitui te super universam terram Aegypti ⁴²tulit anulum de manu sua et dedit in manu eius vestivitque eum stola byssina et collo torquem auream circumposuit ⁴³fecitque ascendere super currum suum secundum clamante praecone ut omnes coram eo genuflecterent et praepositum esse scirent universae terrae Aegypti ⁴⁴dixit quoque rex ad Ioseph ego sum Pharao absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra Aegypti ⁴⁵vertitque nomen illius et vocavit eum lingua aegyptiaca Salvatorem mundi dedit quoque illi uxorem Aseneth filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos egressus itaque Ioseph ad terram Aegypti ⁴⁶triginta autem erat annorum quando stetit in conspectu regis Pharaonis circuivit omnes regiones Aegypti ⁴⁷venitque fertilitas septem annorum et in manipulos redactae segetes congregatae sunt in horrea Aegypti ⁴⁸omnis etiam frugum abundantia in singulis urbibus condita est ⁴⁹tantaque fuit multitudo tritici ut harenae maris coaequaretur et copia mensuram excederet ⁵⁰nati sunt autem Ioseph filii duo antequam veniret fames quos ei peperit Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos ⁵¹vocavitque nomen primogeniti Manasse dicens oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum et domum patris mei ⁵²nomen quoque secundi appellavit Ephraim dicens crescere me fecit Deus in terra paupertatis meae ⁵³igitur transactis septem annis ubertatis qui fuerant in Aegypto ⁵⁴coeperunt venire septem anni inopiae quos praedixerat Ioseph et in universo orbe fames praevaluit in cuncta autem terra Aegypti erat panis ⁵⁵qua esuriente clamavit populus ad Pharaonem alimenta petens quibus ille respondit ite ad Ioseph et quicquid vobis dixerit facite ⁵⁶crescebat autem cotidie fames in omni terra aperuitque Ioseph universa horrea et vendebat Aegyptiis nam et illos oppresserat fames ⁵⁷omnesque provinciae veniebant in Aegyptum ut emerent escas et malum inopiae temperarent

Chapter 42

¹audiens autem Iacob quod alimenta venderentur in Aegypto dixit filiis suis quare neglegitis ²audivi quod triticum venundetur in Aegypto descendite et emite nobis necessaria ut possimus vivere et non consumamur inopia ³descendentes igitur fratres Ioseph decem ut emerent frumenta in Aegypto ⁴Beniamin domi retento ab Iacob qui dixerat fratribus eius ne forte in itinere quicquam patiatur mali ⁵ingressi sunt terram Aegypti cum aliis qui pergebant ad emendum erat autem fames in terra Chanaan ⁶et Ioseph princeps Aegypti atque ad illius nutum frumenta populis vendebantur cumque adorassent eum fratres sui ⁷et agnovisset eos quasi ad alienos durius loquebatur interrogans eos unde venistis qui responderunt de terra Chanaan ut emamus victui necessaria ⁸et tamen fratres ipse cognoscens non est agnitus ab eis ⁹recordatusque somniorum quae aliquando viderat ait exploratores estis ut videatis infirmiora terrae venistis ¹⁰qui dixerunt non est ita domine sed servi tui venerunt ut emerent cibos ¹¹omnes filii unius viri sumus pacifici venimus nec quicquam famuli tui machinantur mali ¹²quibus ille respondit aliter est inmunita terrae huius considerare venistis ¹³et illi duodecim inquiunt servi tui fratres sumus filii viri unius in terra Chanaan minimus cum patre nostro est alius non est super ¹⁴hoc est ait quod locutus sum exploratores estis ¹⁵iam nunc experimentum vestri capiam per salutem Pharaonis non egrediemini hinc donec veniat frater vester minimus ¹⁶mittite e vobis unum et adducat eum vos autem eritis in vinculis donec probentur quae dixistis utrum falsa an vera sint alioquin per salutem Pharaonis exploratores estis ¹⁷tradidit ergo eos custodiae tribus diebus ¹⁸die autem tertio eductis de carcere ait facite quod dixi et vivetis Deum enim timeo ¹⁹si pacifici estis frater vester unus ligetur in carcere vos autem abite et ferte frumenta quae emistis in domos vestras ²⁰et fratrem vestrum minimum ad me adducite ut possim vestros probare sermones et non moriamini fecerunt ut dixerat ²¹et locuti sunt invicem merito haec patimur quia peccavimus in fratrem nostrum videntes angustiam animae illius cum deprecaretur nos et non audivimus idcirco venit super nos ista tribulatio ²²e quibus unus Ruben ait numquid non dixi vobis nolite peccare in puerum et non audistis me en sanguis eius exquiritur ²³nesciebant autem quod intellegeret Ioseph eo quod per interpretem loquebatur ad eos ²⁴avertitque se parumper et flevit et reversus locutus est ad eos ²⁵tollens Symeon et ligans illis praesentibus iussitque ministris ut implerent saccos eorum tritico et reponerent pecunias singulorum in sacculis suis datis supra cibariis in via qui fecerunt ita ²⁶at illi portantes frumenta in asinis profecti sunt ²⁷apertoque unus sacco ut daret iumento pabulum in diversorio contemplatus pecuniam in ore sacculi ²⁸dixit fratribus suis reddita est mihi pecunia en habetur in sacco et obstupefacti turbatique dixerunt mutuo quidnam est hoc quod fecit nobis Deus ²⁹veneruntque ad Iacob patrem suum in terra Chanaan et narraverunt ei omnia quae accidissent sibi dicentes ³⁰locutus est nobis dominus terrae dure et putavit nos exploratores provinciae ³¹cui respondimus pacifici sumus nec ullas molimur insidias ³²duodecim fratres uno patre geniti sumus unus non est super minimus cum patre versatur in terra Chanaan ³³qui ait nobis sic probabo quod pacifici sitis fratrem vestrum unum dimittite apud me et cibaria domibus vestris necessaria sumite et abite ³⁴fratremque vestrum minimum adducite ad me ut sciam quod non sitis exploratores et istum qui tenetur in vinculis recipere possitis ac deinceps emendi quae vultis habeatis licentiam ³⁵his dictis cum frumenta effunderent singuli reppererunt in ore saccorum ligatas pecunias exterritisque simul omnibus ³⁶dixit pater Iacob absque liberis me esse fecistis Ioseph non est super Symeon tenetur in vinculis Beniamin auferetis in me haec mala omnia reciderunt ³⁷cui respondit Ruben duos filios meos interfice si non reduxero illum tibi trade in manu mea et ego eum restituam ³⁸at ille non descendet inquit filius meus vobiscum frater eius mortuus est ipse solus remansit si quid ei adversi acciderit in terra ad quam pergitis deducetis canos meos cum dolore ad inferos

Chapter 43

¹interim fames omnem terram vehementer premebat ²consumptisque cibis quos ex Aegypto detulerant dixit Iacob ad filios suos revertimini et emite pauxillum escarum ³respondit Iudas denuntiavit nobis vir ille sub testificatione iurandi dicens non videbitis faciem meam nisi fratrem vestrum minimum adduxeritis vobiscum ⁴si ergo vis mittere eum nobiscum pergemus pariter et ememus tibi necessaria ⁵si autem non vis non ibimus vir enim ut saepe diximus denuntiavit nobis dicens non videbitis faciem meam absque fratre vestro minimo ⁶dixit eis Israhel in meam hoc fecistis miseriam ut indicaretis ei et alium habere vos fratrem ⁷at illi responderunt interrogavit nos homo per ordinem nostram progeniem si pater viveret si haberemus fratrem et nos respondimus ei consequenter iuxta id quod fuerat sciscitatus numquid scire poteramus quod dicturus esset adducite vobiscum fratrem vestrum ⁸Iudas quoque dixit patri suo mitte puerum mecum ut proficiscamur et possimus vivere ne moriamur nos et parvuli nostri ⁹ego suscipio puerum de manu mea require illum nisi reduxero et tradidero eum tibi ero peccati in te reus omni tempore ¹⁰si non intercessisset dilatio iam vice altera venissemus ¹¹igitur Israhel pater eorum dixit ad eos si sic necesse est facite quod vultis sumite de optimis terrae fructibus in vasis vestris et deferte viro munera modicum resinae et mellis et styracis et stactes et terebinthi et amigdalarum ¹²pecuniamque duplicem ferte vobiscum et illam quam invenistis in sacculis reportate ne forte errore factum sit ¹³sed et fratrem vestrum tollite et ite ad virum ¹⁴Deus autem meus omnipotens faciat vobis eum placabilem et remittat vobiscum fratrem vestrum quem tenet et hunc Beniamin ego autem quasi orbatus absque liberis ero ¹⁵tulerunt ergo viri munera et pecuniam duplicem et Beniamin descenderuntque in Aegyptum et steterunt coram Ioseph ¹⁶quos cum ille vidisset et Beniamin simul praecepit dispensatori domus suae dicens introduc viros domum et occide victimas et instrue convivium quoniam mecum sunt comesuri meridie ¹⁷fecit ille sicut fuerat imperatum et introduxit viros domum ¹⁸ibique exterriti dixerunt mutuo propter pecuniam quam rettulimus prius in saccis nostris introducti sumus ut devolvat in nos calumniam et violenter subiciat servituti et nos et asinos nostros ¹⁹quam ob rem in ipsis foribus accedentes ad dispensatorem ²⁰locuti sunt oramus domine ut audias iam ante descendimus ut emeremus escas ²¹quibus emptis cum venissemus ad diversorium aperuimus sacculos nostros et invenimus pecuniam in ore saccorum quam nunc eodem pondere reportamus ²²sed et aliud adtulimus argentum ut emamus quae necessaria sunt non est in nostra conscientia quis eam posuerit in marsuppiis nostris ²³at ille respondit pax vobiscum nolite timere Deus vester et Deus patris vestri dedit vobis thesauros in sacculis vestris nam pecuniam quam dedistis mihi probatam ego habeo eduxitque ad eos Symeon ²⁴et introductis domum adtulit aquam et laverunt pedes suos deditque pabula asinis eorum ²⁵illi vero parabant munera donec ingrederetur Ioseph meridie audierant enim quod ibi comesuri essent panem ²⁶igitur ingressus est Ioseph domum suam obtuleruntque ei munera tenentes in manibus et adoraverunt proni in terram ²⁷at ille clementer resalutatis eis interrogavit dicens salvusne est pater vester senex de quo dixeratis mihi adhuc vivit ²⁸qui responderunt sospes est servus tuus pater noster adhuc vivit et incurvati adoraverunt eum ²⁹adtollens autem oculos Ioseph vidit Beniamin fratrem suum uterinum et ait iste est frater vester parvulus de quo dixeratis mihi et rursum Deus inquit misereatur tui fili mi ³⁰festinavitque quia commota fuerant viscera eius super fratre suo et erumpebant lacrimae et introiens cubiculum flevit ³¹rursusque lota facie egressus continuit se et ait ponite panes ³²quibus adpositis seorsum Ioseph et seorsum fratribus Aegyptiis quoque qui vescebantur simul seorsum inlicitum est enim Aegyptiis comedere cum Hebraeis et profanum putant huiuscemodi convivium ³³sederunt coram eo primogenitus iuxta primogenita sua et minimus iuxta aetatem suam et mirabantur nimis ³⁴sumptis partibus quas ab eo acceperant maiorque pars venit Beniamin ita ut quinque partibus excederet biberuntque et inebriati sunt cum eo

Chapter 44

¹praecepit autem Ioseph dispensatori domus suae dicens imple saccos eorum frumento quantum possunt capere et pone pecuniam singulorum in summitate sacci ²scyphum autem meum argenteum et pretium quod dedit tritici pone in ore sacci iunioris factumque est ita ³et orto mane dimissi sunt cum asinis suis ⁴iamque urbem exierant et processerant paululum tum Ioseph arcessito dispensatore domus surge inquit persequere viros et adprehensis dicito quare reddidistis malum pro bono ⁵scyphum quem furati estis ipse est in quo bibit dominus meus et in quo augurari solet pessimam rem fecistis ⁶fecit ille ut iusserat et adprehensis per ordinem locutus est ⁷qui responderunt quare sic loquitur dominus noster ut servi tui tantum flagitii commiserint ⁸pecuniam quam invenimus in summitate saccorum reportavimus ad te de terra Chanaan et quomodo consequens est ut furati simus de domo domini tui aurum vel argentum ⁹apud quemcumque fuerit inventum servorum tuorum quod quaeris moriatur et nos servi erimus domini nostri ¹⁰qui dixit fiat iuxta vestram sententiam apud quem fuerit inventum ipse sit servus meus vos autem eritis innoxii ¹¹itaque festinato deponentes in terram saccos aperuerunt singuli ¹²quos scrutatus incipiens a maiore usque ad minimum invenit scyphum in sacco Beniamin ¹³at illi scissis vestibus oneratisque rursum asinis reversi sunt in oppidum ¹⁴primusque Iudas cum fratribus ingressus est ad Ioseph necdum enim de loco abierat omnesque ante eum in terra pariter corruerunt ¹⁵quibus ille ait cur sic agere voluistis an ignoratis quod non sit similis mei in augurandi scientia ¹⁶cui Iudas quid respondebimus inquit domino meo vel quid loquemur aut iusti poterimus obtendere Deus invenit iniquitatem servorum tuorum en omnes servi sumus domini mei et nos et apud quem inventus est scyphus ¹⁷respondit Ioseph absit a me ut sic agam qui furatus est scyphum ipse sit servus meus vos autem abite liberi ad patrem vestrum ¹⁸accedens propius Iudas confidenter ait oro domine mi loquatur servus tuus verbum in auribus tuis et ne irascaris famulo tuo tu es enim post Pharaonem ¹⁹dominus meus interrogasti prius servos tuos habetis patrem aut fratrem ²⁰et nos respondimus tibi domino meo est nobis pater senex et puer parvulus qui in senecta illius natus est cuius uterinus frater est mortuus et ipsum solum habet mater sua pater vero tenere diligit eum ²¹dixistique servis tuis adducite eum ad me et ponam oculos meos super illum ²²suggessimus domino meo non potest puer relinquere patrem suum si enim illum dimiserit morietur ²³et dixisti servis tuis nisi venerit frater vester minimus vobiscum non videbitis amplius faciem meam ²⁴cum ergo ascendissemus ad famulum tuum patrem nostrum narravimus ei omnia quae locutus est dominus meus ²⁵et dixit pater noster revertimini et emite nobis parum tritici ²⁶cui diximus ire non possumus si frater noster minimus descendet nobiscum proficiscemur simul alioquin illo absente non audemus videre faciem viri ²⁷atque ille respondit vos scitis quod duos genuerit mihi uxor mea ²⁸egressus est unus et dixistis bestia devoravit eum et hucusque non conparet ²⁹si tuleritis et istum et aliquid ei in via contigerit deducetis canos meos cum maerore ad inferos ³⁰igitur si intravero ad servum tuum patrem nostrum et puer defuerit cum anima illius ex huius anima pendeat ³¹videritque eum non esse nobiscum morietur et deducent famuli tui canos eius cum dolore ad inferos ³²ego proprie servus tuus qui in meam hunc recepi fidem et spopondi dicens nisi reduxero eum peccati reus ero in patrem meum omni tempore ³³manebo itaque servus tuus pro puero in ministerium domini mei et puer ascendat cum fratribus suis ³⁴non enim possum redire ad patrem absente puero ne calamitatis quae oppressura est patrem meum testis adsistam

Chapter 45

¹non se poterat ultra cohibere Ioseph multis coram adstantibus unde praecepit ut egrederentur cuncti foras et nullus interesset alienus agnitioni mutuae ²elevavitque vocem cum fletu quam audierunt Aegyptii omnisque domus Pharaonis ³et dixit fratribus suis ego sum Ioseph adhuc pater meus vivit nec poterant respondere fratres nimio timore perterriti ⁴ad quos ille clementer accedite inquit ad me et cum accessissent prope ego sum ait Ioseph frater vester quem vendidistis in Aegypto ⁵nolite pavere nec vobis durum esse videatur quod vendidistis me in his regionibus pro salute enim vestra misit me Deus ante vos in Aegyptum ⁶biennium est quod fames esse coepit in terra et adhuc quinque anni restant quibus nec arari poterit nec meti ⁷praemisitque me Deus ut reservemini super terram et escas ad vivendum habere possitis ⁸non vestro consilio sed Dei huc voluntate missus sum qui fecit me quasi patrem Pharaonis et dominum universae domus eius ac principem in omni terra Aegypti ⁹festinate et ascendite ad patrem meum et dicetis ei haec mandat filius tuus Ioseph Deus me fecit dominum universae terrae Aegypti descende ad me ne moreris ¹⁰et habita in terra Gessen erisque iuxta me tu et filii tui et filii filiorum tuorum oves tuae et armenta tua et universa quae possides ¹¹ibique te pascam adhuc enim quinque anni residui sunt famis ne et tu pereas et domus tua et omnia quae possides ¹²en oculi vestri et oculi fratris mei Beniamin vident quod os meum loquatur ad vos ¹³nuntiate patri meo universam gloriam meam et cuncta quae vidistis in Aegypto festinate et adducite eum ad me ¹⁴cumque amplexatus recidisset in collum Beniamin fratris sui flevit illo quoque flente similiter super collum eius ¹⁵osculatusque est Ioseph omnes fratres suos et ploravit super singulos post quae ausi sunt loqui ad eum ¹⁶auditumque est et celebri sermone vulgatum in aula regis venerunt fratres Ioseph et gavisus est Pharao atque omnis familia eius ¹⁷dixitque ad Ioseph ut imperaret fratribus suis dicens onerantes iumenta ite in terram Chanaan ¹⁸et tollite inde patrem vestrum et cognationem et venite ad me et ego dabo vobis omnia bona Aegypti ut comedatis medullam terrae ¹⁹praecipe etiam ut tollant plaustra de terra Aegypti ad subvectionem parvulorum suorum et coniugum ac dicito tollite patrem vestrum et properate quantocius venientes ²⁰ne dimittatis quicquam de supellectili vestra quia omnes opes Aegypti vestrae erunt ²¹fecerunt filii Israhel ut eis mandatum fuerat quibus dedit Ioseph plaustra secundum Pharaonis imperium et cibaria in itinere ²²singulisque proferri iussit binas stolas Beniamin vero dedit trecentos argenteos cum quinque stolis optimis ²³tantundem pecuniae et vestium mittens patri suo addens eis asinos decem qui subveherent ex omnibus divitiis Aegypti et totidem asinas triticum in itinere panesque portantes ²⁴dimisit ergo fratres suos et proficiscentibus ait ne irascamini in via ²⁵qui ascendentes ex Aegypto venerunt in terram Chanaan ad patrem suum Iacob ²⁶et nuntiaverunt ei dicentes Ioseph vivit et ipse dominatur in omni terra Aegypti quo audito quasi de gravi somno evigilans tamen non credebat eis ²⁷illi contra referebant omnem ordinem rei cumque vidisset plaustra et universa quae miserat revixit spiritus eius ²⁸et ait sufficit mihi si adhuc Ioseph filius meus vivit vadam et videbo illum antequam moriar

Chapter 46

¹profectusque Israhel cum omnibus quae habebat venit ad puteum Iuramenti et mactatis ibi victimis Deo patris sui Isaac ²audivit eum per visionem nocte vocantem se et dicentem sibi Iacob Iacob cui respondit ecce adsum ³ait illi Deus ego sum Fortissimus Deus patris tui noli timere et descende in Aegyptum quia in gentem magnam faciam te ibi ⁴ego descendam tecum illuc et ego inde adducam te revertentem Ioseph quoque ponet manum suam super oculos tuos ⁵surrexit Iacob a puteo Iuramenti tuleruntque eum filii cum parvulis et uxoribus suis in plaustris quae miserat Pharao ad portandum senem ⁶et omnia quae possederat in terra Chanaan venitque in Aegyptum cum omni semine suo ⁷filii eius et nepotes filiae et cuncta simul progenies ⁸haec sunt autem nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt in Aegyptum ipse cum liberis suis primogenitus Ruben ⁹filii Ruben Enoch et Phallu et Esrom et Charmi ¹⁰filii Symeon Iemuhel et Iamin et Ahod et Iachin et Saher et Saul filius Chananitidis ¹¹filii Levi Gerson Caath et Merari ¹²filii Iuda Her et Onan et Sela et Phares et Zara mortui sunt autem Her et Onan in terra Chanaan natique sunt filii Phares Esrom et Amul ¹³filii Isachar Thola et Phua et Iob et Semron ¹⁴filii Zabulon Sared et Helon et Iahelel ¹⁵hii filii Liae quos genuit in Mesopotamiam Syriae cum Dina filia sua omnes animae filiorum eius et filiarum triginta tres ¹⁶filii Gad Sephion et Haggi Suni et Esebon Heri et Arodi et Areli ¹⁷filii Aser Iamne et Iesua et Iesui et Beria Sara quoque soror eorum filii Beria Heber et Melchihel ¹⁸hii filii Zelphae quam dedit Laban Liae filiae suae et hos genuit Iacob sedecim animas ¹⁹filii Rahel uxoris Iacob Ioseph et Beniamin ²⁰natique sunt Ioseph filii in terra Aegypti quos genuit ei Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos Manasses et Ephraim ²¹filii Beniamin Bela et Bechor et Asbel Gera et Naaman et Ehi et Ros Mophim et Opphim et Ared ²²hii filii Rahel quos genuit Iacob omnes animae quattuordecim ²³filii Dan Usim ²⁴filii Nepthalim Iasihel et Guni et Hieser et Sallem ²⁵hii filii Balae quam dedit Laban Raheli filiae suae et hos genuit Iacob omnes animae septem ²⁶cunctae animae quae ingressae sunt cum Iacob in Aegyptum et egressae de femore illius absque uxoribus filiorum sexaginta sex ²⁷filii autem Ioseph qui nati sunt ei in terra Aegypti animae duae omnis anima domus Iacob quae ingressa est Aegyptum fuere septuaginta ²⁸misit autem Iudam ante se ad Ioseph ut nuntiaret ei et ille occurreret in Gessen ²⁹quo cum pervenisset iuncto Ioseph curru suo ascendit obviam patri ad eundem locum vidensque eum inruit super collum eius et inter amplexus flevit ³⁰dixitque pater ad Ioseph iam laetus moriar quia vidi faciem tuam et superstitem te relinquo ³¹et ille locutus est ad fratres et ad omnem domum patris sui ascendam et nuntiabo Pharaoni dicamque ei fratres mei et domus patris mei qui erant in terra Chanaan venerunt ad me ³²et sunt viri pastores ovium curamque habent alendorum gregum pecora sua et armenta et omnia quae habere potuerunt adduxerunt secum ³³cumque vocaverit vos et dixerit quod est opus vestrum ³⁴respondebitis viri pastores sumus servi tui ab infantia nostra usque in praesens et nos et patres nostri haec autem dicetis ut habitare possitis in terra Gessen quia detestantur Aegyptii omnes pastores ovium

Chapter 47

¹ingressus ergo Ioseph nuntiavit Pharaoni dicens pater meus et fratres oves eorum et armenta et cuncta quae possident venerunt de terra Chanaan et ecce consistunt in terra Gessen ²extremos quoque fratrum suorum quinque viros statuit coram rege ³quos ille interrogavit quid habetis operis responderunt pastores ovium sumus servi tui et nos et patres nostri ⁴ad peregrinandum in terra tua venimus quoniam non est herba gregibus servorum tuorum ingravescente fame in regione Chanaan petimusque ut esse nos iubeas servos tuos in terra Gessen ⁵dixit itaque rex ad Ioseph pater tuus et fratres tui venerunt ad te ⁶terra Aegypti in conspectu tuo est in optimo loco fac habitare eos et trade eis terram Gessen quod si nosti esse in eis viros industrios constitue illos magistros pecorum meorum ⁷post haec introduxit Ioseph patrem suum ad regem et statuit eum coram eo qui benedicens illi ⁸et interrogatus ab eo quot sunt dies annorum vitae tuae ⁹respondit dies peregrinationis vitae meae centum triginta annorum sunt parvi et mali et non pervenerunt usque ad dies patrum meorum quibus peregrinati sunt ¹⁰et benedicto rege egressus est foras ¹¹Ioseph vero patri et fratribus suis dedit possessionem in Aegypto in optimo loco terrae solo Ramesses ut praeceperat Pharao ¹²et alebat eos omnemque domum patris sui praebens cibaria singulis ¹³in toto enim orbe panis deerat et oppresserat fames terram maxime Aegypti et Chanaan ¹⁴e quibus omnem pecuniam congregavit pro venditione frumenti et intulit eam in aerarium regis ¹⁵cumque defecisset emptoris pretium venit cuncta Aegyptus ad Ioseph dicens da nobis panes quare morimur coram te deficiente pecunia ¹⁶quibus ille respondit adducite pecora vestra et dabo vobis pro eis cibos si pretium non habetis ¹⁷quae cum adduxissent dedit eis alimenta pro equis et ovibus et bubus et asinis sustentavitque eos illo anno pro commutatione pecorum ¹⁸veneruntque anno secundo et dixerunt ei non celamus dominum nostrum quod deficiente pecunia pecora simul defecerint nec clam te est quod absque corporibus et terra nihil habeamus ¹⁹cur ergo morimur te vidente et nos et terra nostra tui erimus eme nos in servitutem regiam et praebe semina ne pereunte cultore redigatur terra in solitudinem ²⁰emit igitur Ioseph omnem terram Aegypti vendentibus singulis possessiones suas prae magnitudine famis subiecitque eam Pharaoni ²¹et cunctos populos eius a novissimis terminis Aegypti usque ad extremos fines eius ²²praeter terram sacerdotum quae a rege tradita fuerat eis quibus et statuta cibaria ex horreis publicis praebebantur et idcirco non sunt conpulsi vendere possessiones suas ²³dixit ergo Ioseph ad populos en ut cernitis et vos et terram vestram Pharao possidet accipite semina et serite agros ²⁴ut fruges habere possitis quintam partem regi dabitis quattuor reliquas permitto vobis in sementem et in cibos famulis et liberis vestris ²⁵qui responderunt salus nostra in manu tua est respiciat nos tantum dominus noster et laeti serviemus regi ²⁶ex eo tempore usque in praesentem diem in universa terra Aegypti regibus quinta pars solvitur et factum est quasi in legem absque terra sacerdotali quae libera ab hac condicione fuit ²⁷habitavit ergo Israhel in Aegypto id est in terra Gessen et possedit eam auctusque est et multiplicatus nimis ²⁸et vixit in ea decem et septem annis factique sunt omnes dies vitae illius centum quadraginta septem annorum ²⁹cumque adpropinquare cerneret mortis diem vocavit filium suum Ioseph et dixit ad eum si inveni gratiam in conspectu tuo pone manum sub femore meo et facies mihi misericordiam et veritatem ut non sepelias me in Aegypto ³⁰sed dormiam cum patribus meis et auferas me de hac terra condasque in sepulchro maiorum cui respondit Ioseph ego faciam quod iussisti ³¹et ille iura ergo inquit mihi quo iurante adoravit Israhel Deum conversus ad lectuli caput

Chapter 48

¹his ita transactis nuntiatum est Ioseph quod aegrotaret pater eius qui adsumptis duobus filiis Manasse et Ephraim ire perrexit ²dictumque est seni ecce filius tuus Ioseph venit ad te qui confortatus sedit in lectulo ³et ingresso ad se ait Deus omnipotens apparuit mihi in Luza quae est in terra Chanaan benedixitque mihi ⁴et ait ego te augebo et multiplicabo et faciam in turbas populorum daboque tibi terram hanc et semini tuo post te in possessionem sempiternam ⁵duo igitur filii tui qui nati sunt tibi in terra Aegypti antequam huc venirem ad te mei erunt Ephraim et Manasses sicut Ruben et Symeon reputabuntur mihi ⁶reliquos autem quos genueris post eos tui erunt et nomine fratrum suorum vocabuntur in possessionibus suis ⁷mihi enim quando veniebam de Mesopotamiam mortua est Rahel in terra Chanaan in ipso itinere eratque vernum tempus et ingrediebar Ephratam et sepelivi eam iuxta viam Ephratae quae alio nomine appellatur Bethleem ⁸videns autem filios eius dixit ad eum qui sunt isti ⁹respondit filii mei sunt quos dedit mihi Deus in hoc loco adduc inquit eos ad me ut benedicam illis ¹⁰oculi enim Israhel caligabant prae nimia senectute et clare videre non poterat adplicitosque ad se deosculatus et circumplexus ¹¹dixit ad filium non sum fraudatus aspectu tuo insuper ostendit mihi Deus semen tuum ¹²cumque tulisset eos Ioseph de gremio patris adoravit pronus in terram ¹³et posuit Ephraim ad dexteram suam id est ad sinistram Israhel Manassen vero in sinistra sua ad dexteram scilicet patris adplicuitque ambos ad eum ¹⁴qui extendens manum dextram posuit super caput Ephraim iunioris fratris sinistram autem super caput Manasse qui maior natu erat commutans manus ¹⁵benedixitque Ioseph filio suo et ait Deus in cuius conspectu ambulaverunt patres mei Abraham et Isaac Deus qui pascit me ab adulescentia mea usque in praesentem diem ¹⁶angelus qui eruit me de cunctis malis benedicat pueris et invocetur super eos nomen meum nomina quoque patrum meorum Abraham et Isaac et crescant in multitudinem super terram ¹⁷videns autem Ioseph quod posuisset pater suus dexteram manum super caput Ephraim graviter accepit et adprehensam patris manum levare conatus est de capite Ephraim et transferre super caput Manasse ¹⁸dixitque ad patrem non ita convenit pater quia hic est primogenitus pone dexteram tuam super caput eius ¹⁹qui rennuens ait scio fili mi scio et iste quidem erit in populos et multiplicabitur sed frater eius iunior maior illo erit et semen illius crescet in gentes ²⁰benedixitque eis in ipso tempore dicens in te benedicetur Israhel atque dicetur faciat tibi Deus sicut Ephraim et sicut Manasse constituitque Ephraim ante Manassen ²¹et ait ad Ioseph filium suum en ego morior et erit Deus vobiscum reducetque vos ad terram patrum vestrorum ²²do tibi partem unam extra fratres tuos quam tuli de manu Amorrei in gladio et arcu meo

Chapter 49

¹vocavit autem Iacob filios suos et ait eis congregamini ut adnuntiem quae ventura sunt vobis diebus novissimis ²congregamini et audite filii Iacob audite Israhel patrem vestrum ³Ruben primogenitus meus tu fortitudo mea et principium doloris mei prior in donis maior imperio ⁴effusus es sicut aqua non crescas quia ascendisti cubile patris tui et maculasti stratum eius ⁵Symeon et Levi fratres vasa iniquitatis bellantia ⁶in consilio eorum ne veniat anima mea et in coetu illorum non sit gloria mea quia in furore suo occiderunt virum et in voluntate sua suffoderunt murum ⁷maledictus furor eorum quia pertinax et indignatio illorum quia dura dividam eos in Iacob et dispergam illos in Israhel ⁸Iuda te laudabunt fratres tui manus tua in cervicibus inimicorum tuorum adorabunt te filii patris tui ⁹catulus leonis Iuda a praeda fili mi ascendisti requiescens accubuisti ut leo et quasi leaena quis suscitabit eum ¹⁰non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium ¹¹ligans ad vineam pullum suum et ad vitem o fili mi asinam suam lavabit vino stolam suam et sanguine uvae pallium suum ¹²pulchriores oculi eius vino et dentes lacte candidiores ¹³Zabulon in litore maris habitabit et in statione navium pertingens usque ad Sidonem ¹⁴Isachar asinus fortis accubans inter terminos ¹⁵vidit requiem quod esset bona et terram quod optima et subposuit umerum suum ad portandum factusque est tributis serviens ¹⁶Dan iudicabit populum suum sicut et alia tribus Israhel ¹⁷fiat Dan coluber in via cerastes in semita mordens ungulas equi ut cadat ascensor eius retro ¹⁸salutare tuum expectabo Domine ¹⁹Gad accinctus proeliabitur ante eum et ipse accingetur retrorsum ²⁰Aser pinguis panis eius et praebebit delicias regibus ²¹Nepthalim cervus emissus et dans eloquia pulchritudinis ²²filius adcrescens Ioseph filius adcrescens et decorus aspectu filiae discurrerunt super murum ²³sed exasperaverunt eum et iurgati sunt invideruntque illi habentes iacula ²⁴sedit in forti arcus eius et dissoluta sunt vincula brachiorum et manuum illius per manus potentis Iacob inde pastor egressus est lapis Israhel ²⁵Deus patris tui erit adiutor tuus et Omnipotens benedicet tibi benedictionibus caeli desuper benedictionibus abyssi iacentis deorsum benedictionibus uberum et vulvae ²⁶benedictiones patris tui confortatae sunt benedictionibus patrum eius donec veniret desiderium collium aeternorum fiant in capite Ioseph et in vertice nazarei inter fratres suos ²⁷Beniamin lupus rapax mane comedet praedam et vespere dividet spolia ²⁸omnes hii in tribubus Israhel duodecim haec locutus est eis pater suus benedixitque singulis benedictionibus propriis ²⁹et praecepit eis dicens ego congregor ad populum meum sepelite me cum patribus meis in spelunca duplici quae est in agro Ephron Hetthei ³⁰contra Mambre in terra Chanaan quam emit Abraham cum agro ab Ephron Hettheo in possessionem sepulchri ³¹ibi sepelierunt eum et Sarram uxorem eius ibi sepultus est Isaac cum Rebecca coniuge ibi et Lia condita iacet ³²finitisque mandatis quibus filios instruebat collegit pedes suos super lectulum et obiit adpositusque est ad populum suum

Chapter 50

¹quod cernens Ioseph ruit super faciem patris flens et deosculans eum ²praecepitque servis suis medicis ut aromatibus condirent patrem ³quibus iussa explentibus transierunt quadraginta dies iste quippe mos erat cadaverum conditorum flevitque eum Aegyptus septuaginta diebus ⁴et expleto planctus tempore locutus est Ioseph ad familiam Pharaonis si inveni gratiam in conspectu vestro loquimini in auribus Pharaonis ⁵eo quod pater meus adiuraverit me dicens en morior in sepulchro meo quod fodi mihi in terra Chanaan sepelies me ascendam igitur et sepeliam patrem meum ac revertar ⁶dixitque ei Pharao ascende et sepeli patrem tuum sicut adiuratus es ⁷quo ascendente ierunt cum eo omnes senes domus Pharaonis cunctique maiores natu terrae Aegypti ⁸domus Ioseph cum fratribus suis absque parvulis et gregibus atque armentis quae dereliquerant in terra Gessen ⁹habuit quoque in comitatu currus et equites et facta est turba non modica ¹⁰veneruntque ad aream Atad quae sita est trans Iordanem ubi celebrantes exequias planctu magno atque vehementi impleverunt septem dies ¹¹quod cum vidissent habitatores terrae Chanaan dixerunt planctus magnus est iste Aegyptiis et idcirco appellaverunt nomen loci illius Planctus Aegypti ¹²fecerunt ergo filii Iacob sicut praeceperat eis ¹³et portantes eum in terram Chanaan sepelierunt in spelunca duplici quam emerat Abraham cum agro in possessionem sepulchri ab Ephron Hettheo contra faciem Mambre ¹⁴reversusque est Ioseph in Aegyptum cum fratribus suis et omni comitatu sepulto patre ¹⁵quo mortuo timentes fratres eius et mutuo conloquentes ne forte memor sit iniuriae quam passus est et reddat nobis malum omne quod fecimus ¹⁶mandaverunt ei pater tuus praecepit nobis antequam moreretur ¹⁷ut haec tibi verbis illius diceremus obsecro ut obliviscaris sceleris fratrum tuorum et peccati atque malitiae quam exercuerunt in te nos quoque oramus ut servis Dei patris tui dimittas iniquitatem hanc quibus auditis flevit Ioseph ¹⁸veneruntque ad eum fratres sui et proni in terram dixerunt servi tui sumus ¹⁹quibus ille respondit nolite timere num Dei possumus rennuere voluntatem ²⁰vos cogitastis de me malum et Deus vertit illud in bonum ut exaltaret me sicut inpraesentiarum cernitis et salvos faceret multos populos ²¹nolite metuere ego pascam vos et parvulos vestros consolatusque est eos et blande ac leniter est locutus ²²et habitavit in Aegypto cum omni domo patris sui vixitque centum decem annis et vidit Ephraim filios usque ad tertiam generationem filii quoque Machir filii Manasse nati sunt in genibus Ioseph ²³quibus transactis locutus est fratribus suis post mortem meam Deus visitabit vos et ascendere faciet de terra ista ad terram quam iuravit Abraham Isaac et Iacob ²⁴cumque adiurasset eos atque dixisset Deus visitabit vos asportate vobiscum ossa mea de loco isto

Exodus

Chapter 1

¹haec sunt nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt Aegyptum cum Iacob singuli cum domibus suis introierunt ²Ruben Symeon Levi Iuda ³Isachar Zabulon et Beniamin ⁴Dan et Nepthalim Gad et Aser ⁵erant igitur omnes animae eorum qui egressi sunt de femore Iacob septuaginta Ioseph autem in Aegypto erat ⁶quo mortuo et universis fratribus eius omnique cognatione illa ⁷filii Israhel creverunt et quasi germinantes multiplicati sunt ac roborati nimis impleverunt terram ⁸surrexit interea rex novus super Aegyptum qui ignorabat Ioseph ⁹et ait ad populum suum ecce populus filiorum Israhel multus et fortior nobis ¹⁰venite sapienter opprimamus eum ne forte multiplicetur et si ingruerit contra nos bellum addatur inimicis nostris expugnatisque nobis egrediatur e terra ¹¹praeposuit itaque eis magistros operum ut adfligerent eos oneribus aedificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni Phiton et Ramesses ¹²quantoque opprimebant eos tanto magis multiplicabantur et crescebant ¹³oderantque filios Israhel Aegyptii et adfligebant inludentes eis ¹⁴atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et lateris omnique famulatu quo in terrae operibus premebantur ¹⁵dixit autem rex Aegypti obsetricibus Hebraeorum quarum una vocabatur Sephra altera Phua ¹⁶praecipiens eis quando obsetricabitis Hebraeas et partus tempus advenerit si masculus fuerit interficite illum si femina reservate ¹⁷timuerunt autem obsetrices Deum et non fecerunt iuxta praeceptum regis Aegypti sed conservabant mares ¹⁸quibus ad se accersitis rex ait quidnam est hoc quod facere voluistis ut pueros servaretis ¹⁹quae responderunt non sunt hebraeae sicut aegyptiae mulieres ipsae enim obsetricandi habent scientiam et priusquam veniamus ad eas pariunt ²⁰bene ergo fecit Deus obsetricibus et crevit populus confortatusque est nimis ²¹et quia timuerant obsetrices Deum aedificavit illis domos ²²praecepit autem Pharao omni populo suo dicens quicquid masculini sexus natum fuerit in flumen proicite quicquid feminei reservate

Chapter 2

¹egressus est post haec vir de domo Levi accepta uxore stirpis suae ²quae concepit et peperit filium et videns eum elegantem abscondit tribus mensibus ³cumque iam celare non posset sumpsit fiscellam scirpeam et linivit eam bitumine ac pice posuitque intus infantulum et exposuit eum in carecto ripae fluminis ⁴stante procul sorore eius et considerante eventum rei ⁵ecce autem descendebat filia Pharaonis ut lavaretur in flumine et puellae eius gradiebantur per crepidinem alvei quae cum vidisset fiscellam in papyrione misit unam e famulis suis et adlatam ⁶aperiens cernensque in ea parvulum vagientem miserta eius ait de infantibus Hebraeorum est ⁷cui soror pueri vis inquit ut vadam et vocem tibi hebraeam mulierem quae nutrire possit infantulum ⁸respondit vade perrexit puella et vocavit matrem eius ⁹ad quam locuta filia Pharaonis accipe ait puerum istum et nutri mihi ego tibi dabo mercedem tuam suscepit mulier et nutrivit puerum adultumque tradidit filiae Pharaonis ¹⁰quem illa adoptavit in locum filii vocavitque nomen eius Mosi dicens quia de aqua tuli eum ¹¹in diebus illis postquam creverat Moses egressus ad fratres suos vidit adflictionem eorum et virum aegyptium percutientem quendam de Hebraeis fratribus suis ¹²cumque circumspexisset huc atque illuc et nullum adesse vidisset percussum Aegyptium abscondit sabulo ¹³et egressus die altero conspexit duos Hebraeos rixantes dixitque ei qui faciebat iniuriam quare percutis proximum tuum ¹⁴qui respondit quis constituit te principem et iudicem super nos num occidere me tu dicis sicut occidisti Aegyptium timuit Moses et ait quomodo palam factum est verbum istud ¹⁵audivitque Pharao sermonem hunc et quaerebat occidere Mosen qui fugiens de conspectu eius moratus est in terra Madian et sedit iuxta puteum ¹⁶erant sacerdoti Madian septem filiae quae venerunt ad hauriendas aquas et impletis canalibus adaquare cupiebant greges patris sui ¹⁷supervenere pastores et eiecerunt eas surrexitque Moses et defensis puellis adaquavit oves earum ¹⁸quae cum revertissent ad Raguhel patrem suum dixit ad eas cur velocius venistis solito ¹⁹responderunt vir aegyptius liberavit nos de manu pastorum insuper et hausit aquam nobiscum potumque dedit ovibus ²⁰at ille ubi est inquit quare dimisistis hominem vocate eum ut comedat panem ²¹iuravit ergo Moses quod habitaret cum eo accepitque Sefforam filiam eius ²²quae peperit filium quem vocavit Gersam dicens advena fui in terra aliena ²³post multum temporis mortuus est rex Aegypti et ingemescentes filii Israhel propter opera vociferati sunt ascenditque clamor eorum ad Deum ab operibus ²⁴et audivit gemitum eorum ac recordatus foederis quod pepigerat cum Abraham et Isaac et Iacob ²⁵respexit filios Israhel et cognovit eos

Chapter 3

¹Moses autem pascebat oves Iethro cognati sui sacerdotis Madian cumque minasset gregem ad interiora deserti venit ad montem Dei Horeb ²apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi et videbat quod rubus arderet et non conbureretur ³dixit ergo Moses vadam et videbo visionem hanc magnam quare non conburatur rubus ⁴cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum vocavit eum de medio rubi et ait Moses Moses qui respondit adsum ⁵at ille ne adpropies inquit huc solve calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas terra sancta est ⁶et ait ego sum Deus patris tui Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob abscondit Moses faciem suam non enim audebat aspicere contra Deum ⁷cui ait Dominus vidi adflictionem populi mei in Aegypto et clamorem eius audivi propter duritiam eorum qui praesunt operibus ⁸et sciens dolorem eius descendi ut liberarem eum de manibus Aegyptiorum et educerem de terra illa in terram bonam et spatiosam in terram quae fluit lacte et melle ad loca Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei ⁹clamor ergo filiorum Israhel venit ad me vidique adflictionem eorum qua ab Aegyptiis opprimuntur ¹⁰sed veni mittam te ad Pharaonem ut educas populum meum filios Israhel de Aegypto ¹¹dixit Moses ad Deum quis ego sum ut vadam ad Pharaonem et educam filios Israhel de Aegypto ¹²qui dixit ei ero tecum et hoc habebis signum quod miserim te cum eduxeris populum de Aegypto immolabis Deo super montem istum ¹³ait Moses ad Deum ecce ego vadam ad filios Israhel et dicam eis Deus patrum vestrorum misit me ad vos si dixerint mihi quod est nomen eius quid dicam eis ¹⁴dixit Deus ad Mosen ego sum qui sum ait sic dices filiis Israhel qui est misit me ad vos ¹⁵dixitque iterum Deus ad Mosen haec dices filiis Israhel Dominus Deus patrum vestrorum Deus Abraham Deus Isaac et Deus Iacob misit me ad vos hoc nomen mihi est in aeternum et hoc memoriale meum in generationem et generatione ¹⁶vade congrega seniores Israhel et dices ad eos Dominus Deus patrum vestrorum apparuit mihi Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob dicens visitans visitavi vos et omnia quae acciderunt vobis in Aegypto ¹⁷et dixi ut educam vos de adflictione Aegypti in terram Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei ad terram fluentem lacte et melle ¹⁸et audient vocem tuam ingredierisque tu et seniores Israhel ad regem Aegypti et dices ad eum Dominus Deus Hebraeorum vocavit nos ibimus viam trium dierum per solitudinem ut immolemus Domino Deo nostro ¹⁹sed ego scio quod non dimittet vos rex Aegypti ut eatis nisi per manum validam ²⁰extendam enim manum meam et percutiam Aegyptum in cunctis mirabilibus meis quae facturus sum in medio eorum post haec dimittet vos ²¹daboque gratiam populo huic coram Aegyptiis et cum egrediemini non exibitis vacui ²²sed postulabit mulier a vicina sua et ab hospita vasa argentea et aurea ac vestes ponetisque eas super filios et filias vestras et spoliabitis Aegyptum

Chapter 4

¹respondens Moses ait non credent mihi neque audient vocem meam sed dicent non apparuit tibi Dominus ²dixit ergo ad eum quid est hoc quod tenes in manu tua respondit virga ³ait proice eam in terram proiecit et versa est in colubrum ita ut fugeret Moses ⁴dixitque Dominus extende manum tuam et adprehende caudam eius extendit et tenuit versaque est in virgam ⁵ut credant inquit quod apparuerit tibi Dominus Deus patrum tuorum Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob ⁶dixitque Dominus rursum mitte manum in sinum tuum quam cum misisset in sinum protulit leprosam instar nivis ⁷retrahe ait manum in sinum tuum retraxit et protulit iterum et erat similis carni reliquae ⁸si non crediderint inquit tibi neque audierint sermonem signi prioris credent verbo signi sequentis ⁹quod si nec duobus quidem his signis crediderint neque audierint vocem tuam sume aquam fluminis et effunde eam super aridam et quicquid hauseris de fluvio vertetur in sanguinem ¹⁰ait Moses obsecro Domine non sum eloquens ab heri et nudius tertius et ex quo locutus es ad servum tuum inpeditioris et tardioris linguae sum ¹¹dixit Dominus ad eum quis fecit os hominis aut quis fabricatus est mutum et surdum videntem et caecum nonne ego ¹²perge igitur et ego ero in ore tuo doceboque te quid loquaris ¹³at ille obsecro inquit Domine mitte quem missurus es ¹⁴iratus Dominus in Mosen ait Aaron frater tuus Levites scio quod eloquens sit ecce ipse egreditur in occursum tuum vidensque te laetabitur corde ¹⁵loquere ad eum et pone verba mea in ore eius ego ero in ore tuo et in ore illius et ostendam vobis quid agere debeatis ¹⁶ipse loquetur pro te ad populum et erit os tuum tu autem eris ei in his quae ad Deum pertinent ¹⁷virgam quoque hanc sume in manu tua in qua facturus es signa ¹⁸abiit Moses et reversus est ad Iethro cognatum suum dixitque ei vadam et revertar ad fratres meos in Aegyptum ut videam si adhuc vivunt cui ait Iethro vade in pace ¹⁹dixit ergo Dominus ad Mosen in Madian vade revertere in Aegyptum mortui sunt omnes qui quaerebant animam tuam ²⁰tulit Moses uxorem et filios suos et inposuit eos super asinum reversusque est in Aegyptum portans virgam Dei in manu sua ²¹dixitque ei Dominus revertenti in Aegyptum vide ut omnia ostenta quae posui in manu tua facias coram Pharaone ego indurabo cor eius et non dimittet populum ²²dicesque ad eum haec dicit Dominus filius meus primogenitus meus Israhel ²³dixi tibi dimitte filium meum ut serviat mihi et noluisti dimittere eum ecce ego interficiam filium tuum primogenitum ²⁴cumque esset in itinere in diversorio occurrit ei Dominus et volebat occidere eum ²⁵tulit ilico Seffora acutissimam petram et circumcidit praeputium filii sui tetigitque pedes eius et ait sponsus sanguinum tu mihi es ²⁶et dimisit eum postquam dixerat sponsus sanguinum ob circumcisionem ²⁷dixit autem Dominus ad Aaron vade in occursum Mosi in deserto qui perrexit ei obviam in montem Dei et osculatus est eum ²⁸narravitque Moses Aaron omnia verba Domini quibus miserat eum et signa quae mandaverat ²⁹veneruntque simul et congregaverunt cunctos seniores filiorum Israhel ³⁰locutusque est Aaron omnia verba quae dixerat Dominus ad Mosen et fecit signa coram populo ³¹et credidit populus audieruntque quod visitasset Dominus filios Israhel et quod respexisset adflictionem eorum et proni adoraverunt

Chapter 5

¹post haec ingressi sunt Moses et Aaron et dixerunt Pharaoni haec dicit Dominus Deus Israhel dimitte populum meum ut sacrificet mihi in deserto ²at ille respondit quis est Dominus ut audiam vocem eius et dimittam Israhel nescio Dominum et Israhel non dimittam ³dixerunt Deus Hebraeorum vocavit nos ut eamus viam trium dierum in solitudinem et sacrificemus Domino Deo nostro ne forte accidat nobis pestis aut gladius ⁴ait ad eos rex Aegypti quare Moses et Aaron sollicitatis populum ab operibus suis ite ad onera vestra ⁵dixitque Pharao multus est populus terrae videtis quod turba succreverit quanto magis si dederitis eis requiem ab operibus ⁶praecepit ergo in die illo praefectis operum et exactoribus populi dicens ⁷nequaquam ultra dabitis paleas populo ad conficiendos lateres sicut prius sed ipsi vadant et colligant stipulam ⁸et mensuram laterum quos prius faciebant inponetis super eos nec minuetis quicquam vacant enim et idcirco vociferantur dicentes eamus et sacrificemus Deo nostro ⁹opprimantur operibus et expleant ea ut non adquiescant verbis mendacibus ¹⁰igitur egressi praefecti operum et exactores ad populum dixerunt sic dicit Pharao non do vobis paleas ¹¹ite et colligite sicubi invenire potueritis nec minuetur quicquam de opere vestro ¹²dispersusque est populus per omnem terram Aegypti ad colligendas paleas ¹³praefecti quoque operum instabant dicentes conplete opus vestrum cotidie ut prius facere solebatis quando dabantur vobis paleae ¹⁴flagellatique sunt qui praeerant operibus filiorum Israhel ab exactoribus Pharaonis dicentibus quare non impletis mensuram laterum sicut prius nec heri nec hodie ¹⁵veneruntque praepositi filiorum Israhel et vociferati sunt ad Pharaonem dicentes cur ita agis contra servos tuos ¹⁶paleae non dantur nobis et lateres similiter imperantur en famuli tui flagellis caedimur et iniuste agitur contra populum tuum ¹⁷qui ait vacatis otio et idcirco dicitis eamus et sacrificemus Domino ¹⁸ite ergo et operamini paleae non dabuntur vobis et reddetis consuetum numerum laterum ¹⁹videbantque se praepositi filiorum Israhel in malo eo quod diceretur eis non minuetur quicquam de lateribus per singulos dies ²⁰occurreruntque Mosi et Aaron qui stabant ex adverso egredientes a Pharaone ²¹et dixerunt ad eos videat Dominus et iudicet quoniam fetere fecistis odorem nostrum coram Pharao et servis eius et praebuistis ei gladium ut occideret nos ²²reversusque Moses ad Dominum ait Domine cur adflixisti populum istum quare misisti me ²³ex eo enim quo ingressus sum ad Pharaonem ut loquerer nomine tuo adflixit populum tuum et non liberasti eos

Chapter 6

¹dixit Dominus ad Mosen nunc videbis quae facturus sum Pharaoni per manum enim fortem dimittet eos et in manu robusta eiciet illos de terra sua ²locutusque est Dominus ad Mosen dicens ego Dominus ³qui apparui Abraham Isaac et Iacob in Deo omnipotente et nomen meum Adonai non indicavi eis ⁴pepigique cum eis foedus ut darem illis terram Chanaan terram peregrinationis eorum in qua fuerunt advenae ⁵ego audivi gemitum filiorum Israhel quo Aegyptii oppresserunt eos et recordatus sum pacti mei ⁶ideo dic filiis Israhel ego Dominus qui educam vos de ergastulo Aegyptiorum et eruam de servitute ac redimam in brachio excelso et iudiciis magnis ⁷et adsumam vos mihi in populum et ero vester Deus scietisque quod ego sim Dominus Deus vester qui eduxerim vos de ergastulo Aegyptiorum ⁸et induxerim in terram super quam levavi manum meam ut darem eam Abraham Isaac et Iacob daboque illam vobis possidendam ego Dominus ⁹narravit ergo Moses omnia filiis Israhel qui non adquieverunt ei propter angustiam spiritus et opus durissimum ¹⁰locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹¹ingredere et loquere ad Pharao regem Aegypti ut dimittat filios Israhel de terra sua ¹²respondit Moses coram Domino ecce filii Israhel non me audiunt et quomodo audiet me Pharao praesertim cum sim incircumcisus labiis ¹³locutus est Dominus ad Mosen et Aaron et dedit mandatum ad filios Israhel et ad Pharao regem Aegypti ut educerent filios Israhel de terra Aegypti ¹⁴isti sunt principes domorum per familias suas filii Ruben primogeniti Israhelis Enoch et Phallu Aesrom et Charmi ¹⁵hae cognationes Ruben filii Symeon Iamuhel et Iamin et Aod Iachin et Soer et Saul filius Chananitidis hae progenies Symeon ¹⁶et haec nomina filiorum Levi per cognationes suas Gerson et Caath et Merari anni autem vitae Levi fuerunt centum triginta septem ¹⁷filii Gerson Lobeni et Semei per cognationes suas ¹⁸filii Caath Amram et Isuar et Hebron et Ozihel annique vitae Caath centum triginta tres ¹⁹filii Merari Mooli et Musi hae cognationes Levi per familias suas ²⁰accepit autem Amram uxorem Iocabed patruelem suam quae peperit ei Aaron et Mosen fueruntque anni vitae Amram centum triginta septem ²¹filii quoque Isuar Core et Napheg et Zechri ²²filii quoque Ozihel Misahel et Elsaphan et Sethri ²³accepit autem Aaron uxorem Elisabe filiam Aminadab sororem Naasson quae peperit ei Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar ²⁴filii quoque Core Asir et Helcana et Abiasab hae sunt cognationes Coritarum ²⁵at vero Eleazar filius Aaron accepit uxorem de filiabus Phutihel quae peperit ei Finees hii sunt principes familiarum leviticarum per cognationes suas ²⁶iste est Aaron et Moses quibus praecepit Dominus ut educerent filios Israhel de terra Aegypti per turmas suas ²⁷hii sunt qui loquuntur ad Pharao regem Aegypti ut educant filios Israhel de Aegypto iste Moses et Aaron ²⁸in die qua locutus est Dominus ad Mosen in terra Aegypti ²⁹et locutus est Dominus ad Mosen dicens ego Dominus loquere ad Pharao regem Aegypti omnia quae ego loquor tibi ³⁰et ait Moses coram Domino en incircumcisus labiis sum quomodo audiet me Pharao

Chapter 7

¹dixitque Dominus ad Mosen ecce constitui te Deum Pharaonis Aaron frater tuus erit propheta tuus ²tu loqueris omnia quae mando tibi ille loquetur ad Pharaonem ut dimittat filios Israhel de terra sua ³sed ego indurabo cor eius et multiplicabo signa et ostenta mea in terra Aegypti ⁴et non audiet vos inmittamque manum meam super Aegyptum et educam exercitum et populum meum filios Israhel de terra Aegypti per iudicia maxima ⁵et scient Aegyptii quod ego sim Dominus qui extenderim manum meam super Aegyptum et eduxerim filios Israhel de medio eorum ⁶fecit itaque Moses et Aaron sicut praeceperat Dominus ita egerunt ⁷erat autem Moses octoginta annorum et Aaron octoginta trium quando locuti sunt ad Pharaonem ⁸dixitque Dominus ad Mosen et Aaron ⁹cum dixerit vobis Pharao ostendite signa dices ad Aaron tolle virgam tuam et proice eam coram Pharao ac vertatur in colubrum ¹⁰ingressi itaque Moses et Aaron ad Pharaonem fecerunt sicut praeceperat Dominus tulitque Aaron virgam coram Pharao et servis eius quae versa est in colubrum ¹¹vocavit autem Pharao sapientes et maleficos et fecerunt etiam ipsi per incantationes aegyptias et arcana quaedam similiter ¹²proieceruntque singuli virgas suas quae versae sunt in dracones sed devoravit virga Aaron virgas eorum ¹³induratumque est cor Pharaonis et non audivit eos sicut praeceperat Dominus ¹⁴dixit autem Dominus ad Mosen ingravatum est cor Pharaonis non vult dimittere populum ¹⁵vade ad eum mane ecce egredietur ad aquas et stabis in occursum eius super ripam fluminis et virgam quae conversa est in draconem tolles in manu tua ¹⁶dicesque ad eum Dominus Deus Hebraeorum misit me ad te dicens dimitte populum meum ut mihi sacrificet in deserto et usque ad praesens audire noluisti ¹⁷haec igitur dicit Dominus in hoc scies quod Dominus sim ecce percutiam virga quae in manu mea est aquam fluminis et vertetur in sanguinem ¹⁸pisces quoque qui sunt in fluvio morientur et conputrescent aquae et adfligentur Aegyptii bibentes aquam fluminis ¹⁹dixit quoque Dominus ad Mosen dic ad Aaron tolle virgam tuam et extende manum tuam super aquas Aegypti et super fluvios eorum et rivos ac paludes et omnes lacus aquarum ut vertantur in sanguinem et sit cruor in omni terra Aegypti tam in ligneis vasis quam in saxeis ²⁰feceruntque ita Moses et Aaron sicut praeceperat Dominus et elevans virgam percussit aquam fluminis coram Pharao et servis eius quae versa est in sanguinem ²¹et pisces qui erant in flumine mortui sunt conputruitque fluvius et non poterant Aegyptii bibere aquam fluminis et fuit sanguis in tota terra Aegypti ²²feceruntque similiter malefici Aegyptiorum incantationibus suis et induratum est cor Pharaonis nec audivit eos sicut praeceperat Dominus ²³avertitque se et ingressus est domum suam nec adposuit cor etiam hac vice ²⁴foderunt autem omnes Aegyptii per circuitum fluminis aquam ut biberent non enim poterant bibere de aqua fluminis ²⁵impletique sunt septem dies postquam percussit Dominus fluvium

Chapter 8

¹dixitque Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao et dices ad eum haec dicit Dominus dimitte populum meum ut sacrificet mihi ²sin autem nolueris dimittere ecce ego percutiam omnes terminos tuos ranis ³et ebulliet fluvius ranas quae ascendent et ingredientur domum tuam et cubiculum lectuli tui et super stratum tuum et in domos servorum tuorum et in populum tuum et in furnos tuos et in reliquias ciborum tuorum ⁴et ad te et ad populum tuum et ad omnes servos tuos intrabunt ranae ⁵dixitque Dominus ad Mosen dic Aaron extende manum tuam super fluvios et super rivos ac paludes et educ ranas super terram Aegypti ⁶extendit Aaron manum super aquas Aegypti et ascenderunt ranae operueruntque terram Aegypti ⁷fecerunt autem et malefici per incantationes suas similiter eduxeruntque ranas super terram Aegypti ⁸vocavit autem Pharao Mosen et Aaron et dixit orate Dominum ut auferat ranas a me et a populo meo et dimittam populum ut sacrificet Domino ⁹dixitque Moses Pharaoni constitue mihi quando deprecer pro te et pro servis tuis et pro populo tuo ut abigantur ranae a te et a domo tua et tantum in flumine remaneant ¹⁰qui respondit cras at ille iuxta verbum inquit tuum ut scias quoniam non est sicut Dominus Deus noster ¹¹et recedent ranae a te et a domo tua et a servis tuis et a populo tuo tantum in flumine remanebunt ¹²egressique sunt Moses et Aaron a Pharaone et clamavit Moses ad Dominum pro sponsione ranarum quam condixerat Pharaoni ¹³fecitque Dominus iuxta verbum Mosi et mortuae sunt ranae de domibus et de villis et de agris ¹⁴congregaveruntque eas in inmensos aggeres et conputruit terra ¹⁵videns autem Pharao quod data esset requies ingravavit cor suum et non audivit eos sicut praeceperat Dominus ¹⁶dixitque Dominus ad Mosen loquere ad Aaron extende virgam tuam et percute pulverem terrae et sint scinifes in universa terra Aegypti ¹⁷feceruntque ita et extendit Aaron manu virgam tenens percussitque pulverem terrae et facti sunt scinifes in hominibus et in iumentis omnis pulvis terrae versus est in scinifes per totam terram Aegypti ¹⁸feceruntque similiter malefici incantationibus suis ut educerent scinifes et non potuerunt erantque scinifes tam in hominibus quam in iumentis ¹⁹et dixerunt malefici ad Pharao digitus Dei est induratumque est cor Pharaonis et non audivit eos sicut praeceperat Dominus ²⁰dixit quoque Dominus ad Mosen consurge diluculo et sta coram Pharaone egreditur enim ad aquas et dices ad eum haec dicit Dominus dimitte populum meum ut sacrificet mihi ²¹quod si non dimiseris eum ecce ego inmittam in te et in servos tuos et in populum tuum et in domos tuas omne genus muscarum et implebuntur domus Aegyptiorum muscis diversi generis et in universa terra in qua fuerint ²²faciamque mirabilem in die illa terram Gessen in qua populus meus est ut non sint ibi muscae et scias quoniam ego Dominus in medio terrae ²³ponamque divisionem inter populum meum et populum tuum cras erit signum istud ²⁴fecitque Dominus ita et venit musca gravissima in domos Pharaonis et servorum eius et in omnem terram Aegypti corruptaque est terra ab huiuscemodi muscis ²⁵vocavit Pharao Mosen et Aaron et ait eis ite sacrificate Deo vestro in terra ²⁶et ait Moses non potest ita fieri abominationes enim Aegyptiorum immolabimus Domino Deo nostro quod si mactaverimus ea quae colunt Aegyptii coram eis lapidibus nos obruent ²⁷via trium dierum pergemus in solitudine et sacrificabimus Domino Deo nostro sicut praeceperit nobis ²⁸dixitque Pharao ego dimittam vos ut sacrificetis Domino Deo vestro in deserto verumtamen longius ne abeatis rogate pro me ²⁹et ait Moses egressus a te orabo Dominum et recedet musca a Pharaone et a servis et a populo eius cras verumtamen noli ultra fallere ut non dimittas populum sacrificare Domino ³⁰egressusque Moses a Pharao oravit Dominum ³¹qui fecit iuxta verbum illius et abstulit muscas a Pharao et a servis et a populo eius non superfuit ne una quidem ³²et ingravatum est cor Pharaonis ita ut ne hac quidem vice dimitteret populum

Chapter 9

¹dixit autem Dominus ad Mosen ingredere ad Pharaonem et loquere ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum dimitte populum meum ut sacrificet mihi ²quod si adhuc rennuis et retines eos ³ecce manus mea erit super agros tuos et super equos et asinos et camelos et boves et oves pestis valde gravis ⁴et faciet Dominus mirabile inter possessiones Israhel et possessiones Aegyptiorum ut nihil omnino intereat ex his quae pertinent ad filios Israhel ⁵constituitque Dominus tempus dicens cras faciet Dominus verbum istud in terra ⁶fecit ergo Dominus verbum hoc altero die mortuaque sunt omnia animantia Aegyptiorum de animalibus vero filiorum Israhel nihil omnino periit ⁷et misit Pharao ad videndum nec erat quicquam mortuum de his quae possidebat Israhel ingravatumque est cor Pharaonis et non dimisit populum ⁸et dixit Dominus ad Mosen et Aaron tollite plenas manus cineris de camino et spargat illud Moses in caelum coram Pharao ⁹sitque pulvis super omnem terram Aegypti erunt enim in hominibus et in iumentis vulnera et vesicae turgentes in universa terra Aegypti ¹⁰tuleruntque cinerem de camino et steterunt contra Pharao et sparsit illud Moses in caelum factaque sunt vulnera vesicarum turgentium in hominibus et in iumentis ¹¹nec poterant malefici stare coram Mosen propter vulnera quae in illis erant et in omni terra Aegypti ¹²induravitque Dominus cor Pharaonis et non audivit eos sicut locutus est Dominus ad Mosen ¹³dixit quoque Dominus ad Mosen mane consurge et sta coram Pharao et dices ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum dimitte populum meum ut sacrificet mihi ¹⁴quia in hac vice mittam omnes plagas meas super cor tuum super servos tuos et super populum tuum ut scias quod non sit similis mei in omni terra ¹⁵nunc enim extendens manum percutiam te et populum tuum peste peribisque de terra ¹⁶idcirco autem posui te ut ostendam in te fortitudinem meam et narretur nomen meum in omni terra ¹⁷adhuc retines populum meum et non vis eum dimittere ¹⁸en pluam hac ipsa hora cras grandinem multam nimis qualis non fuit in Aegypto a die qua fundata est usque in praesens tempus ¹⁹mitte ergo iam nunc et congrega iumenta tua et omnia quae habes in agro homines enim et iumenta et universa quae inventa fuerint foris nec congregata de agris cecideritque super ea grando morientur ²⁰qui timuit verbum Domini de servis Pharao fecit confugere servos suos et iumenta in domos ²¹qui autem neglexit sermonem Domini dimisit servos suos et iumenta in agris ²²et dixit Dominus ad Mosen extende manum tuam in caelum ut fiat grando in universa terra Aegypti super homines et super iumenta et super omnem herbam agri in terra Aegypti ²³extenditque Moses virgam in caelum et Dominus dedit tonitrua et grandinem ac discurrentia fulgura super terram pluitque Dominus grandinem super terram Aegypti ²⁴et grando et ignis inmixta pariter ferebantur tantaeque fuit magnitudinis quanta ante numquam apparuit in universa terra Aegypti ex quo gens illa condita est ²⁵et percussit grando in omni terra Aegypti cuncta quae fuerunt in agris ab homine usque ad iumentum cunctam herbam agri percussit grando et omne lignum regionis confregit ²⁶tantum in terra Gessen ubi erant filii Israhel grando non cecidit ²⁷misitque Pharao et vocavit Mosen et Aaron dicens ad eos peccavi etiam nunc Dominus iustus ego et populus meus impii ²⁸orate Dominum et desinant tonitrua Dei et grando ut dimittam vos et nequaquam hic ultra maneatis ²⁹ait Moses cum egressus fuero de urbe extendam palmas meas ad Dominum et cessabunt tonitrua et grando non erit ut scias quia Domini est terra ³⁰novi autem quod et tu et servi tui necdum timeatis Dominum Deum ³¹linum ergo et hordeum laesum est eo quod hordeum esset virens et linum iam folliculos germinaret ³²triticum autem et far non sunt laesa quia serotina erant ³³egressusque Moses a Pharaone et ex urbe tetendit manus ad Dominum et cessaverunt tonitrua et grando nec ultra stillavit pluvia super terram ³⁴videns autem Pharao quod cessasset pluvia et grando et tonitrua auxit peccatum ³⁵et ingravatum est cor eius et servorum illius et induratum nimis nec dimisit filios Israhel sicut praeceperat Dominus per manum Mosi

Chapter 10

¹et dixit Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao ego enim induravi cor eius et servorum illius ut faciam signa mea haec in eo ²et narres in auribus filii tui et nepotum tuorum quotiens contriverim Aegyptios et signa mea fecerim in eis et sciatis quia ego Dominus ³introierunt ergo Moses et Aaron ad Pharaonem et dixerunt ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum usquequo non vis subici mihi dimitte populum meum ut sacrificet mihi ⁴sin autem resistis et non vis dimittere eum ecce ego inducam cras lucustam in fines tuos ⁵quae operiat superficiem terrae nec quicquam eius appareat sed comedatur quod residuum fuit grandini conrodet enim omnia ligna quae germinant in agris ⁶et implebunt domos tuas et servorum tuorum et omnium Aegyptiorum quantam non viderunt patres tui et avi ex quo orti sunt super terram usque in praesentem diem avertitque se et egressus est a Pharaone ⁷dixerunt autem servi Pharaonis ad eum usquequo patiemur hoc scandalum dimitte homines ut sacrificent Domino Deo suo nonne vides quod perierit Aegyptus ⁸revocaveruntque Mosen et Aaron ad Pharaonem qui dixit eis ite sacrificate Domino Deo vestro quinam sunt qui ituri sunt ⁹ait Moses cum parvulis nostris et senibus pergemus cum filiis et filiabus cum ovibus et armentis est enim sollemnitas Domini nostri ¹⁰et respondit sic Dominus sit vobiscum quomodo ego dimittam vos et parvulos vestros cui dubium est quod pessime cogitetis ¹¹non fiet ita sed ite tantum viri et sacrificate Domino hoc enim et ipsi petistis statimque eiecti sunt de conspectu Pharaonis ¹²dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam super terram Aegypti ad lucustam ut ascendat super eam et devoret omnem herbam quae residua fuit grandini ¹³extendit Moses virgam super terram Aegypti et Dominus induxit ventum urentem tota illa die ac nocte et mane facto ventus urens levavit lucustas ¹⁴quae ascenderunt super universam terram Aegypti et sederunt in cunctis finibus Aegyptiorum innumerabiles quales ante illud tempus non fuerant nec postea futurae sunt ¹⁵operueruntque universam superficiem terrae vastantes omnia devorata est igitur herba terrae et quicquid pomorum in arboribus fuit quae grando dimiserat nihilque omnino virens relictum est in lignis et in herbis terrae in cuncta Aegypto ¹⁶quam ob rem festinus Pharao vocavit Mosen et Aaron et dixit eis peccavi in Dominum Deum vestrum et in vos ¹⁷sed nunc dimittite peccatum mihi etiam hac vice et rogate Dominum Deum vestrum ut auferat a me mortem istam ¹⁸egressusque est de conspectu Pharaonis et oravit Dominum ¹⁹qui flare fecit ventum ab occidente vehementissimum et arreptam lucustam proiecit in mare Rubrum non remansit ne una quidem in cunctis finibus Aegypti ²⁰et induravit Dominus cor Pharaonis nec dimisit filios Israhel ²¹dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam in caelum et sint tenebrae super terram Aegypti tam densae ut palpari queant ²²extendit Moses manum in caelum et factae sunt tenebrae horribiles in universa terra Aegypti tribus diebus ²³nemo vidit fratrem suum nec movit se de loco in quo erat ubicumque autem habitabant filii Israhel lux erat ²⁴vocavitque Pharao Mosen et Aaron et dixit eis ite sacrificate Domino oves tantum vestrae et armenta remaneant parvuli vestri eant vobiscum ²⁵ait Moses hostias quoque et holocausta dabis nobis quae offeramus Domino Deo nostro ²⁶cuncti greges pergent nobiscum non remanebit ex eis ungula quae necessaria sunt in cultum Domini Dei nostri praesertim cum ignoremus quid debeat immolari donec ad ipsum locum perveniamus ²⁷induravit autem Dominus cor Pharaonis et noluit dimittere eos ²⁸dixitque Pharao ad eum recede a me cave ne ultra videas faciem meam quocumque die apparueris mihi morieris ²⁹respondit Moses ita fiat ut locutus es non videbo ultra faciem tuam

Chapter 11

¹et dixit Dominus ad Mosen adhuc una plaga tangam Pharaonem et Aegyptum et post haec dimittet vos et exire conpellet ²dices ergo omni plebi ut postulet vir ab amico suo et mulier a vicina sua vasa argentea et aurea ³dabit autem Dominus gratiam populo coram Aegyptiis fuitque Moses vir magnus valde in terra Aegypti coram servis Pharao et omni populo ⁴et ait haec dicit Dominus media nocte egrediar in Aegyptum ⁵et morietur omne primogenitum in terra Aegyptiorum a primogenito Pharaonis qui sedet in solio eius usque ad primogenitum ancillae quae est ad molam et omnia primogenita iumentorum ⁶eritque clamor magnus in universa terra Aegypti qualis nec ante fuit nec postea futurus est ⁷apud omnes autem filios Israhel non muttiet canis ab homine usque ad pecus ut sciatis quanto miraculo dividat Dominus Aegyptios et Israhel ⁸descendentque omnes servi tui isti ad me et adorabunt me dicentes egredere tu et omnis populus qui subiectus est tibi post haec egrediemur ⁹et exivit a Pharaone iratus nimis dixit autem Dominus ad Mosen non audiet vos Pharao ut multa signa fiant in terra Aegypti ¹⁰Moses autem et Aaron fecerunt omnia ostenta quae scripta sunt coram Pharaone et induravit Dominus cor Pharaonis nec dimisit filios Israhel de terra sua

Chapter 12

¹dixit quoque Dominus ad Mosen et Aaron in terra Aegypti ²mensis iste vobis principium mensuum primus erit in mensibus anni ³loquimini ad universum coetum filiorum Israhel et dicite eis decima die mensis huius tollat unusquisque agnum per familias et domos suas ⁴sin autem minor est numerus ut sufficere possit ad vescendum agnum adsumet vicinum suum qui iunctus est domui eius iuxta numerum animarum quae sufficere possunt ad esum agni ⁵erit autem agnus absque macula masculus anniculus iuxta quem ritum tolletis et hedum ⁶et servabitis eum usque ad quartamdecimam diem mensis huius immolabitque eum universa multitudo filiorum Israhel ad vesperam ⁷et sument de sanguine ac ponent super utrumque postem et in superliminaribus domorum in quibus comedent illum ⁸et edent carnes nocte illa assas igni et azymos panes cum lactucis agrestibus ⁹non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua sed assum tantum igni caput cum pedibus eius et intestinis vorabitis ¹⁰nec remanebit ex eo quicquam usque mane si quid residui fuerit igne conburetis ¹¹sic autem comedetis illum renes vestros accingetis calciamenta habebitis in pedibus tenentes baculos in manibus et comedetis festinantes est enim phase id est transitus Domini ¹²et transibo per terram Aegypti nocte illa percutiamque omne primogenitum in terra Aegypti ab homine usque ad pecus et in cunctis diis Aegypti faciam iudicia ego Dominus ¹³erit autem sanguis vobis in signum in aedibus in quibus eritis et videbo sanguinem ac transibo vos nec erit in vobis plaga disperdens quando percussero terram Aegypti ¹⁴habebitis autem hanc diem in monumentum et celebrabitis eam sollemnem Domino in generationibus vestris cultu sempiterno ¹⁵septem diebus azyma comedetis in die primo non erit fermentum in domibus vestris quicumque comederit fermentatum peribit anima illa de Israhel a primo die usque ad diem septimum ¹⁶dies prima erit sancta atque sollemnis et dies septima eadem festivitate venerabilis nihil operis facietis in eis exceptis his quae ad vescendum pertinent ¹⁷et observabitis azyma in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra Aegypti et custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo ¹⁸primo mense quartadecima die mensis ad vesperam comedetis azyma usque ad diem vicesimam primam eiusdem mensis ad vesperam ¹⁹septem diebus fermentum non invenietur in domibus vestris qui comederit fermentatum peribit anima eius de coetu Israhel tam de advenis quam de indigenis terrae ²⁰omne fermentatum non comedetis in cunctis habitaculis vestris edetis azyma ²¹vocavit autem Moses omnes seniores filiorum Israhel et dixit ad eos ite tollentes animal per familias vestras immolate phase ²²fasciculumque hysopi tinguite sanguine qui est in limine et aspergite ex eo superliminare et utrumque postem nullus vestrum egrediatur ostium domus suae usque mane ²³transibit enim Dominus percutiens Aegyptios cumque viderit sanguinem in superliminari et in utroque poste transcendet ostium et non sinet percussorem ingredi domos vestras et laedere ²⁴custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in aeternum ²⁵cumque introieritis terram quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus est observabitis caerimonias istas ²⁶et cum dixerint vobis filii vestri quae est ista religio ²⁷dicetis eis victima transitus Domini est quando transivit super domos filiorum Israhel in Aegypto percutiens Aegyptios et domos nostras liberans incurvatusque populus adoravit ²⁸et egressi filii Israhel fecerunt sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron ²⁹factum est autem in noctis medio percussit Dominus omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito Pharaonis qui sedebat in solio eius usque ad primogenitum captivae quae erat in carcere et omne primogenitum iumentorum ³⁰surrexitque Pharao nocte et omnes servi eius cunctaque Aegyptus et ortus est clamor magnus in Aegypto neque enim erat domus in qua non iaceret mortuus ³¹vocatisque Mosen et Aaron nocte ait surgite egredimini a populo meo et vos et filii Israhel ite immolate Domino sicut dicitis ³²oves vestras et armenta adsumite ut petieratis et abeuntes benedicite mihi ³³urguebantque Aegyptii populum de terra exire velociter dicentes omnes moriemur ³⁴tulit igitur populus conspersam farinam antequam fermentaretur et ligans in palliis posuit super umeros suos ³⁵feceruntque filii Israhel sicut praeceperat Moses et petierunt ab Aegyptiis vasa argentea et aurea vestemque plurimam ³⁶dedit autem Dominus gratiam populo coram Aegyptiis ut commodarent eis et spoliaverunt Aegyptios ³⁷profectique sunt filii Israhel de Ramesse in Soccoth sescenta ferme milia peditum virorum absque parvulis ³⁸sed et vulgus promiscuum innumerabile ascendit cum eis oves et armenta et animantia diversi generis multa nimis ³⁹coxeruntque farinam quam dudum conspersam de Aegypto tulerant et fecerunt subcinericios panes azymos neque enim poterant fermentari cogentibus exire Aegyptiis et nullam facere sinentibus moram nec pulmenti quicquam occurrerant praeparare ⁴⁰habitatio autem filiorum Israhel qua manserant in Aegypto fuit quadringentorum triginta annorum ⁴¹quibus expletis eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Aegypti ⁴²nox est ista observabilis Domini quando eduxit eos de terra Aegypti hanc observare debent omnes filii Israhel in generationibus suis ⁴³dixitque Dominus ad Mosen et Aaron haec est religio phase omnis alienigena non comedet ex eo ⁴⁴omnis autem servus empticius circumcidetur et sic comedet ⁴⁵advena et mercennarius non edent ex eo ⁴⁶in una domo comedetur nec efferetis de carnibus eius foras nec os illius confringetis ⁴⁷omnis coetus filiorum Israhel faciet illud ⁴⁸quod si quis peregrinorum in vestram voluerit transire coloniam et facere phase Domini circumcidetur prius omne masculinum eius et tunc rite celebrabit eritque sicut indigena terrae si quis autem circumcisus non fuerit non vescetur ex eo ⁴⁹eadem lex erit indigenae et colono qui peregrinatur apud vos ⁵⁰fecerunt omnes filii Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron ⁵¹et in eadem die eduxit Dominus filios Israhel de terra Aegypti per turmas suas

Chapter 13

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²sanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Israhel tam de hominibus quam de iumentis mea sunt enim omnia ³et ait Moses ad populum mementote diei huius in qua egressi estis de Aegypto et de domo servitutis quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto ut non comedatis fermentatum panem ⁴hodie egredimini mense novarum frugum ⁵cumque te introduxerit Dominus in terram Chananei et Hetthei et Amorrei et Evei et Iebusei quam iuravit patribus tuis ut daret tibi terram fluentem lacte et melle celebrabis hunc morem sacrorum mense isto ⁶septem diebus vesceris azymis et in die septimo erit sollemnitas Domini ⁷azyma comedetis septem diebus non apparebit apud te aliquid fermentatum nec in cunctis finibus tuis ⁸narrabisque filio tuo in die illo dicens hoc est quod fecit Dominus mihi quando egressus sum de Aegypto ⁹et erit quasi signum in manu tua et quasi monumentum ante oculos tuos et ut lex Domini semper in ore tuo in manu enim forti eduxit te Dominus de Aegypto ¹⁰custodies huiuscemodi cultum statuto tempore a diebus in dies ¹¹cumque introduxerit te in terram Chananei sicut iuravit tibi et patribus tuis et dederit eam tibi ¹²separabis omne quod aperit vulvam Domino et quod primitivum est in pecoribus tuis quicquid habueris masculini sexus consecrabis Domino ¹³primogenitum asini mutabis ove quod si non redemeris interficies omne autem primogenitum hominis de filiis tuis pretio redimes ¹⁴cumque interrogaverit te filius tuus cras dicens quid est hoc respondebis ei in manu forti eduxit nos Dominus de Aegypto de domo servitutis ¹⁵nam cum induratus esset Pharao et nollet nos dimittere occidit Dominus omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito hominis usque ad primogenitum iumentorum idcirco immolo Domino omne quod aperit vulvam masculini sexus et omnia primogenita filiorum meorum redimo ¹⁶erit igitur quasi signum in manu tua et quasi adpensum quid ob recordationem inter oculos tuos eo quod in manu forti eduxerit nos Dominus de Aegypto ¹⁷igitur cum emisisset Pharao populum non eos duxit Dominus per viam terrae Philisthim quae vicina est reputans ne forte paeniteret eum si vidisset adversum se bella consurgere et reverteretur in Aegyptum ¹⁸sed circumduxit per viam deserti quae est iuxta mare Rubrum et armati ascenderunt filii Israhel de terra Aegypti ¹⁹tulit quoque Moses ossa Ioseph secum eo quod adiurasset filios Israhel dicens visitabit vos Deus efferte ossa mea hinc vobiscum ²⁰profectique de Soccoth castrametati sunt in Etham in extremis finibus solitudinis ²¹Dominus autem praecedebat eos ad ostendendam viam per diem in columna nubis et per noctem in columna ignis ut dux esset itineris utroque tempore ²²numquam defuit columna nubis per diem nec columna ignis per noctem coram populo

Chapter 14

¹locutus est autem Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel reversi castrametentur e regione Phiahiroth quae est inter Magdolum et mare contra Beelsephon in conspectu eius castra ponetis super mare ³dicturusque est Pharao super filiis Israhel coartati sunt in terra conclusit eos desertum ⁴et indurabo cor eius ac persequetur vos et glorificabor in Pharao et in omni exercitu eius scientque Aegyptii quia ego sum Dominus feceruntque ita ⁵et nuntiatum est regi Aegyptiorum quod fugisset populus inmutatumque est cor Pharaonis et servorum eius super populo et dixerunt quid voluimus facere ut dimitteremus Israhel ne serviret nobis ⁶iunxit ergo currum et omnem populum suum adsumpsit secum ⁷tulitque sescentos currus electos quicquid in Aegypto curruum fuit et duces totius exercitus ⁸induravitque Dominus cor Pharaonis regis Aegypti et persecutus est filios Israhel at illi egressi erant in manu excelsa ⁹cumque persequerentur Aegyptii vestigia praecedentium reppererunt eos in castris super mare omnis equitatus et currus Pharaonis et universus exercitus erant in Ahiroth contra Beelsephon ¹⁰cumque adpropinquasset Pharao levantes filii Israhel oculos viderunt Aegyptios post se et timuerunt valde clamaveruntque ad Dominum ¹¹et dixerunt ad Mosen forsitan non erant sepulchra in Aegypto ideo tulisti nos ut moreremur in solitudine quid hoc facere voluisti ut educeres nos ex Aegypto ¹²nonne iste est sermo quem loquebamur ad te in Aegypto dicentes recede a nobis ut serviamus Aegyptiis multo enim melius est servire eis quam mori in solitudine ¹³et ait Moses ad populum nolite timere state et videte magnalia Domini quae facturus est hodie Aegyptios enim quos nunc videtis nequaquam ultra videbitis usque in sempiternum ¹⁴Dominus pugnabit pro vobis et vos tacebitis ¹⁵dixitque Dominus ad Mosen quid clamas ad me loquere filiis Israhel ut proficiscantur ¹⁶tu autem eleva virgam tuam et extende manum super mare et divide illud ut gradiantur filii Israhel in medio mari per siccum ¹⁷ego autem indurabo cor Aegyptiorum ut persequantur vos et glorificabor in Pharaone et in omni exercitu eius in curribus et in equitibus illius ¹⁸et scient Aegyptii quia ego sum Dominus cum glorificatus fuero in Pharaone et in curribus atque in equitibus eius ¹⁹tollensque se angelus Dei qui praecedebat castra Israhel abiit post eos et cum eo pariter columna nubis priora dimittens post tergum ²⁰stetit inter castra Aegyptiorum et castra Israhel et erat nubes tenebrosa et inluminans noctem ut ad se invicem toto noctis tempore accedere non valerent ²¹cumque extendisset Moses manum super mare abstulit illud Dominus flante vento vehementi et urente tota nocte et vertit in siccum divisaque est aqua ²²et ingressi sunt filii Israhel per medium maris sicci erat enim aqua quasi murus a dextra eorum et leva ²³persequentesque Aegyptii ingressi sunt post eos omnis equitatus Pharaonis currus eius et equites per medium maris ²⁴iamque advenerat vigilia matutina et ecce respiciens Dominus super castra Aegyptiorum per columnam ignis et nubis interfecit exercitum eorum ²⁵et subvertit rotas curruum ferebanturque in profundum dixerunt ergo Aegyptii fugiamus Israhelem Dominus enim pugnat pro eis contra nos ²⁶et ait Dominus ad Mosen extende manum tuam super mare ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus et equites eorum ²⁷cumque extendisset Moses manum contra mare reversum est primo diluculo ad priorem locum fugientibusque Aegyptiis occurrerunt aquae et involvit eos Dominus in mediis fluctibus ²⁸reversaeque sunt aquae et operuerunt currus et equites cuncti exercitus Pharaonis qui sequentes ingressi fuerant mare ne unus quidem superfuit ex eis ²⁹filii autem Israhel perrexerunt per medium sicci maris et aquae eis erant quasi pro muro a dextris et a sinistris ³⁰liberavitque Dominus in die illo Israhel de manu Aegyptiorum ³¹et viderunt Aegyptios mortuos super litus maris et manum magnam quam exercuerat Dominus contra eos timuitque populus Dominum et crediderunt Domino et Mosi servo eius

Chapter 15

¹tunc cecinit Moses et filii Israhel carmen hoc Domino et dixerunt cantemus Domino gloriose enim magnificatus est equum et ascensorem deiecit in mare ²fortitudo mea et laus mea Dominus et factus est mihi in salutem iste Deus meus et glorificabo eum Deus patris mei et exaltabo eum ³Dominus quasi vir pugnator Omnipotens nomen eius ⁴currus Pharaonis et exercitum eius proiecit in mare electi principes eius submersi sunt in mari Rubro ⁵abyssi operuerunt eos descenderunt in profundum quasi lapis ⁶dextera tua Domine magnifice in fortitudine dextera tua Domine percussit inimicum ⁷et in multitudine gloriae tuae deposuisti adversarios meos misisti iram tuam quae devoravit eos ut stipulam ⁸et in spiritu furoris tui congregatae sunt aquae stetit unda fluens congregatae sunt abyssi in medio mari ⁹dixit inimicus persequar et conprehendam dividam spolia implebitur anima mea evaginabo gladium meum interficiet eos manus mea ¹⁰flavit spiritus tuus et operuit eos mare submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus ¹¹quis similis tui in fortibus Domine quis similis tui magnificus in sanctitate terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia ¹²extendisti manum tuam et devoravit eos terra ¹³dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti et portasti eum in fortitudine tua ad habitaculum sanctum tuum ¹⁴adtenderunt populi et irati sunt dolores obtinuerunt habitatores Philisthim ¹⁵tunc conturbati sunt principes Edom robustos Moab obtinuit tremor obriguerunt omnes habitatores Chanaan ¹⁶inruat super eos formido et pavor in magnitudine brachii tui fiant inmobiles quasi lapis donec pertranseat populus tuus Domine donec pertranseat populus tuus iste quem possedisti ¹⁷introduces eos et plantabis in monte hereditatis tuae firmissimo habitaculo tuo quod operatus es Domine sanctuarium Domine quod firmaverunt manus tuae ¹⁸Dominus regnabit in aeternum et ultra ¹⁹ingressus est enim equus Pharao cum curribus et equitibus eius in mare et reduxit super eos Dominus aquas maris filii autem Israhel ambulaverunt per siccum in medio eius ²⁰sumpsit ergo Maria prophetis soror Aaron tympanum in manu egressaeque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris ²¹quibus praecinebat dicens cantemus Domino gloriose enim magnificatus est equum et ascensorem eius deiecit in mare ²²tulit autem Moses Israhel de mari Rubro et egressi sunt in desertum Sur ambulaveruntque tribus diebus per solitudinem et non inveniebant aquam ²³et venerunt in Marath nec poterant bibere aquas de Mara eo quod essent amarae unde et congruum loco nomen inposuit vocans illud Mara id est amaritudinem ²⁴et murmuravit populus contra Mosen dicens quid bibemus ²⁵at ille clamavit ad Dominum qui ostendit ei lignum quod cum misisset in aquas in dulcedinem versae sunt ibi constituit ei praecepta atque iudicia et ibi temptavit eum ²⁶dicens si audieris vocem Domini Dei tui et quod rectum est coram eo feceris et oboedieris mandatis eius custodierisque omnia praecepta illius cunctum languorem quem posui in Aegypto non inducam super te ego enim Dominus sanator tuus ²⁷venerunt autem in Helim ubi erant duodecim fontes aquarum et septuaginta palmae et castrametati sunt iuxta aquas

Chapter 16

¹profectique sunt de Helim et venit omnis multitudo filiorum Israhel in desertum Sin quod est inter Helim et Sinai quintodecimo die mensis secundi postquam egressi sunt de terra Aegypti ²et murmuravit omnis congregatio filiorum Israhel contra Mosen et contra Aaron in solitudine ³dixeruntque ad eos filii Israhel utinam mortui essemus per manum Domini in terra Aegypti quando sedebamus super ollas carnium et comedebamus panes in saturitate cur eduxistis nos in desertum istud ut occideretis omnem multitudinem fame ⁴dixit autem Dominus ad Mosen ecce ego pluam vobis panes de caelo egrediatur populus et colligat quae sufficiunt per singulos dies ut temptem eum utrum ambulet in lege mea an non ⁵die autem sexta parent quod inferant et sit duplum quam colligere solebant per singulos dies ⁶dixeruntque Moses et Aaron ad omnes filios Israhel vespere scietis quod Dominus eduxerit vos de terra Aegypti ⁷et mane videbitis gloriam Domini audivit enim murmur vestrum contra Dominum nos vero quid sumus quia mussitatis contra nos ⁸et ait Moses dabit Dominus vobis vespere carnes edere et mane panes in saturitate eo quod audierit murmurationes vestras quibus murmurati estis contra eum nos enim quid sumus nec contra nos est murmur vestrum sed contra Dominum ⁹dixitque Moses ad Aaron dic universae congregationi filiorum Israhel accedite coram Domino audivit enim murmur vestrum ¹⁰cumque loqueretur Aaron ad omnem coetum filiorum Israhel respexerunt ad solitudinem et ecce gloria Domini apparuit in nube ¹¹locutus est autem Dominus ad Mosen dicens ¹²audivi murmurationes filiorum Israhel loquere ad eos vespere comedetis carnes et mane saturabimini panibus scietisque quod sim Dominus Deus vester ¹³factum est ergo vespere et ascendens coturnix operuit castra mane quoque ros iacuit per circuitum castrorum ¹⁴cumque operuisset superficiem terrae apparuit in solitudine minutum et quasi pilo tunsum in similitudinem pruinae super terram ¹⁵quod cum vidissent filii Israhel dixerunt ad invicem man hu quod significat quid est hoc ignorabant enim quid esset quibus ait Moses iste est panis quem dedit Dominus vobis ad vescendum ¹⁶hic est sermo quem praecepit Dominus colligat ex eo unusquisque quantum sufficiat ad vescendum gomor per singula capita iuxta numerum animarum vestrarum quae habitant in tabernaculo sic tolletis ¹⁷feceruntque ita filii Israhel et collegerunt alius plus alius minus ¹⁸et mensi sunt ad mensuram gomor nec qui plus collegerat habuit amplius nec qui minus paraverat repperit minus sed singuli iuxta id quod edere poterant congregarunt ¹⁹dixitque Moses ad eos nullus relinquat ex eo in mane ²⁰qui non audierunt eum sed dimiserunt quidam ex eis usque mane et scatere coepit vermibus atque conputruit et iratus est contra eos Moses ²¹colligebant autem mane singuli quantum sufficere poterat ad vescendum cumque incaluisset sol liquefiebat ²²in die vero sexta collegerunt cibos duplices id est duo gomor per singulos homines venerunt autem omnes principes multitudinis et narraverunt Mosi ²³qui ait eis hoc est quod locutus est Dominus requies sabbati sanctificata erit Domino cras quodcumque operandum est facite et quae coquenda sunt coquite quicquid autem reliquum fuerit reponite usque in mane ²⁴feceruntque ita ut praeceperat Moses et non conputruit neque vermis inventus est in eo ²⁵dixitque Moses comedite illud hodie quia sabbatum est Domino non invenietur hodie in agro ²⁶sex diebus colligite in die autem septimo sabbatum est Domino idcirco non invenietur ²⁷venit septima dies et egressi de populo ut colligerent non invenerunt ²⁸dixit autem Dominus ad Mosen usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam ²⁹videte quod Dominus dederit vobis sabbatum et propter hoc tribuerit vobis die sexto cibos duplices maneat unusquisque apud semet ipsum nullus egrediatur de loco suo die septimo ³⁰et sabbatizavit populus die septimo ³¹appellavitque domus Israhel nomen eius man quod erat quasi semen coriandri album gustusque eius quasi similae cum melle ³²dixit autem Moses iste est sermo quem praecepit Dominus imple gomor ex eo et custodiatur in futuras retro generationes ut noverint panem quo alui vos in solitudine quando educti estis de terra Aegypti ³³dixitque Moses ad Aaron sume vas unum et mitte ibi man quantum potest capere gomor et repone coram Domino ad servandum in generationes vestras ³⁴sicut praecepit Dominus Mosi posuitque illud Aaron in tabernaculo reservandum ³⁵filii autem Israhel comederunt man quadraginta annis donec venirent in terram habitabilem hoc cibo aliti sunt usquequo tangerent fines terrae Chanaan ³⁶gomor autem decima pars est oephi

Chapter 17

¹igitur profecta omnis multitudo filiorum Israhel de deserto Sin per mansiones suas iuxta sermonem Domini castrametata est in Raphidim ubi non erat aqua ad bibendum populo ²qui iurgatus contra Mosen ait da nobis aquam ut bibamus quibus respondit Moses quid iurgamini contra me cur temptatis Dominum ³sitivit ergo populus ibi pro aquae penuria et murmuravit contra Mosen dicens cur nos exire fecisti de Aegypto ut occideres et nos et liberos nostros ac iumenta siti ⁴clamavit autem Moses ad Dominum dicens quid faciam populo huic adhuc pauxillum et lapidabunt me ⁵ait Dominus ad Mosen antecede populum et sume tecum de senibus Israhel et virgam qua percussisti fluvium tolle in manu tua et vade ⁶en ego stabo coram te ibi super petram Horeb percutiesque petram et exibit ex ea aqua ut bibat populus fecit Moses ita coram senibus Israhel ⁷et vocavit nomen loci illius Temptatio propter iurgium filiorum Israhel et quia temptaverunt Dominum dicentes estne Dominus in nobis an non ⁸venit autem Amalech et pugnabat contra Israhel in Raphidim ⁹dixitque Moses ad Iosue elige viros et egressus pugna contra Amalech cras ego stabo in vertice collis habens virgam Dei in manu mea ¹⁰fecit Iosue ut locutus ei erat Moses et pugnavit contra Amalech Moses autem et Aaron et Hur ascenderunt super verticem collis ¹¹cumque levaret Moses manus vincebat Israhel sin autem paululum remisisset superabat Amalech ¹²manus autem Mosi erant graves sumentes igitur lapidem posuerunt subter eum in quo sedit Aaron autem et Hur sustentabant manus eius ex utraque parte et factum est ut manus ipsius non lassarentur usque ad occasum solis ¹³fugavitque Iosue Amalech et populum eius in ore gladii ¹⁴dixit autem Dominus ad Mosen scribe hoc ob monumentum in libro et trade auribus Iosue delebo enim memoriam Amalech sub caelo ¹⁵aedificavitque Moses altare et vocavit nomen eius Dominus exaltatio mea dicens ¹⁶quia manus solii Domini et bellum Dei erit contra Amalech a generatione in generationem

Chapter 18

¹cumque audisset Iethro sacerdos Madian cognatus Mosi omnia quae fecerat Deus Mosi et Israhel populo suo eo quod eduxisset Dominus Israhel de Aegypto ²tulit Sefforam uxorem Mosi quam remiserat ³et duos filios eius quorum unus vocabatur Gersan dicente patre advena fui in terra aliena ⁴alter vero Eliezer Deus enim ait patris mei adiutor meus et eruit me de gladio Pharaonis ⁵venit ergo Iethro cognatus Mosi et filii eius et uxor ad Mosen in desertum ubi erat castrametatus iuxta montem Dei ⁶et mandavit Mosi dicens ego cognatus tuus Iethro venio ad te et uxor tua et duo filii tui cum ea ⁷qui egressus in occursum cognati sui adoravit et osculatus est eum salutaveruntque se mutuo verbis pacificis cumque intrasset tabernaculum ⁸narravit Moses cognato suo cuncta quae fecerat Deus Pharaoni et Aegyptiis propter Israhel universum laborem qui accidisset eis in itinere quo liberarat eos Dominus ⁹laetatusque est Iethro super omnibus bonis quae fecerat Dominus Israheli eo quod eruisset eum de manu Aegyptiorum ¹⁰et ait benedictus Dominus qui liberavit vos de manu Aegyptiorum et de manu Pharaonis qui eruit populum suum de manu Aegypti ¹¹nunc cognovi quia magnus Dominus super omnes deos eo quod superbe egerint contra illos ¹²obtulit ergo Iethro cognatus Mosi holocausta et hostias Deo veneruntque Aaron et omnes senes Israhel ut comederent panem cum eo coram Domino ¹³altero autem die sedit Moses ut iudicaret populum qui adsistebat Mosi de mane usque ad vesperam ¹⁴quod cum vidisset cognatus eius omnia scilicet quae agebat in populo ait quid est hoc quod facis in plebe cur solus sedes et omnis populus praestolatur de mane usque ad vesperam ¹⁵cui respondit Moses venit ad me populus quaerens sententiam Dei ¹⁶cumque acciderit eis aliqua disceptatio veniunt ad me ut iudicem inter eos et ostendam praecepta Dei et leges eius ¹⁷at ille non bonam inquit rem facis ¹⁸stulto labore consumeris et tu et populus iste qui tecum est ultra vires tuas est negotium solus illud non poteris sustinere ¹⁹sed audi verba mea atque consilia et erit Deus tecum esto tu populo in his quae ad Deum pertinent ut referas quae dicuntur ad eum ²⁰ostendasque populo caerimonias et ritum colendi viamque per quam ingredi debeant et opus quod facere ²¹provide autem de omni plebe viros potentes et timentes Deum in quibus sit veritas et qui oderint avaritiam et constitue ex eis tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos ²²qui iudicent populum omni tempore quicquid autem maius fuerit referant ad te et ipsi minora tantummodo iudicent leviusque tibi sit partito in alios onere ²³si hoc feceris implebis imperium Dei et praecepta eius poteris sustentare et omnis hic populus revertetur cum pace ad loca sua ²⁴quibus auditis Moses fecit omnia quae ille suggesserat ²⁵et electis viris strenuis de cuncto Israhel constituit eos principes populi tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos ²⁶qui iudicabant plebem omni tempore quicquid autem gravius erat referebant ad eum faciliora tantummodo iudicantes ²⁷dimisitque cognatum qui reversus abiit in terram suam

Chapter 19

¹mense tertio egressionis Israhel de terra Aegypti in die hac venerunt in solitudinem Sinai ²nam profecti de Raphidim et pervenientes usque in desertum Sinai castrametati sunt in eodem loco ibique Israhel fixit tentoria e regione montis ³Moses autem ascendit ad Deum vocavitque eum Dominus de monte et ait haec dices domui Iacob et adnuntiabis filiis Israhel ⁴vos ipsi vidistis quae fecerim Aegyptiis quomodo portaverim vos super alas aquilarum et adsumpserim mihi ⁵si ergo audieritis vocem meam et custodieritis pactum meum eritis mihi in peculium de cunctis populis mea est enim omnis terra ⁶et vos eritis mihi regnum sacerdotale et gens sancta haec sunt verba quae loqueris ad filios Israhel ⁷venit Moses et convocatis maioribus natu populi exposuit omnes sermones quos mandaverat Dominus ⁸responditque universus populus simul cuncta quae locutus est Dominus faciemus cumque rettulisset Moses verba populi ad Dominum ⁹ait ei Dominus iam nunc veniam ad te in caligine nubis ut audiat me populus loquentem ad te et credat tibi in perpetuum nuntiavit ergo Moses verba populi ad Dominum ¹⁰qui dixit ei vade ad populum et sanctifica illos hodie et cras laventque vestimenta sua ¹¹et sint parati in diem tertium die enim tertio descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai ¹²constituesque terminos populo per circuitum et dices cavete ne ascendatis in montem nec tangatis fines illius omnis qui tetigerit montem morte morietur ¹³manus non tanget eum sed lapidibus opprimetur aut confodietur iaculis sive iumentum fuerit sive homo non vivet cum coeperit clangere bucina tunc ascendant in montem ¹⁴descenditque Moses de monte ad populum et sanctificavit eum cumque lavissent vestimenta sua ¹⁵ait ad eos estote parati in diem tertium ne adpropinquetis uxoribus vestris ¹⁶iam advenerat tertius dies et mane inclaruerat et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura et nubes densissima operire montem clangorque bucinae vehementius perstrepebat timuit populus qui erat in castris ¹⁷cumque eduxisset eos Moses in occursum Dei de loco castrorum steterunt ad radices montis ¹⁸totus autem mons Sinai fumabat eo quod descendisset Dominus super eum in igne et ascenderet fumus ex eo quasi de fornace eratque mons omnis terribilis ¹⁹et sonitus bucinae paulatim crescebat in maius et prolixius tendebatur Moses loquebatur et Dominus respondebat ei ²⁰descenditque Dominus super montem Sinai in ipso montis vertice et vocavit Mosen in cacumen eius quo cum ascendisset ²¹dixit ad eum descende et contestare populum ne forte velint transcendere terminos ad videndum Dominum et pereat ex eis plurima multitudo ²²sacerdotes quoque qui accedunt ad Dominum sanctificentur ne percutiat eos ²³dixitque Moses ad Dominum non poterit vulgus ascendere in montem Sinai tu enim testificatus es et iussisti dicens pone terminos circa montem et sanctifica illum ²⁴cui ait Dominus vade descende ascendesque tu et Aaron tecum sacerdotes autem et populus ne transeant terminos nec ascendant ad Dominum ne forte interficiat illos ²⁵descendit Moses ad populum et omnia narravit eis

Chapter 20

¹locutus quoque est Dominus cunctos sermones hos ²ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis ³non habebis deos alienos coram me ⁴non facies tibi sculptile neque omnem similitudinem quae est in caelo desuper et quae in terra deorsum nec eorum quae sunt in aquis sub terra ⁵non adorabis ea neque coles ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me ⁶et faciens misericordiam in milia his qui diligunt me et custodiunt praecepta mea ⁷non adsumes nomen Domini Dei tui in vanum nec enim habebit insontem Dominus eum qui adsumpserit nomen Domini Dei sui frustra ⁸memento ut diem sabbati sanctifices ⁹sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ¹⁰septimo autem die sabbati Domini Dei tui non facies omne opus tu et filius tuus et filia tua servus tuus et ancilla tua iumentum tuum et advena qui est intra portas tuas ¹¹sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt et requievit in die septimo idcirco benedixit Dominus diei sabbati et sanctificavit eum ¹²honora patrem tuum et matrem tuam ut sis longevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi ¹³non occides ¹⁴non moechaberis ¹⁵non furtum facies ¹⁶non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium ¹⁷non concupisces domum proximi tui nec desiderabis uxorem eius non servum non ancillam non bovem non asinum nec omnia quae illius sunt ¹⁸cunctus autem populus videbat voces et lampadas et sonitum bucinae montemque fumantem et perterriti ac pavore concussi steterunt procul ¹⁹dicentes Mosi loquere tu nobis et audiemus non loquatur nobis Dominus ne forte moriamur ²⁰et ait Moses ad populum nolite timere ut enim probaret vos venit Deus et ut terror illius esset in vobis et non peccaretis ²¹stetitque populus de longe Moses autem accessit ad caliginem in qua erat Deus ²²dixit praeterea Dominus ad Mosen haec dices filiis Israhel vos vidistis quod de caelo locutus sum vobis ²³non facietis mecum deos argenteos nec deos aureos facietis vobis ²⁴altare de terra facietis mihi et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra oves vestras et boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei veniam ad te et benedicam tibi ²⁵quod si altare lapideum feceris mihi non aedificabis illud de sectis lapidibus si enim levaveris cultrum tuum super eo polluetur ²⁶non ascendes per gradus ad altare meum ne reveletur turpitudo tua

Chapter 21

¹haec sunt iudicia quae propones eis ²si emeris servum hebraeum sex annis serviet tibi in septimo egredietur liber gratis ³cum quali veste intraverit cum tali exeat si habens uxorem et uxor egredietur simul ⁴sin autem dominus dederit illi uxorem et peperit filios et filias mulier et liberi eius erunt domini sui ipse vero exibit cum vestitu suo ⁵quod si dixerit servus diligo dominum meum et uxorem ac liberos non egrediar liber ⁶offeret eum dominus diis et adplicabitur ad ostium et postes perforabitque aurem eius subula et erit ei servus in saeculum ⁷si quis vendiderit filiam suam in famulam non egredietur sicut ancillae exire consuerunt ⁸si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerit dimittet eam populo autem alieno vendendi non habet potestatem si spreverit eam ⁹sin autem filio suo desponderit eam iuxta morem filiarum faciet illi ¹⁰quod si alteram ei acceperit providebit puellae nuptias et vestimenta et pretium pudicitiae non negabit ¹¹si tria ista non fecerit egredietur gratis absque pecunia ¹²qui percusserit hominem volens occidere morte moriatur ¹³qui autem non est insidiatus sed Deus illum tradidit in manu eius constituam tibi locum quo fugere debeat ¹⁴si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias ab altari meo evelles eum ut moriatur ¹⁵qui percusserit patrem suum et matrem morte moriatur ¹⁶qui furatus fuerit hominem et vendiderit eum convictus noxae morte moriatur ¹⁷qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur ¹⁸si rixati fuerint viri et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno et ille mortuus non fuerit sed iacuerit in lectulo ¹⁹si surrexerit et ambulaverit foris super baculum suum innocens erit qui percussit ita tamen ut operas eius et inpensas in medicos restituat ²⁰qui percusserit servum suum vel ancillam virga et mortui fuerint in manibus eius criminis reus erit ²¹sin autem uno die supervixerit vel duobus non subiacebit poenae quia pecunia illius est ²²si rixati fuerint viri et percusserit quis mulierem praegnantem et abortivum quidem fecerit sed ipsa vixerit subiacebit damno quantum expetierit maritus mulieris et arbitri iudicarint ²³sin autem mors eius fuerit subsecuta reddet animam pro anima ²⁴oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede ²⁵adustionem pro adustione vulnus pro vulnere livorem pro livore ²⁶si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillae et luscos eos fecerit dimittet liberos pro oculo quem eruit ²⁷dentem quoque si excusserit servo vel ancillae suae similiter dimittet eos liberos ²⁸si bos cornu petierit virum aut mulierem et mortui fuerint lapidibus obruetur et non comedentur carnes eius dominusque bovis innocens erit ²⁹quod si bos cornipeta fuerit ab heri et nudius tertius et contestati sunt dominum eius nec reclusit eum occideritque virum aut mulierem et bos lapidibus obruetur et dominum illius occident ³⁰quod si pretium ei fuerit inpositum dabit pro anima sua quicquid fuerit postulatus ³¹filium quoque et filiam si cornu percusserit simili sententiae subiacebit ³²si servum ancillamque invaserit triginta siclos argenti dabit domino bos vero lapidibus opprimetur ³³si quis aperuerit cisternam et foderit et non operuerit eam cecideritque bos vel asinus in eam ³⁴dominus cisternae reddet pretium iumentorum quod autem mortuum est ipsius erit ³⁵si bos alienus bovem alterius vulnerarit et ille mortuus fuerit vendent bovem vivum et divident pretium cadaver autem mortui inter se dispertient ³⁶sin autem sciebat quod bos cornipeta esset ab heri et nudius tertius et non custodivit eum dominus suus reddet bovem pro bove et cadaver integrum accipiet

Chapter 22

¹si quis furatus fuerit bovem aut ovem et occiderit vel vendiderit quinque boves pro uno bove restituet et quattuor oves pro una ove ²si effringens fur domum sive suffodiens fuerit inventus et accepto vulnere mortuus fuerit percussor non erit reus sanguinis ³quod si orto sole hoc fecerit homicidium perpetravit et ipse morietur si non habuerit quod pro furto reddat venundabitur ⁴si inventum fuerit apud eum quod furatus est vivens sive bos sive asinus sive ovis duplum restituet ⁵si laeserit quispiam agrum vel vineam et dimiserit iumentum suum ut depascatur aliena quicquid optimum habuerit in agro suo vel in vinea pro damni aestimatione restituet ⁶si egressus ignis invenerit spinas et conprehenderit acervos frugum sive stantes segetes in agris reddet damnum qui ignem succenderit ⁷si quis commendaverit amico pecuniam aut vas in custodiam et ab eo qui susceperat furto ablata fuerint si invenitur fur duplum reddet ⁸si latet dominus domus adplicabitur ad deos et iurabit quod non extenderit manum in rem proximi sui ⁹ad perpetrandam fraudem tam in bove quam in asino et ove ac vestimento et quicquid damnum inferre potest ad deos utriusque causa perveniet et si illi iudicaverint duplum restituet proximo suo ¹⁰si quis commendaverit proximo suo asinum bovem ovem et omne iumentum ad custodiam et mortuum fuerit aut debilitatum vel captum ab hostibus nullusque hoc viderit ¹¹iusiurandum erit in medio quod non extenderit manum ad rem proximi sui suscipietque dominus iuramentum et ille reddere non cogetur ¹²quod si furto ablatum fuerit restituet damnum domino ¹³si comestum a bestia deferet ad eum quod occisum est et non restituet ¹⁴qui a proximo suo quicquam horum mutuo postularit et debilitatum aut mortuum fuerit domino non praesente reddere conpelletur ¹⁵quod si inpraesentiarum fuit dominus non restituet maxime si conductum venerat pro mercede operis sui ¹⁶si seduxerit quis virginem necdum desponsatam et dormierit cum ea dotabit eam et habebit uxorem ¹⁷si pater virginis dare noluerit reddet pecuniam iuxta modum dotis quam virgines accipere consuerunt ¹⁸maleficos non patieris vivere ¹⁹qui coierit cum iumento morte moriatur ²⁰qui immolat diis occidetur praeter Domino soli ²¹advenam non contristabis neque adfliges eum advenae enim et ipsi fuistis in terra Aegypti ²²viduae et pupillo non nocebitis ²³si laeseritis eos vociferabuntur ad me et ego audiam clamorem eorum ²⁴et indignabitur furor meus percutiamque vos gladio et erunt uxores vestrae viduae et filii vestri pupilli ²⁵si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui habitat tecum non urgues eum quasi exactor nec usuris opprimes ²⁶si pignus a proximo tuo acceperis vestimentum ante solis occasum redde ei ²⁷ipsum enim est solum quo operitur indumentum carnis eius nec habet aliud in quo dormiat si clamaverit ad me exaudiam eum quia misericors sum ²⁸diis non detrahes et principi populi tui non maledices ²⁹decimas tuas et primitias non tardabis offerre primogenitum filiorum tuorum dabis mihi ³⁰de bubus quoque et ovibus similiter facies septem diebus sit cum matre sua die octavo reddes illum mihi ³¹viri sancti eritis mihi carnem quae a bestiis fuerit praegustata non comedetis sed proicietis canibus

Chapter 23

¹non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium ²non sequeris turbam ad faciendum malum nec in iudicio plurimorum adquiesces sententiae ut a vero devies ³pauperis quoque non misereberis in negotio ⁴si occurreris bovi inimici tui aut asino erranti reduc ad eum ⁵si videris asinum odientis te iacere sub onere non pertransibis sed sublevabis cum eo ⁶non declinabis in iudicio pauperis ⁷mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium ⁸nec accipias munera quae excaecant etiam prudentes et subvertunt verba iustorum ⁹peregrino molestus non eris scitis enim advenarum animas quia et ipsi peregrini fuistis in terra Aegypti ¹⁰sex annis seminabis terram tuam et congregabis fruges eius ¹¹anno autem septimo dimittes eam et requiescere facies ut comedant pauperes populi tui et quicquid reliqui fuerit edant bestiae agri ita facies in vinea et in oliveto tuo ¹²sex diebus operaberis septima die cessabis ut requiescat bos et asinus tuus et refrigeretur filius ancillae tuae et advena ¹³omnia quae dixi vobis custodite et per nomen externorum deorum non iurabitis neque audietur ex ore vestro ¹⁴tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis ¹⁵sollemnitatem azymorum custodies septem diebus comedes azyma sicut praecepi tibi tempore mensis novorum quando egressus es de Aegypto non apparebis in conspectu meo vacuus ¹⁶et sollemnitatem messis primitivorum operis tui quaecumque serueris in agro sollemnitatem quoque in exitu anni quando congregaveris omnes fruges tuas de agro ¹⁷ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo ¹⁸non immolabis super fermento sanguinem victimae meae nec remanebit adeps sollemnitatis meae usque mane ¹⁹primitias frugum terrae tuae deferes in domum Domini Dei tui nec coques hedum in lacte matris suae ²⁰ecce ego mittam angelum meum qui praecedat te et custodiat in via et introducat ad locum quem paravi ²¹observa eum et audi vocem eius nec contemnendum putes quia non dimittet cum peccaveritis et est nomen meum in illo ²²quod si audieris vocem eius et feceris omnia quae loquor inimicus ero inimicis tuis et adfligam adfligentes te ²³praecedetque te angelus meus et introducet te ad Amorreum et Hettheum et Ferezeum Chananeumque et Eveum et Iebuseum quos ego contribo ²⁴non adorabis deos eorum nec coles eos non facies opera eorum sed destrues eos et confringes statuas eorum ²⁵servietisque Domino Deo vestro ut benedicam panibus tuis et aquis et auferam infirmitatem de medio tui ²⁶non erit infecunda nec sterilis in terra tua numerum dierum tuorum implebo ²⁷terrorem meum mittam in praecursum tuum et occidam omnem populum ad quem ingredieris cunctorumque inimicorum tuorum coram te terga vertam ²⁸emittens crabrones prius qui fugabunt Eveum et Chananeum et Hettheum antequam introeas ²⁹non eiciam eos a facie tua anno uno ne terra in solitudinem redigatur et crescant contra te bestiae ³⁰paulatim expellam eos de conspectu tuo donec augearis et possideas terram ³¹ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palestinorum et a deserto usque ad Fluvium tradam manibus vestris habitatores terrae et eiciam eos de conspectu vestro ³²non inibis cum eis foedus nec cum diis eorum ³³non habitent in terra tua ne forte peccare te faciant in me si servieris diis eorum quod tibi certo erit in scandalum

Chapter 24

¹Mosi quoque dixit ascende ad Dominum tu et Aaron Nadab et Abiu et septuaginta senes ex Israhel et adorabitis procul ²solusque Moses ascendet ad Dominum et illi non adpropinquabunt nec populus ascendet cum eo ³venit ergo Moses et narravit plebi omnia verba Domini atque iudicia responditque cunctus populus una voce omnia verba Domini quae locutus est faciemus ⁴scripsit autem Moses universos sermones Domini et mane consurgens aedificavit altare ad radices montis et duodecim titulos per duodecim tribus Israhel ⁵misitque iuvenes de filiis Israhel et obtulerunt holocausta immolaveruntque victimas pacificas Domino vitulos ⁶tulit itaque Moses dimidiam partem sanguinis et misit in crateras partem autem residuam fudit super altare ⁷adsumensque volumen foederis legit audiente populo qui dixerunt omnia quae locutus est Dominus faciemus et erimus oboedientes ⁸ille vero sumptum sanguinem respersit in populum et ait hic est sanguis foederis quod pepigit Dominus vobiscum super cunctis sermonibus his ⁹ascenderuntque Moses et Aaron Nadab et Abiu et septuaginta de senioribus Israhel ¹⁰et viderunt Deum Israhel sub pedibus eius quasi opus lapidis sapphirini et quasi caelum cum serenum est ¹¹nec super eos qui procul recesserant de filiis Israhel misit manum suam videruntque Deum et comederunt ac biberunt ¹²dixit autem Dominus ad Mosen ascende ad me in montem et esto ibi daboque tibi tabulas lapideas et legem ac mandata quae scripsi ut doceas eos ¹³surrexerunt Moses et Iosue minister eius ascendensque Moses in montem Dei ¹⁴senioribus ait expectate hic donec revertamur ad vos habetis Aaron et Hur vobiscum si quid natum fuerit quaestionis referetis ad eos ¹⁵cumque ascendisset Moses operuit nubes montem ¹⁶et habitavit gloria Domini super Sinai tegens illum nube sex diebus septimo autem die vocavit eum de medio caliginis ¹⁷erat autem species gloriae Domini quasi ignis ardens super verticem montis in conspectu filiorum Israhel ¹⁸ingressusque Moses medium nebulae ascendit in montem et fuit ibi quadraginta diebus et quadraginta noctibus

Chapter 25

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel ut tollant mihi primitias ab omni homine qui offert ultroneus accipietis eas ³haec sunt autem quae accipere debetis aurum et argentum et aes ⁴hyacinthum et purpuram coccumque bis tinctum et byssum pilos caprarum ⁵et pelles arietum rubricatas pelles ianthinas et ligna setthim ⁶oleum ad luminaria concinnanda aromata in unguentum et thymiama boni odoris ⁷lapides onychinos et gemmas ad ornandum ephod ac rationale ⁸facientque mihi sanctuarium et habitabo in medio eorum ⁹iuxta omnem similitudinem tabernaculi quod ostendam tibi et omnium vasorum in cultum eius sicque facietis illud ¹⁰arcam de lignis setthim conpingite cuius longitudo habeat duos semis cubitos latitudo cubitum et dimidium altitudo cubitum similiter ac semissem ¹¹et deaurabis eam auro mundissimo intus et foris faciesque supra coronam auream per circuitum ¹²et quattuor circulos aureos quos pones per quattuor arcae angulos duo circuli sint in latere uno et duo in altero ¹³facies quoque vectes de lignis setthim et operies eos auro ¹⁴inducesque per circulos qui sunt in arcae lateribus ut portetur in eis ¹⁵qui semper erunt in circulis nec umquam extrahentur ab eis ¹⁶ponesque in arcam testificationem quam dabo tibi ¹⁷facies et propitiatorium de auro mundissimo duos cubitos et dimidium tenebit longitudo eius cubitum ac semissem latitudo ¹⁸duos quoque cherubin aureos et productiles facies ex utraque parte oraculi ¹⁹cherub unus sit in latere uno et alter in altero ²⁰utrumque latus propitiatorii tegant expandentes alas et operientes oraculum respiciantque se mutuo versis vultibus in propitiatorium quo operienda est arca ²¹in qua pones testimonium quod dabo tibi ²²inde praecipiam et loquar ad te supra propitiatorio scilicet ac medio duorum cherubin qui erunt super arcam testimonii cuncta quae mandabo per te filiis Israhel ²³facies et mensam de lignis setthim habentem duos cubitos longitudinis et in latitudine cubitum et in altitudine cubitum ac semissem ²⁴et inaurabis eam auro purissimo faciesque illi labium aureum per circuitum ²⁵et ipsi labio coronam interrasilem altam quattuor digitis et super illam alteram coronam aureolam ²⁶quattuor quoque circulos aureos praeparabis et pones eos in quattuor angulis eiusdem mensae per singulos pedes ²⁷subter coronam erunt circuli aurei ut mittantur vectes per eos et possit mensa portari ²⁸ipsosque vectes facies de lignis setthim et circumdabis auro ad subvehendam mensam ²⁹parabis et acetabula ac fialas turibula et cyatos in quibus offerenda sunt libamina ex auro purissimo ³⁰et pones super mensam panes propositionis in conspectu meo semper ³¹facies et candelabrum ductile de auro mundissimo hastile eius et calamos scyphos et spherulas ac lilia ex ipso procedentia ³²sex calami egredientur de lateribus tres ex uno latere et tres ex altero ³³tres scyphi quasi in nucis modum per calamos singulos spherulaque simul et lilium et tres similiter scyphi instar nucis in calamo altero spherulaque et lilium hoc erit opus sex calamorum qui producendi sunt de hastili ³⁴in ipso autem candelabro erunt quattuor scyphi in nucis modum spherulaeque per singulos et lilia ³⁵spherula sub duobus calamis per tria loca qui simul sex fiunt procedentes de hastili uno ³⁶et spherae igitur et calami ex ipso erunt universa ductilia de auro purissimo ³⁷facies et lucernas septem et pones eas super candelabrum ut luceant ex adverso ³⁸emunctoria quoque et ubi quae emuncta sunt extinguantur fient de auro purissimo ³⁹omne pondus candelabri cum universis vasis suis habebit talentum auri mundissimi ⁴⁰inspice et fac secundum exemplar quod tibi in monte monstratum est

Chapter 26

¹tabernaculum vero ita fiet decem cortinas de bysso retorta et hyacintho ac purpura coccoque bis tincto variatas opere plumario facies ²longitudo cortinae unius habebit viginti octo cubitos latitudo quattuor cubitorum erit unius mensurae fient universa tentoria ³quinque cortinae sibi iungentur mutuo et aliae quinque nexu simili coherebunt ⁴ansulas hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies cortinarum ut possint invicem copulari ⁵quinquagenas ansulas cortina habebit in utraque parte ita insertas ut ansa contra ansam veniat et altera alteri possit aptari ⁶facies et quinquaginta circulos aureos quibus cortinarum vela iungenda sunt ut unum tabernaculum fiat ⁷facies et saga cilicina undecim ad operiendum tectum tabernaculi ⁸longitudo sagi unius habebit triginta cubitos et latitudo quattuor aequa erit mensura sagorum omnium ⁹e quibus quinque iunges seorsum et sex sibi mutuo copulabis ita ut sextum sagum in fronte tecti duplices ¹⁰facies et quinquaginta ansas in ora sagi unius ut coniungi cum altero queat et quinquaginta ansas in ora sagi alterius ut cum altero copuletur ¹¹quinquaginta fibulas aeneas quibus iungantur ansae et unum ex omnibus operimentum fiat ¹²quod autem superfuerit in sagis quae parantur tecto id est unum sagum quod amplius est ex medietate eius operies posteriora tabernaculi ¹³et cubitus ex una parte pendebit et alter ex altera qui plus est in sagorum longitudine utrumque latus tabernaculi protegens ¹⁴facies et operimentum aliud tecto de pellibus arietum rubricatis et super hoc rursum aliud operimentum de ianthinis pellibus ¹⁵facies et tabulas stantes tabernaculi de lignis setthim ¹⁶quae singulae denos cubitos in longitudine habeant et in latitudine singulos ac semissem ¹⁷in lateribus tabulae duae incastraturae fient quibus tabula alteri tabulae conectatur atque in hunc modum cunctae tabulae parabuntur ¹⁸quarum viginti erunt in latere meridiano quod vergit ad austrum ¹⁹quibus quadraginta bases argenteas fundes ut binae bases singulis tabulis per duos angulos subiciantur ²⁰in latere quoque secundo tabernaculi quod vergit ad aquilonem viginti tabulae erunt ²¹quadraginta habentes bases argenteas binae bases singulis tabulis subponentur ²²ad occidentalem vero plagam tabernaculi facies sex tabulas ²³et rursum alias duas quae in angulis erigantur post tergum tabernaculi ²⁴eruntque coniunctae a deorsum usque sursum et una omnes conpago retinebit duabus quoque tabulis quae in angulis ponendae sunt similis iunctura servabitur ²⁵et erunt simul tabulae octo bases earum argenteae sedecim duabus basibus per unam tabulam supputatis ²⁶facies et vectes de lignis setthim quinque ad continendas tabulas in uno latere tabernaculi ²⁷et quinque alios in altero et eiusdem numeri ad occidentalem plagam ²⁸qui mittentur per medias tabulas a summo usque ad summum ²⁹ipsasque tabulas deaurabis et fundes eis anulos aureos per quos vectes tabulata contineant quos operies lamminis aureis ³⁰et eriges tabernaculum iuxta exemplum quod tibi in monte monstratum est ³¹facies et velum de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumario et pulchra varietate contextum ³²quod adpendes ante quattuor columnas de lignis setthim quae ipsae quidem deauratae erunt et habebunt capita aurea sed bases argenteas ³³inseretur autem velum per circulos intra quod pones arcam testimonii et quo sanctuarium et sanctuarii sanctuaria dividentur ³⁴pones et propitiatorium super arcam testimonii in sancta sanctorum ³⁵mensamque extra velum et contra mensam candelabrum in latere tabernaculi meridiano mensa enim stabit in parte aquilonis ³⁶facies et tentorium in introitu tabernaculi de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumarii ³⁷et quinque columnas deaurabis lignorum setthim ante quas ducetur tentorium quarum erunt capita aurea et bases aeneae

Chapter 27

¹facies et altare de lignis setthim quod habebit quinque cubitos in longitudine et totidem in latitudine id est quadrum et tres cubitos in altitudine ²cornua autem per quattuor angulos ex ipso erunt et operies illud aere ³faciesque in usus eius lebetas ad suscipiendos cineres et forcipes atque fuscinulas et ignium receptacula omnia vasa ex aere fabricabis ⁴craticulamque in modum retis aeneam per cuius quattuor angulos erunt quattuor anuli aenei ⁵quos pones subter arulam altaris eritque craticula usque ad altaris medium ⁶facies et vectes altaris de lignis setthim duos quos operies lamminis aeneis ⁷et induces per circulos eruntque ex utroque latere altaris ad portandum ⁸non solidum sed inane et cavum intrinsecus facies illud sicut tibi in monte monstratum est ⁹facies et atrium tabernaculi in cuius plaga australi contra meridiem erunt tentoria de bysso retorta centum cubitos unum latus tenebit in longitudine ¹⁰et columnas viginti cum basibus totidem aeneis quae capita cum celaturis suis habebunt argentea ¹¹similiter in latere aquilonis per longum erunt tentoria centum cubitorum columnae viginti et bases aeneae eiusdem numeri et capita earum cum celaturis suis argentea ¹²in latitudine vero atrii quod respicit ad occidentem erunt tentoria per quinquaginta cubitos et columnae decem basesque totidem ¹³in ea quoque atrii latitudine quae respicit ad orientem quinquaginta cubiti erunt ¹⁴in quibus quindecim cubitorum tentoria lateri uno deputabuntur columnaeque tres et bases totidem ¹⁵et in latere altero erunt tentoria cubitos obtinentia quindecim columnas tres et bases totidem ¹⁶in introitu vero atrii fiet tentorium cubitorum viginti ex hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumarii columnas habebit quattuor cum basibus totidem ¹⁷omnes columnae atrii per circuitum vestitae erunt argenti lamminis capitibus argenteis et basibus aeneis ¹⁸in longitudine occupabit atrium cubitos centum in latitudine quinquaginta altitudo quinque cubitorum erit fietque de bysso retorta et habebit bases aeneas ¹⁹cuncta vasa tabernaculi in omnes usus et caerimonias tam paxillos eius quam atrii ex aere facies ²⁰praecipe filiis Israhel ut adferant tibi oleum de arboribus olivarum purissimum piloque contusum ut ardeat lucerna semper ²¹in tabernaculo testimonii extra velum quod oppansum est testimonio et conlocabunt eam Aaron et filii eius ut usque mane luceat coram Domino perpetuus erit cultus per successiones eorum a filiis Israhel

Chapter 28

¹adplica quoque ad te Aaron fratrem tuum cum filiis suis de medio filiorum Israhel ut sacerdotio fungantur mihi Aaron Nadab et Abiu Eleazar et Ithamar ²faciesque vestem sanctam fratri tuo in gloriam et decorem ³et loqueris cunctis sapientibus corde quos replevi spiritu prudentiae ut faciant vestes Aaron in quibus sanctificatus ministret mihi ⁴haec autem erunt vestimenta quae facient rationale et superumerale tunicam et lineam strictam cidarim et balteum facient vestimenta sancta Aaron fratri tuo et filiis eius ut sacerdotio fungantur mihi ⁵accipientque aurum et hyacinthum et purpuram coccumque bis tinctum et byssum ⁶facient autem superumerale de auro et hyacintho ac purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere polymito ⁷duas oras iunctas habebit in utroque latere summitatum ut in unum redeant ⁸ipsaque textura et cuncta operis varietas erit ex auro et hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ⁹sumesque duos lapides onychinos et sculpes in eis nomina filiorum Israhel ¹⁰sex nomina in lapide uno et sex reliqua in altero iuxta ordinem nativitatis eorum ¹¹opere sculptoris et celatura gemmarii sculpes eos nominibus filiorum Israhel inclusos auro atque circumdatos ¹²et pones in utroque latere superumeralis memoriale filiis Israhel portabitque Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque umerum ob recordationem ¹³facies et uncinos ex auro ¹⁴et duas catenulas auri purissimi sibi invicem coherentes quas inseres uncinis ¹⁵rationale quoque iudicii facies opere polymito iuxta texturam superumeralis ex auro hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ¹⁶quadrangulum erit et duplex mensuram palmi habebit tam in longitudine quam in latitudine ¹⁷ponesque in eo quattuor ordines lapidum in primo versu erit lapis sardius et topazius et zmaragdus ¹⁸in secundo carbunculus sapphyrus et iaspis ¹⁹in tertio ligyrius achates et amethistus ²⁰in quarto chrysolitus onychinus et berillus inclusi auro erunt per ordines suos ²¹habebuntque nomina filiorum Israhel duodecim nominibus celabuntur singuli lapides nominibus singulorum per duodecim tribus ²²facies in rationali catenas sibi invicem coherentes ex auro purissimo ²³et duos anulos aureos quos pones in utraque rationalis summitate ²⁴catenasque aureas iunges anulis qui sunt in marginibus eius ²⁵et ipsarum catenarum extrema duobus copulabis uncinis in utroque latere superumeralis quod rationale respicit ²⁶facies et duos anulos aureos quos pones in summitatibus rationalis et in oris quae e regione sunt superumeralis et posteriora eius aspiciunt ²⁷nec non et alios duos anulos aureos qui ponendi sunt in utroque latere superumeralis deorsum quod respicit contra faciem iuncturae inferioris ut aptari possit cum superumerali ²⁸et stringatur rationale anulis suis cum anulis superumeralis vitta hyacinthina ut maneat iunctura fabrefacta et a se invicem rationale et superumerale nequeant separari ²⁹portabitque Aaron nomina filiorum Israhel in rationali iudicii super pectus suum quando ingreditur sanctuarium memoriale coram Domino in aeternum ³⁰pones autem in rationali iudicii doctrinam et veritatem quae erunt in pectore Aaron quando ingreditur coram Domino et gestabit iudicium filiorum Israhel in pectore suo in conspectu Domini semper ³¹facies et tunicam superumeralis totam hyacinthinam ³²in cuius medio supra erit capitium et ora per gyrum eius textilis sicut fieri solet in extremis vestium partibus ne facile rumpatur ³³deorsum vero ad pedes eiusdem tunicae per circuitum quasi mala punica facies ex hyacintho et purpura et cocco bis tincto mixtis in medio tintinabulis ³⁴ita ut tintinabulum sit aureum et malum rursumque tintinabulum aliud aureum et malum punicum ³⁵et vestietur ea Aaron in officio ministerii ut audiatur sonitus quando ingreditur et egreditur sanctuarium in conspectu Domini et non moriatur ³⁶facies et lamminam de auro purissimo in qua sculpes opere celatoris Sanctum Domino ³⁷ligabisque eam vitta hyacinthina et erit super tiaram ³⁸inminens fronti pontificis portabitque Aaron iniquitates eorum quae obtulerint et sanctificaverint filii Israhel in cunctis muneribus et donariis suis erit autem lammina semper in fronte eius ut placatus eis sit Dominus ³⁹stringesque tunicam bysso et tiaram byssinam facies et balteum opere plumarii ⁴⁰porro filiis Aaron tunicas lineas parabis et balteos ac tiaras in gloriam et decorem ⁴¹vestiesque his omnibus Aaron fratrem tuum et filios eius cum eo et cunctorum consecrabis manus sanctificabisque illos ut sacerdotio fungantur mihi ⁴²facies et feminalia linea ut operiant carnem turpitudinis suae a renibus usque ad femina ⁴³et utentur eis Aaron et filii eius quando ingredientur tabernaculum testimonii vel quando adpropinquant ad altare ut ministrent in sanctuario ne iniquitatis rei moriantur legitimum sempiternum erit Aaron et semini eius post eum

Chapter 29

¹sed et hoc facies ut mihi in sacerdotio consecrentur tolle vitulum de armento et arietes duos inmaculatos ²panesque azymos et crustula absque fermento quae conspersa sint oleo lagana quoque azyma oleo lita de simila triticea cuncta facies ³et posita in canistro offeres vitulum autem et duos arietes ⁴et Aaron ac filios eius adplicabis ad ostium tabernaculi testimonii cumque laveris patrem cum filiis aqua ⁵indues Aaron vestimentis suis id est linea et tunica et superumerali et rationali quod constringes balteo ⁶et pones tiaram in capite eius et lamminam sanctam super tiaram ⁷et oleum unctionis fundes super caput eius atque hoc ritu consecrabitur ⁸filios quoque illius adplicabis et indues tunicis lineis cingesque balteo ⁹Aaron scilicet et liberos eius et inpones eis mitras eruntque sacerdotes mei in religione perpetua postquam initiaveris manus eorum ¹⁰adplicabis et vitulum coram tabernaculo testimonii inponentque Aaron et filii eius manus super caput illius ¹¹et mactabis eum in conspectu Domini iuxta ostium tabernaculi testimonii ¹²sumptumque de sanguine vituli pones super cornua altaris digito tuo reliquum autem sanguinem fundes iuxta basim eius ¹³sumes et adipem totum qui operit intestina et reticulum iecoris ac duos renes et adipem qui super eos est et offeres incensum super altare ¹⁴carnes vero vituli et corium et fimum conbures foris extra castra eo quod pro peccato sit ¹⁵unum quoque arietum sumes super cuius caput ponent Aaron et filii eius manus ¹⁶quem cum mactaveris tolles de sanguine eius et fundes circa altare ¹⁷ipsum autem arietem secabis in frusta lotaque intestina eius ac pedes pones super concisas carnes et super caput illius ¹⁸et offeres totum arietem in incensum super altare oblatio est Domini odor suavissimus victimae Dei ¹⁹tolles quoque arietem alterum super cuius caput Aaron et filii eius ponent manus ²⁰quem cum immolaveris sumes de sanguine ipsius et pones super extremum dextrae auriculae Aaron et filiorum eius et super pollices manus eorum et pedis dextri fundesque sanguinem super altare per circuitum ²¹cumque tuleris de sanguine qui est super altare et de oleo unctionis asperges Aaron et vestes eius filios et vestimenta eorum consecratisque et ipsis et vestibus ²²tolles adipem de ariete et caudam et arvinam quae operit vitalia ac reticulum iecoris et duos renes atque adipem qui super eos est armumque dextrum eo quod sit aries consecrationum ²³tortam panis unius crustulum conspersum oleo laganum de canistro azymorum quod positum est in conspectu Domini ²⁴ponesque omnia super manus Aaron et filiorum eius et sanctificabis eos elevans coram Domino ²⁵suscipiesque universa de manibus eorum et incendes super altare in holocaustum odorem suavissimum in conspectu Domini quia oblatio eius est ²⁶sumes quoque pectusculum de ariete quo initiatus est Aaron sanctificabisque illud elatum coram Domino et cedet in partem tuam ²⁷sanctificabis et pectusculum consecratum et armum quem de ariete separasti ²⁸quo initiatus est Aaron et filii eius cedentque in partem Aaron et filiorum eius iure perpetuo a filiis Israhel quia primitiva sunt et initia de victimis eorum pacificis quae offerunt Domino ²⁹vestem autem sanctam qua utitur Aaron habebunt filii eius post eum ut unguantur in ea et consecrentur manus eorum ³⁰septem diebus utetur illa qui pontifex pro eo fuerit constitutus de filiis eius et qui ingredietur tabernaculum testimonii ut ministret in sanctuario ³¹arietem autem consecrationum tolles et coques carnes eius in loco sancto ³²quibus vescetur Aaron et filii eius panes quoque qui sunt in canistro in vestibulo tabernaculi testimonii comedent ³³ut sit placabile sacrificium et sanctificentur offerentium manus alienigena non vescetur ex eis quia sancti sunt ³⁴quod si remanserit de carnibus consecratis sive de panibus usque mane conbures reliquias igni non comedentur quia sanctificata sunt ³⁵omnia quae praecepi tibi facies super Aaron et filiis eius septem diebus consecrabis manus eorum ³⁶et vitulum pro peccato offeres per singulos dies ad expiandum mundabisque altare cum immolaris expiationis hostiam et ungues illud in sanctificationem ³⁷septem diebus expiabis altare et sanctificabis et erit sanctum sanctorum omnis qui tetigerit illud sanctificabitur ³⁸hoc est quod facies in altari agnos anniculos duos per singulos dies iugiter ³⁹unum agnum mane et alterum vespere ⁴⁰decimam partem similae conspersae oleo tunso quod habeat mensuram quartam partem hin et vinum ad libandum eiusdem mensurae in agno uno ⁴¹alterum vero agnum offeres ad vesperam iuxta ritum matutinae oblationis et iuxta ea quae diximus in odorem suavitatis ⁴²sacrificium Domino oblatione perpetua in generationes vestras ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ubi constituam ut loquar ad te ⁴³ibique praecipiam filiis Israhel et sanctificabitur altare in gloria mea ⁴⁴sanctificabo et tabernaculum testimonii cum altari et Aaron cum filiis eius ut sacerdotio fungantur mihi ⁴⁵et habitabo in medio filiorum Israhel eroque eis Deus ⁴⁶et scient quia ego Dominus Deus eorum qui eduxi eos de terra Aegypti ut manerem inter illos ego Dominus Deus ipsorum

Chapter 30

¹facies quoque altare in adolendum thymiama de lignis setthim ²habens cubitum longitudinis et alterum latitudinis id est quadrangulum et duos cubitos in altitudine cornua ex ipso procedent ³vestiesque illud auro purissimo tam craticulam eius quam parietes per circuitum et cornua faciesque ei coronam aureolam per gyrum ⁴et duos anulos aureos sub corona per singula latera ut mittantur in eos vectes et altare portetur ⁵ipsos quoque vectes facies de lignis setthim et inaurabis ⁶ponesque altare contra velum quod ante arcam pendet testimonii coram propitiatorio quo tegitur testimonium ubi loquar tibi ⁷et adolebit incensum super eo Aaron suave fraglans mane quando conponet lucernas incendet illud ⁸et quando conlocat eas ad vesperum uret thymiama sempiternum coram Domino in generationes vestras ⁹non offeretis super eo thymiama conpositionis alterius nec oblationem et victimam nec liba libabitis ¹⁰et deprecabitur Aaron super cornua eius semel per annum in sanguine quod oblatum est pro peccato et placabit super eo in generationibus vestris sanctum sanctorum erit Domino ¹¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹²quando tuleris summam filiorum Israhel iuxta numerum dabunt singuli pretium pro animabus suis Domino et non erit plaga in eis cum fuerint recensiti ¹³hoc autem dabit omnis qui transit ad nomen dimidium sicli iuxta mensuram templi siclus viginti obolos habet media pars sicli offeretur Domino ¹⁴qui habetur in numero a viginti annis et supra dabit pretium ¹⁵dives non addet ad medium sicli et pauper nihil minuet ¹⁶susceptamque pecuniam quae conlata est a filiis Israhel trades in usus tabernaculi testimonii ut sit monumentum eorum coram Domino et propitietur animabus illorum ¹⁷locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁸facies et labium aeneum cum basi sua ad lavandum ponesque illud inter tabernaculum testimonii et altare et missa aqua ¹⁹lavabunt in eo Aaron et filii eius manus suas ac pedes ²⁰quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii et quando accessuri ad altare ut offerant in eo thymiama Domino ²¹ne forte moriantur legitimum sempiternum erit ipsi et semini eius per successiones ²²locutusque est Dominus ad Mosen ²³dicens sume tibi aromata prima et zmyrnae electae quingentos siclos et cinnamomi medium id est ducentos quinquaginta calami similiter ducentos quinquaginta ²⁴cassiae autem quingentos siclos in pondere sanctuarii olei de olivetis mensuram hin ²⁵faciesque unctionis oleum sanctum unguentum conpositum opere unguentarii ²⁶et ungues ex eo tabernaculum testimonii et arcam testamenti ²⁷mensamque cum vasis suis candelabrum et utensilia eius altaria thymiamatis ²⁸et holocausti et universam supellectilem quae ad cultum eorum pertinent ²⁹sanctificabisque omnia et erunt sancta sanctorum qui tetigerit ea sanctificabitur ³⁰Aaron et filios eius ungues sanctificabisque eos ut sacerdotio fungantur mihi ³¹filiis quoque Israhel dices hoc oleum unctionis sanctum erit mihi in generationes vestras ³²caro hominis non unguetur ex eo et iuxta conpositionem eius non facietis aliud quia sanctificatum est et sanctum erit vobis ³³homo quicumque tale conposuerit et dederit ex eo alieno exterminabitur de populo suo ³⁴dixitque Dominus ad Mosen sume tibi aromata stacten et onycha galbanen boni odoris et tus lucidissimum aequalis ponderis erunt omnia ³⁵faciesque thymiama conpositum opere unguentarii mixtum diligenter et purum et sanctificatione dignissimum ³⁶cumque in tenuissimum pulverem universa contuderis pones ex eo coram testimonio tabernaculi in quo loco apparebo tibi sanctum sanctorum erit vobis thymiama ³⁷talem conpositionem non facietis in usus vestros quia sanctum est Domino ³⁸homo quicumque fecerit simile ut odore illius perfruatur peribit de populis suis

Chapter 31

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²ecce vocavi ex nomine Beselehel filium Uri filii Hur de tribu Iuda ³et implevi eum spiritu Dei sapientia intellegentia et scientia in omni opere ⁴ad excogitandum fabre quicquid fieri potest ex auro et argento et aere ⁵marmore et gemmis et diversitate lignorum ⁶dedique ei socium Hooliab filium Achisamech de tribu Dan et in corde omnis eruditi posui sapientiam ut faciant cuncta quae praecepi tibi ⁷tabernaculum foederis et arcam testimonii et propitiatorium quod super eam est et cuncta vasa tabernaculi ⁸mensamque et vasa eius candelabrum purissimum cum vasis suis et altaria thymiamatis ⁹et holocausti et omnia vasa eorum labium cum basi sua ¹⁰vestes sanctas in ministerio Aaron sacerdoti et filiis eius ut fungantur officio suo in sacris ¹¹oleum unctionis et thymiama aromatum in sanctuario omnia quae praecepi tibi facient ¹²et locutus est Dominus ad Mosen dicens ¹³loquere filiis Israhel et dices ad eos videte ut sabbatum meum custodiatis quia signum est inter me et vos in generationibus vestris ut sciatis quia ego Dominus qui sanctifico vos ¹⁴custodite sabbatum sanctum est enim vobis qui polluerit illud morte morietur qui fecerit in eo opus peribit anima illius de medio populi sui ¹⁵sex diebus facietis opus in die septimo sabbatum est requies sancta Domino omnis qui fecerit opus in hac die morietur ¹⁶custodiant filii Israhel sabbatum et celebrent illud in generationibus suis pactum est sempiternum ¹⁷inter me et filios Israhel signumque perpetuum sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et in septimo ab opere cessavit ¹⁸dedit quoque Mosi conpletis huiuscemodi sermonibus in monte Sinai duas tabulas testimonii lapideas scriptas digito Dei

Chapter 32

¹videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moses congregatus adversus Aaron ait surge fac nobis deos qui nos praecedant Mosi enim huic viro qui nos eduxit de terra Aegypti ignoramus quid acciderit ²dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me ³fecit populus quae iusserat deferens inaures ad Aaron ⁴quas cum ille accepisset formavit opere fusorio et fecit ex eis vitulum conflatilem dixeruntque hii sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti ⁵quod cum vidisset Aaron aedificavit altare coram eo et praeconis voce clamavit dicens cras sollemnitas Domini est ⁶surgentesque mane obtulerunt holocausta et hostias pacificas et sedit populus comedere ac bibere et surrexerunt ludere ⁷locutus est autem Dominus ad Mosen vade descende peccavit populus tuus quem eduxisti de terra Aegypti ⁸recesserunt cito de via quam ostendisti eis feceruntque sibi vitulum conflatilem et adoraverunt atque immolantes ei hostias dixerunt isti sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti ⁹rursumque ait Dominus ad Mosen cerno quod populus iste durae cervicis sit ¹⁰dimitte me ut irascatur furor meus contra eos et deleam eos faciamque te in gentem magnam ¹¹Moses autem orabat Dominum Deum suum dicens cur Domine irascitur furor tuus contra populum tuum quem eduxisti de terra Aegypti in fortitudine magna et in manu robusta ¹²ne quaeso dicant Aegyptii callide eduxit eos ut interficeret in montibus et deleret e terra quiescat ira tua et esto placabilis super nequitia populi tui ¹³recordare Abraham Isaac et Israhel servorum tuorum quibus iurasti per temet ipsum dicens multiplicabo semen vestrum sicut stellas caeli et universam terram hanc de qua locutus sum dabo semini vestro et possidebitis eam semper ¹⁴placatusque est Dominus ne faceret malum quod locutus fuerat adversus populum suum ¹⁵et reversus est Moses de monte portans duas tabulas testimonii manu scriptas ex utraque parte ¹⁶et factas opere Dei scriptura quoque Dei erat sculpta in tabulis ¹⁷audiens autem Iosue tumultum populi vociferantis dixit ad Mosen ululatus pugnae auditur in castris ¹⁸qui respondit non est clamor adhortantium ad pugnam neque vociferatio conpellentium ad fugam sed vocem cantantium ego audio ¹⁹cumque adpropinquasset ad castra vidit vitulum et choros iratusque valde proiecit de manu tabulas et confregit eas ad radices montis ²⁰arripiensque vitulum quem fecerant conbusit et contrivit usque ad pulverem quem sparsit in aqua et dedit ex eo potum filiis Israhel ²¹dixitque ad Aaron quid tibi fecit hic populus ut induceres super eum peccatum maximum ²²cui ille respondit ne indignetur dominus meus tu enim nosti populum istum quod pronus sit ad malum ²³dixerunt mihi fac nobis deos qui praecedant nos huic enim Mosi qui nos eduxit de terra Aegypti nescimus quid acciderit ²⁴quibus ego dixi quis vestrum habet aurum tulerunt et dederunt mihi et proieci illud in ignem egressusque est hic vitulus ²⁵videns ergo Moses populum quod esset nudatus spoliaverat enim eum Aaron propter ignominiam sordis et inter hostes nudum constituerat ²⁶et stans in porta castrorum ait si quis est Domini iungatur mihi congregatique sunt ad eum omnes filii Levi ²⁷quibus ait haec dicit Dominus Deus Israhel ponat vir gladium super femur suum ite et redite de porta usque ad portam per medium castrorum et occidat unusquisque fratrem et amicum et proximum suum ²⁸fecerunt filii Levi iuxta sermonem Mosi cecideruntque in die illo quasi tria milia hominum ²⁹et ait Moses consecrastis manus vestras hodie Domino unusquisque in filio et fratre suo ut detur vobis benedictio ³⁰facto autem die altero locutus est Moses ad populum peccastis peccatum maximum ascendam ad Dominum si quo modo eum quivero deprecari pro scelere vestro ³¹reversusque ad Dominum ait obsecro peccavit populus iste peccatum magnum feceruntque sibi deos aureos aut dimitte eis hanc noxam ³²aut si non facis dele me de libro tuo quem scripsisti ³³cui respondit Dominus qui peccaverit mihi delebo eum de libro meo ³⁴tu autem vade et duc populum istum quo locutus sum tibi angelus meus praecedet te ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum ³⁵percussit ergo Dominus populum pro reatu vituli quem fecit Aaron

Chapter 33

¹locutusque est Dominus ad Mosen vade ascende de loco isto tu et populus tuus quem eduxisti de terra Aegypti in terram quam iuravi Abraham Isaac et Iacob dicens semini tuo dabo eam ²et mittam praecursorem tui angelum ut eiciam Chananeum et Amorreum et Hettheum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum ³et intres in terram fluentem lacte et melle non enim ascendam tecum quia populus durae cervicis est ne forte disperdam te in via ⁴audiens populus sermonem hunc pessimum luxit et nullus ex more indutus est cultu suo ⁵dixitque Dominus ad Mosen loquere filiis Israhel populus durae cervicis es semel ascendam in medio tui et delebo te iam nunc depone ornatum tuum ut sciam quid faciam tibi ⁶deposuerunt ergo filii Israhel ornatum suum a monte Horeb ⁷Moses quoque tollens tabernaculum tetendit extra castra procul vocavitque nomen eius tabernaculum foederis et omnis populus qui habebat aliquam quaestionem egrediebatur ad tabernaculum foederis extra castra ⁸cumque egrederetur Moses ad tabernaculum surgebat universa plebs et stabat unusquisque in ostio papilionis sui aspiciebantque tergum Mosi donec ingrederetur tentorium ⁹ingresso autem illo tabernaculum foederis descendebat columna nubis et stabat ad ostium loquebaturque cum Mosi ¹⁰cernentibus universis quod columna nubis staret ad ostium tabernaculi stabantque ipsi et adorabant per fores tabernaculorum suorum ¹¹loquebatur autem Dominus ad Mosen facie ad faciem sicut loqui solet homo ad amicum suum cumque ille reverteretur in castra minister eius Iosue filius Nun puer non recedebat de tabernaculo ¹²dixit autem Moses ad Dominum praecipis ut educam populum istum et non indicas mihi quem missurus es mecum praesertim cum dixeris novi te ex nomine et invenisti gratiam coram me ¹³si ergo inveni gratiam in conspectu tuo ostende mihi viam tuam ut sciam te et inveniam gratiam ante oculos tuos respice populum tuum gentem hanc ¹⁴dixitque Dominus facies mea praecedet te et requiem dabo tibi ¹⁵et ait Moses si non tu ipse praecedes ne educas nos de loco isto ¹⁶in quo enim scire poterimus ego et populus tuus invenisse nos gratiam in conspectu tuo nisi ambulaveris nobiscum ut glorificemur ab omnibus populis qui habitant super terram ¹⁷dixit autem Dominus ad Mosen et verbum istud quod locutus es faciam invenisti enim gratiam coram me et te ipsum novi ex nomine ¹⁸qui ait ostende mihi gloriam tuam ¹⁹respondit ego ostendam omne bonum tibi et vocabo in nomine Domini coram te et miserebor cui voluero et clemens ero in quem mihi placuerit ²⁰rursumque ait non poteris videre faciem meam non enim videbit me homo et vivet ²¹et iterum ecce inquit est locus apud me stabis super petram ²²cumque transibit gloria mea ponam te in foramine petrae et protegam dextera mea donec transeam ²³tollamque manum meam et videbis posteriora mea faciem autem meam videre non poteris

Chapter 34

¹ac deinceps praecide ait tibi duas tabulas lapideas instar priorum et scribam super eas verba quae habuerunt tabulae quas fregisti ²esto paratus mane ut ascendas statim in montem Sinai stabisque mecum super verticem montis ³nullus ascendat tecum nec videatur quispiam per totum montem boves quoque et oves non pascantur e contra ⁴excidit ergo duas tabulas lapideas quales ante fuerant et de nocte consurgens ascendit in montem Sinai sicut ei praeceperat Dominus portans secum tabulas ⁵cumque descendisset Dominus per nubem stetit Moses cum eo invocans nomen Domini ⁶quo transeunte coram eo ait Dominator Domine Deus misericors et clemens patiens et multae miserationis ac verus ⁷qui custodis misericordiam in milia qui aufers iniquitatem et scelera atque peccata nullusque apud te per se innocens est qui reddis iniquitatem patrum in filiis ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem ⁸festinusque Moses curvatus est pronus in terram et adorans ⁹ait si inveni gratiam in conspectu tuo Domine obsecro ut gradiaris nobiscum populus enim durae cervicis est et auferas iniquitates nostras atque peccata nosque possideas ¹⁰respondit Dominus ego inibo pactum videntibus cunctis signa faciam quae numquam sunt visa super terram nec in ullis gentibus ut cernat populus in cuius es medio opus Domini terribile quod facturus sum ¹¹observa cuncta quae hodie mando tibi ego ipse eiciam ante faciem tuam Amorreum et Chananeum et Hettheum Ferezeum quoque et Eveum et Iebuseum ¹²cave ne umquam cum habitatoribus terrae illius iungas amicitias quae tibi sint in ruinam ¹³sed aras eorum destrue confringe statuas lucosque succide ¹⁴noli adorare deum alienum Dominus Zelotes nomen eius Deus est aemulator ¹⁵ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum ne cum fornicati fuerint cum diis suis et adoraverint simulacra eorum vocet te quispiam ut comedas de immolatis ¹⁶nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis ne postquam ipsae fuerint fornicatae fornicari faciant et filios tuos in deos suos ¹⁷deos conflatiles non facies tibi ¹⁸sollemnitatem azymorum custodies septem diebus vesceris azymis sicut praecepi tibi in tempore mensis novorum mense enim verni temporis egressus es de Aegypto ¹⁹omne quod aperit vulvam generis masculini meum erit de cunctis animantibus tam de bubus quam de ovibus meum erit ²⁰primogenitum asini redimes ove sin autem nec pretium pro eo dederis occidetur primogenitum filiorum tuorum redimes nec apparebis in conspectu meo vacuus ²¹sex diebus operaberis die septimo cessabis arare et metere ²²sollemnitatem ebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuae triticeae et sollemnitatem quando redeunte anni tempore cuncta conduntur ²³tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israhel ²⁴cum enim tulero gentes a facie tua et dilatavero terminos tuos nullus insidiabitur terrae tuae ascendente te et apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno ²⁵non immolabis super fermento sanguinem hostiae meae neque residebit mane de victima sollemnitatis phase ²⁶primitias frugum terrae tuae offeres in domum Domini Dei tui non coques hedum in lacte matris suae ²⁷dixitque Dominus ad Mosen scribe tibi verba haec quibus et tecum et cum Israhel pepigi foedus ²⁸fecit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes panem non comedit et aquam non bibit et scripsit in tabulis verba foederis decem ²⁹cumque descenderet Moses de monte Sinai tenebat duas tabulas testimonii et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Dei ³⁰videntes autem Aaron et filii Israhel cornutam Mosi faciem timuerunt prope accedere ³¹vocatique ab eo reversi sunt tam Aaron quam principes synagogae et postquam locutus est ³²venerunt ad eum etiam omnes filii Israhel quibus praecepit cuncta quae audierat a Domino in monte Sinai ³³impletisque sermonibus posuit velamen super faciem suam ³⁴quod ingressus ad Dominum et loquens cum eo auferebat donec exiret et tunc loquebatur ad filios Israhel omnia quae sibi fuerant imperata ³⁵qui videbant faciem egredientis Mosi esse cornutam sed operiebat rursus ille faciem suam si quando loquebatur ad eos

Chapter 35

¹igitur congregata omni turba filiorum Israhel dixit ad eos haec sunt quae iussit Dominus fieri ²sex diebus facietis opus septimus dies erit vobis sanctus sabbatum et requies Domini qui fecerit opus in eo occidetur ³non succendetis ignem in omnibus habitaculis vestris per diem sabbati ⁴et ait Moses ad omnem catervam filiorum Israhel iste est sermo quem praecepit Dominus dicens ⁵separate apud vos primitias Domino omnis voluntarius et proni animi offerat eas Domino aurum et argentum et aes ⁶hyacinthum purpuram coccumque bis tinctum et byssum pilos caprarum ⁷et pelles arietum rubricatas et ianthinas ⁸ligna setthim ⁹et oleum ad luminaria concinnanda et ut conficiatur unguentum et thymiama suavissimum ¹⁰lapides onychinos et gemmas ad ornatum superumeralis et rationalis ¹¹quisquis vestrum est sapiens veniat et faciat quod Dominus imperavit ¹²tabernaculum scilicet et tectum eius atque operimentum anulos et tabulata cum vectibus paxillos et bases ¹³arcam et vectes propitiatorium et velum quod ante illud oppanditur ¹⁴mensam cum vectibus et vasis et propositionis panibus ¹⁵candelabrum ad luminaria sustentanda vasa illius et lucernas et oleum ad nutrimenta ignium ¹⁶altare thymiamatis et vectes oleum unctionis et thymiama ex aromatibus tentorium ad ostium tabernaculi ¹⁷altare holocausti et craticulam eius aeneam cum vectibus et vasis suis labrum et basim eius ¹⁸cortinas atrii cum columnis et basibus tentorium in foribus vestibuli ¹⁹paxillos tabernaculi et atrii cum funiculis suis ²⁰vestimenta quorum usus est in ministerio sanctuarii vestes Aaron pontificis ac filiorum eius ut sacerdotio fungantur mihi ²¹egressaque omnis multitudo filiorum Israhel de conspectu Mosi ²²obtulit mente promptissima atque devota primitias Domino ad faciendum opus tabernaculi testimonii quicquid in cultum et ad vestes sanctas necessarium erat ²³viri cum mulieribus praebuerunt armillas et inaures anulos et dextralia omne vas aureum in donaria Domini separatum est ²⁴si quis habuit hyacinthum purpuram coccumque bis tinctum byssum et pilos caprarum pelles arietum rubricatas et ianthinas ²⁵argenti et aeris metalla obtulerunt Domino lignaque setthim in varios usus ²⁶sed et mulieres doctae dederunt quae neverant hyacinthum purpuram et vermiculum ac byssum ²⁷et pilos caprarum sponte propria cuncta tribuentes ²⁸principes vero obtulerunt lapides onychinos et gemmas ad superumerale et rationale ²⁹aromataque et oleum ad luminaria concinnanda et ad praeparandum unguentum ac thymiama odoris suavissimi conponendum ³⁰omnes viri et mulieres mente devota obtulerunt donaria ut fierent opera quae iusserat Dominus per manum Mosi cuncti filii Israhel voluntaria Domino dedicaverunt ³¹dixitque Moses ad filios Israhel ecce vocavit Dominus ex nomine Beselehel filium Uri filii Hur de tribu Iuda ³²implevitque eum spiritu Dei sapientiae et intellegentiae et scientiae omni doctrina ³³ad excogitandum et faciendum opus in auro et argento et aere sculpendisque lapidibus et opere carpentario quicquid fabre adinveniri potest ³⁴dedit in corde eius Hooliab quoque filium Achisamech de tribu Dan ³⁵ambos erudivit sapientia ut faciant opera abietarii polymitarii ac plumarii de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso et texant omnia ac nova quaeque repperiant

Chapter 36

¹fecit ergo Beselehel et Hooliab et omnis vir sapiens quibus dedit Dominus sapientiam et intellectum ut scirent fabre operari quae in usus sanctuarii necessaria sunt et quae praecepit Dominus ²cumque vocasset eos Moses et omnem eruditum virum cui dederat Deus sapientiam et qui sponte sua obtulerant se ad faciendum opus ³tradidit eis universa donaria filiorum Israhel qui cum instarent operi cotidie mane vota populus offerebat ⁴unde artifices venire conpulsi ⁵dixerunt Mosi plus offert populus quam necessarium est ⁶iussit ergo Moses praeconis voce cantari nec vir nec mulier quicquam ultra offerat in opere sanctuarii sicque cessatum est a muneribus offerendis ⁷eo quod oblata sufficerent et superabundarent ⁸feceruntque omnes corde sapientes ad explendum opus tabernaculi cortinas decem de bysso retorta et hyacintho et purpura coccoque bis tincto opere vario et arte polymita ⁹quarum una habebat in longitudine viginti octo cubitos et in latitudine quattuor una mensura erat omnium cortinarum ¹⁰coniunxitque cortinas quinque alteram alteri et alias quinque sibi invicem copulavit ¹¹fecit et ansas hyacinthinas in ora cortinae unius ex utroque latere et in ora cortinae alterius similiter ¹²ut contra se invicem venirent ansae et mutuo iungerentur ¹³unde et quinquaginta fudit circulos aureos qui morderent cortinarum ansas et fieret unum tabernaculum ¹⁴fecit et saga undecim de pilis caprarum ad operiendum tectum tabernaculi ¹⁵unum sagum habebat in longitudine cubitos triginta et in latitudine cubitos quattuor unius mensurae erant omnia saga ¹⁶quorum quinque iunxit seorsum et sex alia separatim ¹⁷fecitque ansas quinquaginta in ora sagi unius et quinquaginta in ora sagi alterius ut sibi invicem iungerentur ¹⁸et fibulas aeneas quinquaginta quibus necteretur tectum et unum pallium ex omnibus sagis fieret ¹⁹fecit et opertorium tabernaculi de pellibus arietum rubricatis aliudque desuper velamentum de pellibus ianthinis ²⁰fecit et tabulas tabernaculi de lignis setthim stantes ²¹decem cubitorum erat longitudo tabulae unius et unum ac semis cubitum latitudo retinebat ²²binae incastraturae erant per singulas tabulas ut altera alteri iungeretur sic fecit in omnibus tabulis tabernaculi ²³e quibus viginti ad plagam meridianam erant contra austrum ²⁴cum quadraginta basibus argenteis duae bases sub una tabula ponebantur ex utraque angulorum parte ubi incastraturae laterum in angulis terminantur ²⁵ad plagam quoque tabernaculi quae respicit ad aquilonem fecit viginti tabulas ²⁶cum quadraginta argenteis basibus duas bases per singulas tabulas ²⁷contra occidentem vero id est ad eam partem tabernaculi quae mare respicit fecit sex tabulas ²⁸et duas alias per singulos angulos tabernaculi retro ²⁹quae iunctae erant deorsum usque sursum et in unam conpagem pariter ferebantur ita fecit ex utraque parte per angulos ³⁰ut octo essent simul tabulae et haberent bases argenteas sedecim binas scilicet bases sub singulis tabulis ³¹fecit et vectes de lignis setthim quinque ad continendas tabulas unius lateris tabernaculi ³²et quinque alios ad alterius lateris tabulas coaptandas et extra hos quinque alios vectes ad occidentalem plagam tabernaculi contra mare ³³fecit quoque vectem alium qui per medias tabulas ab angulo usque ad angulum perveniret ³⁴ipsa autem tabulata deauravit et circulos eorum fecit aureos per quos vectes induci possint quos et ipsos aureis lamminis operuit ³⁵fecit et velum de hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta opere polymitario varium atque distinctum ³⁶et quattuor columnas de lignis setthim quas cum capitibus deauravit fusis basibus earum argenteis ³⁷fecit et tentorium in introitu tabernaculi ex hyacintho purpura vermiculo byssoque retorta opere plumarii ³⁸et columnas quinque cum capitibus suis quas operuit auro basesque earum fudit aeneas

Chapter 37

¹fecit autem Beselehel et arcam de lignis setthim habentem duos semis cubitos in longitudinem et cubitum ac semissem in latitudinem altitudo quoque uno cubito fuit et dimidio vestivitque eam auro purissimo intus ac foris ²et fecit illi coronam auream per gyrum ³conflans quattuor anulos aureos per quattuor angulos eius duos anulos in latere uno et duos in altero ⁴vectes quoque fecit de lignis setthim quos vestivit auro ⁵et quos misit in anulos qui erant in lateribus arcae ad portandum eam ⁶fecit et propitiatorium id est oraculum de auro mundissimo duorum cubitorum et dimidio in longitudine et cubito ac semisse in latitudine ⁷duos etiam cherubin ex auro ductili quos posuit ex utraque parte propitiatorii ⁸cherub unum in summitate huius partis et cherub alterum in summitate partis alterius duos cherubin in singulis summitatibus propitiatorii ⁹extendentes alas et tegentes propitiatorium seque mutuo et illud respectantes ¹⁰fecit et mensam de lignis setthim in longitudine duorum cubitorum et in latitudine unius cubiti quae habebat in altitudine cubitum ac semissem ¹¹circumdeditque eam auro mundissimo et fecit illi labium aureum per gyrum ¹²ipsique labio coronam interrasilem quattuor digitorum et super eandem alteram coronam auream ¹³fudit et quattuor circulos aureos quos posuit in quattuor angulis per singulos pedes mensae ¹⁴contra coronam misitque in eos vectes ut possit mensa portari ¹⁵ipsos quoque vectes fecit de lignis setthim et circumdedit eos auro ¹⁶et vasa ad diversos usus mensae acetabula fialas cyatos et turibula ex auro puro in quibus offerenda sunt liba ¹⁷fecit et candelabrum ductile de auro mundissimo de cuius vecte calami scyphi spherulae ac lilia procedebant ¹⁸sex in utroque latere tres calami ex parte una et tres ex altera ¹⁹tres scyphi in nucis modum per calamos singulos spherulaeque simul et lilia et tres scyphi instar nucis in calamo altero spherulaeque simul et lilia aequum erat opus sex calamorum qui procedebant de stipite candelabri ²⁰in ipso autem vecte erant quattuor scyphi in nucis modum spherulaeque per singulos et lilia ²¹et spherae sub duobus calamis per loca tria qui simul sex fiunt calami procedentes de vecte uno ²²et spherae igitur et calami ex ipso erant universa ductilia de auro purissimo ²³fecit et lucernas septem cum emunctoriis suis et vasa ubi quae emuncta sunt extinguuntur de auro mundissimo ²⁴talentum auri adpendebat candelabrum cum omnibus vasis suis ²⁵fecit et altare thymiamatis de lignis setthim habens per quadrum singulos cubitos et in altitudine duos e cuius angulis procedebant cornua ²⁶vestivitque illud auro purissimo cum craticula ac parietibus et cornibus ²⁷fecitque ei coronam aureolam per gyrum et duos anulos aureos sub corona per singula latera ut mittantur in eos vectes et possit altare portari ²⁸ipsos autem vectes fecit de lignis setthim et operuit lamminis aureis ²⁹conposuit et oleum ad sanctificationis unguentum et thymiama de aromatibus mundissimis opere pigmentarii

Chapter 38

¹fecit et altare holocausti de lignis setthim quinque cubitorum per quadrum et trium in altitudine ²cuius cornua de angulis procedebant operuitque illud aeneis lamminis ³et in usus eius paravit ex aere vasa diversa lebetas forcipes fuscinulas uncinos et ignium receptacula ⁴craticulamque eius in modum retis fecit aeneam et subter eam in altaris medio arulam ⁵fusis quattuor anulis per totidem retiaculi summitates ad inmittendos vectes ad portandum ⁶quos et ipsos fecit de lignis setthim et operuit lamminis aeneis ⁷induxitque in circulos qui in altaris lateribus eminebant ipsum autem altare non erat solidum sed cavum ex tabulis et intus vacuum ⁸fecit et labrum aeneum cum base sua de speculis mulierum quae excubabant in ostio tabernaculi ⁹et atrium in cuius australi plaga erant tentoria de bysso retorta cubitorum centum ¹⁰columnae aeneae viginti cum basibus suis capita columnarum et tota operis celatura argentea ¹¹aeque ad septentrionalis plagam tentoria columnae basesque et capita columnarum eiusdem et mensurae et operis ac metalli erant ¹²in ea vero plaga quae occidentem respicit fuere tentoria cubitorum quinquaginta columnae decem cum basibus suis aeneae et capita columnarum celata argentea ¹³porro contra orientem quinquaginta cubitorum paravit tentoria ¹⁴e quibus quindecim cubitos columnarum trium cum basibus suis unum tenebat latus ¹⁵et in parte altera quia utraque introitum tabernaculi facit quindecim aeque cubitorum erant tentoria columnae tres et bases totidem ¹⁶cuncta atrii tentoria byssus torta texuerat ¹⁷bases columnarum fuere aeneae capita autem earum cum celaturis suis argentea sed et ipsas columnas atrii vestivit argento ¹⁸et in introitu eius opere plumario fecit tentorium ex hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta quod habebat viginti cubitos in longitudine altitudo vero quinque cubitorum erat iuxta mensuram quam cuncta atrii habebant tentoria ¹⁹columnae autem ingressus fuere quattuor cum basibus aeneis capitaque earum et celaturae argenteae ²⁰paxillos quoque tabernaculi et atrii per gyrum fecit aeneos ²¹haec sunt instrumenta tabernaculi testimonii quae numerata sunt iuxta praeceptum Mosi in caerimonias Levitarum per manum Ithamar filii Aaron sacerdotis ²²quas Beselehel filius Uri filii Hur de tribu Iuda Domino per Mosen iubente conpleverat ²³iuncto sibi socio Hooliab filio Achisamech de tribu Dan qui et ipse artifex lignorum egregius fuit et polymitarius atque plumarius ex hyacintho purpura vermiculo et bysso ²⁴omne aurum quod expensum est in opere sanctuarii et quod oblatum in donariis viginti novem talentorum fuit et septingentorum triginta siclorum ad mensuram sanctuarii ²⁵oblatum est autem ab his qui transierant ad numerum a viginti annis et supra de sescentis tribus milibus et quingentis quinquaginta armatorum ²⁶fuerunt praeterea centum talenta argenti e quibus conflatae sunt bases sanctuarii et introitus ubi velum pendet ²⁷centum bases factae sunt de talentis centum singulis talentis per bases singulas supputatis ²⁸de mille autem septingentis et septuaginta quinque fecit capita columnarum quas et ipsas vestivit argento ²⁹aeris quoque oblata sunt talenta septuaginta duo milia et quadringenti supra sicli ³⁰ex quibus fusae sunt bases in introitu tabernaculi testimonii et altare aeneum cum craticula sua omniaque vasa quae ad usum eius pertinent ³¹et bases atrii tam in circuitu quam in ingressu eius et paxilli tabernaculi atque atrii per gyrum

Chapter 39

¹de hyacintho vero et purpura vermiculo ac bysso fecit vestes quibus indueretur Aaron quando ministrabat in sanctis sicut praecepit Dominus Mosi ²fecit igitur superumerale de auro hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ³opere polymitario inciditque bratteas aureas et extenuavit in fila ut possint torqueri cum priorum colorum subtemine ⁴duasque oras sibi invicem copulatas in utroque latere summitatum ⁵et balteum ex hisdem coloribus sicut praeceperat Dominus Mosi ⁶paravit et duos lapides onychinos adstrictos et inclusos auro et sculptos arte gemmaria nominibus filiorum Israhel ⁷posuitque eos in lateribus superumeralis in monumentum filiorum Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi ⁸fecit et rationale opere polymito iuxta opus superumeralis ex auro hyacintho purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ⁹quadrangulum duplex mensurae palmi ¹⁰et posuit in eo gemmarum ordines quattuor in primo versu erat sardius topazius zmaragdus ¹¹in secundo carbunculus sapphyrus iaspis ¹²in tertio ligyrius achates amethistus ¹³in quarto chrysolitus onychinus berillus circumdati et inclusi auro per ordines suos ¹⁴ipsique lapides duodecim sculpti erant nominibus duodecim tribuum Israhel singuli per nomina singulorum ¹⁵fecerunt in rationali et catenulas sibi invicem coherentes de auro purissimo ¹⁶et duos uncinos totidemque anulos aureos porro anulos posuerunt in utroque latere rationalis ¹⁷e quibus penderent duae catenae aureae quas inseruerunt uncinis qui in superumeralis angulis eminebant ¹⁸haec et ante et retro ita conveniebant sibi ut superumerale et rationale mutuo necterentur ¹⁹stricta ad balteum et anulis fortius copulata quos iungebat vitta hyacinthina ne laxe fluerent et a se invicem moverentur sicut praecepit Dominus Mosi ²⁰fecerunt quoque tunicam superumeralis totam hyacinthinam ²¹et capitium in superiori parte contra medium oramque per gyrum capitii textilem ²²deorsum autem ad pedes mala punica ex hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta ²³et tintinabula de auro mundissimo quae posuerunt inter mala granata in extrema parte tunicae per gyrum ²⁴tintinabulum aureum et malum punicum quibus ornatus incedebat pontifex quando ministerio fungebatur sicut praecepit Dominus Mosi ²⁵fecerunt et tunicas byssinas opere textili Aaron et filiis eius ²⁶et mitras cum coronulis suis ex bysso ²⁷feminalia quoque linea byssina ²⁸cingulum vero de bysso retorta hyacintho purpura ac vermiculo distinctum arte plumaria sicut praecepit Dominus Mosi ²⁹fecerunt et lamminam sacrae venerationis de auro purissimo scripseruntque in ea opere gemmario Sanctum Domini ³⁰et strinxerunt eam cum mitra vitta hyacinthina sicut praecepit Dominus Mosi ³¹perfectum est igitur omne opus tabernaculi et tecti testimonii feceruntque filii Israhel cuncta quae praeceperat Dominus Mosi ³²et obtulerunt tabernaculum et tectum et universam supellectilem anulos tabulas vectes columnas ac bases ³³opertorium de pellibus arietum rubricatis et aliud operimentum de ianthinis pellibus ³⁴velum arcam vectes propitiatorium ³⁵mensam cum vasis et propositionis panibus ³⁶candelabrum lucernas et utensilia eorum cum oleo ³⁷altare aureum et unguentum thymiama ex aromatibus ³⁸et tentorium in introitu tabernaculi ³⁹altare aeneum retiaculum vectes et vasa eius omnia labrum cum basi sua tentoria atrii et columnas cum basibus suis ⁴⁰tentorium in introitu atrii funiculosque illius et paxillos nihil ex vasis defuit quae in ministerium tabernaculi et in tectum foederis iussa sunt fieri ⁴¹vestes quoque quibus sacerdotes utuntur in sanctuario Aaron scilicet et filii eius ⁴²obtulerunt filii Israhel sicut praeceperat Dominus ⁴³quae postquam Moses cuncta vidit expleta benedixit eis

Chapter 40

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²mense primo die prima mensis eriges tabernaculum testimonii ³et pones in eo arcam dimittesque ante illam velum ⁴et inlata mensa pones super eam quae rite praecepta sunt candelabrum stabit cum lucernis suis ⁵et altare aureum in quo adoletur incensum coram arca testimonii tentorium in introitu tabernaculi pones ⁶et ante illud altare holocausti ⁷labrum inter altare et tabernaculum quod implebis aqua ⁸circumdabisque atrium tentoriis et ingressum eius ⁹et adsumpto unctionis oleo ungues tabernaculum cum vasis suis ut sanctificentur ¹⁰altare holocausti et omnia vasa eius ¹¹labrum cum basi sua omnia unctionis oleo consecrabis ut sint sancta sanctorum ¹²adplicabisque Aaron et filios eius ad fores tabernaculi testimonii et lotos aqua ¹³indues sanctis vestibus ut ministrent mihi et unctio eorum in sacerdotium proficiat sempiternum ¹⁴fecitque Moses omnia quae praeceperat Dominus ¹⁵igitur mense primo anni secundi in prima die mensis conlocatum est tabernaculum ¹⁶erexitque illud Moses et posuit tabulas ac bases et vectes statuitque columnas ¹⁷et expandit tectum super tabernaculum inposito desuper operimento sicut Dominus imperarat ¹⁸posuit et testimonium in arca subditis infra vectibus et oraculum desuper ¹⁹cumque intulisset arcam in tabernaculum adpendit ante eam velum ut expleret Domini iussionem ²⁰posuit et mensam in tabernaculo testimonii ad plagam septentrionalem extra velum ²¹ordinatis coram propositionis panibus sicut praeceperat Dominus Mosi ²²posuit et candelabrum in tabernaculum testimonii e regione mensae in parte australi ²³locatis per ordinem lucernis iuxta praeceptum Domini ²⁴posuit et altare aureum sub tecto testimonii contra velum ²⁵et adolevit super eo incensum aromatum sicut iusserat Dominus ²⁶posuit et tentorium in introitu tabernaculi ²⁷et altare holocausti in vestibulo testimonii offerens in eo holocaustum et sacrificia ut Dominus imperarat ²⁸labrum quoque statuit inter tabernaculum testimonii et altare implens illud aqua ²⁹laveruntque Moses et Aaron ac filii eius manus suas et pedes ³⁰cum ingrederentur tectum foederis et accederent ad altare sicut praeceperat Dominus ³¹erexit et atrium per gyrum tabernaculi et altaris ducto in introitu eius tentorio postquam cuncta perfecta sunt ³²operuit nubes tabernaculum testimonii et gloria Domini implevit illud ³³nec poterat Moses ingredi tectum foederis nube operiente omnia et maiestate Domini coruscante quia cuncta nubes operuerat ³⁴si quando nubes tabernaculum deserebat proficiscebantur filii Israhel per turmas suas ³⁵si pendebat desuper manebant in eodem loco

Leviticus

Chapter 1

¹vocavit autem Mosen et locutus est ei Dominus de tabernaculo testimonii dicens ²loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui obtulerit ex vobis hostiam Domino de pecoribus id est de bubus et ovibus offerens victimas ³si holocaustum fuerit eius oblatio ac de armento masculum inmaculatum offeret ad ostium tabernaculi testimonii ad placandum sibi Dominum ⁴ponetque manus super caput hostiae et acceptabilis erit atque in expiationem eius proficiens ⁵immolabitque vitulum coram Domino et offerent filii Aaron sacerdotes sanguinem eius fundentes super altaris circuitum quod est ante ostium tabernaculi ⁶detractaque pelle hostiae artus in frusta concident ⁷et subicient in altari ignem strue lignorum ante conposita ⁸et membra quae caesa sunt desuper ordinantes caput videlicet et cuncta quae adherent iecori ⁹intestinis et pedibus lotis aqua adolebitque ea sacerdos super altare in holocaustum et suavem odorem Domino ¹⁰quod si de pecoribus oblatio est de ovibus sive de capris holocaustum anniculum et absque macula offeret ¹¹immolabitque ad latus altaris quod respicit ad aquilonem coram Domino sanguinem vero illius fundent super altare filii Aaron per circuitum ¹²dividentque membra caput et omnia quae adherent iecori et inponent super ligna quibus subiciendus est ignis ¹³intestina vero et pedes lavabunt aqua et oblata omnia adolebit sacerdos super altare in holocaustum et odorem suavissimum Domino ¹⁴sin autem de avibus holocausti oblatio fuerit Domino de turturibus et pullis columbae ¹⁵offeret eam sacerdos ad altare et retorto ad collum capite ac rupto vulneris loco decurrere faciet sanguinem super crepidinem altaris ¹⁶vesiculam vero gutturis et plumas proiciet propter altare ad orientalem plagam in loco in quo cineres effundi solent ¹⁷confringetque ascellas eius et non secabit nec ferro dividet eam et adolebit super altare lignis igne subposito holocaustum est et oblatio suavissimi odoris Domino

Chapter 2

¹anima cum obtulerit oblationem sacrificii Domino simila erit eius oblatio fundetque super eam oleum et ponet tus ²ac deferet ad filios Aaron sacerdotes quorum unus tollet pugillum plenum similae et olei ac totum tus et ponet memoriale super altare in odorem suavissimum Domino ³quod autem reliquum fuerit de sacrificio erit Aaron et filiorum eius sanctum sanctorum de oblationibus Domini ⁴cum autem obtuleris sacrificium coctum in clibano de simila panes scilicet absque fermento conspersos oleo et lagana azyma oleo lita ⁵si oblatio tua fuerit de sartagine similae conspersae oleo et absque fermento ⁶divides eam minutatim et fundes supra oleum ⁷sin autem de craticula sacrificium aeque simila oleo conspergetur ⁸quam offeres Domino tradens manibus sacerdotis ⁹qui cum obtulerit eam tollet memoriale de sacrificio et adolebit super altare in odorem suavitatis Domino ¹⁰quicquid autem reliquum est erit Aaron et filiorum eius sanctum sanctorum de oblationibus Domini ¹¹omnis oblatio quae offertur Domino absque fermento fiet nec quicquam fermenti ac mellis adolebitur in sacrificio Domini ¹²primitias tantum eorum offeretis et munera super altare vero non ponentur in odorem suavitatis ¹³quicquid obtuleris sacrificii sale condies nec auferes sal foederis Dei tui de sacrificio tuo in omni oblatione offeres sal ¹⁴sin autem obtuleris munus primarum frugum tuarum Domino de spicis adhuc virentibus torres eas igni et confringes in morem farris et sic offeres primitias tuas Domino ¹⁵fundens supra oleum et tus inponens quia oblatio Domini est ¹⁶de qua adolebit sacerdos in memoriam muneris partem farris fracti et olei ac totum tus

Chapter 3

¹quod si hostia pacificorum fuerit eius oblatio et de bubus voluerit offerre marem sive feminam inmaculata offeret coram Domino ²ponetque manum super caput victimae suae quae immolabitur in introitu tabernaculi fundentque filii Aaron sacerdotes sanguinem per circuitum altaris ³et offerent de hostia pacificorum in oblationem Domini adipem qui operit vitalia et quicquid pinguedinis intrinsecus est ⁴duos renes cum adipe quo teguntur ilia et reticulum iecoris cum renunculis ⁵adolebuntque ea super altare in holocaustum lignis igne subposito in oblationem suavissimi odoris Domino ⁶si vero de ovibus fuerit eius oblatio et pacificorum hostia sive masculum sive feminam obtulerit inmaculata erunt ⁷si agnum obtulerit coram Domino ⁸ponet manum super caput victimae suae quae immolabitur in vestibulo tabernaculi testimonii fundentque filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum ⁹et offerent de pacificorum hostia sacrificium Domino adipem et caudam totam ¹⁰cum renibus et pinguedinem quae operit ventrem atque universa vitalia et utrumque renunculum cum adipe qui est iuxta ilia reticulumque iecoris cum renunculis ¹¹et adolebit ea sacerdos super altare in pabulum ignis et oblationis Domini ¹²si capra fuerit eius oblatio et obtulerit eam Domino ¹³ponet manum suam super caput eius immolabitque eam in introitu tabernaculi testimonii et fundent filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum ¹⁴tollentque ex ea in pastum ignis dominici adipem qui operit ventrem et qui tegit universa vitalia ¹⁵duos renunculos cum reticulo qui est super eos iuxta ilia et arvinam iecoris cum renunculis ¹⁶adolebitque ea sacerdos super altare in alimoniam ignis et suavissimi odoris omnis adeps Domini erit ¹⁷iure perpetuo in generationibus et cunctis habitaculis vestris nec adipes nec sanguinem omnino comedetis

Chapter 4

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel anima cum peccaverit per ignorantiam et de universis mandatis Domini quae praecepit ut non fierent quippiam fecerit ³si sacerdos qui est unctus peccaverit delinquere faciens populum offeret pro peccato suo vitulum inmaculatum Domino ⁴et adducet illum ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ponetque manum super caput eius et immolabit eum Domino ⁵hauriet quoque de sanguine vituli inferens illud in tabernaculum testimonii ⁶cumque intinxerit digitum in sanguinem asperget eo septies coram Domino contra velum sanctuarii ⁷ponetque de eodem sanguine super cornua altaris thymiamatis gratissimi Domino quod est in tabernaculo testimonii omnem autem reliquum sanguinem fundet in basim altaris holocausti in introitu tabernaculi ⁸et adipem vituli auferet pro peccato tam eum qui operit vitalia quam omnia quae intrinsecus sunt ⁹duos renunculos et reticulum quod est super eos iuxta ilia et adipem iecoris cum renunculis ¹⁰sicut aufertur de vitulo hostiae pacificorum et adolebit ea super altare holocausti ¹¹pellem vero et omnes carnes cum capite et pedibus et intestinis et fimo ¹²et reliquo corpore efferet extra castra in locum mundum ubi cineres effundi solent incendetque ea super lignorum struem quae in loco effusorum cinerum cremabuntur ¹³quod si omnis turba Israhel ignoraverit et per inperitiam fecerit quod contra mandatum Domini est ¹⁴et postea intellexerit peccatum suum offeret vitulum pro peccato adducetque eum ad ostium tabernaculi ¹⁵et ponent seniores populi manus super caput eius coram Domino immolatoque vitulo in conspectu Domini ¹⁶inferet sacerdos qui unctus est de sanguine eius in tabernaculum testimonii ¹⁷tincto digito aspergens septies contra velum ¹⁸ponetque de eodem sanguine in cornibus altaris quod est coram Domino in tabernaculo testimonii reliquum autem sanguinem fundet iuxta basim altaris holocaustorum quod est in ostio tabernaculi testimonii ¹⁹omnemque eius adipem tollet et adolebit super altare ²⁰sic faciens et de hoc vitulo quomodo fecit et prius et rogante pro eis sacerdote propitius erit Dominus ²¹ipsum autem vitulum efferet extra castra atque conburet sicut et priorem vitulum quia pro peccato est multitudinis ²²si peccaverit princeps et fecerit unum e pluribus per ignorantiam quod Domini lege prohibetur ²³et postea intellexerit peccatum suum offeret hostiam Domino hircum de capris inmaculatum ²⁴ponetque manum suam super caput eius cumque immolaverit eum in loco ubi solet mactari holocaustum coram Domino quia pro peccato est ²⁵tinguet sacerdos digitum in sanguine hostiae pro peccato tangens cornua altaris holocausti et reliquum fundens ad basim eius ²⁶adipem vero adolebit supra sicut in victimis pacificorum fieri solet rogabitque pro eo et pro peccato eius ac dimittetur ei ²⁷quod si peccaverit anima per ignorantiam de populo terrae ut faciat quicquam ex his quae Domini lege prohibentur atque delinquat ²⁸et cognoverit peccatum suum offeret capram inmaculatam ²⁹ponetque manum super caput hostiae quae pro peccato est et immolabit eam in loco holocausti ³⁰tolletque sacerdos de sanguine in digito suo et tangens cornua altaris holocausti reliquum fundet ad basim eius ³¹omnem autem auferens adipem sicut auferri solet de victimis pacificorum adolebit super altare in odorem suavitatis Domino rogabitque pro eo et dimittetur ei ³²sin autem de pecoribus obtulerit victimam pro peccato ovem scilicet inmaculatam ³³ponet manum super caput eius et immolabit eam in loco ubi solent holocaustorum caedi hostiae ³⁴sumetque sacerdos de sanguine eius digito suo et tangens cornua altaris holocausti reliquum fundet ad basim eius ³⁵omnem quoque auferens adipem sicut auferri solet adeps arietis qui immolatur pro pacificis et cremabit super altare in incensum Domini rogabitque pro eo et pro peccato eius et dimittetur illi

Chapter 5

¹si peccaverit anima et audierit vocem iurantis testisque fuerit quod aut ipse vidit aut conscius est nisi indicaverit portabit iniquitatem suam ²anima quae tetigerit aliquid inmundum sive quod occisum a bestia est aut per se mortuum vel quodlibet aliud reptile et oblita fuerit inmunditiae suae rea est et deliquit ³et si tetigerit quicquam de inmunditia hominis iuxta omnem inpuritatem qua pollui solet oblitaque cognoverit postea subiacebit delicto ⁴anima quae iuraverit et protulerit labiis suis ut vel male quid faceret vel bene et id ipsum iuramento et sermone firmaverit oblitaque postea intellexerit delictum suum ⁵agat paenitentiam pro peccato ⁶et offerat agnam de gregibus sive capram orabitque pro eo sacerdos et pro peccato eius ⁷sin autem non potuerit offerre pecus offerat duos turtures vel duos pullos columbarum Domino unum pro peccato et alterum in holocaustum ⁸dabitque eos sacerdoti qui primum offerens pro peccato retorquebit caput eius ad pinnulas ita ut collo hereat et non penitus abrumpatur ⁹et asperget de sanguine eius parietem altaris quicquid autem reliquum fuerit faciet destillare ad fundamentum eius quia pro peccato est ¹⁰alterum vero adolebit holocaustum ut fieri solet rogabitque pro eo sacerdos et pro peccato eius et dimittetur ei ¹¹quod si non quiverit manus eius offerre duos turtures vel duos pullos columbae offeret pro peccato similam partem oephi decimam non mittet in eam oleum nec turis aliquid inponet quia pro peccato est ¹²tradetque eam sacerdoti qui plenum ex toto pugillum hauriens cremabit super altare in monumentum eius qui obtulit ¹³rogans pro illo et expians reliquam vero partem ipse habebit in munere ¹⁴locutus est Dominus ad Mosen dicens ¹⁵anima si praevaricans caerimonias per errorem in his quae Domino sunt sanctificata peccaverit offeret pro delicto suo arietem inmaculatum de gregibus qui emi potest duobus siclis iuxta pondus sanctuarii ¹⁶ipsumque quod intulit damni restituet et quintam partem ponet supra tradens sacerdoti qui rogabit pro eo offerens arietem et dimittetur ei ¹⁷anima si peccaverit per ignorantiam feceritque unum ex his quae Domini lege prohibentur et peccati rea intellexerit iniquitatem suam ¹⁸offeret arietem inmaculatum de gregibus sacerdoti iuxta mensuram aestimationemque peccati qui orabit pro eo quod nesciens fecerit et dimittetur ei ¹⁹quia per errorem deliquit in Dominum

Chapter 6

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²anima quae peccaverit et contempto Domino negaverit depositum proximo suo quod fidei eius creditum fuerat vel vi aliquid extorserit aut calumniam fecerit ³sive rem perditam invenerit et infitians insuper peierarit et quodlibet aliud ex pluribus fecerit in quibus peccare solent homines ⁴convicta delicti reddet ⁵omnia quae per fraudem voluit obtinere integra et quintam insuper partem domino cui damnum intulerat ⁶pro peccato autem suo offeret arietem inmaculatum de grege et dabit eum sacerdoti iuxta aestimationem mensuramque delicti ⁷qui rogabit pro eo coram Domino et dimittetur illi pro singulis quae faciendo peccaverit ⁸locutus est Dominus ad Mosen dicens ⁹praecipe Aaron et filiis eius haec est lex holocausti cremabitur in altari tota nocte usque mane ignis ex eodem altari erit ¹⁰vestietur sacerdos tunica et feminalibus lineis tolletque cineres quos vorans ignis exusit et ponens iuxta altare ¹¹spoliabitur prioribus vestimentis indutusque aliis efferet eos extra castra et in loco mundissimo usque ad favillam consumi faciet ¹²ignis autem in altari semper ardebit quem nutriet sacerdos subiciens ligna mane per singulos dies et inposito holocausto desuper adolebit adipes pacificorum ¹³ignis est iste perpetuus qui numquam deficiet in altari ¹⁴haec est lex sacrificii et libamentorum quae offerent filii Aaron coram Domino et coram altari ¹⁵tollet sacerdos pugillum similae quae conspersa est oleo et totum tus quod super similam positum est adolebitque illud in altari in monumentum odoris suavissimi Domino ¹⁶reliquam autem partem similae comedet Aaron cum filiis suis absque fermento et comedet in loco sancto atrii tabernaculi ¹⁷ideo autem non fermentabitur quia pars eius in Domini offertur incensum sanctum sanctorum erit sicut pro peccato atque delicto ¹⁸mares tantum stirpis Aaron comedent illud legitimum ac sempiternum est in generationibus vestris de sacrificiis Domini omnis qui tetigerit illa sanctificabitur ¹⁹et locutus est Dominus ad Mosen dicens ²⁰haec est oblatio Aaron et filiorum eius quam offerre debent Domino in die unctionis suae decimam partem oephi offerent similae in sacrificio sempiterno medium eius mane et medium vespere ²¹quae in sartagine oleo conspersa frigetur offeret autem eam calidam in odorem suavissimum Domino ²²sacerdos qui patri iure successerit et tota cremabitur in altari ²³omne enim sacrificium sacerdotum igne consumetur nec quisquam comedet ex eo ²⁴locutus est Dominus ad Mosen dicens ²⁵loquere Aaron et filiis eius ista est lex hostiae pro peccato in loco ubi offertur holocaustum immolabitur coram Domino sanctum sanctorum est ²⁶sacerdos qui offert comedet eam in loco sancto in atrio tabernaculi ²⁷quicquid tetigerit carnes eius sanctificabitur si de sanguine illius vestis fuerit aspersa lavabitur in loco sancto ²⁸vas autem fictile in quo cocta est confringetur quod si vas aeneum fuerit defricabitur et lavabitur aqua ²⁹omnis masculus de genere sacerdotali vescetur carnibus eius quia sanctum sanctorum est ³⁰hostia enim quae caeditur pro peccato cuius sanguis infertur in tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario non comedetur sed conburetur igni

Chapter 7

¹haec quoque est lex hostiae pro delicto sancta sanctorum est ²idcirco ubi immolatur holocaustum mactabitur et victima pro delicto sanguis eius per gyrum fundetur altaris ³offerent ex ea caudam et adipem qui operit vitalia ⁴duos renunculos et pinguedinem quae iuxta ilia est reticulumque iecoris cum renunculis ⁵et adolebit ea sacerdos super altare incensum est Domini pro delicto ⁶omnis masculus de sacerdotali genere in loco sancto vescetur his carnibus quia sanctum sanctorum est ⁷sicut pro peccato offertur hostia ita et pro delicto utriusque hostiae lex una erit ad sacerdotem qui eam obtulerit pertinebit ⁸sacerdos qui offert holocausti victimam habebit pellem eius ⁹et omne sacrificium similae quod coquitur in clibano et quicquid in craticula vel in sartagine praeparatur eius erit sacerdotis a quo offertur ¹⁰sive oleo conspersa sive arida fuerit cunctis filiis Aaron aequa mensura per singulos dividetur ¹¹haec est lex hostiae pacificorum quae offertur Domino ¹²si pro gratiarum actione fuerit oblatio offerent panes absque fermento conspersos oleo et lagana azyma uncta oleo coctamque similam et collyridas olei admixtione conspersas ¹³panes quoque fermentatos cum hostia gratiarum quae immolatur pro pacificis ¹⁴ex quibus unus pro primitiis offeretur Domino et erit sacerdotis qui fundet hostiae sanguinem ¹⁵cuius carnes eadem comedentur die nec remanebit ex eis quicquam usque mane ¹⁶si voto vel sponte quisquam obtulerit hostiam eadem similiter edetur die sed et si quid in crastinum remanserit vesci licitum est ¹⁷quicquid autem tertius invenerit dies ignis absumet ¹⁸si quis de carnibus victimae pacificorum die tertio comederit irrita fiet oblatio nec proderit offerenti quin potius quaecumque anima tali se edulio contaminarit praevaricationis rea erit ¹⁹caro quae aliquid tetigerit inmundum non comedetur sed conburetur igni qui fuerit mundus vescetur ea ²⁰anima polluta quae ederit de carnibus hostiae pacificorum quae oblata est Domino peribit de populis suis ²¹et quae tetigerit inmunditiam hominis vel iumenti sive omnis rei quae polluere potest et comederit de huiuscemodi carnibus interibit de populis suis ²²locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²³loquere filiis Israhel adipem bovis et ovis et caprae non comedetis ²⁴adipem cadaveris morticini et eius animalis quod a bestia captum est habebitis in usus varios ²⁵si quis adipem qui offerri debet in incensum Domini comederit peribit de populo suo ²⁶sanguinem quoque omnis animalis non sumetis in cibo tam de avibus quam de pecoribus ²⁷omnis anima quae ederit sanguinem peribit de populis suis ²⁸locutus est Dominus ad Mosen dicens ²⁹loquere filiis Israhel qui offert victimam pacificorum Domino offerat simul et sacrificium id est libamenta eius ³⁰tenebit manibus adipem hostiae et pectusculum cumque ambo oblata Domino consecrarit tradet sacerdoti ³¹qui adolebit adipem super altare pectusculum autem erit Aaron et filiorum eius ³²armus quoque dexter de pacificorum hostiis cedet in primitias sacerdotis ³³qui obtulerit sanguinem et adipem filiorum Aaron ipse habebit et armum dextrum in portione sua ³⁴pectusculum enim elationis et armum separationis tuli a filiis Israhel de hostiis eorum pacificis et dedi Aaron sacerdoti ac filiis eius lege perpetua ab omni populo Israhel ³⁵haec est unctio Aaron et filiorum eius in caerimoniis Domini die qua obtulit eos Moses ut sacerdotio fungerentur ³⁶et quae praecepit dari eis Dominus a filiis Israhel religione perpetua in generationibus suis ³⁷ista est lex holocausti et sacrificii pro peccato atque delicto et pro consecratione et pacificorum victimis ³⁸quas constituit Dominus Mosi in monte Sinai quando mandavit filiis Israhel ut offerrent oblationes suas Domino in deserto Sinai

Chapter 8

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²tolle Aaron cum filiis suis vestes eorum et unctionis oleum vitulum pro peccato duos arietes canistrum cum azymis ³et congregabis omnem coetum ad ostium tabernaculi ⁴fecit Moses ut Dominus imperarat congregataque omni turba ante fores ⁵ait iste est sermo quem iussit Dominus fieri ⁶statimque obtulit Aaron et filios eius cumque lavisset eos ⁷vestivit pontificem subucula linea accingens eum balteo et induens tunica hyacinthina et desuper umerale inposuit ⁸quod adstringens cingulo aptavit rationali in quo erat doctrina et veritas ⁹cidarim quoque texit caput et super eam contra frontem posuit lamminam auream consecratam in sanctificationem sicut praeceperat ei Dominus ¹⁰tulit et unctionis oleum quo levit tabernaculum cum omni supellectili sua ¹¹cumque sanctificans aspersisset altare septem vicibus unxit illud et omnia vasa eius labrumque cum basi sua sanctificavit oleo ¹²quod fundens super caput Aaron unxit eum et consecravit ¹³filios quoque eius oblatos vestivit tunicis lineis et cinxit balteo inposuitque mitras ut iusserat Dominus ¹⁴obtulit et vitulum pro peccato cumque super caput eius posuissent Aaron et filii eius manus suas ¹⁵immolavit eum hauriens sanguinem et tincto digito tetigit cornua altaris per gyrum quo expiato et sanctificato fudit reliquum sanguinem ad fundamenta eius ¹⁶adipem autem qui erat super vitalia et reticulum iecoris duosque renunculos cum arvinulis suis adolevit super altare ¹⁷vitulum cum pelle carnibus et fimo cremans extra castra sicut praeceperat Dominus ¹⁸obtulit et arietem in holocaustum super cuius caput cum inposuissent Aaron et filii eius manus suas ¹⁹immolavit eum et fudit sanguinem eius per altaris circuitum ²⁰ipsumque arietem in frusta concidens caput eius et artus et adipem adolevit igni ²¹lotis prius intestinis et pedibus totumque simul arietem incendit super altare eo quod esset holocaustum suavissimi odoris Domino sicut praeceperat ei ²²obtulit et arietem secundum in consecrationem sacerdotum posueruntque super caput illius Aaron et filii eius manus suas ²³quem cum immolasset Moses sumens de sanguine tetigit extremum auriculae dextrae Aaron et pollicem manus eius dextrae similiter et pedis ²⁴obtulit et filios Aaron cumque de sanguine arietis immolati tetigisset extremum auriculae singulorum dextrae et pollices manus ac pedis dextri reliquum fudit super altare per circuitum ²⁵adipem vero et caudam omnemque pinguedinem quae operit intestina reticulumque iecoris et duos renes cum adipibus suis et armo dextro separavit ²⁶tollens autem de canistro azymorum quod erat coram Domino panem absque fermento et collyridam conspersam oleo laganumque posuit super adipes et armum dextrum ²⁷tradens simul omnia Aaron et filiis eius qui postquam levaverunt ea coram Domino ²⁸rursum suscepta de manibus eorum adolevit super altare holocausti eo quod consecrationis esset oblatio in odorem suavitatis sacrificii Domini ²⁹tulit et pectusculum elevans illud coram Domino de ariete consecrationis in partem suam sicut praeceperat ei Dominus ³⁰adsumensque unguentum et sanguinem qui erat in altari aspersit super Aaron et vestimenta eius et super filios illius ac vestes eorum ³¹cumque sanctificasset eos in vestitu suo praecepit eis dicens coquite carnes ante fores tabernaculi et ibi comedite eas panes quoque consecrationis edite qui positi sunt in canistro sicut praecepit mihi dicens Aaron et filii eius comedent eos ³²quicquid autem reliquum fuerit de carne et panibus ignis absumet ³³de ostio quoque tabernaculi non exibitis septem diebus usque ad diem quo conplebitur tempus consecrationis vestrae septem enim diebus finitur consecratio ³⁴sicut et inpraesentiarum factum est ut ritus sacrificii conpleretur ³⁵die ac nocte manebitis in tabernaculo observantes custodias Domini ne moriamini sic enim mihi praeceptum est ³⁶feceruntque Aaron et filii eius cuncta quae locutus est Dominus per manum Mosi

Chapter 9

¹facto autem octavo die vocavit Moses Aaron et filios eius ac maiores natu Israhel dixitque ad Aaron ²tolle de armento vitulum pro peccato et arietem in holocaustum utrumque inmaculatos et offer illos coram Domino ³et ad filios Israhel loqueris tollite hircum pro peccato et vitulum atque agnum anniculos et sine macula in holocaustum ⁴bovem et arietem pro pacificis et immolate eos coram Domino in sacrificio singulorum similam oleo conspersam offerentes hodie enim Dominus apparebit vobis ⁵tulerunt ergo cuncta quae iusserat Moses ad ostium tabernaculi ubi cum omnis staret multitudo ⁶ait Moses iste est sermo quem praecepit Dominus facite et apparebit vobis gloria eius ⁷dixit et ad Aaron accede ad altare et immola pro peccato tuo offer holocaustum et deprecare pro te et pro populo cumque mactaveris hostiam populi ora pro eo sicut praecepit Dominus ⁸statimque Aaron accedens ad altare immolavit vitulum pro peccato suo ⁹cuius sanguinem obtulerunt ei filii sui in quo tinguens digitum tetigit cornua altaris et fudit residuum ad basim eius ¹⁰adipemque et renunculos ac reticulum iecoris quae sunt pro peccato adolevit super altare sicut praeceperat Dominus Mosi ¹¹carnes vero et pellem eius extra castra conbusit igni ¹²immolavit et holocausti victimam obtuleruntque ei filii sui sanguinem eius quem fudit per altaris circuitum ¹³ipsam etiam hostiam in frusta concisam cum capite et membris singulis obtulerunt quae omnia super altare cremavit igni ¹⁴lotis prius aqua intestinis et pedibus ¹⁵et pro peccato populi offerens mactavit hircum expiatoque altari ¹⁶fecit holocaustum ¹⁷addens in sacrificio libamenta quae pariter offeruntur et adolens ea super altare absque caerimoniis holocausti matutini ¹⁸immolavit et bovem atque arietem hostias pacificas populi obtuleruntque ei filii sui sanguinem quem fudit super altare in circuitu ¹⁹adipes autem bovis et caudam arietis renunculosque cum adipibus suis et reticulum iecoris ²⁰posuerunt super pectora cumque cremati essent adipes in altari ²¹pectora eorum et armos dextros separavit Aaron elevans coram Domino sicut praeceperat Moses ²²et tendens manum contra populum benedixit eis sicque conpletis hostiis pro peccato et holocaustis et pacificis descendit ²³ingressi autem Moses et Aaron tabernaculum testimonii et deinceps egressi benedixerunt populo apparuitque gloria Domini omni multitudini ²⁴et ecce egressus ignis a Domino devoravit holocaustum et adipes qui erant super altare quod cum vidissent turbae laudaverunt Dominum ruentes in facies suas

Chapter 10

¹arreptisque Nadab et Abiu filii Aaron turibulis posuerunt ignem et incensum desuper offerentes coram Domino ignem alienum quod eis praeceptum non erat ²egressusque ignis a Domino devoravit eos et mortui sunt coram Domino ³dixitque Moses ad Aaron hoc est quod locutus est Dominus sanctificabor in his qui adpropinquant mihi et in conspectu omnis populi glorificabor quod audiens tacuit Aaron ⁴vocatis autem Moses Misahel et Elsaphan filios Ozihel patrui Aaron ait ad eos ite et colligite fratres vestros de conspectu sanctuarii et asportate extra castra ⁵confestimque pergentes tulerunt eos sicut iacebant vestitos lineis tunicis et eiecerunt foras ut sibi fuerat imperatum ⁶locutus est Moses ad Aaron et ad Eleazar atque Ithamar filios eius capita vestra nolite nudare et vestimenta nolite scindere ne forte moriamini et super omnem coetum oriatur indignatio fratres vestri et omnis domus Israhel plangant incendium quod Dominus suscitavit ⁷vos autem non egredimini fores tabernaculi alioquin peribitis oleum quippe sanctae unctionis est super vos qui fecerunt omnia iuxta praeceptum Mosi ⁸dixit quoque Dominus ad Aaron ⁹vinum et omne quod inebriare potest non bibetis tu et filii tui quando intratis tabernaculum testimonii ne moriamini quia praeceptum est sempiternum in generationes vestras ¹⁰et ut habeatis scientiam discernendi inter sanctum et profanum inter pollutum et mundum ¹¹doceatisque filios Israhel omnia legitima mea quae locutus est Dominus ad eos per manum Mosi ¹²locutusque est Moses ad Aaron et ad Eleazar atque Ithamar filios eius qui residui erant tollite sacrificium quod remansit de oblatione Domini et comedite illud absque fermento iuxta altare quia sanctum sanctorum est ¹³comedetis autem in loco sancto quod datum est tibi et filiis tuis de oblationibus Domini sicut praeceptum est mihi ¹⁴pectusculum quoque quod oblatum est et armum qui separatus est edetis in loco mundissimo tu et filii tui ac filiae tuae tecum tibi enim ac liberis tuis reposita sunt de hostiis salutaribus filiorum Israhel ¹⁵eo quod armum et pectus et adipes qui cremantur in altari elevaverint coram Domino et pertineant ad te et ad filios tuos lege perpetua sicut praecepit Dominus ¹⁶inter haec hircum qui oblatus fuerat pro peccato cum quaereret Moses exustum repperit iratusque contra Eleazar et Ithamar filios Aaron qui remanserant ait ¹⁷cur non comedistis hostiam pro peccato in loco sancto quae sancta sanctorum est et data vobis ut portetis iniquitatem multitudinis et rogetis pro ea in conspectu Domini ¹⁸praesertim cum de sanguine illius non sit inlatum intra sancta et comedere eam debueritis in sanctuario sicut praeceptum est mihi ¹⁹respondit Aaron oblata est hodie victima pro peccato et holocaustum coram Domino mihi autem accidit quod vides quomodo potui comedere eam aut placere Domino in caerimoniis mente lugubri ²⁰quod cum audisset Moses recepit satisfactionem

Chapter 11

¹locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²dicite filiis Israhel haec sunt animalia quae comedere debetis de cunctis animantibus terrae ³omne quod habet divisam ungulam et ruminat in pecoribus comedetis ⁴quicquid autem ruminat quidem et habet ungulam sed non dividit eam sicut camelus et cetera non comedetis illud et inter inmunda reputabitis ⁵chyrogryllius qui ruminat ungulamque non dividit inmundus est ⁶lepus quoque nam et ipse ruminat sed ungulam non dividit ⁷et sus qui cum ungulam dividat non ruminat ⁸horum carnibus non vescemini nec cadavera contingetis quia inmunda sunt vobis ⁹haec sunt quae gignuntur in aquis et vesci licitum est omne quod habet pinnulas et squamas tam in mari quam in fluminibus et stagnis comedetis ¹⁰quicquid autem pinnulas et squamas non habet eorum quae in aquis moventur et vivunt abominabile vobis ¹¹et execrandum erit carnes eorum non comedetis et morticina vitabitis ¹²cuncta quae non habent pinnulas et squamas in aquis polluta erunt ¹³haec sunt quae de avibus comedere non debetis et vitanda sunt vobis aquilam et grypem et alietum ¹⁴milvum ac vulturem iuxta genus suum ¹⁵et omne corvini generis in similitudinem suam ¹⁶strutionem et noctuam et larum et accipitrem iuxta genus suum ¹⁷bubonem et mergulum et ibin ¹⁸cycnum et onocrotalum et porphirionem ¹⁹erodionem et charadrion iuxta genus suum opupam quoque et vespertilionem ²⁰omne de volucribus quod graditur super quattuor pedes abominabile erit vobis ²¹quicquid autem ambulat quidem super quattuor pedes sed habet longiora retro crura per quae salit super terram ²²comedere debetis ut est brucus in genere suo et attacus atque ophiomachus ac lucusta singula iuxta genus suum ²³quicquid autem ex volucribus quattuor tantum habet pedes execrabile erit vobis ²⁴et quicumque morticina eorum tetigerit polluetur et erit inmundus usque ad vesperum ²⁵et si necesse fuerit ut portet quippiam horum mortuum lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad solis occasum ²⁶omne animal quod habet quidem ungulam sed non dividit eam nec ruminat inmundum erit et quicquid tetigerit illud contaminabitur ²⁷quod ambulat super manus ex cunctis animantibus quae incedunt quadrupedia inmundum erit qui tetigerit morticina eorum polluetur usque ad vesperum ²⁸et qui portaverit huiuscemodi cadavera lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad vesperum quia omnia haec inmunda sunt vobis ²⁹hoc quoque inter polluta reputabitur de his quae moventur in terra mustela et mus et corcodillus singula iuxta genus suum ³⁰migale et cameleon et stelio ac lacerta et talpa ³¹omnia haec inmunda sunt qui tetigerit morticina eorum inmundus erit usque ad vesperum ³²et super quod ceciderit quicquam de morticinis eorum polluetur tam vas ligneum et vestimentum quam pelles et cilicia et in quocumque fit opus tinguentur aqua et polluta erunt usque ad vesperum et sic postea mundabuntur ³³vas autem fictile in quo horum quicquam intro ceciderit polluetur et idcirco frangendum est ³⁴omnis cibus quem comeditis si fusa fuerit super eum aqua inmundus erit et omne liquens quod bibitur de universo vase inmundum erit ³⁵et quicquid de morticinis istiusmodi ceciderit super illud inmundum erit sive clibani sive cytropodes destruentur et inmundi erunt ³⁶fontes vero et cisternae et omnis aquarum congregatio munda erit qui morticinum eorum tetigerit polluetur ³⁷si ceciderint super sementem non polluent eam ³⁸sin autem quispiam aqua sementem perfuderit et postea morticinis tacta fuerit ilico polluetur ³⁹si mortuum fuerit animal quod licet vobis comedere qui cadaver eius tetigerit inmundus erit usque ad vesperum ⁴⁰et qui comederit ex eo quippiam sive portaverit lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad vesperum ⁴¹omne quod reptat super terram abominabile erit nec adsumetur in cibum ⁴²quicquid super pectus quadrupes graditur et multos habet pedes sive per humum trahitur non comedetis quia abominabile est ⁴³nolite contaminare animas vestras nec tangatis quicquam eorum ne inmundi sitis ⁴⁴ego enim sum Dominus Deus vester sancti estote quoniam et ego sanctus sum ne polluatis animas vestras in omni reptili quod movetur super terram ⁴⁵ego sum Dominus qui eduxi vos de terra Aegypti ut essem vobis in Deum sancti eritis quia et ego sanctus sum ⁴⁶ista est lex animantium et volucrum et omnis animae viventis quae movetur in aqua et reptat in terra ⁴⁷ut differentias noveritis mundi et inmundi et sciatis quid comedere et quid respuere debeatis

Chapter 12

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel et dices ad eos mulier si suscepto semine pepererit masculum inmunda erit septem diebus iuxta dies separationis menstruae ³et die octavo circumcidetur infantulus ⁴ipsa vero triginta tribus diebus manebit in sanguine purificationis suae omne sanctum non tanget nec ingredietur sanctuarium donec impleantur dies purificationis eius ⁵sin autem feminam pepererit inmunda erit duabus ebdomadibus iuxta ritum fluxus menstrui et sexaginta ac sex diebus manebit in sanguine purificationis suae ⁶cumque expleti fuerint dies purificationis eius pro filio sive pro filia deferet agnum anniculum in holocaustum et pullum columbae sive turturem pro peccato ad ostium tabernaculi testimonii et tradet sacerdoti ⁷qui offeret illa coram Domino et rogabit pro ea et sic mundabitur a profluvio sanguinis sui ista est lex parientis masculum ac feminam ⁸quod si non invenerit manus eius nec potuerit offerre agnum sumet duos turtures vel duos pullos columbae unum in holocaustum et alterum pro peccato orabitque pro ea sacerdos et sic mundabitur

Chapter 13

¹locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²homo in cuius carne et cute ortus fuerit diversus color sive pustula aut quasi lucens quippiam id est plaga leprae adducetur ad Aaron sacerdotem vel ad unum quemlibet filiorum eius ³qui cum viderit lepram in cute et pilos in album mutatos colorem ipsamque speciem leprae humiliorem cute et carne reliqua plaga leprae est et ad arbitrium eius separabitur ⁴sin autem lucens candor fuerit in cute nec humilior carne reliqua et pili coloris pristini recludet eum sacerdos septem diebus ⁵et considerabit die septimo et siquidem lepra ultra non creverit nec transierit in cute priores terminos rursum includet eum septem diebus aliis ⁶et die septimo contemplabitur si obscurior fuerit lepra et non creverit in cute mundabit eum quia scabies est lavabitque homo vestimenta sua et mundus erit ⁷quod si postquam a sacerdote visus est et redditus munditiae iterum lepra creverit adducetur ad eum ⁸et inmunditiae condemnabitur ⁹plaga leprae si fuerit in homine adducetur ad sacerdotem ¹⁰et videbit eum cumque color albus in cute fuerit et capillorum mutarit aspectum ipsa quoque caro viva apparuerit ¹¹lepra vetustissima iudicabitur atque inolita cuti contaminabit itaque eum sacerdos et non recludet quia perspicue inmunditia est ¹²sin autem effloruerit discurrens lepra in cute et operuerit omnem carnem a capite usque ad pedes quicquid sub aspectu oculorum cadit ¹³considerabit eum sacerdos et teneri lepra mundissima iudicabit eo quod omnis in candorem versa sit et idcirco homo mundus erit ¹⁴quando vero caro vivens in eo apparuerit ¹⁵tunc sacerdotis iudicio polluetur et inter inmundos reputabitur caro enim viva si lepra aspergatur inmunda est ¹⁶quod si rursum versa fuerit in alborem et totum hominem operuerit ¹⁷considerabit eum sacerdos et mundum esse decernet ¹⁸caro et cutis in qua ulcus natum est et sanatum ¹⁹et in loco ulceris cicatrix apparuerit alba sive subrufa adducetur homo ad sacerdotem ²⁰qui cum viderit locum leprae humiliorem carne reliqua et pilos versos in candorem contaminabit eum plaga enim leprae orta est in ulcere ²¹quod si pilus coloris est pristini et cicatrix subobscura et vicina carne non est humilior recludet eum septem diebus ²²et siquidem creverit adiudicabit eum leprae ²³sin autem steterit in loco suo ulceris est cicatrix et homo mundus erit ²⁴caro et cutis quam ignis exuserit et sanata albam sive rufam habuerit cicatricem ²⁵considerabit eam sacerdos et ecce versa est in alborem et locus eius reliqua cute humilior contaminabit eum quia plaga leprae in cicatrice orta est ²⁶quod si pilorum color non fuerit inmutatus nec humilior plaga carne reliqua et ipsa leprae species fuerit subobscura recludet eum septem diebus ²⁷et die septimo contemplabitur si creverit in cute lepra contaminabit eum ²⁸sin autem in loco suo candor steterit non satis clarus plaga conbustionis est et idcirco mundabitur quia cicatrix est conbusturae ²⁹vir sive mulier in cuius capite vel barba germinarit lepra videbit eos sacerdos ³⁰et siquidem humilior fuerit locus carne reliqua et capillus flavus solitoque subtilior contaminabit eos quia lepra capitis ac barbae est ³¹sin autem viderit et locum maculae aequalem vicinae carni et capillum nigrum recludet eos septem diebus ³²et die septimo intuebitur si non creverit macula et capillus sui coloris est et locus plagae carni reliquae aequalis ³³radetur homo absque loco maculae et includetur septem diebus aliis ³⁴si die septimo visa fuerit stetisse plaga in loco suo nec humilior carne reliqua mundabit eum lotisque vestibus mundus erit ³⁵sin autem post emundationem rursus creverit macula in cute ³⁶non quaeret amplius utrum capillus in flavum colorem sit commutatus quia aperte inmundus est ³⁷porro si steterit macula et capilli nigri fuerint noverit hominem esse sanatum et confidenter eum pronuntiet mundum ³⁸vir et mulier in cuius cute candor apparuerit ³⁹intuebitur eos sacerdos si deprehenderit subobscurum alborem lucere in cute sciat non esse lepram sed maculam coloris candidi et hominem mundum ⁴⁰vir de cuius capite capilli fluunt calvus ac mundus est ⁴¹et si a fronte ceciderint pili recalvaster et mundus est ⁴²sin autem in calvitio sive in recalvatione albus vel rufus color fuerit exortus ⁴³et hoc sacerdos viderit condemnabit eum haut dubiae leprae quae orta est in calvitio ⁴⁴quicumque ergo maculatus fuerit lepra et separatus ad arbitrium sacerdotis ⁴⁵habebit vestimenta dissuta caput nudum os veste contectum contaminatum ac sordidum se clamabit ⁴⁶omni tempore quo leprosus est et inmundus solus habitabit extra castra ⁴⁷vestis lanea sive linea quae lepram habuerit ⁴⁸in stamine atque subtemine aut certe pellis vel quicquid ex pelle confectum est ⁴⁹si alba aut rufa macula fuerit infecta lepra reputabitur ostendeturque sacerdoti ⁵⁰qui consideratam recludet septem diebus ⁵¹et die septimo rursus aspiciens si crevisse deprehenderit lepra perseverans est pollutum iudicabit vestimentum et omne in quo fuerit inventa ⁵²et idcirco conburetur flammis ⁵³quod si eam viderit non crevisse ⁵⁴praecipiet et lavabunt id in quo lepra est recludetque illud septem diebus aliis ⁵⁵et cum viderit faciem quidem pristinam non reversam nec tamen crevisse lepram inmundum iudicabit et igne conburet eo quod infusa sit in superficie vestimenti vel per totum lepra ⁵⁶sin autem obscurior fuerit locus leprae postquam vestis est lota abrumpet eum et a solido dividet ⁵⁷quod si ultra apparuerit in his locis quae prius inmaculata erant lepra volatilis et vaga debet igne conburi ⁵⁸si cessaverit lavabit ea quae pura sunt secundo et munda erunt ⁵⁹ista est lex leprae vestimenti lanei et linei staminis atque subteminis omnisque supellectilis pelliciae quomodo mundari debeat vel contaminari

Chapter 14

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²hic est ritus leprosi quando mundandus est adducetur ad sacerdotem ³qui egressus e castris cum invenerit lepram esse mundatam ⁴praecipiet ei qui purificatur ut offerat pro se duos passeres vivos quos vesci licitum est et lignum cedrinum vermiculumque et hysopum ⁵et unum e passeribus immolari iubebit in vase fictili super aquas viventes ⁶alium autem vivum cum ligno cedrino et cocco et hysopo tinguet in sanguine passeris immolati ⁷quo asperget illum qui mundandus est septies ut iure purgetur et dimittet passerem vivum ut in agrum avolet ⁸cumque laverit homo vestimenta sua radet omnes pilos corporis et lavabitur aqua purificatusque ingredietur castra ita dumtaxat ut maneat extra tabernaculum suum septem diebus ⁹et die septimo radat capillos capitis barbamque et supercilia ac totius corporis pilos et lotis rursum vestibus et corpore ¹⁰die octavo adsumet duos agnos inmaculatos et ovem anniculam absque macula et tres decimas similae in sacrificium quae conspersa sit oleo et seorsum olei sextarium ¹¹cumque sacerdos purificans hominem statuerit eum et haec omnia coram Domino in ostio tabernaculi testimonii ¹²tollet agnum et offeret eum pro delicto oleique sextarium et oblatis ante Dominum omnibus ¹³immolabit agnum ubi immolari solet hostia pro peccato et holocaustum id est in loco sancto sicut enim pro peccato ita et pro delicto ad sacerdotem pertinet hostia sancta sanctorum est ¹⁴adsumensque sacerdos de sanguine hostiae quae immolata est pro delicto ponet super extremum auriculae dextrae eius qui mundatur et super pollices manus dextrae et pedis ¹⁵et de olei sextario mittet in manum suam sinistram ¹⁶tinguetque digitum dextrum in eo et asperget septies contra Dominum ¹⁷quod autem reliquum est olei in leva manu fundet super extremum auriculae dextrae eius qui mundatur et super pollices manus ac pedis dextri et super sanguinem qui fusus est pro delicto ¹⁸et super caput eius ¹⁹rogabitque pro eo coram Domino et faciet sacrificium pro peccato tunc immolabit holocaustum ²⁰et ponet illud in altari cum libamentis suis et homo rite mundabitur ²¹quod si pauper est et non potest manus eius invenire quae dicta sunt adsumet agnum pro delicto ad oblationem ut roget pro eo sacerdos decimamque partem similae conspersae oleo in sacrificium et olei sextarium ²²duosque turtures sive duos pullos columbae quorum sit unus pro peccato et alter in holocaustum ²³offeretque ea die octavo purificationis suae sacerdoti ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ²⁴qui suscipiens agnum pro delicto et sextarium olei levabit simul ²⁵immolatoque agno de sanguine eius ponet super extremum auriculae dextrae illius qui mundatur et super pollices manus eius ac pedis dextri ²⁶olei vero partem mittet in manum suam sinistram ²⁷in quo tinguens digitum dextrae manus asperget septies contra Dominum ²⁸tangetque extremum dextrae auriculae illius qui mundatur et pollices manus ac pedis dextri in loco sanguinis qui effusus est pro delicto ²⁹reliquam autem partem olei quae est in sinistra manu mittet super caput purificati ut placet pro eo Dominum ³⁰et turturem sive pullum columbae offeret ³¹unum pro delicto et alterum in holocaustum cum libamentis suis ³²hoc est sacrificium leprosi qui habere non potest omnia in emundationem sui ³³locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ³⁴cum ingressi fueritis terram Chanaan quam ego dabo vobis in possessionem si fuerit plaga leprae in aedibus ³⁵ibit cuius est domus nuntians sacerdoti et dicet quasi plaga leprae videtur mihi esse in domo mea ³⁶at ille praecipiet ut efferant universa de domo priusquam ingrediatur eam et videat utrum lepra sit ne inmunda fiant omnia quae in domo sunt intrabitque postea ut consideret domus lepram ³⁷et cum viderit in parietibus illius quasi valliculas pallore sive rubore deformes et humiliores superficie reliqua ³⁸egredietur ostium domus et statim claudet eam septem diebus ³⁹reversusque die septimo considerabit eam si invenerit crevisse lepram ⁴⁰iubebit erui lapides in quibus lepra est et proici eos extra civitatem in loco inmundo ⁴¹domum autem ipsam radi intrinsecus per circuitum et spargi pulverem rasurae extra urbem in loco inmundo ⁴²lapidesque alios reponi pro his qui ablati fuerint et luto alio liniri domum ⁴³sin autem postquam eruti sunt lapides et pulvis elatus et alia terra lita ⁴⁴ingressus sacerdos viderit reversam lepram et parietes aspersos maculis lepra est perseverans et inmunda domus ⁴⁵quam statim destruent et lapides eius ac ligna atque universum pulverem proicient extra oppidum in loco inmundo ⁴⁶qui intraverit domum quando clausa est inmundus erit usque ad vesperum ⁴⁷et qui dormierit in ea et comederit quippiam lavabit vestimenta sua ⁴⁸quod si introiens sacerdos viderit lepram non crevisse in domo postquam denuo lita est purificabit eam reddita sanitate ⁴⁹et in purificationem eius sumet duos passeres lignumque cedrinum et vermiculum atque hysopum ⁵⁰et immolato uno passere in vase fictili super aquas vivas ⁵¹tollet lignum cedrinum et hysopum et coccum et passerem vivum et intinguet omnia in sanguine passeris immolati atque in aquis viventibus et asperget domum septies ⁵²purificabitque eam tam in sanguine passeris quam in aquis viventibus et in passere vivo lignoque cedrino et hysopo atque vermiculo ⁵³cumque dimiserit passerem avolare in agrum libere orabit pro domo et iure mundabitur ⁵⁴ista est lex omnis leprae et percussurae ⁵⁵leprae vestium et domorum ⁵⁶cicatricis et erumpentium papularum lucentis maculae et in varias species coloribus inmutatis ⁵⁷ut possit sciri quo tempore mundum quid vel inmundum sit

Chapter 15

¹locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²loquimini filiis Israhel et dicite eis vir qui patitur fluxum seminis inmundus erit ³et tunc iudicabitur huic vitio subiacere cum per momenta singula adheserit carni illius atque concreverit foedus humor ⁴omne stratum in quo dormierit inmundum erit et ubicumque sederit ⁵si quis hominum tetigerit lectum eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ⁶si sederit ubi ille sederat et ipse lavabit vestimenta sua et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ⁷qui tetigerit carnem eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ⁸si salivam huiuscemodi homo iecerit super eum qui mundus est lavabit vestem suam et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ⁹sagma super quo sederit inmundum erit ¹⁰et quicquid sub eo fuerit qui fluxum seminis patitur pollutum erit usque ad vesperum qui portaverit horum aliquid lavabit vestem suam et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ¹¹omnis quem tetigerit qui talis est non lotis ante manibus lavabit vestimenta sua et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ¹²vas fictile quod tetigerit confringetur vas autem ligneum lavabitur aqua ¹³si sanatus fuerit qui huiuscemodi sustinet passionem numerabit septem dies post emundationem sui et lotis vestibus ac toto corpore in aquis viventibus erit mundus ¹⁴die autem octavo sumet duos turtures aut duos pullos columbae et veniet in conspectu Domini ad ostium tabernaculi testimonii dabitque eos sacerdoti ¹⁵qui faciet unum pro peccato et alterum in holocaustum rogabitque pro eo coram Domino ut emundetur a fluxu seminis sui ¹⁶vir de quo egreditur semen coitus lavabit aqua omne corpus suum et inmundus erit usque ad vesperum ¹⁷vestem et pellem quam habuerit lavabit aqua et inmunda erit usque ad vesperum ¹⁸mulier cum qua coierit lavabitur aqua et inmunda erit usque ad vesperum ¹⁹mulier quae redeunte mense patitur fluxum sanguinis septem diebus separabitur ²⁰omnis qui tetigerit eam inmundus erit usque ad vesperum ²¹et in quo dormierit vel sederit diebus separationis suae polluetur ²²qui tetigerit lectum eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ²³omne vas super quo illa sederit quisquis adtigerit lavabit vestimenta sua et lotus aqua pollutus erit usque ad vesperum ²⁴si coierit cum ea vir tempore sanguinis menstrualis inmundus erit septem diebus et omne stratum in quo dormierit polluetur ²⁵mulier quae patitur multis diebus fluxum sanguinis non in tempore menstruali vel quae post menstruum sanguinem fluere non cessat quamdiu huic subiacet passioni inmunda erit quasi sit in tempore menstruo ²⁶omne stratum in quo dormierit et vas in quo sederit pollutum erit ²⁷quicumque tetigerit eam lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ²⁸si steterit sanguis et fluere cessarit numerabit septem dies purificationis suae ²⁹et octavo die offeret pro se sacerdoti duos turtures vel duos pullos columbae ad ostium tabernaculi testimonii ³⁰qui unum faciet pro peccato et alterum in holocaustum rogabitque pro ea coram Domino et pro fluxu inmunditiae eius ³¹docebitis ergo filios Israhel ut caveant inmunditiam et non moriantur in sordibus suis cum polluerint tabernaculum meum quod est inter eos ³²ista est lex eius qui patitur fluxum seminis et qui polluitur coitu ³³et quae menstruis temporibus separatur vel quae iugi fluit sanguine et hominis qui dormierit cum ea

Chapter 16

¹locutusque est Dominus ad Mosen post mortem duum filiorum Aaron quando offerentes ignem alienum interfecti sunt ²et praecepit ei dicens loquere ad Aaron fratrem tuum ne omni tempore ingrediatur sanctuarium quod est intra velum coram propitiatorio quo tegitur arca ut non moriatur quia in nube apparebo super oraculum ³nisi haec ante fecerit vitulum offeret pro peccato et arietem in holocaustum ⁴tunica linea vestietur feminalibus lineis verecunda celabit accingetur zona linea cidarim lineam inponet capiti haec enim vestimenta sunt sancta quibus cunctis cum lotus fuerit induetur ⁵suscipietque ab universa multitudine filiorum Israhel duos hircos pro peccato et unum arietem in holocaustum ⁶cumque obtulerit vitulum et oraverit pro se et pro domo sua ⁷duos hircos stare faciet coram Domino in ostio tabernaculi testimonii ⁸mittens super utrumque sortem unam Domino et alteram capro emissario ⁹cuius sors exierit Domino offeret illum pro peccato ¹⁰cuius autem in caprum emissarium statuet eum vivum coram Domino ut fundat preces super eo et emittat illum in solitudinem ¹¹his rite celebratis offeret vitulum et rogans pro se et pro domo sua immolabit eum ¹²adsumptoque turibulo quod de prunis altaris impleverit et hauriens manu conpositum thymiama in incensum ultra velum intrabit in sancta ¹³ut positis super ignem aromatibus nebula eorum et vapor operiat oraculum quod est super testimonium et non moriatur ¹⁴tollet quoque de sanguine vituli et asperget digito septies contra propitiatorium ad orientem ¹⁵cumque mactaverit hircum pro peccato populi inferet sanguinem eius intra velum sicut praeceptum est de sanguine vituli ut aspergat e regione oraculi ¹⁶et expiet sanctuarium ab inmunditiis filiorum Israhel et a praevaricationibus eorum cunctisque peccatis iuxta hunc ritum faciet tabernaculo testimonii quod fixum est inter eos in medio sordium habitationis eorum ¹⁷nullus hominum sit in tabernaculo quando pontifex ingreditur sanctuarium ut roget pro se et pro domo sua et pro universo coetu Israhel donec egrediatur ¹⁸cum autem exierit ad altare quod coram Domino est oret pro se et sumptum sanguinem vituli atque hirci fundat super cornua eius per gyrum ¹⁹aspergensque digito septies expiet et sanctificet illud ab inmunditiis filiorum Israhel ²⁰postquam emundarit sanctuarium et tabernaculum et altare tunc offerat hircum viventem ²¹et posita utraque manu super caput eius confiteatur omnes iniquitates filiorum Israhel et universa delicta atque peccata eorum quae inprecans capiti eius emittet illum per hominem paratum in desertum ²²cumque portaverit hircus omnes iniquitates eorum in terram solitariam et dimissus fuerit in deserto ²³revertetur Aaron in tabernaculum testimonii et depositis vestibus quibus prius indutus erat cum intraret sanctuarium relictisque ibi ²⁴lavabit carnem suam in loco sancto indueturque vestimentis suis et postquam egressus obtulerit holocaustum suum ac plebis rogabit tam pro se quam pro populo ²⁵et adipem qui oblatus est pro peccatis adolebit super altare ²⁶ille vero qui dimiserit caprum emissarium lavabit vestimenta sua et corpus aqua et sic ingredietur in castra ²⁷vitulum autem et hircum qui pro peccato fuerant immolati et quorum sanguis inlatus est ut in sanctuario expiatio conpleretur asportabunt foras castra et conburent igni tam pelles quam carnes eorum et fimum ²⁸et quicumque conbuserit ea lavabit vestimenta sua et carnem aqua et sic ingredietur in castra ²⁹eritque hoc vobis legitimum sempiternum mense septimo decima die mensis adfligetis animas vestras nullumque facietis opus sive indigena sive advena qui peregrinatur inter vos ³⁰in hac die expiatio erit vestri atque mundatio ab omnibus peccatis vestris coram Domino mundabimini ³¹sabbatum enim requietionis est et adfligetis animas vestras religione perpetua ³²expiabit autem sacerdos qui unctus fuerit et cuius initiatae manus ut sacerdotio fungatur pro patre suo indueturque stola linea et vestibus sanctis ³³et expiabit sanctuarium et tabernaculum testimonii atque altare sacerdotes quoque et universum populum ³⁴eritque hoc vobis legitimum sempiternum ut oretis pro filiis Israhel et pro cunctis peccatis eorum semel in anno fecit igitur sicut praeceperat Dominus Mosi

Chapter 17

¹et locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere Aaron et filiis eius et cunctis filiis Israhel et dices ad eos iste est sermo quem mandavit Dominus dicens ³homo quilibet de domo Israhel si occiderit bovem aut ovem sive capram in castris vel extra castra ⁴et non obtulerit ad ostium tabernaculi oblationem Domino sanguinis reus erit quasi sanguinem fuderit sic peribit de medio populi sui ⁵ideo offerre debent sacerdoti filii Israhel hostias suas quas occidunt in agro ut sanctificentur Domino ante ostium tabernaculi testimonii et immolent eas hostias pacificas Domino ⁶fundetque sacerdos sanguinem super altare Domini ad ostium tabernaculi testimonii et adolebit adipem in odorem suavitatis Domino ⁷et nequaquam ultra immolabunt hostias suas daemonibus cum quibus fornicati sunt legitimum sempiternum erit illis et posteris eorum ⁸et ad ipsos dices homo de domo Israhel et de advenis qui peregrinantur apud vos qui obtulerit holocaustum sive victimam ⁹et ad ostium tabernaculi testimonii non adduxerit eam ut offeratur Domino interibit de populo suo ¹⁰homo quilibet de domo Israhel et de advenis qui peregrinantur inter eos si comederit sanguinem obfirmabo faciem meam contra animam illius et disperdam eam de populo suo ¹¹quia anima carnis in sanguine est et ego dedi illum vobis ut super altare in eo expietis pro animabus vestris et sanguis pro animae piaculo sit ¹²idcirco dixi filiis Israhel omnis anima ex vobis non comedet sanguinem nec ex advenis qui peregrinantur inter vos ¹³homo quicumque de filiis Israhel et de advenis qui peregrinantur apud vos si venatione atque aucupio ceperit feram vel avem quibus vesci licitum est fundat sanguinem eius et operiat illum terra ¹⁴anima enim omnis carnis in sanguine est unde dixi filiis Israhel sanguinem universae carnis non comedetis quia anima carnis in sanguine est et quicumque comederit illum interibit ¹⁵anima quae comederit morticinum vel captum a bestia tam de indigenis quam de advenis lavabit vestes suas et semet ipsum aqua et contaminatus erit usque ad vesperum et hoc ordine mundus fiet ¹⁶quod si non laverit vestimenta sua nec corpus portabit iniquitatem suam

Chapter 18

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel et dices ad eos ego Dominus Deus vester ³iuxta consuetudinem terrae Aegypti in qua habitastis non facietis et iuxta morem regionis Chanaan ad quam ego introducturus sum vos non agetis nec in legitimis eorum ambulabitis ⁴facietis iudicia mea et praecepta servabitis et ambulabitis in eis ego Dominus Deus vester ⁵custodite leges meas atque iudicia quae faciens homo vivet in eis ego Dominus ⁶omnis homo ad proximam sanguinis sui non accedet ut revelet turpitudinem eius ego Dominus ⁷turpitudinem patris et turpitudinem matris tuae non discoperies mater tua est non revelabis turpitudinem eius ⁸turpitudinem uxoris patris tui non discoperies turpitudo enim patris tui est ⁹turpitudinem sororis tuae ex patre sive ex matre quae domi vel foris genita est non revelabis ¹⁰turpitudinem filiae filii tui vel neptis ex filia non revelabis quia turpitudo tua est ¹¹turpitudinem filiae uxoris patris tui quam peperit patri tuo et est soror tua non revelabis ¹²turpitudinem sororis patris tui non discoperies quia caro est patris tui ¹³turpitudinem sororis matris tuae non revelabis eo quod caro sit matris tuae ¹⁴turpitudinem patrui tui non revelabis nec accedes ad uxorem eius quae tibi adfinitate coniungitur ¹⁵turpitudinem nurus tuae non revelabis quia uxor filii tui est nec discoperies ignominiam eius ¹⁶turpitudinem uxoris fratris tui non revelabis quia turpitudo fratris tui est ¹⁷turpitudinem uxoris tuae et filiae eius non revelabis filiam filii eius et filiam filiae illius non sumes ut reveles ignominiam eius quia caro illius sunt et talis coitus incestus est ¹⁸sororem uxoris tuae in pelicatum illius non accipies nec revelabis turpitudinem eius adhuc illa vivente ¹⁹ad mulierem quae patitur menstrua non accedes nec revelabis foeditatem eius ²⁰cum uxore proximi tui non coibis nec seminis commixtione maculaberis ²¹de semine tuo non dabis ut consecretur idolo Moloch nec pollues nomen Dei tui ego Dominus ²²cum masculo non commisceberis coitu femineo quia abominatio est ²³cum omni pecore non coibis nec maculaberis cum eo mulier non subcumbet iumento nec miscebitur ei quia scelus est ²⁴ne polluamini in omnibus his quibus contaminatae sunt universae gentes quas ego eiciam ante conspectum vestrum ²⁵et quibus polluta est terra cuius ego scelera visitabo ut evomat habitatores suos ²⁶custodite legitima mea atque iudicia et non faciat ex omnibus abominationibus istis tam indigena quam colonus qui peregrinatur apud vos ²⁷omnes enim execrationes istas fecerunt accolae terrae qui fuerunt ante vos et polluerunt eam ²⁸cavete ergo ne et vos similiter evomat cum paria feceritis sicut evomuit gentem quae fuit ante vos ²⁹omnis anima quae fecerit de abominationibus his quippiam peribit de medio populi sui ³⁰custodite mandata mea nolite facere quae fecerunt hii qui fuerunt ante vos et ne polluamini in eis ego Dominus Deus vester

Chapter 19

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere ad omnem coetum filiorum Israhel et dices ad eos sancti estote quia ego sanctus sum Dominus Deus vester ³unusquisque matrem et patrem suum timeat sabbata mea custodite ego Dominus Deus vester ⁴nolite converti ad idola nec deos conflatiles faciatis vobis ego Dominus Deus vester ⁵si immolaveritis hostiam pacificorum Domino ut sit placabilis ⁶eo die quo fuerit immolata comedetis eam et die altero quicquid autem residuum fuerit in diem tertium igne conburetis ⁷si quis post biduum comederit ex ea profanus erit et impietatis reus ⁸portabit iniquitatem suam quia sanctum Domini polluit et peribit anima illa de populo suo ⁹cum messueris segetes terrae tuae non tondebis usque ad solum superficiem terrae nec remanentes spicas colliges ¹⁰neque in vinea tua racemos et grana decidentia congregabis sed pauperibus et peregrinis carpenda dimittes ego Dominus Deus vester ¹¹non facietis furtum non mentiemini nec decipiet unusquisque proximum suum ¹²non peierabis in nomine meo nec pollues nomen Dei tui ego Dominus ¹³non facies calumniam proximo tuo nec vi opprimes eum non morabitur opus mercennarii apud te usque mane ¹⁴non maledices surdo nec coram caeco pones offendiculum sed timebis Deum tuum quia ego sum Dominus ¹⁵non facies quod iniquum est nec iniuste iudicabis nec consideres personam pauperis nec honores vultum potentis iuste iudica proximo tuo ¹⁶non eris criminator et susurro in populis non stabis contra sanguinem proximi tui ego Dominus ¹⁷ne oderis fratrem tuum in corde tuo sed publice argue eum ne habeas super illo peccatum ¹⁸non quaeres ultionem nec memor eris iniuriae civium tuorum diliges amicum tuum sicut temet ipsum ego Dominus ¹⁹leges meas custodite iumenta tua non facies coire cum alterius generis animantibus agrum non seres diverso semine veste quae ex duobus texta est non indueris ²⁰homo si dormierit cum muliere coitu seminis quae sit ancilla etiam nubilis et tamen pretio non redempta nec libertate donata vapulabunt ambo et non morientur quia non fuit libera ²¹pro delicto autem suo offeret Domino ad ostium tabernaculi testimonii arietem ²²orabitque pro eo sacerdos et pro delicto eius coram Domino et repropitiabitur ei dimitteturque peccatum ²³quando ingressi fueritis terram et plantaveritis in ea ligna pomifera auferetis praeputia eorum poma quae germinant inmunda erunt vobis nec edetis ex eis ²⁴quarto anno omnis fructus eorum sanctificabitur laudabilis Domino ²⁵quinto autem anno comedetis fructus congregantes poma quae proferunt ego Dominus Deus vester ²⁶non comedetis cum sanguine non augurabimini nec observabitis somnia ²⁷neque in rotundum adtondebitis comam nec radatis barbam ²⁸et super mortuo non incidetis carnem vestram neque figuras aliquas et stigmata facietis vobis ego Dominus ²⁹ne prostituas filiam tuam et contaminetur terra et impleatur piaculo ³⁰sabbata mea custodite et sanctuarium meum metuite ego Dominus ³¹ne declinetis ad magos nec ab ariolis aliquid sciscitemini ut polluamini per eos ego Dominus Deus vester ³²coram cano capite consurge et honora personam senis et time Deum tuum ego sum Dominus ³³si habitaverit advena in terra vestra et moratus fuerit inter vos ne exprobretis ei ³⁴sed sit inter vos quasi indigena et diligetis eum quasi vosmet ipsos fuistis enim et vos advenae in terra Aegypti ego Dominus Deus vester ³⁵nolite facere iniquum aliquid in iudicio in regula in pondere in mensura ³⁶statera iusta et aequa sint pondera iustus modius aequusque sextarius ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ³⁷custodite omnia praecepta mea et universa iudicia et facite ea ego Dominus

Chapter 20

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²haec loqueris filiis Israhel homo de filiis Israhel et de advenis qui habitant in Israhel si quis dederit de semine suo idolo Moloch morte moriatur populus terrae lapidabit eum ³et ego ponam faciem meam contra illum succidamque eum de medio populi sui eo quod dederit de semine suo Moloch et contaminaverit sanctuarium meum ac polluerit nomen sanctum meum ⁴quod si neglegens populus terrae et quasi parvipendens imperium meum dimiserit hominem qui dederit de semine suo Moloch nec voluerit eum occidere ⁵ponam faciem meam super hominem illum et cognationem eius succidamque et ipsum et omnes qui consenserunt ei ut fornicarentur cum Moloch de medio populi sui ⁶anima quae declinaverit ad magos et ariolos et fornicata fuerit cum eis ponam faciem meam contra eam et interficiam illam de medio populi sui ⁷sanctificamini et estote sancti quia ego Dominus Deus vester ⁸custodite praecepta mea et facite ea ego Dominus qui sanctifico vos ⁹qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur patri matrique maledixit sanguis eius sit super eum ¹⁰si moechatus quis fuerit cum uxore alterius et adulterium perpetrarit cum coniuge proximi sui morte moriantur et moechus et adultera ¹¹qui dormierit cum noverca sua et revelaverit ignominiam patris sui morte moriantur ambo sanguis eorum sit super eos ¹²si quis dormierit cum nuru sua uterque moriantur quia scelus operati sunt sanguis eorum sit super eos ¹³qui dormierit cum masculo coitu femineo uterque operati sunt nefas morte moriantur sit sanguis eorum super eos ¹⁴qui supra uxorem filiam duxerit matrem eius scelus operatus est vivus ardebit cum eis nec permanebit tantum nefas in medio vestri ¹⁵qui cum iumento et pecore coierit morte moriatur pecus quoque occidite ¹⁶mulier quae subcubuerit cuilibet iumento simul interficietur cum eo sanguis eorum sit super eos ¹⁷qui acceperit sororem suam filiam patris sui vel filiam matris suae et viderit turpitudinem eius illaque conspexerit fratris ignominiam nefariam rem operati sunt occidentur in conspectu populi sui eo quod turpitudinem suam mutuo revelarint et portabunt iniquitatem suam ¹⁸qui coierit cum muliere in fluxu menstruo et revelaverit turpitudinem eius ipsaque aperuerit fontem sanguinis sui interficientur ambo de medio populi sui ¹⁹turpitudinem materterae tuae et amitae tuae non discoperies qui hoc fecerit ignominiam carnis suae nudavit portabunt ambo iniquitatem suam ²⁰qui coierit cum uxore patrui vel avunculi sui et revelaverit ignominiam cognationis suae portabunt ambo peccatum suum absque liberis morientur ²¹qui duxerit uxorem fratris sui rem facit inlicitam turpitudinem fratris sui revelavit absque filiis erunt ²²custodite leges meas atque iudicia et facite ea ne et vos evomat terra quam intraturi estis et habitaturi ²³nolite ambulare in legitimis nationum quas ego expulsurus sum ante vos omnia enim haec fecerunt et abominatus sum eos ²⁴vobis autem loquor possidete terram eorum quam dabo vobis in hereditatem terram fluentem lacte et melle ego Dominus Deus vester qui separavi vos a ceteris populis ²⁵separate ergo et vos iumentum mundum ab inmundo et avem mundam ab inmunda ne polluatis animas vestras in pecore et in avibus et cunctis quae moventur in terra et quae vobis ostendi esse polluta ²⁶eritis sancti mihi quia sanctus ego sum Dominus et separavi vos a ceteris populis ut essetis mei ²⁷vir sive mulier in quibus pythonicus vel divinationis fuerit spiritus morte moriantur lapidibus obruent eos sanguis eorum sit super illos

Chapter 21

¹dixit quoque Dominus ad Mosen loquere ad sacerdotes filios Aaron et dices eis ne contaminetur sacerdos in mortibus civium suorum ²nisi tantum in consanguineis ac propinquis id est super matre et patre et filio ac filia fratre quoque ³et sorore virgine quae non est nupta viro ⁴sed nec in principe populi sui contaminabitur ⁵non radent caput nec barbam neque in carnibus suis facient incisuras ⁶sancti erunt Deo suo et non polluent nomen eius incensum enim Domini et panes Dei sui offerunt et ideo sancti erunt ⁷scortum et vile prostibulum non ducet uxorem nec eam quae repudiata est a marito quia consecratus est Deo suo ⁸et panes propositionis offert sit ergo sanctus quia et ego sanctus sum Dominus qui sanctifico vos ⁹sacerdotis filia si deprehensa fuerit in stupro et violaverit nomen patris sui flammis exuretur ¹⁰pontifex id est sacerdos maximus inter fratres suos super cuius caput fusum est unctionis oleum et cuius manus in sacerdotio consecratae sunt vestitusque est sanctis vestibus caput suum non discoperiet vestimenta non scindet ¹¹et ad omnem mortuum non ingredietur omnino super patre quoque suo et matre non contaminabitur ¹²nec egredietur de sanctis ne polluat sanctuarium Domini quia oleum sanctae unctionis Dei sui super eum est ego Dominus ¹³virginem ducet uxorem ¹⁴viduam et repudiatam et sordidam atque meretricem non accipiet sed puellam de populo suo ¹⁵ne commisceat stirpem generis sui vulgo gentis suae quia ego Dominus qui sanctifico eum ¹⁶locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁷loquere ad Aaron homo de semine tuo per familias qui habuerit maculam non offeret panes Deo suo ¹⁸nec accedet ad ministerium eius si caecus fuerit si claudus si vel parvo vel grandi et torto naso ¹⁹si fracto pede si manu ²⁰si gibbus si lippus si albuginem habens in oculo si iugem scabiem si inpetiginem in corpore vel hirniosus ²¹omnis qui habuerit maculam de semine Aaron sacerdotis non accedet offerre hostias Domino nec panes Deo suo ²²vescetur tamen panibus qui offeruntur in sanctuario ²³ita dumtaxat ut intra velum non ingrediatur nec accedat ad altare quia maculam habet et contaminare non debet sanctuarium meum ego Dominus qui sanctifico eos ²⁴locutus est ergo Moses ad Aaron et filios eius et ad omnem Israhel cuncta quae sibi fuerant imperata

Chapter 22

¹locutus quoque est Dominus ad Mosen dicens ²loquere ad Aaron et ad filios eius ut caveant ab his quae consecrata sunt filiorum Israhel et non contaminent nomen sanctificatorum mihi quae ipsi offerunt ego Dominus ³dic ad eos et ad posteros eorum omnis homo qui accesserit de stirpe vestra ad ea quae consecrata sunt et quae obtulerunt filii Israhel Domino in quo est inmunditia peribit coram Domino ego sum Dominus ⁴homo de semine Aaron qui fuerit leprosus aut patiens fluxum seminis non vescetur de his quae sanctificata sunt mihi donec sanetur qui tetigerit inmundum super mortuo et ex quo egreditur semen quasi coitus ⁵et qui tangit reptile et quodlibet inmundum cuius tactus est sordidus ⁶inmundus erit usque ad vesperum et non vescetur his quae sanctificata sunt sed cum laverit carnem suam aqua ⁷et occubuerit sol tunc mundatus vescetur de sanctificatis quia cibus illius est ⁸morticinum et captum a bestia non comedent nec polluentur in eis ego sum Dominus ⁹custodient praecepta mea ut non subiaceant peccato et moriantur in sanctuario cum polluerint illud ego Dominus qui sanctifico eos ¹⁰omnis alienigena non comedet de sanctificatis inquilinus sacerdotis et mercennarius non vescentur ex eis ¹¹quem autem sacerdos emerit et qui vernaculus domus eius fuerit hii comedent ex eis ¹²si filia sacerdotis cuilibet ex populo nupta fuerit de his quae sanctificata sunt et de primitiis non vescetur ¹³sin autem vidua vel repudiata et absque liberis reversa fuerit ad domum patris sui sicut puella consuerat aletur cibis patris sui omnis alienigena comedendi ex eis non habet potestatem ¹⁴qui comederit de sanctificatis per ignorantiam addet quintam partem cum eo quod comedit et dabit sacerdoti in sanctuarium ¹⁵nec contaminabunt sanctificata filiorum Israhel quae offerunt Domino ¹⁶ne forte sustineant iniquitatem delicti sui cum sanctificata comederint ego Dominus qui sanctifico eos ¹⁷locutus est Dominus ad Mosen dicens ¹⁸loquere ad Aaron et filios eius et ad omnes filios Israhel dicesque ad eos homo de domo Israhel et de advenis qui habitant apud vos qui obtulerit oblationem suam vel vota solvens vel sponte offerens quicquid illud obtulerit in holocaustum Domini ¹⁹ut offeratur per vos masculus inmaculatus erit ex bubus et ex ovibus et ex capris ²⁰si maculam habuerit non offeretis neque erit acceptabile ²¹homo qui obtulerit victimam pacificorum Domino vel vota solvens vel sponte offerens tam de bubus quam de ovibus inmaculatum offeret ut acceptabile sit omnis macula non erit in eo ²²si caecum fuerit si fractum si cicatricem habens si papulas aut scabiem vel inpetiginem non offeretis ea Domino neque adolebitis ex eis super altare Domini ²³bovem et ovem aure et cauda amputatis voluntarie offerre potes votum autem ex his solvi non potest ²⁴omne animal quod vel contritis vel tunsis vel sectis ablatisque testiculis est non offeretis Domino et in terra vestra hoc omnino ne faciatis ²⁵de manu alienigenae non offeretis panes Deo vestro et quicquid aliud dare voluerint quia corrupta et maculata sunt omnia non suscipietis ea ²⁶locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²⁷bos ovis et capra cum genita fuerint septem diebus erunt sub ubere matris suae die autem octavo et deinceps offerri poterunt Domino ²⁸sive illa bos sive ovis non immolabuntur una die cum fetibus suis ²⁹si immolaveritis hostiam pro gratiarum actione Domino ut possit esse placabilis ³⁰eodem die comedetis eam non remanebit quicquam in mane alterius diei ego Dominus ³¹custodite mandata mea et facite ea ego Dominus ³²ne polluatis nomen meum sanctum ut sanctificer in medio filiorum Israhel ego Dominus qui sanctifico vos ³³et eduxi de terra Aegypti ut essem vobis in Deum ego Dominus

Chapter 23

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel et dices ad eos hae sunt feriae Domini quas vocabitis sanctas ³sex diebus facietis opus dies septimus quia sabbati requies est vocabitur sanctus omne opus non facietis in eo sabbatum Domini est in cunctis habitationibus vestris ⁴hae sunt ergo feriae Domini sanctae quas celebrare debetis temporibus suis ⁵mense primo quartadecima die mensis ad vesperum phase Domini est ⁶et quintadecima die mensis huius sollemnitas azymorum Domini est septem diebus azyma comedetis ⁷dies primus erit vobis celeberrimus sanctusque omne opus servile non facietis in eo ⁸sed offeretis sacrificium in igne Domino septem diebus dies autem septimus erit celebrior et sanctior nullumque servile opus fiet in eo ⁹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁰loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem ¹¹qui elevabit fasciculum coram Domino ut acceptabile sit pro vobis altero die sabbati et sanctificabit illum ¹²atque in eodem die quo manipulus consecratur caedetur agnus inmaculatus anniculus in holocaustum Domini ¹³et libamenta offerentur cum eo duae decimae similae conspersae oleo in incensum Domini odoremque suavissimum liba quoque vini quarta pars hin ¹⁴panem et pulentam et pultes non comedetis ex segete usque ad diem qua offeratis ex ea Deo vestro praeceptum est sempiternum in generationibus cunctisque habitaculis vestris ¹⁵numerabitis ergo ab altero die sabbati in quo obtulistis manipulum primitiarum septem ebdomadas plenas ¹⁶usque ad alteram diem expletionis ebdomadae septimae id est quinquaginta dies et sic offeretis sacrificium novum Domino ¹⁷ex omnibus habitaculis vestris panes primitiarum duos de duabus decimis similae fermentatae quos coquetis in primitias Domini ¹⁸offeretisque cum panibus septem agnos inmaculatos anniculos et vitulum de armento unum et arietes duos et erunt in holocausto cum libamentis suis in odorem suavissimum Domino ¹⁹facietis et hircum pro peccato duosque agnos anniculos hostias pacificorum ²⁰cumque elevaverit eos sacerdos cum panibus primitiarum coram Domino cedent in usum eius ²¹et vocabitis hunc diem celeberrimum atque sanctissimum omne opus servile non facietis in eo legitimum sempiternum erit in cunctis habitaculis et generationibus vestris ²²postquam autem messueritis segetem terrae vestrae non secabitis eam usque ad solum nec remanentes spicas colligetis sed pauperibus et peregrinis dimittetis eas ego Dominus Deus vester ²³locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²⁴loquere filiis Israhel mense septimo prima die mensis erit vobis sabbatum memorabile clangentibus tubis et vocabitur sanctum ²⁵omne opus servile non facietis in eo et offeretis holocaustum Domino ²⁶locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²⁷decimo die mensis huius septimi dies expiationum erit celeberrimus et vocabitur sanctus adfligetisque animas vestras in eo et offeretis holocaustum Domino ²⁸omne opus non facietis in tempore diei huius quia dies propitiationis est ut propitietur vobis Dominus Deus vester ²⁹omnis anima quae adflicta non fuerit die hoc peribit de populis suis ³⁰et quae operis quippiam fecerit delebo eam de populo suo ³¹nihil ergo operis facietis in eo legitimum sempiternum erit vobis in cunctis generationibus et habitationibus vestris ³²sabbatum requietionis est adfligetis animas vestras die nono mensis a vespero usque ad vesperum celebrabitis sabbata vestra ³³et locutus est Dominus ad Mosen dicens ³⁴loquere filiis Israhel a quintodecimo die mensis huius septimi erunt feriae tabernaculorum septem diebus Domino ³⁵dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus omne opus servile non facietis ³⁶et septem diebus offeretis holocausta Domino dies quoque octavus erit celeberrimus atque sanctissimus et offeretis holocaustum Domino est enim coetus atque collectae omne opus servile non facietis in eo ³⁷hae sunt feriae Domini quas vocabitis celeberrimas et sanctissimas offeretisque in eis oblationes Domino holocausta et libamenta iuxta ritum uniuscuiusque diei ³⁸exceptis sabbatis Domini donisque vestris et quae offertis ex voto vel quae sponte tribuitis Domino ³⁹a quintodecimo ergo die mensis septimi quando congregaveritis omnes fructus terrae vestrae celebrabitis ferias Domini septem diebus die primo et die octavo erit sabbatum id est requies ⁴⁰sumetisque vobis die primo fructus arboris pulcherrimae spatulasque palmarum et ramos ligni densarum frondium et salices de torrente et laetabimini coram Domino Deo vestro ⁴¹celebrabitisque sollemnitatem eius septem diebus per annum legitimum sempiternum erit in generationibus vestris mense septimo festa celebrabitis ⁴²et habitabitis in umbraculis septem diebus omnis qui de genere est Israhel manebit in tabernaculis ⁴³ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare fecerim filios Israhel cum educerem eos de terra Aegypti ego Dominus Deus vester ⁴⁴locutusque est Moses super sollemnitatibus Domini ad filios Israhel

Chapter 24

¹et locutus est Dominus ad Mosen dicens ²praecipe filiis Israhel ut adferant tibi oleum de olivis purissimum ac lucidum ad concinnandas lucernas iugiter ³extra velum testimonii in tabernaculo foederis ponetque eas Aaron a vespere usque in mane coram Domino cultu rituque perpetuo in generationibus vestris ⁴super candelabro mundissimo ponentur semper in conspectu Domini ⁵accipies quoque similam et coques ex ea duodecim panes qui singuli habebunt duas decimas ⁶quorum senos altrinsecus super mensam purissimam coram Domino statues ⁷et pones super eos tus lucidissimum ut sit panis in monumentum oblationis Domini ⁸per singula sabbata mutabuntur coram Domino suscepti a filiis Israhel foedere sempiterno ⁹eruntque Aaron et filiorum eius ut comedant eos in loco sancto quia sanctum sanctorum est de sacrificiis Domini iure perpetuo ¹⁰ecce autem egressus filius mulieris israhelitis quem pepererat de viro aegyptio inter filios Israhel iurgatus est in castris cum viro israhelite ¹¹cumque blasphemasset nomen et maledixisset ei adductus est ad Mosen vocabatur autem mater eius Salumith filia Dabri de tribu Dan ¹²miseruntque eum in carcerem donec nossent quid iuberet Dominus ¹³qui locutus est ad Mosen ¹⁴dicens educ blasphemum extra castra et ponant omnes qui audierunt manus suas super caput eius et lapidet eum populus universus ¹⁵et ad filios Israhel loqueris homo qui maledixerit Deo suo portabit peccatum suum ¹⁶et qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur lapidibus opprimet eum omnis multitudo sive ille civis seu peregrinus fuerit qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur ¹⁷qui percusserit et occiderit hominem morte moriatur ¹⁸qui percusserit animal reddat vicarium id est animam pro anima ¹⁹qui inrogaverit maculam cuilibet civium suorum sicut fecit fiet ei ²⁰fracturam pro fractura oculum pro oculo dentem pro dente restituet qualem inflixerit maculam talem sustinere cogetur ²¹qui percusserit iumentum reddet aliud qui percusserit hominem punietur ²²aequum iudicium sit inter vos sive peregrinus sive civis peccaverit quia ego sum Dominus Deus vester ²³locutusque est Moses ad filios Israhel et eduxerunt eum qui blasphemaverat extra castra ac lapidibus oppresserunt feceruntque filii Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi

Chapter 25

¹locutusque est Dominus ad Mosen in monte Sinai dicens ²loquere filiis Israhel et dices ad eos quando ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis sabbatizet sabbatum Domini ³sex annis seres agrum tuum et sex annis putabis vineam tuam colligesque fructus eius ⁴septimo autem anno sabbatum erit terrae requietionis Domini agrum non seres et vineam non putabis ⁵quae sponte gignit humus non metes et uvas primitiarum tuarum non colliges quasi vindemiam annus enim requietionis terrae est ⁶sed erunt vobis in cibum tibi et servo tuo ancillae et mercennario tuo et advenae qui peregrinantur apud te ⁷iumentis tuis et pecoribus omnia quae nascuntur praebebunt cibum ⁸numerabis quoque tibi septem ebdomades annorum id est septem septies quae simul faciunt annos quadraginta novem ⁹et clanges bucina mense septimo decima die mensis propitiationis tempore in universa terra vestra ¹⁰sanctificabisque annum quinquagesimum et vocabis remissionem cunctis habitatoribus terrae tuae ipse est enim iobeleus revertetur homo ad possessionem suam et unusquisque rediet ad familiam pristinam ¹¹quia iobeleus est et quinquagesimus annus non seretis neque metetis sponte in agro nascentia et primitias vindemiae non colligetis ¹²ob sanctificationem iobelei sed statim ablata comedetis ¹³anno iobelei redient omnes ad possessiones suas ¹⁴quando vendes quippiam civi tuo vel emes ab eo ne contristes fratrem tuum sed iuxta numerum annorum iobelei emes ab eo ¹⁵et iuxta supputationem frugum vendet tibi ¹⁶quanto plus anni remanserint post iobeleum tanto crescet et pretium et quanto minus temporis numeraveris tanto minoris et emptio constabit tempus enim frugum vendet tibi ¹⁷nolite adfligere contribules vestros sed timeat unusquisque Deum suum quia ego Dominus Deus vester ¹⁸facite praecepta mea et iudicia custodite et implete ea ut habitare possitis in terra absque ullo pavore ¹⁹et gignat vobis humus fructus suos quibus vescamini usque ad saturitatem nullius impetum formidantes ²⁰quod si dixeritis quid comedemus anno septimo si non seruerimus neque collegerimus fruges nostras ²¹dabo benedictionem meam vobis anno sexto et faciet fructus trium annorum ²²seretisque anno octavo et comedetis veteres fruges usque ad nonum annum donec nova nascantur edetis vetera ²³terra quoque non veniet in perpetuum quia mea est et vos advenae et coloni mei estis ²⁴unde cuncta regio possessionis vestrae sub redemptionis condicione vendetur ²⁵si adtenuatus frater tuus vendiderit possessiunculam suam et voluerit propinquus eius potest redimere quod ille vendiderat ²⁶sin autem non habuerit proximum et ipse pretium ad redimendum potuerit invenire ²⁷conputabuntur fructus ex eo tempore quo vendidit et quod reliquum est reddet emptori sicque recipiet possessionem suam ²⁸quod si non invenerit manus eius ut reddat pretium habebit emptor quod emerat usque ad annum iobeleum in ipso enim omnis venditio redit ad dominum et ad possessorem pristinum ²⁹qui vendiderit domum intra urbis muros habebit licentiam redimendi donec unus impleatur annus ³⁰si non redemerit et anni circulus fuerit evolutus emptor possidebit eam et posteri eius in perpetuum et redimi non poterit etiam in iobeleo ³¹sin autem in villa fuerit domus quae muros non habet agrorum iure vendetur si ante redempta non fuerit in iobeleo revertetur ad dominum ³²aedes Levitarum quae in urbibus sunt semper possunt redimi ³³si redemptae non fuerint in iobeleo revertentur ad dominos quia domus urbium leviticarum pro possessionibus sunt inter filios Israhel ³⁴suburbana autem eorum non venient quia possessio sempiterna est ³⁵si adtenuatus fuerit frater tuus et infirmus manu et susceperis eum quasi advenam et peregrinum et vixerit tecum ³⁶ne accipias usuras ab eo nec amplius quam dedisti time Deum tuum ut vivere possit frater tuus apud te ³⁷pecuniam tuam non dabis ei ad usuram et frugum superabundantiam non exiges ³⁸ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ut darem vobis terram Chanaan et essem vester Deus ³⁹si paupertate conpulsus vendiderit se tibi frater tuus non eum opprimes servitute famulorum ⁴⁰sed quasi mercennarius et colonus erit usque ad annum iobeleum operabitur apud te ⁴¹et postea egredietur cum liberis suis et revertetur ad cognationem et ad possessionem patrum suorum ⁴²mei enim servi sunt et ego eduxi eos de terra Aegypti non venient condicione servorum ⁴³ne adfligas eum per potentiam sed metuito Deum tuum ⁴⁴servus et ancilla sint vobis de nationibus quae in circuitu vestro sunt ⁴⁵et de advenis qui peregrinantur apud vos vel qui ex his nati fuerint in terra vestra hos habebitis famulos ⁴⁶et hereditario iure transmittetis ad posteros ac possidebitis in aeternum fratres autem vestros filios Israhel ne opprimatis per potentiam ⁴⁷si invaluerit apud vos manus advenae atque peregrini et adtenuatus frater tuus vendiderit se ei aut cuiquam de stirpe eius ⁴⁸post venditionem potest redimi qui voluerit ex fratribus suis redimet eum ⁴⁹et patruus et patruelis et consanguineus et adfinis sin autem et ipse potuerit redimet se ⁵⁰supputatis dumtaxat annis a tempore venditionis suae usque ad annum iobeleum et pecunia qua venditus fuerat iuxta annorum numerum et rationem mercennarii supputata ⁵¹si plures fuerint anni qui remanent usque ad iobeleum secundum hos reddet et pretium ⁵²si pauci ponet rationem cum eo iuxta annorum numerum et reddet emptori quod reliquum est annorum ⁵³quibus ante servivit mercedibus inputatis non adfliget eum violenter in conspectu tuo ⁵⁴quod si per haec redimi non potuerit anno iobeleo egredietur cum liberis suis ⁵⁵mei sunt enim servi filii Israhel quos eduxi de terra Aegypti

Chapter 26

¹ego Dominus Deus vester non facietis vobis idolum et sculptile nec titulos erigetis nec insignem lapidem ponetis in terra vestra ut adoretis eum ego enim sum Dominus Deus vester ²custodite sabbata mea et pavete ad sanctuarium meum ego Dominus ³si in praeceptis meis ambulaveritis et mandata mea custodieritis et feceritis ea dabo vobis pluvias temporibus suis ⁴et terra gignet germen suum et pomis arbores replebuntur ⁵adprehendet messium tritura vindemiam et vindemia occupabit sementem et comedetis panem vestrum in saturitatem et absque pavore habitabitis in terra vestra ⁶dabo pacem in finibus vestris dormietis et non erit qui exterreat auferam malas bestias et gladius non transibit terminos vestros ⁷persequemini inimicos vestros et corruent coram vobis ⁸persequentur quinque de vestris centum alienos et centum ex vobis decem milia cadent inimici vestri in conspectu vestro gladio ⁹respiciam vos et crescere faciam multiplicabimini et firmabo pactum meum vobiscum ¹⁰comedetis vetustissima veterum et vetera novis supervenientibus proicietis ¹¹ponam tabernaculum meum in medio vestri et non abiciet vos anima mea ¹²ambulabo inter vos et ero vester Deus vosque eritis populus meus ¹³ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegyptiorum ne serviretis eis et qui confregi catenas cervicum vestrarum ut incederetis erecti ¹⁴quod si non audieritis me nec feceritis omnia mandata mea ¹⁵si spreveritis leges meas et iudicia mea contempseritis ut non faciatis ea quae a me constituta sunt et ad irritum perducatis pactum meum ¹⁶ego quoque haec faciam vobis visitabo vos velociter in egestate et ardore qui conficiat oculos vestros et consumat animas frustra seretis sementem quae ab hostibus devorabitur ¹⁷ponam faciem meam contra vos et corruetis coram hostibus vestris et subiciemini his qui oderunt vos fugietis nemine persequente ¹⁸sin autem nec sic oboedieritis mihi addam correptiones vestras septuplum propter peccata vestra ¹⁹et conteram superbiam duritiae vestrae daboque caelum vobis desuper sicut ferrum et terram aeneam ²⁰consumetur in cassum labor vester non proferet terra germen nec arbores poma praebebunt ²¹si ambulaveritis ex adverso mihi nec volueritis audire me addam plagas vestras usque in septuplum propter peccata vestra ²²emittamque in vos bestias agri quae consumant et vos et pecora vestra et ad paucitatem cuncta redigant desertaeque fiant viae vestrae ²³quod si nec sic volueritis recipere disciplinam sed ambulaveritis ex adverso mihi ²⁴ego quoque contra vos adversus incedam et percutiam vos septies propter peccata vestra ²⁵inducamque super vos gladium ultorem foederis mei cumque confugeritis in urbes mittam pestilentiam in medio vestri et trademini hostium manibus ²⁶postquam confregero baculum panis vestri ita ut decem mulieres in uno clibano coquant panes et reddant eos ad pondus et comedetis et non saturabimini ²⁷sin autem nec per haec audieritis me sed ambulaveritis contra me ²⁸et ego incedam adversum vos in furore contrario et corripiam vos septem plagis propter peccata vestra ²⁹ita ut comedatis carnes filiorum et filiarum vestrarum ³⁰destruam excelsa vestra et simulacra confringam cadetis inter ruinas idolorum vestrorum et abominabitur vos anima mea ³¹in tantum ut urbes vestras redigam in solitudinem et deserta faciam sanctuaria vestra nec recipiam ultra odorem suavissimum ³²disperdamque terram vestram et stupebunt super ea inimici vestri cum habitatores illius fuerint ³³vos autem dispergam in gentes et evaginabo post vos gladium eritque terra vestra deserta et civitates dirutae ³⁴tunc placebunt terrae sabbata sua cunctis diebus solitudinis suae quando fueritis ³⁵in terra hostili sabbatizabit et requiescet in sabbatis solitudinis suae eo quod non requieverit in sabbatis vestris quando habitabatis in ea ³⁶et qui de vobis remanserint dabo pavorem in cordibus eorum in regionibus hostium terrebit eos sonitus folii volantis et ita fugient quasi gladium cadent nullo sequente ³⁷et corruent singuli super fratres suos quasi bella fugientes nemo vestrum inimicis audebit resistere ³⁸peribitis inter gentes et hostilis vos terra consumet ³⁹quod si et de his aliqui remanserint tabescent in iniquitatibus suis in terra inimicorum suorum et propter peccata patrum suorum et sua adfligentur ⁴⁰donec confiteantur iniquitates suas et maiorum suorum quibus praevaricati sunt in me et ambulaverunt ex adverso mihi ⁴¹ambulabo igitur et ego contra eos et inducam illos in terram hostilem donec erubescat incircumcisa mens eorum tunc orabunt pro impietatibus suis ⁴²et recordabor foederis mei quod pepigi cum Iacob et Isaac et Abraham terrae quoque memor ero ⁴³quae cum relicta fuerit ab eis conplacebit sibi in sabbatis suis patiens solitudinem propter illos ipsi vero rogabunt pro peccatis suis eo quod abiecerint iudicia mea et leges meas despexerint ⁴⁴et tamen etiam cum essent in terra hostili non penitus abieci eos neque sic despexi ut consumerentur et irritum facerem pactum meum cum eis ego enim sum Dominus Deus eorum ⁴⁵et recordabor foederis mei pristini quando eduxi eos de terra Aegypti in conspectu gentium ut essem Deus eorum ego Dominus Deus haec sunt praecepta atque iudicia et leges quas dedit Dominus inter se et inter filios Israhel in monte Sinai per manum Mosi

Chapter 27

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui votum fecerit et spoponderit Deo animam suam sub aestimatione dabit pretium ³si fuerit masculus a vicesimo usque ad sexagesimum annum dabit quinquaginta siclos argenti ad mensuram sanctuarii ⁴si mulier triginta ⁵a quinto autem anno usque ad vicesimum masculus dabit viginti siclos femina decem ⁶ab uno mense usque ad annum quintum pro masculo dabuntur quinque sicli pro femina tres ⁷sexagenarius et ultra masculus dabit quindecim siclos femina decem ⁸si pauper fuerit et aestimationem reddere non valebit stabit coram sacerdote et quantum ille aestimaverit et viderit eum posse reddere tantum dabit ⁹animal autem quod immolari potest Domino si quis voverit sanctum erit ¹⁰et mutari non poterit id est nec melius malo nec peius bono quod si mutaverit et ipsum quod mutatum est et illud pro quo mutatum est consecratum erit Domino ¹¹animal inmundum quod immolari Domino non potest si quis voverit adducetur ante sacerdotem ¹²qui diiudicans utrum bonum an malum sit statuet pretium ¹³quod si dare voluerit is qui offert addet supra aestimationis quintam partem ¹⁴homo si voverit domum suam et sanctificaverit Domino considerabit eam sacerdos utrum bona an mala sit et iuxta pretium quod ab eo fuerit constitutum venundabitur ¹⁵sin autem ille qui voverat voluerit redimere eam dabit quintam partem aestimationis supra et habebit domum ¹⁶quod si agrum possessionis suae voverit et consecraverit Domino iuxta mensuram sementis aestimabitur pretium si triginta modiis hordei seritur terra quinquaginta siclis veniet argenti ¹⁷si statim ab anno incipientis iobelei voverit agrum quanto valere potest tanto aestimabitur ¹⁸sin autem post aliquantum temporis supputabit sacerdos pecuniam iuxta annorum qui reliqui sunt numerum usque ad iobeleum et detrahetur ex pretio ¹⁹quod si voluerit redimere agrum ille qui voverat addet quintam partem aestimatae pecuniae et possidebit eum ²⁰sin autem noluerit redimere sed alteri cuilibet fuerit venundatus ultra eum qui voverat redimere non poterit ²¹quia cum iobelei venerit dies sanctificatus erit Domino et possessio consecrata ad ius pertinet sacerdotum ²²si ager emptus et non de possessione maiorum sanctificatus fuerit Domino ²³supputabit sacerdos iuxta annorum numerum usque ad iobeleum pretium et dabit ille qui voverat eum Domino ²⁴in iobeleo autem revertetur ad priorem dominum qui vendiderat eum et habuerat in sortem possessionis suae ²⁵omnis aestimatio siclo sanctuarii ponderabitur siclus viginti obolos habet ²⁶primogenita quae ad Dominum pertinent nemo sanctificare poterit et vovere sive bos sive ovis fuerit Domini sunt ²⁷quod si inmundum est animal redimet qui obtulit iuxta aestimationem tuam et addet quintam partem pretii si redimere noluerit vendetur alteri quantocumque a te fuerit aestimatum ²⁸omne quod Domino consecratur sive homo fuerit sive animal sive ager non veniet nec redimi poterit quicquid semel fuerit consecratum sanctum sanctorum erit Domino ²⁹et omnis consecratio quae offertur ab homine non redimetur sed morte morietur ³⁰omnes decimae terrae sive de frugibus sive de pomis arborum Domini sunt et illi sanctificantur ³¹si quis autem voluerit redimere decimas suas addet quintam partem earum ³²omnium decimarum boves et oves et caprae quae sub pastoris virga transeunt quicquid decimum venerit sanctificabitur Domino ³³non eligetur nec bonum nec malum nec altero commutabitur si quis mutaverit et quod mutatum est et pro quo mutatum est sanctificabitur Domino et non redimetur

Numbers

Chapter 1

¹locutusque est Dominus ad Mosen in deserto Sinai in tabernaculo foederis prima die mensis secundi anno altero egressionis eorum ex Aegypto dicens ²tollite summam universae congregationis filiorum Israhel per cognationes et domos suas et nomina singulorum quicquid sexus est masculini ³a vicesimo anno et supra omnium virorum fortium ex Israhel et numerabitis eos per turmas suas tu et Aaron ⁴eruntque vobiscum principes tribuum ac domorum in cognationibus suis ⁵quorum ista sunt nomina de Ruben Elisur filius Sedeur ⁶de Symeon Salamihel filius Surisaddai ⁷de Iuda Naasson filius Aminadab ⁸de Isachar Nathanahel filius Suar ⁹de Zabulon Heliab filius Helon ¹⁰filiorum autem Ioseph de Ephraim Helisama filius Ammiud de Manasse Gamalihel filius Phadassur ¹¹de Beniamin Abidan filius Gedeonis ¹²de Dan Ahiezer filius Amisaddai ¹³de Aser Phegihel filius Ochran ¹⁴de Gad Heliasaph filius Duhel ¹⁵de Nepthali Ahira filius Henan ¹⁶hii nobilissimi principes multitudinis per tribus et cognationes suas et capita exercitus Israhel ¹⁷quos tulerunt Moses et Aaron cum omni vulgi multitudine ¹⁸et congregaverunt primo die mensis secundi recensentes eos per cognationes et domos ac familias et capita et nomina singulorum a vicesimo anno et supra ¹⁹sicut praeceperat Dominus Mosi numeratique sunt in deserto Sinai ²⁰de Ruben primogenito Israhelis per generationes et familias ac domos suas et nomina capitum singulorum omne quod sexus est masculini a vicesimo anno et supra procedentium ad bellum ²¹quadraginta sex milia quingenti ²²de filiis Symeon per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina et capita singulorum omne quod sexus est masculini a vicesimo anno et supra procedentium ad bellum ²³quinquaginta novem milia trecenti ²⁴de filiis Gad per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a viginti annis et supra omnes qui ad bella procederent ²⁵quadraginta quinque milia sescenti quinquaginta ²⁶de filiis Iuda per generationes et familias ac domos cognationum suarum per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ²⁷recensiti sunt septuaginta quattuor milia sescenti ²⁸de filiis Isachar per generationes et familias ac domos cognationum suarum per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui ad bella procederent ²⁹recensiti sunt quinquaginta quattuor milia quadringenti ³⁰de filiis Zabulon per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ³¹quinquaginta septem milia quadringenti ³²de filiis Ioseph filiorum Ephraim per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ³³quadraginta milia quingenti ³⁴porro filiorum Manasse per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a viginti annis et supra omnes qui poterant ad bella procedere ³⁵triginta duo milia ducenti ³⁶de filiis Beniamin per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ³⁷triginta quinque milia quadringenti ³⁸de filiis Dan per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ³⁹sexaginta duo milia septingenti ⁴⁰de filiis Aser per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ⁴¹quadraginta milia et mille quingenti ⁴²de filiis Nepthali per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ⁴³quinquaginta tria milia quadringenti ⁴⁴hii sunt quos numeraverunt Moses et Aaron et duodecim principes Israhel singulos per domos cognationum suarum ⁴⁵fueruntque omnes filiorum Israhel per domos et familias suas a vicesimo anno et supra qui poterant ad bella procedere ⁴⁶sescenta tria milia virorum quingenti quinquaginta ⁴⁷Levitae autem in tribu familiarum suarum non sunt numerati cum eis ⁴⁸locutusque est Dominus ad Mosen dicens ⁴⁹tribum Levi noli numerare neque ponas summam eorum cum filiis Israhel ⁵⁰sed constitue eos super tabernaculum testimonii cuncta vasa eius et quicquid ad caerimonias pertinet ipsi portabunt tabernaculum et omnia utensilia eius et erunt in ministerio ac per gyrum tabernaculi metabuntur ⁵¹cum proficiscendum fuerit deponent Levitae tabernaculum cum castra metanda erigent quisquis externorum accesserit occidetur ⁵²metabuntur autem castra filii Israhel unusquisque per turmas et cuneos atque exercitum suum ⁵³porro Levitae per gyrum tabernaculi figent tentoria ne fiat indignatio super multitudinem filiorum Israhel et excubabunt in custodiis tabernaculi testimonii ⁵⁴fecerunt ergo filii Israhel iuxta omnia quae praeceperat Dominus Mosi

Chapter 2

¹locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²singuli per turmas signa atque vexilla et domos cognationum suarum castrametabuntur filiorum Israhel per gyrum tabernaculi foederis ³ad orientem Iudas figet tentoria per turmas exercitus sui eritque princeps filiorum eius Naasson filius Aminadab ⁴et omnis de stirpe eius summa pugnantium septuaginta quattuor milia sescentorum ⁵iuxta eum castrametati sunt de tribu Isachar quorum princeps fuit Nathanahel filius Suar ⁶et omnis numerus pugnatorum eius quinquaginta quattuor milia quadringenti ⁷in tribu Zabulon princeps fuit Heliab filius Helon ⁸omnis de stirpe eius exercitus pugnatorum quinquaginta septem milia quadringenti ⁹universi qui in castris Iudae adnumerati sunt fuerunt centum octoginta sex milia quadringenti et per turmas suas primi egredientur ¹⁰in castris filiorum Ruben ad meridianam plagam erit princeps Elisur filius Sedeur ¹¹et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta sex milia quingenti ¹²iuxta eum castrametati sunt de tribu Symeon quorum princeps fuit Salamihel filius Surisaddai ¹³et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quinquaginta novem milia trecenti ¹⁴in tribu Gad princeps fuit Heliasaph filius Duhel ¹⁵et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta quinque milia sescenti quinquaginta ¹⁶omnes qui recensiti sunt in castris Ruben centum quinquaginta milia et mille quadringenti quinquaginta per turmas suas in secundo loco proficiscentur ¹⁷levabitur autem tabernaculum testimonii per officia Levitarum et turmas eorum quomodo erigetur ita et deponetur singuli per loca et ordines suos proficiscentur ¹⁸ad occidentalem plagam erunt castra filiorum Ephraim quorum princeps fuit Helisama filius Ammiud ¹⁹cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta milia quingenti ²⁰et cum eis tribus filiorum Manasse quorum princeps fuit Gamalihel filius Phadassur ²¹cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt triginta duo milia ducenti ²²in tribu filiorum Beniamin princeps fuit Abidan filius Gedeonis ²³et cunctus exercitus pugnatorum eius qui recensiti sunt triginta quinque milia quadringenti ²⁴omnes qui numerati sunt in castris Ephraim centum octo milia centum per turmas suas tertii proficiscentur ²⁵ad aquilonis partem castrametati sunt filii Dan quorum princeps fuit Ahiezer filius Amisaddai ²⁶cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt sexaginta duo milia septingenti ²⁷iuxta eum fixere tentoria de tribu Aser quorum princeps fuit Phegihel filius Ochran ²⁸cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta milia et mille quingenti ²⁹de tribu filiorum Nepthalim princeps fuit Ahira filius Henan ³⁰cunctus exercitus pugnatorum eius quinquaginta tria milia quadringenti ³¹omnes qui numerati sunt in castris Dan fuerunt centum quinquaginta septem milia sescenti et novissimi proficiscentur ³²hic numerus filiorum Israhel per domos cognationum suarum et turmas divisi exercitus sescenta tria milia quingenti quinquaginta ³³Levitae autem non sunt numerati inter filios Israhel sic enim praecepit Dominus Mosi ³⁴feceruntque filii Israhel iuxta omnia quae mandaverat Dominus castrametati sunt per turmas suas et profecti per familias ac domos patrum suorum

Chapter 3

¹haec sunt generationes Aaron et Mosi in die qua locutus est Dominus ad Mosen in monte Sinai ²et haec nomina filiorum Aaron primogenitus eius Nadab dein Abiu et Eleazar et Ithamar ³haec nomina filiorum Aaron sacerdotum qui uncti sunt et quorum repletae et consecratae manus ut sacerdotio fungerentur ⁴mortui sunt Nadab et Abiu cum offerrent ignem alienum in conspectu Domini in deserto Sinai absque liberis functique sunt sacerdotio Eleazar et Ithamar coram Aaron patre suo ⁵locutus est Dominus ad Mosen dicens ⁶adplica tribum Levi et fac stare in conspectu Aaron sacerdotis ut ministrent ei et excubent ⁷et observent quicquid ad cultum pertinet multitudinis coram tabernaculo testimonii ⁸et custodiant vasa tabernaculi servientes in ministerio eius ⁹dabisque dono Levitas ¹⁰Aaron et filiis eius quibus traditi sunt a filiis Israhel Aaron autem et filios eius constitues super cultum sacerdotii externus qui ad ministrandum accesserit morietur ¹¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹²ego tuli Levitas a filiis Israhel pro omni primogenito qui aperit vulvam in filiis Israhel eruntque Levitae mei ¹³meum est enim omne primogenitum ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti sanctificavi mihi quicquid primum nascitur in Israhel ab homine usque ad pecus mei sunt ego Dominus ¹⁴locutus est Dominus ad Mosen in deserto Sinai dicens ¹⁵numera filios Levi per domos patrum suorum et familias omnem masculum ab uno mense et supra ¹⁶numeravit Moses ut praeceperat Dominus ¹⁷et inventi sunt filii Levi per nomina sua Gerson et Caath et Merari ¹⁸filii Gerson Lebni et Semei ¹⁹filii Caath Amram et Iessaar Hebron et Ozihel ²⁰filii Merari Mooli et Musi ²¹de Gerson fuere familiae duae lebnitica et semeitica ²²quarum numeratus est populus sexus masculini ab uno mense et supra septem milia quingentorum ²³hii post tabernaculum metabuntur ad occidentem ²⁴sub principe Eliasaph filio Lahel ²⁵et habebunt excubias in tabernaculo foederis ²⁶ipsum tabernaculum et operimentum eius tentorium quod trahitur ante fores tecti foederis et cortinas atrii tentorium quoque quod adpenditur in introitu atrii tabernaculi et quicquid ad ritum altaris pertinet funes tabernaculi et omnia utensilia eius ²⁷cognatio Caath habebit populos Amramitas et Iessaaritas et Hebronitas et Ozihelitas hae sunt familiae Caathitarum recensitae per nomina sua ²⁸omnes generis masculini ab uno mense et supra octo milia sescenti habebunt excubias sanctuarii ²⁹et castrametabuntur ad meridianam plagam ³⁰princepsque eorum erit Elisaphan filius Ozihel ³¹et custodient arcam mensamque et candelabrum altaria et vasa sanctuarii in quibus ministratur et velum cunctamque huiuscemodi supellectilem ³²princeps autem principum Levitarum Eleazar filius Aaron sacerdotis erit super excubitores custodiae sanctuarii ³³at vero de Merari erunt populi Moolitae et Musitae recensiti per nomina sua ³⁴omnes generis masculini ab uno mense et supra sex milia ducenti ³⁵princeps eorum Surihel filius Abiahihel in plaga septentrionali castrametabuntur ³⁶erunt sub custodia eorum tabulae tabernaculi et vectes et columnae ac bases earum et omnia quae ad cultum huiuscemodi pertinent ³⁷columnaeque atrii per circuitum cum basibus suis et paxilli cum funibus ³⁸castrametabuntur ante tabernaculum foederis id est ad orientalem plagam Moses et Aaron cum filiis suis habentes custodiam sanctuarii in medio filiorum Israhel quisquis alienus accesserit morietur ³⁹omnes Levitae quos numeraverunt Moses et Aaron iuxta praeceptum Domini per familias suas in genere masculino a mense uno et supra fuerunt viginti duo milia ⁴⁰et ait Dominus ad Mosen numera primogenitos sexus masculini de filiis Israhel a mense uno et supra et habebis summam eorum ⁴¹tollesque Levitas mihi pro omni primogenito filiorum Israhel ego sum Dominus et pecora eorum pro universis primogenitis pecoris filiorum Israhel ⁴²recensuit Moses sicut praeceperat Dominus primogenitos filiorum Israhel ⁴³et fuerunt masculi per nomina sua a mense uno et supra viginti duo milia ducenti septuaginta tres ⁴⁴locutusque est Dominus ad Mosen ⁴⁵tolle Levitas pro primogenitis filiorum Israhel et pecora Levitarum pro pecoribus eorum eruntque Levitae mei ego sum Dominus ⁴⁶in pretio autem ducentorum septuaginta trium qui excedunt numerum Levitarum de primogenitis filiorum Israhel ⁴⁷accipies quinque siclos per singula capita ad mensuram sanctuarii siclus habet obolos viginti ⁴⁸dabisque pecuniam Aaron et filiis eius pretium eorum qui supra sunt ⁴⁹tulit igitur Moses pecuniam eorum qui fuerant amplius et quos redemerant a Levitis ⁵⁰pro primogenitis filiorum Israhel mille trecentorum sexaginta quinque siclorum iuxta pondus sanctuarii ⁵¹et dedit eam Aaroni et filiis eius iuxta verbum quod praeceperat sibi Dominus

Chapter 4

¹locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²tolle summam filiorum Caath de medio Levitarum per domos et familias suas ³a tricesimo anno et supra usque ad quinquagesimum annum omnium qui ingrediuntur ut stent et ministrent in tabernaculo foederis ⁴hic est cultus filiorum Caath tabernaculum foederis et sanctum sanctorum ⁵ingredientur Aaron et filii eius quando movenda sunt castra et deponent velum quod pendet ante fores involventque eo arcam testimonii ⁶et operient rursum velamine ianthinarum pellium extendentque desuper pallium totum hyacinthinum et inducent vectes ⁷mensam quoque propositionis involvent hyacinthino pallio et ponent cum ea turibula et mortariola cyatos et crateras ad liba fundenda panes semper in ea erunt ⁸extendentque desuper pallium coccineum quod rursum operient velamento ianthinarum pellium et inducent vectes ⁹sument et pallium hyacinthinum quo operient candelabrum cum lucernis et forcipibus suis et emunctoriis et cunctis vasis olei quae ad concinnandas lucernas necessaria sunt ¹⁰et super omnia ponent operimentum ianthinarum pellium et inducent vectes ¹¹nec non et altare aureum involvent hyacinthino vestimento et extendent desuper operimentum ianthinarum pellium inducentque vectes ¹²omnia vasa quibus ministratur in sanctuario involvent hyacinthino pallio et extendent desuper operimentum ianthinarum pellium inducentque vectes ¹³sed et altare mundabunt cinere et involvent illud purpureo vestimento ¹⁴ponentque cum eo omnia vasa quibus in ministerio eius utuntur id est ignium receptacula fuscinulas ac tridentes uncinos et vatilla cuncta vasa altaris operient simul velamine ianthinarum pellium et inducent vectes ¹⁵cumque involverint Aaron et filii eius sanctuarium et omnia vasa eius in commotione castrorum tunc intrabunt filii Caath ut portent involuta et non tangant vasa sanctuarii ne moriantur ista sunt onera filiorum Caath in tabernaculo foederis ¹⁶super quos erit Eleazar filius Aaron sacerdotis ad cuius pertinet curam oleum ad concinnandas lucernas et conpositionis incensum et sacrificium quod semper offertur et oleum unctionis et quicquid ad cultum tabernaculi pertinet omniumque vasorum quae in sanctuario sunt ¹⁷locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ¹⁸nolite perdere populum Caath de medio Levitarum ¹⁹sed hoc facite eis ut vivant et non moriantur si tetigerint sancta sanctorum Aaron et filii eius intrabunt ipsique disponent opera singulorum et divident quid portare quis debeat ²⁰alii nulla curiositate videant quae sunt in sanctuario priusquam involvantur alioquin morientur ²¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²²tolle summam etiam filiorum Gerson per domos ac familias et cognationes suas ²³a triginta annis et supra usque ad annos quinquaginta numera omnes qui ingrediuntur et ministrant in tabernaculo foederis ²⁴hoc est officium familiae Gersonitarum ²⁵ut portent cortinas tabernaculi et tectum foederis operimentum aliud et super omnia velamen ianthinum tentoriumque quod pendet in introitu foederis tabernaculi ²⁶cortinas atrii et velum in introitu quod est ante tabernaculum omnia quae ad altare pertinent funiculos et vasa ministerii ²⁷iubente Aaron et filiis eius portabunt filii Gerson et scient singuli cui debeant oneri mancipari ²⁸hic est cultus familiae Gersonitarum in tabernaculo foederis eruntque sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis ²⁹filios quoque Merari per familias et domos patrum suorum recensebis ³⁰a triginta annis et supra usque ad annos quinquaginta omnes qui ingrediuntur ad officium ministerii sui et cultum foederis testimonii ³¹haec sunt onera eorum portabunt tabulas tabernaculi et vectes eius columnas et bases earum ³²columnas quoque atrii per circuitum cum basibus et paxillis et funibus suis omnia vasa et supellectilem ad numerum accipient sicque portabunt ³³hoc est officium familiae Meraritarum et ministerium in tabernaculo foederis eruntque sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis ³⁴recensuerunt igitur Moses et Aaron et principes synagogae filios Caath per cognationes et domos patrum suorum ³⁵a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ad ministerium tabernaculi foederis ³⁶et inventi sunt duo milia septingenti quinquaginta ³⁷hic est numerus populi Caath qui intrat tabernaculum foederis hos numeravit Moses et Aaron iuxta sermonem Domini per manum Mosi ³⁸numerati sunt et filii Gerson per cognationes et domos patrum suorum ³⁹a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ut ministrent in tabernaculo foederis ⁴⁰et inventi sunt duo milia sescenti triginta ⁴¹hic est populus Gersonitarum quos numeraverunt Moses et Aaron iuxta verbum Domini ⁴²numerati sunt et filii Merari per cognationes et domos patrum suorum ⁴³a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ad explendos ritus tabernaculi foederis ⁴⁴et inventi sunt tria milia ducenti ⁴⁵hic est numerus filiorum Merari quos recensuerunt Moses et Aaron iuxta imperium Domini per manum Mosi ⁴⁶omnes qui recensiti sunt de Levitis et quos fecit ad nomen Moses et Aaron et principes Israhel per cognationes et domos patrum suorum ⁴⁷a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum ingredientes ad ministerium tabernaculi et onera portanda ⁴⁸fuerunt simul octo milia quingenti octoginta ⁴⁹iuxta verbum Domini recensuit eos Moses unumquemque iuxta officium et onera sua sicut praeceperat ei Dominus

Chapter 5

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²praecipe filiis Israhel ut eiciant de castris omnem leprosum et qui semine fluit pollutusque est super mortuo ³tam masculum quam feminam eicite de castris ne contaminent ea cum habitaverim vobiscum ⁴feceruntque ita filii Israhel et eiecerunt eos extra castra sicut locutus erat Dominus Mosi ⁵locutus est Dominus ad Mosen dicens ⁶loquere ad filios Israhel vir sive mulier cum fecerint ex omnibus peccatis quae solent hominibus accidere et per neglegentiam transgressi fuerint mandatum Domini atque deliquerint ⁷confitebuntur peccatum suum et reddent ipsum caput quintamque partem desuper ei in quem peccaverint ⁸sin autem non fuerit qui recipiat dabunt Domino et erit sacerdotis excepto ariete qui offertur pro expiatione ut sit placabilis hostia ⁹omnes quoque primitiae quas offerunt filii Israhel ad sacerdotem pertinent ¹⁰et quicquid in sanctuarium offertur a singulis et traditur manibus sacerdotis ipsius erit ¹¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ¹²loquere ad filios Israhel et dices ad eos vir cuius uxor erraverit maritumque contemnens ¹³dormierit cum altero viro et hoc maritus deprehendere non quiverit sed latet adulterium et testibus argui non potest quia non est inventa in stupro ¹⁴si spiritus zelotypiae concitaverit virum contra uxorem suam quae vel polluta est vel falsa suspicione appetitur ¹⁵adducet eam ad sacerdotem et offeret oblationem pro illa decimam partem sati farinae hordiaciae non fundet super eam oleum nec inponet tus quia sacrificium zelotypiae est et oblatio investigans adulterium ¹⁶offeret igitur eam sacerdos et statuet coram Domino ¹⁷adsumetque aquam sanctam in vase fictili et pauxillum terrae de pavimento tabernaculi mittet in eam ¹⁸cumque steterit mulier in conspectu Domini discoperiet caput eius et ponet super manus illius sacrificium recordationis et oblationem zelotypiae ipse autem tenebit aquas amarissimas in quibus cum execratione maledicta congessit ¹⁹adiurabitque eam et dicet si non dormivit vir alienus tecum et si non polluta es deserto mariti toro non te nocebunt aquae istae amarissimae in quas maledicta congessi ²⁰sin autem declinasti a viro tuo atque polluta es et concubuisti cum altero ²¹his maledictionibus subiacebis det te Dominus in maledictionem exemplumque cunctorum in populo suo putrescere faciat femur tuum et tumens uterus disrumpatur ²²ingrediantur aquae maledictae in ventrem tuum et utero tumescente putrescat femur et respondebit mulier amen amen ²³scribetque sacerdos in libello ista maledicta et delebit ea aquis amarissimis in quas maledicta congessit ²⁴et dabit ei bibere quas cum exhauserit ²⁵tollet sacerdos de manu eius sacrificium zelotypiae et elevabit illud coram Domino inponetque super altare ita dumtaxat ut prius ²⁶pugillum sacrificii tollat de eo quod offertur et incendat super altare et sic potum det mulieri aquas amarissimas ²⁷quas cum biberit si polluta est et contempto viro adulterii rea pertransibunt eam aquae maledictionis et inflato ventre conputrescet femur eritque mulier in maledictionem et in exemplum omni populo ²⁸quod si polluta non fuerit erit innoxia et faciet liberos ²⁹ista est lex zelotypiae si declinaverit mulier a viro suo et si polluta fuerit ³⁰maritusque zelotypiae spiritu concitatus adduxerit eam in conspectu Domini et fecerit ei sacerdos iuxta omnia quae scripta sunt ³¹maritus absque culpa erit et illa recipiet iniquitatem suam

Chapter 6

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere ad filios Israhel et dices ad eos vir sive mulier cum fecerit votum ut sanctificentur et se voluerint Domino consecrare ³vino et omni quod inebriare potest abstinebunt acetum ex vino et ex qualibet alia potione et quicquid de uva exprimitur non bibent uvas recentes siccasque non comedent ⁴cunctis diebus quibus ex voto Domino consecrantur quicquid ex vinea esse potest ab uva passa usque ad acinum non comedent ⁵omni tempore separationis suae novacula non transibit super caput eius usque ad conpletum diem quo Domino consecratur sanctus erit crescente caesarie capitis eius ⁶omni tempore consecrationis suae super mortuum non ingredietur ⁷nec super patris quidem et matris et fratris sororisque funere contaminabitur quia consecratio Dei sui super caput eius est ⁸omnes dies separationis suae sanctus erit Domino ⁹sin autem mortuus fuerit subito quispiam coram eo polluetur caput consecrationis eius quod radet ilico et in eadem die purgationis suae et rursum septima ¹⁰in octavo autem die offeret duos turtures vel duos pullos columbae sacerdoti in introitu foederis testimonii ¹¹facietque sacerdos unum pro peccato et alterum in holocaustum et deprecabitur pro eo quia peccavit super mortuo sanctificabitque caput eius in die illo ¹²et consecrabit Domino dies separationis illius offerens agnum anniculum pro peccato ita tamen ut dies priores irriti fiant quoniam polluta est sanctificatio eius ¹³ista est lex consecrationis cum dies quos ex voto decreverat conplebuntur adducet eum ad ostium tabernaculi foederis ¹⁴et offeret oblationem eius Domino agnum anniculum inmaculatum in holocaustum et ovem anniculam inmaculatam pro peccato et arietem inmaculatum hostiam pacificam ¹⁵canistrum quoque panum azymorum qui conspersi sunt oleo et lagana absque fermento uncta oleo ac libamina singulorum ¹⁶quae offeret sacerdos coram Domino et faciet tam pro peccato quam in holocaustum ¹⁷arietem vero immolabit hostiam pacificam Domino offerens simul canistrum azymorum et libamenta quae ex more debentur ¹⁸tunc radetur nazareus ante ostium tabernaculi foederis caesarie consecrationis suae tolletque capillos eius et ponet super ignem qui est subpositus sacrificio pacificorum ¹⁹et armum coctum arietis tortamque absque fermento unam de canistro et laganum azymum unum et tradet in manibus nazarei postquam rasum fuerit caput eius ²⁰susceptaque rursum ab eo elevabit in conspectu Domini et sanctificata sacerdotis erunt sicut pectusculum quod separari iussum est et femur post haec potest bibere nazareus vinum ²¹ista est lex nazarei cum voverit oblationem suam Domino tempore consecrationis suae exceptis his quae invenerit manus eius iuxta quod mente devoverat ita faciet ad perfectionem sanctificationis suae ²²locutus est Dominus ad Mosen dicens ²³loquere Aaron et filiis eius sic benedicetis filiis Israhel et dicetis eis ²⁴benedicat tibi Dominus et custodiat te ²⁵ostendat Dominus faciem suam tibi et misereatur tui ²⁶convertat Dominus vultum suum ad te et det tibi pacem ²⁷invocabunt nomen meum super filios Israhel et ego benedicam eis

Chapter 7

¹factum est autem in die qua conplevit Moses tabernaculum et erexit illud unxitque et sanctificavit cum omnibus vasis suis altare similiter et vasa eius ²obtulerunt principes Israhel et capita familiarum qui erant per singulas tribus praefecti eorum qui numerati fuerant ³munera coram Domino sex plaustra tecta cum duodecim bubus unum plaustrum obtulere duo duces et unum bovem singuli obtuleruntque ea in conspectu tabernaculi ⁴ait autem Dominus ad Mosen ⁵suscipe ab eis ut serviant in ministerio tabernaculi et tradas ea Levitis iuxta ordinem ministerii sui ⁶itaque cum suscepisset Moses plaustra et boves tradidit eos Levitis ⁷duo plaustra et quattuor boves dedit filiis Gerson iuxta id quod habebant necessarium ⁸quattuor alia plaustra et octo boves dedit filiis Merari secundum officia et cultum suum sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis ⁹filiis autem Caath non dedit plaustra et boves quia in sanctuario serviunt et onera propriis portant umeris ¹⁰igitur obtulerunt duces in dedicationem altaris die qua unctum est oblationem suam ante altare ¹¹dixitque Dominus ad Mosen singuli duces per singulos dies offerant munera in dedicationem altaris ¹²primo die obtulit oblationem suam Naasson filius Aminadab de tribu Iuda ¹³fueruntque in ea acetabulum argenteum pondo centum triginta siclorum fiala argentea habens septuaginta siclos iuxta pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ¹⁴mortariolum ex decem siclis aureis plenum incenso ¹⁵bovem et arietem et agnum anniculum in holocaustum ¹⁶hircumque pro peccato ¹⁷et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Naasson filii Aminadab ¹⁸secundo die obtulit Nathanahel filius Suar dux de tribu Isachar ¹⁹acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos iuxta pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ²⁰mortariolum aureum habens decem siclos plenum incenso ²¹bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ²²hircumque pro peccato ²³et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Nathanahel filii Suar ²⁴tertio die princeps filiorum Zabulon Heliab filius Helon ²⁵obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ²⁶mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ²⁷bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ²⁸hircumque pro peccato ²⁹et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Heliab filii Helon ³⁰die quarto princeps filiorum Ruben Helisur filius Sedeur ³¹obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ³²mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ³³bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ³⁴hircumque pro peccato ³⁵et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Helisur filii Sedeur ³⁶die quinto princeps filiorum Symeon Salamihel filius Surisaddai ³⁷obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ³⁸mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ³⁹bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁴⁰hircumque pro peccato ⁴¹et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Salamihel filii Surisaddai ⁴²die sexto princeps filiorum Gad Heliasaph filius Duhel ⁴³obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁴⁴mortariolum aureum adpendens siclos decem plenum incenso ⁴⁵bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁴⁶hircumque pro peccato ⁴⁷et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Heliasaph filii Duhel ⁴⁸die septimo princeps filiorum Ephraim Helisama filius Ammiud ⁴⁹obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁵⁰mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ⁵¹bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁵²hircumque pro peccato ⁵³et in hostias pacificas boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Helisama filii Ammiud ⁵⁴die octavo princeps filiorum Manasse Gamalihel filius Phadassur ⁵⁵obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁵⁶mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ⁵⁷bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁵⁸hircumque pro peccato ⁵⁹et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Gamalihel filii Phadassur ⁶⁰die nono princeps filiorum Beniamin Abidan filius Gedeonis ⁶¹obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁶²mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ⁶³bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁶⁴hircumque pro peccato ⁶⁵et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Abidan filii Gedeonis ⁶⁶die decimo princeps filiorum Dan Ahiezer filius Amisaddai ⁶⁷obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁶⁸mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ⁶⁹bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁷⁰hircumque pro peccato ⁷¹et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Ahiezer filii Amisaddai ⁷²die undecimo princeps filiorum Aser Phagaihel filius Ochran ⁷³obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁷⁴mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ⁷⁵bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁷⁶hircumque pro peccato ⁷⁷et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Phagaihel filii Ochran ⁷⁸die duodecimo princeps filiorum Nepthalim Achira filius Henan ⁷⁹obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ⁸⁰mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ⁸¹bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ⁸²hircumque pro peccato ⁸³et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Achira filii Henan ⁸⁴haec in dedicatione altaris oblata sunt a principibus Israhel in die qua consecratum est acetabula argentea duodecim fialae argenteae duodecim mortariola aurea duodecim ⁸⁵ita ut centum triginta argenti siclos haberet unum acetabulum et septuaginta siclos una fiala id est in commune vasorum omnium ex argento sicli duo milia quadringenti pondere sanctuarii ⁸⁶mortariola aurea duodecim plena incenso denos siclos adpendentia pondere sanctuarii id est simul auri sicli centum viginti ⁸⁷boves de armento in holocaustum duodecim arietes duodecim agni anniculi duodecim et libamenta eorum hirci duodecim pro peccato ⁸⁸hostiae pacificorum boves viginti quattuor arietes sexaginta hirci sexaginta agni anniculi sexaginta haec oblata sunt in dedicatione altaris quando unctum est ⁸⁹cumque ingrederetur Moses tabernaculum foederis ut consuleret oraculum audiebat vocem loquentis ad se de propitiatorio quod erat super arcam testimonii inter duos cherubin unde et loquebatur ei

Chapter 8

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere Aaroni et dices ad eum cum posueris septem lucernas contra eam partem quam candelabrum respicit lucere debebunt ³fecitque Aaron et inposuit lucernas super candelabrum ut praeceperat Dominus Mosi ⁴haec autem erat factura candelabri ex auro ductili tam medius stipes quam cuncta ex utroque calamorum latera nascebantur iuxta exemplum quod ostendit Dominus Mosi ita operatus est candelabrum ⁵et locutus est Dominus ad Mosen dicens ⁶tolle Levitas de medio filiorum Israhel et purificabis eos ⁷iuxta hunc ritum aspergantur aqua lustrationis et radant omnes pilos carnis suae cumque laverint vestimenta sua et mundati fuerint ⁸tollant bovem de armentis et libamentum eius similam oleo conspersam bovem autem alterum de armento tu accipies pro peccato ⁹et adplicabis Levitas coram tabernaculo foederis convocata omni multitudine filiorum Israhel ¹⁰cumque Levitae fuerint coram Domino ponent filii Israhel manus suas super eos ¹¹et offeret Aaron Levitas munus in conspectu Domini a filiis Israhel ut serviant in ministerio eius ¹²Levitae quoque ponent manus suas super capita boum e quibus unum facies pro peccato et alterum in holocaustum Domini ut depreceris pro eis ¹³statuesque Levitas in conspectu Aaron et filiorum eius et consecrabis oblatos Domino ¹⁴ac separabis de medio filiorum Israhel ut sint mei ¹⁵et postea ingrediantur tabernaculum foederis ut serviant mihi sicque purificabis et consecrabis eos in oblationem Domini quoniam dono donati sunt mihi a filiis Israhel ¹⁶pro primogenitis quae aperiunt omnem vulvam in Israhel accepi eos ¹⁷mea sunt omnia primogenita filiorum Israhel tam ex hominibus quam ex iumentis ex die quo percussi omnem primogenitum in terra Aegypti sanctificavi eos mihi ¹⁸et tuli Levitas pro cunctis primogenitis filiorum Israhel ¹⁹tradidique eos dono Aaroni et filiis eius de medio populi ut serviant mihi pro Israhel in tabernaculo foederis et orent pro eis ne sit in populo plaga si ausi fuerint accedere ad sanctuarium ²⁰feceruntque Moses et Aaron et omnis multitudo filiorum Israhel super Levitas quae praeceperat Dominus Mosi ²¹purificatique sunt et laverunt vestimenta sua elevavitque eos Aaron in conspectu Domini et oravit pro eis ²²ut purificati ingrederentur ad officia sua in tabernaculum foederis coram Aaron et filiis eius sicut praeceperat Dominus Mosi de Levitis ita factum est ²³locutus est Dominus ad Mosen dicens ²⁴haec est lex Levitarum a viginti quinque annis et supra ingredientur ut ministrent in tabernaculo foederis ²⁵cumque quinquagesimum annum aetatis impleverint servire cessabunt ²⁶eruntque ministri fratrum suorum in tabernaculo foederis ut custodiant quae sibi fuerint commendata opera autem ipsa non faciant sic dispones Levitas in custodiis suis

Chapter 9

¹locutus est Dominus ad Mosen in deserto Sinai anno secundo postquam egressi sunt de terra Aegypti mense primo dicens ²faciant filii Israhel phase in tempore suo ³quartadecima die mensis huius ad vesperam iuxta omnes caerimonias et iustificationes eius ⁴praecepitque Moses filiis Israhel ut facerent phase ⁵qui fecerunt tempore suo quartadecima die mensis ad vesperam in monte Sinai iuxta omnia quae mandaverat Dominus Mosi fecerunt filii Israhel ⁶ecce autem quidam inmundi super animam hominis qui non poterant facere pascha in die illo accedentes ad Mosen et Aaron ⁷dixerunt eis inmundi sumus super animam hominis quare fraudamur ut non valeamus offerre oblationem Domino in tempore suo inter filios Israhel ⁸quibus respondit Moses state ut consulam quid praecipiat Dominus de vobis ⁹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁰loquere filiis Israhel homo qui fuerit inmundus super anima sive in via procul in gente vestra faciat phase Domino ¹¹mense secundo quartadecima die mensis ad vesperam cum azymis et lactucis agrestibus comedent illud ¹²non relinquent ex eo quippiam usque mane et os eius non confringent omnem ritum phase observabunt ¹³si quis autem et mundus est et in itinere non fuit et tamen non fecit phase exterminabitur anima illa de populis suis quia sacrificium Domino non obtulit tempore suo peccatum suum ipse portabit ¹⁴peregrinus quoque et advena si fuerit apud vos faciet phase Domini iuxta caerimonias et iustificationes eius praeceptum idem erit apud vos tam advenae quam indigenae ¹⁵igitur die qua erectum est tabernaculum operuit illud nubes a vespere autem super tentorium erat quasi species ignis usque mane ¹⁶sic fiebat iugiter per diem operiebat illud nubes et per noctem quasi species ignis ¹⁷cumque ablata fuisset nubes quae tabernaculum protegebat tunc proficiscebantur filii Israhel et in loco ubi stetisset nubes ibi castrametabantur ¹⁸ad imperium Domini proficiscebantur et ad imperium illius figebant tabernaculum cunctis diebus quibus stabat nubes super tabernaculum manebant in eodem loco ¹⁹et si evenisset ut multo tempore maneret super illud erant filii Israhel in excubiis Domini et non proficiscebantur ²⁰quotquot diebus fuisset nubes super tabernaculum ad imperium Domini erigebant tentoria et ad imperium illius deponebant ²¹si fuisset nubes a vespere usque mane et statim diluculo tabernaculum reliquisset proficiscebantur et si post diem et noctem recessisset dissipabant tentoria ²²si biduo aut uno mense vel longiori tempore fuisset super tabernaculum manebant filii Israhel in eodem loco et non proficiscebantur statim autem ut recessisset movebant castra ²³per verbum Domini figebant tentoria et per verbum illius proficiscebantur erantque in excubiis Domini iuxta imperium eius per manum Mosi

Chapter 10

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²fac tibi duas tubas argenteas ductiles quibus convocare possis multitudinem quando movenda sunt castra ³cumque increpueris tubis congregabitur ad te omnis turba ad ostium foederis tabernaculi ⁴si semel clangueris venient ad te principes et capita multitudinis Israhel ⁵sin autem prolixior atque concisus clangor increpuerit movebunt castra primi qui sunt ad orientalem plagam ⁶in secundo autem sonitu et pari ululatu tubae levabunt tentoria qui habitant ad meridiem et iuxta hunc modum reliqui facient ululantibus tubis in profectione ⁷quando autem congregandus est populus simplex tubarum clangor erit et non concise ululabunt ⁸filii Aaron sacerdotes clangent tubis eritque hoc legitimum sempiternum in generationibus vestris ⁹si exieritis ad bellum de terra vestra contra hostes qui dimicant adversum vos clangetis ululantibus tubis et erit recordatio vestri coram Domino Deo vestro ut eruamini de manibus inimicorum vestrorum ¹⁰si quando habebitis epulum et dies festos et kalendas canetis tubis super holocaustis et pacificis victimis ut sint vobis in recordationem Dei vestri ego Dominus Deus vester ¹¹anno secundo mense secundo vicesima die mensis elevata est nubes de tabernaculo foederis ¹²profectique sunt filii Israhel per turmas suas de deserto Sinai et recubuit nubes in solitudine Pharan ¹³moveruntque castra primi iuxta imperium Domini in manu Mosi ¹⁴filii Iuda per turmas suas quorum princeps erat Naasson filius Aminadab ¹⁵in tribu filiorum Isachar fuit princeps Nathanahel filius Suar ¹⁶in tribu Zabulon erat princeps Heliab filius Helon ¹⁷depositumque est tabernaculum quod portantes egressi sunt filii Gerson et Merari ¹⁸profectique sunt et filii Ruben per turmas et ordinem suum quorum princeps erat Helisur filius Sedeur ¹⁹in tribu autem filiorum Symeon princeps fuit Salamihel filius Surisaddai ²⁰porro in tribu Gad erat princeps Heliasaph filius Duhel ²¹profectique sunt et Caathitae portantes sanctuarium tamdiu tabernaculum portabatur donec venirent ad erectionis locum ²²moverunt castra et filii Ephraim per turmas suas in quorum exercitu princeps erat Helisama filius Ammiud ²³in tribu autem filiorum Manasse princeps fuit Gamalihel filius Phadassur ²⁴et in tribu Beniamin dux Abidan filius Gedeonis ²⁵novissimi castrorum omnium profecti sunt filii Dan per turmas suas in quorum exercitu princeps fuit Ahiezer filius Amisaddai ²⁶in tribu autem filiorum Aser erat princeps Phagaihel filius Ochran ²⁷et in tribu filiorum Nepthalim princeps Achira filius Henan ²⁸haec sunt castra et profectiones filiorum Israhel per turmas suas quando egrediebantur ²⁹dixitque Moses Hobab filio Rahuhel Madianiti cognato suo proficiscimur ad locum quem Dominus daturus est nobis veni nobiscum ut benefaciamus tibi quia Dominus bona promisit Israheli ³⁰cui ille respondit non vadam tecum sed revertar in terram meam in qua natus sum ³¹et ille noli inquit nos relinquere tu enim nosti in quibus locis per desertum castra ponere debeamus et eris ductor noster ³²cumque nobiscum veneris quicquid optimum fuerit ex opibus quas nobis traditurus est Dominus dabimus tibi ³³profecti sunt ergo de monte Domini via trium dierum arcaque foederis Domini praecedebat eos per dies tres providens castrorum locum ³⁴nubes quoque Domini super eos erat per diem cum incederent ³⁵cumque elevaretur arca dicebat Moses surge Domine et dissipentur inimici tui et fugiant qui oderunt te a facie tua ³⁶cum autem deponeretur aiebat revertere Domine ad multitudinem exercitus Israhel

Chapter 11

¹interea ortum est murmur populi quasi dolentium pro labore contra Dominum quod cum audisset iratus est et accensus in eos ignis Domini devoravit extremam castrorum partem ²cumque clamasset populus ad Mosen oravit Moses Dominum et absortus est ignis ³vocavitque nomen loci illius Incensio eo quod succensus fuisset contra eos ignis Domini ⁴vulgus quippe promiscuum quod ascenderat cum eis flagravit desiderio sedens et flens iunctis sibi pariter filiis Israhel et ait quis dabit nobis ad vescendum carnes ⁵recordamur piscium quos comedebamus in Aegypto gratis in mentem nobis veniunt cucumeres et pepones porrique et cepae et alia ⁶anima nostra arida est nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi man ⁷erat autem man quasi semen coriandri coloris bdellii ⁸circuibatque populus et colligens illud frangebat mola sive terebat in mortario coquens in olla et faciens ex eo tortulas saporis quasi panis oleati ⁹cumque descenderet nocte super castra ros descendebat pariter et man ¹⁰audivit ergo Moses flentem populum per familias singulos per ostia tentorii sui iratusque est furor Domini valde sed et Mosi intoleranda res visa est ¹¹et ait ad Dominum cur adflixisti servum tuum quare non invenio gratiam coram te et cur inposuisti pondus universi populi huius super me ¹²numquid ego concepi omnem hanc multitudinem vel genui eam ut dicas mihi porta eos in sinu tuo sicut portare solet nutrix infantulum et defer in terram pro qua iurasti patribus eorum ¹³unde mihi carnes ut dem tantae multitudini flent contra me dicentes da nobis carnes ut comedamus ¹⁴non possum solus sustinere omnem hunc populum quia gravis mihi est ¹⁵sin aliter tibi videtur obsecro ut interficias me et inveniam gratiam in oculis tuis ne tantis adficiar malis ¹⁶et dixit Dominus ad Mosen congrega mihi septuaginta viros de senibus Israhel quos tu nosti quod senes populi sint ac magistri et duces eos ad ostium tabernaculi foederis faciesque ibi stare tecum ¹⁷ut descendam et loquar tibi et auferam de spiritu tuo tradamque eis ut sustentent tecum onus populi et non tu solus graveris ¹⁸populo quoque dices sanctificamini cras comedetis carnes ego enim audivi vos dicere quis dabit nobis escas carnium bene nobis erat in Aegypto ut det vobis Dominus carnes et comedatis ¹⁹non uno die nec duobus vel quinque aut decem nec viginti quidem ²⁰sed usque ad mensem dierum donec exeat per nares vestras et vertatur in nausiam eo quod reppuleritis Dominum qui in medio vestri est et fleveritis coram eo dicentes quare egressi sumus ex Aegypto ²¹et ait Moses sescenta milia peditum huius populi sunt et tu dicis dabo eis esum carnium mense integro ²²numquid ovium et boum multitudo caedetur ut possit sufficere ad cibum vel omnes pisces maris in unum congregabuntur ut eos satient ²³cui respondit Dominus numquid manus Domini invalida est iam nunc videbis utrum meus sermo opere conpleatur ²⁴venit igitur Moses et narravit populo verba Domini congregans septuaginta viros de senibus Israhel quos stare fecit circa tabernaculum ²⁵descenditque Dominus per nubem et locutus est ad eum auferens de spiritu qui erat in Mosen et dans septuaginta viris cumque requievisset in eis spiritus prophetaverunt nec ultra cessarunt ²⁶remanserant autem in castris duo viri quorum unus vocabatur Heldad et alter Medad super quos requievit spiritus nam et ipsi descripti fuerant et non exierant ad tabernaculum ²⁷cumque prophetarent in castris cucurrit puer et nuntiavit Mosi dicens Heldad et Medad prophetant in castris ²⁸statim Iosue filius Nun minister Mosi et electus e pluribus ait domine mi Moses prohibe eos ²⁹at ille quid inquit aemularis pro me quis tribuat ut omnis populus prophetet et det eis Dominus spiritum suum ³⁰reversusque est Moses et maiores natu Israhel in castra ³¹ventus autem egrediens a Domino arreptas trans mare coturnices detulit et dimisit in castra itinere quantum uno die confici potest ex omni parte castrorum per circuitum volabantque in aere duobus cubitis altitudine super terram ³²surgens ergo populus toto die illo et nocte ac die altero congregavit coturnicum qui parum decem choros et siccaverunt eas per gyrum castrorum ³³adhuc carnes erant in dentibus eorum nec defecerat huiuscemodi cibus et ecce furor Domini concitatus in populum percussit eum plaga magna nimis ³⁴vocatusque est ille locus sepulchra Concupiscentiae ibi enim sepelierunt populum qui desideraverat egressi autem de sepulchris Concupiscentiae venerunt in Aseroth et manserunt ibi

Chapter 12

¹locutaque est Maria et Aaron contra Mosen propter uxorem eius aethiopissam ²et dixerunt num per solum Mosen locutus est Dominus nonne et nobis similiter est locutus quod cum audisset Dominus ³erat enim Moses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in terra ⁴statim locutus est ad eum et ad Aaron et Mariam egredimini vos tantum tres ad tabernaculum foederis cumque fuissent egressi ⁵descendit Dominus in columna nubis et stetit in introitu tabernaculi vocans Aaron et Mariam qui cum issent ⁶dixit ad eos audite sermones meos si quis fuerit inter vos propheta Domini in visione apparebo ei vel per somnium loquar ad illum ⁷at non talis servus meus Moses qui in omni domo mea fidelissimus est ⁸ore enim ad os loquor ei et palam non per enigmata et figuras Dominum videt quare igitur non timuistis detrahere servo meo Mosi ⁹iratusque contra eos abiit ¹⁰nubes quoque recessit quae erat super tabernaculum et ecce Maria apparuit candens lepra quasi nix cumque respexisset eam Aaron et vidisset perfusam lepra ¹¹ait ad Mosen obsecro domine mi ne inponas nobis hoc peccatum quod stulte commisimus ¹²ne fiat haec quasi mortua et ut abortivum quod proicitur de vulva matris suae ecce iam medium carnis eius devoratum est lepra ¹³clamavitque Moses ad Dominum dicens Deus obsecro sana eam ¹⁴cui respondit Dominus si pater eius spuisset in faciem illius nonne debuerat saltem septem dierum rubore suffundi separetur septem diebus extra castra et postea revocabitur ¹⁵exclusa est itaque Maria extra castra septem diebus et populus non est motus de loco illo donec revocata est Maria

Chapter 13

¹profectus est de Aseroth fixis tentoriis in deserto Pharan ²ibi locutus est Dominus ad Mosen dicens ³mitte viros qui considerent terram Chanaan quam daturus sum filiis Israhel singulos de singulis tribubus ex principibus ⁴fecit Moses quod Dominus imperarat de deserto Pharan mittens principes viros quorum ista sunt nomina ⁵de tribu Ruben Semmua filium Zecchur ⁶de tribu Symeon Saphat filium Huri ⁷de tribu Iuda Chaleb filium Iepphonne ⁸de tribu Isachar Igal filium Ioseph ⁹de tribu Ephraim Osee filium Nun ¹⁰de tribu Beniamin Phalti filium Raphu ¹¹de tribu Zabulon Geddihel filium Sodi ¹²de tribu Ioseph sceptri Manasse Gaddi filium Susi ¹³de tribu Dan Ammihel filium Gemalli ¹⁴de tribu Aser Sthur filium Michahel ¹⁵de tribu Nepthali Naabbi filium Vaphsi ¹⁶de tribu Gad Guhel filium Machi ¹⁷haec sunt nomina virorum quos misit Moses ad considerandam terram vocavitque Osee filium Nun Iosue ¹⁸misit ergo eos Moses ad considerandam terram Chanaan et dixit ad eos ascendite per meridianam plagam cumque veneritis ad montes ¹⁹considerate terram qualis sit et populum qui habitator est eius utrum fortis sit an infirmus pauci numero an plures ²⁰ipsa terra bona an mala urbes quales muratae an absque muris ²¹humus pinguis an sterilis nemorosa an absque arboribus confortamini et adferte nobis de fructibus terrae erat autem tempus quando iam praecoquae uvae vesci possunt ²²cumque ascendissent exploraverunt terram a deserto Sin usque Roob intrantibus Emath ²³ascenderuntque ad meridiem et venerunt in Hebron ubi erant Ahiman et Sisai et Tholmai filii Enach nam Hebron septem annis ante Tanim urbem Aegypti condita est ²⁴pergentesque usque ad torrentem Botri absciderunt palmitem cum uva sua quem portaverunt in vecte duo viri de malis quoque granatis et de ficis loci illius tulerunt ²⁵qui appellatus est Neelescol id est torrens Botri eo quod botrum inde portassent filii Israhel ²⁶reversique exploratores terrae post quadraginta dies omni regione circuita ²⁷venerunt ad Mosen et Aaron et ad omnem coetum filiorum Israhel in desertum Pharan quod est in Cades locutique eis et omni multitudini ostenderunt fructus terrae ²⁸et narraverunt dicentes venimus in terram ad quam misisti nos quae re vera fluit lacte et melle ut ex his fructibus cognosci potest ²⁹sed cultores fortissimos habet et urbes grandes atque muratas stirpem Enach vidimus ibi ³⁰Amalech habitat in meridie Hettheus et Iebuseus et Amorreus in montanis Chananeus vero moratur iuxta mare et circa fluenta Iordanis ³¹inter haec Chaleb conpescens murmur populi qui oriebatur contra Mosen ait ascendamus et possideamus terram quoniam poterimus obtinere eam ³²alii vero qui fuerant cum eo dicebant nequaquam ad hunc populum valemus ascendere quia fortior nobis est ³³detraxeruntque terrae quam inspexerant apud filios Israhel dicentes terram quam lustravimus devorat habitatores suos populum quem aspeximus procerae staturae est ³⁴ibi vidimus monstra quaedam filiorum Enach de genere giganteo quibus conparati quasi lucustae videbamur

Chapter 14

¹igitur vociferans omnis turba flevit nocte illa ²et murmurati sunt contra Mosen et Aaron cuncti filii Israhel dicentes ³utinam mortui essemus in Aegypto et non in hac vasta solitudine utinam pereamus et non inducat nos Dominus in terram istam ne cadamus gladio et uxores ac liberi nostri ducantur captivi nonne melius est reverti in Aegyptum ⁴dixeruntque alter ad alterum constituamus nobis ducem et revertamur in Aegyptum ⁵quo audito Moses et Aaron ceciderunt proni in terram coram omni multitudine filiorum Israhel ⁶at vero Iosue filius Nun et Chaleb filius Iepphonne qui et ipsi lustraverant terram sciderunt vestimenta sua ⁷et ad omnem multitudinem filiorum Israhel locuti sunt terram quam circuivimus valde bona est ⁸si propitius fuerit Dominus inducet nos in eam et tradet humum lacte et melle manantem ⁹nolite rebelles esse contra Dominum neque timeatis populum terrae huius quia sicut panem ita eos possumus devorare recessit ab illis omne praesidium Dominus nobiscum est nolite metuere ¹⁰cumque clamaret omnis multitudo et lapidibus eos vellet opprimere apparuit gloria Domini super tectum foederis cunctis filiis Israhel ¹¹et dixit Dominus ad Mosen usquequo detrahet mihi populus iste quousque non credent mihi in omnibus signis quae feci coram eis ¹²feriam igitur eos pestilentia atque consumam te autem faciam principem super gentem magnam et fortiorem quam haec est ¹³et ait Moses ad Dominum ut audiant Aegyptii de quorum medio eduxisti populum istum ¹⁴et habitatores terrae huius qui audierunt quod tu Domine in populo isto sis et facie videaris ad faciem et nubes tua protegat illos et in columna nubis praecedas eos per diem et in columna ignis per noctem ¹⁵quod occideris tantam multitudinem quasi unum hominem et dicant ¹⁶non poterat introducere populum in terram pro qua iuraverat idcirco occidit eos in solitudine ¹⁷magnificetur ergo fortitudo Domini sicut iurasti dicens ¹⁸Dominus patiens et multae misericordiae auferens iniquitatem et scelera nullumque innoxium derelinquens qui visitas peccata patrum in filios in tertiam et quartam generationem ¹⁹dimitte obsecro peccatum populi tui huius secundum magnitudinem misericordiae tuae sicut propitius fuisti egredientibus de Aegypto usque ad locum istum ²⁰dixitque Dominus dimisi iuxta verbum tuum ²¹vivo ego et implebitur gloria Domini universa terra ²²attamen omnes homines qui viderunt maiestatem meam et signa quae feci in Aegypto et in solitudine et temptaverunt me iam per decem vices nec oboedierunt voci meae ²³non videbunt terram pro qua iuravi patribus eorum nec quisquam ex illis qui detraxit mihi intuebitur eam ²⁴servum meum Chaleb qui plenus alio spiritu secutus est me inducam in terram hanc quam circuivit et semen eius possidebit eam ²⁵quoniam Amalechites et Chananeus habitant in vallibus cras movete castra et revertimini in solitudinem per viam maris Rubri ²⁶locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²⁷usquequo multitudo haec pessima murmurat contra me querellas filiorum Israhel audivi ²⁸dic ergo eis vivo ego ait Dominus sicut locuti estis audiente me sic faciam vobis ²⁹in solitudine hac iacebunt cadavera vestra omnes qui numerati estis a viginti annis et supra et murmurastis contra me ³⁰non intrabitis terram super quam levavi manum meam ut habitare vos facerem praeter Chaleb filium Iepphonne et Iosue filium Nun ³¹parvulos autem vestros de quibus dixistis quod praedae hostibus forent introducam ut videant terram quae vobis displicuit ³²vestra cadavera iacebunt in solitudine ³³filii vestri erunt vagi in deserto annis quadraginta et portabunt fornicationem vestram donec consumantur cadavera patrum in deserto ³⁴iuxta numerum quadraginta dierum quibus considerastis terram annus pro die inputabitur et quadraginta annis recipietis iniquitates vestras et scietis ultionem meam ³⁵quoniam sicut locutus sum ita faciam omni multitudini huic pessimae quae consurrexit adversum me in solitudine hac deficiet et morietur ³⁶igitur omnes viri quos miserat Moses ad contemplandam terram et qui reversi murmurare fecerant contra eum omnem multitudinem detrahentes terrae quod esset mala ³⁷mortui sunt atque percussi in conspectu Domini ³⁸Iosue autem filius Nun et Chaleb filius Iepphonne vixerunt ex omnibus qui perrexerant ad considerandam terram ³⁹locutusque est Moses universa verba haec ad omnes filios Israhel et luxit populus nimis ⁴⁰et ecce mane primo surgentes ascenderunt verticem montis atque dixerunt parati sumus ascendere ad locum de quo Dominus locutus est quia peccavimus ⁴¹quibus Moses cur inquit transgredimini verbum Domini quod vobis non cedet in prosperum ⁴²nolite ascendere non enim est Dominus vobiscum ne corruatis coram inimicis vestris ⁴³Amalechites et Chananeus ante vos sunt quorum gladio corruetis eo quod nolueritis adquiescere Domino nec erit Dominus vobiscum ⁴⁴at illi contenebrati ascenderunt in verticem montis arca autem testamenti Domini et Moses non recesserunt de castris ⁴⁵descenditque Amalechites et Chananeus qui habitabant in monte et percutiens eos atque concidens persecutus est usque Horma

Chapter 15

¹locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere ad filios Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram habitationis vestrae quam ego dabo vobis ³et feceritis oblationem Domino in holocaustum aut victimam vota solventes vel sponte offerentes munera aut in sollemnitatibus vestris adolentes odorem suavitatis Domino de bubus sive de ovibus ⁴offeret quicumque immolaverit victimam sacrificium similae decimam partem oephi conspersae oleo quod mensuram habebit quartam partem hin ⁵et vinum ad liba fundenda eiusdem mensurae dabit in holocausto sive in victima per agnos singulos ⁶et arietis erit sacrificium similae duarum decimarum quae conspersa sit oleo tertiae partis hin ⁷et vinum ad libamentum tertiae partis eiusdem mensurae offeret in odorem suavitatis Domino ⁸quando vero de bubus feceris holocaustum aut hostiam ut impleas votum vel pacificas victimas ⁹dabis per singulos boves similae tres decimas conspersae oleo quod habeat medium mensurae hin ¹⁰et vinum ad liba fundenda eiusdem mensurae in oblationem suavissimi odoris Domino ¹¹sic facietis ¹²per singulos boves et arietes et agnos et hedos ¹³tam indigenae quam peregrini ¹⁴eodem ritu offerent sacrificia ¹⁵unum praeceptum erit atque iudicium tam vobis quam advenis terrae ¹⁶locutus est Dominus ad Mosen dicens ¹⁷loquere filiis Israhel et dices ad eos ¹⁸cum veneritis in terram quam dabo vobis ¹⁹et comederitis de panibus regionis illius separabitis primitias Domino ²⁰de cibis vestris sicut de areis primitias separatis ²¹ita et de pulmentis dabitis primitiva Domino ²²quod si per ignorantiam praeterieritis quicquam horum quae locutus est Dominus ad Mosen ²³et mandavit per eum ad vos a die qua coepit iubere et ultra ²⁴oblitaque fuerit facere multitudo offeret vitulum de armento holocaustum in odorem suavissimum Domino et sacrificium eius ac liba ut caerimoniae postulant hircumque pro peccato ²⁵et rogabit sacerdos pro omni multitudine filiorum Israhel et dimittetur eis quoniam non sponte peccaverunt nihilominus offerentes incensum Domino pro se et pro peccato atque errore suo ²⁶et dimittetur universae plebi filiorum Israhel et advenis qui peregrinantur inter vos quoniam culpa est omnis populi per ignorantiam ²⁷quod si anima una nesciens peccaverit offeret capram anniculam pro peccato suo ²⁸et deprecabitur pro ea sacerdos quod inscia peccaverit coram Domino inpetrabitque ei veniam et dimittetur illi ²⁹tam indigenis quam advenis una lex erit omnium qui peccaverint ignorantes ³⁰anima vero quae per superbiam aliquid commiserit sive civis sit ille sive peregrinus quoniam adversum Dominum rebellis fuit peribit de populo suo ³¹verbum enim Domini contempsit et praeceptum illius fecit irritum idcirco delebitur et portabit iniquitatem suam ³²factum est autem cum essent filii Israhel in solitudine et invenissent hominem colligentem ligna in die sabbati ³³obtulerunt eum Mosi et Aaron et universae multitudini ³⁴qui recluserunt eum in carcerem nescientes quid super eo facere deberent ³⁵dixitque Dominus ad Mosen morte moriatur homo iste obruat eum lapidibus omnis turba extra castra ³⁶cumque eduxissent eum foras obruerunt lapidibus et mortuus est sicut praeceperat Dominus ³⁷dixit quoque Dominus ad Mosen ³⁸loquere filiis Israhel et dices ad eos ut faciant sibi fimbrias per angulos palliorum ponentes in eis vittas hyacinthinas ³⁹quas cum viderint recordentur omnium mandatorum Domini nec sequantur cogitationes suas et oculos per res varias fornicantes ⁴⁰sed magis memores praeceptorum Domini faciant ea sintque sancti Deo suo ⁴¹ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ut essem vester Deus

Chapter 16

¹ecce autem Core filius Isaar filii Caath filii Levi et Dathan atque Abiram filii Heliab Hon quoque filius Pheleth de filiis Ruben ²surrexerunt contra Mosen aliique filiorum Israhel ducenti quinquaginta viri proceres synagogae et qui tempore concilii per nomina vocabantur ³cumque stetissent adversum Mosen et Aaron dixerunt sufficiat vobis quia omnis multitudo sanctorum est et in ipsis est Dominus cur elevamini super populum Domini ⁴quod cum audisset Moses cecidit pronus in faciem ⁵locutusque ad Core et ad omnem multitudinem mane inquit notum faciet Dominus qui ad se pertineant et sanctos adplicabit sibi et quos elegerit adpropinquabunt ei ⁶hoc igitur facite tollat unusquisque turibula sua tu Core et omne concilium tuum ⁷et hausto cras igne ponite desuper thymiama coram Domino et quemcumque elegerit ipse erit sanctus multum erigimini filii Levi ⁸dixitque rursum ad Core audite filii Levi ⁹num parum vobis est quod separavit vos Deus Israhel ab omni populo et iunxit sibi ut serviretis ei in cultu tabernaculi et staretis coram frequentia populi et ministraretis ei ¹⁰idcirco ad se fecit accedere te et omnes fratres tuos filios Levi ut vobis etiam sacerdotium vindicetis ¹¹et omnis globus tuus stet contra Dominum quid est enim Aaron ut murmuretis contra eum ¹²misit ergo Moses ut vocaret Dathan et Abiram filios Heliab qui responderunt non venimus ¹³numquid parum est tibi quod eduxisti nos de terra quae lacte et melle manabat ut occideres in deserto nisi et dominatus fueris nostri ¹⁴re vera induxisti nos in terram quae fluit rivis lactis et mellis et dedisti nobis possessiones agrorum et vinearum an et oculos nostros vis eruere non venimus ¹⁵iratusque Moses valde ait ad Dominum ne respicias sacrificia eorum tu scis quod ne asellum quidem umquam acceperim ab eis nec adflixerim quempiam eorum ¹⁶dixitque ad Core tu et omnis congregatio tua state seorsum coram Domino et Aaron die crastino separatim ¹⁷tollite singuli turibula vestra et ponite super ea incensum offerentes Domino ducenta quinquaginta turibula Aaron quoque teneat turibulum suum ¹⁸quod cum fecissent stantibus Mosen et Aaron ¹⁹et coacervassent adversum eos omnem multitudinem ad ostium tabernaculi apparuit cunctis gloria Domini ²⁰locutusque Dominus ad Mosen et Aaron ait ²¹separamini de medio congregationis huius ut eos repente disperdam ²²qui ceciderunt proni in faciem atque dixerunt fortissime Deus spirituum universae carnis num uno peccante contra omnes tua ira desaeviet ²³et ait Dominus ad Mosen ²⁴praecipe universo populo ut separetur a tabernaculis Core et Dathan et Abiram ²⁵surrexitque Moses et abiit ad Dathan et Abiram et sequentibus eum senioribus Israhel ²⁶dixit ad turbam recedite a tabernaculis hominum impiorum et nolite tangere quae ad eos pertinent ne involvamini in peccatis eorum ²⁷cumque recessissent a tentoriis eorum per circuitum Dathan et Abiram egressi stabant in introitu papilionum suorum cum uxoribus et liberis omnique frequentia ²⁸et ait Moses in hoc scietis quod Dominus miserit me ut facerem universa quae cernitis et non ex proprio ea corde protulerim ²⁹si consueta hominum morte interierint et visitaverit eos plaga qua et ceteri visitari solent non misit me Dominus ³⁰sin autem novam rem fecerit Dominus ut aperiens terra os suum degluttiat eos et omnia quae ad illos pertinent descenderintque viventes in infernum scietis quod blasphemaverint Dominum ³¹confestim igitur ut cessavit loqui disrupta est terra sub pedibus eorum ³²et aperiens os suum devoravit illos cum tabernaculis suis et universa substantia ³³descenderuntque vivi in infernum operti humo et perierunt de medio multitudinis ³⁴at vero omnis Israhel qui stabat per gyrum fugit ad clamorem pereuntium dicens ne forte et nos terra degluttiat ³⁵sed et ignis egressus a Domino interfecit ducentos quinquaginta viros qui offerebant incensum ³⁶locutusque est Dominus ad Mosen dicens ³⁷praecipe Eleazaro filio Aaron sacerdotis ut tollat turibula quae iacent in incendio et ignem huc illucque dispergat quoniam sanctificata sunt ³⁸in mortibus peccatorum producatque ea in lamminas et adfigat altari eo quod oblatum sit in eis incensum Domino et sanctificata sint ut cernant ea pro signo et monumento filii Israhel ³⁹tulit ergo Eleazar sacerdos turibula aenea in quibus obtulerant hii quos incendium devoravit et produxit ea in lamminas adfigens altari ⁴⁰ut haberent postea filii Israhel quibus commonerentur ne quis accedat alienigena et qui non est de semine Aaron ad offerendum incensum Domino ne patiatur sicut passus est Core et omnis congregatio eius loquente Domino ad Mosen ⁴¹murmuravit autem omnis multitudo filiorum Israhel sequenti die contra Mosen et Aaron dicens vos interfecistis populum Domini ⁴²cumque oreretur seditio et tumultus incresceret ⁴³Moses et Aaron fugerunt ad tabernaculum foederis quod postquam ingressi sunt operuit nubes et apparuit gloria Domini ⁴⁴dixitque Dominus ad Mosen ⁴⁵recedite de medio huius multitudinis etiam nunc delebo eos cumque iacerent in terra ⁴⁶dixit Moses ad Aaron tolle turibulum et hausto igne de altari mitte incensum desuper pergens cito ad populum ut roges pro eis iam enim egressa est ira a Domino et plaga desaevit ⁴⁷quod cum fecisset Aaron et cucurrisset ad mediam multitudinem quam iam vastabat incendium obtulit thymiama ⁴⁸et stans inter mortuos ac viventes pro populo deprecatus est et plaga cessavit ⁴⁹fuerunt autem qui percussi sunt quattuordecim milia hominum et septingenti absque his qui perierant in seditione Core ⁵⁰reversusque est Aaron ad Mosen ad ostium tabernaculi foederis postquam quievit interitus

Chapter 17

¹et locutus est Dominus ad Mosen dicens ²loquere ad filios Israhel et accipe ab eis virgas singulas per cognationes suas a cunctis principibus tribuum virgas duodecim et uniuscuiusque nomen superscribes virgae suae ³nomen autem Aaron erit in tribu Levi et una virga cunctas eorum familias continebit ⁴ponesque eas in tabernaculo foederis coram testimonio ubi loquar ad te ⁵quem ex his elegero germinabit virga eius et cohibebo a me querimonias filiorum Israhel quibus contra vos murmurant ⁶locutusque est Moses ad filios Israhel et dederunt ei omnes principes virgas per singulas tribus fueruntque virgae duodecim absque virga Aaron ⁷quas cum posuisset Moses coram Domino in tabernaculo testimonii ⁸sequenti die regressus invenit germinasse virgam Aaron in domo Levi et turgentibus gemmis eruperant flores qui foliis dilatatis in amigdalas deformati sunt ⁹protulit ergo Moses omnes virgas de conspectu Domini ad cunctos filios Israhel videruntque et receperunt singuli virgas suas ¹⁰dixitque Dominus ad Mosen refer virgam Aaron in tabernaculum testimonii ut servetur ibi in signum rebellium filiorum et quiescant querellae eorum a me ne moriantur ¹¹fecitque Moses sicut praeceperat Dominus ¹²dixerunt autem filii Israhel ad Mosen ecce consumpti sumus omnes perivimus ¹³quicumque accedit ad tabernaculum Domini moritur num usque ad internicionem cuncti delendi sumus

Chapter 18

¹dixitque Dominus ad Aaron tu et filii tui et domus patris tui tecum portabitis iniquitatem sanctuarii et tu et filii tui simul sustinebitis peccata sacerdotii vestri ²sed et fratres tuos de tribu Levi et sceptro patris tui sume tecum praestoque sint et ministrent tibi tu autem et filii tui ministrabitis in tabernaculo testimonii ³excubabuntque Levitae ad praecepta tua et ad cuncta opera tabernaculi ita dumtaxat ut ad vasa sanctuarii et altare non accedant ne et illi moriantur et vos pereatis simul ⁴sint autem tecum et excubent in custodiis tabernaculi et in omnibus caerimoniis eius alienigena non miscebitur vobis ⁵excubate in custodia sanctuarii et in ministerio altaris ne oriatur indignatio super filios Israhel ⁶ego dedi vobis fratres vestros Levitas de medio filiorum Israhel et tradidi donum Domino ut serviant in ministeriis tabernaculi eius ⁷tu autem et filii tui custodite sacerdotium vestrum et omnia quae ad cultum altaris pertinent et intra velum sunt per sacerdotes administrabuntur si quis externus accesserit occidetur ⁸locutus est Dominus ad Aaron ecce dedi tibi custodiam primitiarum mearum omnia quae sanctificantur a filiis Israhel tibi tradidi et filiis tuis pro officio sacerdotali legitima sempiterna ⁹haec ergo accipies de his quae sanctificantur et oblata sunt Domino omnis oblatio et sacrificium et quicquid pro peccato atque delicto redditur mihi et cedet in sancta sanctorum tuum erit et filiorum tuorum ¹⁰in sanctuario comedes illud mares tantum edent ex eo quia consecratum est tibi ¹¹primitias autem quas voverint et obtulerint filii Israhel tibi dedi et filiis ac filiabus tuis iure perpetuo qui mundus est in domo tua vescetur eis ¹²omnem medullam olei et vini ac frumenti quicquid offerunt primitiarum Domino tibi dedi ¹³universa frugum initia quas gignit humus et Domino deportantur cedent in usus tuos qui mundus est in domo tua vescetur eis ¹⁴omne quod ex voto reddiderint filii Israhel tuum erit ¹⁵quicquid primum erumpet e vulva cunctae carnis quam offerunt Domino sive ex hominibus sive de pecoribus fuerit tui iuris erit ita dumtaxat ut pro hominis primogenito pretium accipias et omne animal quod inmundum est redimi facias ¹⁶cuius redemptio erit post unum mensem siclis argenti quinque pondere sanctuarii siclus viginti obolos habet ¹⁷primogenitum autem bovis et ovis et caprae non facies redimi quia sanctificata sunt Domino sanguinem tantum eorum fundes super altare et adipes adolebis in suavissimum odorem Domino ¹⁸carnes vero in usum tuum cedent sicut pectusculum consecratum et armus dexter tua erunt ¹⁹omnes primitias sanctuarii quas offerunt filii Israhel Domino tibi dedi et filiis ac filiabus tuis iure perpetuo pactum salis est sempiternum coram Domino tibi ac filiis tuis ²⁰dixitque Dominus ad Aaron in terra eorum nihil possidebitis nec habebitis partem inter eos ego pars et hereditas tua in medio filiorum Israhel ²¹filiis autem Levi dedi omnes decimas Israhelis in possessionem pro ministerio quo serviunt mihi in tabernaculo foederis ²²ut non accedant ultra filii Israhel ad tabernaculum nec committant peccatum mortiferum ²³solis filiis Levi mihi in tabernaculo servientibus et portantibus peccata populi legitimum sempiternum erit in generationibus vestris nihil aliud possidebunt ²⁴decimarum oblatione contenti quas in usus eorum et necessaria separavi ²⁵locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²⁶praecipe Levitis atque denuntia cum acceperitis a filiis Israhel decimas quas dedi vobis primitias earum offerte Domino id est decimam partem decimae ²⁷ut reputetur vobis in oblationem primitivorum tam de areis quam de torcularibus ²⁸et universis quorum accipitis primitias offerte Domino et date Aaron sacerdoti ²⁹omnia quae offertis ex decimis et in donaria Domini separatis optima et electa erunt ³⁰dicesque ad eos si praeclara et meliora quaeque obtuleritis ex decimis reputabitur vobis quasi de area et torculari dederitis primitias ³¹et comedetis eas in omnibus locis vestris tam vos quam familiae vestrae quia pretium est pro ministerio quo servitis in tabernaculo testimonii ³²et non peccabitis super hoc egregia vobis et pinguia reservantes ne polluatis oblationes filiorum Israhel et moriamini

Chapter 19

¹locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ²ista est religio victimae quam constituit Dominus praecipe filiis Israhel ut adducant ad te vaccam rufam aetatis integrae in qua nulla sit macula nec portaverit iugum ³tradetisque eam Eleazaro sacerdoti qui eductam extra castra immolabit in conspectu omnium ⁴et tinguens digitum in sanguine eius asperget contra fores tabernaculi septem vicibus ⁵conburetque eam cunctis videntibus tam pelle et carnibus eius quam sanguine et fimo flammae traditis ⁶lignum quoque cedrinum et hysopum coccumque bis tinctum sacerdos mittet in flammam quae vaccam vorat ⁷et tunc demum lotis vestibus et corpore suo ingredietur in castra commaculatusque erit usque ad vesperam ⁸sed et ille qui conbuserit eam lavabit vestimenta sua et corpus et inmundus erit usque ad vesperam ⁹colliget autem vir mundus cineres vaccae et effundet eos extra castra in loco purissimo ut sint multitudini filiorum Israhel in custodiam et in aquam aspersionis quia pro peccato vacca conbusta est ¹⁰cumque laverit qui vaccae portaverat cineres vestimenta sua inmundus erit usque ad vesperum habebunt hoc filii Israhel et advenae qui habitant inter eos sanctum iure perpetuo ¹¹qui tetigerit cadaver hominis et propter hoc septem diebus fuerit inmundus ¹²aspergetur ex hac aqua die tertio et septimo et sic mundabitur si die tertio aspersus non fuerit septimo non poterit emundari ¹³omnis qui tetigerit humanae animae morticinum et aspersus hac commixtione non fuerit polluet tabernaculum Domini et peribit ex Israhel quia aqua expiationis non est aspersus inmundus erit et manebit spurcitia eius super eum ¹⁴ista est lex hominis qui moritur in tabernaculo omnes qui ingrediuntur tentorium illius et universa vasa quae ibi sunt polluta erunt septem diebus ¹⁵vas quod non habuerit operculum nec ligaturam desuper inmundum erit ¹⁶si quis in agro tetigerit cadaver occisi hominis aut per se mortui sive os illius vel sepulchrum inmundus erit septem diebus ¹⁷tollent de cineribus conbustionis atque peccati et mittent aquas vivas super eos in vas ¹⁸in quibus cum homo mundus tinxerit hysopum asperget eo omne tentorium et cunctam supellectilem et homines huiuscemodi contagione pollutos ¹⁹atque hoc modo mundus lustrabit inmundum tertio et septimo die expiatusque die septimo lavabit et se et vestimenta sua et mundus erit ad vesperam ²⁰si quis hoc ritu non fuerit expiatus peribit anima illius de medio ecclesiae quia sanctuarium Domini polluit et non est aqua lustrationis aspersus ²¹erit hoc praeceptum legitimum sempiternum ipse quoque qui aspergit aquas lavabit vestimenta sua omnis qui tetigerit aquas expiationis inmundus erit usque ad vesperam ²²quicquid tetigerit inmundus inmundum faciet et anima quae horum quippiam tetigerit inmunda erit usque ad vesperum

Chapter 20

¹veneruntque filii Israhel et omnis multitudo in desertum Sin mense primo et mansit populus in Cades mortuaque est ibi Maria et sepulta in eodem loco ²cumque indigeret aqua populus coierunt adversum Mosen et Aaron ³et versi in seditionem dixerunt utinam perissemus inter fratres nostros coram Domino ⁴cur eduxistis ecclesiam Domini in solitudinem ut et nos et nostra iumenta moriantur ⁵quare nos fecistis ascendere de Aegypto et adduxistis in locum istum pessimum qui seri non potest qui nec ficum gignit nec vineas nec mala granata insuper et aquam non habet ad bibendum ⁶ingressusque Moses et Aaron dimissa multitudine tabernaculum foederis corruerunt proni in terram et apparuit gloria Domini super eos ⁷locutusque est Dominus ad Mosen dicens ⁸tolle virgam et congrega populum tu et Aaron frater tuus et loquimini ad petram coram eis et illa dabit aquas cumque eduxeris aquam de petra bibet omnis multitudo et iumenta eius ⁹tulit igitur Moses virgam quae erat in conspectu Domini sicut praeceperat ei ¹⁰congregata multitudine ante petram dixitque eis audite rebelles et increduli num de petra hac vobis aquam poterimus eicere ¹¹cumque elevasset Moses manum percutiens virga bis silicem egressae sunt aquae largissimae ita ut et populus biberet et iumenta ¹²dixitque Dominus ad Mosen et Aaron quia non credidistis mihi ut sanctificaretis me coram filiis Israhel non introducetis hos populos in terram quam dabo eis ¹³haec est aqua Contradictionis ubi iurgati sunt filii Israhel contra Dominum et sanctificatus est in eis ¹⁴misit interea nuntios Moses de Cades ad regem Edom qui dicerent haec mandat frater tuus Israhel nosti omnem laborem qui adprehendit nos ¹⁵quomodo descenderint patres nostri in Aegyptum et habitaverimus ibi multo tempore adflixerintque nos Aegyptii et patres nostros ¹⁶et quomodo clamaverimus ad Dominum et exaudierit nos miseritque angelum qui eduxerit nos de Aegypto ecce in urbe Cades quae est in extremis finibus tuis positi ¹⁷obsecramus ut nobis transire liceat per terram tuam non ibimus per agros nec per vineas non bibemus aquas de puteis tuis sed gradiemur via publica nec ad dextram nec ad sinistram declinantes donec transeamus terminos tuos ¹⁸cui respondit Edom non transibis per me alioquin armatus occurram tibi ¹⁹dixeruntque filii Israhel per tritam gradiemur viam et si biberimus aquas tuas nos et pecora nostra dabimus quod iustum est nulla erit in pretio difficultas tantum velociter transeamus ²⁰at ille respondit non transibis statimque egressus est obvius cum infinita multitudine et manu forti ²¹nec voluit adquiescere deprecanti ut concederet transitum per fines suos quam ob rem devertit ab eo Israhel ²²cumque castra movissent de Cades venerunt in montem Or qui est in finibus terrae Edom ²³ubi locutus est Dominus ad Mosen ²⁴pergat inquit Aaron ad populos suos non enim intrabit terram quam dedi filiis Israhel eo quod incredulus fuerit ori meo ad aquas Contradictionis ²⁵tolle Aaron et filium eius cum eo et duces eos in montem Or ²⁶cumque nudaveris patrem veste sua indues ea Eleazarum filium eius et Aaron colligetur et morietur ibi ²⁷fecit Moses ut praeceperat Dominus et ascenderunt in montem Or coram omni multitudine ²⁸cumque Aaron spoliasset vestibus suis induit eis Eleazarum filium eius ²⁹illo mortuo in montis supercilio descendit cum Eleazaro ³⁰omnis autem multitudo videns occubuisse Aaron flevit super eo triginta diebus per cunctas familias suas

Chapter 21

¹quod cum audisset Chananeus rex Arad qui habitabat ad meridiem venisse scilicet Israhel per exploratorum viam pugnavit contra illum et victor existens duxit ex eo praedam ²at Israhel voto se Domino obligans ait si tradideris populum istum in manu mea delebo urbes eius ³exaudivitque Dominus preces Israhel et tradidit Chananeum quem ille interfecit subversis urbibus eius et vocavit nomen loci illius Horma id est anathema ⁴profecti sunt autem et de monte Or per viam quae ducit ad mare Rubrum ut circumirent terram Edom et taedere coepit populum itineris ac laboris ⁵locutusque contra Deum et Mosen ait cur eduxisti nos de Aegypto ut moreremur in solitudine deest panis non sunt aquae anima nostra iam nausiat super cibo isto levissimo ⁶quam ob rem misit Dominus in populum ignitos serpentes ad quorum plagas et mortes plurimorum ⁷venerunt ad Mosen atque dixerunt peccavimus quia locuti sumus contra Dominum et te ora ut tollat a nobis serpentes oravit Moses pro populo ⁸et locutus est Dominus ad eum fac serpentem et pone eum pro signo qui percussus aspexerit eum vivet ⁹fecit ergo Moses serpentem aeneum et posuit pro signo quem cum percussi aspicerent sanabantur ¹⁰profectique filii Israhel castrametati sunt in Oboth ¹¹unde egressi fixere tentoria in Hieabarim in solitudine quae respicit Moab contra orientalem plagam ¹²et inde moventes venerunt ad torrentem Zared ¹³quem relinquentes castrametati sunt contra Arnon quae est in deserto et prominet in finibus Amorrei siquidem Arnon terminus est Moab dividens Moabitas et Amorreos ¹⁴unde dicitur in libro bellorum Domini sicut fecit in mari Rubro sic faciet in torrentibus Arnon ¹⁵scopuli torrentium inclinati sunt ut requiescerent in Ar et recumberent in finibus Moabitarum ¹⁶ex eo loco apparuit puteus super quo locutus est Dominus ad Mosen congrega populum et dabo ei aquam ¹⁷tunc cecinit Israhel carmen istud ascendat puteus concinebant ¹⁸puteus quem foderunt principes et paraverunt duces multitudinis in datore legis et in baculis suis de solitudine Matthana ¹⁹de Matthana Nahalihel de Nahalihel in Bamoth ²⁰de Bamoth vallis est in regione Moab in vertice Phasga et quod respicit contra desertum ²¹misit autem Israhel nuntios ad Seon regem Amorreorum dicens ²²obsecro ut transire mihi liceat per terram tuam non declinabimus in agros et vineas non bibemus aquas ex puteis via regia gradiemur donec transeamus terminos tuos ²³qui concedere noluit ut transiret Israhel per fines suos quin potius exercitu congregato egressus est obviam in desertum et venit in Iasa pugnavitque contra eum ²⁴a quo percussus est in ore gladii et possessa est terra eius ab Arnon usque Iebboc et filios Ammon quia forti praesidio tenebantur termini Ammanitarum ²⁵tulit ergo Israhel omnes civitates eius et habitavit in urbibus Amorrei in Esebon scilicet et viculis eius ²⁶urbs Esebon fuit regis Seon Amorrei qui pugnavit contra regem Moab et tulit omnem terram quae dicionis illius fuerat usque Arnon ²⁷idcirco dicitur in proverbio venite in Esebon aedificetur et construatur civitas Seon ²⁸ignis egressus est de Esebon flamma de oppido Seon et devoravit Ar Moabitarum et habitatores excelsorum Arnon ²⁹vae tibi Moab peristi popule Chamos dedit filios eius in fugam et filias in captivitatem regi Amorreorum Seon ³⁰iugum ipsorum disperiit ab Esebon usque Dibon lassi pervenerunt in Nophe et usque Medaba ³¹habitavit itaque Israhel in terra Amorrei ³²misitque Moses qui explorarent Iazer cuius ceperunt viculos et possederunt habitatores ³³verteruntque se et ascenderunt per viam Basan et occurrit eis Og rex Basan cum omni populo suo pugnaturus in Edrai ³⁴dixitque Dominus ad Mosen ne timeas eum quia in manu tua tradidi illum et omnem populum ac terram eius faciesque illi sicut fecisti Seon regi Amorreorum habitatori Esebon ³⁵percusserunt igitur et hunc cum filiis suis universumque populum eius usque ad internicionem et possederunt terram illius

Chapter 22

¹profectique castrametati sunt in campestribus Moab ubi trans Iordanem Hierichus sita est ²videns autem Balac filius Sepphor omnia quae fecerat Israhel Amorreo ³et quod pertimuissent eum Moabitae et impetum eius ferre non possent ⁴dixit ad maiores natu Madian ita delebit hic populus omnes qui in nostris finibus commorantur quomodo solet bos herbas usque ad radices carpere ipse erat eo tempore rex in Moab ⁵misit ergo nuntios ad Balaam filium Beor ariolum qui habitabat super flumen terrae filiorum Ammon ut vocarent eum et dicerent ecce egressus est populus ex Aegypto qui operuit superficiem terrae sedens contra me ⁶veni igitur et maledic populo huic quia fortior me est si quo modo possim percutere et eicere eum de terra mea novi enim quod benedictus sit cui benedixeris et maledictus in quem maledicta congesseris ⁷perrexerunt seniores Moab et maiores natu Madian habentes divinationis pretium in manibus cumque venissent ad Balaam et narrassent ei omnia verba Balac ⁸ille respondit manete hic nocte et respondebo quicquid mihi dixerit Dominus manentibus illis apud Balaam venit Deus et ait ad eum ⁹quid sibi volunt homines isti apud te ¹⁰respondit Balac filius Sepphor rex Moabitarum misit ad me ¹¹dicens ecce populus qui egressus est de Aegypto operuit superficiem terrae veni et maledic ei si quo modo possim pugnans abicere eum ¹²dixitque Deus ad Balaam noli ire cum eis neque maledicas populo quia benedictus est ¹³qui mane consurgens dixit ad principes ite in terram vestram quia prohibuit me Deus venire vobiscum ¹⁴reversi principes dixerunt ad Balac noluit Balaam venire nobiscum ¹⁵rursum ille multo plures et nobiliores quam ante miserat misit ¹⁶qui cum venissent ad Balaam dixerunt sic dicit Balac filius Sepphor ne cuncteris venire ad me ¹⁷paratum honorare te et quicquid volueris dare veni et maledic populo isti ¹⁸respondit Balaam si dederit mihi Balac plenam domum suam argenti et auri non potero inmutare verbum Domini Dei mei ut vel plus vel minus loquar ¹⁹obsecro ut hic maneatis etiam hac nocte et scire queam quid mihi rursum respondeat Dominus ²⁰venit ergo Deus ad Balaam nocte et ait ei si vocare te venerunt homines isti surge et vade cum eis ita dumtaxat ut quod tibi praecepero facias ²¹surrexit Balaam mane et strata asina profectus est cum eis ²²et iratus est Deus stetitque angelus Domini in via contra Balaam qui sedebat asinae et duos pueros habebat secum ²³cernens asina angelum stantem in via evaginato gladio avertit se de itinere et ibat per agrum quam cum verberaret Balaam et vellet ad semitam reducere ²⁴stetit angelus in angustiis duarum maceriarum quibus vineae cingebantur ²⁵quem videns asina iunxit se parieti et adtrivit sedentis pedem at ille iterum verberabat ²⁶et nihilominus angelus ad locum angustum transiens ubi nec ad dextram nec ad sinistram poterat deviari obvius stetit ²⁷cumque vidisset asina stantem angelum concidit sub pedibus sedentis qui iratus vehementius caedebat fuste latera ²⁸aperuitque Dominus os asinae et locuta est quid feci tibi cur percutis me ecce iam tertio ²⁹respondit Balaam quia commeruisti et inlusisti mihi utinam haberem gladium ut te percuterem ³⁰dixit asina nonne animal tuum sum cui semper sedere consuesti usque in praesentem diem dic quid simile umquam fecerim tibi at ille ait numquam ³¹protinus aperuit Dominus oculos Balaam et vidit angelum stantem in via evaginato gladio adoravitque eum pronus in terram ³²cui angelus cur inquit tertio verberas asinam tuam ego veni ut adversarer tibi quia perversa est via tua mihique contraria ³³et nisi asina declinasset de via dans locum resistenti te occidissem et illa viveret ³⁴dixit Balaam peccavi nesciens quod tu stares contra me et nunc si displicet tibi ut vadam revertar ³⁵ait angelus vade cum istis et cave ne aliud quam praecepero tibi loquaris ivit igitur cum principibus ³⁶quod cum audisset Balac egressus est in occursum eius in oppido Moabitarum quod situm est in extremis finibus Arnon ³⁷dixitque ad Balaam misi nuntios ut vocarent te cur non statim venisti ad me an quia mercedem adventui tuo reddere nequeo ³⁸cui ille respondit ecce adsum numquid loqui potero aliud nisi quod Deus posuerit in ore meo ³⁹perrexerunt ergo simul et venerunt in urbem quae in extremis regni eius finibus erat ⁴⁰cumque occidisset Balac boves et oves misit ad Balaam et principes qui cum eo erant munera ⁴¹mane autem facto duxit eum ad excelsa Baal et intuitus est extremam partem populi

Chapter 23

¹dixitque Balaam ad Balac aedifica mihi hic septem aras et para totidem vitulos eiusdemque numeri arietes ²cumque fecisset iuxta sermonem Balaam inposuerunt simul vitulum et arietem super aram ³dixitque Balaam ad Balac sta paulisper iuxta holocaustum tuum donec vadam si forte occurrat mihi Dominus et quodcumque imperaverit loquar tibi ⁴cumque abisset velociter occurrit ei Deus locutusque ad eum Balaam septem inquit aras erexi et inposui vitulum et arietem desuper ⁵Dominus autem posuit verbum in ore eius et ait revertere ad Balac et haec loqueris ⁶reversus invenit stantem Balac iuxta holocaustum suum et omnes principes Moabitarum ⁷adsumptaque parabola sua dixit de Aram adduxit me Balac rex Moabitarum de montibus orientis veni inquit et maledic Iacob propera et detestare Israhel ⁸quomodo maledicam cui non maledixit Deus qua ratione detester quem Dominus non detestatur ⁹de summis silicibus videbo eum et de collibus considerabo illum populus solus habitabit et inter gentes non reputabitur ¹⁰quis dinumerare possit pulverem Iacob et nosse numerum stirpis Israhel moriatur anima mea morte iustorum et fiant novissima mea horum similia ¹¹dixitque Balac ad Balaam quid est hoc quod agis ut malediceres inimicis vocavi te et tu e contrario benedicis eis ¹²cui ille respondit num aliud possum loqui nisi quod iusserit Dominus ¹³dixit ergo Balac veni mecum in alterum locum unde partem Israhelis videas et totum videre non possis inde maledicito ei ¹⁴cumque duxisset eum in locum sublimem super verticem montis Phasga aedificavit Balaam septem aras et inpositis supra vitulo atque ariete ¹⁵dixit ad Balac sta hic iuxta holocaustum tuum donec ego pergam obvius ¹⁶cui cum Dominus occurrisset posuissetque verbum in ore eius ait revertere ad Balac et haec loqueris ei ¹⁷reversus invenit eum stantem iuxta holocaustum suum et principes Moabitarum cum eo ad quem Balac quid inquit locutus est Dominus ¹⁸at ille adsumpta parabola sua ait sta Balac et ausculta audi fili Sepphor ¹⁹non est Deus quasi homo ut mentiatur nec ut filius hominis ut mutetur dixit ergo et non faciet locutus est et non implebit ²⁰ad benedicendum adductus sum benedictionem prohibere non valeo ²¹non est idolum in Iacob nec videtur simulacrum in Israhel Dominus Deus eius cum eo est et clangor victoriae regis in illo ²²Deus eduxit eum de Aegypto cuius fortitudo similis est rinocerotis ²³non est augurium in Iacob nec divinatio in Israhel temporibus suis dicetur Iacob et Israheli quid operatus sit Deus ²⁴ecce populus ut leaena consurget et quasi leo erigetur non accubabit donec devoret praedam et occisorum sanguinem bibat ²⁵dixitque Balac ad Balaam nec maledicas ei nec benedicas ²⁶et ille nonne ait dixi tibi quod quicquid mihi Deus imperaret hoc facerem ²⁷et ait Balac ad eum veni et ducam te ad alium locum si forte placeat Deo ut inde maledicas eis ²⁸cumque duxisset eum super verticem montis Phogor qui respicit solitudinem ²⁹dixit ei Balaam aedifica mihi hic septem aras et para totidem vitulos eiusdemque numeri arietes ³⁰fecit Balac ut Balaam dixerat inposuitque vitulos et arietes per singulas aras

Chapter 24

¹cumque vidisset Balaam quod placeret Domino ut benediceret Israheli nequaquam abiit ut ante perrexerat ut augurium quaereret sed dirigens contra desertum vultum suum ²et elevans oculos vidit Israhel in tentoriis commorantem per tribus suas et inruente in se spiritu Dei ³adsumpta parabola ait dixit Balaam filius Beor dixit homo cuius obturatus est oculus ⁴dixit auditor sermonum Dei qui visionem Omnipotentis intuitus est qui cadit et sic aperiuntur oculi eius ⁵quam pulchra tabernacula tua Iacob et tentoria tua Israhel ⁶ut valles nemorosae ut horti iuxta fluvios inrigui ut tabernacula quae fixit Dominus quasi cedri propter aquas ⁷fluet aqua de situla eius et semen illius erit in aquas multas tolletur propter Agag rex eius et auferetur regnum illius ⁸Deus eduxit illum de Aegypto cuius fortitudo similis est rinocerotis devorabunt gentes hostes illius ossaque eorum confringent et perforabunt sagittis ⁹accubans dormivit ut leo et quasi leaena quam suscitare nullus audebit qui benedixerit tibi erit ipse benedictus qui maledixerit in maledictione reputabitur ¹⁰iratusque Balac contra Balaam conplosis manibus ait ad maledicendum inimicis meis vocavi te quibus e contrario tertio benedixisti ¹¹revertere ad locum tuum decreveram quidem magnifice honorare te sed Dominus privavit te honore disposito ¹²respondit Balaam ad Balac nonne nuntiis tuis quos misisti ad me dixi ¹³si dederit mihi Balac plenam domum suam argenti et auri non potero praeterire sermonem Domini Dei mei ut vel boni quid vel mali proferam ex corde meo sed quicquid Dominus dixerit hoc loquar ¹⁴verumtamen pergens ad populum meum dabo consilium quid populus tuus huic populo faciat extremo tempore ¹⁵sumpta igitur parabola rursum ait dixit Balaam filius Beor dixit homo cuius obturatus est oculus ¹⁶dixit auditor sermonum Dei qui novit doctrinam Altissimi et visiones Omnipotentis videt qui cadens apertos habet oculos ¹⁷videbo eum sed non modo intuebor illum sed non prope orietur stella ex Iacob et consurget virga de Israhel et percutiet duces Moab vastabitque omnes filios Seth ¹⁸et erit Idumea possessio eius hereditas Seir cedet inimicis suis Israhel vero fortiter aget ¹⁹de Iacob erit qui dominetur et perdat reliquias civitatis ²⁰cumque vidisset Amalech adsumens parabolam ait principium gentium Amalech cuius extrema perdentur ²¹vidit quoque Cineum et adsumpta parabola ait robustum est quidem habitaculum tuum sed si in petra posueris nidum tuum ²²et fueris electus de stirpe Cain quamdiu poteris permanere Assur enim capiet te ²³adsumptaque parabola iterum locutus est heu quis victurus est quando ista faciet Deus ²⁴venient in trieribus de Italia superabunt Assyrios vastabuntque Hebraeos et ad extremum etiam ipsi peribunt ²⁵surrexitque Balaam et reversus est in locum suum Balac quoque via qua venerat rediit

Chapter 25

¹morabatur autem eo tempore Israhel in Setthim et fornicatus est populus cum filiabus Moab ²quae vocaverunt eos ad sacrificia sua at illi comederunt et adoraverunt deos earum ³initiatusque est Israhel Beelphegor et iratus Dominus ⁴ait ad Mosen tolle cunctos principes populi et suspende eos contra solem in patibulis ut avertatur furor meus ab Israhel ⁵dixitque Moses ad iudices Israhel occidat unusquisque proximos suos qui initiati sunt Beelphegor ⁶et ecce unus de filiis Israhel intravit coram fratribus suis ad scortum madianitin vidente Mose et omni turba filiorum Israhel qui flebant ante fores tabernaculi ⁷quod cum vidisset Finees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis surrexit de medio multitudinis et arrepto pugione ⁸ingressus est post virum israhelitem in lupanar et perfodit ambos simul virum scilicet et mulierem in locis genitalibus cessavitque plaga a filiis Israhel ⁹et occisi sunt viginti quattuor milia homines ¹⁰dixitque Dominus ad Mosen ¹¹Finees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis avertit iram meam a filiis Israhel quia zelo meo commotus est contra eos ut non ipse delerem filios Israhel in zelo meo ¹²idcirco loquere ad eos ecce do ei pacem foederis mei ¹³et erit tam ipsi quam semini illius pactum sacerdotii sempiternum quia zelatus est pro Deo suo et expiavit scelus filiorum Israhel ¹⁴erat autem nomen viri israhelitae qui occisus est cum Madianitide Zambri filius Salu dux de cognatione et tribu Symeonis ¹⁵porro mulier madianitis quae pariter interfecta est vocabatur Chozbi filia Sur principis nobilissimi Madianitarum ¹⁶locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁷hostes vos sentiant Madianitae et percutite eos ¹⁸quia et ipsi hostiliter egerunt contra vos et decepere insidiis per idolum Phogor et Chozbi filiam ducis Madian sororem suam quae percussa est in die plagae pro sacrilegio Phogor

Chapter 26

¹postquam noxiorum sanguis effusus est dixit Dominus ad Mosen et Eleazarum filium Aaron sacerdotem ²numerate omnem summam filiorum Israhel a viginti annis et supra per domos et cognationes suas cunctos qui possunt ad bella procedere ³locuti sunt itaque Moses et Eleazar sacerdos in campestribus Moab super Iordanem contra Hierichum ad eos qui erant ⁴a viginti annis et supra sicut Dominus imperarat quorum iste est numerus ⁵Ruben primogenitus Israhel huius filius Enoch a quo familia Enochitarum et Phallu a quo familia Phalluitarum ⁶et Esrom a quo familia Esromitarum et Charmi a quo familia Charmitarum ⁷hae sunt familiae de stirpe Ruben quarum numerus inventus est quadraginta tria milia et septingenti triginta ⁸filius Phallu Heliab ⁹huius filii Namuhel et Dathan et Abiram isti sunt Dathan et Abiram principes populi qui surrexerunt contra Mosen et Aaron in seditione Core quando adversum Dominum rebellaverunt ¹⁰et aperiens terra os suum devoravit Core morientibus plurimis quando conbusit ignis ducentos quinquaginta viros et factum est grande miraculum ¹¹ut Core pereunte filii illius non perirent ¹²filii Symeon per cognationes suas Namuhel ab hoc familia Namuhelitarum Iamin ab hoc familia Iaminitarum Iachin ab hoc familia Iachinitarum ¹³Zare ab hoc familia Zareitarum Saul ab hoc familia Saulitarum ¹⁴hae sunt familiae de stirpe Symeon quarum omnis numerus fuit viginti duo milia ducentorum ¹⁵filii Gad per cognationes suas Sephon ab hoc familia Sephonitarum Aggi ab hoc familia Aggitarum Suni ab hoc familia Sunitarum ¹⁶Ozni ab hoc familia Oznitarum Heri ab hoc familia Heritarum ¹⁷Arod ab hoc familia Aroditarum Arihel ab hoc familia Arihelitarum ¹⁸istae sunt familiae Gad quarum omnis numerus fuit quadraginta milia quingentorum ¹⁹filii Iuda Her et Onan qui ambo mortui sunt in terra Chanaan ²⁰fueruntque filii Iuda per cognationes suas Sela a quo familia Selanitarum Phares a quo familia Pharesitarum Zare a quo familia Zareitarum ²¹porro filii Phares Esrom a quo familia Esromitarum et Amul a quo familia Amulitarum ²²istae sunt familiae Iuda quarum omnis numerus fuit septuaginta milia quingentorum ²³filii Isachar per cognationes suas Thola a quo familia Tholaitarum Phua a quo familia Phuaitarum ²⁴Iasub a quo familia Iasubitarum Semran a quo familia Semranitarum ²⁵hae sunt cognationes Isachar quarum numerus fuit sexaginta quattuor milia trecentorum ²⁶filii Zabulon per cognationes suas Sared a quo familia Sareditarum Helon a quo familia Helonitarum Ialel a quo familia Ialelitarum ²⁷hae sunt cognationes Zabulon quarum numerus fuit sexaginta milia quingentorum ²⁸filii Ioseph per cognationes suas Manasse et Ephraim ²⁹de Manasse ortus est Machir a quo familia Machiritarum Machir genuit Galaad a quo familia Galaaditarum ³⁰Galaad habuit filios Hiezer a quo familia Hiezeritarum et Elec a quo familia Elecarum ³¹et Asrihel a quo familia Asrihelitarum et Sechem a quo familia Sechemitarum ³²et Semida a quo familia Semidatarum et Epher a quo familia Epheritarum ³³fuit autem Epher pater Salphaad qui filios non habebat sed tantum filias quarum ista sunt nomina Maala et Noa et Egla et Melcha et Thersa ³⁴hae sunt familiae Manasse et numerus earum quinquaginta duo milia septingentorum ³⁵filii autem Ephraim per cognationes suas fuerunt hii Suthala a quo familia Suthalitarum Becher a quo familia Becheritarum Tehen a quo familia Tehenitarum ³⁶porro filius Suthala fuit Heran a quo familia Heranitarum ³⁷hae sunt cognationes filiorum Ephraim quarum numerus triginta duo milia quingentorum ³⁸isti sunt filii Ioseph per familias suas filii Beniamin in cognationibus suis Bale a quo familia Baleitarum Azbel a quo familia Azbelitarum Ahiram a quo familia Ahiramitarum ³⁹Supham a quo familia Suphamitarum Hupham a quo familia Huphamitarum ⁴⁰filii Bale Hered et Noeman de Hered familia Hereditarum de Noeman familia Noemitarum ⁴¹hii sunt filii Beniamin per cognationes suas quorum numerus quadraginta quinque milia sescentorum ⁴²filii Dan per cognationes suas Suham a quo familia Suhamitarum hae cognationes Dan per familias suas ⁴³omnes fuere Suhamitae quorum numerus erat sexaginta quattuor milia quadringentorum ⁴⁴filii Aser per cognationes suas Iemna a quo familia Iemnaitarum Iessui a quo familia Iessuitarum Brie a quo familia Brieitarum ⁴⁵filii Brie Haber a quo familia Haberitarum et Melchihel a quo familia Melchihelitarum ⁴⁶nomen autem filiae Aser fuit Sara ⁴⁷hae cognationes filiorum Aser et numerus eorum quinquaginta tria milia quadringentorum ⁴⁸filii Nepthalim per cognationes suas Iessihel a quo familia Iessihelitarum Guni a quo familia Gunitarum ⁴⁹Iesser a quo familia Iesseritarum Sellem a quo familia Sellemitarum ⁵⁰hae sunt cognationes filiorum Nepthalim per familias suas quorum numerus quadraginta quinque milia quadringentorum ⁵¹ista est summa filiorum Israhel qui recensiti sunt sescenta milia et mille septingenti triginta ⁵²locutusque est Dominus ad Mosen dicens ⁵³istis dividetur terra iuxta numerum vocabulorum in possessiones suas ⁵⁴pluribus maiorem partem dabis et paucioribus minorem singulis sicut nunc recensiti sunt tradetur possessio ⁵⁵ita dumtaxat ut sors terram tribubus dividat et familiis ⁵⁶quicquid sorte contigerit hoc vel plures accipient vel pauciores ⁵⁷hic quoque est numerus filiorum Levi per familias suas Gerson a quo familia Gersonitarum Caath a quo familia Caathitarum Merari a quo familia Meraritarum ⁵⁸hae sunt familiae Levi familia Lobni familia Hebroni familia Mooli familia Musi familia Cori at vero Caath genuit Amram ⁵⁹qui habuit uxorem Iochabed filiam Levi quae nata est ei in Aegypto haec genuit viro suo Amram filios Aaron et Mosen et Mariam sororem eorum ⁶⁰de Aaron orti sunt Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar ⁶¹quorum Nadab et Abiu mortui sunt cum obtulissent ignem alienum coram Domino ⁶²fueruntque omnes qui numerati sunt viginti tria milia generis masculini ab uno mense et supra quia non sunt recensiti inter filios Israhel nec eis cum ceteris data possessio ⁶³hic est numerus filiorum Israhel qui descripti sunt a Mosen et Eleazaro sacerdote in campestribus Moab supra Iordanem contra Hiericho ⁶⁴inter quos nullus fuit eorum qui ante numerati sunt a Mose et Aaron in deserto Sinai ⁶⁵praedixerat enim Dominus quod omnes morerentur in solitudine nullusque remansit ex eis nisi Chaleb filius Iepphonne et Iosue filius Nun

Chapter 27

¹accesserunt autem filiae Salphaad filii Epher filii Galaad filii Machir filii Manasse qui fuit filius Ioseph quarum sunt nomina Maala et Noa et Egla et Melcha et Thersa ²steteruntque coram Mosen et Eleazaro sacerdote et cunctis principibus populi ad ostium tabernaculi foederis atque dixerunt ³pater noster mortuus est in deserto nec fuit in seditione quae concitata est contra Dominum sub Core sed in peccato suo mortuus est hic non habuit mares filios cur tollitur nomen illius de familia sua quia non habet filium date nobis possessionem inter cognatos patris nostri ⁴rettulitque Moses causam earum ad iudicium Domini ⁵qui dixit ad eum ⁶iustam rem postulant filiae Salphaad da eis possessionem inter cognatos patris sui et ei in hereditate succedant ⁷ad filios autem Israhel loqueris haec ⁸homo cum mortuus fuerit absque filio ad filiam eius transibit hereditas ⁹si filiam non habuerit habebit successores fratres suos ¹⁰quod si et fratres non fuerint dabitis hereditatem fratribus patris eius ¹¹sin autem nec patruos habuerit dabitur hereditas his qui ei proximi sunt eritque hoc filiis Israhel sanctum lege perpetua sicut praecepit Dominus Mosi ¹²dixit quoque Dominus ad Mosen ascende in montem istum Abarim et contemplare inde terram quam daturus sum filiis Israhel ¹³cumque videris eam ibis et tu ad populum tuum sicut ivit frater tuus Aaron ¹⁴quia offendistis me in deserto Sin in contradictione multitudinis nec sanctificare me voluistis coram ea super aquas hae sunt aquae Contradictionis in Cades deserti Sin ¹⁵cui respondit Moses ¹⁶provideat Dominus Deus spirituum omnis carnis hominem qui sit super multitudinem hanc ¹⁷et possit exire et intrare ante eos et educere illos vel introducere ne sit populus Domini sicut oves absque pastore ¹⁸dixitque Dominus ad eum tolle Iosue filium Nun virum in quo est spiritus et pone manum tuam super eum ¹⁹qui stabit coram Eleazaro sacerdote et omni multitudine ²⁰et dabis ei praecepta cunctis videntibus et partem gloriae tuae ut audiat eum omnis synagoga filiorum Israhel ²¹pro hoc si quid agendum erit Eleazar sacerdos consulet Dominum ad verbum eius egredietur et ingredietur ipse et omnes filii Israhel cum eo et cetera multitudo ²²fecit Moses ut praeceperat Dominus cumque tulisset Iosue statuit eum coram Eleazaro sacerdote et omni frequentia populi ²³et inpositis capiti eius manibus cuncta replicavit quae mandaverat Dominus

Chapter 28

¹dixit quoque Dominus ad Mosen ²praecipe filiis Israhel et dices ad eos oblationem meam et panes et incensum odoris suavissimi offerte per tempora sua ³haec sunt sacrificia quae offerre debetis agnos anniculos inmaculatos duos cotidie in holocaustum sempiternum ⁴unum offeretis mane et alterum ad vesperam ⁵decimam partem oephi similae quae conspersa sit oleo purissimo et habeat quartam partem hin ⁶holocaustum iuge est quod obtulistis in monte Sinai in odorem suavissimum incensi Domini ⁷et libabitis vini quartam partem hin per agnos singulos in sanctuario Domini ⁸alterumque agnum similiter offeretis ad vesperam iuxta omnem ritum sacrificii matutini et libamentorum eius oblationem suavissimi odoris Domino ⁹die autem sabbati offeretis duos agnos anniculos inmaculatos et duas decimas similae oleo conspersae in sacrificio et liba ¹⁰quae rite funduntur per singula sabbata in holocausto sempiterno ¹¹in kalendis autem id est in mensuum exordiis offeretis holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos septem inmaculatos ¹²et tres decimas similae oleo conspersae in sacrificio per singulos vitulos et duas decimas similae oleo conspersae per singulos arietes ¹³et decimam decimae similae ex oleo in sacrificio per agnos singulos holocaustum suavissimi odoris atque incensi est Domino ¹⁴libamenta autem vini quae per singulas fundenda sunt victimas ista erunt media pars hin per vitulos singulos tertia per arietem quarta per agnum hoc erit holocaustum per omnes menses qui sibi anno vertente succedunt ¹⁵hircus quoque offeretur Domino pro peccatis in holocaustum sempiternum cum libamentis suis ¹⁶mense autem primo quartadecima die mensis phase Domini erit ¹⁷et quintadecima die sollemnitas septem diebus vescentur azymis ¹⁸quarum dies prima venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea ¹⁹offeretisque incensum holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ²⁰et sacrificia singulorum ex simila quae conspersa sit oleo tres decimas per singulos vitulos et duas decimas per arietem ²¹et decimam decimae per agnos singulos id est per septem agnos ²²et hircum pro peccato unum ut expietur pro vobis ²³praeter holocaustum matutinum quod semper offertis ²⁴ita facietis per singulos dies septem dierum in fomitem ignis et in odorem suavissimum Domino qui surget de holocausto et de libationibus singulorum ²⁵dies quoque septimus celeberrimus et sanctus erit vobis omne opus servile non facietis in eo ²⁶dies etiam primitivorum quando offertis novas fruges Domino expletis ebdomadibus venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea ²⁷offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento duos arietem unum et agnos anniculos inmaculatos septem ²⁸atque in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos per arietes duas ²⁹per agnos decimam decimae qui simul sunt agni septem hircum quoque ³⁰qui mactatur pro expiatione praeter holocaustum sempiternum et liba eius ³¹inmaculata offeretis omnia cum libationibus suis

Chapter 29

¹mensis etiam septimi prima dies venerabilis et sancta erit vobis omne opus servile non facietis in ea quia dies clangoris est et tubarum ²offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum de armento unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ³et in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos duas decimas per arietem ⁴unam decimam per agnum qui simul sunt agni septem ⁵et hircum pro peccato qui offertur in expiationem populi ⁶praeter holocaustum kalendarum cum sacrificiis suis et holocaustum sempiternum cum libationibus solitis hisdem caerimoniis offeretis in odorem suavissimum incensum Domino ⁷decima quoque dies mensis huius septimi erit vobis sancta atque venerabilis et adfligetis animas vestras omne opus servile non facietis in ea ⁸offeretisque holocaustum Domino in odorem suavissimum vitulum de armento unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ⁹et in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos duas decimas per arietem ¹⁰decimam decimae per agnos singulos qui sunt simul septem agni ¹¹et hircum pro peccato absque his quae offerri pro delicto solent in expiationem et holocaustum sempiternum in sacrificio et libaminibus eorum ¹²quintadecima vero die mensis septimi quae vobis erit sancta atque venerabilis omne opus servile non facietis in ea sed celebrabitis sollemnitatem Domino septem diebus ¹³offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento tredecim arietes duos agnos anniculos quattuordecim inmaculatos ¹⁴et in libamentis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos qui sunt simul vituli tredecim et duas decimas arieti uno id est simul arietibus duobus ¹⁵et decimam decimae agnis singulis qui sunt simul agni quattuordecim ¹⁶et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius ¹⁷in die altero offeres vitulos de armento duodecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ¹⁸sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ¹⁹et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ²⁰die tertio offeres vitulos undecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ²¹sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ²²et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius ²³die quarto offeres vitulos decem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ²⁴sacrificiaque eorum et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ²⁵et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ²⁶die quinto offeres vitulos novem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ²⁷sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ²⁸et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ²⁹die sexto offeres vitulos octo arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ³⁰sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ³¹et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ³²die septimo offeres vitulos septem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ³³sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ³⁴et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ³⁵die octavo qui est celeberrimus omne opus servile non facietis ³⁶offerentes holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ³⁷sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ³⁸et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ³⁹haec offeretis Domino in sollemnitatibus vestris praeter vota et oblationes spontaneas in holocausto in sacrificio in libamine et in hostiis pacificis

Chapter 30

¹narravitque Moses filiis Israhel omnia quae ei Dominus imperarat ²et locutus est ad principes tribuum filiorum Israhel iste est sermo quem praecepit Dominus ³si quis virorum votum Domino voverit aut se constrinxerit iuramento non faciet irritum verbum suum sed omne quod promisit implebit ⁴mulier si quippiam voverit et se constrinxerit iuramento quae est in domo patris sui et in aetate adhuc puellari si cognoverit pater votum quod pollicita est et iuramentum quo obligavit animam suam et tacuerit voti rea erit ⁵quicquid pollicita est et iuravit opere conplebit ⁶sin autem statim ut audierit contradixerit pater et vota et iuramenta eius irrita erunt nec obnoxia tenebitur sponsioni eo quod contradixerit pater ⁷si maritum habuerit et voverit aliquid et semel verbum de ore eius egrediens animam illius obligaverit iuramento ⁸quo die audierit vir et non contradixerit voti rea erit reddet quodcumque promiserat ⁹sin autem audiens statim contradixerit et irritas fecerit pollicitationes eius verbaque quibus obstrinxerat animam suam propitius ei erit Dominus ¹⁰vidua et repudiata quicquid voverint reddent ¹¹uxor in domo viri cum se voto constrinxerit et iuramento ¹²si audierit vir et tacuerit nec contradixerit sponsioni reddet quodcumque promiserat ¹³sin autem extemplo contradixerit non tenebitur promissionis rea quia maritus contradixit et Dominus ei propitius erit ¹⁴si voverit et iuramento se constrinxerit ut per ieiunium vel ceterarum rerum abstinentiam adfligat animam suam in arbitrio viri erit ut faciat sive non faciat ¹⁵quod si audiens vir tacuerit et in alteram diem distulerit sententiam quicquid voverat atque promiserat reddet quia statim ut audivit tacuit ¹⁶sin autem contradixerit postquam rescivit portabit ipse iniquitatem eius ¹⁷istae sunt leges quas constituit Dominus Mosi inter virum et uxorem inter patrem et filiam quae in puellari adhuc aetate est vel quae manet in parentis domo

Chapter 31

¹locutusque est Dominus ad Mosen dicens ²ulciscere prius filios Israhel de Madianitis et sic colligeris ad populum tuum ³statimque Moses armate inquit ex vobis viros ad pugnam qui possint ultionem Domini expetere de Madianitis ⁴mille viri de singulis tribubus eligantur Israhel qui mittantur ad bellum ⁵dederuntque millenos de cunctis tribubus id est duodecim milia expeditorum ad pugnam ⁶quos misit Moses cum Finees filio Eleazari sacerdotis vasa quoque sancta et tubas ad clangendum tradidit ei ⁷cumque pugnassent contra Madianitas atque vicissent omnes mares occiderunt ⁸et reges eorum Evi et Recem et Sur et Ur et Rebe quinque principes gentis Balaam quoque filium Beor interfecerunt gladio ⁹ceperuntque mulieres eorum et parvulos omniaque pecora et cunctam supellectilem quicquid habere potuerant depopulati sunt ¹⁰tam urbes quam viculos et castella flamma consumpsit ¹¹et tulerunt praedam et universa quae ceperant tam ex hominibus quam ex iumentis ¹²et adduxerunt ad Mosen et Eleazarum sacerdotem et ad omnem multitudinem filiorum Israhel reliqua etiam utensilia portaverunt ad castra in campestribus Moab iuxta Iordanem contra Hiericho ¹³egressi sunt autem Moses et Eleazar sacerdos et omnes principes synagogae in occursum eorum extra castra ¹⁴iratusque Moses principibus exercitus tribunis et centurionibus qui venerant de bello ¹⁵ait cur feminas reservastis ¹⁶nonne istae sunt quae deceperunt filios Israhel ad suggestionem Balaam et praevaricari vos fecerunt in Domino super peccato Phogor unde et percussus est populus ¹⁷ergo cunctos interficite quicquid est generis masculini etiam in parvulis et mulieres quae noverunt viros in coitu iugulate ¹⁸puellas autem et omnes feminas virgines reservate vobis ¹⁹et manete extra castra septem diebus qui occiderit hominem vel occisum tetigerit lustrabitur die tertio et septimo ²⁰et de omni praeda sive vestimentum fuerit sive vas et aliquid in utensilia praeparatum de caprarum pellibus et pilis et ligno expiabitur ²¹Eleazar quoque sacerdos ad viros exercitus qui pugnaverant sic locutus est hoc est praeceptum legis quod mandavit Dominus Mosi ²²aurum et argentum et aes et ferrum et stagnum et plumbum ²³et omne quod potest transire per flammas igne purgabitur quicquid autem ignem non potest sustinere aqua expiationis sanctificabitur ²⁴et lavabitis vestimenta vestra die septimo et purificati postea castra intrabitis ²⁵dixitque Dominus ad Mosen ²⁶tollite summam eorum quae capta sunt ab homine usque ad pecus tu et Eleazar sacerdos et principes vulgi ²⁷dividesque ex aequo praedam inter eos qui pugnaverunt et egressi sunt ad bellum et inter omnem reliquam multitudinem ²⁸et separabis partem Domino ab his qui pugnaverunt et fuerunt in bello unam animam de quingentis tam ex hominibus quam ex bubus et asinis et ovibus ²⁹et dabis eam Eleazaro sacerdoti quia primitiae Domini sunt ³⁰ex media quoque parte filiorum Israhel accipies quinquagesimum caput hominum et boum et asinorum et ovium cunctarumque animantium et dabis ea Levitis qui excubant in custodiis tabernaculi Domini ³¹feceruntque Moses et Eleazar sicut praeceperat Dominus ³²fuit autem praeda quam exercitus ceperat ovium sescenta septuaginta quinque milia ³³boum septuaginta duo milia ³⁴asinorum sexaginta milia et mille ³⁵animae hominum sexus feminei quae non cognoverant viros triginta duo milia ³⁶dataque est media pars his qui in proelio fuerant ovium trecenta triginta septem milia quingenta ³⁷e quibus in partem Domini supputatae sunt oves sescentae septuaginta quinque ³⁸et de bubus triginta sex milibus boves septuaginta duo ³⁹de asinis triginta milibus quingentis asini sexaginta unus ⁴⁰de animabus hominum sedecim milibus cesserunt in partem Domini triginta duae animae ⁴¹tradiditque Moses numerum primitiarum Domini Eleazaro sacerdoti sicut ei fuerat imperatum ⁴²ex media parte filiorum Israhel quam separaverat his qui in proelio fuerant ⁴³de media vero parte quae contigerat reliquae multitudini id est de ovium trecentis triginta septem milibus quingentis ⁴⁴et de bubus triginta sex milibus ⁴⁵et de asinis triginta milibus quingentis ⁴⁶et de hominibus sedecim milibus ⁴⁷tulit Moses quinquagesimum caput et dedit Levitis qui excubant in tabernaculo Domini sicut praeceperat Dominus ⁴⁸cumque accessissent principes exercitus ad Mosen et tribuni centurionesque dixerunt ⁴⁹nos servi tui recensuimus numerum pugnatorum quos habuimus sub manu nostra et ne unus quidem defuit ⁵⁰ob hanc causam offerimus in donariis Domini singuli quod in praeda auri potuimus invenire periscelides et armillas anulos et dextralia ac murenulas ut depreceris pro nobis Dominum ⁵¹susceperuntque Moses et Eleazar sacerdos omne aurum in diversis speciebus ⁵²pondo sedecim milia septingentos quinquaginta siclos a tribunis et centurionibus ⁵³unusquisque enim quod in praeda rapuerat suum erat ⁵⁴et susceptum intulerunt in tabernaculum testimonii in monumentum filiorum Israhel coram Domino

Chapter 32

¹filii autem Ruben et Gad habebant pecora multa et erat illis in iumentis infinita substantia cumque vidissent Iazer et Galaad aptas alendis animalibus ²venerunt ad Mosen et ad Eleazarum sacerdotem et principes multitudinis atque dixerunt ³Atharoth et Dibon et Iazer et Nemra Esbon et Eleale et Sabam et Nebo et Beon ⁴terram quam percussit Dominus in conspectu filiorum Israhel regionis uberrimae est ad pastum animalium et nos servi tui habemus iumenta plurima ⁵precamurque si invenimus gratiam coram te ut des nobis famulis tuis eam in possessionem ne facias nos transire Iordanem ⁶quibus respondit Moses numquid fratres vestri ibunt ad pugnam et vos hic sedebitis ⁷cur subvertitis mentes filiorum Israhel ne transire audeant in locum quem eis daturus est Dominus ⁸nonne ita egerunt patres vestri quando misi de Cadesbarne ad explorandam terram ⁹cumque venissent usque ad vallem Botri lustrata omni regione subverterunt cor filiorum Israhel ut non intrarent fines quos eis Dominus dedit ¹⁰qui iratus iuravit dicens ¹¹si videbunt homines isti qui ascenderunt ex Aegypto a viginti annis et supra terram quam sub iuramento pollicitus sum Abraham Isaac et Iacob et noluerunt sequi me ¹²praeter Chaleb filium Iepphonne Cenezeum et Iosue filium Nun isti impleverunt voluntatem meam ¹³iratusque Dominus adversum Israhel circumduxit eum per desertum quadraginta annis donec consumeretur universa generatio quae fecerat malum in conspectu eius ¹⁴et ecce inquit vos surrexistis pro patribus vestris incrementa et alumni hominum peccatorum ut augeretis furorem Domini contra Israhel ¹⁵qui si nolueritis sequi eum in solitudine populum derelinquet et vos causa eritis necis omnium ¹⁶at illi prope accedentes dixerunt caulas ovium fabricabimus et stabula iumentorum parvulis quoque nostris urbes munitas ¹⁷nos autem ipsi armati et accincti pergemus ad proelium ante filios Israhel donec introducamus eos ad loca sua parvuli nostri et quicquid habere possumus erunt in urbibus muratis propter habitatorum insidias ¹⁸non revertemur in domos nostras usquequo possideant filii Israhel hereditatem suam ¹⁹nec quicquam quaeremus trans Iordanem quia iam habemus possessionem nostram in orientali eius plaga ²⁰quibus Moses ait si facitis quod promittitis expediti pergite coram Domino ad pugnam ²¹et omnis vir bellator armatus Iordanem transeat donec subvertat Dominus inimicos suos ²²et subiciatur ei omnis terra tunc eritis inculpabiles et apud Dominum et apud Israhel et obtinebitis regiones quas vultis coram Domino ²³sin autem quod dicitis non feceritis nulli dubium quin peccetis in Dominum et scitote quoniam peccatum vestrum adprehendet vos ²⁴aedificate ergo urbes parvulis vestris et caulas ac stabula ovibus ac iumentis et quod polliciti estis implete ²⁵dixeruntque filii Gad et Ruben ad Mosen servi tui sumus faciemus quod iubet dominus noster ²⁶parvulos nostros et mulieres et pecora ac iumenta relinquemus in urbibus Galaad ²⁷nos autem famuli tui omnes expediti pergemus ad bellum sicut tu domine loqueris ²⁸praecepit ergo Moses Eleazaro sacerdoti et Iosue filio Nun et principibus familiarum per tribus Israhel et dixit ad eos ²⁹si transierint filii Gad et filii Ruben vobiscum Iordanem omnes armati ad bellum coram Domino et vobis fuerit terra subiecta date eis Galaad in possessionem ³⁰sin autem noluerint transire vobiscum in terram Chanaan inter vos habitandi accipiant loca ³¹responderuntque filii Gad et filii Ruben sicut locutus est Dominus servis suis ita faciemus ³²ipsi armati pergemus coram Domino in terram Chanaan et possessionem iam suscepisse nos confitemur trans Iordanem ³³dedit itaque Moses filiis Gad et Ruben et dimidiae tribui Manasse filii Ioseph regnum Seon regis Amorrei et regnum Og regis Basan et terram eorum cum urbibus suis per circuitum ³⁴igitur extruxerunt filii Gad Dibon et Atharoth et Aroer ³⁵Etrothsophan et Iazer Iecbaa ³⁶et Bethnemra et Betharan urbes munitas et caulas pecoribus suis ³⁷filii vero Ruben aedificaverunt Esbon et Eleale et Cariathaim ³⁸et Nabo et Baalmeon versis nominibus Sabama quoque inponentes vocabula urbibus quas extruxerant ³⁹porro filii Machir filii Manasse perrexerunt in Galaad et vastaverunt eam interfecto Amorreo habitatore eius ⁴⁰dedit ergo Moses terram Galaad Machir filio Manasse qui habitavit in ea ⁴¹Iair autem filius Manasse abiit et occupavit vicos eius quos appellavit Avothiair id est villas Iair ⁴²Nobe quoque perrexit et adprehendit Canath cum viculis suis vocavitque eam ex nomine suo Nobe

Chapter 33

¹hae sunt mansiones filiorum Israhel qui egressi sunt de Aegypto per turmas suas in manu Mosi et Aaron ²quas descripsit Moses iuxta castrorum loca quae Domini iussione mutabant ³profecti igitur de Ramesse mense primo quintadecima die mensis primi altera die phase filii Israhel in manu excelsa videntibus cunctis Aegyptiis ⁴et sepelientibus primogenitos quos percusserat Dominus nam et in diis eorum exercuerat ultionem ⁵castrametati sunt in Soccoth ⁶et de Soccoth venerunt in Aetham quae est in extremis finibus solitudinis ⁷inde egressi venerunt contra Phiahiroth quae respicit Beelsephon et castrametati sunt ante Magdolum ⁸profectique de Phiahiroth transierunt per medium mare in solitudinem et ambulantes tribus diebus per desertum Aetham castrametati sunt in Mara ⁹profectique de Mara venerunt in Helim ubi erant duodecim fontes aquarum et palmae septuaginta ibique castrametati sunt ¹⁰sed et inde egressi fixere tentoria super mare Rubrum profectique de mari Rubro ¹¹castrametati sunt in deserto Sin ¹²unde egressi venerunt in Dephca ¹³profectique de Dephca castrametati sunt in Alus ¹⁴egressi de Alus Raphidim fixere tentoria ubi aqua populo defuit ad bibendum ¹⁵profectique de Raphidim castrametati sunt in deserto Sinai ¹⁶sed et de solitudine Sinai egressi venerunt ad sepulchra Concupiscentiae ¹⁷profectique de sepulchris Concupiscentiae castrametati sunt in Aseroth ¹⁸et de Aseroth venerunt in Rethma ¹⁹profectique de Rethma castrametati sunt in Remmonphares ²⁰unde egressi venerunt in Lebna ²¹et de Lebna castrametati sunt in Ressa ²²egressi de Ressa venerunt in Ceelatha ²³unde profecti castrametati sunt in monte Sepher ²⁴egressi de monte Sepher venerunt in Arada ²⁵inde proficiscentes castrametati sunt in Maceloth ²⁶profectique de Maceloth venerunt in Thaath ²⁷de Thaath castrametati sunt in Thare ²⁸unde egressi fixerunt tentoria in Methca ²⁹et de Methca castrametati sunt in Esmona ³⁰profectique de Esmona venerunt in Moseroth ³¹et de Moseroth castrametati sunt in Baneiacan ³²egressique de Baneiacan venerunt in montem Gadgad ³³unde profecti castrametati sunt in Hietebatha ³⁴et de Hietebatha venerunt in Ebrona ³⁵egressique de Ebrona castrametati sunt in Asiongaber ³⁶inde profecti venerunt in desertum Sin haec est Cades ³⁷egressique de Cades castrametati sunt in monte Hor in extremis finibus terrae Edom ³⁸ascenditque Aaron sacerdos montem Hor iubente Domino et ibi mortuus est anno quadragesimo egressionis filiorum Israhel ex Aegypto mense quinto prima die mensis ³⁹cum esset annorum centum viginti trium ⁴⁰audivitque Chananeus rex Arad qui habitabat ad meridiem in terra Chanaan venisse filios Israhel ⁴¹et profecti de monte Hor castrametati sunt in Salmona ⁴²unde egressi venerunt in Phinon ⁴³profectique de Phinon castrametati sunt in Oboth ⁴⁴et de Oboth venerunt in Ieabarim quae est in finibus Moabitarum ⁴⁵profectique de Ieabarim fixere tentoria in Dibongad ⁴⁶unde egressi castrametati sunt in Elmondeblathaim ⁴⁷egressi de Elmondeblathaim venerunt ad montes Abarim contra Nabo ⁴⁸profectique de montibus Abarim transierunt ad campestria Moab super Iordanem contra Hiericho ⁴⁹ibique castrametati sunt de Bethsimon usque ad Belsattim in planioribus locis Moabitarum ⁵⁰ubi locutus est Dominus ad Mosen ⁵¹praecipe filiis Israhel et dic ad eos quando transieritis Iordanem intrantes terram Chanaan ⁵²disperdite cunctos habitatores regionis illius confringite titulos et statuas comminuite atque omnia excelsa vastate ⁵³mundantes terram et habitantes in ea ego enim dedi vobis illam in possessionem ⁵⁴quam dividetis vobis sorte pluribus dabitis latiorem et paucis angustiorem singulis ut sors ceciderit ita tribuetur hereditas per tribus et familias possessio dividetur ⁵⁵sin autem nolueritis interficere habitatores terrae qui remanserint erunt vobis quasi clavi in oculis et lanceae in lateribus et adversabuntur vobis in terra habitationis vestrae ⁵⁶et quicquid illis facere cogitaram vobis faciam

Chapter 34

¹locutus est Dominus ad Mosen ²praecipe filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram Chanaan et in possessionem vobis sorte ceciderit his finibus terminabitur ³pars meridiana incipiet a solitudine Sin quae est iuxta Edom et habebit terminos contra orientem mare Salsissimum ⁴qui circumibunt australem plagam per ascensum Scorpionis ita ut transeant Senna et perveniant in meridiem usque ad Cadesbarne unde egredientur confinia ad villam nomine Addar et tendent usque Asemona ⁵ibitque per gyrum terminus ab Asemona usque ad torrentem Aegypti et maris Magni litore finietur ⁶plaga autem occidentalis a mari Magno incipiet et ipso fine cludetur ⁷porro ad septentrionalem plagam a mari Magno termini incipient pervenientes usque ad montem Altissimum ⁸a quo venies in Emath usque ad terminos Sedada ⁹ibuntque confinia usque Zephrona et villam Henan hii erunt termini in parte aquilonis ¹⁰inde metabuntur fines contra orientalem plagam de villa Henan usque Sephama ¹¹et de Sephama descendent termini in Rebla contra fontem inde pervenient contra orientem ad mare Chenereth ¹²et tendent usque Iordanem et ad ultimum Salsissimo cludentur mari hanc habebitis terram per fines suos in circuitu ¹³praecepitque Moses filiis Israhel dicens haec erit terra quam possidebitis sorte et quam iussit dari Dominus novem tribubus et dimidiae tribui ¹⁴tribus enim filiorum Ruben per familias suas et tribus filiorum Gad iuxta cognationum numerum media quoque tribus Manasse ¹⁵id est duae semis tribus acceperunt partem suam trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam ¹⁶et ait Dominus ad Mosen ¹⁷haec sunt nomina virorum qui terram vobis divident Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun ¹⁸et singuli principes de tribubus singulis ¹⁹quorum ista sunt vocabula de tribu Iuda Chaleb filius Iepphonne ²⁰de tribu Symeon Samuhel filius Ammiud ²¹de tribu Beniamin Helidad filius Chaselon ²²de tribu filiorum Dan Bocci filius Iogli ²³filiorum Ioseph de tribu Manasse Hannihel filius Ephod ²⁴de tribu Ephraim Camuhel filius Sephtan ²⁵de tribu Zabulon Elisaphan filius Pharnach ²⁶de tribu Isachar dux Faltihel filius Ozan ²⁷de tribu Aser Ahiud filius Salomi ²⁸de tribu Nepthali Phedahel filius Ameiud ²⁹hii sunt quibus praecepit Dominus ut dividerent filiis Israhel terram Chanaan

Chapter 35

¹haec quoque locutus est Dominus ad Mosen in campestribus Moab super Iordanem contra Hiericho ²praecipe filiis Israhel ut dent Levitis de possessionibus suis ³urbes ad habitandum et suburbana earum per circuitum ut ipsi in oppidis maneant et suburbana sint pecoribus ac iumentis ⁴quae a muris civitatum forinsecus per circuitum mille passuum spatio tendentur ⁵contra orientem duo milia erunt cubiti et contra meridiem similiter duo milia ad mare quoque quod respicit occidentem eadem mensura erit et septentrionalis plaga aequali termino finietur eruntque urbes in medio et foris suburbana ⁶de ipsis autem oppidis quae Levitis dabitis sex erunt in fugitivorum auxilia separata ut fugiat ad ea qui fuderit sanguinem exceptis his alia quadraginta duo oppida ⁷id est simul quadraginta octo cum suburbanis suis ⁸ipsaeque urbes quae dabuntur de possessionibus filiorum Israhel ab his qui plus habent plures auferentur et qui minus pauciores singuli iuxta mensuram hereditatis suae dabunt oppida Levitis ⁹ait Dominus ad Mosen ¹⁰loquere filiis Israhel et dices ad eos quando transgressi fueritis Iordanem in terram Chanaan ¹¹decernite quae urbes esse debeant in praesidia fugitivorum qui nolentes sanguinem fuderint ¹²in quibus cum fuerit profugus cognatus occisi eum non poterit occidere donec stet in conspectu multitudinis et causa illius iudicetur ¹³de ipsis autem urbibus quae ad fugitivorum subsidia separantur ¹⁴tres erunt trans Iordanem et tres in terra Chanaan ¹⁵tam filiis Israhel quam advenis atque peregrinis ut confugiat ad eas qui nolens sanguinem fuderit ¹⁶si quis ferro percusserit et mortuus fuerit qui percussus est reus erit homicidii et ipse morietur ¹⁷si lapidem iecerit et ictus occubuerit similiter punietur ¹⁸si ligno percussus interierit percussoris sanguine vindicabitur ¹⁹propinquus occisi homicidam interficiet statim ut adprehenderit eum percutiet ²⁰si per odium quis hominem inpulerit vel iecerit quippiam in eum per insidias ²¹aut cum esset inimicus manu percusserit et ille mortuus fuerit percussor homicidii reus erit cognatus occisi statim ut invenerit eum iugulabit ²²quod si fortuito et absque odio ²³et inimicitiis quicquam horum fecerit ²⁴et hoc audiente populo fuerit conprobatum atque inter percussorem et propinquum sanguinis quaestio ventilata ²⁵liberabitur innocens de ultoris manu et reducetur per sententiam in urbem ad quam confugerat manebitque ibi donec sacerdos magnus qui oleo sancto unctus est moriatur ²⁶si interfector extra fines urbium quae exulibus deputatae sunt ²⁷fuerit inventus et percussus ab eo qui ultor est sanguinis absque noxa erit qui eum occiderit ²⁸debuerat enim profugus usque ad mortem pontificis in urbe residere postquam autem ille obierit homicida revertetur in terram suam ²⁹haec sempiterna erunt et legitima in cunctis habitationibus vestris ³⁰homicida sub testibus punietur ad unius testimonium nullus condemnabitur ³¹non accipietis pretium ab eo qui reus est sanguinis statim et ipse morietur ³²exules et profugi ante mortem pontificis nullo modo in urbes suas reverti poterunt ³³ne polluatis terram habitationis vestrae quae insontium cruore maculatur nec aliter expiari potest nisi per eius sanguinem qui alterius sanguinem fuderit ³⁴atque ita emundabitur vestra possessio me commorante vobiscum ego enim sum Dominus qui habito inter filios Israhel

Chapter 36

¹accesserunt autem et principes familiarum Galaad filii Machir filii Manasse de stirpe filiorum Ioseph locutique sunt Mosi coram principibus Israhel atque dixerunt ²tibi domino nostro praecepit Dominus ut terram sorte divideres filiis Israhel et ut filiabus Salphaad fratris nostri dares possessionem debitam patri ³quas si alterius tribus homines uxores acceperint sequetur possessio sua et translata ad aliam tribum de nostra hereditate minuetur ⁴atque ita fiet ut cum iobeleus id est quinquagesimus annus remissionis advenerit confundatur sortium distributio et aliorum possessio ad alios transeat ⁵respondit Moses filiis Israhel et Domino praecipiente ait recte tribus filiorum Ioseph locuta est ⁶et haec lex super filiabus Salphaad a Domino promulgata est nubant quibus volunt tantum ut suae tribus hominibus ⁷ne commisceatur possessio filiorum Israhel de tribu in tribum omnes enim viri ducent uxores de tribu et cognatione sua ⁸et cunctae feminae maritos de eadem tribu accipient ut hereditas permaneat in familiis ⁹nec sibi misceantur tribus sed ita maneant ¹⁰ut a Domino separatae sunt feceruntque filiae Salphaad ut fuerat imperatum ¹¹et nupserunt Maala et Thersa et Egla et Melcha et Noa filiis patrui sui ¹²de familia Manasse qui fuit filius Ioseph et possessio quae illis fuerat adtributa mansit in tribu et familia patris earum

Deuteronomy

Chapter 1

¹haec sunt verba quae locutus est Moses ad omnem Israhel trans Iordanem in solitudine campestri contra mare Rubrum inter Pharan et Thophel et Laban et Aseroth ubi auri est plurimum ²undecim diebus de Horeb per viam montis Seir usque Cadesbarne ³quadragesimo anno undecimo mense prima die mensis locutus est Moses ad filios Israhel omnia quae praeceperat illi Dominus ut diceret eis ⁴postquam percussit Seon regem Amorreorum qui habitavit in Esebon et Og regem Basan qui mansit in Aseroth et in Edrai ⁵trans Iordanem in terra Moab coepitque Moses explanare legem et dicere ⁶Dominus Deus noster locutus est ad nos in Horeb dicens sufficit vobis quod in hoc monte mansistis ⁷revertimini et venite ad montem Amorreorum et ad cetera quae ei proxima sunt campestria atque montana et humiliora loca contra meridiem et iuxta litus maris terram Chananeorum et Libani usque ad flumen magnum Eufraten ⁸en inquit tradidi vobis ingredimini et possidete eam super qua iuravit Dominus patribus vestris Abraham et Isaac et Iacob ut daret illam eis et semini eorum post eos ⁹dixique vobis illo in tempore ¹⁰non possum solus sustinere vos quia Dominus Deus vester multiplicavit vos et estis hodie sicut stellae caeli plurimae ¹¹Dominus Deus patrum vestrorum addat ad hunc numerum multa milia et benedicat vobis sicut locutus est ¹²non valeo solus vestra negotia sustinere et pondus ac iurgia ¹³date e vobis viros sapientes et gnaros et quorum conversatio sit probata in tribubus vestris ut ponam eos vobis principes ¹⁴tunc respondistis mihi bona res est quam vis facere ¹⁵tulique de tribubus vestris viros sapientes et nobiles et constitui eos principes tribunos et centuriones et quinquagenarios ac decanos qui docerent vos singula ¹⁶praecepique eis dicens audite illos et quod iustum est iudicate sive civis sit ille sive peregrinus ¹⁷nulla erit distantia personarum ita parvum audietis ut magnum nec accipietis cuiusquam personam quia Dei iudicium est quod si difficile vobis aliquid visum fuerit referte ad me et ego audiam ¹⁸praecepique omnia quae facere deberetis ¹⁹profecti autem de Horeb transivimus per heremum terribilem et maximam quam vidistis per viam montis Amorrei sicut praeceperat Dominus Deus noster nobis cumque venissemus in Cadesbarne ²⁰dixi vobis venistis ad montem Amorrei quem Dominus Deus noster daturus est nobis ²¹vide terram quam Dominus Deus tuus dat tibi ascende et posside eam sicut locutus est Dominus Deus patribus tuis noli metuere nec quicquam paveas ²²et accessistis ad me omnes atque dixistis mittamus viros qui considerent terram et renuntient per quod iter debeamus ascendere et ad quas pergere civitates ²³cumque mihi sermo placuisset misi e vobis duodecim viros singulos de tribubus suis ²⁴qui cum perrexissent et ascendissent in montana venerunt usque ad vallem Botri et considerata terra ²⁵sumentes de fructibus eius ut ostenderent ubertatem adtulerunt ad nos atque dixerunt bona est terra quam Dominus Deus noster daturus est nobis ²⁶et noluistis ascendere sed increduli ad sermonem Domini Dei nostri ²⁷murmurati estis in tabernaculis vestris atque dixistis odit nos Dominus et idcirco eduxit nos de terra Aegypti ut traderet in manu Amorrei atque deleret ²⁸quo ascendemus nuntii terruerunt cor nostrum dicentes maxima multitudo est et nobis in statura procerior urbes magnae et ad caelum usque munitae filios Enacim vidimus ibi ²⁹et dixi vobis nolite metuere nec timeatis eos ³⁰Dominus Deus qui ductor est vester pro vobis ipse pugnabit sicut fecit in Aegypto videntibus cunctis ³¹et in solitudine ipse vidisti portavit te Dominus Deus tuus ut solet homo gestare parvulum filium suum in omni via per quam ambulasti donec veniretis ad locum istum ³²et nec sic quidem credidistis Domino Deo vestro ³³qui praecessit vos in via et metatus est locum in quo tentoria figere deberetis nocte ostendens vobis iter per ignem et die per columnam nubis ³⁴cumque audisset Dominus vocem sermonum vestrorum iratus iuravit et ait ³⁵non videbit quispiam de hominibus generationis huius pessimae terram bonam quam sub iuramento pollicitus sum patribus vestris ³⁶praeter Chaleb filium Iepphonne ipse enim videbit eam et ipsi dabo terram quam calcavit et filiis eius quia secutus est Dominum ³⁷nec miranda indignatio in populum cum mihi quoque iratus Dominus propter vos dixerit nec tu ingredieris illuc ³⁸sed Iosue filius Nun minister tuus ipse intrabit pro te hunc exhortare et robora et ipse terram sorte dividat Israheli ³⁹parvuli vestri de quibus dixistis quod captivi ducerentur et filii qui hodie boni ac mali ignorant distantiam ipsi ingredientur et ipsis dabo terram et possidebunt eam ⁴⁰vos autem revertimini et abite in solitudinem per viam maris Rubri ⁴¹et respondistis mihi peccavimus Domino ascendemus atque pugnabimus sicut praecepit Dominus Deus noster cumque instructi armis pergeretis in montem ⁴²ait mihi Dominus dic ad eos nolite ascendere neque pugnetis non enim sum vobiscum ne cadatis coram inimicis vestris ⁴³locutus sum et non audistis sed adversantes imperio Domini et tumentes superbia ascendistis in montem ⁴⁴itaque egressus Amorreus qui habitabat in montibus et obviam veniens persecutus est vos sicut solent apes persequi et cecidit de Seir usque Horma ⁴⁵cumque reversi ploraretis coram Domino non audivit vos nec voci vestrae voluit adquiescere ⁴⁶sedistis ergo in Cadesbarne multo tempore

Chapter 2

¹profectique inde venimus in solitudinem quae ducit ad mare Rubrum sicut mihi dixerat Dominus et circumivimus montem Seir longo tempore ²dixitque Dominus ad me ³sufficit vobis circumire montem istum ite contra aquilonem ⁴et populo praecipe dicens transibitis per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau qui habitant in Seir et timebunt vos ⁵videte ergo diligenter ne moveamini contra eos neque enim dabo vobis de terra eorum quantum potest unius pedis calcare vestigium quia in possessionem Esau dedi montem Seir ⁶cibos emetis ab eis pecunia et comedetis aquam emptam haurietis et bibetis ⁷Dominus Deus tuus benedixit tibi in omni opere manuum tuarum novit iter tuum quomodo transieris solitudinem hanc magnam per quadraginta annos habitans tecum Dominus Deus tuus et nihil tibi defuit ⁸cumque transissemus fratres nostros filios Esau qui habitabant in Seir per viam campestrem de Helath et de Asiongaber venimus ad iter quod ducit in desertum Moab ⁹dixitque Dominus ad me non pugnes contra Moabitas nec ineas adversum eos proelium non enim dabo tibi quicquam de terra eorum quia filiis Loth tradidi Ar in possessionem ¹⁰Emim primi fuerunt habitatores eius populus magnus et validus et tam excelsus ut de Enacim stirpe ¹¹quasi gigantes crederentur et essent similes filiorum Enacim denique Moabitae appellant eos Emim ¹²in Seir autem prius habitaverunt Horim quibus expulsis atque deletis habitaverunt filii Esau sicut fecit Israhel in terra possessionis suae quam dedit ei Dominus ¹³surgentes ergo ut transiremus torrentem Zared venimus ad eum ¹⁴tempus autem quo ambulavimus de Cadesbarne usque ad transitum torrentis Zared triginta octo annorum fuit donec consumeretur omnis generatio hominum bellatorum de castris sicut iuraverat Dominus ¹⁵cuius manus fuit adversum eos ut interirent de castrorum medio ¹⁶postquam autem universi ceciderunt pugnatores ¹⁷locutus est Dominus ad me dicens ¹⁸tu transibis hodie terminos Moab urbem nomine Ar ¹⁹et accedens in vicina filiorum Ammon cave ne pugnes contra eos nec movearis ad proelium non enim dabo tibi de terra filiorum Ammon quia filiis Loth dedi eam in possessionem ²⁰terra gigantum reputata est et in ipsa olim habitaverunt gigantes quos Ammanitae vocant Zomzommim ²¹populus magnus et multus et procerae longitudinis sicut Enacim quos delevit Dominus a facie eorum et fecit illos habitare pro eis ²²sicut fecerat filiis Esau qui habitant in Seir delens Horreos et terram eorum illis tradens quam possident usque in praesens ²³Eveos quoque qui habitabant in Aserim usque Gazam Cappadoces expulerunt qui egressi de Cappadocia deleverunt eos et habitaverunt pro illis ²⁴surgite et transite torrentem Arnon ecce tradidi in manu tua Seon regem Esebon Amorreum et terram eius incipe possidere et committe adversum eum proelium ²⁵hodie incipiam mittere terrorem atque formidinem tuam in populos qui habitant sub omni caelo ut audito nomine tuo paveant et in morem parturientium contremescant et dolore teneantur ²⁶misi ergo nuntios de solitudine Cademoth ad Seon regem Esebon verbis pacificis dicens ²⁷transibimus per terram tuam publica gradiemur via non declinabimus neque ad dextram neque ad sinistram ²⁸alimenta pretio vende nobis ut vescamur aquam pecunia tribue et sic bibemus tantum est ut nobis concedas transitum ²⁹sicut fecerunt filii Esau qui habitant in Seir et Moabitae qui morantur in Ar donec veniamus ad Iordanem et transeamus in terram quam Dominus Deus noster daturus est nobis ³⁰noluitque Seon rex Esebon dare nobis transitum quia induraverat Dominus Deus tuus spiritum eius et obfirmaverat cor illius ut traderetur in manus tuas sicut nunc vides ³¹dixitque Dominus ad me ecce coepi tradere tibi Seon et terram eius incipe possidere eam ³²egressusque est Seon obviam nobis cum omni populo suo ad proelium in Iesa ³³et tradidit eum Dominus Deus noster nobis percussimusque eum cum filiis et omni populo suo ³⁴cunctasque urbes in tempore illo cepimus interfectis habitatoribus earum viris ac mulieribus et parvulis non reliquimus in eis quicquam ³⁵absque iumentis quae in partem venere praedantium et spoliis urbium quas cepimus ³⁶ab Aroer quae est super ripam torrentis Arnon oppido quod in valle situm est usque Galaad non fuit vicus et civitas quae nostras effugeret manus omnes tradidit Dominus Deus noster nobis ³⁷absque terra filiorum Ammon ad quam non accessimus et cunctis quae adiacent torrenti Ieboc et urbibus montanis universisque locis a quibus nos prohibuit Dominus Deus noster

Chapter 3

¹itaque conversi ascendimus per iter Basan egressusque est Og rex Basan in occursum nobis cum populo suo ad bellandum in Edrai ²dixitque Dominus ad me ne timeas eum quia in manu tua traditus est cum omni populo ac terra sua faciesque ei sicut fecisti Seon regi Amorreorum qui habitavit in Esebon ³tradidit ergo Dominus Deus noster in manibus nostris etiam Og regem Basan et universum populum eius percussimusque eos usque ad internicionem ⁴vastantes cunctas civitates illius uno tempore non fuit oppidum quod nos effugeret sexaginta urbes omnem regionem Argob regni Og in Basan ⁵cunctae urbes erant munitae muris altissimis portisque et vectibus absque oppidis innumeris quae non habebant muros ⁶et delevimus eos sicut feceramus Seon regi Esebon disperdentes omnem civitatem virosque ac mulieres et parvulos ⁷iumenta autem et spolia urbium diripuimus ⁸tulimusque illo in tempore terram de manu duorum regum Amorreorum qui erant trans Iordanem a torrente Arnon usque ad montem Hermon ⁹quem Sidonii Sarion vocant et Amorrei Sanir ¹⁰omnes civitates quae sitae sunt in planitie et universam terram Galaad et Basan usque Selcha et Edrai civitates regni Og in Basan ¹¹solus quippe Og rex Basan restiterat de stirpe gigantum monstratur lectus eius ferreus qui est in Rabbath filiorum Ammon novem cubitos habens longitudinis et quattuor latitudinis ad mensuram cubiti virilis manus ¹²terramque possedimus in tempore illo ab Aroer quae est super ripam torrentis Arnon usque ad mediam partem montis Galaad et civitates illius dedi Ruben et Gad ¹³reliquam autem partem Galaad et omnem Basan regni Og tradidi mediae tribui Manasse omnem regionem Argob cuncta Basan vocatur terra gigantum ¹⁴Iair filius Manasse possedit omnem regionem Argob usque ad terminos Gesuri et Machathi vocavitque ex nomine suo Basan Avothiair id est villas Iair usque in praesentem diem ¹⁵Machir quoque dedi Galaad ¹⁶et tribubus Ruben et Gad dedi terram Galaad usque ad torrentem Arnon medium torrentis et finium usque ad torrentem Ieboc qui est terminus filiorum Ammon ¹⁷et planitiem solitudinis atque Iordanem et terminos Chenereth usque ad mare Deserti quod est Salsissimum ad radices montis Phasga contra orientem ¹⁸praecepique vobis in tempore illo dicens Dominus Deus vester dat vobis terram hanc in hereditatem expediti praecedite fratres vestros filios Israhel omnes viri robusti ¹⁹absque uxoribus et parvulis ac iumentis novi enim quod plura habeatis pecora et in urbibus remanere debebunt quas tradidi vobis ²⁰donec requiem tribuat Dominus fratribus vestris sicut vobis tribuit et possideant etiam ipsi terram quam daturus est eis trans Iordanem tunc revertetur unusquisque in possessionem suam quam dedi vobis ²¹Iosue quoque in tempore illo praecepi dicens oculi tui viderunt quae fecit Dominus Deus vester duobus his regibus sic faciet omnibus regnis ad quae transiturus es ²²ne timeas eos Dominus enim Deus vester pugnabit pro vobis ²³precatusque sum Dominum in tempore illo dicens ²⁴Domine Deus tu coepisti ostendere servo tuo magnitudinem tuam manumque fortissimam neque enim est alius Deus vel in caelo vel in terra qui possit facere opera tua et conparari fortitudini tuae ²⁵transibo igitur et videbo terram hanc optimam trans Iordanem et montem istum egregium et Libanum ²⁶iratusque est Dominus mihi propter vos nec exaudivit me sed dixit mihi sufficit tibi nequaquam ultra loquaris de hac re ad me ²⁷ascende cacumen Phasgae et oculos tuos circumfer ad occidentem et aquilonem austrumque et orientem et aspice nec enim transibis Iordanem istum ²⁸praecipe Iosue et corrobora eum atque conforta quia ipse praecedet populum istum et dividet eis terram quam visurus es ²⁹mansimusque in valle contra fanum Phogor

Chapter 4

¹et nunc Israhel audi praecepta et iudicia quae ego doceo te ut faciens ea vivas et ingrediens possideas terram quam Dominus Deus patrum vestrorum daturus est vobis ²non addetis ad verbum quod vobis loquor neque auferetis ex eo custodite mandata Domini Dei vestri quae ego praecipio vobis ³oculi vestri viderunt omnia quae fecit Dominus contra Beelphegor quomodo contriverit omnes cultores eius de medio vestri ⁴vos autem qui adheretis Domino Deo vestro vivitis universi usque in praesentem diem ⁵scitis quod docuerim vos praecepta atque iustitias sicut mandavit mihi Dominus Deus meus sic facietis ea in terra quam possessuri estis ⁶et observabitis et implebitis opere haec est enim vestra sapientia et intellectus coram populis ut audientes universa praecepta haec dicant en populus sapiens et intellegens gens magna ⁷nec est alia natio tam grandis quae habeat deos adpropinquantes sibi sicut Dominus Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris ⁸quae est enim alia gens sic inclita ut habeat caerimonias iustaque iudicia et universam legem quam ego proponam hodie ante oculos vestros ⁹custodi igitur temet ipsum et animam tuam sollicite ne obliviscaris verborum quae viderunt oculi tui et ne excedant de corde tuo cunctis diebus vitae tuae docebis ea filios ac nepotes tuos ¹⁰diem in quo stetisti coram Domino Deo tuo in Horeb quando Dominus locutus est mihi dicens congrega ad me populum ut audiat sermones meos et discat timere me omni tempore quo vivit in terra doceantque filios suos ¹¹et accessistis ad radices montis qui ardebat usque ad caelum erantque in eo tenebrae nubes et caligo ¹²locutusque est Dominus ad vos de medio ignis vocem verborum eius audistis et formam penitus non vidistis ¹³et ostendit vobis pactum suum quod praecepit ut faceretis et decem verba quae scripsit in duabus tabulis lapideis ¹⁴mihique mandavit in illo tempore ut docerem vos caerimonias et iudicia quae facere deberetis in terra quam possessuri estis ¹⁵custodite igitur sollicite animas vestras non vidistis aliquam similitudinem in die qua locutus est Dominus vobis in Horeb de medio ignis ¹⁶ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem aut imaginem masculi vel feminae ¹⁷similitudinem omnium iumentorum quae sunt super terram vel avium sub caelo volantium ¹⁸atque reptilium quae moventur in terra sive piscium qui sub terra morantur in aquis ¹⁹ne forte oculis elevatis ad caelum videas solem et lunam et omnia astra caeli et errore deceptus adores ea et colas quae creavit Dominus Deus tuus in ministerium cunctis gentibus quae sub caelo sunt ²⁰vos autem tulit Dominus et eduxit de fornace ferrea Aegypti ut haberet populum hereditarium sicut est in praesenti die ²¹iratusque est Dominus contra me propter sermones vestros et iuravit ut non transirem Iordanem nec ingrederer terram optimam quam daturus est vobis ²²ecce morior in hac humo non transibo Iordanem vos transibitis et possidebitis terram egregiam ²³cave nequando obliviscaris pacti Domini Dei tui quod pepigit tecum et facias tibi sculptam similitudinem eorum quae fieri Dominus prohibuit ²⁴quia Dominus Deus tuus ignis consumens est Deus aemulator ²⁵si genueritis filios ac nepotes et morati fueritis in terra deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem patrantes malum coram Domino Deo vestro ut eum ad iracundiam provocetis ²⁶testes invoco hodie caelum et terram cito perituros vos esse de terra quam transito Iordane possessuri estis non habitabitis in ea longo tempore sed delebit vos Dominus ²⁷atque disperget in omnes gentes et remanebitis pauci in nationibus ad quas vos ducturus est Dominus ²⁸ibique servietis diis qui hominum manu fabricati sunt ligno et lapidi qui non vident non audiunt non comedunt non odorantur ²⁹cumque quaesieris ibi Dominum Deum tuum invenies eum si tamen toto corde quaesieris et tota tribulatione animae tuae ³⁰postquam te invenerint omnia quae praedicta sunt novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum et audies vocem eius ³¹quia Deus misericors Dominus Deus tuus est non dimittet te nec omnino delebit neque obliviscetur pacti in quo iuravit patribus tuis ³²interroga de diebus antiquis qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus hominem super terram a summo caeli usque ad summum eius si facta est aliquando huiuscemodi res aut umquam cognitum est ³³ut audiret populus vocem Dei loquentis de medio ignis sicut tu audisti et vixisti ³⁴si fecit Deus ut ingrederetur et tolleret sibi gentem de medio nationum per temptationes signa atque portenta per pugnam et robustam manum extentumque brachium et horribiles visiones iuxta omnia quae fecit pro vobis Dominus Deus vester in Aegypto videntibus oculis tuis ³⁵ut scires quoniam Dominus ipse est Deus et non est alius praeter unum ³⁶de caelo te fecit audire vocem suam ut doceret te et in terra ostendit tibi ignem suum maximum et audisti verba illius de medio ignis ³⁷quia dilexit patres tuos et elegit semen eorum post eos eduxitque te praecedens in virtute sua magna ex Aegypto ³⁸ut deleret nationes maximas et fortiores te in introitu tuo et introduceret te daretque tibi terram earum in possessionem sicut cernis in praesenti die ³⁹scito ergo hodie et cogitato in corde tuo quod Dominus ipse sit Deus in caelo sursum et in terra deorsum et non sit alius ⁴⁰custodi praecepta eius atque mandata quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te et permaneas multo tempore super terram quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ⁴¹tunc separavit Moses tres civitates trans Iordanem ad orientalem plagam ⁴²ut confugiat ad eas qui occiderit nolens proximum suum nec fuerit inimicus ante unum et alterum diem et ad harum aliquam urbium possit evadere ⁴³Bosor in solitudine quae sita est in terra campestri de tribu Ruben et Ramoth in Galaad quae est in tribu Gad et Golam in Basan quae est in tribu Manasse ⁴⁴ista est lex quam proposuit Moses coram filiis Israhel ⁴⁵et haec testimonia et caerimoniae atque iudicia quae locutus est ad filios Israhel quando egressi sunt de Aegypto ⁴⁶trans Iordanem in valle contra fanum Phogor in terra Seon regis Amorrei qui habitavit in Esebon quem percussit Moses filii quoque Israhel egressi ex Aegypto ⁴⁷possederunt terram eius et terram Og regis Basan duorum regum Amorreorum qui erant trans Iordanem ad solis ortum ⁴⁸ab Aroer quae sita est super ripam torrentis Arnon usque ad montem Sion qui est et Hermon ⁴⁹omnem planitiem trans Iordanem ad orientalem plagam usque ad mare Solitudinis et usque ad radices montis Phasga

Chapter 5

¹vocavitque Moses omnem Israhelem et dixit ad eum audi Israhel caerimonias atque iudicia quae ego loquor in auribus vestris hodie discite ea et opere conplete ²Dominus Deus noster pepigit nobiscum foedus in Horeb ³non cum patribus nostris iniit pactum sed nobiscum qui inpraesentiarum sumus et vivimus ⁴facie ad faciem locutus est nobis in monte de medio ignis ⁵ego sequester et medius fui inter Dominum et vos in tempore illo ut adnuntiarem vobis verba eius timuistis enim ignem et non ascendistis in montem et ait ⁶ego Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis ⁷non habebis deos alienos in conspectu meo ⁸non facies tibi sculptile nec similitudinem omnium quae in caelo sunt desuper et quae in terra deorsum et quae versantur in aquis sub terra ⁹non adorabis ea et non coles ego enim sum Dominus Deus tuus Deus aemulator reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem his qui oderunt me ¹⁰et faciens misericordiam in multa milia diligentibus me et custodientibus praecepta mea ¹¹non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra quia non erit inpunitus qui super re vana nomen eius adsumpserit ¹²observa diem sabbati ut sanctifices eum sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ¹³sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ¹⁴septimus dies sabbati est id est requies Domini Dei tui non facies in eo quicquam operis tu et filius tuus et filia servus et ancilla et bos et asinus et omne iumentum tuum et peregrinus qui est intra portas tuas ut requiescat servus et ancilla tua sicut et tu ¹⁵memento quod et ipse servieris in Aegypto et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento idcirco praecepit tibi ut observares diem sabbati ¹⁶honora patrem tuum et matrem sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ut longo vivas tempore et bene sit tibi in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ¹⁷non occides ¹⁸neque moechaberis ¹⁹furtumque non facies ²⁰nec loqueris contra proximum tuum falsum testimonium ²¹non concupisces uxorem proximi tui non domum non agrum non servum non ancillam non bovem non asinum et universa quae illius sunt ²²haec verba locutus est Dominus ad omnem multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis et caliginis voce magna nihil addens amplius et scripsit ea in duabus tabulis lapideis quas tradidit mihi ²³vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum et montem ardere vidistis accessistis ad me omnes principes tribuum et maiores natu atque dixistis ²⁴ecce ostendit nobis Dominus Deus noster maiestatem et magnitudinem suam vocem eius audivimus de medio ignis et probavimus hodie quod loquente Deo cum homine vixerit homo ²⁵cur ergo morimur et devorabit nos ignis hic maximus si enim audierimus ultra vocem Domini Dei nostri moriemur ²⁶quid est omnis caro ut audiat vocem Dei viventis qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus et possit vivere ²⁷tu magis accede et audi cuncta quae dixerit Dominus Deus noster tibi loquerisque ad nos et nos audientes faciemus ea ²⁸quod cum audisset Dominus ait ad me audivi vocem verborum populi huius quae locuti sunt tibi bene omnia sunt locuti ²⁹quis det talem eos habere mentem ut timeant me et custodiant universa mandata mea in omni tempore ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum ³⁰vade et dic eis revertimini in tentoria vestra ³¹tu vero hic sta mecum et loquar tibi omnia mandata et caerimonias atque iudicia quae docebis eos ut faciant ea in terra quam dabo illis in possessionem ³²custodite igitur et facite quae praecepit Dominus Deus vobis non declinabitis neque ad dextram neque ad sinistram ³³sed per viam quam praecepit Dominus Deus vester ambulabitis ut vivatis et bene sit vobis et protelentur dies in terra possessionis vestrae

Chapter 6

¹haec sunt praecepta et caerimoniae atque iudicia quae mandavit Dominus Deus vester ut docerem vos et faciatis ea in terra ad quam transgredimini possidendam ²ut timeas Dominum Deum tuum et custodias omnia mandata et praecepta eius quae ego praecipio tibi et filiis ac nepotibus tuis cunctis diebus vitae tuae ut prolongentur dies tui ³audi Israhel et observa ut facias et bene sit tibi et multipliceris amplius sicut pollicitus est Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lacte et melle manantem ⁴audi Israhel Dominus Deus noster Dominus unus est ⁵diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tua ⁶eruntque verba haec quae ego praecipio tibi hodie in corde tuo ⁷et narrabis ea filiis tuis et meditaberis sedens in domo tua et ambulans in itinere dormiens atque consurgens ⁸et ligabis ea quasi signum in manu tua eruntque et movebuntur inter oculos tuos ⁹scribesque ea in limine et ostiis domus tuae ¹⁰cumque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram pro qua iuravit patribus tuis Abraham Isaac et Iacob et dederit tibi civitates magnas et optimas quas non aedificasti ¹¹domos plenas cunctarum opum quas non extruxisti cisternas quas non fodisti vineta et oliveta quae non plantasti ¹²et comederis et saturatus fueris ¹³cave diligenter ne obliviscaris Domini qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis Dominum Deum tuum timebis et ipsi servies ac per nomen illius iurabis ¹⁴non ibitis post deos alienos cunctarum gentium quae in circuitu vestro sunt ¹⁵quoniam Deus aemulator Dominus Deus tuus in medio tui nequando irascatur furor Domini Dei tui contra te et auferat te de superficie terrae ¹⁶non temptabis Dominum Deum tuum sicut temptasti in loco temptationis ¹⁷custodi praecepta Domini Dei tui ac testimonia et caerimonias quas praecepit tibi ¹⁸et fac quod placitum est et bonum in conspectu Domini ut bene sit tibi et ingressus possideas terram optimam de qua iuravit Dominus patribus tuis ¹⁹ut deleret omnes inimicos tuos coram te sicut locutus est ²⁰cum interrogaverit te filius tuus cras dicens quid sibi volunt testimonia haec et caerimoniae atque iudicia quae praecepit Dominus Deus noster nobis ²¹dices ei servi eramus Pharaonis in Aegypto et eduxit nos Dominus de Aegypto in manu forti ²²fecitque signa atque prodigia magna et pessima in Aegypto contra Pharaonem et omnem domum illius in conspectu nostro ²³et eduxit nos inde ut introductis daret terram super qua iuravit patribus nostris ²⁴praecepitque nobis Dominus ut faciamus omnia legitima haec et timeamus Dominum Deum nostrum et bene sit nobis cunctis diebus vitae nostrae sicut est hodie ²⁵eritque nostri misericors si custodierimus et fecerimus omnia praecepta eius coram Domino Deo nostro sicut mandavit nobis

Chapter 7

¹cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram quam possessurus ingredieris et deleverit gentes multas coram te Hettheum et Gergeseum et Amorreum Chananeum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum septem gentes multo maioris numeri quam tu es et robustiores te ²tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi percuties eas usque ad internicionem non inibis cum eis foedus nec misereberis earum ³neque sociabis cum eis coniugia filiam tuam non dabis filio eius nec filiam illius accipies filio tuo ⁴quia seducet filium tuum ne sequatur me et ut magis serviat diis alienis irasceturque furor Domini et delebit te cito ⁵quin potius haec facietis eis aras eorum subvertite confringite statuas lucosque succidite et sculptilia conburite ⁶quia populus sanctus es Domino Deo tuo te elegit Dominus Deus tuus ut sis ei populus peculiaris de cunctis populis qui sunt super terram ⁷non quia cunctas gentes numero vincebatis vobis iunctus est Dominus et elegit vos cum omnibus sitis populis pauciores ⁸sed quia dilexit vos Dominus et custodivit iuramentum quod iuravit patribus vestris eduxitque vos in manu forti et redemit de domo servitutis de manu Pharaonis regis Aegypti ⁹et scies quia Dominus Deus tuus ipse est Deus fortis et fidelis custodiens pactum et misericordiam diligentibus se et his qui custodiunt praecepta eius in mille generationes ¹⁰et reddens odientibus se statim ita ut disperdat eos et ultra non differat protinus eis restituens quod merentur ¹¹custodi ergo praecepta et caerimonias atque iudicia quae ego mando tibi hodie ut facias ¹²si postquam audieris haec iudicia custodieris ea et feceris custodiet et Dominus Deus tuus tibi pactum et misericordiam quam iuravit patribus tuis ¹³et diliget te ac multiplicabit benedicetque fructui ventris tui et fructui terrae tuae frumento tuo atque vindemiae oleo et armentis gregibus ovium tuarum super terram pro qua iuravit patribus tuis ut daret eam tibi ¹⁴benedictus eris inter omnes populos non erit apud te sterilis utriusque sexus tam in hominibus quam in gregibus tuis ¹⁵auferet Dominus a te omnem languorem et infirmitates Aegypti pessimas quas novisti non inferet tibi sed cunctis hostibus tuis ¹⁶devorabis omnes populos quos Dominus Deus tuus daturus est tibi non parcet eis oculus tuus nec servies diis eorum ne sint in ruinam tui ¹⁷si dixeris in corde tuo plures sunt gentes istae quam ego quomodo potero delere eas ¹⁸noli metuere sed recordare quae fecerit Dominus Deus tuus Pharaoni et cunctis Aegyptiis ¹⁹plagas maximas quas viderunt oculi tui et signa atque portenta manumque robustam et extentum brachium ut educeret te Dominus Deus tuus sic faciet cunctis populis quos metuis ²⁰insuper et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint et latere potuerint ²¹non timebis eos quia Dominus Deus tuus in medio tui est Deus magnus et terribilis ²²ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes non poteris delere eas pariter ne forte multiplicentur contra te bestiae terrae ²³dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo et interficiet illos donec penitus deleantur ²⁴tradet reges eorum in manus tuas et disperdes nomina eorum sub caelo nullus poterit resistere tibi donec conteras eos ²⁵sculptilia eorum igne conbures non concupisces argentum et aurum de quibus facta sunt neque adsumes ex eis tibi quicquam ne offendas propter ea quia abominatio est Domini Dei tui ²⁶nec inferes quippiam ex idolo in domum tuam ne fias anathema sicut et illud est quasi spurcitiam detestaberis et velut inquinamentum ac sordes abominationi habebis quia anathema est

Chapter 8

¹omne mandatum quod ego praecipio tibi hodie cave diligenter ut facias ut possitis vivere et multiplicemini ingressique possideatis terram pro qua iuravit Dominus patribus vestris ²et recordaberis cuncti itineris per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum ut adfligeret te atque temptaret et nota fierent quae in tuo animo versabantur utrum custodires mandata illius an non ³adflixit te penuria et dedit tibi cibum manna quem ignorabas tu et patres tui ut ostenderet tibi quod non in solo pane vivat homo sed in omni verbo quod egreditur ex ore Domini ⁴vestimentum tuum quo operiebaris nequaquam vetustate defecit et pes tuus non est subtritus en quadragesimus annus est ⁵ut recogites in corde tuo quia sicut erudit homo filium suum sic Dominus Deus tuus erudivit te ⁶ut custodias mandata Domini Dei tui et ambules in viis eius et timeas eum ⁷Dominus enim Deus tuus introducet te in terram bonam terram rivorum aquarumque et fontium in cuius campis et montibus erumpunt fluviorum abyssi ⁸terram frumenti hordei vinearum in qua ficus et mala granata et oliveta nascuntur terram olei ac mellis ⁹ubi absque ulla penuria comedes panem tuum et rerum omnium abundantia perfrueris cuius lapides ferrum sunt et de montibus eius aeris metalla fodiuntur ¹⁰ut cum comederis et satiatus fueris benedicas Domino Deo tuo pro terra optima quam dedit tibi ¹¹observa et cave nequando obliviscaris Domini Dei tui et neglegas mandata eius atque iudicia et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie ¹²ne postquam comederis et satiatus domos pulchras aedificaveris et habitaveris in eis ¹³habuerisque armenta et ovium greges argenti et auri cunctarumque rerum copiam ¹⁴elevetur cor tuum et non reminiscaris Domini Dei tui qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis ¹⁵et ductor tuus fuit in solitudine magna atque terribili in qua erat serpens flatu adurens et scorpio ac dipsas et nullae omnino aquae qui eduxit rivos de petra durissima ¹⁶et cibavit te manna in solitudine quod nescierunt patres tui et postquam adflixit ac probavit ad extremum misertus est tui ¹⁷ne diceres in corde tuo fortitudo mea et robur manus meae haec mihi omnia praestiterunt ¹⁸sed recorderis Domini Dei tui quod ipse tibi vires praebuerit ut impleret pactum suum super quo iuravit patribus tuis sicut praesens indicat dies ¹⁹sin autem oblitus Domini Dei tui secutus fueris alienos deos coluerisque illos et adoraveris ecce nunc praedico tibi quod omnino dispereas ²⁰sicut gentes quas delevit Dominus in introitu tuo ita et vos peribitis si inoboedientes fueritis voci Domini Dei vestri

Chapter 9

¹audi Israhel tu transgredieris hodie Iordanem ut possideas nationes maximas et fortiores te civitates ingentes et ad caelum usque muratas ²populum magnum atque sublimem filios Enacim quos ipse vidisti et audisti quibus nullus potest ex adverso resistere ³scies ergo hodie quod Dominus Deus tuus ipse transibit ante te ignis devorans atque consumens qui conterat eos et deleat atque disperdat ante faciem tuam velociter sicut locutus est tibi ⁴ne dicas in corde tuo cum deleverit eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo propter iustitiam meam introduxit me Dominus ut terram hanc possiderem cum propter impietates suas istae deletae sint nationes ⁵neque enim propter iustitias tuas et aequitatem cordis tui ingredieris ut possideas terras eorum sed quia illae egerunt impie te introeunte deletae sunt et ut conpleret verbum suum Dominus quod sub iuramento pollicitus est patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ⁶scito igitur quod non propter iustitias tuas Dominus Deus tuus dederit tibi terram hanc optimam in possessionem cum durissimae cervicis sis populus ⁷memento et ne obliviscaris quomodo ad iracundiam provocaveris Dominum Deum tuum in solitudine ex eo die quo es egressus ex Aegypto usque ad locum istum semper adversum Dominum contendisti ⁸nam et in Horeb provocasti eum et iratus delere te voluit ⁹quando ascendi in montem ut acciperem tabulas lapideas tabulas pacti quod pepigit vobiscum Dominus et perseveravi in monte quadraginta diebus ac noctibus panem non comedens et aquam non bibens ¹⁰deditque mihi Dominus duas tabulas lapideas scriptas digito Dei et continentes omnia verba quae vobis in monte locutus est de medio ignis quando contio populi congregata est ¹¹cumque transissent quadraginta dies et totidem noctes dedit mihi Dominus duas tabulas lapideas tabulas foederis ¹²dixitque mihi surge et descende hinc cito quia populus tuus quos eduxisti de Aegypto deseruerunt velociter viam quam demonstrasti eis feceruntque sibi conflatile ¹³rursumque ait Dominus ad me cerno quod populus iste durae cervicis sit ¹⁴dimitte me ut conteram eum et deleam nomen eius sub caelo et constituam te super gentem quae hac maior et fortior sit ¹⁵cumque de monte ardente descenderem et duas tabulas foederis utraque tenerem manu ¹⁶vidissemque vos peccasse Domino Deo vestro et fecisse vobis vitulum conflatilem ac deseruisse velociter viam eius quam vobis ostenderat ¹⁷proieci tabulas de manibus meis confregique eas in conspectu vestro ¹⁸et procidi ante Dominum sicut prius quadraginta diebus et noctibus panem non comedens et aquam non bibens propter omnia peccata vestra quae gessistis contra Dominum et eum ad iracundiam provocastis ¹⁹timui enim indignationem et iram illius qua adversum vos concitatus delere vos voluit et exaudivit me Dominus etiam hac vice ²⁰adversum Aaron quoque vehementer iratus voluit eum conterere et pro illo similiter deprecatus sum ²¹peccatum autem vestrum quod feceratis id est vitulum arripiens igne conbusi et in frusta comminuens omninoque in pulverem redigens proieci in torrentem qui de monte descendit ²²in Incendio quoque et in Temptatione et in sepulchris Concupiscentiae provocastis Dominum ²³et quando misit vos de Cadesbarne dicens ascendite et possidete terram quam dedi vobis et contempsistis imperium Domini Dei vestri et non credidistis ei neque vocem eius audire voluistis ²⁴sed semper fuistis rebelles a die qua nosse vos coepi ²⁵et iacui coram Domino quadraginta diebus ac noctibus quibus eum suppliciter deprecabar ne deleret vos ut fuerat comminatus ²⁶et orans dixi Domine Deus ne disperdas populum tuum et hereditatem tuam quam redemisti in magnitudine tua quos eduxisti de Aegypto in manu forti ²⁷recordare servorum tuorum Abraham Isaac et Iacob ne aspicias duritiam populi huius et impietatem atque peccatum ²⁸ne forte dicant habitatores terrae de qua eduxisti nos non poterat Dominus introducere eos in terram quam pollicitus est eis et oderat illos idcirco eduxit ut interficeret eos in solitudine ²⁹qui sunt populus tuus et hereditas tua quos eduxisti in fortitudine tua magna et in brachio tuo extento

Chapter 10

¹in tempore illo dixit Dominus ad me dola tibi duas tabulas lapideas sicut priores fuerunt et ascende ad me in montem faciesque arcam ligneam ²et scribam in tabulis verba quae fuerunt in his quas ante confregisti ponesque eas in arca ³feci igitur arcam de lignis setthim cumque dolassem duas tabulas lapideas instar priorum ascendi in montem habens eas in manibus ⁴scripsitque in tabulis iuxta id quod prius scripserat verba decem quae locutus est Dominus ad vos in monte de medio ignis quando populus congregatus est et dedit eas mihi ⁵reversusque de monte descendi et posui tabulas in arcam quam feceram quae hucusque ibi sunt sicut mihi praecepit Dominus ⁶filii autem Israhel castra moverunt ex Beroth filiorum Iacan in Musera ubi Aaron mortuus ac sepultus est pro quo sacerdotio functus est filius eius Eleazar ⁷inde venerunt in Gadgad de quo loco profecti castrametati sunt in Ietabatha in terra aquarum atque torrentium ⁸eo tempore separavit tribum Levi ut portaret arcam foederis Domini et staret coram eo in ministerio ac benediceret in nomine illius usque in praesentem diem ⁹quam ob rem non habuit Levi partem neque possessionem cum fratribus suis quia ipse Dominus possessio eius est sicut promisit ei Dominus Deus tuus ¹⁰ego autem steti in monte sicut prius quadraginta diebus ac noctibus exaudivitque me Dominus etiam hac vice et te perdere noluit ¹¹dixitque mihi vade et praecede populum ut ingrediatur et possideat terram quam iuravi patribus eorum ut traderem eis ¹²et nunc Israhel quid Dominus Deus tuus petit a te nisi ut timeas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et diligas eum ac servias Domino Deo tuo in toto corde tuo et in tota anima tua ¹³custodiasque mandata Domini et caerimonias eius quas ego hodie praecipio ut bene sit tibi ¹⁴en Domini Dei tui caelum est et caelum caeli terra et omnia quae in ea sunt ¹⁵et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus et amavit eos elegitque semen eorum post eos id est vos de cunctis gentibus sicut hodie conprobatur ¹⁶circumcidite igitur praeputium cordis vestri et cervicem vestram ne induretis amplius ¹⁷quia Dominus Deus vester ipse est Deus deorum et Dominus dominantium Deus magnus et potens et terribilis qui personam non accipit nec munera ¹⁸facit iudicium pupillo et viduae amat peregrinum et dat ei victum atque vestitum ¹⁹et vos ergo amate peregrinos quia et ipsi fuistis advenae in terra Aegypti ²⁰Dominum Deum tuum timebis et ei servies ipsi adherebis iurabisque in nomine illius ²¹ipse est laus tua et Deus tuus qui fecit tibi haec magnalia et terribilia quae viderunt oculi tui ²²in septuaginta animabus descenderunt patres tui in Aegyptum et ecce nunc multiplicavit te Dominus Deus tuus sicut astra caeli

Chapter 11

¹ama itaque Dominum Deum tuum et observa praecepta eius et caerimonias iudicia atque mandata omni tempore ²cognoscite hodie quae ignorant filii vestri qui non viderunt disciplinam Domini Dei vestri magnalia eius et robustam manum extentumque brachium ³signa et opera quae fecit in medio Aegypti Pharaoni regi et universae terrae eius ⁴omnique exercitui Aegyptiorum et equis ac curribus quomodo operuerint eos aquae Rubri maris cum vos persequerentur et deleverit eos Dominus usque in praesentem diem ⁵vobisque quae fecerit in solitudine donec veniretis ad hunc locum ⁶et Dathan atque Abiram filiis Heliab qui fuit filius Ruben quos aperto ore suo terra absorbuit cum domibus et tabernaculis et universa substantia eorum quam habebant in medio Israhelis ⁷oculi vestri viderunt omnia opera Domini magna quae fecit ⁸ut custodiatis universa mandata illius quae ego hodie praecipio vobis et possitis introire et possidere terram ad quam ingredimini ⁹multoque in ea vivatis tempore quam sub iuramento pollicitus est Dominus patribus vestris et semini eorum lacte et melle manantem ¹⁰terra enim ad quam ingredieris possidendam non est sicut terra Aegypti de qua existi ubi iacto semine in hortorum morem aquae ducuntur inriguae ¹¹sed montuosa est et campestris de caelo expectans pluvias ¹²quam Dominus Deus tuus semper invisit et oculi illius in ea sunt a principio anni usque ad finem eius ¹³si ergo oboedieritis mandatis meis quae hodie praecipio vobis ut diligatis Dominum Deum vestrum et serviatis ei in toto corde vestro et in tota anima vestra ¹⁴dabo pluviam terrae vestrae temporivam et serotinam ut colligatis frumentum et vinum et oleum ¹⁵faenum ex agris ad pascenda iumenta et ut ipsi comedatis ac saturemini ¹⁶cavete ne forte decipiatur cor vestrum et recedatis a Domino serviatisque diis alienis et adoretis eos ¹⁷iratusque Dominus claudat caelum et pluviae non descendant nec terra det germen suum pereatisque velociter de terra optima quam Dominus daturus est vobis ¹⁸ponite haec verba mea in cordibus et in animis vestris et suspendite ea pro signo in manibus et inter vestros oculos conlocate ¹⁹docete filios vestros ut illa meditentur quando sederis in domo tua et ambulaveris in via et accubueris atque surrexeris ²⁰scribes ea super postes et ianuas domus tuae ²¹ut multiplicentur dies tui et filiorum tuorum in terra quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret eis quamdiu caelum inminet terrae ²²si enim custodieritis mandata quae ego praecipio vobis et feceritis ea ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius adherentes ei ²³disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem vestram et possidebitis eas quae maiores et fortiores vobis sunt ²⁴omnis locus quem calcaverit pes vester vester erit a deserto et Libano a flumine magno Eufraten usque ad mare occidentale erunt termini vestri ²⁵nullus stabit contra vos terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis sicut locutus est vobis ²⁶en propono in conspectu vestro hodie benedictionem et maledictionem ²⁷benedictionem si oboedieritis mandatis Domini Dei vestri quae ego praecipio vobis ²⁸maledictionem si non audieritis mandata Domini Dei vestri sed recesseritis de via quam ego nunc ostendo vobis et ambulaveritis post deos alienos quos ignoratis ²⁹cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram ad quam pergis habitandam pones benedictionem super montem Garizim maledictionem super montem Hebal ³⁰qui sunt trans Iordanem post viam quae vergit ad solis occubitum in terra Chananei qui habitat in campestribus contra Galgalam quae est iuxta vallem tendentem et intrantem procul ³¹vos enim transibitis Iordanem ut possideatis terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis et habeatis ac possideatis illam ³²videte ergo ut impleatis caerimonias atque iudicia quae ego hodie ponam in conspectu vestro

Chapter 12

¹haec sunt praecepta atque iudicia quae facere debetis in terra quam Dominus Deus patrum tuorum daturus est tibi ut possideas eam cunctis diebus quibus super humum gradieris ²subvertite omnia loca in quibus coluerunt gentes quas possessuri estis deos suos super montes excelsos et colles et subter omne lignum frondosum ³dissipate aras earum et confringite statuas lucos igne conburite et idola comminuite disperdite nomina eorum de locis illis ⁴non facietis ita Domino Deo vestro ⁵sed ad locum quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris ut ponat nomen suum ibi et habitet in eo venietis ⁶et offeretis in illo loco holocausta et victimas vestras decimas et primitias manuum vestrarum et vota atque donaria primogenita boum et ovium ⁷et comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri ac laetabimini in cunctis ad quae miseritis manum vos et domus vestrae in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vester ⁸non facietis ibi quae nos hic facimus hodie singuli quod sibi rectum videtur ⁹neque enim usque in praesens tempus venistis ad requiem et possessionem quam Dominus Deus daturus est vobis ¹⁰transibitis Iordanem et habitabitis in terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis ut requiescatis a cunctis hostibus per circuitum et absque ullo timore habitetis ¹¹in loco quem elegerit Dominus Deus vester ut sit nomen eius in eo illuc omnia quae praecipio conferetis holocausta et hostias ac decimas et primitias manuum vestrarum et quicquid praecipuum est in muneribus quae vovistis Domino ¹²ibi epulabimini coram Domino Deo vestro vos filii ac filiae vestrae famuli et famulae atque Levites qui in vestris urbibus commorantur neque enim habet aliam partem et possessionem inter vos ¹³cave ne offeras holocausta tua in omni loco quem videris ¹⁴sed in eo quem elegerit Dominus in una tribuum tuarum offeres hostias et facies quaecumque praecipio tibi ¹⁵sin autem comedere volueris et te esus carnium delectarit occide et comede iuxta benedictionem Domini Dei tui quam dedit tibi in urbibus tuis sive inmundum fuerit hoc est maculatum et debile sive mundum hoc est integrum et sine macula quod offerri licet sicut capream et cervum comedes ¹⁶absque esu dumtaxat sanguinis quod super terram quasi aquam effundes ¹⁷non poteris comedere in oppidis tuis decimam frumenti et vini et olei tui primogenita armentorum et pecorum et omnia quae voveris et sponte offerre volueris et primitias manuum tuarum ¹⁸sed coram Domino Deo tuo comedes ea in loco quem elegerit Dominus Deus tuus tu et filius tuus ac filia servus et famula atque Levites qui manet in urbibus tuis et laetaberis et reficieris coram Domino Deo tuo in cunctis ad quae extenderis manum tuam ¹⁹cave ne derelinquas Leviten omni tempore quo versaris in terra ²⁰quando dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos sicut locutus est tibi et volueris vesci carnibus quas desiderat anima tua ²¹locus autem quem elegerit Dominus Deus tuus ut sit nomen eius ibi si procul fuerit occides de armentis et pecoribus quae habueris sicut praecepi tibi et comedes in oppidis tuis ut tibi placet ²²sicut comeditur caprea et cervus ita vesceris eis et mundus et inmundus in commune vescentur ²³hoc solum cave ne sanguinem comedas sanguis enim eorum pro anima est et idcirco non debes animam comedere cum carnibus ²⁴sed super terram fundes quasi aquam ²⁵ut sit tibi bene et filiis tuis post te cum feceris quod placet in conspectu Domini ²⁶quae autem sanctificaveris et voveris Domino tolles et venies ad locum quem elegerit Dominus ²⁷et offeres oblationes tuas carnem et sanguinem super altare Domini Dei tui sanguinem hostiarum fundes in altari carnibus autem ipse vesceris ²⁸observa et audi omnia quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te in sempiternum cum feceris quod bonum est et placitum in conspectu Domini Dei tui ²⁹quando disperderit Dominus Deus tuus ante faciem tuam gentes ad quas ingredieris possidendas et possederis eas atque habitaveris in terra earum ³⁰cave ne imiteris eas postquam te fuerint introeunte subversae et requiras caerimonias earum dicens sicut coluerunt gentes istae deos suos ita et ego colam ³¹non facies similiter Domino Deo tuo omnes enim abominationes quas aversatur Dominus fecerunt diis suis offerentes filios et filias et conburentes igne ³²quod praecipio tibi hoc tantum facito Domino nec addas quicquam nec minuas

Chapter 13

¹si surrexerit in medio tui prophetes aut qui somnium vidisse se dicat et praedixerit signum atque portentum ²et evenerit quod locutus est et dixerit tibi eamus et sequamur deos alienos quos ignoras et serviamus eis ³non audies verba prophetae illius aut somniatoris quia temptat vos Dominus Deus vester ut palam fiat utrum diligatis eum an non in toto corde et in tota anima vestra ⁴Dominum Deum vestrum sequimini et ipsum timete mandata illius custodite et audite vocem eius ipsi servietis et ipsi adherebitis ⁵propheta autem ille aut fictor somniorum interficietur quia locutus est ut vos averteret a Domino Deo vestro qui eduxit vos de terra Aegypti et redemit de domo servitutis ut errare te faceret de via quam tibi praecepit Dominus Deus tuus et auferes malum de medio tui ⁶si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tuae aut filius tuus vel filia sive uxor quae est in sinu tuo aut amicus quem diligis ut animam tuam clam dicens eamus et serviamus diis alienis quos ignoras tu et patres tui ⁷cunctarum in circuitu gentium quae iuxta vel procul sunt ab initio usque ad finem terrae ⁸non adquiescas ei nec audias neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum ⁹sed statim interficies sit primum manus tua super eum et post te omnis populus mittat manum ¹⁰lapidibus obrutus necabitur quia voluit te abstrahere a Domino Deo tuo qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis ¹¹ut omnis Israhel audiens timeat et nequaquam ultra faciat quippiam huius rei simile ¹²si audieris in una urbium tuarum quas Dominus Deus tuus dabit tibi ad habitandum dicentes aliquos ¹³egressi sunt filii Belial de medio tui et averterunt habitatores urbis tuae atque dixerunt eamus et serviamus diis alienis quos ignoratis ¹⁴quaere sollicite et diligenter rei veritate perspecta si inveneris certum esse quod dicitur et abominationem hanc opere perpetratam ¹⁵statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii et delebis eam omniaque quae in illa sunt usque ad pecora ¹⁶quicquid etiam supellectilis fuerit congregabis in medium platearum eius et cum ipsa civitate succendes ita ut universa consumas Domino Deo tuo et sit tumulus sempiternus non aedificabitur amplius ¹⁷et non adherebit de illo anathemate quicquam in manu tua ut avertatur Dominus ab ira furoris sui et misereatur tui multiplicetque te sicut iuravit patribus tuis ¹⁸quando audieris vocem Domini Dei tui custodiens omnia praecepta eius quae ego praecipio tibi hodie ut facias quod placitum est in conspectu Domini Dei tui

Chapter 14

¹filii estote Domini Dei vestri non vos incidetis nec facietis calvitium super mortuo ²quoniam populus sanctus es Domino Deo tuo et te elegit ut sis ei in populum peculiarem de cunctis gentibus quae sunt super terram ³ne comedatis quae inmunda sunt ⁴hoc est animal quod comedere debetis bovem et ovem et capram ⁵cervum capream bubalum tragelaphum pygargon orygem camelopardalum ⁶omne animal quod in duas partes ungulam findit et ruminat comedetis ⁷de his autem quae ruminant et ungulam non findunt haec comedere non debetis camelum leporem choerogyllium quia ruminant et non dividunt ungulam inmunda erunt vobis ⁸sus quoque quoniam dividit ungulam et non ruminat inmunda erit carnibus eorum non vescemini et cadavera non tangetis ⁹haec comedetis ex omnibus quae morantur in aquis quae habent pinnulas et squamas comedite ¹⁰quae absque pinnulis et squamis sunt ne comedatis quia inmunda sunt ¹¹omnes aves mundas comedite ¹²inmundas ne comedatis aquilam scilicet et grypem et alietum ¹³ixon et vulturem ac milvum iuxta genus suum ¹⁴et omne corvini generis ¹⁵strutionem ac noctuam et larum atque accipitrem iuxta genus suum ¹⁶herodium et cycnum et ibin ¹⁷ac mergulum porphirionem et nycticoracem ¹⁸onocrotalum et charadrium singula in genere suo upupam quoque et vespertilionem ¹⁹et omne quod reptat et pinnulas habet inmundum erit nec comedetur ²⁰omne quod mundum est comedite ²¹quicquid morticinum est ne vescamini ex eo peregrino qui intra portas tuas est da ut comedat aut vende ei quia tu populus sanctus Domini Dei tui es non coques hedum in lacte matris suae ²²decimam partem separabis de cunctis frugibus tuis quae nascuntur in terra per annos singulos ²³et comedes in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit ut in eo nomen illius invocetur decimam frumenti tui et vini et olei et primogenita de armentis et ovibus tuis ut discas timere Dominum Deum tuum omni tempore ²⁴cum autem longior fuerit via et locus quem elegerit Dominus Deus tuus tibique benedixerit nec potueris ad eum haec cuncta portare ²⁵vendes omnia et in pretium rediges portabisque manu tua et proficisceris ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus ²⁶et emes ex eadem pecunia quicquid tibi placuerit sive ex armentis sive ex ovibus vinum quoque et siceram et omne quod desiderat anima tua et comedes coram Domino Deo tuo et epulaberis tu et domus tua ²⁷et Levita qui intra portas tuas est cave ne derelinquas eum quia non habet aliam partem in possessione tua ²⁸anno tertio separabis aliam decimam ex omnibus quae nascuntur tibi eo tempore et repones intra ianuas tuas ²⁹venietque Levites qui aliam non habet partem nec possessionem tecum et peregrinus et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt et comedent et saturabuntur ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum quae feceris

Chapter 15

¹septimo anno facies remissionem ²quae hoc ordine celebrabitur cui debetur aliquid ab amico vel proximo ac fratre suo repetere non poterit quia annus remissionis est Domini ³a peregrino et advena exiges civem et propinquum repetendi non habes potestatem ⁴et omnino indigens et mendicus non erit inter vos ut benedicat tibi Dominus in terra quam traditurus est tibi in possessionem ⁵si tamen audieris vocem Domini Dei tui et custodieris universa quae iussit et quae ego hodie praecipio tibi benedicet tibi ut pollicitus est ⁶fenerabis gentibus multis et ipse a nullo accipies mutuum dominaberis nationibus plurimis et tui nemo dominabitur ⁷si unus de fratribus tuis qui morantur intra portas civitatis tuae in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ad paupertatem venerit non obdurabis cor tuum nec contrahes manum ⁸sed aperies eam pauperi et dabis mutuum quod eum indigere perspexeris ⁹cave ne forte subripiat tibi impia cogitatio et dicas in corde tuo adpropinquat septimus annus remissionis et avertas oculos a paupere fratre tuo nolens ei quod postulat mutuum commodare ne clamet contra te ad Dominum et fiat tibi in peccatum ¹⁰sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris ¹¹non deerunt pauperes in terra habitationis tuae idcirco ego praecipio tibi ut aperias manum fratri tuo egeno et pauperi qui tecum versatur in terra ¹²cum tibi venditus fuerit frater tuus hebraeus aut hebraea et sex annis servierit tibi in septimo anno dimittes eum liberum ¹³et quem libertate donaveris nequaquam vacuum abire patieris ¹⁴sed dabis viaticum de gregibus et de area et torculari tuo quibus Dominus Deus tuus benedixerit tibi ¹⁵memento quod et ipse servieris in terra Aegypti et liberaverit te Dominus Deus tuus et idcirco ego nunc praecipiam tibi ¹⁶sin autem dixerit nolo egredi eo quod diligat te et domum tuam et bene sibi apud te esse sentiat ¹⁷adsumes subulam et perforabis aurem eius in ianua domus tuae et serviet tibi usque in aeternum ancillae quoque similiter facies ¹⁸non avertes ab eis oculos tuos quando dimiseris eos liberos quoniam iuxta mercedem mercennarii per sex annos servivit tibi ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus quae agis ¹⁹de primogenitis quae nascuntur in armentis et ovibus tuis quicquid sexus est masculini sanctificabis Domino Deo tuo non operaberis in primogenito bovis et non tondebis primogenita ovium ²⁰in conspectu Domini Dei tui comedes ea per annos singulos in loco quem elegerit Dominus tu et domus tua ²¹sin autem habuerit maculam et vel claudum fuerit vel caecum aut in aliqua parte deforme vel debile non immolabitur Domino Deo tuo ²²sed intra portas urbis tuae comedes illud tam mundus quam inmundus similiter vescentur eis quasi caprea et cervo ²³hoc solum observabis ut sanguinem eorum non comedas sed effundas in terram quasi aquam

Chapter 16

¹observa mensem novarum frugum et verni primum temporis ut facias phase Domino Deo tuo quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de Aegypto nocte ²immolabisque phase Domino Deo tuo de ovibus et de bubus in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ³non comedes in eo panem fermentatum septem diebus comedes absque fermento adflictionis panem quoniam in pavore egressus es de Aegypto ut memineris diei egressionis tuae de Aegypto omnibus diebus vitae tuae ⁴non apparebit fermentum in omnibus terminis tuis septem diebus et non manebit de carnibus eius quod immolatum est vesperi in die primo mane ⁵non poteris immolare phase in qualibet urbium tuarum quas Dominus Deus tuus daturus est tibi ⁶sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi immolabis phase vesperi ad solis occasum quando egressus es de Aegypto ⁷et coques et comedes in loco quem elegerit Dominus Deus tuus maneque consurgens vades in tabernacula tua ⁸sex diebus comedes azyma et in die septimo quia collecta est Domini Dei tui non facies opus ⁹septem ebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem miseris ¹⁰et celebrabis diem festum ebdomadarum Domino Deo tuo oblationem spontaneam manus tuae quam offeres iuxta benedictionem Domini Dei tui ¹¹et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ¹²et recordaberis quoniam servus fueris in Aegypto custodiesque ac facies quae praecepta sunt ¹³sollemnitatem quoque tabernaculorum celebrabis per septem dies quando collegeris de area et torculari fruges tuas ¹⁴et epulaberis in festivitate tua tu et filius tuus et filia et servus tuus et ancilla Levites quoque et advena et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt ¹⁵septem diebus Domino Deo tuo festa celebrabis in loco quem elegerit Dominus benedicetque tibi Dominus Deus tuus in cunctis frugibus tuis et in omni opere manuum tuarum erisque in laetitia ¹⁶tribus vicibus per annum apparebit omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit in sollemnitate azymorum et in sollemnitate ebdomadarum et in sollemnitate tabernaculorum non apparebit ante Dominum vacuus ¹⁷sed offeret unusquisque secundum quod habuerit iuxta benedictionem Domini Dei sui quam dederit ei ¹⁸iudices et magistros constitues in omnibus portis tuis quas Dominus Deus tuus dederit tibi per singulas tribus tuas ut iudicent populum iusto iudicio ¹⁹nec in alteram partem declinent non accipies personam nec munera quia munera excaecant oculos sapientium et mutant verba iustorum ²⁰iuste quod iustum est persequeris ut vivas et possideas terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi ²¹non plantabis lucum et omnem arborem iuxta altare Domini Dei tui ²²nec facies tibi atque constitues statuam quae odit Dominus Deus tuus

Chapter 17

¹non immolabis Domino Deo tuo bovem et ovem in quo est macula aut quippiam vitii quia abominatio est Domini Dei tui ²cum repperti fuerint apud te intra unam portarum tuarum quas Dominus Deus tuus dabit tibi vir aut mulier qui faciant malum in conspectu Domini Dei tui et transgrediantur pactum illius ³ut vadant et serviant diis alienis et adorent eos solem et lunam et omnem militiam caeli quae non praecepi ⁴et hoc tibi fuerit nuntiatum audiensque inquisieris diligenter et verum esse reppereris et abominatio facta est in Israhel ⁵educes virum ac mulierem qui rem sceleratissimam perpetrarunt ad portas civitatis tuae et lapidibus obruentur ⁶in ore duorum aut trium testium peribit qui interficietur nemo occidatur uno contra se dicente testimonium ⁷manus testium prima interficiet eum et manus reliqui populi extrema mittetur ut auferas malum de medio tui ⁸si difficile et ambiguum apud te iudicium esse perspexeris inter sanguinem et sanguinem causam et causam lepram et non lepram et iudicum intra portas tuas videris verba variari surge et ascende ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus ⁹veniesque ad sacerdotes levitici generis et ad iudicem qui fuerit illo tempore quaeresque ab eis qui indicabunt tibi iudicii veritatem ¹⁰et facies quodcumque dixerint qui praesunt loco quem elegerit Dominus et docuerint te ¹¹iuxta legem eius sequeris sententiam eorum nec declinabis ad dextram vel ad sinistram ¹²qui autem superbierit nolens oboedire sacerdotis imperio qui eo tempore ministrat Domino Deo tuo et decreto iudicis morietur homo ille et auferes malum de Israhel ¹³cunctusque populus audiens timebit ut nullus deinceps intumescat superbia ¹⁴cum ingressus fueris terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi et possederis eam habitaverisque in illa et dixeris constituam super me regem sicut habent omnes per circuitum nationes ¹⁵eum constitues quem Dominus Deus tuus elegerit de numero fratrum tuorum non poteris alterius gentis hominem regem facere qui non sit frater tuus ¹⁶cumque fuerit constitutus non multiplicabit sibi equos nec reducet populum in Aegyptum equitatus numero sublevatus praesertim cum Dominus praeceperit vobis ut nequaquam amplius per eandem viam revertamini ¹⁷non habebit uxores plurimas quae inliciant animum eius neque argenti et auri inmensa pondera ¹⁸postquam autem sederit in solio regni sui describet sibi deuteronomium legis huius in volumine accipiens exemplar a sacerdotibus leviticae tribus ¹⁹et habebit secum legetque illud omnibus diebus vitae suae ut discat timere Dominum Deum suum et custodire verba et caerimonias eius quae lege praecepta sunt ²⁰nec elevetur cor eius in superbiam super fratres suos neque declinet in partem dextram vel sinistram ut longo tempore regnet ipse et filii eius super Israhel

Chapter 18

¹non habebunt sacerdotes et Levitae et omnes qui de eadem tribu sunt partem et hereditatem cum reliquo Israhel quia sacrificia Domini et oblationes eius comedent ²et nihil aliud accipient de possessione fratrum suorum Dominus enim ipse est hereditas eorum sicut locutus est illis ³hoc erit iudicium sacerdotum a populo et ab his qui offerunt victimas sive bovem sive ovem immolaverint dabunt sacerdoti armum ac ventriculum ⁴primitias frumenti vini et olei et lanarum partem ex ovium tonsione ⁵ipsum enim elegit Dominus Deus tuus de cunctis tribubus tuis ut stet et ministret nomini Domini ipse et filii eius in sempiternum ⁶si exierit Levites de una urbium tuarum ex omni Israhel in qua habitat et voluerit venire desiderans locum quem elegerit Dominus ⁷ministrabit in nomine Dei sui sicut omnes fratres eius Levitae qui stabunt eo tempore coram Domino ⁸partem ciborum eandem accipiet quam et ceteri excepto eo quod in urbe sua ex paterna ei successione debetur ⁹quando ingressus fueris terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi cave ne imitari velis abominationes illarum gentium ¹⁰nec inveniatur in te qui lustret filium suum aut filiam ducens per ignem aut qui ariolos sciscitetur et observet somnia atque auguria ne sit maleficus ¹¹ne incantator ne pythones consulat ne divinos et quaerat a mortuis veritatem ¹²omnia enim haec abominatur Dominus et propter istiusmodi scelera delebit eos in introitu tuo ¹³perfectus eris et absque macula cum Domino Deo tuo ¹⁴gentes istae quarum possidebis terram augures et divinos audiunt tu autem a Domino Deo tuo aliter institutus es ¹⁵prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus ipsum audies ¹⁶ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb quando contio congregata est atque dixisti ultra non audiam vocem Domini Dei mei et ignem hunc maximum amplius non videbo ne moriar ¹⁷et ait Dominus mihi bene omnia sunt locuti ¹⁸prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui et ponam verba mea in ore eius loqueturque ad eos omnia quae praecepero illi ¹⁹qui autem verba eius quae loquetur in nomine meo audire noluerit ego ultor existam ²⁰propheta autem qui arrogantia depravatus voluerit loqui in nomine meo quae ego non praecepi illi ut diceret aut ex nomine alienorum deorum interficietur ²¹quod si tacita cogitatione responderis quomodo possum intellegere verbum quod non est locutus Dominus ²²hoc habebis signum quod in nomine Domini propheta ille praedixerit et non evenerit hoc Dominus non locutus est sed per tumorem animi sui propheta confinxit et idcirco non timebis eum

Chapter 19

¹cum disperderit Dominus Deus tuus gentes quarum tibi traditurus est terram et possederis eam habitaverisque in urbibus eius et in aedibus ²tres civitates separabis tibi in medio terrae quam Dominus Deus tuus dabit tibi in possessionem ³sternens diligenter viam et in tres aequaliter partes totam terrae tuae provinciam divides ut habeat e vicino qui propter homicidium profugus est quo possit evadere ⁴haec erit lex homicidae fugientis cuius vita servanda est qui percusserit proximum suum nesciens et qui heri et nudius tertius nullum contra eum habuisse odium conprobatur ⁵sed abisse simpliciter cum eo in silvam ad ligna caedenda et in succisione lignorum securis fugerit manu ferrumque lapsum de manubrio amicum eius percusserit et occiderit hic ad unam supradictarum urbium confugiet et vivet ⁶ne forsitan proximus eius cuius effusus est sanguis dolore stimulatus persequatur et adprehendat eum si longior via fuerit et percutiat animam eius qui non est reus mortis quia nullum contra eum qui occisus est odium prius habuisse monstratur ⁷idcirco praecipio tibi ut tres civitates aequalis inter se spatii dividas ⁸cum autem dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos sicut iuravit patribus tuis et dederit tibi cunctam terram quam eis pollicitus est ⁹si tamen custodieris mandata eius et feceris quae hodie praecipio tibi ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius omni tempore addes tibi tres alias civitates et supradictarum trium urbium numerum duplicabis ¹⁰ut non effundatur sanguis innoxius in medio terrae quam Dominus Deus tuus dabit tibi possidendam nec sis sanguinis reus ¹¹si quis autem odio habens proximum suum insidiatus fuerit vitae eius surgensque percusserit illum et mortuus fuerit fugeritque ad unam de supradictis urbibus ¹²mittent seniores civitatis illius et arripient eum de loco effugii tradentque in manu proximi cuius sanguis effusus est et morietur ¹³nec misereberis eius et auferes innoxium sanguinem de Israhel ut bene sit tibi ¹⁴non adsumes et transferes terminos proximi tui quos fixerunt priores in possessione tua quam Dominus Deus tuus dabit tibi in terra quam acceperis possidendam ¹⁵non stabit testis unus contra aliquem quicquid illud peccati et facinoris fuerit sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum ¹⁶si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis ¹⁷stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis ¹⁸cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium ¹⁹reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui ²⁰ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere ²¹non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges

Chapter 20

¹si exieris ad bellum contra hostes tuos et videris equitatum et currus et maiorem quam tu habes adversarii exercitus multitudinem non timebis eos quia Dominus Deus tuus tecum est qui eduxit te de terra Aegypti ²adpropinquante autem iam proelio stabit sacerdos ante aciem et sic loquetur ad populum ³audi Israhel vos hodie contra inimicos vestros pugnam committitis non pertimescat cor vestrum nolite metuere nolite cedere nec formidetis eos ⁴quia Dominus Deus vester in medio vestri est et pro vobis contra adversarios dimicabit ut eruat vos de periculo ⁵duces quoque per singulas turmas audiente exercitu proclamabunt quis est homo qui aedificavit domum novam et non dedicavit eam vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius dedicet illam ⁶quis est homo qui plantavit vineam et necdum eam fecit esse communem et de qua vesci omnibus liceat vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius homo eius fungatur officio ⁷quis est homo qui despondit uxorem et non accepit eam vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius homo accipiat eam ⁸his dictis addent reliqua et loquentur ad populum quis est homo formidolosus et corde pavido vadat et revertatur in domum suam ne pavere faciat corda fratrum suorum sicut ipse timore perterritus est ⁹cumque siluerint exercitus duces et finem loquendi fecerint unusquisque suos ad bellandum cuneos praeparabit ¹⁰si quando accesseris ad expugnandam civitatem offeres ei primum pacem ¹¹si receperit et aperuerit tibi portas cunctus populus qui in ea est salvabitur et serviet tibi sub tributo ¹²sin autem foedus inire noluerint et receperint contra te bellum obpugnabis eam ¹³cumque tradiderit Dominus Deus tuus illam in manu tua percuties omne quod in ea generis masculini est in ore gladii ¹⁴absque mulieribus et infantibus iumentis et ceteris quae in civitate sunt omnem praedam exercitui divides et comedes de spoliis hostium tuorum quae Dominus Deus tuus dederit tibi ¹⁵sic facies cunctis civitatibus quae a te procul valde sunt et non sunt de his urbibus quas in possessionem accepturus es ¹⁶de his autem civitatibus quae dabuntur tibi nullum omnino permittes vivere ¹⁷sed interficies in ore gladii Hettheum videlicet et Amorreum et Chananeum Ferezeum et Eveum et Iebuseum sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ¹⁸ne forte doceant vos facere cunctas abominationes quas ipsi operati sunt diis suis et peccetis in Dominum Deum vestrum ¹⁹quando obsederis civitatem multo tempore et munitionibus circumdederis ut expugnes eam non succides arbores de quibus vesci potest nec securibus per circuitum debes vastare regionem quoniam lignum est et non homo nec potest bellantium contra te augere numerum ²⁰si qua autem ligna non sunt pomifera sed agrestia et in ceteros apta usus succide et extrue machinas donec capias civitatem quae contra te dimicat

Chapter 21

¹quando inventum fuerit in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi hominis cadaver occisi et ignoratur caedis reus ²egredientur maiores natu et iudices tui et metientur a loco cadaveris singularum per circuitum spatia civitatum ³et quam viciniorem ceteris esse perspexerint seniores civitatis eius tollent vitulam de armento quae non traxit iugum nec terram scidit vomere ⁴et ducent eam ad vallem asperam atque saxosam quae numquam arata est nec sementem recepit et caedent in ea cervices vitulae ⁵accedentque sacerdotes filii Levi quos elegerit Dominus Deus tuus ut ministrent ei et benedicant in nomine eius et ad verbum eorum omne negotium et quicquid mundum vel inmundum est iudicetur ⁶et maiores natu civitatis illius ad interfectum lavabuntque manus suas super vitulam quae in valle percussa est ⁷et dicent manus nostrae non effuderunt hunc sanguinem nec oculi viderunt ⁸propitius esto populo tuo Israhel quem redemisti Domine et non reputes sanguinem innocentem in medio populi tui Israhel et auferetur ab eis reatus sanguinis ⁹tu autem alienus eris ab innocentis cruore qui fusus est cum feceris quod praecepit Dominus ¹⁰si egressus fueris ad pugnam contra inimicos tuos et tradiderit eos Dominus Deus tuus in manu tua captivosque duxeris ¹¹et videris in numero captivorum mulierem pulchram et adamaveris eam voluerisque habere uxorem ¹²introduces in domum tuam quae radet caesariem et circumcidet ungues ¹³et deponet vestem in qua capta est sedensque in domo tua flebit patrem et matrem suam uno mense et postea intrabis ad eam dormiesque cum illa et erit uxor tua ¹⁴sin autem postea non sederit animo tuo dimittes eam liberam nec vendere poteris pecunia nec opprimere per potentiam quia humiliasti eam ¹⁵si habuerit homo uxores duas unam dilectam et alteram odiosam genuerintque ex eo liberos et fuerit filius odiosae primogenitus ¹⁶volueritque substantiam inter filios suos dividere non poterit filium dilectae facere primogenitum et praeferre filio odiosae ¹⁷sed filium odiosae agnoscet primogenitum dabitque ei de his quae habuerit cuncta duplicia iste est enim principium liberorum eius et huic debentur primogenita ¹⁸si genuerit homo filium contumacem et protervum qui non audiat patris aut matris imperium et coercitus oboedire contempserit ¹⁹adprehendent eum et ducent ad seniores civitatis illius et ad portam iudicii ²⁰dicentque ad eos filius noster iste protervus et contumax est monita nostra audire contemnit comesationibus vacat et luxuriae atque conviviis ²¹lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur ut auferatis malum de medio vestri et universus Israhel audiens pertimescat ²²quando peccaverit homo quod morte plectendum est et adiudicatus morti adpensus fuerit in patibulo ²³non permanebit cadaver eius in ligno sed in eadem die sepelietur quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno et nequaquam contaminabis terram tuam quam Dominus Deus tuus dederit tibi in possessionem

Chapter 22

¹non videbis bovem fratris tui aut ovem errantem et praeteribis sed reduces fratri tuo ²etiam si non est propinquus tuus frater nec nosti eum duces in domum tuam et erunt apud te quamdiu quaerat ea frater tuus et recipiat ³similiter facies de asino et de vestimento et de omni re fratris tui quae perierit si inveneris eam ne neglegas quasi alienam ⁴si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via non despicies sed sublevabis cum eo ⁵non induetur mulier veste virili nec vir utetur veste feminea abominabilis enim apud Deum est qui facit haec ⁶si ambulans per viam in arbore vel in terra nidum avis inveneris et matrem pullis vel ovis desuper incubantem non tenebis eam cum filiis ⁷sed abire patieris captos tenens filios ut bene sit tibi et longo vivas tempore ⁸cum aedificaveris domum novam facies murum tecti per circuitum ne effundatur sanguis in domo tua et sis reus labente alio et in praeceps ruente ⁹non seres vineam tuam altero semine ne et sementis quam sevisti et quae nascuntur ex vinea pariter sanctificentur ¹⁰non arabis in bove simul et asino ¹¹non indueris vestimento quod ex lana linoque contextum est ¹²funiculos in fimbriis facies per quattuor angulos pallii tui quo operieris ¹³si duxerit vir uxorem et postea eam odio habuerit ¹⁴quaesieritque occasiones quibus dimittat eam obiciens ei nomen pessimum et dixerit uxorem hanc accepi et ingressus ad eam non inveni virginem ¹⁵tollent eam pater et mater eius et ferent secum signa virginitatis eius ad seniores urbis qui in porta sunt ¹⁶et dicet pater filiam meam dedi huic uxorem quam quia odit ¹⁷inponet ei nomen pessimum ut dicat non inveni filiam tuam virginem et ecce haec sunt signa virginitatis filiae meae expandent vestimentum coram senibus civitatis ¹⁸adprehendentque senes urbis illius virum et verberabunt illum ¹⁹condemnantes insuper centum siclis argenti quos dabit patri puellae quoniam diffamavit nomen pessimum super virginem Israhel habebitque eam uxorem et non poterit dimittere omni tempore vitae suae ²⁰quod si verum est quod obicit et non est in puella inventa virginitas ²¹eicient eam extra fores domus patris sui et lapidibus obruent viri civitatis eius et morietur quoniam fecit nefas in Israhel ut fornicaretur in domo patris sui et auferes malum de medio tui ²²si dormierit vir cum uxore alterius uterque morientur id est adulter et adultera et auferes malum de Israhel ²³si puellam virginem desponderit vir et invenerit eam aliquis in civitate et concubuerit cum illa ²⁴educes utrumque ad portam civitatis illius et lapidibus obruentur puella quia non clamavit cum esset in civitate vir quia humiliavit uxorem proximi sui et auferes malum de medio tui ²⁵sin autem in agro reppererit vir puellam quae desponsata est et adprehendens concubuerit cum illa ipse morietur solus ²⁶puella nihil patietur nec est rea mortis quoniam sicut latro consurgit contra fratrem suum et occidit animam eius ita et puella perpessa est ²⁷sola erat in agro clamavit et nullus adfuit qui liberaret eam ²⁸si invenerit vir puellam virginem quae non habet sponsum et adprehendens concubuerit cum ea et res ad iudicium venerit ²⁹dabit qui dormivit cum ea patri puellae quinquaginta siclos argenti et habebit eam uxorem quia humiliavit illam non poterit dimittere cunctis diebus vitae suae ³⁰non accipiet homo uxorem patris sui nec revelabit operimentum eius

Chapter 23

¹non intrabit eunuchus adtritis vel amputatis testiculis et absciso veretro ecclesiam Domini ²non ingredietur mamzer hoc est de scorto natus in ecclesiam Domini usque ad decimam generationem ³Ammanites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt ecclesiam Domini in aeternum ⁴quia noluerunt vobis occurrere cum pane et aqua in via quando egressi estis de Aegypto et quia conduxerunt contra te Balaam filium Beor de Mesopotamiam Syriae ut malediceret tibi ⁵et noluit Dominus Deus tuus audire Balaam vertitque maledictionem eius in benedictionem tuam eo quod diligeret te ⁶non facies cum eis pacem nec quaeres eis bona cunctis diebus vitae tuae in sempiternum ⁷non abominaberis Idumeum quia frater tuus est nec Aegyptium quia advena fuisti in terra eius ⁸qui nati fuerint ex eis tertia generatione intrabunt ecclesiam Domini ⁹quando egressus fueris adversus hostes tuos in pugnam custodies te ab omni re mala ¹⁰si fuerit inter vos homo qui nocturno pollutus sit somnio egredietur extra castra ¹¹et non revertetur priusquam ad vesperam lavetur aqua et post solis occasum regredietur in castra ¹²habebis locum extra castra ad quem egrediaris ad requisita naturae ¹³gerens paxillum in balteo cumque sederis fodies per circuitum et egesta humo operies ¹⁴quo relevatus es Dominus enim Deus tuus ambulat in medio castrorum ut eruat te et tradat tibi inimicos tuos ut sint castra tua sancta et nihil in eis appareat foeditatis nec derelinquat te ¹⁵non trades servum domino suo qui ad te confugerit ¹⁶habitabit tecum in loco qui ei placuerit et in una urbium tuarum requiescet nec contristes eum ¹⁷non erit meretrix de filiabus Israhel neque scortator de filiis Israhel ¹⁸non offeres mercedem prostibuli nec pretium canis in domum Domini Dei tui quicquid illud est quod voverint quia abominatio est utrumque apud Dominum Deum tuum ¹⁹non fenerabis fratri tuo ad usuram pecuniam nec fruges nec quamlibet aliam rem ²⁰sed alieno fratri autem tuo absque usura id quod indiget commodabis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere tuo in terra ad quam ingredieris possidendam ²¹cum voveris votum Domino Deo tuo non tardabis reddere quia requiret illud Dominus Deus tuus et si moratus fueris reputabit tibi in peccatum ²²si nolueris polliceri absque peccato eris ²³quod autem semel egressum est de labiis tuis observabis et facies sicut promisisti Domino Deo tuo et propria voluntate et ore tuo locutus es ²⁴ingressus vineam proximi tui comede uvas quantum tibi placuerit foras autem ne efferas tecum ²⁵si intraveris in segetem amici tui franges spicas et manu conteres falce autem non metes

Chapter 24

¹si acceperit homo uxorem et habuerit eam et non invenerit gratiam ante oculos eius propter aliquam foeditatem scribet libellum repudii et dabit in manu illius et dimittet eam de domo sua ²cumque egressa alterum maritum duxerit ³et ille quoque oderit eam dederitque ei libellum repudii et dimiserit de domo sua vel certe mortuus fuerit ⁴non poterit prior maritus recipere eam in uxorem quia polluta est et abominabilis facta est coram Domino ne peccare facias terram tuam quam Dominus Deus tuus tibi tradiderit possidendam ⁵cum acceperit homo nuper uxorem non procedet ad bellum nec ei quippiam necessitatis iniungetur publicae sed vacabit absque culpa domui suae ut uno anno laetetur cum uxore sua ⁶non accipies loco pignoris inferiorem et superiorem molam quia animam suam adposuit tibi ⁷si deprehensus fuerit homo sollicitans fratrem suum de filiis Israhel et vendito eo accipiens pretium interficietur et auferes malum de medio tui ⁸observa diligenter ne incurras in plagam leprae sed facies quaecumque docuerint te sacerdotes levitici generis iuxta id quod praecepi eis et imple sollicite ⁹mementote quae fecerit Dominus Deus vester Mariae in via cum egrederemini de Aegypto ¹⁰cum repetes a proximo tuo rem aliquam quam debet tibi non ingredieris domum eius ut pignus auferas ¹¹sed stabis foris et ille tibi proferet quod habuerit ¹²sin autem pauper est non pernoctabit apud te pignus ¹³sed statim reddes ei ante solis occasum ut dormiens in vestimento suo benedicat tibi et habeas iustitiam coram Domino Deo tuo ¹⁴non negabis mercedem indigentis et pauperis fratris tui sive advenae qui tecum moratur in terra et intra portas tuas est ¹⁵sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum quia pauper est et ex eo sustentat animam suam ne clamet contra te ad Dominum et reputetur tibi in peccatum ¹⁶non occidentur patres pro filiis nec filii pro patribus sed unusquisque pro suo peccato morietur ¹⁷non pervertes iudicium advenae et pupilli nec auferes pignoris loco viduae vestimentum ¹⁸memento quod servieris in Aegypto et eruerit te Dominus Deus tuus inde idcirco praecipio tibi ut facias hanc rem ¹⁹quando messueris segetem in agro tuo et oblitus manipulum reliqueris non reverteris ut tollas eum sed advenam et pupillum et viduam auferre patieris ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum ²⁰si fruges colliges olivarum quicquid remanserit in arboribus non reverteris ut colligas sed relinques advenae pupillo ac viduae ²¹si vindemiaveris vineam tuam non colliges remanentes racemos sed cedent in usus advenae pupilli ac viduae ²²memento quod et tu servieris in Aegypto et idcirco praecipiam tibi ut facias hanc rem

Chapter 25

¹si fuerit causa inter aliquos et interpellaverint iudices quem iustum esse perspexerint illi iustitiae palmam dabunt quem impium condemnabunt impietatis ²sin autem eum qui peccavit dignum viderint plagis prosternent et coram se facient verberari pro mensura peccati erit et plagarum modus ³ita dumtaxat ut quadragenarium numerum non excedant ne foede laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus ⁴non ligabis os bovis terentis in area fruges tuas ⁵quando habitaverint fratres simul et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit uxor defuncti non nubet alteri sed accipiet eam frater eius et suscitabit semen fratris sui ⁶et primogenitum ex ea filium nomine illius appellabit ut non deleatur nomen eius ex Israhel ⁷sin autem noluerit accipere uxorem fratris sui quae ei lege debetur perget mulier ad portam civitatis et interpellabit maiores natu dicetque non vult frater viri mei suscitare nomen fratris sui in Israhel nec me in coniugium sumere ⁸statimque accersiri eum facient et interrogabunt si responderit nolo eam uxorem accipere ⁹accedet mulier ad eum coram senioribus et tollet calciamentum de pede eius spuetque in faciem illius et dicet sic fit homini qui non aedificat domum fratris sui ¹⁰et vocabitur nomen illius in Israhel domus Disculciati ¹¹si habuerint inter se iurgium viri et unus contra alterum rixari coeperit volensque uxor alterius eruere virum suum de manu fortioris miserit manum et adprehenderit verenda eius ¹²abscides manum illius nec flecteris super eam ulla misericordia ¹³non habebis in sacculo diversa pondera maius et minus ¹⁴nec erit in domo tua modius maior et minor ¹⁵pondus habebis iustum et verum et modius aequalis et verus erit tibi ut multo vivas tempore super terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi ¹⁶abominatur enim Dominus eum qui facit haec et aversatur omnem iniustitiam ¹⁷memento quae fecerit tibi Amalech in via quando egrediebaris ex Aegypto ¹⁸quomodo occurrerit tibi et extremos agminis tui qui lassi residebant ceciderit quando tu eras fame et labore confectus et non timuerit Deum ¹⁹cum ergo Dominus Deus tuus dederit tibi requiem et subiecerit cunctas per circuitum nationes in terra quam tibi pollicitus est delebis nomen eius sub caelo cave ne obliviscaris

Chapter 26

¹cumque intraveris terram quam Dominus Deus tuus tibi daturus est possidendam et obtinueris eam atque habitaveris in illa ²tolles de cunctis frugibus primitias et pones in cartallo pergesque ad locum quem Dominus Deus tuus elegerit ut ibi invocetur nomen eius ³accedesque ad sacerdotem qui fuerit in diebus illis et dices ad eum profiteor hodie coram Domino Deo tuo quod ingressus sim terram pro qua iuravit patribus nostris ut daret eam nobis ⁴suscipiensque sacerdos cartallum de manu eius ponet ante altare Domini Dei tui ⁵et loqueris in conspectu Domini Dei tui Syrus persequebatur patrem meum qui descendit in Aegyptum et ibi peregrinatus est in paucissimo numero crevitque in gentem magnam et robustam et infinitae multitudinis ⁶adflixeruntque nos Aegyptii et persecuti sunt inponentes onera gravissima ⁷et clamavimus ad Dominum Deum patrum nostrorum qui exaudivit nos et respexit humilitatem nostram et laborem atque angustias ⁸et eduxit nos de Aegypto in manu forti et brachio extento in ingenti pavore in signis atque portentis ⁹et introduxit ad locum istum et tradidit nobis terram lacte et melle manantem ¹⁰et idcirco nunc offero primitias frugum terrae quam dedit Dominus mihi et dimittes eas in conspectu Domini Dei tui adorato Domino Deo tuo ¹¹et epulaberis in omnibus bonis quae Dominus Deus tuus dederit tibi et domui tuae tu et Levites et advena qui tecum est ¹²quando conpleveris decimam cunctarum frugum tuarum anno decimarum tertio dabis Levitae et advenae et pupillo et viduae ut comedant intra portas tuas et saturentur ¹³loquerisque in conspectu Domini Dei tui abstuli quod sanctificatum est de domo mea et dedi illud Levitae et advenae pupillo et viduae sicut iussisti mihi non praeterivi mandata tua nec sum oblitus imperii ¹⁴non comedi ex eis in luctu meo nec separavi ea in qualibet inmunditia nec expendi ex his quicquam in re funebri oboedivi voci Domini Dei mei et feci omnia sicut praecepisti mihi ¹⁵respice de sanctuario tuo de excelso caelorum habitaculo et benedic populo tuo Israhel et terrae quam dedisti nobis sicut iurasti patribus nostris terrae lacte et melle mananti ¹⁶hodie Dominus Deus tuus praecepit tibi ut facias mandata haec atque iudicia et custodias et impleas ex toto corde tuo et ex tota anima tua ¹⁷Dominum elegisti hodie ut sit tibi Deus et ambules in viis eius et custodias caerimonias illius et mandata atque iudicia et oboedias eius imperio ¹⁸et Dominus elegit te hodie ut sis ei populus peculiaris sicut locutus est tibi et custodias omnia praecepta eius ¹⁹et faciat te excelsiorem cunctis gentibus quas creavit in laudem et nomen et gloriam suam ut sis populus sanctus Domini Dei tui sicut locutus est

Chapter 27

¹praecepit autem Moses et seniores Israhel populo dicentes custodite omne mandatum quod praecipio vobis hodie ²cumque transieritis Iordanem in terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi eriges ingentes lapides et calce levigabis eos ³ut possis in eis scribere omnia verba legis huius Iordane transmisso ut introeas terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi terram lacte et melle manantem sicut iuravit patribus tuis ⁴quando ergo transieritis Iordanem erige lapides quos ego hodie praecipio vobis in monte Hebal et levigabis calce ⁵et aedificabis ibi altare Domino Deo tuo de lapidibus quos ferrum non tetigit ⁶et de saxis informibus et inpolitis et offeres super eo holocausta Domino Deo tuo ⁷et immolabis hostias pacificas comedesque ibi et epulaberis coram Domino Deo tuo ⁸et scribes super lapides omnia verba legis huius plane et lucide ⁹dixeruntque Moses et sacerdotes levitici generis ad omnem Israhelem adtende et audi Israhel hodie factus es populus Domini Dei tui ¹⁰audies vocem eius et facies mandata atque iustitias quas ego praecipio tibi ¹¹praecepitque Moses populo in die illo dicens ¹²hii stabunt ad benedicendum Domino super montem Garizim Iordane transmisso Symeon Levi Iudas Isachar Ioseph et Beniamin ¹³et e regione isti stabunt ad maledicendum in monte Hebal Ruben Gad et Aser Zabulon Dan et Nepthalim ¹⁴et pronuntiabunt Levitae dicentque ad omnes viros Israhel excelsa voce ¹⁵maledictus homo qui facit sculptile et conflatile abominationem Domini opus manuum artificum ponetque illud in abscondito et respondebit omnis populus et dicet amen ¹⁶maledictus qui non honorat patrem suum et matrem et dicet omnis populus amen ¹⁷maledictus qui transfert terminos proximi sui et dicet omnis populus amen ¹⁸maledictus qui errare facit caecum in itinere et dicet omnis populus amen ¹⁹maledictus qui pervertit iudicium advenae pupilli et viduae et dicet omnis populus amen ²⁰maledictus qui dormit cum uxore patris sui et revelat operimentum lectuli eius et dicet omnis populus amen ²¹maledictus qui dormit cum omni iumento et dicet omnis populus amen ²²maledictus qui dormit cum sorore sua filia patris sui sive matris suae et dicet omnis populus amen ²³maledictus qui dormit cum socru sua et dicet omnis populus amen ²⁴maledictus qui clam percusserit proximum suum et dicet omnis populus amen ²⁵maledictus qui accipit munera ut percutiat animam sanguinis innocentis et dicet omnis populus amen ²⁶maledictus qui non permanet in sermonibus legis huius nec eos opere perficit et dicet omnis populus amen

Chapter 28

¹sin autem audieris vocem Domini Dei tui ut facias atque custodias omnia mandata eius quae ego praecipio tibi hodie faciet te Dominus Deus tuus excelsiorem cunctis gentibus quae versantur in terra ²venientque super te universae benedictiones istae et adprehendent te si tamen praecepta eius audieris ³benedictus tu in civitate et benedictus in agro ⁴benedictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae fructusque iumentorum tuorum greges armentorum et caulae ovium tuarum ⁵benedicta horrea tua et benedictae reliquiae tuae ⁶benedictus eris et ingrediens et egrediens ⁷dabit Dominus inimicos tuos qui consurgunt adversum te corruentes in conspectu tuo per unam viam venient contra te et per septem fugient a facie tua ⁸emittet Dominus benedictionem super cellaria tua et super omnia opera manuum tuarum benedicetque tibi in terra quam acceperis ⁹suscitabit te Dominus sibi in populum sanctum sicut iuravit tibi si custodieris mandata Domini Dei tui et ambulaveris in viis eius ¹⁰videbuntque omnes terrarum populi quod nomen Domini invocatum sit super te et timebunt te ¹¹abundare te faciet Dominus omnibus bonis fructu uteri tui et fructu iumentorum tuorum fructu terrae tuae quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret tibi ¹²aperiet Dominus thesaurum suum optimum caelum ut tribuat pluviam terrae tuae in tempore suo benedicet cunctis operibus manuum tuarum et fenerabis gentibus multis et ipse a nullo fenus accipies ¹³constituet te Dominus in caput et non in caudam et eris semper supra et non subter si audieris mandata Domini Dei tui quae ego praecipio tibi hodie et custodieris et feceris ¹⁴ac non declinaveris ab eis nec ad dextram nec ad sinistram nec secutus fueris deos alienos neque colueris eos ¹⁵quod si audire nolueris vocem Domini Dei tui ut custodias et facias omnia mandata eius et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie venient super te omnes maledictiones istae et adprehendent te ¹⁶maledictus eris in civitate maledictus in agro ¹⁷maledictum horreum tuum et maledictae reliquiae tuae ¹⁸maledictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae armenta boum tuorum et greges ovium tuarum ¹⁹maledictus eris ingrediens et maledictus egrediens ²⁰mittet Dominus super te famem et esuriem et increpationem in omnia opera tua quae facies donec conterat te et perdat velociter propter adinventiones tuas pessimas in quibus reliquisti me ²¹adiungat Dominus tibi pestilentiam donec consumat te de terra ad quam ingredieris possidendam ²²percutiat te Dominus egestate febri et frigore ardore et aestu et aere corrupto ac robigine et persequatur donec pereas ²³sit caelum quod supra te est aeneum et terra quam calcas ferrea ²⁴det Dominus imbrem terrae tuae pulverem et de caelo descendat super te cinis donec conteraris ²⁵tradat te Dominus corruentem ante hostes tuos per unam viam egrediaris contra eos et per septem fugias et dispergaris per omnia regna terrae ²⁶sitque cadaver tuum in escam cunctis volatilibus caeli et bestiis terrae et non sit qui abigat ²⁷percutiat te Dominus ulcere Aegypti et parte corporis per quam stercora digeruntur scabie quoque et prurigine ita ut curari nequeas ²⁸percutiat te Dominus amentia et caecitate ac furore mentis ²⁹et palpes in meridie sicut palpare solet caecus in tenebris et non dirigas vias tuas omnique tempore calumniam sustineas et opprimaris violentia nec habeas qui liberet te ³⁰uxorem accipias et alius dormiat cum ea domum aedifices et non habites in ea plantes vineam et non vindemies eam ³¹bos tuus immoletur coram te et non comedas ex eo asinus tuus rapiatur in conspectu tuo et non reddatur tibi oves tuae dentur inimicis tuis et non sit qui te adiuvet ³²filii tui et filiae tuae tradantur alteri populo videntibus oculis tuis et deficientibus ad conspectum eorum tota die et non sit fortitudo in manu tua ³³fructus terrae tuae et omnes labores tuos comedat populus quem ignoras et sis semper calumniam sustinens et oppressus cunctis diebus ³⁴et stupens ad terrorem eorum quae videbunt oculi tui ³⁵percutiat te Dominus ulcere pessimo in genibus et in suris sanarique non possis a planta pedis usque ad verticem tuum ³⁶ducet Dominus te et regem tuum quem constitueris super te in gentem quam ignoras tu et patres tui et servies ibi diis alienis ligno et lapidi ³⁷et eris perditus in proverbium ac fabulam omnibus populis ad quos te introduxerit Dominus ³⁸sementem multam iacies in terram et modicum congregabis quia lucustae omnia devorabunt ³⁹vineam plantabis et fodies et vinum non bibes nec colliges ex ea quippiam quoniam vastabitur vermibus ⁴⁰olivas habebis in omnibus terminis tuis et non ungueris oleo quia defluent et peribunt ⁴¹filios generabis et filias et non frueris eis quoniam ducentur in captivitatem ⁴²omnes arbores tuas et fruges terrae tuae robigo consumet ⁴³advena qui tecum versatur in terra ascendet super te eritque sublimior tu autem descendes et eris inferior ⁴⁴ipse fenerabit tibi et tu non fenerabis ei ipse erit in caput et tu eris in caudam ⁴⁵et venient super te omnes maledictiones istae et persequentes adprehendent te donec intereas quia non audisti vocem Domini Dei tui nec servasti mandata eius et caerimonias quas praecepit tibi ⁴⁶et erunt in te signa atque prodigia et in semine tuo usque in sempiternum ⁴⁷eo quod non servieris Domino Deo tuo in gaudio cordisque laetitia propter rerum omnium abundantiam ⁴⁸servies inimico tuo quem inmittet Dominus tibi in fame et siti et nuditate et omnium penuria et ponet iugum ferreum super cervicem tuam donec te conterat ⁴⁹adducet Dominus super te gentem de longinquo et de extremis finibus terrae in similitudinem aquilae volantis cum impetu cuius linguam intellegere non possis ⁵⁰gentem procacissimam quae non deferat seni nec misereatur parvulo ⁵¹et devoret fructum iumentorum tuorum ac fruges terrae tuae donec intereas et non relinquat tibi triticum vinum et oleum armenta boum et greges ovium donec te disperdat ⁵²et conterat in cunctis urbibus tuis et destruantur muri tui firmi atque sublimes in quibus habebas fiduciam in omni terra tua obsideberis intra portas tuas in omni terra quam dabit tibi Dominus Deus tuus ⁵³et comedes fructum uteri tui et carnes filiorum et filiarum tuarum quas dedit tibi Dominus Deus tuus in angustia et vastitate qua opprimet te hostis tuus ⁵⁴homo delicatus in te et luxuriosus valde invidebit fratri suo et uxori quae cubat in sinu suo ⁵⁵ne det eis de carnibus filiorum suorum quas comedet eo quod nihil habeat aliud in obsidione et penuria qua vastaverint te inimici tui intra omnes portas tuas ⁵⁶tenera mulier et delicata quae super terram ingredi non valebat nec pedis vestigium figere propter mollitiem et teneritudinem nimiam invidebit viro suo qui cubat in sinu eius super filii et filiae carnibus ⁵⁷et inluvie secundarum quae egrediuntur de medio feminum eius et super liberis qui eadem hora nati sunt comedent enim eos clam propter rerum omnium penuriam in obsidione et vastitate qua opprimet te inimicus tuus intra portas tuas ⁵⁸nisi custodieris et feceris omnia verba legis huius quae scripta sunt in hoc volumine et timueris nomen eius gloriosum et terribile hoc est Dominum Deum tuum ⁵⁹augebit Dominus plagas tuas et plagas seminis tui plagas magnas et perseverantes infirmitates pessimas et perpetuas ⁶⁰et convertet in te omnes adflictiones Aegypti quas timuisti et adherebunt tibi ⁶¹insuper et universos languores et plagas quae non sunt scriptae in volumine legis huius inducet Dominus super te donec te conterat ⁶²et remanebitis pauci numero qui prius eratis sicut astra caeli prae multitudine quoniam non audisti vocem Domini Dei tui ⁶³et sicut ante laetatus est Dominus super vos bene vobis faciens vosque multiplicans sic laetabitur disperdens vos atque subvertens ut auferamini de terra ad quam ingredieris possidendam ⁶⁴disperget te Dominus in omnes populos a summitate terrae usque ad terminos eius et servies ibi diis alienis quos et tu ignoras et patres tui lignis et lapidibus ⁶⁵in gentibus quoque illis non quiesces neque erit requies vestigio pedis tui dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum et deficientes oculos et animam maerore consumptam ⁶⁶et erit vita tua quasi pendens ante te timebis nocte et die et non credes vitae tuae ⁶⁷mane dices quis mihi det vesperum et vespere quis mihi det mane propter cordis tui formidinem qua terreberis et propter ea quae tuis videbis oculis ⁶⁸reducet te Dominus classibus in Aegyptum per viam de qua dixi tibi ut eam amplius non videres ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas et non erit qui emat

Chapter 29

¹haec sunt verba foederis quod praecepit Dominus Mosi ut feriret cum filiis Israhel in terra Moab praeter illud foedus quod cum eis pepigit in Horeb ²vocavitque Moses omnem Israhelem et dixit ad eos vos vidistis universa quae fecit Dominus coram vobis in terra Aegypti Pharaoni et omnibus servis eius universaeque terrae illius ³temptationes magnas quas viderunt oculi tui signa illa portentaque ingentia ⁴et non dedit Dominus vobis cor intellegens et oculos videntes et aures quae possint audire usque in praesentem diem ⁵adduxi vos quadraginta annis per desertum non sunt adtrita vestimenta vestra nec calciamenta pedum tuorum vetustate consumpta sunt ⁶panem non comedistis vinum et siceram non bibistis ut sciretis quia ego sum Dominus Deus vester ⁷et venistis ad locum hunc egressusque est Seon rex Esebon et Og rex Basan occurrens nobis ad pugnam et percussimus eos ⁸et tulimus terram eorum ac tradidimus possidendam Ruben et Gad et dimidiae tribui Manasse ⁹custodite ergo verba pacti huius et implete ea ut intellegatis universa quae facitis ¹⁰vos statis hodie cuncti coram Domino Deo vestro principes vestri ac tribus et maiores natu atque doctores omnis populus Israhel ¹¹liberi et uxores vestrae et advena qui tecum moratur in castris exceptis lignorum caesoribus et his qui conportant aquas ¹²ut transeas in foedere Domini Dei tui et in iureiurando quod hodie Dominus Deus tuus percutit tecum ¹³ut suscitet te sibi in populum et ipse sit Deus tuus sicut locutus est tibi et sicut iuravit patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ¹⁴nec vobis solis ego hoc foedus ferio et haec iuramenta confirmo ¹⁵sed cunctis praesentibus et absentibus ¹⁶vos enim nostis ut habitaverimus in terra Aegypti et quomodo transierimus per medium nationum quas transeuntes ¹⁷vidistis abominationes et sordes id est idola eorum lignum et lapidem argentum et aurum quae colebant ¹⁸ne forte sit inter vos vir aut mulier familia aut tribus cuius cor aversum est hodie a Domino Deo vestro ut vadat et serviat diis illarum gentium et sit inter vos radix germinans fel et amaritudinem ¹⁹cumque audierit verba iuramenti huius benedicat sibi in corde suo dicens pax erit mihi et ambulabo in pravitate cordis mei et adsumat ebria sitientem ²⁰et Dominus non ignoscat ei sed tunc quam maxime furor eius fumet et zelus contra hominem illum et sedeant super eo omnia maledicta quae scripta sunt in hoc volumine et deleat nomen eius sub caelo ²¹et consumat eum in perditionem ex omnibus tribubus Israhel iuxta maledictiones quae in libro legis huius ac foederis continentur ²²dicetque sequens generatio et filii qui nascentur deinceps et peregrini qui de longe venerint videntes plagas terrae illius et infirmitates quibus eam adflixerit Dominus ²³sulphure et salis ardore conburens ita ut ultra non seratur nec virens quippiam germinet in exemplum subversionis Sodomae et Gomorrae Adamae et Seboim quas subvertit Dominus in ira et furore suo ²⁴et dicent omnes gentes quare sic fecit Dominus terrae huic quae est haec ira furoris eius inmensa ²⁵et respondebunt quia dereliquerunt pactum Domini quod pepigit cum patribus eorum quando eduxit eos de terra Aegypti ²⁶et servierunt diis alienis et adoraverunt eos quos nesciebant et quibus non fuerant adtributi ²⁷idcirco iratus est furor Domini contra terram istam ut induceret super eam omnia maledicta quae in hoc volumine scripta sunt ²⁸et eiecit eos de terra sua in ira et furore et indignatione maxima proiecitque in terram alienam sicut hodie conprobatur ²⁹abscondita Domino Deo nostro quae manifesta sunt nobis et filiis nostris usque in aeternum ut faciamus universa legis huius

Chapter 30

¹cum ergo venerint super te omnes sermones isti benedictio sive maledictio quam proposui in conspectu tuo et ductus paenitudine cordis tui in universis gentibus in quas disperserit te Dominus Deus tuus ²reversus fueris ad eum et oboedieris eius imperiis sicut ego hodie praecipio tibi cum filiis tuis in toto corde tuo et in tota anima tua ³reducet Dominus Deus tuus captivitatem tuam ac miserebitur tui et rursum congregabit te de cunctis populis in quos te ante dispersit ⁴si ad cardines caeli fueris dissipatus inde te retrahet Dominus Deus tuus ⁵et adsumet atque introducet in terram quam possederunt patres tui et obtinebis eam et benedicens tibi maioris numeri esse te faciet quam fuerunt patres tui ⁶circumcidet Dominus Deus tuus cor tuum et cor seminis tui ut diligas Dominum Deum tuum in toto corde tuo et in tota anima tua et possis vivere ⁷omnes autem maledictiones has convertet super inimicos tuos et eos qui oderunt te et persequuntur ⁸tu autem reverteris et audies vocem Domini Dei tui faciesque universa mandata quae ego praecipio tibi hodie ⁹et abundare te faciet Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum in subole uteri tui et in fructu iumentorum tuorum in ubertate terrae tuae et in rerum omnium largitate revertetur enim Dominus ut gaudeat super te in omnibus bonis sicut gavisus est in patribus tuis ¹⁰si tamen audieris vocem Domini Dei tui et custodieris praecepta eius et caerimonias quae in hac lege conscriptae sunt et revertaris ad Dominum Deum tuum in toto corde tuo et in tota anima tua ¹¹mandatum hoc quod ego praecipio tibi hodie non supra te est neque procul positum ¹²nec in caelo situm ut possis dicere quis nostrum ad caelum valet conscendere ut deferat illud ad nos et audiamus atque opere conpleamus ¹³neque trans mare positum ut causeris et dicas quis e nobis transfretare poterit mare et illud ad nos usque deferre ut possimus audire et facere quod praeceptum est ¹⁴sed iuxta te est sermo valde in ore tuo et in corde tuo ut facias illum ¹⁵considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo vitam et bonum et e contrario mortem et malum ¹⁶ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et custodias mandata illius et caerimonias atque iudicia et vivas ac multiplicet te benedicatque tibi in terra ad quam ingredieris possidendam ¹⁷sin autem aversum fuerit cor tuum et audire nolueris atque errore deceptus adoraveris deos alienos et servieris eis ¹⁸praedico tibi hodie quod pereas et parvo tempore moreris in terra ad quam Iordane transmisso ingredieris possidendam ¹⁹testes invoco hodie caelum et terram quod proposuerim vobis vitam et mortem bonum et malum benedictionem et maledictionem elige ergo vitam ut et tu vivas et semen tuum ²⁰et diligas Dominum Deum tuum atque oboedias voci eius et illi adhereas ipse est enim vita tua et longitudo dierum tuorum ut habites in terra pro qua iuravit Dominus patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ut daret eam illis

Chapter 31

¹abiit itaque Moses et locutus est omnia verba haec ad universum Israhel ²et dixit ad eos centum viginti annorum sum hodie non possum ultra egredi et ingredi praesertim cum et Dominus dixerit mihi non transibis Iordanem istum ³Dominus ergo Deus tuus transibit ante te ipse delebit omnes gentes has in conspectu tuo et possidebis eas et Iosue iste transibit ante te sicut locutus est Dominus ⁴facietque Dominus eis sicut fecit Seon et Og regibus Amorreorum et terrae eorum delebitque eos ⁵cum ergo et hos tradiderit vobis similiter facietis eis sicut praecepi vobis ⁶viriliter agite et confortamini nolite timere nec paveatis a conspectu eorum quia Dominus Deus tuus ipse est ductor tuus et non dimittet nec derelinquet te ⁷vocavitque Moses Iosue et dixit ei coram omni Israhel confortare et esto robustus tu enim introduces populum istum in terram quam daturum se patribus eorum iuravit Dominus et tu eam sorte divides ⁸et Dominus qui ductor vester est ipse erit tecum non dimittet nec derelinquet te noli timere nec paveas ⁹scripsit itaque Moses legem hanc et tradidit eam sacerdotibus filiis Levi qui portabant arcam foederis Domini et cunctis senioribus Israhelis ¹⁰praecepitque eis dicens post septem annos anno remissionis in sollemnitate tabernaculorum ¹¹convenientibus cunctis ex Israhel ut appareant in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus leges verba legis huius coram omni Israhel audientibus eis ¹²et in unum omni populo congregato tam viris quam mulieribus parvulis et advenis qui sunt intra portas tuas ut audientes discant et timeant Dominum Deum vestrum et custodiant impleantque omnes sermones legis huius ¹³filii quoque eorum qui nunc ignorant audire possint et timeant Dominum Deum suum cunctis diebus quibus versantur in terra ad quam vos Iordane transito pergitis obtinendam ¹⁴et ait Dominus ad Mosen ecce prope sunt dies mortis tuae voca Iosue et state in tabernaculo testimonii ut praecipiam ei abierunt ergo Moses et Iosue et steterunt in tabernaculo testimonii ¹⁵apparuitque Dominus ibi in columna nubis quae stetit in introitu tabernaculi ¹⁶dixitque Dominus ad Mosen ecce tu dormies cum patribus tuis et populus iste consurgens fornicabitur post deos alienos in terra ad quam ingredietur et habitabit in ea ibi derelinquet me et irritum faciet foedus quod pepigi cum eo ¹⁷et irascetur furor meus contra eum in die illo et derelinquam eum et abscondam faciem meam ab eo et erit in devorationem invenient eum omnia mala et adflictiones ita ut dicat in illo die vere quia non est Deus mecum invenerunt me haec mala ¹⁸ego autem abscondam et celabo faciem meam in die illo propter omnia mala quae fecit quia secutus est deos alienos ¹⁹nunc itaque scribite vobis canticum istud et docete filios Israhel ut memoriter teneant et ore decantent et sit mihi carmen istud pro testimonio inter filios Israhel ²⁰introducam enim eum in terram pro qua iuravi patribus eius lacte et melle manantem cumque comederint et saturati crassique fuerint avertentur ad deos alienos et servient eis et detrahent mihi et irritum facient pactum meum ²¹postquam invenerint eum mala multa et adflictiones respondebit ei canticum istud pro testimonio quod nulla delebit oblivio ex ore seminis tui scio enim cogitationes eius quae facturus sit hodie antequam introducam eum in terram quam ei pollicitus sum ²²scripsit ergo Moses canticum et docuit filios Israhel ²³praecepitque Iosue filio Nun et ait confortare et esto robustus tu enim introduces filios Israhel in terram quam pollicitus sum et ego ero tecum ²⁴postquam ergo scripsit Moses verba legis huius in volumine atque conplevit ²⁵praecepit Levitis qui portabant arcam foederis Domini dicens ²⁶tollite librum istum et ponite eum in latere arcae foederis Domini Dei vestri ut sit ibi contra te in testimonio ²⁷ego enim scio contentionem tuam et cervicem tuam durissimam adhuc vivente me et ingrediente vobiscum semper contentiose egistis contra Dominum quanto magis cum mortuus fuero ²⁸congregate ad me omnes maiores natu per tribus vestras atque doctores et loquar audientibus eis sermones istos et invocabo contra eos caelum et terram ²⁹novi enim quod post mortem meam inique agetis et declinabitis cito de via quam praecepi vobis et occurrent vobis mala in extremo tempore quando feceritis malum in conspectu Domini ut inritetis eum per opera manuum vestrarum ³⁰locutus est ergo Moses audiente universo coetu Israhel verba carminis huius et ad finem usque conplevit

Chapter 32

¹audite caeli quae loquor audiat terra verba oris mei ²concrescat in pluvia doctrina mea fluat ut ros eloquium meum quasi imber super herbam et quasi stillae super gramina ³quia nomen Domini invocabo date magnificentiam Deo nostro ⁴Dei perfecta sunt opera et omnes viae eius iudicia Deus fidelis et absque ulla iniquitate iustus et rectus ⁵peccaverunt ei non filii eius in sordibus generatio prava atque perversa ⁶haecine reddis Domino popule stulte et insipiens numquid non ipse est pater tuus qui possedit et fecit et creavit te ⁷memento dierum antiquorum cogita generationes singulas interroga patrem tuum et adnuntiabit tibi maiores tuos et dicent tibi ⁸quando dividebat Altissimus gentes quando separabat filios Adam constituit terminos populorum iuxta numerum filiorum Israhel ⁹pars autem Domini populus eius Iacob funiculus hereditatis eius ¹⁰invenit eum in terra deserta in loco horroris et vastae solitudinis circumduxit eum et docuit et custodivit quasi pupillam oculi sui ¹¹sicut aquila provocans ad volandum pullos suos et super eos volitans expandit alas suas et adsumpsit eum atque portavit in umeris suis ¹²Dominus solus dux eius fuit et non erat cum eo deus alienus ¹³constituit eum super excelsam terram ut comederet fructus agrorum ut sugeret mel de petra oleumque de saxo durissimo ¹⁴butyrum de armento et lac de ovibus cum adipe agnorum et arietum filiorum Basan et hircos cum medulla tritici et sanguinem uvae biberet meracissimum ¹⁵incrassatus est dilectus et recalcitravit incrassatus inpinguatus dilatatus dereliquit Deum factorem suum et recessit a Deo salutari suo ¹⁶provocaverunt eum in diis alienis et in abominationibus ad iracundiam concitaverunt ¹⁷immolaverunt daemonibus et non Deo diis quos ignorabant novi recentesque venerunt quos non coluerunt patres eorum ¹⁸Deum qui te genuit dereliquisti et oblitus es Domini creatoris tui ¹⁹vidit Dominus et ad iracundiam concitatus est quia provocaverunt eum filii sui et filiae ²⁰et ait abscondam faciem meam ab eis et considerabo novissima eorum generatio enim perversa est et infideles filii ²¹ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus et inritaverunt in vanitatibus suis et ego provocabo eos in eo qui non est populus et in gente stulta inritabo illos ²²ignis succensus est in furore meo et ardebit usque ad inferni novissima devorabitque terram cum germine suo et montium fundamenta conburet ²³congregabo super eos mala et sagittas meas conplebo in eis ²⁴consumentur fame et devorabunt eos aves morsu amarissimo dentes bestiarum inmittam in eos cum furore trahentium super terram atque serpentium ²⁵foris vastabit eos gladius et intus pavor iuvenem simul ac virginem lactantem cum homine sene ²⁶dixi ubinam sunt cessare faciam ex hominibus memoriam eorum ²⁷sed propter iram inimicorum distuli ne forte superbirent hostes eorum et dicerent manus nostra excelsa et non Dominus fecit haec omnia ²⁸gens absque consilio est et sine prudentia ²⁹utinam saperent et intellegerent ac novissima providerent ³⁰quomodo persequatur unus mille et duo fugent decem milia nonne ideo quia Deus suus vendidit eos et Dominus conclusit illos ³¹non enim est Deus noster ut deus eorum et inimici nostri sunt iudices ³²de vinea Sodomorum vinea eorum et de suburbanis Gomorrae uva eorum uva fellis et botri amarissimi ³³fel draconum vinum eorum et venenum aspidum insanabile ³⁴nonne haec condita sunt apud me et signata in thesauris meis ³⁵mea est ultio et ego retribuam in tempore ut labatur pes eorum iuxta est dies perditionis et adesse festinant tempora ³⁶iudicabit Dominus populum suum et in servis suis miserebitur videbit quod infirmata sit manus et clausi quoque defecerint residuique consumpti sint ³⁷et dicet ubi sunt dii eorum in quibus habebant fiduciam ³⁸de quorum victimis comedebant adipes et bibebant vinum libaminum surgant et opitulentur vobis et in necessitate vos protegant ³⁹videte quod ego sim solus et non sit alius deus praeter me ego occidam et ego vivere faciam percutiam et ego sanabo et non est qui de manu mea possit eruere ⁴⁰levabo ad caelum manum meam et dicam vivo ego in aeternum ⁴¹si acuero ut fulgur gladium meum et arripuerit iudicium manus mea reddam ultionem hostibus meis et his qui oderunt me retribuam ⁴²inebriabo sagittas meas sanguine et gladius meus devorabit carnes de cruore occisorum et de captivitate nudati inimicorum capitis ⁴³laudate gentes populum eius quia sanguinem servorum suorum ulciscetur et vindictam retribuet in hostes eorum et propitius erit terrae populi sui ⁴⁴venit ergo Moses et locutus est omnia verba cantici huius in auribus populi ipse et Iosue filius Nun ⁴⁵conplevitque omnes sermones istos loquens ad universum Israhel ⁴⁶et dixit ad eos ponite corda vestra in omnia verba quae ego testificor vobis hodie ut mandetis ea filiis vestris custodire et facere et implere universa quae scripta sunt legis huius ⁴⁷quia non in cassum praecepta sunt vobis sed ut singuli in eis viverent quae facientes longo perseveretis tempore in terra ad quam Iordane transmisso ingredimini possidendam ⁴⁸locutusque est Dominus ad Mosen in eadem die dicens ⁴⁹ascende in montem istum Abarim id est transituum in montem Nebo qui est in terra Moab contra Hiericho et vide terram Chanaan quam ego tradam filiis Israhel obtinendam et morere in monte ⁵⁰quem conscendens iungeris populis tuis sicut mortuus est Aaron frater tuus in monte Hor et adpositus populis suis ⁵¹quia praevaricati estis contra me in medio filiorum Israhel ad aquas Contradictionis in Cades deserti Sin et non sanctificastis me inter filios Israhel ⁵²e contra videbis terram et non ingredieris in eam quam ego dabo filiis Israhel

Chapter 33

¹haec est benedictio qua benedixit Moses homo Dei filiis Israhel ante mortem suam ²et ait Dominus de Sina venit et de Seir ortus est nobis apparuit de monte Pharan et cum eo sanctorum milia in dextera eius ignea lex ³dilexit populos omnes sancti in manu illius sunt et qui adpropinquant pedibus eius accipient de doctrina illius ⁴legem praecepit nobis Moses hereditatem multitudinis Iacob ⁵erit apud rectissimum rex congregatis principibus populi cum tribubus Israhel ⁶vivat Ruben et non moriatur et sit parvus in numero ⁷haec est Iudae benedictio audi Domine vocem Iudae et ad populum suum introduc eum manus eius pugnabunt pro eo et adiutor illius contra adversarios eius erit ⁸Levi quoque ait perfectio tua et doctrina tua viro sancto tuo quem probasti in Temptatione et iudicasti ad aquas Contradictionis ⁹qui dixit patri suo et matri suae nescio vos et fratribus suis ignoro illos et nescierunt filios suos hii custodierunt eloquium tuum et pactum tuum servaverunt ¹⁰iudicia tua o Iacob et legem tuam o Israhel ponent thymiama in furore tuo et holocaustum super altare tuum ¹¹benedic Domine fortitudini eius et opera manuum illius suscipe percute dorsa inimicorum eius et qui oderunt eum non consurgant ¹²et Beniamin ait amantissimus Domini habitabit confidenter in eo quasi in thalamo tota die morabitur et inter umeros illius requiescet ¹³Ioseph quoque ait de benedictione Domini terra eius de pomis caeli et rore atque abysso subiacente ¹⁴de pomis fructuum solis ac lunae ¹⁵de vertice antiquorum montium de pomis collium aeternorum ¹⁶et de frugibus terrae et plenitudine eius benedictio illius qui apparuit in rubo veniat super caput Ioseph et super verticem nazarei inter fratres suos ¹⁷quasi primogeniti tauri pulchritudo eius cornua rinocerotis cornua illius in ipsis ventilabit gentes usque ad terminos terrae hae sunt multitudines Ephraim et haec milia Manasse ¹⁸et Zabulon ait laetare Zabulon in exitu tuo et Isachar in tabernaculis tuis ¹⁹populos ad montem vocabunt ibi immolabunt victimas iustitiae qui inundationem maris quasi lac sugent et thesauros absconditos harenarum ²⁰et Gad ait benedictus in latitudine Gad quasi leo requievit cepitque brachium et verticem ²¹et vidit principatum suum quod in parte sua doctor esset repositus qui fuit cum principibus populi et fecit iustitias Domini et iudicium suum cum Israhel ²²Dan quoque ait Dan catulus leonis fluet largiter de Basan ²³et Nepthalim dixit Nepthalim abundantia perfruetur et plenus erit benedictione Domini mare et meridiem possidebit ²⁴Aser quoque ait benedictus in filiis Aser sit placens fratribus suis tinguat in oleo pedem suum ²⁵ferrum et aes calciamentum eius sicut dies iuventutis tuae ita et senectus tua ²⁶non est alius ut Deus rectissimi ascensor caeli auxiliator tuus magnificentia eius discurrunt nubes ²⁷habitaculum eius sursum et subter brachia sempiterna eiciet a facie tua inimicum dicetque conterere ²⁸habitabit Israhel confidenter et solus oculus Iacob in terra frumenti et vini caelique caligabunt rore ²⁹beatus tu Israhel quis similis tui popule qui salvaris in Domino scutum auxilii tui et gladius gloriae tuae negabunt te inimici tui et tu eorum colla calcabis

Chapter 34

¹ascendit ergo Moses de campestribus Moab super montem Nebo in verticem Phasga contra Hiericho ostenditque ei Dominus omnem terram Galaad usque Dan ²et universum Nepthalim terramque Ephraim et Manasse et omnem terram usque ad mare Novissimum ³et australem partem et latitudinem campi Hiericho civitatis Palmarum usque Segor ⁴dixitque Dominus ad eum haec est terra pro qua iuravi Abraham Isaac et Iacob dicens semini tuo dabo eam vidisti eam oculis tuis et non transibis ad illam ⁵mortuusque est ibi Moses servus Domini in terra Moab iubente Domino ⁶et sepelivit eum in valle terrae Moab contra Phogor et non cognovit homo sepulchrum eius usque in praesentem diem ⁷Moses centum et viginti annorum erat quando mortuus est non caligavit oculus eius nec dentes illius moti sunt ⁸fleveruntque eum filii Israhel in campestribus Moab triginta diebus et conpleti sunt dies planctus lugentium Mosen ⁹Iosue vero filius Nun repletus est spiritu sapientiae quia Moses posuit super eum manus suas et oboedierunt ei filii Israhel feceruntque sicut praecepit Dominus Mosi ¹⁰et non surrexit propheta ultra in Israhel sicut Moses quem nosset Dominus facie ad faciem ¹¹in omnibus signis atque portentis quae misit per eum ut faceret in terra Aegypti Pharaoni et omnibus servis eius universaeque terrae illius

Joshua

Chapter 1

¹et factum est ut post mortem Mosi servi Domini loqueretur Dominus ad Iosue filium Nun ministrum Mosi et diceret ei ²Moses servus meus mortuus est surge et transi Iordanem istum tu et omnis populus tecum in terram quam ego dabo filiis Israhel ³omnem locum quem calcaverit vestigium pedis vestri vobis tradam sicut locutus sum Mosi ⁴a deserto et Libano usque ad fluvium magnum Eufraten omnis terra Hettheorum usque ad mare Magnum contra solis occasum erit terminus vester ⁵nullus vobis poterit resistere cunctis diebus vitae tuae sicut fui cum Mose ero et tecum non dimittam nec derelinquam te ⁶confortare et esto robustus tu enim sorte divides populo huic terram pro qua iuravi patribus suis ut traderem eam illis ⁷confortare igitur et esto robustus valde ut custodias et facias omnem legem quam praecepit tibi Moses servus meus ne declines ab ea ad dextram vel ad sinistram ut intellegas cuncta quae agis ⁸non recedat volumen legis huius de ore tuo sed meditaberis in eo diebus ac noctibus ut custodias et facias omnia quae scripta sunt in eo tunc diriges viam tuam et intelleges eam ⁹ecce praecipio tibi confortare et esto robustus noli metuere et noli timere quoniam tecum est Dominus Deus tuus in omnibus ad quaecumque perrexeris ¹⁰praecepitque Iosue principibus populi dicens transite per medium castrorum et imperate populo ac dicite ¹¹praeparate vobis cibaria quoniam post diem tertium transibitis Iordanem et intrabitis ad possidendam terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis ¹²Rubenitis quoque et Gadditis et dimidiae tribui Manasse ait ¹³mementote sermonis quem praecepit vobis Moses famulus Domini dicens Dominus Deus vester dedit vobis requiem et omnem terram ¹⁴uxores vestrae et filii ac iumenta manebunt in terra quam tradidit vobis Moses trans Iordanem vos autem transite armati ante fratres vestros omnes fortes manu et pugnate pro eis ¹⁵donec det requiem Dominus fratribus vestris sicut et vobis dedit et possideant ipsi quoque terram quam Dominus Deus vester daturus est eis et sic revertemini in terram possessionis vestrae et habitabitis in ea quam vobis dedit Moses famulus Domini trans Iordanem contra solis ortum ¹⁶responderuntque ad Iosue atque dixerunt omnia quae praecepisti nobis faciemus et quocumque miseris ibimus ¹⁷sicut oboedivimus in cunctis Mosi ita oboediemus et tibi tantum sit Dominus Deus tecum sicut fuit cum Mose ¹⁸qui contradixerit ori tuo et non oboedierit cunctis sermonibus quos praeceperis ei moriatur tu tantum confortare et viriliter age

Chapter 2

¹misit ergo Iosue filius Nun de Setthim duos viros exploratores abscondito et dixit eis ite et considerate terram urbemque Hiericho qui pergentes ingressi sunt domum mulieris meretricis nomine Raab et quieverunt apud eam ²nuntiatumque est regi Hiericho et dictum ecce viri ingressi sunt huc per noctem de filiis Israhel ut explorarent terram ³misitque rex Hiericho ad Raab dicens educ viros qui venerunt ad te et ingressi sunt domum tuam exploratores quippe sunt et omnem terram considerare venerunt ⁴tollensque mulier viros abscondit et ait fateor venerunt ad me sed nesciebam unde essent ⁵cumque porta clauderetur in tenebris et illi pariter exierunt nescio quo abierunt persequimini cito et conprehendetis eos ⁶ipsa autem fecit ascendere viros in solarium domus suae operuitque eos lini stipula quae ibi erat ⁷hii autem qui missi fuerant secuti sunt eos per viam quae ducit ad vadum Iordanis illisque egressis statim porta clausa est ⁸necdum obdormierant qui latebant et ecce mulier ascendit ad eos et ait ⁹novi quod tradiderit Dominus vobis terram etenim inruit in nos terror vester et elanguerunt omnes habitatores terrae ¹⁰audivimus quod siccaverit Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum quando egressi estis ex Aegypto et quae feceritis duobus Amorreorum regibus qui erant trans Iordanem Seon et Og quos interfecistis ¹¹et haec audientes pertimuimus et elanguit cor nostrum nec remansit in nobis spiritus ad introitum vestrum Dominus enim Deus vester ipse est Deus in caelo sursum et in terra deorsum ¹²nunc ergo iurate mihi per Dominum ut quomodo ego feci vobiscum misericordiam ita et vos faciatis cum domo patris mei detisque mihi signum verum ¹³et salvetis patrem meum et matrem fratres ac sorores meas et omnia quae eorum sunt et eruatis animas nostras de morte ¹⁴qui responderunt ei anima nostra sit pro vobis in mortem si tamen non prodideris nos cumque tradiderit nobis Dominus terram faciemus in te misericordiam et veritatem ¹⁵dimisit ergo eos per funem de fenestra domus enim eius herebat muro ¹⁶dixitque ad eos ad montana conscendite ne forte occurrant vobis revertentes ibique latete diebus tribus donec redeant et sic ibitis per viam vestram ¹⁷qui dixerunt ad eam innoxii erimus a iuramento hoc quo adiurasti nos ¹⁸si ingredientibus nobis terram signum fuerit funiculus iste coccineus et ligaveris eum in fenestra per quam nos dimisisti et patrem tuum ac matrem fratresque et omnem cognationem tuam congregaveris in domum tuam ¹⁹qui ostium domus tuae egressus fuerit sanguis ipsius erit in caput eius et nos erimus alieni cunctorum autem sanguis qui tecum fuerint in domo redundabit in caput nostrum si eos aliquis tetigerit ²⁰quod si nos prodere volueris et sermonem istum proferre in medium erimus mundi ab hoc iuramento quo adiurasti nos ²¹et illa respondit sicut locuti estis ita fiat dimittensque eos ut pergerent adpendit funiculum coccineum in fenestra ²²illi vero ambulantes pervenerunt ad montana et manserunt ibi tres dies donec reverterentur qui fuerant persecuti quaerentes enim per omnem viam non reppererunt eos ²³quibus urbem ingressis reversi sunt et descenderunt exploratores de monte et Iordane transmisso venerunt ad Iosue filium Nun narraveruntque ei omnia quae acciderant sibi ²⁴atque dixerunt tradidit Dominus in manus nostras omnem terram hanc et timore prostrati sunt cuncti habitatores eius

Chapter 3

¹igitur Iosue de nocte consurgens movit castra egredientesque de Setthim venerunt ad Iordanem ipse et omnes filii Israhel et morati sunt ibi per tres dies ²quibus evolutis transierunt praecones per castrorum medium ³et clamare coeperunt quando videritis arcam foederis Domini Dei vestri et sacerdotes stirpis leviticae portantes eam vos quoque consurgite et sequimini praecedentes ⁴sitque inter vos et arcam spatium cubitorum duum milium ut procul videre possitis et nosse per quam viam ingrediamini quia prius non ambulastis per eam et cavete ne adpropinquetis ad arcam ⁵dixitque Iosue ad populum sanctificamini cras enim faciet Dominus inter vos mirabilia ⁶et ait ad sacerdotes tollite arcam foederis et praecedite populum qui iussa conplentes tulerunt et ambulaverunt ante eos ⁷dixitque Dominus ad Iosue hodie incipiam exaltare te coram omni Israhel ut sciant quod sicut cum Mosi fui ita et tecum sim ⁸tu autem praecipe sacerdotibus qui portant arcam foederis et dic eis cum ingressi fueritis partem aquae Iordanis state in ea ⁹dixitque Iosue ad filios Israhel accedite huc et audite verba Domini Dei vestri ¹⁰et rursum in hoc inquit scietis quod Dominus Deus vivens in medio vestri est et disperdat in conspectu vestro Chananeum Hettheum Eveum et Ferezeum Gergeseum quoque et Amorreum et Iebuseum ¹¹ecce arca foederis Domini omnis terrae antecedet vos per Iordanem ¹²parate duodecim viros de tribubus Israhel singulos per singulas tribus ¹³et cum posuerint vestigia pedum suorum sacerdotes qui portant arcam Domini Dei universae terrae in aquis Iordanis aquae quae inferiores sunt decurrent atque deficient quae autem desuper veniunt in una mole consistent ¹⁴igitur egressus est populus de tabernaculis suis ut transirent Iordanem et sacerdotes qui portabant arcam foederis pergebant ante eum ¹⁵ingressisque eis Iordanem et pedibus eorum tinctis in parte aquae cum Iordanis autem ripas alvei sui tempore messis impleret ¹⁶steterunt aquae descendentes in uno loco et instar montis intumescentes apparebant procul ab urbe quae vocatur Adom usque ad locum Sarthan quae autem inferiores erant in mare Solitudinis quod nunc vocatur Mortuum descenderunt usquequo omnino deficerent ¹⁷populus autem incedebat contra Iordanem et sacerdotes qui portabant arcam foederis Domini stabant super siccam humum in medio Iordanis accincti omnisque populus per arentem alveum transiebat

Chapter 4

¹quibus transgressis dixit Dominus ad Iosue ²elige duodecim viros singulos per singulas tribus ³et praecipe eis ut tollant de medio Iordanis alveo ubi steterunt sacerdotum pedes duodecim durissimos lapides quos ponetis in loco castrorum ubi fixeritis hac nocte tentoria ⁴vocavitque Iosue duodecim viros quos elegerat de filiis Israhel singulos de tribubus singulis ⁵et ait ad eos ite ante arcam Domini Dei vestri ad Iordanis medium et portate singuli singulos lapides in umeris vestris iuxta numerum filiorum Israhel ⁶ut sit signum inter vos et quando interrogaverint vos filii vestri cras dicentes quid sibi volunt isti lapides ⁷respondebitis eis defecerunt aquae Iordanis ante arcam foederis Domini cum transiret eum idcirco positi sunt lapides isti in monumentum filiorum Israhel usque in aeternum ⁸fecerunt ergo filii Israhel sicut eis praecepit Iosue portantes de medio Iordanis alveo duodecim lapides ut ei Dominus imperarat iuxta numerum filiorum Israhel usque ad locum in quo castrametati sunt ibique posuerunt eos ⁹alios quoque duodecim lapides posuit Iosue in medio Iordanis alveo ubi steterunt sacerdotes qui portabant arcam foederis et sunt ibi usque in praesentem diem ¹⁰sacerdotes autem qui portabant arcam stabant in Iordanis medio donec omnia conplerentur quae Iosue ut loqueretur ad populum praeceperat Dominus et dixerat ei Moses festinavitque populus et transiit ¹¹cumque transissent omnes transivit et arca Domini sacerdotesque pergebant ante populum ¹²filii quoque Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse armati praecedebant filios Israhel sicut eis praeceperat Moses ¹³et quadraginta pugnatorum milia per turmas et cuneos incedebant per plana atque campestria urbis Hiericho ¹⁴in illo die magnificavit Dominus Iosue coram omni Israhel ut timerent eum sicut timuerant Mosen dum adviveret ¹⁵dixitque ad eum ¹⁶praecipe sacerdotibus qui portant arcam foederis ut ascendant de Iordane ¹⁷qui praecepit eis dicens ascendite de Iordane ¹⁸cumque ascendissent portantes arcam foederis Domini et siccam humum calcare coepissent reversae sunt aquae in alveum suum et fluebant sicut ante consueverant ¹⁹populus autem ascendit de Iordane decimo mensis primi die et castrametati sunt in Galgalis contra orientalem plagam urbis Hiericho ²⁰duodecim quoque lapides quos de Iordanis alveo sumpserant posuit Iosue in Galgalis ²¹et dixit ad filios Israhel quando interrogaverint filii vestri cras patres suos et dixerint eis quid sibi volunt isti lapides ²²docebitis eos atque dicetis per arentem alveum transivit Israhel Iordanem istum ²³siccante Domino Deo vestro aquas eius in conspectu vestro donec transiretis ²⁴sicut fecerat prius in mari Rubro quod siccavit donec transiremus ²⁵ut discant omnes terrarum populi fortissimam Domini manum et ut vos timeatis Dominum Deum vestrum omni tempore

Chapter 5

¹postquam ergo audierunt omnes reges Amorreorum qui habitabant trans Iordanem ad occidentalem plagam et cuncti reges Chanaan qui propinqua possidebant Magno mari loca quod siccasset Dominus fluenta Iordanis coram filiis Israhel donec transirent dissolutum est cor eorum et non remansit in eis spiritus timentium introitum filiorum Israhel ²eo tempore ait Dominus ad Iosue fac tibi cultros lapideos et circumcide secundo filios Israhel ³fecit quod iusserat Dominus et circumcidit filios Israhel in colle Praeputiorum ⁴haec autem causa est secundae circumcisionis omnis populus qui egressus est ex Aegypto generis masculini universi bellatores viri mortui sunt in deserto per longissimos viae circuitus ⁵qui omnes circumcisi erant populus autem qui natus est in deserto ⁶per quadraginta annos itineris latissimae solitudinis incircumcisus fuit donec consumerentur qui non audierant vocem Domini et quibus ante iuraverat ut ostenderet eis terram lacte et melle manantem ⁷horum filii in locum successerunt patrum et circumcisi sunt ab Iosue quia sicut nati fuerant in praeputio erant nec eos in via aliquis circumciderat ⁸postquam autem omnes circumcisi sunt manserunt in eodem castrorum loco donec sanarentur ⁹dixitque Dominus ad Iosue hodie abstuli obprobrium Aegypti a vobis vocatumque est nomen loci illius Galgala usque in praesentem diem ¹⁰manseruntque filii Israhel in Galgalis et fecerunt phase quartadecima die mensis ad vesperum in campestribus Hiericho ¹¹et comederunt de frugibus terrae die altero azymos panes et pulentam eiusdem anni ¹²defecitque manna postquam comederunt de frugibus terrae nec usi sunt ultra illo cibo filii Israhel sed comederunt de frugibus praesentis anni terrae Chanaan ¹³cum autem esset Iosue in agro urbis Hiericho levavit oculos et vidit virum stantem contra se et evaginatum tenentem gladium perrexitque ad eum et ait noster es an adversariorum ¹⁴qui respondit nequaquam sed sum princeps exercitus Domini et nunc venio ¹⁵cecidit Iosue pronus in terram et adorans ait quid dominus meus loquitur ad servum suum ¹⁶solve inquit calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas sanctus est fecitque Iosue ut sibi fuerat imperatum

Chapter 6

¹Hiericho autem clausa erat atque munita timore filiorum Israhel et nullus egredi audebat aut ingredi ²dixitque Dominus ad Iosue ecce dedi in manus tuas Hiericho et regem eius omnesque fortes viros ³circuite urbem cuncti bellatores semel per diem sic facietis sex diebus ⁴septimo autem die sacerdotes tollant septem bucinas quarum usus est in iobeleo et praecedant arcam foederis septiesque circuibitis civitatem et sacerdotes clangent bucinis ⁵cumque insonuerit vox tubae longior atque concisior et in auribus vestris increpuerit conclamabit omnis populus vociferatione maxima et muri funditus corruent civitatis ingredienturque singuli per locum contra quem steterint ⁶vocavit ergo Iosue filius Nun sacerdotes et dixit ad eos tollite arcam foederis et septem alii sacerdotes tollant septem iobeleorum bucinas et incedant ante arcam Domini ⁷ad populum quoque ait vadite et circuite civitatem armati praecedentes arcam Domini ⁸cumque Iosue verba finisset et septem sacerdotes septem bucinis clangerent ante arcam foederis Domini ⁹omnisque praecederet armatus exercitus reliquum vulgus arcam sequebatur ac bucinis omnia concrepabant ¹⁰praeceperat autem Iosue populo dicens non clamabitis nec audietur vox vestra neque ullus sermo ex ore vestro egredietur donec veniat dies in quo dicam vobis clamate et vociferamini ¹¹circuivit ergo arca Domini civitatem semel per diem et reversa in castra mansit ibi ¹²igitur Iosue de nocte consurgente tulerunt sacerdotes arcam Domini ¹³et septem ex eis septem bucinas quarum in iobeleis usus est praecedebantque arcam Domini ambulantes atque clangentes et armatus populus ibat ante eos vulgus autem reliquum sequebatur arcam et bucinis personabat ¹⁴circumieruntque civitatem secundo die semel et reversi sunt in castra sic fecerunt sex diebus ¹⁵die autem septimo diluculo consurgentes circumierunt urbem sicut dispositum erat septies ¹⁶cumque septimo circuitu clangerent bucinis sacerdotes dixit Iosue ad omnem Israhel vociferamini tradidit enim vobis Dominus civitatem ¹⁷sitque civitas haec anathema et omnia quae in ea sunt Domino sola Raab meretrix vivat cum universis qui cum ea in domo sunt abscondit enim nuntios quos direximus ¹⁸vos autem cavete ne de his quae praecepta sunt quippiam contingatis et sitis praevaricationis rei et omnia castra Israhel sub peccato sint atque turbentur ¹⁹quicquid autem auri et argenti fuerit et vasorum aeneorum ac ferri Domino consecretur repositum in thesauris eius ²⁰igitur omni vociferante populo et clangentibus tubis postquam in aures multitudinis vox sonitusque increpuit muri ilico corruerunt et ascendit unusquisque per locum qui contra se erat ceperuntque civitatem ²¹et interfecerunt omnia quae erant in ea a viro usque ad mulierem ab infante usque ad senem boves quoque et oves et asinos in ore gladii percusserunt ²²duobus autem viris qui exploratores missi fuerant dixit Iosue ingredimini domum mulieris meretricis et producite eam omniaque quae illius sunt sicut illi iuramento firmastis ²³ingressique iuvenes eduxerunt Raab et parentes eius fratres quoque et cunctam supellectilem ac cognationem illius et extra castra Israhel manere fecerunt ²⁴urbem autem et omnia quae in ea sunt succenderunt absque argento et auro et vasis aeneis ac ferro quae in aerarium Domini consecrarunt ²⁵Raab vero meretricem et domum patris eius atque omnia quae habebat fecit Iosue vivere et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem eo quod absconderit nuntios quos miserat ut explorarent Hiericho in tempore illo inprecatus est Iosue dicens ²⁶maledictus vir coram Domino qui suscitaverit et aedificaverit civitatem Hiericho in primogenito suo fundamenta illius iaciat et in novissimo liberorum ponat portas eius ²⁷fuit ergo Dominus cum Iosue et nomen eius in omni terra vulgatum est

Chapter 7

¹filii autem Israhel praevaricati sunt mandatum et usurpaverunt de anathemate nam Achan filius Charmi filii Zabdi filii Zare de tribu Iuda tulit aliquid de anathemate iratusque est Dominus contra filios Israhel ²cumque mitteret Iosue de Hiericho viros contra Ahi quae est iuxta Bethaven ad orientalem plagam oppidi Bethel dixit eis ascendite et explorate terram qui praecepta conplentes exploraverunt Ahi ³et reversi dixerunt ei non ascendat omnis populus sed duo vel tria milia virorum pergant et deleant civitatem quare omnis populus frustra vexatur contra hostes paucissimos ⁴ascenderunt ergo tria milia pugnatores qui statim terga vertentes ⁵percussi sunt a viris urbis Ahi et corruerunt ex eis triginta et sex homines persecutique sunt eos adversarii de porta usque Sabarim et ceciderunt per prona fugientes pertimuitque cor populi et instar aquae liquefactum est ⁶Iosue vero scidit vestimenta sua et cecidit pronus in terram coram arca Domini usque ad vesperum tam ipse quam omnes senes Israhel miseruntque pulverem super capita sua ⁷et dixit Iosue heu Domine Deus quid voluisti transducere populum istum Iordanem fluvium ut traderes nos in manus Amorrei et perderes utinam ut coepimus mansissemus trans Iordanem ⁸mi Domine Deus quid dicam videns Israhelem hostibus suis terga vertentem ⁹audient Chananei et omnes habitatores terrae ac pariter conglobati circumdabunt nos atque delebunt nomen nostrum de terra et quid facies magno nomini tuo ¹⁰dixitque Dominus ad Iosue surge cur iaces pronus in terra ¹¹peccavit Israhel et praevaricatus est pactum meum tuleruntque de anathemate et furati sunt atque mentiti et absconderunt inter vasa sua ¹²nec poterit Israhel stare ante hostes suos eosque fugiet quia pollutus est anathemate non ero ultra vobiscum donec conteratis eum qui huius sceleris reus est ¹³surge sanctifica populum et dic eis sanctificamini in crastinum haec enim dicit Dominus Deus Israhel anathema in medio tui est Israhel non poteris stare coram hostibus tuis donec deleatur ex te qui hoc contaminatus est scelere ¹⁴accedetisque mane singuli per tribus vestras et quamcumque tribum sors invenerit accedet per cognationes suas et cognatio per domos domusque per viros ¹⁵et quicumque ille in hoc facinore fuerit deprehensus conburetur igni cum omni substantia sua quoniam praevaricatus est pactum Domini et fecit nefas in Israhel ¹⁶surgens itaque Iosue mane adplicavit Israhel per tribus suas et inventa est tribus Iuda ¹⁷quae cum iuxta familias suas esset oblata inventa est familia Zarai illam quoque per viros offerens repperit Zabdi ¹⁸cuius domum in singulos dividens viros invenit Achan filium Charmi filii Zabdi filii Zare de tribu Iuda ¹⁹et ait ad Achan fili mi da gloriam Domino Deo Israhel et confitere atque indica mihi quid feceris ne abscondas ²⁰responditque Achan Iosue et dixit ei vere ego peccavi Domino Deo Israhel et sic et sic feci ²¹vidi enim inter spolia pallium coccineum valde bonum et ducentos siclos argenti regulamque auream quinquaginta siclorum et concupiscens abstuli et abscondi in terra contra medium tabernaculi mei argentumque fossa humo operui ²²misit ergo Iosue ministros qui currentes ad tabernaculum illius reppererunt cuncta abscondita in eodem loco et argentum simul ²³auferentesque de tentorio tulerunt ea ad Iosue et ad omnes filios Israhel proieceruntque ante Dominum ²⁴tollens itaque Iosue Achan filium Zare argentumque et pallium et auream regulam filiosque eius et filias boves et asinos et oves ipsumque tabernaculum et cunctam supellectilem et omnis Israhel cum eo duxerunt eos ad vallem Achor ²⁵ubi dixit Iosue quia turbasti nos exturbet te Dominus in die hac lapidavitque eum omnis Israhel et cuncta quae illius erant igne consumpta sunt ²⁶congregaverunt quoque super eum acervum magnum lapidum qui permanet usque in praesentem diem et aversus est furor Domini ab eis vocatumque est nomen loci illius vallis Achor usque hodie

Chapter 8

¹dixit autem Dominus ad Iosue ne timeas neque formides tolle tecum omnem multitudinem pugnatorum et consurgens ascende in oppidum Ahi ecce tradidi in manu tua regem eius et populum urbemque et terram ²faciesque urbi Ahi et regi eius sicut fecisti Hiericho et regi illius praedam vero et omnia animantia diripietis vobis pone insidias urbi post eam ³surrexitque Iosue et omnis exercitus bellatorum cum eo ut ascenderent in Ahi et electa triginta milia virorum fortium misit nocte ⁴praecepitque eis dicens ponite insidias post civitatem nec longius recedatis et eritis omnes parati ⁵ego autem et reliqua multitudo quae mecum est accedemus ex adverso contra urbem cumque exierint contra nos sicut ante fecimus fugiemus et terga vertemus ⁶donec persequentes ab urbe longius protrahantur putabunt enim fugere nos sicut prius ⁷nobis ergo fugientibus et illis sequentibus consurgetis de insidiis et vastabitis civitatem tradetque eam Dominus Deus vester in manus vestras ⁸cumque ceperitis succendite eam sic omnia facietis ut iussi ⁹dimisitque eos et perrexerunt ad insidiarum locum sederuntque inter Bethel et Ahi ad occidentalem plagam urbis Ahi Iosue autem nocte illa in medio mansit populi ¹⁰surgensque diluculo recensuit socios et ascendit cum senioribus in fronte exercitus vallatus auxilio pugnatorum ¹¹cumque venissent et ascendissent ex adverso civitatis steterunt ad septentrionalem urbis plagam inter quam et eos vallis media erat ¹²quinque milia autem viros elegerat et posuerat in insidiis inter Bethaven et Ahi ex occidentali parte eiusdem civitatis ¹³omnis vero reliquus exercitus ad aquilonem aciem dirigebat ita ut novissimi multitudinis occidentalem plagam urbis adtingerent abiit ergo Iosue nocte illa et stetit in vallis medio ¹⁴quod cum vidisset rex Ahi festinavit mane et egressus est cum omni exercitu civitatis direxitque aciem contra desertum ignorans quod post tergum laterent insidiae ¹⁵Iosue vero et omnis Israhel cesserunt loco simulantes metum et fugientes per viam solitudinis ¹⁶at illi vociferantes pariter et se mutuo cohortantes persecuti sunt eos cumque recessissent a civitate ¹⁷et ne unus quidem in urbe Ahi et Bethel remansisset qui non persequeretur Israhel sicut eruperant aperta oppida relinquentes ¹⁸dixit Dominus ad Iosue leva clypeum qui in manu tua est contra urbem Ahi quoniam tibi tradam eam ¹⁹cumque elevasset clypeum ex adverso civitatis insidiae quae latebant surrexerunt confestim et pergentes ad civitatem ceperunt et succenderunt eam ²⁰viri autem civitatis qui persequebantur Iosue respicientes et videntes fumum urbis ad caelum usque conscendere non potuerunt ultra huc illucque diffugere praesertim cum hii qui simulaverant fugam et tendebant ad solitudinem contra persequentes fortissime restitissent ²¹vidensque Iosue et omnis Israhel quod capta esset civitas et fumus urbis ascenderet reversus percussit viros Ahi ²²siquidem et illi qui ceperant et succenderant civitatem egressi ex urbe contra suos medios hostium ferire coeperunt cum ergo ex utraque parte adversarii caederentur ita ut nullus de tanta multitudine salvaretur ²³regem quoque urbis Ahi adprehendere viventem et obtulerunt Iosue ²⁴igitur omnibus interfectis qui Israhelem ad deserta tendentem fuerant persecuti et in eodem loco gladio corruentibus reversi filii Israhel percusserunt civitatem ²⁵erant autem qui in eo die conciderant a viro usque ad mulierem duodecim milia hominum omnes urbis Ahi ²⁶Iosue vero non contraxit manum quam in sublime porrexerat tenens clypeum donec interficerentur omnes habitatores Ahi ²⁷iumenta autem et praedam civitatis diviserunt sibi filii Israhel sicut praeceperat Dominus Iosue ²⁸qui succendit urbem et fecit eam tumulum sempiternum ²⁹regem quoque eius suspendit in patibulo usque ad vesperum et solis occasum praecepitque et deposuerunt cadaver eius de cruce proieceruntque in ipso introitu civitatis congesto super eum magno acervo lapidum qui permanet usque in praesentem diem ³⁰tunc aedificavit Iosue altare Domino Deo Israhel in monte Hebal ³¹sicut praeceperat Moses famulus Domini filiis Israhel et scriptum est in volumine legis Mosi altare de lapidibus inpolitis quos ferrum non tetigit et obtulit super eo holocausta Domino immolavitque pacificas victimas ³²et scripsit super lapides deuteronomium legis Mosi quod ille digesserat coram filiis Israhel ³³omnis autem populus et maiores natu ducesque ac iudices stabant ex utraque parte arcae in conspectu sacerdotum qui portabant arcam foederis Domini ut advena ita et indigena media eorum pars iuxta montem Garizim et media iuxta montem Hebal sicut praeceperat Moses famulus Domini et primum quidem benedixit populo Israhel ³⁴post haec legit omnia verba benedictionis et maledictionis et cuncta quae scripta erant in legis volumine ³⁵nihil ex his quae Moses iusserat reliquit intactum sed universa replicavit coram omni multitudine Israhel mulieribus ac parvulis et advenis qui inter eos morabantur

Chapter 9

¹quibus auditis cuncti reges trans Iordanem qui versabantur in montanis et in campestribus in maritimis ac litore maris Magni hii quoque qui habitabant iuxta Libanum Hettheus et Amorreus et Chananeus Ferezeus et Eveus et Iebuseus ²congregati sunt pariter ut pugnarent contra Iosue et Israhel uno animo eademque sententia ³at hii qui habitabant in Gabaon audientes cuncta quae fecerat Iosue Hiericho et Ahi ⁴et callide cogitantes tulerunt sibi cibaria saccos veteres asinis inponentes et utres vinarios scissos atque consutos ⁵calciamentaque perantiqua quae ad indicium vetustatis pittaciis consuta erant induti veteribus vestimentis panes quoque quos portabant ob viaticum duri erant et in frusta comminuti ⁶perrexeruntque ad Iosue qui tunc morabatur in castris Galgalae et dixerunt ei atque omni simul Israheli de terra longinqua venimus pacem vobiscum facere cupientes responderuntque viri Israhel ad eos atque dixerunt ⁷ne forsitan in terra quae nobis sorte debetur habitetis et non possimus foedus inire vobiscum ⁸at illi ad Iosue servi inquiunt tui sumus quibus Iosue quinam ait estis et unde venistis ⁹responderunt de terra longinqua valde venerunt servi tui in nomine Domini Dei tui audivimus enim famam potentiae eius cuncta quae fecit in Aegypto ¹⁰et duobus Amorreorum regibus trans Iordanem Seon regi Esebon et Og regi Basan qui erat in Astharoth ¹¹dixeruntque nobis seniores et omnes habitatores terrae nostrae tollite in manibus cibaria ob longissimam viam et occurrite eis ac dicite servi vestri sumus foedus inite nobiscum ¹²en panes quando egressi sumus de domibus nostris ut veniremus ad vos calidos sumpsimus nunc sicci facti sunt et vetustate nimia comminuti ¹³utres vini novos implevimus nunc rupti sunt et soluti vestes et calciamenta quibus induimur et quae habemus in pedibus ob longitudinem largioris viae trita sunt et paene consumpta ¹⁴susceperunt igitur de cibariis eorum et os Domini non interrogaverunt ¹⁵fecitque Iosue cum eis pacem et inito foedere pollicitus est quod non occiderentur principes quoque multitudinis iuraverunt eis ¹⁶post dies autem tres initi foederis audierunt quod in vicino habitarent et inter eos futuri essent ¹⁷moveruntque castra filii Israhel et venerunt in civitates eorum die tertio quarum haec vocabula sunt Gabaon et Caphira et Beroth et Cariathiarim ¹⁸et non percusserunt eos eo quod iurassent eis principes multitudinis in nomine Domini Dei Israhel murmuravit itaque omne vulgus contra principes ¹⁹qui responderunt eis iuravimus illis in nomine Domini Dei Israhel et idcirco non possumus eos contingere ²⁰sed hoc faciemus eis reserventur quidem ut vivant ne contra nos ira Domini concitetur si peieraverimus ²¹sed sic vivant ut in usus universae multitudinis ligna caedant aquasque conportent quibus haec loquentibus ²²vocavit Gabaonitas Iosue et dixit eis cur nos decipere fraude voluistis ut diceretis procul valde habitamus a vobis cum in medio nostri sitis ²³itaque sub maledictione eritis et non deficiet de stirpe vestra ligna caedens aquasque conportans in domum Dei mei ²⁴qui responderunt nuntiatum est nobis servis tuis quae promisisset Dominus Deus tuus Mosi servo suo ut traderet vobis omnem terram et disperderet cunctos habitatores eius timuimus igitur valde et providimus animabus nostris vestro terrore conpulsi et hoc consilium inivimus ²⁵nunc autem in manu tua sumus quod tibi bonum et rectum videtur fac nobis ²⁶fecit ergo Iosue ut dixerat et liberavit eos de manibus filiorum Israhel ut non occiderentur ²⁷decrevitque in illo die esse eos in ministerium cuncti populi et altaris Domini caedentes ligna et aquas conportantes usque in praesens tempus in loco quem Dominus elegisset

Chapter 10

¹quae cum audisset Adonisedec rex Hierusalem quod scilicet cepisset Iosue Ahi et subvertisset eam sicut enim fecerat Hiericho et regi eius sic fecit Ahi et regi illius et quod transfugissent Gabaonitae ad Israhel et essent foederati eorum ²timuit valde urbs enim magna erat Gabaon et una regalium civitatum et maior oppido Ahi omnesque bellatores eius fortissimi ³misit ergo Adonisedec rex Hierusalem ad Oham regem Hebron et ad Pharam regem Hieremoth ad Iaphie quoque regem Lachis et ad Dabir regem Eglon dicens ⁴ascendite ad me et ferte praesidium ut expugnemus Gabaon quare transfugerit ad Iosue et filios Israhel ⁵congregati igitur ascenderunt quinque reges Amorreorum rex Hierusalem rex Hebron rex Hieremoth rex Lachis rex Eglon simul cum exercitibus suis et castrametati sunt circa Gabaon obpugnantes eam ⁶habitatores autem Gabaon urbis obsessae miserunt ad Iosue qui tunc morabatur in castris apud Galgalam et dixerunt ei ne retrahas manus tuas ab auxilio servorum tuorum ascende cito et libera nos ferque praesidium convenerunt enim adversum nos omnes reges Amorreorum qui habitant in montanis ⁷ascenditque Iosue de Galgalis et omnis exercitus bellatorum cum eo viri fortissimi ⁸dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos in manus enim tuas tradidi illos nullus tibi ex eis resistere poterit ⁹inruit itaque Iosue super eos repente tota ascendens nocte de Galgalis ¹⁰et conturbavit eos Dominus a facie Israhel contrivitque plaga magna in Gabaon ac persecutus est per viam ascensus Bethoron et percussit usque Azeca et Maceda ¹¹cumque fugerent filios Israhel et essent in descensu Bethoron Dominus misit super eos lapides magnos de caelo usque Azeca et mortui sunt multo plures lapidibus grandinis quam quos gladio percusserant filii Israhel ¹²tunc locutus est Iosue Domino in die qua tradidit Amorreum in conspectu filiorum Israhel dixitque coram eis sol contra Gabaon ne movearis et luna contra vallem Ahialon ¹³steteruntque sol et luna donec ulcisceretur se gens de inimicis suis nonne scriptum est hoc in libro Iustorum stetit itaque sol in medio caeli et non festinavit occumbere spatio unius diei ¹⁴non fuit ante et postea tam longa dies oboediente Domino voci hominis et pugnante pro Israhel ¹⁵reversusque est Iosue cum omni Israhel in castra Galgalae ¹⁶fugerant enim quinque reges et se absconderant in spelunca urbis Maceda ¹⁷nuntiatumque est Iosue quod inventi essent quinque reges latentes in spelunca Maceda ¹⁸qui praecepit sociis et ait volvite saxa ingentia ad os speluncae et ponite viros industrios qui clausos custodiant ¹⁹vos autem nolite stare sed persequimini hostes et extremos quosque fugientium caedite ne dimittatis eos urbium suarum intrare praesidia quos tradidit Dominus Deus in manus vestras ²⁰caesis igitur adversariis plaga magna et usque ad internicionem paene consumptis hii qui Israhel effugere potuerunt ingressi sunt civitates munitas ²¹reversusque est omnis exercitus ad Iosue in Maceda ubi tunc erant castra sani et integro numero nullusque contra filios Israhel muttire ausus est ²²praecepitque Iosue dicens aperite os speluncae et producite ad me quinque reges qui in ea latitant ²³fecerunt ministri ut sibi fuerat imperatum et eduxerunt ad eum quinque reges de spelunca regem Hierusalem regem Hebron regem Hieremoth regem Lachis regem Eglon ²⁴cumque educti essent ad eum vocavit omnes viros Israhel et ait ad principes exercitus qui secum erant ite et ponite pedes super colla regum istorum qui cum perrexissent et subiectorum pedibus colla calcarent ²⁵rursum ait ad eos nolite timere nec paveatis confortamini et estote robusti sic enim faciet Dominus cunctis hostibus vestris adversum quos dimicatis ²⁶percussitque Iosue et interfecit eos atque suspendit super quinque stipites fueruntque suspensi usque ad vesperum ²⁷cumque occumberet sol praecepit sociis ut deponerent eos de patibulis qui depositos proiecerunt in speluncam in qua latuerant et posuerunt super os eius saxa ingentia quae permanent usque in praesens ²⁸eodem die Macedam quoque cepit Iosue et percussit in ore gladii regemque illius interfecit et omnes habitatores eius non dimisit in ea saltim parvas reliquias fecitque regi Maceda sicut fecerat regi Hiericho ²⁹transivit cum omni Israhel de Maceda in Lebna et pugnabat contra eam ³⁰quam tradidit Dominus cum rege suo in manu Israhel percusseruntque urbem in ore gladii et omnes habitatores eius non dimiserunt in ea ullas reliquias feceruntque regi Lebna sicut fecerant regi Hiericho ³¹de Lebna transivit in Lachis et exercitu per gyrum disposito obpugnabat eam ³²tradiditque Dominus Lachis in manu Israhel et cepit eam die altero atque percussit in ore gladii omnemque animam quae fuerat in ea sicut fecerat Lebna ³³eo tempore ascendit Hiram rex Gazer ut auxiliaretur Lachis quem percussit Iosue cum omni populo eius usque ad internicionem ³⁴transivitque de Lachis in Eglon et circumdedit ³⁵atque expugnavit eam eadem die percussitque in ore gladii omnes animas quae erant in ea iuxta omnia quae fecerat Lachis ³⁶ascendit quoque cum omni Israhele de Eglon in Hebron et pugnavit contra eam ³⁷cepitque et percussit in ore gladii regem quoque eius et omnia oppida regionis illius universasque animas quae in ea fuerant commoratae non reliquit in ea ullas reliquias sicut fecerat Eglon sic fecit et Hebron cuncta quae in ea repperit consumens gladio ³⁸inde reversus in Dabir ³⁹cepit eam atque vastavit ⁴⁰regem quoque eius et omnia per circuitum oppida percussit in ore gladii non dimisit in ea ullas reliquias sicut fecerat Hebron et Lebna et regibus earum sic fecit Dabir et regi illius ⁴¹percussit itaque Iosue omnem terram montanam et meridianam atque campestrem et Asedoth cum regibus suis non dimisit in ea ullas reliquias sed omne quod spirare poterat interfecit sicut praeceperat ei Dominus Deus Israhel ⁴²a Cadesbarne usque Gazam omnem terram Gosen usque Gabaon ⁴³universos reges et regiones eorum uno cepit impetu atque vastavit Dominus enim Deus Israhel pugnabat pro eo ⁴⁴reversusque est cum omni Israhele ad locum castrorum in Galgala

Chapter 11

¹quae cum audisset Iabin rex Asor misit ad Iobab regem Madon et ad regem Someron atque ad regem Acsaph ²ad reges quoque aquilonis qui habitabant in montanis et in planitie contra meridiem Cheneroth in campestribus quoque et in regionibus Dor iuxta mare ³Chananeumque ab oriente et occidente et Amorreum atque Hettheum ac Ferezeum et Iebuseum in montanis Eveum quoque qui habitabat ad radices Hermon in terra Masphe ⁴egressique sunt omnes cum turmis suis populus multus nimis sicut harena quae est in litore maris equi quoque et currus inmensae multitudinis ⁵conveneruntque omnes reges isti in unum ad aquas Merom ut pugnarent contra Israhel ⁶dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos cras enim hac eadem hora ego tradam omnes istos vulnerandos in conspectu Israhel equos eorum subnervabis et currus igne conbures ⁷venitque Iosue et omnis exercitus cum eo adversum illos ad aquas Merom subito et inruerunt super eos ⁸tradiditque illos Dominus in manu Israhel qui percusserunt eos et persecuti sunt usque ad Sidonem magnam et aquas Maserefoth campumque Masphe qui est ad orientalem illius partem ita percussit omnes ut nullas dimitteret ex eis reliquias ⁹fecit sicut praeceperat ei Dominus equos eorum subnervavit currusque conbusit ¹⁰reversusque statim cepit Asor et regem eius percussit gladio Asor enim antiquitus inter omnia regna haec principatum tenebat ¹¹percussitque omnes animas quae ibidem morabantur non dimisit in ea ullas reliquias sed usque ad internicionem universa vastavit ipsamque urbem permisit incendio ¹²et omnes per circuitum civitates regesque earum cepit percussit atque delevit sicut praeceperat ei Moses famulus Domini ¹³absque urbibus quae erant in collibus et in tumulis sitae ceteras succendit Israhel unam tantum Asor munitissimam flamma consumpsit ¹⁴omnemque praedam istarum urbium ac iumenta diviserunt sibi filii Israhel cunctis hominibus interfectis ¹⁵sicut praeceperat Dominus Mosi servo suo ita praecepit Moses Iosue et ille universa conplevit non praeteriit de universis mandatis ne unum quidem verbum quod iusserat Dominus Mosi ¹⁶cepit itaque Iosue omnem terram montanam et meridianam terramque Gosen et planitiem et occidentalem plagam montemque Israhel et campestria eius ¹⁷et partem montis quae ascendit Seir usque Baalgad per planitiem Libani subter montem Hermon omnes reges eorum cepit percussit occidit ¹⁸multo tempore pugnavit Iosue contra reges istos ¹⁹non fuit civitas quae se non traderet filiis Israhel praeter Eveum qui habitabat in Gabaon omnes bellando cepit ²⁰Domini enim sententiae fuerat ut indurarentur corda eorum et pugnarent contra Israhel et caderent et non mererentur ullam clementiam ac perirent sicut praeceperat Dominus Mosi ²¹in tempore illo venit Iosue et interfecit Enacim de montanis Hebron et Dabir et Anab et de omni monte Iuda et Israhel urbesque eorum delevit ²²non reliquit ullum de stirpe Enacim in terra filiorum Israhel absque civitatibus Gaza et Geth et Azoto in quibus solis relicti sunt ²³cepit ergo Iosue omnem terram sicut locutus est Dominus ad Mosen et tradidit eam in possessionem filiis Israhel secundum partes et tribus suas quievitque terra a proeliis

Chapter 12

¹hii sunt reges quos percusserunt filii Israhel et possederunt terram eorum trans Iordanem ad solis ortum a torrente Arnon usque ad montem Hermon et omnem orientalem plagam quae respicit solitudinem ²Seon rex Amorreorum qui habitavit in Esebon dominatus est ab Aroer quae sita est super ripam torrentis Arnon et mediae partis in valle dimidiique Galaad usque ad torrentem Iaboc qui est terminus filiorum Ammon ³et a solitudine usque ad mare Cheneroth contra orientem et usque ad mare Deserti quod est mare Salsissimum ad orientalem plagam per viam quae ducit Bethesimoth et ab australi parte quae subiacent Asedothphasga ⁴terminus Og regis Basan de reliquiis Rafaim qui habitavit in Astharoth et in Edrain et dominatus est in monte Hermon et in Salacha atque in universa Basan usque ad terminos ⁵Gesuri et Machathi et dimidiae partis Galaad terminos Seon regis Esebon ⁶Moses famulus Domini et filii Israhel percusserunt eos tradiditque terram eorum Moses in possessionem Rubenitis et Gadditis et dimidiae tribui Manasse ⁷hii sunt reges terrae quos percussit Iosue et filii Israhel trans Iordanem ad occidentalem plagam a Baalgad in campo Libani usque ad montem cuius pars ascendit in Seir tradiditque eam Iosue in possessionem tribubus Israhel singulis partes suas ⁸tam in montanis quam in planis atque campestribus in Aseroth et solitudine ac meridie Hettheus fuit et Amorreus Chananeus et Ferezeus Eveus et Iebuseus ⁹rex Hiericho unus rex Ahi quae est ex latere Bethel unus ¹⁰rex Hierusalem unus rex Hebron unus ¹¹rex Hierimoth unus rex Lachis unus ¹²rex Eglon unus rex Gazer unus ¹³rex Dabir unus rex Gader unus ¹⁴rex Herma unus rex Hered unus ¹⁵rex Lebna unus rex Odollam unus ¹⁶rex Maceda unus rex Bethel unus ¹⁷rex Thaffua unus rex Afer unus ¹⁸rex Afec unus rex Saron unus ¹⁹rex Madon unus rex Asor unus ²⁰rex Someron unus rex Acsaph unus ²¹rex Thenach unus rex Mageddo unus ²²rex Cades unus rex Iachanaem Chermeli unus ²³rex Dor et provinciae Dor unus rex gentium Galgal unus ²⁴rex Thersa unus omnes reges triginta et unus

Chapter 13

¹Iosue senex provectaeque aetatis erat et dixit Dominus ad eum senuisti et longevus es terraque latissima derelicta est quae necdum est sorte divisa ²omnis videlicet Galilea Philisthim et universa Gesuri ³a fluvio turbido qui inrigat Aegyptum usque ad terminos Accaron contra aquilonem terra Chanaan quae in quinque regulos Philisthim dividitur Gazeos Azotios Ascalonitas Gettheos et Accaronitas ⁴ad meridiem vero sunt Evei omnis terra Chanaan et Maara Sidoniorum usque Afeca et terminos Amorrei ⁵eiusque confinia Libani quoque regio contra orientem a Baalgad sub monte Hermon donec ingrediaris Emath ⁶omnium qui habitant in monte a Libano usque ad aquas Masrefoth universique Sidonii ego sum qui delebo eos a facie filiorum Israhel veniat ergo in parte hereditatis Israhel sicut praecepi tibi ⁷et nunc divide terram in possessionem novem tribubus et dimidiae tribui Manasse ⁸cum qua Ruben et Gad possederunt terram quam tradidit eis Moses famulus Domini trans fluenta Iordanis ad orientalem plagam ⁹ab Aroer quae sita est in ripa torrentis Arnon et in vallis medio universaque campestria Medaba usque Dibon ¹⁰et cunctas civitates Seon regis Amorrei qui regnavit in Esebon usque ad terminos filiorum Ammon ¹¹et Galaad ac terminum Gesuri et Machathi omnemque montem Hermon et universam Basan usque Saleca ¹²omne regnum Og in Basan qui regnavit in Astharoth et Edraim ipse fuit de reliquiis Rafaim percussitque eos Moses atque delevit ¹³nolueruntque disperdere filii Israhel Gesuri et Machathi et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem ¹⁴tribui autem Levi non dedit possessionem sed sacrificia et victimae Domini Dei Israhel ipsa est eius hereditas sicut locutus est illi ¹⁵dedit ergo Moses possessionem tribui filiorum Ruben iuxta cognationes suas ¹⁶fuitque terminus eorum ab Aroer quae sita est in ripa torrentis Arnon et in valle eiusdem torrentis media universam planitiem quae ducit Medaba ¹⁷et Esebon cunctosque viculos earum qui sunt in campestribus Dibon quoque et Bamothbaal et oppidum Baalmaon ¹⁸Iessa et Cedmoth et Mepheeth ¹⁹Cariathaim et Sebama et Sarathasar in monte convallis ²⁰Bethpheor et Asedothphasga et Bethaisimoth ²¹omnes urbes campestres universaque regna Seon regis Amorrei qui regnavit in Esebon quem percussit Moses cum principibus Madian Eveum et Recem et Sur et Ur et Rabee duces Seon habitatores terrae ²²et Balaam filium Beor ariolum occiderunt filii Israhel gladio cum ceteris interfectis ²³factusque est terminus filiorum Ruben Iordanis fluvius haec est possessio Rubenitarum per cognationes suas urbium et viculorum ²⁴deditque Moses tribui Gad et filiis eius per cognationes suas possessionem cuius haec divisio est ²⁵terminus Iazer et omnes civitates Galaad dimidiamque partem terrae filiorum Ammon usque ad Aroer quae est contra Rabba ²⁶et ab Esebon usque Ramoth Masphe et Batanim et a Manaim usque ad terminos Dabir ²⁷in valle quoque Betharaam et Bethnemra et Soccoth et Saphon reliquam partem regni Seon regis Esebon huius quoque Iordanis finis est usque ad extremam partem maris Chenereth trans Iordanem ad orientalem plagam ²⁸haec est possessio filiorum Gad per familias suas civitates et villae earum ²⁹dedit et dimidiae tribui Manasse filiisque eius iuxta cognationes suas possessionem ³⁰cuius hoc principium est a Manaim universam Basan et cuncta regna Og regis Basan omnesque vicos Air qui sunt in Basan sexaginta oppida ³¹et dimidiam partem Galaad Astharoth et Edrai urbes regni Og in Basan filiis Machir filii Manasse dimidiae parti filiorum Machir iuxta cognationes suas ³²hanc possessionem divisit Moses in campestribus Moab trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam ³³tribui autem Levi non dedit possessionem quoniam Dominus Deus Israhel ipse est possessio eius ut locutus est illi

Chapter 14

¹hoc est quod possederunt filii Israhel in terra Chanaan quam dederunt eis Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun et principes familiarum per tribus Israhel ²sorte omnia dividentes sicut praeceperat Dominus in manu Mosi novem tribubus et dimidiae tribui ³duabus enim tribubus et dimidiae dederat Moses trans Iordanem possessionem absque Levitis qui nihil terrae acceperunt inter fratres suos ⁴sed in eorum successerant locum filii Ioseph in duas divisi tribus Manasse et Ephraim nec acceperunt Levitae aliam in terra partem nisi urbes ad habitandum et suburbana earum ad alenda iumenta et pecora sua ⁵sicut praecepit Dominus Mosi ita fecerunt filii Israhel et diviserunt terram ⁶accesserunt itaque filii Iuda ad Iosue in Galgala locutusque est ad eum Chaleb filius Iepphonne Cenezeus nosti quid locutus sit Dominus ad Mosen hominem Dei de me et te in Cadesbarne ⁷quadraginta annorum eram quando me misit Moses famulus Domini de Cadesbarne ut considerarem terram nuntiavique ei quod mihi verum videbatur ⁸fratres autem mei qui ascenderant mecum dissolverunt cor populi et nihilominus ego secutus sum Dominum Deum meum ⁹iuravitque Moses in die illo dicens terram quam calcavit pes tuus erit possessio tua et filiorum tuorum in aeternum quia secutus es Dominum Deum meum ¹⁰concessit ergo Dominus vitam mihi sicut pollicitus est usque in praesentem diem quadraginta et quinque anni sunt ex quo locutus est Dominus verbum istud ad Mosen quando ambulabat Israhel per solitudinem hodie octoginta quinque annorum sum ¹¹sic valens ut eo valebam tempore quando ad explorandum missus sum illius in me temporis fortitudo usque hodie perseverat tam ad bellandum quam ad gradiendum ¹²da ergo mihi montem istum quem pollicitus est Dominus te quoque audiente in quo Enacim sunt et urbes magnae atque munitae si forte sit Dominus mecum et potuero delere eos sicut promisit mihi ¹³benedixitque ei Iosue et tradidit Hebron in possessionem ¹⁴atque ex eo fuit Hebron Chaleb filio Iepphonne Cenezeo usque in praesentem diem quia secutus est Dominum Deum Israhel ¹⁵nomen Hebron antea vocabatur Cariatharbe Adam maximus ibi inter Enacim situs est et terra cessavit a proeliis

Chapter 15

¹igitur sors filiorum Iudae per cognationes suas ista fuit a termino Edom desertum Sin contra meridiem et usque ad extremam partem australis plagae ²initium eius a summitate maris Salsissimi et a lingua eius quae respicit meridiem ³egrediturque contra ascensum Scorpionis et pertransit in Sina ascenditque in Cadesbarne et pervenit in Esrom ascendens Addara et circumiens Caricaa ⁴atque inde pertransiens in Asemona et perveniens ad torrentem Aegypti eruntque termini eius mare Magnum hic erit finis meridianae plagae ⁵ab oriente vero erit initium mare Salsissimum usque ad extrema Iordanis et ea quae respiciunt aquilonem a lingua maris usque ad eundem Iordanem fluvium ⁶ascenditque terminus in Bethagla et transit ab aquilone in Betharaba ascendens ad lapidem Boem filii Ruben ⁷et tendens usque ad terminos Debera de valle Achor contra aquilonem respiciens Galgala quae est ex adverso ascensionis Adommim ab australi parte torrentis transitque aquas quae vocantur fons Solis et erunt exitus eius ad fontem Rogel ⁸ascenditque per convallem filii Ennom ex latere Iebusei ad meridiem haec est Hierusalem et inde se erigens ad verticem montis qui est contra Gehennom ad occidentem in summitate vallis Rafaim contra aquilonem ⁹pertransitque a vertice montis usque ad fontem aquae Nepthoa et pervenit usque ad vicos montis Ephron inclinaturque in Bala quae est Cariathiarim id est urbs Silvarum ¹⁰et circuit de Bala contra occidentem usque ad montem Seir transitque iuxta latus montis Iarim ad aquilonem in Cheslon et descendit in Bethsames transitque in Thamna ¹¹et pervenit contra aquilonem partis Accaron ex latere inclinaturque Sechrona et transit montem Baala pervenitque in Iebnehel et maris Magni contra occidentem fine concluditur ¹²hii sunt termini filiorum Iuda per circuitum in cognationibus suis ¹³Chaleb vero filio Iepphonne dedit partem in medio filiorum Iuda sicut praeceperat ei Dominus Cariatharbe patris Enach ipsa est Hebron ¹⁴delevitque ex ea Chaleb tres filios Enach Sesai et Ahiman et Tholmai de stirpe Enach ¹⁵atque inde conscendens venit ad habitatores Dabir quae prius vocabatur Cariathsepher id est civitas Litterarum ¹⁶dixitque Chaleb qui percusserit Cariathsepher et ceperit eam dabo illi Axam filiam meam uxorem ¹⁷cepitque eam Othonihel filius Cenez frater Chaleb iunior deditque ei Axam filiam suam uxorem ¹⁸quae cum pergerent simul suasit viro ut peteret a patre suo agrum suspiravitque ut sedebat in asino cui Chaleb quid habes inquit ¹⁹at illa respondit da mihi benedictionem terram australem et arentem dedisti mihi iunge et inriguam dedit itaque ei Chaleb inriguum superius et inferius ²⁰haec est possessio tribus filiorum Iuda per cognationes suas ²¹erantque civitates ab extremis partibus filiorum Iuda iuxta terminos Edom a meridie Cabsehel et Eder et Iagur ²²et Cina et Dimona Adeda ²³et Cedes et Asor Iethnan ²⁴Zif et Thelem Baloth ²⁵et Asor nova et Cariothesrom haec est Asor ²⁶Aman Same et Molada ²⁷et Asergadda et Asemon Bethfeleth ²⁸et Asersual et Bersabee et Baziothia ²⁹Bala et Hiim Esem ³⁰et Heltholad Exiil et Harma ³¹Siceleg et Medemena et Sensenna ³²Lebaoth et Selim et Aenremmon omnes civitates viginti novem et villae earum ³³in campestribus vero Esthaul et Saraa et Asena ³⁴et Azanoe et Aengannim Thaffua et Aenaim ³⁵et Hierimoth Adulam Soccho et Azeca ³⁶et Saraim Adithaim et Gedera et Giderothaim urbes quattuordecim et villae earum ³⁷Sanan et Adesa et Magdalgad ³⁸Delean et Mesfa et Iecthel ³⁹Lachis et Bascath et Aglon ⁴⁰Thebbon et Lehemas et Chethlis ⁴¹et Gideroth Bethdagon et Neema et Maceda civitates sedecim et villae earum ⁴²Labana et Aether et Asan ⁴³Ieptha et Esna et Nesib ⁴⁴Ceila et Achzib et Maresa civitates novem et villae earum ⁴⁵Accaron cum vicis et villulis suis ⁴⁶ab Accaron usque ad mare omnia quae vergunt ad Azotum et viculos eius ⁴⁷Azotus cum vicis et villulis suis Gaza cum viculis et villulis suis usque ad torrentem Aegypti mare Magnum terminus eius ⁴⁸et in monte Samir et Iether et Soccho ⁴⁹et Edenna Cariathsenna haec est Dabir ⁵⁰Anab et Isthemo et Anim ⁵¹Gosen et Olon et Gilo civitates undecim et villae earum ⁵²Arab et Roma et Esaan ⁵³Ianum et Bethafua et Afeca ⁵⁴Ammatha et Cariatharbe haec est Hebron et Sior civitates novem et villae earum ⁵⁵Maon et Chermel et Zif et Iotae ⁵⁶Iezrehel et Iucadam et Zanoe ⁵⁷Accaim Gebaa et Thamna civitates decem et villae earum ⁵⁸Alul et Bethsur et Gedor ⁵⁹Mareth et Bethanoth et Elthecen civitates sex et villae earum ⁶⁰Cariathbaal haec est Cariathiarim urbs Silvarum et Arebba civitates duae et villae earum ⁶¹in deserto Betharaba Meddin et Schacha ⁶²Anepsan et civitas Salis et Engaddi civitates sex et villae earum ⁶³Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non potuerunt filii Iuda delere habitavitque Iebuseus cum filiis Iuda in Hierusalem usque in praesentem diem

Chapter 16

¹cecidit quoque sors filiorum Ioseph ab Iordane contra Hiericho et aquas eius ab oriente solitudo quae ascendit de Hiericho ad montana Bethel ²et egreditur de Bethel Luzam transitque terminum Archiatharoth ³et descendit ad occidentem iuxta terminum Ieflethi usque ad terminos Bethoron inferioris et Gazer finiunturque regiones eius mari Magno ⁴possederuntque filii Ioseph Manasse et Ephraim ⁵et factus est terminus filiorum Ephraim per cognationes suas et possessio eorum contra orientem Atharothaddar usque Bethoron superiorem ⁶egrediunturque confinia in mare Machmethath vero aquilonem respicit et circuit terminus contra orientem in Thanathselo et pertransit ab oriente Ianoe ⁷descenditque de Ianoe in Atharoth et Noaratha et pervenit in Hiericho et egreditur ad Iordanem ⁸de Taffua pertransitque contra mare in valle Harundineti suntque egressus eius in mare Salsissimum haec est possessio tribus filiorum Ephraim per familias suas ⁹urbesque quae separatae sunt filiis Ephraim in medio possessionis filiorum Manasse et villae earum ¹⁰et non interfecerunt filii Ephraim Chananeum qui habitabat in Gazer habitavitque Chananeus in medio Ephraim usque in diem hanc tributarius

Chapter 17

¹cecidit autem sors tribui Manasse ipse est enim primogenitus Ioseph Machir primogenito Manasse patri Galaad qui fuit vir pugnator habuitque possessionem Galaad et Basan ²et reliquis filiorum Manasse iuxta familias suas filiis Abiezer et filiis Elech et filiis Esrihel et filiis Sechem et filiis Epher et filiis Semida isti sunt filii Manasse filii Ioseph mares per cognationes suas ³Salphaad vero filio Epher filii Galaad filii Machir filii Manasse non erant filii sed solae filiae quarum ista sunt nomina Maala et Noa Egla et Melcha et Thersa ⁴veneruntque in conspectu Eleazari sacerdotis et Iosue filii Nun et principum dicentes Dominus praecepit per manum Mosi ut daretur nobis possessio in medio fratrum nostrorum deditque eis iuxta imperium Domini possessionem in medio fratrum patris earum ⁵et ceciderunt funiculi Manasse decem absque terra Galaad et Basan trans Iordanem ⁶filiae enim Manasse possederunt hereditatem in medio filiorum eius terra autem Galaad cecidit in sortem filiorum Manasse qui reliqui erant ⁷fuitque terminus Manasse ab Aser Machmathath quae respicit Sychem et egreditur ad dextram iuxta habitatores fontis Taffuae ⁸etenim in sorte Manasse ceciderat terra Taffuae quae est iuxta terminos Manasse filiorum Ephraim ⁹descenditque terminus vallis Harundineti in meridiem torrentis civitatum Ephraim quae in medio sunt urbium Manasse terminus Manasse ab aquilone torrentis et exitus eius pergit ad mare ¹⁰ita ut ab austro sit possessio Ephraim et ab aquilone Manasse et utramque claudat mare et coniungantur sibi in tribu Aser ab aquilone et in tribu Isachar ab oriente ¹¹fuitque hereditas Manasse in Isachar et in Aser Bethsan et viculi eius et Ieblaam cum villulis suis et habitatores Dor cum oppidis suis habitatores quoque Hendor cum villulis suis similiterque habitatores Thanach cum villulis suis et habitatores Mageddo cum viculis suis et tertia pars urbis Nofeth ¹²nec potuerunt filii Manasse has subvertere civitates sed coepit Chananeus habitare in terra ista ¹³postquam autem convaluerunt filii Israhel subiecerunt Chananeos et fecerunt sibi tributarios nec interfecerunt eos ¹⁴locutique sunt filii Ioseph ad Iosue atque dixerunt quare dedisti mihi possessionem sortis et funiculi unius cum sim tantae multitudinis et benedixerit mihi Dominus ¹⁵ad quos Iosue ait si populus multus es ascende in silvam et succide tibi spatia in terra Ferezei et Rafaim quia angusta est tibi possessio montis Ephraim ¹⁶cui responderunt filii Ioseph non poterimus ad montana conscendere cum ferreis curribus utantur Chananei qui habitant in terra campestri in qua sitae sunt Bethsan cum viculis suis et Iezrahel mediam possidens vallem ¹⁷dixitque Iosue ad domum Ioseph Ephraim et Manasse populus multus es et magnae fortitudinis non habebis sortem unam ¹⁸sed transibis ad montem et succides tibi atque purgabis ad habitandum spatia et poteris ultra procedere cum subverteris Chananeum quem dicis ferreos habere currus et esse fortissimum

Chapter 18

¹congregatique sunt omnes filii Israhel in Silo ibique fixerunt tabernaculum testimonii et fuit eis terra subiecta ²remanserant autem filiorum Israhel septem tribus quae necdum acceperant possessiones suas ³ad quos Iosue ait usquequo marcetis ignavia et non intratis ad possidendam terram quam Dominus Deus patrum vestrorum dedit vobis ⁴eligite de singulis tribubus ternos viros ut mittam eos et pergant atque circumeant terram et describant eam iuxta numerum uniuscuiusque multitudinis referantque ad me quod descripserint ⁵dividite vobis terram in septem partes Iudas sit in terminis suis ab australi plaga et domus Ioseph ab aquilone ⁶mediam inter hos terram in septem partes describite et huc venietis ad me ut coram Domino Deo vestro mittam vobis hic sortem ⁷quia non est inter vos pars Levitarum sed sacerdotium Domini est eorum hereditas Gad autem et Ruben et dimidia tribus Manasse iam acceperant possessiones suas trans Iordanem ad orientalem plagam quas dedit eis Moses famulus Domini ⁸cumque surrexissent viri ut pergerent ad describendam terram praecepit eis Iosue dicens circuite terram et describite eam ac revertimini ad me ut hic coram Domino Deo in Silo mittam vobis sortem ⁹itaque perrexerunt et lustrantes eam in septem partes diviserunt scribentes in volumine reversique sunt ad Iosue in castra Silo ¹⁰qui misit sortes coram Domino in Silo divisitque terram filiis Israhel in septem partes ¹¹et ascendit sors prima filiorum Beniamin per familias suas ut possiderent terram inter filios Iuda et filios Ioseph ¹²fuitque terminus eorum contra aquilonem ab Iordane pergens iuxta latus Hiericho septentrionalis plagae et inde contra occidentem ad montana conscendens et perveniens in solitudinem Bethaven ¹³atque pertransiens iuxta Luzam ad meridiem ipsa est Bethel descenditque in Atharothaddar in montem qui est ad meridiem Bethoron inferioris ¹⁴et inclinatur circumiens contra mare a meridie montis qui respicit Bethoron contra africum suntque exitus eius in Cariathbaal quae vocatur et Cariathiarim urbem filiorum Iuda haec est plaga contra mare et occidentem ¹⁵a meridie autem ex parte Cariathiarim egreditur terminus contra mare et pervenit usque ad fontem aquarum Nepthoa ¹⁶descenditque in partem montis qui respicit vallem filiorum Ennom et est contra septentrionalem plagam in extrema parte vallis Rafaim descenditque Gehennom id est vallis Ennom iuxta latus Iebusei ad austrum et pervenit ad fontem Rogel ¹⁷transiens ad aquilonem et egrediens ad Aensemes id est fontem Solis ¹⁸et pertransit usque ad tumulos qui sunt e regione ascensus Adommim descenditque ad Abenboen id est lapidem Boen filii Ruben et pertransit ex latere aquilonis ad campestria descenditque in planitiem ¹⁹et praetergreditur contra aquilonem Bethagla suntque exitus eius contra linguam maris Salsissimi ab aquilone in fine Iordanis ad australem plagam ²⁰qui est terminus illius ab oriente haec est possessio filiorum Beniamin per terminos suos in circuitu et familias singulas ²¹fueruntque civitates eius Hiericho et Bethagla et vallis Casis ²²Betharaba et Semaraim et Bethel ²³Avim et Affara et Ofra ²⁴villa Emona et Ofni et Gabee civitates duodecim et villae earum ²⁵Gabaon et Rama et Beroth ²⁶et Mesfe Cafera et Ammosa ²⁷et Recem Iarafel et Tharala ²⁸et Sela Eleph et Iebus quae est Hierusalem Gabaath et Cariath civitates quattuordecim et villae earum haec est possessio filiorum Beniamin iuxta familias suas

Chapter 19

¹et egressa est sors secunda filiorum Symeon per cognationes suas fuitque hereditas ²eorum in medio possessionis filiorum Iuda Bersabee et Sabee et Molada ³et Asersual Bala et Asem ⁴et Heltholath Bethul Arma ⁵et Seceleg et Bethmarchaboth Asersusa ⁶et Bethlebaoth et Saroen civitates tredecim et villae earum ⁷Ahin et Remmon et Athar et Asan civitates quattuor et villae earum ⁸omnes viculi per circuitum urbium istarum usque ad Balaath Berrameth contra australem plagam haec est hereditas filiorum Symeon iuxta cognationes suas ⁹in funiculo et possessione filiorum Iuda quia maior erat et idcirco possederunt filii Symeon in medio hereditatis eorum ¹⁰cecidit quoque sors tertia filiorum Zabulon per cognationes suas et factus est terminus possessionis eorum usque Sarith ¹¹ascenditque de mari et Medala ac pervenit in Debbaseth usque ad torrentem qui est contra Iecennam ¹²et revertitur de Sarith contra orientem in fines Ceseleththabor et egreditur ad Dabereth ascenditque contra Iafie ¹³et inde pertransit ad orientalem plagam Getthefer Etthacasin et egreditur in Remmon Ampthar et Noa ¹⁴et circuit ad aquilonem et Nathon suntque egressus eius vallis Iepthahel ¹⁵et Catheth et Nehalal et Semron et Iedala et Bethleem civitates duodecim et villae earum ¹⁶haec est hereditas tribus filiorum Zabulon per cognationes suas urbes et viculi earum ¹⁷Isachar egressa est sors quarta per cognationes suas ¹⁸fuitque eius hereditas Hiezrahel et Chasaloth et Sunem ¹⁹et Afaraim Seon et Anaarath ²⁰et Rabbith et Cesion Abes ²¹et Rameth et Engannim et Enadda et Bethfeses ²²et pervenit terminus usque Thabor et Seesima et Bethsemes eruntque exitus eius Iordanes civitates sedecim et villae earum ²³haec est possessio filiorum Isachar per cognationes suas urbes et viculi earum ²⁴cecidit sors quinta tribui filiorum Aser per cognationes suas ²⁵fuitque terminus eorum Alchath et Oali et Beten et Axab ²⁶Elmelech et Amaad et Messal et pervenit usque ad Carmelum maris et Siorlabanath ²⁷ac revertitur contra orientem Bethdagon et pertransit usque Zabulon et vallem Iepthahel contra aquilonem in Bethemech et Neihel egrediturque ad levam Chabul ²⁸et Achran et Roob et Amon et Canae usque ad Sidonem magnam ²⁹revertiturque in Orma usque ad civitatem munitissimam Tyrum et usque Osa eruntque exitus eius in mare de funiculo Acziba ³⁰et Amma et Afec et Roob civitates viginti duae et villae earum ³¹haec est possessio filiorum Aser per cognationes suas urbes et viculi earum ³²filiorum Nepthalim sexta pars cecidit per familias suas ³³et coepit terminus de Heleb et Helon in Sananim et Adami quae est Neceb et Iebnahel usque Lecum et egressus eorum usque ad Iordanem ³⁴revertiturque terminus contra occidentem in Aznoththabor atque inde egreditur in Ucoca et pertransit in Zabulon contra meridiem et in Aser contra occidentem et in Iuda ad Iordanem contra ortum solis ³⁵civitates munitissimae Aseddim Ser et Ammath et Recchath Chenereth ³⁶et Edema et Arama Asor ³⁷et Cedes et Edrai Nasor ³⁸et Ieron et Magdalel Horem et Bethanath et Bethsemes civitates decem et novem et villae earum ³⁹haec est possessio tribus filiorum Nepthali per cognationes suas urbes et viculi earum ⁴⁰tribui filiorum Dan per familias suas egressa est sors septima ⁴¹et fuit terminus possessionis eius Saraa et Esthaol et Ahirsemes id est civitas Solis ⁴²Selebin et Ahialon et Iethela ⁴³Helon et Themna et Acron ⁴⁴Helthecen et Gebthon et Baalath ⁴⁵Iud et Benebarach et Gethremmon ⁴⁶aquae Hiercon et Areccon cum termino qui respicit Ioppen ⁴⁷et ipso fine concluditur ascenderuntque filii Dan et pugnaverunt contra Lesem ceperuntque eam et percusserunt in ore gladii ac possederunt et habitaverunt in ea vocantes nomen eius Lesemdan ex nomine Dan patris sui ⁴⁸haec est possessio tribus filiorum Dan per cognationes suas urbes et viculi earum ⁴⁹cumque conplesset terram sorte dividere singulis per tribus suas dederunt filii Israhel possessionem Iosue filio Nun in medio sui ⁵⁰iuxta praeceptum Domini urbem quam postulavit Thamnathseraa in monte Ephraim et aedificavit civitatem habitavitque in ea ⁵¹hae sunt possessiones quas sorte diviserunt Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun et principes familiarum ac tribuum filiorum Israhel in Silo coram Domino ad ostium tabernaculi testimonii partitique sunt terram

Chapter 20

¹et locutus est Dominus ad Iosue dicens loquere filiis Israhel et dic eis ²separate urbes fugitivorum de quibus locutus sum ad vos per manum Mosi ³ut confugiat ad eas quicumque animam percusserit nescius et possit evadere iram proximi qui ultor est sanguinis ⁴cum ad unam harum confugerit civitatum stabitque ante portam civitatis et loquetur senioribus urbis illius ea quae se conprobent innocentem sicque suscipient eum et dabunt ei locum ad habitandum ⁵cumque ultor sanguinis eum fuerit persecutus non tradent in manus eius quia ignorans percussit proximum eius nec ante biduum triduumve eius probatur inimicus ⁶et habitabit in civitate illa donec stet ante iudicium causam reddens facti sui et moriatur sacerdos magnus qui fuerit in illo tempore tunc revertetur homicida et ingredietur civitatem et domum suam de qua fugerat ⁷decreveruntque Cedes in Galilea montis Nepthali et Sychem in monte Ephraim et Cariatharbe ipsa est Hebron in monte Iuda ⁸et trans Iordanem contra orientalem plagam Hiericho statuerunt Bosor quae sita est in campestri solitudine de tribu Ruben et Ramoth in Galaad de tribu Gad et Gaulon in Basan de tribu Manasse ⁹hae civitates constitutae sunt cunctis filiis Israhel et advenis qui habitant inter eos ut fugeret ad eas qui animam nescius percussisset et non moreretur in manu proximi effusum sanguinem vindicare cupientis donec staret ante populum expositurus causam suam

Chapter 21

¹accesseruntque principes familiarum Levi ad Eleazar sacerdotem et Iosue filium Nun et ad duces cognationum per singulas tribus filiorum Israhel ²locutique sunt ad eos in Silo terrae Chanaan atque dixerunt Dominus praecepit per manum Mosi ut darentur nobis urbes ad habitandum et suburbana earum ad alenda iumenta ³dederuntque filii Israhel de possessionibus suis iuxta imperium Domini civitates et suburbana earum ⁴egressaque est sors in familiam Caath filiorum Aaron sacerdotis de tribubus Iuda et Symeon et Beniamin civitates tredecim ⁵et reliquis filiorum Caath id est Levitis qui superflui erant de tribubus Ephraim et Dan et dimidia tribu Manasse civitates decem ⁶porro filiis Gerson egressa est sors ut acciperent de tribubus Isachar et Aser et Nepthalim dimidiaque tribu Manasse in Basan civitates numero tredecim ⁷et filiis Merari per cognationes suas de tribubus Ruben et Gad et Zabulon urbes duodecim ⁸dederuntque filii Israhel Levitis civitates et suburbana earum sicut praecepit Dominus per manum Mosi singulis sorte tribuentes ⁹de tribubus filiorum Iuda et Symeon dedit Iosue civitates quarum ista sunt nomina ¹⁰filiis Aaron per familias Caath levitici generis prima enim sors illis egressa est ¹¹Cariatharbe patris Enach quae vocatur Hebron in monte Iuda et suburbana eius per circuitum ¹²agros vero et villas eius dederat Chaleb filio Iepphonne ad possidendum ¹³dedit ergo filiis Aaron sacerdotis Hebron confugii civitatem ac suburbana eius et Lebnam cum suburbanis suis ¹⁴et Iether et Isthimon ¹⁵et Helon Dabir ¹⁶et Ahin et Iethan et Bethsemes cum suburbanis suis civitates novem de tribubus ut dictum est duabus ¹⁷de tribu autem filiorum Beniamin Gabaon et Gabee ¹⁸et Anathoth et Almon cum suburbanis suis civitates quattuor ¹⁹omnes simul civitates filiorum Aaron sacerdotis tredecim cum suburbanis suis ²⁰reliquis vero per familias filiorum Caath levitici generis haec est data possessio ²¹de tribu Ephraim urbs confugii Sychem cum suburbanis suis in monte Ephraim et Gazer ²²et Cebsain et Bethoron cum suburbanis suis civitates quattuor ²³de tribu quoque Dan Elthece et Gebbethon ²⁴et Ahialon et Gethremmon cum suburbanis suis civitates quattuor ²⁵porro de dimidia tribu Manasse Thanach et Gethremmon cum suburbanis suis civitates duae ²⁶omnes civitates decem et suburbana earum datae sunt filiis Caath inferioris gradus ²⁷filiis quoque Gerson levitici generis dedit de dimidia tribu Manasse confugii civitatem Gaulon in Basan et Bosram cum suburbanis suis civitates duas ²⁸porro de tribu Isachar Cesion et Dabereth ²⁹et Iaramoth et Engannim cum suburbanis suis civitates quattuor ³⁰de tribu autem Aser Masal et Abdon ³¹et Elacoth et Roob cum suburbanis suis civitates quattuor ³²de tribu quoque Nepthali civitatem confugii Cedes in Galilea et Ammothdor et Charthan cum suburbanis suis civitates tres ³³omnes urbes familiarum Gerson tredecim cum suburbanis suis ³⁴filiis autem Merari Levitis inferioris gradus per familias suas data est de tribu Zabulon Iechenam et Chartha ³⁵et Damna et Nalol civitates quattuor cum suburbanis suis ³⁶[de tribu quoque Ruben ciuitates confugii Bosor in solitudine et Cedson et Misor et Ocho ciuitates quattuor cum suburbanis suis] ³⁷et de tribu Gad civitates confugii Ramoth in Galaad et Manaim et Esebon et Iazer civitates quattuor cum suburbanis suis ³⁸omnes urbes filiorum Merari per familias et cognationes suas duodecim ³⁹itaque universae civitates Levitarum in medio possessionis filiorum Israhel fuerunt quadraginta octo ⁴⁰cum suburbanis suis singulae per familias distributae ⁴¹deditque Dominus Israheli omnem terram quam traditurum se patribus eorum iuraverat et possederunt illam atque habitaverunt in ea ⁴²dataque est ab eo pax in omnes per circuitum nationes nullusque eis hostium resistere ausus est sed cuncti in eorum dicionem redacti sunt ⁴³ne unum quidem verbum quod illis praestaturum se esse promiserat irritum fuit sed rebus expleta sunt omnia

Chapter 22

¹eodem tempore vocavit Iosue Rubenitas et Gadditas et dimidiam tribum Manasse ²dixitque ad eos fecistis omnia quae vobis praecepit Moses famulus Domini mihi quoque in omnibus oboedistis ³nec reliquistis fratres vestros longo tempore usque in praesentem diem custodientes imperium Domini Dei vestri ⁴quia igitur dedit Dominus Deus vester fratribus vestris quietem ac pacem sicut pollicitus est revertimini et ite in tabernacula vestra et in terram possessionis quam tradidit vobis Moses famulus Domini trans Iordanem ⁵ita dumtaxat ut custodiatis adtente et opere conpleatis mandatum et legem quam praecepit vobis Moses servus Domini ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius et observetis mandata illius adhereatisque ei ac serviatis in omni corde et in omni anima vestra ⁶benedixitque eis Iosue et dimisit eos qui reversi sunt in tabernacula sua ⁷tribui autem Manasse mediae possessionem Moses dederat in Basan et idcirco mediae quae superfuit dedit Iosue sortem inter ceteros fratres suos trans Iordanem ad occidentalem eius plagam cumque dimitteret eos in tabernacula sua et benedixisset illis ⁸dixit ad eos in multa substantia atque divitiis revertimini ad sedes vestras cum argento et auro aere ac ferro et veste multiplici dividite praedam hostium cum fratribus vestris ⁹reversique sunt et abierunt filii Ruben et filii Gad et dimidia tribus Manasse a filiis Israhel de Silo quae sita est in Chanaan ut intrarent Galaad terram possessionis suae quam obtinuerant iuxta imperium Domini in manu Mosi ¹⁰cumque venissent ad tumulos Iordanis in terra Chanaan aedificaverunt iuxta Iordanem altare infinitae magnitudinis ¹¹quod cum audissent filii Israhel et ad eos certi nuntii detulissent aedificasse filios Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse altare in terra Chanaan super Iordanis tumulos contra filios Israhel ¹²convenerunt omnes in Silo ut ascenderent et dimicarent contra eos ¹³et interim miserunt ad illos in terram Galaad Finees filium Eleazar sacerdotem ¹⁴et decem principes cum eo singulos de tribubus singulis ¹⁵qui venerunt ad filios Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse in terram Galaad dixeruntque ad eos ¹⁶haec mandat omnis populus Domini quae est ista transgressio cur reliquistis Dominum Deum Israhel aedificantes altare sacrilegum et a cultu illius recedentes ¹⁷an parum vobis est quod peccastis in Beelphegor et usque in praesentem diem macula huius sceleris in nobis permanet multique de populo corruerunt ¹⁸et vos hodie reliquistis Dominum et cras in universum Israhel eius ira desaeviet ¹⁹quod si putatis inmundam esse terram possessionis vestrae transite ad terram in qua tabernaculum Domini est et habitate inter nos tantum ut a Domino et a nostro consortio non recedatis aedificato altari praeter altare Domini Dei vestri ²⁰nonne Achan filius Zare praeteriit mandatum Domini et super omnem populum Israhel ira eius incubuit et ille erat unus homo atque utinam solus perisset in scelere suo ²¹responderuntque filii Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse principibus legationis Israhel ²²fortissimus Deus Dominus fortissimus Deus Dominus ipse novit et Israhel simul intelleget si praevaricationis animo hoc altare construximus non custodiat nos sed puniat in praesenti ²³et si ea mente fecimus ut holocausta et sacrificium et pacificas victimas super eo inponeremus ipse quaerat et iudicet ²⁴et non ea magis cogitatione atque tractatu ut diceremus cras dicent filii vestri filiis nostris quid vobis et Domino Deo Israhel ²⁵terminum posuit Dominus inter nos et vos o filii Ruben et filii Gad Iordanem fluvium et idcirco partem non habetis in Domino et per hanc occasionem avertent filii vestri filios nostros a timore Domini putavimus itaque melius ²⁶et diximus extruamus nobis altare non in holocausta neque ad victimas offerendas ²⁷sed in testimonium inter nos et vos et subolem nostram vestramque progeniem ut serviamus Domino et iuris nostri sit offerre holocausta et victimas et pacificas hostias et nequaquam dicant cras filii vestri filiis nostris non est vobis pars in Domino ²⁸quod si voluerint dicere respondebunt eis ecce altare Domini quod fecerunt patres nostri non in holocausta neque in sacrificium sed in testimonium vestrum ac nostrum ²⁹absit a nobis hoc scelus ut recedamus a Domino et eius vestigia relinquamus extructo altari ad holocausta et sacrificia et victimas offerendas praeter altare Domini Dei nostri quod extructum est ante tabernaculum eius ³⁰quibus auditis Finees sacerdos et principes legationis Israhel qui erant cum eo placati sunt et verba filiorum Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse libentissime susceperunt ³¹dixitque Finees filius Eleazari sacerdos ad eos nunc scimus quod nobiscum sit Dominus quoniam alieni estis a praevaricatione hac et liberastis filios Israhel de manu Domini ³²reversusque est cum principibus a filiis Ruben et Gad de terra Galaad finium Chanaan ad filios Israhel et rettulit eis ³³placuitque sermo cunctis audientibus et laudaverunt Deum filii Israhel et nequaquam ultra dixerunt ut ascenderent contra eos atque pugnarent et delerent terram possessionis eorum ³⁴vocaveruntque filii Ruben et filii Gad altare quod extruxerant Testimonium nostrum quod Dominus ipse sit Deus

Chapter 23

¹evoluto autem multo tempore postquam pacem Dominus dederat Israheli subiectis in gyro nationibus universis et Iosue iam longevo et persenilis aetatis ²vocavit Iosue omnem Israhelem maioresque natu et principes ac duces et magistros dixitque ad eos ego senui et progressioris aetatis sum ³vosque cernitis omnia quae fecerit Dominus Deus vester cunctis per circuitum nationibus quomodo pro vobis ipse pugnaverit ⁴et nunc quia vobis sorte divisit omnem terram ab orientali parte Iordanis usque ad mare Magnum multaeque adhuc supersunt nationes ⁵Dominus Deus vester disperdet eas et auferet a facie vestra et possidebitis terram sicut vobis pollicitus est ⁶tantum confortamini et estote solliciti ut custodiatis cuncta quae scripta sunt in volumine legis Mosi et non declinetis ab eis nec ad dextram nec ad sinistram ⁷ne postquam intraveritis ad gentes quae inter vos futurae sunt iuretis in nomine deorum earum et serviatis eis et adoretis illos ⁸sed adhereatis Domino Deo vestro quod fecistis usque in diem hanc ⁹et tunc auferet Dominus in conspectu vestro gentes magnas et robustissimas et nullus vobis resistere poterit ¹⁰unus e vobis persequetur hostium mille viros quia Dominus Deus vester pro vobis ipse pugnabit sicut pollicitus est ¹¹hoc tantum diligentissime praecavete ut diligatis Dominum Deum vestrum ¹²quod si volueritis gentium harum quae inter vos habitant erroribus adherere et cum eis miscere conubia atque amicitias copulare ¹³iam nunc scitote quod Dominus Deus vester non eas deleat ante faciem vestram sed sint vobis in foveam ac laqueum et offendiculum ex latere vestro et sudes in oculis vestris donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis ¹⁴en ego hodie ingrediar viam universae terrae et toto animo cognoscetis quod de omnibus verbis quae se Dominus praestaturum nobis esse pollicitus est unum non praeterierit in cassum ¹⁵sicut ergo implevit opere quod promisit et prospera cuncta venerunt sic adducet super vos quicquid malorum comminatus est donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis ¹⁶eo quod praeterieritis pactum Domini Dei vestri quod pepigit vobiscum et servieritis diis alienis et adoraveritis eos cito atque velociter consurget in vos furor Domini et auferemini de terra hac optima quam tradidit vobis

Chapter 24

¹congregavitque Iosue omnes tribus Israhel in Sychem et vocavit maiores natu ac principes et iudices et magistros steteruntque in conspectu Domini ²et ad populum sic locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel trans fluvium habitaverunt patres vestri ab initio Thare pater Abraham et Nahor servieruntque diis alienis ³tuli ergo patrem vestrum Abraham de Mesopotamiae finibus et adduxi eum in terram Chanaan multiplicavique semen eius ⁴et dedi ei Isaac illique rursum dedi Iacob et Esau e quibus Esau dedi montem Seir ad possidendum Iacob vero et filii eius descenderunt in Aegyptum ⁵misique Mosen et Aaron et percussi Aegyptum multis signis atque portentis ⁶eduxique vos et patres vestros de Aegypto et venistis ad mare persecutique sunt Aegyptii patres vestros cum curribus et equitatu usque ad mare Rubrum ⁷clamaverunt autem ad Dominum filii Israhel qui posuit tenebras inter vos et Aegyptios et adduxit super eos mare et operuit illos viderunt oculi vestri cuncta quae in Aegypto fecerim et habitastis in solitudine multo tempore ⁸et introduxi vos ad terram Amorrei qui habitabat trans Iordanem cumque pugnarent contra vos tradidi eos in manus vestras et possedistis terram eorum atque interfecistis illos ⁹surrexit autem Balac filius Sepphor rex Moab et pugnavit contra Israhelem misitque et vocavit Balaam filium Beor ut malediceret vobis ¹⁰et ego nolui audire eum sed e contrario per illum benedixi vobis et liberavi vos de manu eius ¹¹transistisque Iordanem et venistis ad Hiericho pugnaveruntque contra vos viri civitatis eius Amorreus et Ferezeus et Chananeus et Hettheus et Gergeseus et Eveus et Iebuseus et tradidi illos in manus vestras ¹²misique ante vos crabrones et eieci eos de locis suis duos reges Amorreorum non in gladio et arcu tuo ¹³dedique vobis terram in qua non laborastis et urbes quas non aedificastis ut habitaretis in eis vineas et oliveta quae non plantastis ¹⁴nunc ergo timete Dominum et servite ei perfecto corde atque verissimo et auferte deos quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia et in Aegypto ac servite Domino ¹⁵sin autem malum vobis videtur ut Domino serviatis optio vobis datur eligite hodie quod placet cui potissimum servire debeatis utrum diis quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia an diis Amorreorum in quorum terra habitatis ego autem et domus mea serviemus Domino ¹⁶responditque populus et ait absit a nobis ut relinquamus Dominum et serviamus diis alienis ¹⁷Dominus Deus noster ipse eduxit nos et patres nostros de terra Aegypti de domo servitutis fecitque videntibus nobis signa ingentia et custodivit nos in omni via per quam ambulavimus et in cunctis populis per quos transivimus ¹⁸et eiecit universas gentes Amorreum habitatorem terrae quam nos intravimus serviemus igitur Domino quia ipse est Deus noster ¹⁹dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis ²⁰si dimiseritis Dominum et servieritis diis alienis convertet se et adfliget vos atque subvertet postquam vobis praestiterit bona ²¹dixitque populus ad Iosue nequaquam ita ut loqueris erit sed Domino serviemus ²²et Iosue ad populum testes inquit vos estis quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut serviatis ei responderuntque testes ²³nunc ergo ait auferte deos alienos de medio vestrum et inclinate corda vestra ad Dominum Deum Israhel ²⁴dixitque populus ad Iosue Domino Deo nostro serviemus oboedientes praeceptis eius ²⁵percussit igitur Iosue in die illo foedus et proposuit populo praecepta atque iudicia in Sychem ²⁶scripsitque omnia verba haec in volumine legis Dei et tulit lapidem pergrandem posuitque eum subter quercum quae erat in sanctuario Domini ²⁷et dixit ad omnem populum en lapis iste erit vobis in testimonium quod audierit omnia verba Domini quae locutus est vobis ne forte postea negare velitis et mentiri Domino Deo vestro ²⁸dimisitque populum singulos in possessionem suam ²⁹et post haec mortuus est Iosue filius Nun servus Domini centum decem annorum ³⁰sepelieruntque eum in finibus possessionis suae in Thamnathsare quae sita est in monte Ephraim a septentrionali parte montis Gaas ³¹servivitque Israhel Domino cunctis diebus Iosue et seniorum qui longo vixerunt tempore post Iosue et qui noverant omnia opera Domini quae fecerat in Israhel ³²ossa quoque Ioseph quae tulerant filii Israhel de Aegypto sepelierunt in Sychem in parte agri quem emerat Iacob a filiis Emmor patris Sychem centum novellis ovibus et fuit in possessione filiorum Ioseph

Judges

Chapter 1

¹post mortem Iosue consuluerunt filii Israhel Dominum dicentes quis ascendet ante nos contra Chananeum et erit dux belli ²dixitque Dominus Iudas ascendet ecce tradidi terram in manus eius ³et ait Iudas Symeoni fratri suo ascende mecum in sorte mea et pugna contra Chananeum ut et ego pergam tecum in sorte tua et abiit cum eo Symeon ⁴ascenditque Iudas et tradidit Dominus Chananeum ac Ferezeum in manus eorum et percusserunt in Bezec decem milia virorum ⁵inveneruntque Adonibezec in Bezec et pugnaverunt contra eum ac percusserunt Chananeum et Ferezeum ⁶fugit autem Adonibezec quem secuti conprehenderunt caesis summitatibus manuum eius ac pedum ⁷dixitque Adonibezec septuaginta reges amputatis manuum ac pedum summitatibus colligebant sub mensa mea ciborum reliquias sicut feci ita reddidit mihi Deus adduxeruntque eum in Hierusalem et ibi mortuus est ⁸obpugnantes ergo filii Iuda Hierusalem ceperunt eam et percusserunt in ore gladii tradentes cunctam incendio civitatem ⁹et postea descendentes pugnaverunt contra Chananeum qui habitabat in montanis et ad meridiem et in campestribus ¹⁰pergensque Iudas contra Chananeum qui habitabat in Hebron cui nomen fuit antiquitus Cariatharbe percussit Sisai et Ahiman et Tholmai ¹¹atque inde profectus abiit ad habitatores Dabir cuius nomen vetus erat Cariathsepher id est civitas Litterarum ¹²dixitque Chaleb qui percusserit Cariathsepher et vastaverit eam dabo ei Axam filiam meam uxorem ¹³cumque cepisset eam Othonihel filius Cenez frater Chaleb minor dedit ei filiam suam coniugem ¹⁴quam pergentem in itinere monuit vir suus ut peteret a patre suo agrum quae cum suspirasset sedens asino dixit ei Chaleb quid habes ¹⁵at illa respondit da mihi benedictionem quia terram arentem dedisti mihi da et inriguam aquis dedit ergo ei Chaleb inriguum superius et inriguum inferius ¹⁶filii autem Cinei cognati Mosi ascenderunt de civitate Palmarum cum filiis Iuda in desertum sortis eius quod est ad meridiem Arad et habitaverunt cum eo ¹⁷abiit autem Iudas cum Symeone fratre suo et percusserunt simul Chananeum qui habitabat in Sephath et interfecerunt eum vocatumque est nomen urbis Horma id est anathema ¹⁸cepitque Iudas Gazam cum finibus suis et Ascalonem atque Accaron cum terminis suis ¹⁹fuitque Dominus cum Iuda et montana possedit nec potuit delere habitatores vallis quia falcatis curribus abundabant ²⁰dederuntque Chaleb Hebron sicut dixerat Moses qui delevit ex ea tres filios Enach ²¹Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non deleverunt filii Beniamin habitavitque Iebuseus cum filiis Beniamin in Hierusalem usque in praesentem diem ²²domus quoque Ioseph ascendit in Bethel fuitque Dominus cum eis ²³nam cum obsiderent urbem quae prius Luza vocabatur ²⁴viderunt hominem egredientem de civitate dixeruntque ad eum ostende nobis introitum civitatis et faciemus tecum misericordiam ²⁵qui cum ostendisset eis percusserunt urbem in ore gladii hominem autem illum et omnem cognationem eius dimiserunt ²⁶qui dimissus abiit in terram Etthim et aedificavit ibi civitatem vocavitque eam Luzam quae ita appellatur usque in praesentem diem ²⁷Manasses quoque non delevit Bethsan et Thanach cum viculis suis et habitatores Dor et Ieblaam et Mageddo cum viculis suis coepitque Chananeus habitare cum eis ²⁸postquam autem confortatus est Israhel fecit eos tributarios et delere noluit ²⁹Ephraim etiam non interfecit Chananeum qui habitabat in Gazer sed habitavit cum eo ³⁰Zabulon non delevit habitatores Cetron et Naalon sed habitavit Chananeus in medio eius factusque est ei tributarius ³¹Aser quoque non delevit habitatores Achcho et Sidonis Alab et Achazib et Alba et Afec et Roob ³²habitavitque in medio Chananei habitatoris illius terrae nec interfecit eum ³³Nepthali non delevit habitatores Bethsemes et Bethanath et habitavit inter Chananeum habitatorem terrae fueruntque ei Bethsemitae et Bethanitae tributarii ³⁴artavitque Amorreus filios Dan in monte nec dedit eis locum ut ad planiora descenderent ³⁵habitavitque in monte Hares quod interpretatur testaceo in Ahilon et Salabim et adgravata est manus domus Ioseph factusque est ei tributarius ³⁶fuit autem terminus Amorrei ab ascensu Scorpionis Petra et superiora loca

Chapter 2

¹ascenditque angelus Domini de Galgal ad locum Flentium et ait eduxi vos de Aegypto et introduxi in terram pro qua iuravi patribus vestris et pollicitus sum ut non facerem irritum pactum meum vobiscum in sempiternum ²ita dumtaxat ut non feriretis foedus cum habitatoribus terrae huius et aras eorum subverteretis et noluistis audire vocem meam cur hoc fecistis ³quam ob rem nolui delere eos a facie vestra ut habeatis hostes et dii eorum sint vobis in ruinam ⁴cumque loqueretur angelus Domini verba haec ad omnes filios Israhel elevaverunt vocem suam et fleverunt ⁵et vocatum est nomen loci illius Flentium sive Lacrimarum immolaveruntque ibi hostias Domino ⁶dimisit ergo Iosue populum et abierunt filii Israhel unusquisque in possessionem suam ut obtinerent eam ⁷servieruntque Domino cunctis diebus eius et seniorum qui longo post eum vixerunt tempore et noverant omnia opera Domini quae fecerat cum Israhel ⁸mortuus est autem Iosue filius Nun famulus Domini centum et decem annorum ⁹et sepelierunt eum in finibus possessionis suae in Thamnathsare in monte Ephraim a septentrionali plaga montis Gaas ¹⁰omnisque illa generatio congregata est ad patres suos et surrexerunt alii qui non noverant Dominum et opera quae fecerat cum Israhel ¹¹feceruntque filii Israhel malum in conspectu Domini et servierunt Baalim ¹²ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum qui eduxerat eos de terra Aegypti et secuti sunt deos alienos deos quoque populorum qui habitabant in circuitu eorum et adoraverunt eos et ad iracundiam concitaverunt Dominum ¹³dimittentes eum et servientes Baal et Astharoth ¹⁴iratusque Dominus contra Israhel tradidit eos in manibus diripientium qui ceperunt eos et vendiderunt hostibus qui habitabant per gyrum nec potuerunt resistere adversariis suis ¹⁵sed quocumque pergere voluissent manus Domini erat super eos sicut locutus est et iuravit eis et vehementer adflicti sunt ¹⁶suscitavitque Dominus iudices qui liberarent eos de vastantium manibus sed nec illos audire voluerunt ¹⁷fornicantes cum diis alienis et adorantes eos cito deseruerunt viam per quam ingressi fuerant patres eorum et audientes mandata Domini omnia fecere contraria ¹⁸cumque Dominus iudices suscitaret in diebus eorum flectebatur misericordia et audiebat adflictorum gemitus et liberabat eos de caede vastantium ¹⁹postquam autem mortuus esset iudex revertebantur et multo maiora faciebant quam fecerant patres sui sequentes deos alienos et servientes eis et adorantes illos non dimiserunt adinventiones suas et viam durissimam per quam ambulare consueverant ²⁰iratusque est furor Domini in Israhel et ait quia irritum fecit gens ista pactum meum quod pepigeram cum patribus eorum et vocem meam audire contempsit ²¹et ego non delebo gentes quas dimisit Iosue et mortuus est ²²ut in ipsis experiar Israhel utrum custodiant viam Domini et ambulent in ea sicut custodierunt patres eorum an non ²³dimisit ergo Dominus omnes has nationes et cito subvertere noluit nec tradidit in manibus Iosue

Chapter 3

¹hae sunt gentes quas Dominus dereliquit ut erudiret in eis Israhelem et omnes qui non noverant bella Chananeorum ²et postea discerent filii eorum certare cum hostibus et habere consuetudinem proeliandi ³quinque satrapas Philisthinorum omnemque Chananeum et Sidonium atque Eveum qui habitabat in monte Libano de monte Baalhermon usque ad introitum Emath ⁴dimisitque eos ut in ipsis experiretur Israhelem utrum audiret mandata Domini quae praeceperat patribus eorum per manum Mosi an non ⁵itaque filii Israhel habitaverunt in medio Chananei et Hetthei et Amorrei et Ferezei et Evei et Iebusei ⁶et duxerunt uxores filias eorum ipsique filias suas eorum filiis tradiderunt et servierunt diis eorum ⁷feceruntque malum in conspectu Domini et obliti sunt Dei sui servientes Baalim et Astharoth ⁸iratusque Dominus contra Israhel tradidit eos in manus Chusanrasathaim regis Mesopotamiae servieruntque ei octo annis ⁹et clamaverunt ad Dominum qui suscitavit eis salvatorem et liberavit eos Othonihel videlicet filium Cenez fratrem Chaleb minorem ¹⁰fuitque in eo spiritus Domini et iudicavit Israhel egressusque est ad pugnam et tradidit Dominus in manu eius Chusanrasathaim regem Syriae et oppressit eum ¹¹quievitque terra quadraginta annis et mortuus est Othonihel filius Cenez ¹²addiderunt autem filii Israhel facere malum in conspectu Domini qui confortavit adversum eos Eglon regem Moab quia fecerunt malum in conspectu eius ¹³et copulavit ei filios Ammon et Amalech abiitque et percussit Israhel atque possedit urbem Palmarum ¹⁴servieruntque filii Israhel Eglon regi Moab decem et octo annis ¹⁵et postea clamaverunt ad Dominum qui suscitavit eis salvatorem vocabulo Ahoth filium Gera filii Iemini qui utraque manu utebatur pro dextera miseruntque filii Israhel per illum munera Eglon regi Moab ¹⁶qui fecit sibi gladium ancipitem habentem in medio capulum longitudinis palmae manus et accinctus est eo subter sagum in dextro femore ¹⁷obtulitque munera Eglon regi Moab erat autem Eglon crassus nimis ¹⁸cumque obtulisset ei munera prosecutus est socios qui cum eo venerant ¹⁹et reversus de Galgalis ubi erant idola dixit ad regem verbum secretum habeo ad te o rex et ille imperavit silentium egressisque omnibus qui circa eum erant ²⁰ingressus est Ahoth ad eum sedebat autem in aestivo cenaculo solus dixitque verbum Dei habeo ad te qui statim surrexit de throno ²¹extenditque Ahoth manum sinistram et tulit sicam de dextro femore suo infixitque eam in ventre eius ²²tam valide ut capulus ferrum sequeretur in vulnere ac pinguissimo adipe stringeretur nec eduxit gladium sed ita ut percusserat reliquit in corpore statimque per secreta naturae alvi stercora proruperunt ²³Ahoth autem clausis diligentissime ostiis cenaculi et obfirmatis sera ²⁴per posticam egressus est servique regis ingressi viderunt clausas fores cenaculi atque dixerunt forsitan purgat alvum in aestivo cubiculo ²⁵expectantesque diu donec erubescerent et videntes quod nullus aperiret tulerunt clavem et aperientes invenerunt dominum suum iacentem in terra mortuum ²⁶Ahoth autem dum illi turbarentur effugit et pertransiit locum Idolorum unde reversus fuerat venitque in Seirath ²⁷et statim insonuit bucina in monte Ephraim descenderuntque cum eo filii Israhel ipso in fronte gradiente ²⁸qui dixit ad eos sequimini me tradidit enim Dominus inimicos nostros Moabitas in manus nostras descenderuntque post eum et occupaverunt vada Iordanis quae transmittunt in Moab et non dimiserunt transire quemquam ²⁹sed percusserunt Moabitas in tempore illo circiter decem milia omnes robustos et fortes viros nullus eorum evadere potuit ³⁰humiliatusque est Moab die illo sub manu Israhel et quievit terra octoginta annis ³¹post hunc fuit Samgar filius Anath qui percussit de Philisthim sescentos viros vomere et ipse quoque defendit Israhel

Chapter 4

¹addideruntque filii Israhel facere malum in conspectu Domini post mortem Ahoth ²et tradidit illos Dominus in manu Iabin regis Chanaan qui regnavit in Asor habuitque ducem exercitus sui nomine Sisaram ipse autem habitabat in Aroseth gentium ³clamaveruntque filii Israhel ad Dominum nongentos enim habebat falcatos currus et per viginti annos vehementer oppresserat eos ⁴erat autem Debbora prophetis uxor Lapidoth quae iudicabat populum in illo tempore ⁵et sedebat sub palma quae nomine illius vocabatur inter Rama et Bethel in monte Ephraim ascendebantque ad eam filii Israhel in omne iudicium ⁶quae misit et vocavit Barac filium Abinoem de Cedes Nepthalim dixitque ad eum praecepit tibi Dominus Deus Israhel vade et duc exercitum in montem Thabor tollesque tecum decem milia pugnatorum de filiis Nepthalim et de filiis Zabulon ⁷ego autem ducam ad te in loco torrentis Cison Sisaram principem exercitus Iabin et currus eius atque omnem multitudinem et tradam eos in manu tua ⁸dixitque ad eam Barac si venis mecum vadam si nolueris venire non pergam ⁹quae dixit ad eum ibo quidem tecum sed in hac vice tibi victoria non reputabitur quia in manu mulieris tradetur Sisara surrexit itaque Debbora et perrexit cum Barac in Cedes ¹⁰qui accitis Zabulon et Nepthalim ascendit cum decem milibus pugnatorum habens Debboram in comitatu suo ¹¹Aber autem Cineus recesserat quondam a ceteris Cineis fratribus suis filiis Obab cognati Mosi et tetenderat tabernacula usque ad vallem quae vocatur Sennim et erat iuxta Cedes ¹²nuntiatumque est Sisarae quod ascendisset Barac filius Abinoem in montem Thabor ¹³et congregavit nongentos falcatos currus omnemque exercitum de Aroseth gentium ad torrentem Cison ¹⁴dixitque Debbora ad Barac surge haec est enim dies in qua tradidit Dominus Sisaram in manus tuas en ipse ductor est tuus descendit itaque Barac de monte Thabor et decem milia pugnatorum cum eo ¹⁵perterruitque Dominus Sisaram et omnes currus eius universamque multitudinem in ore gladii ad conspectum Barac in tantum ut Sisara de curru desiliens pedibus fugeret ¹⁶et Barac persequeretur fugientes currus et exercitum usque ad Aroseth gentium et omnis hostium multitudo usque ad internicionem caderet ¹⁷Sisara autem fugiens pervenit ad tentorium Iahel uxoris Aber Cinei erat enim pax inter Iabin regem Asor et domum Aber Cinei ¹⁸egressa igitur Iahel in occursum Sisarae dixit ad eum intra ad me domine mi intra ne timeas qui ingressus tabernaculum eius et opertus ab ea pallio ¹⁹dixit ad eam da mihi obsecro paululum aquae quia valde sitio quae aperuit utrem lactis et dedit ei bibere et operuit illum ²⁰dixitque Sisara ad eam sta ante ostium tabernaculi et cum venerit aliquis interrogans te et dicens numquid hic est aliquis respondebis nullus est ²¹tulit itaque Iahel uxor Aber clavum tabernaculi adsumens pariter malleum et ingressa abscondite et cum silentio posuit supra tempus capitis eius clavum percussumque malleo defixit in cerebrum usque ad terram qui soporem morti socians defecit et mortuus est ²²et ecce Barac sequens Sisaram veniebat egressaque Iahel in occursum eius dixit ei veni et ostendam tibi virum quem quaeris qui cum intrasset ad eam vidit Sisaram iacentem mortuum et clavum infixum in tempore eius ²³humiliavit ergo Deus in die illo Iabin regem Chanaan coram filiis Israhel ²⁴qui crescebant cotidie et forti manu opprimebant Iabin regem Chanaan donec delerent eum

Chapter 5

¹cecineruntque Debbora et Barac filius Abinoem in die illo dicentes ²qui sponte obtulistis de Israhel animas vestras ad periculum benedicite Domino ³audite reges percipite auribus principes ego sum ego sum quae Domino canam psallam Domino Deo Israhel ⁴Domine cum exires de Seir et transires per regiones Edom terra mota est caelique ac nubes stillaverunt aquis ⁵montes fluxerunt a facie Domini et Sinai a facie Domini Dei Israhel ⁶in diebus Samgar filii Anath in diebus Iahel quieverunt semitae et qui ingrediebantur per eas ambulaverunt per calles devios ⁷cessaverunt fortes in Israhel et quieverunt donec surgeret Debbora surgeret mater in Israhel ⁸nova bella elegit Dominus et portas hostium ipse subvertit clypeus et hasta si apparuerint in quadraginta milibus Israhel ⁹cor meum diligit principes Israhel qui propria voluntate obtulistis vos discrimini benedicite Domino ¹⁰qui ascenditis super nitentes asinos et sedetis in iudicio et ambulatis in via loquimini ¹¹ubi conlisi sunt currus et hostium est suffocatus exercitus ibi narrentur iustitiae Domini et clementia in fortes Israhel tunc descendit populus Domini ad portas et obtinuit principatum ¹²surge surge Debbora surge surge et loquere canticum surge Barac et adprehende captivos tuos fili Abinoem ¹³salvatae sunt reliquiae populi Dominus in fortibus dimicavit ¹⁴ex Ephraim delevit eos in Amalech et post eum ex Beniamin in populos tuos o Amalech de Machir principes descenderunt et de Zabulon qui exercitum ducerent ad bellandum ¹⁵duces Isachar fuere cum Debbora et Barac vestigia sunt secuti qui quasi in praeceps ac baratrum se discrimini dedit diviso contra se Ruben magnanimorum repperta contentio est ¹⁶quare habitas inter duos terminos ut audias sibilos gregum diviso contra se Ruben magnanimorum repperta contentio est ¹⁷Galaad trans Iordanem quiescebat et Dan vacabat navibus Aser habitabat in litore maris et in portibus morabatur ¹⁸Zabulon vero et Nepthalim obtulerunt animas suas morti in regione Merome ¹⁹venerunt reges et pugnaverunt pugnaverunt reges Chanaan in Thanach iuxta aquas Mageddo et tamen nihil tulere praedantes ²⁰de caelo dimicatum est contra eos stellae manentes in ordine et cursu suo adversum Sisaram pugnaverunt ²¹torrens Cison traxit cadavera eorum torrens Cadumim torrens Cison conculca anima mea robustos ²²ungulae equorum ceciderunt fugientibus impetu et per praeceps ruentibus fortissimis hostium ²³maledicite terrae Meroz dixit angelus Domini maledicite habitatoribus eius quia non venerunt ad auxilium Domini in adiutorium fortissimorum eius ²⁴benedicta inter mulieres Iahel uxor Aber Cinei benedicatur in tabernaculo suo ²⁵aquam petenti lac dedit et in fiala principum obtulit butyrum ²⁶sinistram manum misit ad clavum et dexteram ad fabrorum malleos percussitque Sisaram quaerens in capite vulneri locum et tempus valide perforans ²⁷inter pedes eius ruit defecit et mortuus est ante pedes illius volvebatur et iacebat exanimis et miserabilis ²⁸per fenestram prospiciens ululabat mater eius et de cenaculo loquebatur cur moratur regredi currus eius quare tardaverunt pedes quadrigarum illius ²⁹una sapientior ceteris uxoribus eius haec socrui verba respondit ³⁰forsitan nunc dividit spolia et pulcherrima feminarum eligitur ei vestes diversorum colorum Sisarae traduntur in praedam et supellex varia ad ornanda colla congeritur ³¹sic pereant omnes inimici tui Domine qui autem diligunt te sicut sol in ortu suo splendet ita rutilent ³²quievitque terra per quadraginta annos

Chapter 6

¹fecerunt autem filii Israhel malum in conspectu Domini qui tradidit eos in manu Madian septem annis ²et oppressi sunt valde ab eis feceruntque sibi antra et speluncas in montibus et munitissima ad repugnandum loca ³cumque sevisset Israhel ascendebat Madian et Amalech et ceteri orientalium nationum ⁴et apud eos figentes tentoria sicut erant in herbis cuncta vastabant usque ad introitum Gazae nihilque omnino ad vitam pertinens relinquebant in Israhel non oves non boves non asinos ⁵ipsi enim et universi greges eorum veniebant cum tabernaculis et instar lucustarum universa conplebant innumera multitudo hominum et camelorum quicquid tetigerant devastantes ⁶humiliatusque est Israhel valde in conspectu Madian ⁷et clamavit ad Dominum postulans auxilium contra Madianitas ⁸qui misit ad eos virum prophetam et locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel ego vos feci conscendere de Aegypto et eduxi de domo servitutis ⁹et liberavi de manu Aegyptiorum et omnium inimicorum qui adfligebant vos eiecique eos ad introitum vestrum et tradidi vobis terram eorum ¹⁰et dixi ego Dominus Deus vester ne timeatis deos Amorreorum in quorum terra habitatis et noluistis audire vocem meam ¹¹venit autem angelus Domini et sedit sub quercu quae erat in Ephra et pertinebat ad Ioas patrem familiae Ezri cumque Gedeon filius eius excuteret atque purgaret frumenta in torculari ut fugeret Madian ¹²apparuit ei et ait Dominus tecum virorum fortissime ¹³dixitque ei Gedeon obsecro Domine si Dominus nobiscum est cur adprehenderunt nos haec omnia ubi sunt mirabilia eius quae narraverunt patres nostri atque dixerunt de Aegypto eduxit nos Dominus nunc autem dereliquit nos et tradidit in manibus Madian ¹⁴respexitque ad eum Dominus et ait vade in hac fortitudine tua et liberabis Israhel de manu Madian scito quod miserim te ¹⁵qui respondens ait obsecro Domine mi in quo liberabo Israhel ecce familia mea infima est in Manasse et ego minimus in domo patris mei ¹⁶dixitque ei Dominus ego ero tecum et percuties Madian quasi unum virum ¹⁷et ille si inveni inquit gratiam coram te da mihi signum quod tu sis qui loquaris ad me ¹⁸ne recedas hinc donec revertar ad te portans sacrificium et offerens tibi qui respondit ego praestolabor adventum tuum ¹⁹ingressus est itaque Gedeon et coxit hedum et de farinae modio azymos panes carnesque ponens in canistro et ius carnium mittens in ollam tulit omnia sub quercum et obtulit ei ²⁰cui dixit angelus Domini tolle carnes et panes azymos et pone super petram illam et ius desuper funde cumque fecisset ita ²¹extendit angelus Domini summitatem virgae quam tenebat in manu et tetigit carnes et azymos panes ascenditque ignis de petra et carnes azymosque consumpsit angelus autem Domini evanuit ex oculis eius ²²vidensque Gedeon quod esset angelus Domini ait heu mihi Domine Deus quia vidi angelum Domini facie ad faciem ²³dixitque ei Dominus pax tecum ne timeas non morieris ²⁴aedificavit ergo ibi Gedeon altare Domino vocavitque illud Domini pax usque in praesentem diem cum adhuc esset in Ephra quae est familiae Ezri ²⁵nocte illa dixit Dominus ad eum tolle taurum patris tui et alterum taurum annorum septem destruesque aram Baal quae est patris tui et nemus quod circa aram est succide ²⁶et aedificabis altare Domino Deo tuo in summitate petrae huius super quam sacrificium ante posuisti tollesque taurum secundum et offeres holocaustum super lignorum struem quae de nemore succideris ²⁷adsumptis igitur Gedeon decem viris de servis suis fecit sicut praeceperat Dominus timens autem domum patris sui et homines illius civitatis per diem facere noluit sed omnia nocte conplevit ²⁸cumque surrexissent viri oppidi eius mane viderunt destructam aram Baal lucumque succisum et taurum alterum inpositum super altare quod tunc aedificatum erat ²⁹dixeruntque ad invicem quis hoc fecit cumque perquirerent auctorem facti dictum est Gedeon filius Ioas fecit haec omnia ³⁰et dixerunt ad Ioas produc filium tuum ut moriatur quia destruxit aram Baal et succidit nemus ³¹quibus ille respondit numquid ultores estis Baal et pugnatis pro eo qui adversarius eius est moriatur antequam lux crastina veniat si deus est vindicet se de eo qui suffodit aram eius ³²ex illo die vocatus est Gedeon Hierobbaal eo quod dixisset Ioas ulciscatur se de eo Baal qui suffodit altare eius ³³igitur omnis Madian et Amalech et orientales populi congregati sunt simul et transeuntes Iordanem castrametati sunt in valle Iezrahel ³⁴spiritus autem Domini induit Gedeon qui clangens bucina convocavit domum Abiezer ut sequeretur ³⁵misitque nuntios in universum Manassen qui et ipse secutus est eum et alios nuntios in Aser et Zabulon et Nepthalim qui occurrerunt ei ³⁶dixitque Gedeon ad Dominum si salvum facis per manum meam Israhel sicut locutus es ³⁷ponam vellus hoc lanae in area si ros in solo vellere fuerit et in omni terra siccitas sciam quod per manum meam sicut locutus es liberabis Israhel ³⁸factumque est ita et de nocte consurgens expresso vellere concam rore conplevit ³⁹dixitque rursus ad Dominum ne irascatur furor tuus contra me si adhuc semel temptavero signum quaerens in vellere oro ut solum vellus siccum sit et omnis terra rore madens ⁴⁰fecitque Dominus nocte illa ut postulaverat et fuit siccitas in solo vellere et ros in omni terra

Chapter 7

¹igitur Hierobbaal qui est et Gedeon de nocte consurgens et omnis populus cum eo venit ad fontem qui vocatur Arad erant autem castra Madian in valle ad septentrionalem plagam collis Excelsi ²dixitque Dominus ad Gedeon multus tecum est populus nec tradetur Madian in manus eius ne glorietur contra me Israhel et dicat meis viribus liberatus sum ³loquere ad populum et cunctis audientibus praedica qui formidolosus et timidus est revertatur recesseruntque de monte Galaad et reversa sunt ex populo viginti duo milia virorum et tantum decem milia remanserunt ⁴dixitque Dominus ad Gedeon adhuc populus multus est duc eos ad aquas et ibi probabo illos et de quo dixero tibi ut tecum vadat ipse pergat quem ire prohibuero revertatur ⁵cumque descendisset populus ad aquas dixit Dominus ad Gedeon qui lingua lambuerint aquas sicut solent canes lambere separabis eos seorsum qui autem curvatis genibus biberint in altera parte erunt ⁶fuit itaque numerus eorum qui manu ad os proiciente aquas lambuerant trecenti viri omnis autem reliqua multitudo flexo poplite biberat ⁷et ait Dominus ad Gedeon in trecentis viris qui lambuerunt aquas liberabo vos et tradam Madian in manu tua omnis autem reliqua multitudo revertatur in locum suum ⁸sumptis itaque pro numero cibariis et tubis omnem reliquam multitudinem abire praecepit ad tabernacula sua et ipse cum trecentis viris se certamini dedit castra autem Madian erant subter in valle ⁹eadem nocte dixit Dominus ad eum surge et descende in castra quia tradidi eos in manu tua ¹⁰sin autem solus ire formidas descendat tecum Phara puer tuus ¹¹et cum audieris quid loquantur tunc confortabuntur manus tuae et securior ad hostium castra descendes descendit ergo ipse et Phara puer eius in partem castrorum ubi erant armatorum vigiliae ¹²Madian autem et Amalech et omnes orientales populi fusi iacebant in valle ut lucustarum multitudo cameli quoque innumerabiles erant sicut harena quae iacet in litoribus maris ¹³cumque venisset Gedeon narrabat aliquis somnium proximo suo et in hunc modum referebat quod viderat vidi somnium et videbatur mihi quasi subcinericius panis ex hordeo volvi et in Madian castra descendere cumque pervenisset ad tabernaculum percussit illud atque subvertit et terrae funditus coaequavit ¹⁴respondit is cui loquebatur non est hoc aliud nisi gladius Gedeonis filii Ioas viri Israhelitae tradidit Deus in manu eius Madian et omnia castra eius ¹⁵cumque audisset Gedeon somnium et interpretationem eius adoravit et reversus ad castra Israhel ait surgite tradidit enim Dominus in manus nostras castra Madian ¹⁶divisitque trecentos viros in tres partes et dedit tubas in manibus eorum lagoenasque vacuas ac lampadas in medio lagoenarum ¹⁷et dixit ad eos quod me facere videritis hoc facite ingrediar partem castrorum et quod fecero sectamini ¹⁸quando personaverit tuba in manu mea vos quoque per castrorum circuitum clangite et conclamate Domino et Gedeoni ¹⁹ingressusque est Gedeon et trecenti viri qui erant cum eo in parte castrorum incipientibus vigiliis noctis mediae et custodibus suscitatis coeperunt bucinis clangere et conplodere inter se lagoenas ²⁰cumque per gyrum castrorum in tribus personarent locis et hydrias confregissent tenuerunt sinistris manibus lampadas et dextris sonantes tubas clamaveruntque gladius Domini et Gedeonis ²¹stantes singuli in loco suo per circuitum castrorum hostilium omnia itaque castra turbata sunt et vociferantes ululantesque fugerunt ²²et nihilominus insistebant trecenti viri bucinis personantes inmisitque Dominus gladium in omnibus castris et mutua se caede truncabant ²³fugientes usque Bethseta et crepidinem Abelmeula in Tebbath conclamantes autem viri Israhel de Nepthali et Aser et omni Manasse persequebantur Madian ²⁴misitque Gedeon nuntios in omnem montem Ephraim dicens descendite in occursum Madian et occupate aquas usque Bethbera atque Iordanem clamavitque omnis Ephraim et praeoccupavit aquas atque Iordanem usque Bethbera ²⁵adprehensosque duos viros Madian Oreb et Zeb interfecit Oreb in petra Oreb Zeb vero in torculari Zeb et persecuti sunt Madian capita Oreb et Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta Iordanis

Chapter 8

¹dixeruntque ad eum viri Ephraim quid est hoc quod facere voluisti ut non nos vocares cum ad pugnam pergeres contra Madian iurgantes fortiter et prope vim inferentes ²quibus ille respondit quid enim tale facere potui quale vos fecistis nonne melior est racemus Ephraim vindemiis Abiezer ³in manus vestras tradidit Dominus principes Madian Oreb et Zeb quid tale facere potui quale vos fecistis quod cum locutus esset requievit spiritus eorum quo tumebant contra eum ⁴cumque venisset Gedeon ad Iordanem transivit eum cum trecentis viris qui secum erant et prae lassitudine fugientes persequi non poterant ⁵dixitque ad viros Soccoth date obsecro panes populo qui mecum est quia valde defecerunt ut possimus persequi Zebee et Salmana reges Madian ⁶responderunt principes Soccoth forsitan palmae manuum Zebee et Salmana in manu tua sunt et idcirco postulas ut demus exercitui tuo panes ⁷quibus ille ait cum ergo tradiderit Dominus Zebee et Salmana in manus meas conteram carnes vestras cum spinis tribulisque deserti ⁸et inde conscendens venit in Phanuhel locutusque est ad viros eius loci similia cui et illi responderunt sicut responderant viri Soccoth ⁹dixit itaque et eis cum reversus fuero victor in pace destruam turrem hanc ¹⁰Zebee autem et Salmana requiescebant cum omni exercitu suo quindecim milia enim viri remanserant ex omnibus turmis orientalium populorum caesis centum viginti milibus bellatorum et educentium gladium ¹¹ascendensque Gedeon per viam eorum qui in tabernaculis morabantur ad orientalem partem Nobee et Iecbaa percussit castra hostium qui securi erant et nihil adversi suspicabantur ¹²fugeruntque Zebee et Salmana quos persequens Gedeon conprehendit turbato omni exercitu eorum ¹³revertensque de bello ante solis ortum ¹⁴adprehendit puerum de viris Soccoth interrogavitque eum nomina principum et seniorum Soccoth et descripsit septuaginta septem viros ¹⁵venitque ad Soccoth et dixit eis en Zebee et Salmana super quibus exprobrastis mihi dicentes forsitan manus Zebee et Salmana in manibus tuis sunt et idcirco postulas ut demus viris qui lassi sunt et defecerunt panes ¹⁶tulit ergo seniores civitatis et spinas deserti ac tribulos et contrivit cum eis atque comminuit viros Soccoth ¹⁷turrem quoque Phanuhel subvertit occisis habitatoribus civitatis ¹⁸dixitque ad Zebee et Salmana quales fuerunt viri quos occidistis in Thabor qui responderunt similes tui et unus ex eis quasi filius regis ¹⁹quibus ille ait fratres mei fuerunt filii matris meae vivit Dominus si servassetis eos non vos occiderem ²⁰dixitque Ietther primogenito suo surge et interfice eos qui non eduxit gladium timebat enim quia adhuc puer erat ²¹dixeruntque Zebee et Salmana tu surge et inrue in nos quia iuxta aetatem robur est hominis surrexit Gedeon et interfecit Zebee et Salmana et tulit ornamenta ac bullas quibus colla regalium camelorum decorari solent ²²dixeruntque omnes viri Israhel ad Gedeon dominare nostri tu et filius tuus et filius filii tui quia liberasti nos de manu Madian ²³quibus ille ait non dominabor vestri nec dominabitur in vos filius meus sed dominabitur Dominus ²⁴dixitque ad eos unam petitionem postulo a vobis date mihi inaures ex praeda vestra inaures enim aureas Ismahelitae habere consuerant ²⁵qui responderunt libentissime dabimus expandentesque super terram pallium proiecerunt in eo inaures de praeda ²⁶et fuit pondus postulatarum inaurium mille septingenti auri sicli absque ornamentis et monilibus et veste purpurea quibus Madian reges uti soliti erant et praeter torques aureos camelorum ²⁷fecitque ex eo Gedeon ephod et posuit illud in civitate sua Ephra fornicatusque est omnis Israhel in eo et factum est Gedeoni et omni domui eius in ruinam ²⁸humiliatus est autem Madian coram filiis Israhel nec potuerunt ultra elevare cervices sed quievit terra per quadraginta annos quibus praefuit Gedeon ²⁹abiit itaque Hierobbaal filius Ioas et habitavit in domo sua ³⁰habuitque septuaginta filios qui egressi sunt de femore eius eo quod plures haberet uxores ³¹concubina autem illius quam habebat in Sychem genuit ei filium nomine Abimelech ³²mortuusque est Gedeon filius Ioas in senectute bona et sepultus in sepulchro Ioas patris sui in Ephra de familia Ezri ³³postquam autem mortuus est Gedeon aversi sunt filii Israhel et fornicati cum Baalim percusseruntque cum Baal foedus ut esset eis in deum ³⁴nec recordati sunt Domini Dei sui qui eruit eos de manu omnium inimicorum suorum per circuitum ³⁵nec fecerunt misericordiam cum domo Hierobbaal Gedeon iuxta omnia bona quae fecerat Israheli

Chapter 9

¹abiit autem Abimelech filius Hierobbaal in Sychem ad fratres matris suae et locutus est ad eos et ad omnem cognationem domus patris matris suae dicens ²loquimini ad omnes viros Sychem quid vobis est melius ut dominentur vestri septuaginta viri omnes filii Hierobbaal an ut dominetur vobis unus vir simulque considerate quia os vestrum et caro vestra sum ³locutique sunt fratres matris eius de eo ad omnes viros Sychem universos sermones istos et inclinaverunt cor eorum post Abimelech dicentes frater noster est ⁴dederuntque illi septuaginta pondo argenti de fano Baalbrith qui conduxit sibi ex eo viros inopes et vagos secutique sunt eum ⁵et venit in domum patris sui Ephra et occidit fratres suos filios Hierobbaal septuaginta viros super lapidem unum remansitque Ioatham filius Hierobbaal minimus et absconditus est ⁶congregati sunt autem omnes viri Sychem et universae familiae urbis Mello abieruntque et constituerunt regem Abimelech iuxta quercum quae stabat in Sychem ⁷quod cum nuntiatum esset Ioatham ivit et stetit in vertice montis Garizim elevataque voce clamavit et dixit audite me viri Sychem ita audiat vos Deus ⁸ierunt ligna ut unguerent super se regem dixeruntque olivae impera nobis ⁹quae respondit numquid possum deserere pinguedinem meam qua et dii utuntur et homines et venire ut inter ligna promovear ¹⁰dixeruntque ligna ad arborem ficum veni et super nos regnum accipe ¹¹quae respondit eis numquid possum deserere dulcedinem meam fructusque suavissimos et ire ut inter cetera ligna commovear ¹²locuta sunt quoque ligna ad vitem veni et impera nobis ¹³quae respondit numquid possum deserere vinum meum quod laetificat Deum et homines et inter ligna cetera commoveri ¹⁴dixeruntque omnia ligna ad ramnum veni et impera super nos ¹⁵quae respondit eis si vere me regem vobis constituitis venite et sub mea umbra requiescite sin autem non vultis egrediatur ignis de ramno et devoret cedros Libani ¹⁶nunc igitur si recte et absque peccato constituistis super vos regem Abimelech et bene egistis cum Hierobbaal et cum domo eius et reddidistis vicem beneficiis eius qui pugnavit pro vobis ¹⁷et animam suam dedit periculis ut erueret vos de manu Madian ¹⁸qui nunc surrexistis contra domum patris mei et interfecistis filios eius septuaginta viros super unum lapidem et constituistis regem Abimelech filium ancillae eius super habitatores Sychem eo quod frater vester sit ¹⁹si ergo recte et absque vitio egistis cum Hierobbaal et domo eius hodie laetamini in Abimelech et ille laetetur in vobis ²⁰sin autem perverse egrediatur ignis ex eo et consumat habitatores Sychem et oppidum Mello egrediaturque ignis de viris Sychem et de oppido Mello et devoret Abimelech ²¹quae cum dixisset fugit et abiit in Bera habitavitque ibi metu Abimelech fratris sui ²²regnavit itaque Abimelech super Israhel tribus annis ²³misitque Deus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sychem qui coeperunt eum detestari ²⁴et scelus interfectionis septuaginta filiorum Hierobbaal et effusionem sanguinis eorum conferre in Abimelech fratrem suum et in ceteros Sycimarum principes qui eum adiuverant ²⁵posueruntque insidias adversum eum in montium summitate et dum illius praestolantur adventum exercebant latrocinia agentes praedas de praetereuntibus nuntiatumque est Abimelech ²⁶venit autem Gaal filius Obed cum fratribus suis et transivit in Sycimam ad cuius adventum erecti habitatores Sychem ²⁷egressi sunt in agros vastantes vineas uvasque calcantes et factis cantantium choris ingressi sunt fanum dei sui et inter epulas et pocula maledicebant Abimelech ²⁸clamante Gaal filio Obed quis est Abimelech et quae est Sychem ut serviamus ei numquid non est filius Hierobbaal et constituit principem Zebul servum suum super viros Emmor patris Sychem cur igitur servimus ei ²⁹utinam daret aliquis populum istum sub manu mea ut auferrem de medio Abimelech dictumque est Abimelech congrega exercitus multitudinem et veni ³⁰Zebul enim princeps civitatis auditis sermonibus Gaal filii Obed iratus est valde ³¹et misit clam ad Abimelech nuntios dicens ecce Gaal filius Obed venit in Sycimam cum fratribus suis et obpugnat adversum te civitatem ³²surge itaque nocte cum populo qui tecum est et latita in agro ³³et primo mane oriente sole inrue super civitatem illo autem egrediente adversum te cum populo suo fac ei quod potueris ³⁴surrexit itaque Abimelech cum omni exercitu suo nocte et tetendit insidias iuxta Sycimam in quattuor locis ³⁵egressusque est Gaal filius Obed et stetit in introitu portae civitatis surrexit autem Abimelech et omnis exercitus cum eo de insidiarum loco ³⁶cumque vidisset populum Gaal dixit ad Zebul ecce de montibus multitudo descendit cui ille respondit umbras montium vides quasi hominum capita et hoc errore deciperis ³⁷rursumque Gaal ait ecce populus de umbilico terrae descendit et unus cuneus venit per viam quae respicit quercum ³⁸cui dixit Zebul ubi est nunc os tuum quo loquebaris quis est Abimelech ut serviamus ei nonne iste est populus quem despiciebas egredere et pugna contra eum ³⁹abiit ergo Gaal spectante Sycimarum populo et pugnavit contra Abimelech ⁴⁰qui persecutus est eum fugientem et in urbem conpulit cecideruntque ex parte eius plurimi usque ad portam civitatis ⁴¹et Abimelech sedit in Ruma Zebul autem Gaal et socios eius expulit de urbe nec in ea passus est commorari ⁴²sequenti ergo die egressus est populus in campum quod cum nuntiatum esset Abimelech ⁴³tulit exercitum suum et divisit in tres turmas tendens insidias in agris vidensque quod egrederetur populus de civitate surrexit et inruit in eos ⁴⁴cum cuneo suo obpugnans et obsidens civitatem duae autem turmae palantes per campum adversarios sequebantur ⁴⁵porro Abimelech omni illo die obpugnabat urbem quam cepit interfectis habitatoribus eius ipsaque destructa ita ut sal in ea dispergeret ⁴⁶quod cum audissent qui habitabant in turre Sycimorum ingressi sunt fanum dei sui Berith ubi foedus cum eo pepigerant et ex eo locus nomen acceperat qui erat valde munitus ⁴⁷Abimelech quoque audiens viros turris Sycimorum pariter conglobatos ⁴⁸ascendit in montem Selmon cum omni populo suo et arrepta securi praecidit arboris ramum inpositumque ferens umero dixit ad socios quod me vidistis facere cito facite ⁴⁹igitur certatim ramos de arboribus praecidentes sequebantur ducem quos circumdantes praesidio succenderunt atque ita factum est ut fumo et igne mille hominum necarentur viri pariter ac mulieres habitatorum turris Sychem ⁵⁰Abimelech autem inde proficiscens venit ad oppidum Thebes quod circumdans obsidebat exercitu ⁵¹erat autem turris excelsa in media civitate ad quam confugerant viri simul ac mulieres et omnes principes civitatis clausa firmissime ianua et super turris tectum stantes per propugnacula ⁵²accedensque Abimelech iuxta turrem pugnabat fortiter et adpropinquans ostio ignem subponere nitebatur ⁵³et ecce una mulier fragmen molae desuper iaciens inlisit capiti Abimelech et confregit cerebrum eius ⁵⁴qui vocavit cito armigerum suum et ait ad eum evagina gladium tuum et percute me ne forte dicatur quod a femina interfectus sim qui iussa perficiens interfecit eum ⁵⁵illoque mortuo omnes qui cum eo erant de Israhel reversi sunt in sedes suas ⁵⁶et reddidit Deus malum quod fecerat Abimelech contra patrem suum interfectis septuaginta fratribus suis ⁵⁷Sycimitis quoque quod operati erant retributum est et venit super eos maledictio Ioatham filii Hierobbaal

Chapter 10

¹post Abimelech surrexit dux in Israhel Thola filius Phoa patrui Abimelech vir de Isachar qui habitavit in Sanir montis Ephraim ²et iudicavit Israhel viginti et tribus annis mortuusque ac sepultus est in Sanir ³huic successit Iair Galaadites qui iudicavit Israhel per viginti et duos annos ⁴habens triginta filios sedentes super triginta pullos asinarum et principes triginta civitatum quae ex nomine eius appellatae sunt Avothiair id est oppida Iair usque in praesentem diem in terra Galaad ⁵mortuusque est Iair ac sepultus in loco cui est vocabulum Camon ⁶filii autem Israhel peccatis veteribus iungentes nova fecerunt malum in conspectu Domini et servierunt idolis Baalim et Astharoth et diis Syriae ac Sidonis et Moab et filiorum Ammon et Philisthim dimiseruntque Dominum et non colebant eum ⁷contra quos iratus tradidit eos in manu Philisthim et filiorum Ammon ⁸adflictique sunt et vehementer oppressi per annos decem et octo omnes qui habitabant trans Iordanem in terra Amorrei quae est in Galaad ⁹in tantum ut filii Ammon Iordane transmisso vastarent Iudam et Beniamin et Ephraim adflictusque est Israhel nimis ¹⁰et clamantes ad Dominum dixerunt peccavimus tibi quia dereliquimus Deum nostrum et servivimus Baalim ¹¹quibus locutus est Dominus numquid non Aegyptii et Amorrei filiique Ammon et Philisthim ¹²Sidonii quoque et Amalech et Chanaan oppresserunt vos et clamastis ad me et erui vos de manu eorum ¹³et tamen reliquistis me et coluistis deos alienos idcirco non addam ut ultra vos liberem ¹⁴ite et invocate deos quos elegistis ipsi vos liberent in tempore angustiae ¹⁵dixeruntque filii Israhel ad Dominum peccavimus redde tu nobis quicquid tibi placet tantum nunc libera nos ¹⁶quae dicentes omnia de finibus suis alienorum deorum idola proiecerunt et servierunt Deo qui doluit super miseriis eorum ¹⁷itaque filii Ammon conclamantes in Galaad fixere tentoria contra quos congregati filii Israhel in Maspha castrametati sunt ¹⁸dixeruntque principes Galaad singuli ad proximos suos qui primus e nobis contra filios Ammon coeperit dimicare erit dux populi Galaad

Chapter 11

¹fuit illo tempore Iepthae Galaadites vir fortissimus atque pugnator filius meretricis mulieris qui natus est de Galaad ²habuit autem Galaad uxorem de qua suscepit filios qui postquam creverant eiecerunt Iepthae dicentes heres in domo patris nostri esse non poteris quia de altera matre generatus es ³quos ille fugiens atque devitans habitavit in terra Tob congregatique sunt ad eum viri inopes et latrocinantes et quasi principem sequebantur ⁴in illis diebus pugnabant filii Ammon contra Israhel ⁵quibus acriter instantibus perrexerunt maiores natu de Galaad ut tollerent in auxilium sui Iepthae de terra Tob ⁶dixeruntque ad eum veni et esto princeps noster et pugna contra filios Ammon ⁷quibus ille respondit nonne vos estis qui odistis me et eiecistis de domo patris mei et nunc venistis ad me necessitate conpulsi ⁸dixeruntque principes Galaad ad Iepthae ob hanc igitur causam nunc ad te venimus ut proficiscaris nobiscum et pugnes contra filios Ammon sisque dux omnium qui habitant in Galaad ⁹Iepthae quoque dixit eis si vere venistis ad me ut pugnem pro vobis contra filios Ammon tradideritque eos Dominus in manus meas ego ero princeps vester ¹⁰qui responderunt ei Dominus qui haec audit ipse mediator ac testis est quod nostra promissa faciamus ¹¹abiit itaque Iepthae cum principibus Galaad fecitque eum omnis populus principem sui locutusque est Iepthae omnes sermones suos coram Domino in Maspha ¹²et misit nuntios ad regem filiorum Ammon qui ex persona sua dicerent quid mihi et tibi est quia venisti contra me ut vastares terram meam ¹³quibus ille respondit quia tulit Israhel terram meam quando ascendit de Aegypto a finibus Arnon usque Iaboc atque Iordanem nunc igitur cum pace redde mihi eam ¹⁴per quos rursum mandavit Iepthae et imperavit eis ut dicerent regi Ammon ¹⁵haec dicit Iepthae non tulit Israhel terram Moab nec terram filiorum Ammon ¹⁶sed quando de Aegypto conscenderunt ambulavit per solitudinem usque ad mare Rubrum et venit in Cades ¹⁷misitque nuntios ad regem Edom dicens dimitte ut transeam per terram tuam qui noluit adquiescere precibus eius misit quoque et ad regem Moab qui et ipse transitum praebere contempsit mansit itaque in Cades ¹⁸et circuivit ex latere terram Edom et terram Moab venitque contra orientalem plagam terrae Moab et castrametatus est trans Arnon nec voluit intrare terminos Moab Arnon quippe confinium est terrae Moab ¹⁹misit itaque Israhel nuntios ad Seon regem Amorreorum qui habitabat in Esebon et dixerunt ei dimitte ut transeam per terram tuam usque ad fluvium ²⁰qui et ipse Israhel verba despiciens non dimisit eum transire per terminos suos sed infinita multitudine congregata egressus est contra eum in Iassa et fortiter resistebat ²¹tradiditque eum Dominus in manu Israhel cum omni exercitu suo qui percussit eum et possedit omnem terram Amorrei habitatoris regionis illius ²²et universos fines eius de Arnon usque Iaboc et de solitudine usque ad Iordanem ²³Dominus ergo Deus Israhel subvertit Amorreum pugnante contra illum populo suo Israhel et tu nunc vis possidere terram eius ²⁴nonne ea quae possedit Chamos deus tuus tibi iure debentur quae autem Dominus Deus noster victor obtinuit in nostram cedent possessionem ²⁵nisi forte melior es Balac filio Sepphor rege Moab aut docere potes quod iurgatus sit contra Israhel et pugnaverit contra eum ²⁶quando habitavit in Esebon et viculis eius et in Aroer et villis illius vel in cunctis civitatibus iuxta Iordanem per trecentos annos quare tanto tempore nihil super hac repetitione temptastis ²⁷igitur non ego pecco in te sed tu contra me male agis indicens mihi bella non iusta iudicet Dominus arbiter huius diei inter Israhel et inter filios Ammon ²⁸noluitque adquiescere rex filiorum Ammon verbis Iepthae quae per nuntios mandaverat ²⁹factus est ergo super Iepthae spiritus Domini et circumiens Galaad et Manasse Maspha quoque Galaad et inde transiens ad filios Ammon ³⁰votum vovit Domino dicens si tradideris filios Ammon in manus meas ³¹quicumque primus fuerit egressus de foribus domus meae mihique occurrerit revertenti cum pace a filiis Ammon eum holocaustum offeram Domino ³²transivitque Iepthae ad filios Ammon ut pugnaret contra eos quos tradidit Dominus in manus eius ³³percussitque ab Aroer usque dum venias in Mennith viginti civitates et usque ad Abel quae est vineis consita plaga magna nimis humiliatique sunt filii Ammon a filiis Israhel ³⁴revertenti autem Iepthae in Maspha domum suam occurrit unigenita filia cum tympanis et choris non enim habebat alios liberos ³⁵qua visa scidit vestimenta sua et ait heu filia mi decepisti me et ipsa decepta es aperui enim os meum ad Dominum et aliud facere non potero ³⁶cui illa respondit pater mi si aperuisti os tuum ad Dominum fac mihi quodcumque pollicitus es concessa tibi ultione atque victoria de hostibus tuis ³⁷dixitque ad patrem hoc solum mihi praesta quod deprecor dimitte me ut duobus mensibus circumeam montes et plangam virginitatem meam cum sodalibus meis ³⁸cui ille respondit vade et dimisit eam duobus mensibus cumque abisset cum sociis ac sodalibus suis flebat virginitatem suam in montibus ³⁹expletisque duobus mensibus reversa est ad patrem suum et fecit ei sicut voverat quae ignorabat virum exinde mos increbuit in Israhel et consuetudo servata est ⁴⁰ut post anni circulum conveniant in unum filiae Israhel et plangant filiam Iepthae Galaaditae diebus quattuor

Chapter 12

¹ecce autem in Ephraim orta seditio est nam transeuntes contra aquilonem dixerunt ad Iepthae quare vadens ad pugnam contra filios Ammon vocare nos noluisti ut pergeremus tecum igitur incendimus domum tuam ²quibus ille respondit disceptatio erat mihi et populo meo contra filios Ammon vehemens vocavique vos ut mihi praeberetis auxilium et facere noluistis ³quod cernens posui in manibus meis animam meam transivique ad filios Ammon et tradidit eos Dominus in manus meas quid commerui ut adversum me consurgatis in proelium ⁴vocatis itaque ad se cunctis viris Galaad pugnabat contra Ephraim percusseruntque viri Galaad Ephraim quia dixerat fugitivus est Galaad de Ephraim et habitat in medio Ephraim et Manasse ⁵occupaveruntque Galaaditae vada Iordanis per quae Ephraim reversurus erat cumque venisset ad ea de Ephraim numero fugiens atque dixisset obsecro ut me transire permittas dicebant ei Galaaditae numquid Ephrateus es quo dicente non sum ⁶interrogabant eum dic ergo sebboleth quod interpretatur spica qui respondebat tebboleth eadem littera spicam exprimere non valens statimque adprehensum iugulabant in ipso Iordanis transitu et ceciderunt in illo tempore de Ephraim quadraginta duo milia ⁷iudicavitque Iepthae Galaadites Israhel sex annis et mortuus est ac sepultus in civitate sua Galaad ⁸post hunc iudicavit Israhel Abessan de Bethleem ⁹qui habuit triginta filios et totidem filias quas emittens foras maritis dedit et eiusdem numeri filiis suis accepit uxores introducens in domum suam qui septem annis iudicavit Israhel ¹⁰mortuusque est ac sepultus in Bethleem ¹¹cui successit Ahialon Zabulonites et iudicavit Israhelem decem annis ¹²mortuusque est ac sepultus in Zabulon ¹³post hunc iudicavit in Israhel Abdon filius Hellel Farathonites ¹⁴qui habuit quadraginta filios et triginta ex eis nepotes ascendentes super septuaginta pullos asinarum et iudicavit in Israhel octo annis ¹⁵mortuusque est ac sepultus in Farathon terrae Ephraim in monte Amalech

Chapter 13

¹rursumque filii Israhel fecerunt malum in conspectu Domini qui tradidit eos in manus Philisthinorum quadraginta annis ²erat autem vir quidam de Saraa et de stirpe Dan nomine Manue habens uxorem sterilem ³cui apparuit angelus Domini et dixit ad eam sterilis es et absque liberis sed concipies et paries filium ⁴cave ergo ne vinum bibas ac siceram ne inmundum quicquam comedas ⁵quia concipies et paries filium cuius non tanget caput novacula erit enim nazareus Dei ab infantia sua et ex matris utero et ipse incipiet liberare Israhel de manu Philisthinorum ⁶quae cum venisset ad maritum dixit ei vir Dei venit ad me habens vultum angelicum terribilis nimis quem cum interrogassem quis esset et unde venisset et quo nomine vocaretur noluit mihi dicere ⁷sed hoc respondit ecce concipies et paries filium cave ne vinum bibas et siceram et ne aliquo vescaris inmundo erit enim puer nazareus Dei ab infantia sua et ex utero matris usque ad diem mortis suae ⁸oravit itaque Manue Deum et ait obsecro Domine ut vir Dei quem misisti veniat iterum et doceat nos quid debeamus facere de puero qui nasciturus est ⁹exaudivitque Dominus precantem Manue et apparuit rursum angelus Domini uxori eius sedenti in agro Manue autem maritus eius non erat cum ea quae cum vidisset angelum ¹⁰festinavit et cucurrit ad virum suum nuntiavitque ei dicens ecce apparuit mihi vir quem ante videram ¹¹qui surrexit et secutus est uxorem suam veniensque ad virum dixit ei tu es qui locutus es mulieri et ille respondit ego sum ¹²cui Manue quando inquit sermo tuus fuerit expletus quid vis ut faciat puer aut a quo se observare debebit ¹³dixitque angelus Domini ad Manue ab omnibus quae locutus sum uxori tuae abstineat se ¹⁴et quicquid ex vinea nascitur non comedat vinum et siceram non bibat nullo vescatur inmundo et quod ei praecepi impleat atque custodiat ¹⁵dixitque Manue ad angelum Domini obsecro te ut adquiescas precibus meis et faciamus tibi hedum de capris ¹⁶cui respondit angelus si me cogis non comedam panes tuos sin autem vis holocaustum facere offer illud Domino et nesciebat Manue quod angelus Dei esset ¹⁷dixitque ad eum quod est tibi nomen ut si sermo tuus fuerit expletus honoremus te ¹⁸cui ille respondit cur quaeris nomen meum quod est mirabile ¹⁹tulit itaque Manue hedum de capris et libamenta et posuit super petram offerens Domino qui facit mirabilia ipse autem et uxor eius intuebantur ²⁰cumque ascenderet flamma altaris in caelum angelus Domini in flamma pariter ascendit quod cum vidisset Manue et uxor eius proni ceciderunt in terram ²¹et ultra non eis apparuit angelus Domini statimque intellexit Manue angelum esse Domini ²²et dixit ad uxorem suam morte moriemur quia vidimus Deum ²³cui respondit mulier si Dominus nos vellet occidere de manibus nostris holocaustum et libamenta non suscepisset nec ostendisset nobis haec omnia neque ea quae sunt ventura dixisset ²⁴peperit itaque filium et vocavit nomen eius Samson crevitque puer et benedixit ei Dominus ²⁵coepitque spiritus Domini esse cum eo in castris Dan inter Saraa et Esthaol

Chapter 14

¹descendit igitur Samson in Thamnatha vidensque ibi mulierem de filiabus Philisthim ²ascendit et nuntiavit patri suo et matri dicens vidi mulierem in Thamnatha de filiabus Philisthinorum quam quaeso ut mihi accipiatis uxorem ³cui dixerunt pater et mater sua numquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum et in omni populo meo quia vis accipere uxorem de Philisthim qui incircumcisi sunt dixitque Samson ad patrem suum hanc mihi accipe quia placuit oculis meis ⁴parentes autem eius nesciebant quod res a Domino fieret et quaereret occasionem contra Philisthim eo enim tempore Philisthim dominabantur Israheli ⁵descendit itaque Samson cum patre suo et matre in Thamnatha cumque venissent ad vineas oppidi apparuit catulus leonis saevus rugiens et occurrit ei ⁶inruit autem spiritus Domini in Samson et dilaceravit leonem quasi hedum in frusta concerperet nihil omnino habens in manu et hoc patri et matri noluit indicare ⁷descenditque et locutus est mulieri quae placuerat oculis eius ⁸et post aliquot dies revertens ut acciperet eam declinavit ut videret cadaver leonis et ecce examen apium in ore leonis erat ac favus mellis ⁹quem cum sumpsisset in manibus comedebat in via veniensque ad patrem suum et matrem dedit eis partem qui et ipsi comederunt nec tamen eis voluit indicare quod mel de corpore leonis adsumpserat ¹⁰descendit itaque pater eius ad mulierem et fecit filio suo Samson convivium sic enim iuvenes facere consuerant ¹¹cum igitur cives loci vidissent eum dederunt ei sodales triginta qui essent cum eo ¹²quibus locutus est Samson proponam vobis problema quod si solveritis mihi intra septem dies convivii dabo vobis triginta sindones et totidem tunicas ¹³sin autem non potueritis solvere vos dabitis mihi triginta sindones et eiusdem numeri tunicas qui responderunt ei propone problema ut audiamus ¹⁴dixitque eis de comedente exivit cibus et de forte est egressa dulcedo nec potuerunt per tres dies propositionem solvere ¹⁵cumque adesset dies septimus dixerunt ad uxorem Samson blandire viro tuo et suade ei ut indicet tibi quid significet problema quod si facere nolueris incendimus et te et domum patris tui an idcirco nos vocastis ad nuptias ut spoliaretis ¹⁶quae fundebat apud Samson lacrimas et querebatur dicens odisti me et non diligis idcirco problema quod proposuisti filiis populi mei non vis mihi exponere at ille respondit patri meo et matri nolui dicere et tibi indicare potero ¹⁷septem igitur diebus convivii flebat apud eum tandemque die septimo cum ei molesta esset exposuit quae statim indicavit civibus suis ¹⁸et illi dixerunt ei die septimo ante solis occubitum quid dulcius melle et quid leone fortius qui ait ad eos si non arassetis in vitula mea non invenissetis propositionem meam ¹⁹inruit itaque in eo spiritus Domini descenditque Ascalonem et percussit ibi triginta viros quorum ablatas vestes dedit his qui problema solverant iratusque nimis ascendit in domum patris sui ²⁰uxor autem eius accepit maritum unum de amicis eius et pronubis

Chapter 15

¹post aliquantum autem temporis cum dies triticeae messis instarent venit Samson invisere volens uxorem suam et adtulit ei hedum de capris cumque cubiculum eius solito vellet intrare prohibuit eum pater illius dicens ²putavi quod odisses eam et ideo tradidi illam amico tuo sed habet sororem quae iunior et pulchrior illa est sit tibi pro ea uxor ³cui respondit Samson ab hac die non erit culpa in me contra Philistheos faciam enim vobis mala ⁴perrexitque et cepit trecentas vulpes caudasque earum iunxit ad caudas et faces ligavit in medio ⁵quas igne succendens dimisit ut huc illucque discurrerent quae statim perrexerunt in segetes Philisthinorum quibus succensis et conportatae iam fruges et adhuc stantes in stipula concrematae sunt in tantum ut vineas quoque et oliveta flamma consumeret ⁶dixeruntque Philisthim quis fecit hanc rem quibus dictum est Samson gener Thamnathei quia tulit uxorem eius et alteri tradidit haec operatus est ascenderuntque Philisthim et conbuserunt tam mulierem quam patrem eius ⁷quibus ait Samson licet haec feceritis tamen adhuc ex vobis expetam ultionem et tunc quiescam ⁸percussitque eos ingenti plaga ita ut stupentes suram femori inponerent et descendens habitavit in spelunca petrae Aetham ⁹igitur ascendentes Philisthim in terra Iuda castrametati sunt et in loco qui postea vocatus est Lehi id est Maxilla eorum est fusus exercitus ¹⁰dixeruntque ad eos de tribu Iuda cur ascendistis adversum nos qui responderunt ut ligemus Samson venimus et reddamus ei quae in nos operatus est ¹¹descenderunt ergo tria milia virorum de Iuda ad specum silicis Aetham dixeruntque ad Samson nescis quod Philisthim imperent nobis quare hoc facere voluisti quibus ille ait sicut fecerunt mihi feci eis ¹²ligare inquiunt te venimus et tradere in manus Philisthinorum iurate respondit mihi quod non me occidatis ¹³dixerunt non te occidimus sed vinctum tradimus ligaveruntque eum duobus novis funibus et tulerunt de petra Aetham ¹⁴qui cum venisset ad locum Maxillae et Philisthim vociferantes occurrissent ei inruit spiritus Domini in eum et sicut solent ad odorem ignis lina consumi ita vincula quibus ligatus erat dissipata sunt et soluta ¹⁵inventamque maxillam id est mandibulam asini quae iacebat arripiens interfecit in ea mille viros ¹⁶et ait in maxilla asini in mandibula pulli asinarum delevi eos et percussi mille viros ¹⁷cumque haec canens verba conplesset proiecit mandibulam de manu et vocavit nomen loci illius Ramathlehi quod interpretatur elevatio Maxillae ¹⁸sitiensque valde clamavit ad Dominum et ait tu dedisti in manu servi tui salutem hanc maximam atque victoriam et en siti morior incidamque in manus incircumcisorum ¹⁹aperuit itaque Dominus molarem dentem in maxilla asini et egressae sunt ex eo aquae quibus haustis refocilavit spiritum et vires recepit idcirco appellatum est nomen loci illius Fons invocantis de maxilla usque in praesentem diem ²⁰iudicavitque Israhel in diebus Philisthim viginti annis

Chapter 16

¹abiit quoque in Gazam et vidit ibi meretricem mulierem ingressusque est ad eam ²quod cum audissent Philisthim et percrebruisset apud eos intrasse urbem Samson circumdederunt eum positis in porta civitatis custodibus et ibi tota nocte cum silentio praestolantes ut facto mane exeuntem occiderent ³dormivit autem Samson usque ad noctis medium et inde consurgens adprehendit ambas portae fores cum postibus suis et sera inpositasque umeris portavit ad verticem montis qui respicit Hebron ⁴post haec amavit mulierem quae habitabat in valle Sorech et vocabatur Dalila ⁵veneruntque ad eam principes Philisthinorum atque dixerunt decipe eum et disce ab illo in quo tantam habeat fortitudinem et quomodo eum superare valeamus et vinctum adfligere quod si feceris dabimus tibi singuli mille centum argenteos ⁶locuta est ergo Dalila ad Samson dic mihi obsecro in quo sit tua maxima fortitudo et quid sit quo ligatus erumpere nequeas ⁷cui respondit Samson si septem nervicis funibus necdum siccis et adhuc humentibus ligatus fuero infirmus ero ut ceteri homines ⁸adtuleruntque ad eam satrapae Philisthinorum septem funes ut dixerat quibus vinxit eum ⁹latentibus apud se insidiis et in cubiculo finem rei expectantibus clamavitque ad eum Philisthim super te Samson qui rupit vincula quomodo si rumpat quis filum de stuppae tortum putamine cum odorem ignis acceperit et non est cognitum in quo esset fortitudo eius ¹⁰dixitque ad eum Dalila ecce inlusisti mihi et falsum locutus es saltim nunc indica quo ligari debeas ¹¹cui ille respondit si ligatus fuero novis funibus qui numquam fuerunt in opere infirmus ero et aliorum hominum similis ¹²quibus rursum Dalila vinxit eum et clamavit Philisthim super te Samson in cubiculo insidiis praeparatis qui ita rupit vincula quasi fila telarum ¹³dixitque Dalila rursum ad eum usquequo decipis me et falsum loqueris ostende quo vinciri debeas si inquit septem crines capitis mei cum licio plexueris et clavum his circumligatum terrae fixeris infirmus ero ¹⁴quod cum fecisset Dalila dixit ad eum Philisthim super te Samson qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio ¹⁵dixitque ad eum Dalila quomodo dicis quod ames me cum animus tuus non sit mecum per tres vices mentitus es mihi et noluisti dicere in quo sit tua maxima fortitudo ¹⁶cumque molesta ei esset et per multos dies iugiter adhereret spatium ad quietem non tribuens defecit anima eius et ad mortem usque lassata est ¹⁷tunc aperiens veritatem rei dixit ad eam ferrum numquam ascendit super caput meum quia nazareus id est consecratus Deo sum de utero matris meae si rasum fuerit caput meum recedet a me fortitudo mea et deficiam eroque ut ceteri homines ¹⁸videns illa quod confessus ei esset omnem animum suum misit ad principes Philisthinorum atque mandavit ascendite adhuc semel quia nunc mihi aperuit cor suum qui ascenderunt adsumpta pecunia quam promiserant ¹⁹at illa dormire eum fecit super genua sua et in sinu suo reclinare caput vocavitque tonsorem et rasit septem crines eius et coepit abicere eum et a se repellere statim enim ab eo fortitudo discessit ²⁰dixitque Philisthim super te Samson qui de somno consurgens dixit in animo suo egrediar sicut ante feci et me excutiam nesciens quod Dominus recessisset ab eo ²¹quem cum adprehendissent Philisthim statim eruerunt oculos eius et duxerunt Gazam vinctum catenis et clausum in carcere molere fecerunt ²²iamque capilli eius renasci coeperant ²³et principes Philisthinorum convenerunt in unum ut immolarent hostias magnificas Dagon deo suo et epularentur dicentes tradidit deus noster inimicum nostrum Samson in manus nostras ²⁴quod etiam populus videns laudabat deum suum eademque dicebat tradidit deus noster in manus nostras adversarium qui delevit terram nostram et occidit plurimos ²⁵laetantesque per convivia sumptis iam epulis praeceperunt ut vocaretur Samson et ante eos luderet qui adductus de carcere ludebat ante eos feceruntque eum stare inter duas columnas ²⁶qui dixit puero regenti gressus suos dimitte me ut tangam columnas quibus omnis inminet domus ut recliner super eas et paululum requiescam ²⁷domus autem plena erat virorum ac mulierum et erant ibi omnes principes Philisthinorum ac de tecto et solario circiter tria milia utriusque sexus spectabant ludentem Samson ²⁸at ille invocato Domino ait Domine Deus memento mei et redde nunc mihi pristinam fortitudinem Deus meus ut ulciscar me de hostibus meis et pro amissione duorum luminum unam ultionem recipiam ²⁹et adprehendens ambas columnas quibus innitebatur domus alteramque earum dextera et alteram leva tenens ³⁰ait moriatur anima mea cum Philisthim concussisque fortiter columnis cecidit domus super omnes principes et ceteram multitudinem quae ibi erat multoque plures interfecit moriens quam ante vivus occiderat ³¹descendentes autem fratres eius et universa cognatio tulerunt corpus eius et sepelierunt inter Saraa et Esthaol in sepulchro patris Manue iudicavitque Israhel viginti annis

Chapter 17

¹fuit eo tempore vir quidam de monte Ephraim nomine Michas ²qui dixit matri suae mille centum argenteos quos separaveras tibi et super quibus me audiente iuraveras ecce ego habeo et apud me sunt cui illa respondit benedictus filius meus Domino ³reddidit ergo eos matri suae quae dixerat ei consecravi et vovi argentum hoc Domino ut de manu mea suscipiat filius meus et faciat sculptile atque conflatile et nunc trado illud tibi ⁴reddidit igitur matri suae quae tulit ducentos argenteos et dedit eos argentario ut faceret ex eis sculptile atque conflatile quod fuit in domo Micha ⁵qui aediculam quoque in ea Deo separavit et fecit ephod ac therafin id est vestem sacerdotalem et idola implevitque unius filiorum suorum manum et factus est ei sacerdos ⁶in diebus illis non erat rex in Israhel sed unusquisque quod sibi rectum videbatur hoc faciebat ⁷fuit quoque alter adulescens de Bethleem Iuda et cognatione eius eratque ipse Levites et habitabat ibi ⁸egressusque de civitate Bethleem peregrinari voluit ubicumque sibi commodum repperisset cumque venisset in monte Ephraim iter faciens et declinasset parumper in domum Micha ⁹interrogatus est ab eo unde venis qui respondit Levita sum de Bethleem Iuda et vado ut habitem ubi potuero et utile mihi esse perspexero ¹⁰mane inquit apud me et esto mihi parens ac sacerdos daboque tibi per annos singulos decem argenteos ac vestem duplicem et quae ad victum necessaria sunt ¹¹adquievit et mansit apud hominem fuitque illi quasi unus de filiis ¹²implevitque Micha manum eius et habuit apud se puerum sacerdotem ¹³nunc scio dicens quod bene mihi faciat Deus habenti levitici generis sacerdotem

Chapter 18

¹in diebus illis non erat rex in Israhel et tribus Dan quaerebat possessionem sibi ut habitaret in ea usque ad illum enim diem inter ceteras tribus sortem non acceperat ²miserunt igitur filii Dan stirpis et familiae suae quinque viros fortissimos de Saraa et Esthaol ut explorarent terram et diligenter inspicerent dixeruntque eis ite et considerate terram qui cum pergentes venissent in montem Ephraim et intrassent domum Micha requieverunt ibi ³et agnoscentes vocem adulescentis Levitae utentesque illius diversorio dixerunt ad eum quis te huc adduxit quid hic agis quam ob causam huc venire voluisti ⁴qui respondit eis haec et haec praestitit mihi Michas et me mercede conduxit ut sim ei sacerdos ⁵rogaveruntque eum ut consuleret Dominum et scire possent an prospero itinere pergerent et res haberet effectum ⁶qui respondit eis ite cum pace Dominus respicit viam vestram et iter quo pergitis ⁷euntes itaque quinque viri venerunt Lais videruntque populum habitantem in ea absque ullo timore iuxta Sidoniorum consuetudinem securum et quietum nullo eis penitus resistente magnarumque opum et procul a Sidone atque a cunctis hominibus separatum ⁸reversique ad fratres suos in Saraa et Esthaol et quid egissent sciscitantibus responderunt ⁹surgite et ascendamus ad eos vidimus enim terram valde opulentam et uberem nolite neglegere nolite cessare eamus et possideamus eam nullus erit labor ¹⁰intrabimus ad securos in regionem latissimam tradetque nobis Dominus locum in quo nullius rei est penuria eorum quae gignuntur in terra ¹¹profecti igitur sunt de cognatione Dan id est de Saraa et Esthaol sescenti viri accincti armis bellicis ¹²ascendentesque manserunt in Cariathiarim Iudae qui locus ex eo tempore castrorum Dan nomen accepit et est post tergum Cariathiarim ¹³inde transierunt in montem Ephraim cumque venissent ad domum Micha ¹⁴dixerunt quinque viri qui prius missi fuerant ad considerandam terram Lais ceteris fratribus suis nostis quod in domibus istis sit ephod et therafin et sculptile atque conflatile videte quid vobis placeat ¹⁵et cum paululum declinassent ingressi sunt domum adulescentis Levitae qui erat in domo Micha salutaveruntque eum verbis pacificis ¹⁶sescenti autem viri ita ut erant armati stabant ante ostium ¹⁷at illi qui ingressi fuerant domum iuvenis sculptile et ephod et therafin atque conflatile tollere nitebantur et sacerdos stabat ante ostium sescentis viris fortissimis haut procul expectantibus ¹⁸tulerunt igitur qui intraverant sculptile ephod et idola atque conflatile quibus dixit sacerdos quid facitis ¹⁹cui responderunt tace et pone digitum super os tuum venique nobiscum ut habeamus te patrem et sacerdotem quid tibi melius est ut sis sacerdos in domo unius viri an in una tribu et familia in Israhel ²⁰quod cum audisset adquievit sermonibus eorum et tulit ephod et idola ac sculptile et cum eis profectus est ²¹qui cum pergerent et ante se ire fecissent parvulos et iumenta et omne quod erat pretiosum ²²iamque a domo Michae essent procul viri qui habitabant in aedibus Michae conclamantes secuti sunt ²³et post tergum clamare coeperunt qui cum respexissent dixerunt ad Micham quid tibi vis cur clamas ²⁴qui respondit deos meos quos mihi feci tulistis et sacerdotem et omnia quae habeo et dicitis quid tibi est ²⁵dixeruntque ei filii Dan cave ne ultra loquaris ad nos et veniant ad te viri animo concitati et ipse cum omni domo tua pereas ²⁶et sic coepto itinere perrexerunt videns autem Micha quod fortiores se essent reversus est in domum suam ²⁷sescenti autem viri tulerunt sacerdotem et quae supra diximus veneruntque in Lais ad populum quiescentem atque securum et percusserunt eos in ore gladii urbemque incendio tradiderunt ²⁸nullo penitus ferente praesidium eo quod procul habitarent a Sidone et cum nullo hominum haberent quicquam societatis ac negotii erat autem civitas sita in regione Roob quam rursum extruentes habitaverunt in ea ²⁹vocato nomine civitatis Dan iuxta vocabulum patris sui quem genuerat Israhel quae prius Lais dicebatur ³⁰posueruntque sibi sculptile et Ionathan filium Gersan filii Mosi ac filios eius sacerdotes in tribu Dan usque ad diem captivitatis suae ³¹mansitque apud eos idolum Michae omni tempore quo fuit domus Dei in Silo in diebus illis non erat rex in Israhel

Chapter 19

¹fuit quidam vir Levites habitans in latere montis Ephraim qui accepit uxorem de Bethleem Iuda ²quae reliquit eum et reversa est in domum patris sui Bethleem mansitque apud eum quattuor mensibus ³secutusque est eam vir suus volens ei reconciliari atque blandiri et secum reducere habens in comitatu puerum et duos asinos quae suscepit eum et introduxit in domum patris sui quod cum audisset socer eius eumque vidisset occurrit ei laetus ⁴et amplexatus est hominem mansitque gener in domo soceri tribus diebus comedens cum eo et bibens familiariter ⁵die autem quarto de nocte consurgens proficisci voluit quem tenuit socer et ait ad eum gusta prius pauxillum panis et conforta stomachum et sic proficisceris ⁶sederuntque simul et comederunt ac biberunt dixitque pater puellae ad generum suum quaeso te ut hodie hic maneas pariterque laetemur ⁷at ille consurgens coepit velle proficisci et nihilominus obnixe eum socer tenuit et apud se fecit manere ⁸mane facto parabat Levites iter cui rursum socer oro te inquit ut paululum cibi capias et adsumptis viribus donec increscat dies postea proficiscaris comederunt ergo simul ⁹surrexitque adulescens ut pergeret cum uxore sua et puero cui rursum locutus est socer considera quod dies ad occasum declivior sit et propinquet ad vesperum mane apud me etiam hodie et duc laetum diem et cras proficisceris ut vadas in domum tuam ¹⁰noluit gener adquiescere sermonibus eius sed statim perrexit et venit contra Iebus quae altero nomine vocabatur Hierusalem ducens secum duos asinos onustos et concubinam ¹¹iamque aderant iuxta Iebus et dies mutabatur in noctem dixitque puer ad dominum suum veni obsecro declinemus ad urbem Iebuseorum et maneamus in ea ¹²cui respondit dominus non ingrediar oppidum gentis alienae quae non est de filiis Israhel sed transibo usque Gabaa ¹³et cum illuc pervenero manebimus in ea aut certe in urbe Rama ¹⁴transierunt igitur Iebus et coeptum carpebant iter occubuitque eis sol iuxta Gabaa quae est in tribu Beniamin ¹⁵deverteruntque ad eam ut manerent ibi quo cum intrassent sedebant in platea civitatis et nullus eos recipere volebat hospitio ¹⁶et ecce apparuit homo senex revertens de agro et de opere suo vespere qui et ipse erat de monte Ephraim et peregrinus habitabat in Gabaa homines autem regionis illius erant filii Iemini ¹⁷elevatisque oculis vidit senex sedentem hominem cum sarcinulis suis in platea civitatis et dixit ad eum unde venis et quo vadis ¹⁸qui respondit ei profecti sumus de Bethleem Iuda et pergimus ad locum nostrum qui est in latere montis Ephraim unde ieramus Bethleem et nunc vadimus ad domum Dei nullusque nos sub tectum suum vult recipere ¹⁹habentes paleas et faenum in asinorum pabulum et panem ac vinum in meos et ancillae tuae usus et pueri qui mecum est nulla re indigemus nisi hospitio ²⁰cui respondit senex pax tecum sit ego praebebo omnia quae necessaria sunt tantum quaeso ne in platea maneas ²¹introduxitque eum in domum suam et pabulum asinis praebuit ac postquam laverunt pedes suos recepit eos in convivium ²²illis epulantibus et post laborem itineris cibo ac potu reficientibus corpora venerunt viri civitatis illius filii Belial id est absque iugo et circumdantes domum senis fores pulsare coeperunt clamantes ad dominum domus atque dicentes educ virum qui ingressus est domum tuam ut abutamur eo ²³egressusque est ad eos senex et ait nolite fratres nolite facere malum hoc quia ingressus est homo hospitium meum et cessate ab hac stultitia ²⁴habeo filiam virginem et hic homo habet concubinam educam eas ad vos ut humilietis eas et vestram libidinem conpleatis tantum obsecro ne scelus hoc contra naturam operemini in virum ²⁵nolebant adquiescere sermonibus eius quod cernens homo eduxit ad eos concubinam suam et eis tradidit inludendam qua cum tota nocte abusi essent dimiserunt eam mane ²⁶at mulier recedentibus tenebris venit ad ostium domus ubi manebat dominus suus et ibi corruit ²⁷mane facto surrexit homo et aperuit ostium ut coeptam expleret viam et ecce concubina eius iacebat ante ostium sparsis in limine manibus ²⁸cui ille putans eam quiescere loquebatur surge ut ambulemus qua nihil respondente intellegens quod erat tulit eam et inposuit asino reversusque est in domum suam ²⁹quam cum esset ingressus arripuit gladium et cadaver uxoris cum ossibus suis in duodecim partes ac frusta concidens misit in omnes terminos Israhel ³⁰quod cum vidissent singuli conclamabant numquam res talis facta est in Israhel ex eo die quo ascenderunt patres nostri de Aegypto usque in praesens tempus ferte sententiam et in commune decernite quid facto opus sit

Chapter 20

¹egressi sunt itaque omnes filii Israhel et pariter congregati quasi vir unus de Dan usque Bersabee et terra Galaad ad Dominum in Maspha ²omnesque anguli populorum et cunctae tribus Israhel in ecclesiam populi Dei convenerunt quadringenta milia peditum pugnatorum ³nec latuit filios Beniamin quod ascendissent filii Israhel in Maspha interrogatusque Levita maritus mulieris interfectae quomodo tantum scelus perpetratum esset ⁴respondit veni in Gabaa Beniamin cum uxore mea illucque deverti ⁵et ecce homines civitatis illius circumdederunt nocte domum in qua manebam volentes me occidere et uxorem meam incredibili libidinis furore vexantes denique mortua est ⁶quam arreptam in frusta concidi misique partes in omnes terminos possessionis vestrae quia numquam tantum nefas et tam grande piaculum factum est in Israhel ⁷adestis omnes filii Israhel decernite quid facere debeatis ⁸stansque omnis populus quasi unius hominis sermone respondit non recedemus in tabernacula nostra nec suam quisquam intrabit domum ⁹sed hoc contra Gabaa in commune faciemus ¹⁰decem viri eligantur e centum ex omnibus tribubus Israhel et centum de mille et mille de decem milibus ut conportent exercitui cibaria et possimus pugnantes contra Gabaa Beniamin reddere ei pro scelere quod meretur ¹¹convenitque universus Israhel ad civitatem quasi unus homo eadem mente unoque consilio ¹²et miserunt nuntios ad omnem tribum Beniamin qui dicerent cur tantum nefas in vobis reppertum est ¹³tradite homines de Gabaa qui hoc flagitium perpetrarunt ut moriantur et auferatur malum de Israhel qui noluerunt fratrum suorum filiorum Israhel audire mandatum ¹⁴sed ex cunctis urbibus quae suae sortis erant convenerunt in Gabaa ut illis ferrent auxilium et contra universum Israhel populum dimicarent ¹⁵inventique sunt viginti quinque milia de Beniamin educentium gladium praeter habitatores Gabaa ¹⁶qui septingenti erant viri fortissimi ita sinistra ut dextra proeliantes et sic fundis ad certum iacientes lapides ut capillum quoque possent percutere et nequaquam in alteram partem ictus lapidis deferretur ¹⁷virorum quoque Israhel absque filiis Beniamin inventa sunt quadringenta milia educentium gladios et paratorum ad pugnam ¹⁸qui surgentes venerunt in domum Dei hoc est in Silo consulueruntque eum atque dixerunt quis erit in exercitu nostro princeps certaminis contra filios Beniamin quibus respondit Dominus Iudas sit dux vester ¹⁹statimque filii Israhel surgentes mane castrametati sunt iuxta Gabaa ²⁰et inde procedentes ad pugnam contra Beniamin urbem obpugnare coeperunt ²¹egressique filii Beniamin de Gabaa occiderunt de filiis Israhel die illo viginti duo milia viros ²²rursum filii Israhel et fortitudine et numero confidentes in eodem loco in quo prius certaverant aciem direxerunt ²³ita tamen ut prius ascenderent et flerent coram Domino usque ad noctem consulerentque eum et dicerent debeo ultra procedere ad dimicandum contra filios Beniamin fratres meos an non quibus ille respondit ascendite ad eum et inite certamen ²⁴cumque filii Israhel altero die contra Beniamin ad proelium processissent ²⁵eruperunt filii Beniamin de portis Gabaa et occurrentes eis tanta in illos caede baccati sunt ut decem et octo milia virorum educentium gladium prosternerent ²⁶quam ob rem omnes filii Israhel venerunt in domum Dei et sedentes flebant coram Domino ieiunaveruntque illo die usque ad vesperam et obtulerunt ei holocausta et pacificas victimas ²⁷et super statu suo interrogaverunt eo tempore ibi erat arca foederis Dei ²⁸et Finees filius Eleazari filii Aaron praepositus domus consuluerunt igitur Dominum atque dixerunt exire ultra debemus ad pugnam contra filios Beniamin fratres nostros an quiescere quibus ait Dominus ascendite cras enim tradam eos in manus vestras ²⁹posueruntque filii Israhel insidias per circuitum urbis Gabaa ³⁰et tertia vice sicut semel et bis contra Beniamin exercitum produxerunt ³¹sed et filii Beniamin audacter eruperunt de civitate et fugientes adversarios longius persecuti sunt ita ut vulnerarent ex eis sicut primo et secundo die et caederent per duas semitas terga vertentes quarum una ferebat in Bethel altera in Gabaa atque prosternerent triginta circiter viros ³²putaverunt enim solito eos more cedere qui fugam arte simulantes iniere consilium ut abstraherent eos de civitate et quasi fugientes ad supradictas semitas perducerent ³³omnes itaque filii Israhel surgentes de sedibus suis tetenderunt aciem in loco qui vocatur Baalthamar insidiae quoque quae circa urbem erant paulatim se aperire coeperunt ³⁴et ab occidentali urbis parte procedere sed et alia decem milia virorum de universo Israhel habitatores urbis ad certamina provocabant ingravatumque est bellum contra filios Beniamin et non intellexerunt quod ex omni parte illis instaret interitus ³⁵percussitque eos Dominus in conspectu filiorum Israhel et interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque milia et centum viros omnes bellatores et educentes gladium ³⁶filii autem Beniamin cum se inferiores esse vidissent coeperunt fugere quod cernentes filii Israhel dederunt eis ad fugiendum locum ut ad praeparatas insidias devenirent quas iuxta urbem posuerant ³⁷qui cum repente de latibulis surrexissent et Beniamin terga caedentibus daret ingressi sunt civitatem et percusserunt eam in ore gladii ³⁸signum autem dederant filii Israhel his quos in insidiis conlocaverant ut postquam urbem cepissent ignem accenderent et ascendente in altum fumo captam urbem demonstrarent ³⁹quod cum cernerent filii Israhel in ipso certamine positi putaverunt enim filii Beniamin eos fugere et instantius sequebantur caesis de exercitu eorum triginta viris ⁴⁰et viderent quasi columnam fumi de civitate conscendere Beniamin quoque retro aspiciens captam cerneret civitatem et flammas in sublime ferri ⁴¹qui prius simulaverant fugam versa facie fortius resistebant quod cum vidissent filii Beniamin in fugam versi sunt ⁴²et ad viam deserti ire coeperunt illuc quoque eos adversariis persequentibus sed et hii qui urbem succenderant occurrerunt eis ⁴³atque ita factum est ut ex utraque parte ab hostibus caederentur nec erat ulla morientium requies ceciderunt atque prostrati sunt ad orientalem plagam urbis Gabaa ⁴⁴fuerunt autem qui in eodem loco interfecti sunt decem et octo milia virorum omnes robustissimi pugnatores ⁴⁵quod cum vidissent qui remanserant de Beniamin fugerunt in solitudinem et pergebant ad petram cuius vocabulum est Remmon in illa quoque fuga palantes et in diversa tendentes occiderunt quinque milia viros et cum ultra tenderent persecuti sunt eos et interfecerunt etiam alios duo milia ⁴⁶et sic factum est ut omnes qui ceciderant de Beniamin in diversis locis essent viginti quinque milia pugnatores ad bella promptissimi ⁴⁷remanserunt itaque de omni numero Beniamin qui evadere potuerant et fugere in solitudinem sescenti viri sederuntque in petra Remmon mensibus quattuor ⁴⁸regressi autem filii Israhel omnes reliquias civitatis a viris usque ad iumenta gladio percusserunt cunctasque urbes et viculos Beniamin vorax flamma consumpsit

Chapter 21

¹iuraverunt quoque filii Israhel in Maspha et dixerunt nullus nostrum dabit filiis Beniamin de filiabus suis uxorem ²veneruntque omnes ad domum Dei in Silo et in conspectu eius sedentes usque ad vesperam levaverunt vocem et magno ululatu coeperunt flere dicentes ³quare Domine Deus Israhel factum est hoc malum in populo tuo ut hodie una tribus auferretur ex nobis ⁴altera autem die diluculo consurgentes extruxerunt altare obtuleruntque ibi holocausta et pacificas victimas et dixerunt ⁵quis non ascendit in exercitu Domini de universis tribubus Israhel grandi enim se iuramento constrinxerant cum essent in Maspha interfici eos qui defuissent ⁶ductique paenitentia filii Israhel super fratre suo Beniamin coeperunt dicere ablata est una tribus de Israhel ⁷unde uxores accipient omnes enim in commune iuravimus non daturos nos his filias nostras ⁸idcirco dixerunt quis est de universis tribubus Israhel qui non ascendit ad Dominum in Maspha et ecce inventi sunt habitatores Iabisgalaad in illo exercitu non fuisse ⁹eo quoque tempore cum essent in Silo nullus ex eis ibi reppertus est ¹⁰miserunt itaque decem milia viros robustissimos et praeceperunt eis ite et percutite habitatores Iabisgalaad in ore gladii tam uxores quam parvulos eorum ¹¹et hoc erit quod observare debetis omne generis masculini et mulieres quae cognoverunt viros interficite ¹²inventaeque sunt de Iabisgalaad quadringentae virgines quae nescierunt viri torum et adduxerunt eas in castra in Silo in terra Chanaan ¹³miseruntque nuntios ad filios Beniamin qui erant in petra Remmon et praeceperunt eis ut eos in pace susciperent ¹⁴veneruntque filii Beniamin in illo tempore et datae sunt eis uxores de filiabus Iabisgalaad alias autem non reppererunt quas simili modo traderent ¹⁵universusque Israhel valde doluit et egit paenitudinem super interfectione unius tribus ex Israhel ¹⁶dixeruntque maiores natu quid faciemus reliquis qui non acceperunt uxores omnes in Beniamin feminae conciderunt ¹⁷et magna nobis cura ingentique studio providendum est ne una tribus deleatur ex Israhel ¹⁸filias nostras eis dare non possumus constricti iuramento et maledictione qua diximus maledictus qui dederit de filiabus suis uxorem Beniamin ¹⁹ceperuntque consilium atque dixerunt ecce sollemnitas Domini est in Silo anniversaria quae sita est ad septentrionem urbis Bethel et ad orientalem plagam viae quae de Bethel tendit ad Sycimam et ad meridiem oppidi Lebona ²⁰praeceperuntque filiis Beniamin atque dixerunt ite et latete in vineis ²¹cumque videritis filias Silo ad ducendos choros ex more procedere exite repente de vineis et rapite eas singuli uxores singulas et pergite in terram Beniamin ²²cumque venerint patres earum ac fratres et adversum vos queri coeperint atque iurgari dicemus eis miseremini eorum non enim rapuerunt eas iure bellantium atque victorum sed rogantibus ut acciperent non dedistis et a vestra parte peccatum est ²³feceruntque filii Beniamin ut sibi fuerat imperatum et iuxta numerum suum rapuerunt sibi de his quae ducebant choros uxores singulas abieruntque in possessionem suam aedificantes urbes et habitantes in eis

Ruth

Chapter 1

¹in diebus unius iudicis quando iudices praeerant facta est fames in terra abiitque homo de Bethleem Iuda ut peregrinaretur in regione moabitide cum uxore sua ac duobus liberis ²ipse vocabatur Helimelech uxor eius Noemi e duobus filiis alter Maalon et alter Chellion Ephrathei de Bethleem Iuda ingressique regionem moabitidem morabantur ibi ³et mortuus est Helimelech maritus Noemi remansitque ipsa cum filiis ⁴qui acceperunt uxores moabitidas quarum una vocabatur Orpha altera Ruth manseruntque ibi decem annis ⁵et ambo mortui sunt Maalon videlicet et Chellion remansitque mulier orbata duobus liberis ac marito ⁶et surrexit ut in patriam pergeret cum utraque nuru sua de regione moabitide audierat enim quod respexisset Dominus populum suum et dedisset eis escas ⁷egressa est itaque de loco peregrinationis suae cum utraque nuru et iam in via posita revertendi in terram Iuda ⁸dixit ad eas ite in domum matris vestrae faciat Dominus vobiscum misericordiam sicut fecistis cum mortuis et mecum ⁹det vobis invenire requiem in domibus virorum quos sortiturae estis et osculata est eas quae elevata voce flere coeperunt ¹⁰et dicere tecum pergemus ad populum tuum ¹¹quibus illa respondit revertimini filiae mi cur venitis mecum num ultra habeo filios in utero meo ut viros ex me sperare possitis ¹²revertimini filiae mi abite iam enim senectute confecta sum nec apta vinculo coniugali etiam si possem hac nocte concipere et parere filios ¹³si eos expectare velitis donec crescant et annos impleant pubertatis ante eritis vetulae quam nubatis nolite quaeso filiae mi quia vestra angustia me magis premit et egressa est manus Domini contra me ¹⁴elevata igitur voce rursum flere coeperunt Orpha osculata socrum est ac reversa Ruth adhesit socrui suae ¹⁵cui dixit Noemi en reversa est cognata tua ad populum suum et ad deos suos vade cum ea ¹⁶quae respondit ne adverseris mihi ut relinquam te et abeam quocumque perrexeris pergam ubi morata fueris et ego pariter morabor populus tuus populus meus et Deus tuus Deus meus ¹⁷quae te morientem terra susceperit in ea moriar ibique locum accipiam sepulturae haec mihi faciat Deus et haec addat si non sola mors me et te separaverit ¹⁸videns ergo Noemi quod obstinato Ruth animo decrevisset secum pergere adversari noluit nec ultra ad suos reditum persuadere ¹⁹profectaeque sunt simul et venerunt in Bethleem quibus urbem ingressis velox apud cunctos fama percrebuit dicebantque mulieres haec est illa Noemi ²⁰quibus ait ne vocetis me Noemi id est pulchram sed vocate me Mara hoc est amaram quia valde me amaritudine replevit Omnipotens ²¹egressa sum plena et vacuam reduxit me Dominus cur igitur vocatis me Noemi quam humiliavit Dominus et adflixit Omnipotens ²²venit ergo Noemi cum Ruth Moabitide nuru sua de terra peregrinationis suae ac reversa est in Bethleem quando primum hordea metebantur

Chapter 2

¹erat autem vir Helimelech consanguineus homo potens et magnarum opum nomine Booz ²dixitque Ruth Moabitis ad socrum suam si iubes vadam in agrum et colligam spicas quae metentium fugerint manus ubicumque clementis in me patris familias repperero gratiam cui illa respondit vade filia mi ³abiit itaque et colligebat spicas post terga metentium accidit autem ut ager ille haberet dominum Booz qui erat de cognatione Helimelech ⁴et ecce ipse veniebat de Bethleem dixitque messoribus Dominus vobiscum qui responderunt ei benedicat tibi Dominus ⁵dixitque Booz iuveni qui messoribus praeerat cuius est haec puella ⁶qui respondit haec est Moabitis quae venit cum Noemi de regione moabitide ⁷et rogavit ut spicas colligeret remanentes sequens messorum vestigia et de mane usque nunc stat in agro et ne ad momentum quidem domum reversa est ⁸et ait Booz ad Ruth audi filia ne vadas ad colligendum in alterum agrum nec recedas ab hoc loco sed iungere puellis meis ⁹et ubi messuerint sequere mandavi enim pueris meis ut nemo tibi molestus sit sed etiam si sitieris vade ad sarcinulas et bibe aquas de quibus et pueri bibunt ¹⁰quae cadens in faciem suam et adorans super terram dixit ad eum unde mihi hoc ut invenirem gratiam ante oculos tuos et nosse me dignareris peregrinam mulierem ¹¹cui ille respondit nuntiata sunt mihi omnia quae feceris socrui tuae post mortem viri tui et quod dereliqueris parentes tuos et terram in qua nata es et veneris ad populum quem ante nesciebas ¹²reddat tibi Dominus pro opere tuo et plenam mercedem recipias a Domino Deo Israhel ad quem venisti et sub cuius confugisti alas ¹³quae ait inveni gratiam ante oculos tuos domine mi qui consolatus es me et locutus es ad cor ancillae tuae quae non sum similis unius puellarum tuarum ¹⁴dixitque ad eam Booz quando hora vescendi fuerit veni huc et comede panem et intingue buccellam tuam in aceto sedit itaque ad messorum latus et congessit pulentam sibi comeditque et saturata est et tulit reliquias ¹⁵atque inde surrexit ut spicas ex more colligeret praecepit autem Booz pueris suis dicens etiam si vobiscum metere voluerit ne prohibeatis eam ¹⁶et de vestris quoque manipulis proicite de industria et remanere permittite ut absque rubore colligat et colligentem nemo corripiat ¹⁷collegit ergo in agro usque ad vesperam et quae collegerat virga caedens et excutiens invenit hordei quasi oephi mensuram id est tres modios ¹⁸quos portans reversa est in civitatem et ostendit socrui suae insuper protulit et dedit ei de reliquiis cibi sui quo saturata fuerat ¹⁹dixitque ei socrus ubi hodie collegisti et ubi fecisti opus sit benedictus qui misertus est tui indicavitque ei apud quem esset operata et nomen dixit viri quod Booz vocaretur ²⁰cui respondit Noemi benedictus sit a Domino quoniam eandem gratiam quam praebuerat vivis servavit et mortuis rursumque propinquus ait noster est homo ²¹et Ruth hoc quoque inquit praecepit mihi ut tamdiu messoribus eius iungerer donec omnes segetes meterentur ²²cui dixit socrus melius est filia mi ut cum puellis eius exeas ad metendum ne in alieno agro quispiam resistat tibi ²³iuncta est itaque puellis Booz et tamdiu cum eis messuit donec hordea et triticum in horreis conderentur

Chapter 3

¹postquam autem reversa est ad socrum suam audivit ab ea filia mi quaeram tibi requiem et providebo ut bene sit tibi ²Booz iste cuius puellis in agro iuncta es propinquus est noster et hac nocte aream hordei ventilat ³lava igitur et unguere et induere cultioribus vestimentis ac descende in aream non te videat homo donec esum potumque finierit ⁴quando autem ierit ad dormiendum nota locum in quo dormiat veniesque et discoperies pallium quo operitur a parte pedum et proicies te et ibi iacebis ipse autem dicet tibi quid agere debeas ⁵quae respondit quicquid praeceperis faciam ⁶descenditque in aream et fecit omnia quae sibi imperaverat socrus ⁷cumque comedisset Booz et bibisset et factus esset hilarior issetque ad dormiendum iuxta acervum manipulorum venit abscondite et discoperto a pedibus eius pallio se proiecit ⁸et ecce nocte iam media expavit homo et conturbatus est viditque mulierem iacentem ad pedes suos ⁹et ait illi quae es illaque respondit ego sum Ruth ancilla tua expande pallium tuum super famulam tuam quia propinquus es ¹⁰et ille benedicta inquit es Domino filia et priorem misericordiam posteriore superasti quia non es secuta iuvenes pauperes sive divites ¹¹noli ergo metuere sed quicquid dixeris mihi faciam tibi scit enim omnis populus qui habitat intra portas urbis meae mulierem te esse virtutis ¹²nec abnuo me propinquum sed est alius me propinquior ¹³quiesce hac nocte et facto mane si te voluerit propinquitatis iure retinere bene res acta est sin autem ille noluerit ego te absque ulla dubitatione suscipiam vivit Dominus dormi usque mane ¹⁴dormivit itaque ad pedes eius usque ad noctis abscessum surrexitque antequam homines se cognoscerent mutuo et dixit Booz cave ne quis noverit quod huc veneris ¹⁵et rursum expande inquit palliolum tuum quo operiris et tene utraque manu qua extendente et tenente mensus est sex modios hordei et posuit super eam quae portans ingressa est civitatem ¹⁶et venit ad socrum suam quae dixit ei quid egisti filia narravitque ei omnia quae sibi fecisset homo ¹⁷et ait ecce sex modios hordei dedit mihi et ait nolo vacuam te reverti ad socrum tuam ¹⁸dixitque Noemi expecta filia donec videamus quem res exitum habeat neque enim cessabit homo nisi conpleverit quod locutus est

Chapter 4

¹ascendit ergo Booz ad portam et sedit ibi cumque vidisset propinquum praeterire de quo prius sermo habitus est dixit ad eum declina paulisper et sede hic vocans eum nomine suo qui devertit et sedit ²tollens autem Booz decem viros de senioribus civitatis dixit ad eos sedete hic ³quibus residentibus locutus est ad propinquum partem agri fratris nostri Helimelech vendit Noemi quae reversa est de regione moabitide ⁴quod audire te volui et tibi dicere coram cunctis sedentibus et maioribus natu de populo meo si vis possidere iure propinquitatis eme et posside sin autem tibi displicet hoc ipsum indica mihi ut sciam quid facere debeam nullus est enim propinquus excepto te qui prior es et me qui secundus sum at ille respondit ego agrum emam ⁵cui dixit Booz quando emeris agrum de manu mulieris Ruth quoque Moabitidem quae uxor defuncti fuit debes accipere ut suscites nomen propinqui tui in hereditate sua ⁶qui respondit cedo iure propinquitatis neque enim posteritatem familiae meae delere debeo tu meo utere privilegio quo me libenter carere profiteor ⁷hic autem erat mos antiquitus in Israhel inter propinquos et si quando alter alteri suo iure cedebat ut esset firma concessio solvebat homo calciamentum suum et dabat proximo suo hoc erat testimonium cessionis in Israhel ⁸dixit ergo propinquus Booz tolle calciamentum quod statim solvit de pede suo ⁹at ille maioribus natu et universo populo testes inquit vos estis hodie quod possederim omnia quae fuerunt Helimelech et Chellion et Maalon tradente Noemi ¹⁰et Ruth Moabitidem uxorem Maalon in coniugium sumpserim ut suscitem nomen defuncti in hereditate sua ne vocabulum eius de familia sua ac fratribus et populo deleatur vos inquam huius rei testes estis ¹¹respondit omnis populus qui erat in porta et maiores natu nos testes sumus faciat Dominus hanc mulierem quae ingreditur domum tuam sicut Rachel et Liam quae aedificaverunt domum Israhel ut sit exemplum virtutis in Ephrata et habeat celebre nomen in Bethleem ¹²fiatque domus tua sicut domus Phares quem Thamar peperit Iudae de semine quod dederit Dominus tibi ex hac puella ¹³tulit itaque Booz Ruth et accepit uxorem ingressusque est ad eam et dedit illi Dominus ut conciperet et pareret filium ¹⁴dixeruntque mulieres ad Noemi benedictus Dominus qui non est passus ut deficeret successor familiae tuae et vocaretur nomen eius in Israhel ¹⁵et habeas qui consoletur animam tuam et enutriat senectutem de nuru enim tua natus est quae te diligit et multo tibi est melior quam si septem haberes filios ¹⁶susceptumque Noemi puerum posuit in sinu suo et nutricis ac gerulae officio fungebatur ¹⁷vicinae autem mulieres congratulantes ei et dicentes natus est filius Noemi vocaverunt nomen eius Obed hic est pater Isai patris David ¹⁸hae sunt generationes Phares Phares genuit Esrom ¹⁹Esrom genuit Aram Aram genuit Aminadab ²⁰Aminadab genuit Naasson Naasson genuit Salma ²¹Salma genuit Booz Booz genuit Obed

1 Samuel

Chapter 1

¹fuit vir unus de Ramathaimsophim de monte Ephraim et nomen eius Helcana filius Hieroam filii Heliu filii Thau filii Suph Ephratheus ²et habuit duas uxores nomen uni Anna et nomen secundae Fenenna fueruntque Fenennae filii Annae autem non erant liberi ³et ascendebat vir ille de civitate sua statutis diebus ut adoraret et sacrificaret Domino exercituum in Silo erant autem ibi duo filii Heli Ofni et Finees sacerdotes Domini ⁴venit ergo dies et immolavit Helcana deditque Fenennae uxori suae et cunctis filiis eius et filiabus partes ⁵Annae autem dedit partem unam tristis quia Annam diligebat Dominus autem concluserat vulvam eius ⁶adfligebat quoque eam aemula eius et vehementer angebat in tantum ut exprobraret quod conclusisset Dominus vulvam eius ⁷sicque faciebat per singulos annos cum redeunte tempore ascenderent templum Domini et sic provocabat eam porro illa flebat et non capiebat cibum ⁸dixit ergo ei Helcana vir suus Anna cur fles et quare non comedis et quam ob rem adfligitur cor tuum numquid non ego melior sum tibi quam decem filii ⁹surrexit autem Anna postquam comederat in Silo et biberat et Heli sacerdote sedente super sellam ante postes templi Domini ¹⁰cum esset amaro animo oravit Dominum flens largiter ¹¹et votum vovit dicens Domine exercituum si respiciens videris adflictionem famulae tuae et recordatus mei fueris nec oblitus ancillae tuae dederisque servae tuae sexum virilem dabo eum Domino omnes dies vitae eius et novacula non ascendet super caput eius ¹²factum est ergo cum illa multiplicaret preces coram Domino ut Heli observaret os eius ¹³porro Anna loquebatur in corde suo tantumque labia illius movebantur et vox penitus non audiebatur aestimavit igitur eam Heli temulentam ¹⁴dixitque ei usquequo ebria eris digere paulisper vinum quo mades ¹⁵respondens Anna nequaquam inquit domine mi nam mulier infelix nimis ego sum vinumque et omne quod inebriare potest non bibi sed effudi animam meam in conspectu Domini ¹⁶ne reputes ancillam tuam quasi unam de filiabus Belial quia ex multitudine doloris et maeroris mei locuta sum usque in praesens ¹⁷tunc Heli ait ei vade in pace et Deus Israhel det tibi petitionem quam rogasti eum ¹⁸et illa dixit utinam inveniat ancilla tua gratiam in oculis tuis et abiit mulier in viam suam et comedit vultusque eius non sunt amplius in diversa mutati ¹⁹et surrexerunt mane et adoraverunt coram Domino reversique sunt et venerunt in domum suam Ramatha cognovit autem Helcana Annam uxorem suam et recordatus est eius Dominus ²⁰et factum est post circulum dierum concepit Anna et peperit filium vocavitque nomen eius Samuhel eo quod a Domino postulasset eum ²¹ascendit autem vir Helcana et omnis domus eius ut immolaret Domino hostiam sollemnem et votum suum ²²et Anna non ascendit dixit enim viro suo non vadam donec ablactetur infans et ducam eum et appareat ante conspectum Domini et maneat ibi iugiter ²³et ait ei Helcana vir suus fac quod bonum tibi videtur et mane donec ablactes eum precorque ut impleat Dominus verbum suum mansit ergo mulier et lactavit filium suum donec amoveret eum a lacte ²⁴et adduxit eum secum postquam ablactaverat in vitulis tribus et tribus modiis farinae et amphora vini et adduxit eum ad domum Domini in Silo puer autem erat adhuc infantulus ²⁵et immolaverunt vitulum et obtulerunt puerum Heli ²⁶et ait obsecro mi domine vivit anima tua domine ego sum illa mulier quae steti coram te hic orans Dominum ²⁷pro puero isto oravi et dedit Dominus mihi petitionem meam quam postulavi eum ²⁸idcirco et ego commodavi eum Domino cunctis diebus quibus fuerit accommodatus Domino et adoraverunt ibi Dominum et oravit Anna et ait

Chapter 2

¹exultavit cor meum in Domino exaltatum est cornu meum in Domino dilatatum est os meum super inimicos meos quia laetata sum in salutari tuo ²non est sanctus ut est Dominus neque enim est alius extra te et non est fortis sicut Deus noster ³nolite multiplicare loqui sublimia gloriantes recedant vetera de ore vestro quoniam Deus scientiarum Dominus est et ipsi praeparantur cogitationes ⁴arcus fortium superatus est et infirmi accincti sunt robore ⁵saturati prius pro pane se locaverunt et famelici saturati sunt donec sterilis peperit plurimos et quae multos habebat filios infirmata est ⁶Dominus mortificat et vivificat deducit ad infernum et reducit ⁷Dominus pauperem facit et ditat humiliat et sublevat ⁸suscitat de pulvere egenum et de stercore elevat pauperem ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat Domini enim sunt cardines terrae et posuit super eos orbem ⁹pedes sanctorum suorum servabit et impii in tenebris conticescent quia non in fortitudine roborabitur vir ¹⁰Dominum formidabunt adversarii eius super ipsos in caelis tonabit Dominus iudicabit fines terrae et dabit imperium regi suo et sublimabit cornu christi sui ¹¹et abiit Helcana Ramatha in domum suam puer autem erat minister in conspectu Domini ante faciem Heli sacerdotis ¹²porro filii Heli filii Belial nescientes Dominum ¹³neque officium sacerdotum ad populum sed quicumque immolasset victimam veniebat puer sacerdotis dum coquerentur carnes et habebat fuscinulam tridentem in manu sua ¹⁴et mittebat eam in lebetem vel in caldariam aut in ollam sive in caccabum et omne quod levabat fuscinula tollebat sacerdos sibi sic faciebant universo Israheli venientium in Silo ¹⁵etiam antequam adolerent adipem veniebat puer sacerdotis et dicebat immolanti da mihi carnem ut coquam sacerdoti non enim accipiam a te carnem coctam sed crudam ¹⁶dicebatque illi immolans incendatur primum iuxta morem hodie adeps et tolle tibi quantumcumque desiderat anima tua qui respondens aiebat ei nequaquam nunc enim dabis alioquin tollam vi ¹⁷erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino quia detrahebant homines sacrificio Domini ¹⁸Samuhel autem ministrabat ante faciem Domini puer accinctus ephod lineo ¹⁹et tunicam parvam faciebat ei mater sua quam adferebat statutis diebus ascendens cum viro suo ut immolaret hostiam sollemnem ²⁰et benedixit Heli Helcanae et uxori eius dixitque reddat Dominus tibi semen de muliere hac pro fenore quod commodasti Domino et abierunt in locum suum ²¹visitavit ergo Dominus Annam et concepit et peperit tres filios et duas filias et magnificatus est puer Samuhel apud Dominum ²²Heli autem erat senex valde et audivit omnia quae faciebant filii sui universo Israheli et quomodo dormiebant cum mulieribus quae observabant ad ostium tabernaculi ²³et dixit eis quare facitis res huiuscemodi quas ego audio res pessimas ab omni populo ²⁴nolite filii mi non enim est bona fama quam ego audio ut transgredi faciatis populum Domini ²⁵si peccaverit vir in virum placari ei potest Deus si autem in Domino peccaverit vir quis orabit pro eo et non audierunt vocem patris sui quia voluit Dominus occidere eos ²⁶puer autem Samuhel proficiebat atque crescebat et placebat tam Deo quam hominibus ²⁷venit autem vir Dei ad Heli et ait ad eum haec dicit Dominus numquid non aperte revelatus sum domui patris tui cum essent in Aegypto in domo Pharaonis ²⁸et elegi eum ex omnibus tribubus Israhel mihi in sacerdotem ut ascenderet altare meum et adoleret mihi incensum et portaret ephod coram me et dedi domui patris tui omnia de sacrificiis filiorum Israhel ²⁹quare calce abicitis victimam meam et munera mea quae praecepi ut offerrentur in templo et magis honorasti filios tuos quam me ut comederetis primitias omnis sacrificii Israhel populi mei ³⁰propterea ait Dominus Deus Israhel loquens locutus sum ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum nunc autem dicit Dominus absit hoc a me sed quicumque glorificaverit me glorificabo eum qui autem contemnunt me erunt ignobiles ³¹ecce dies veniunt et praecidam brachium tuum et brachium domus patris tui ut non sit senex in domo tua ³²et videbis aemulum tuum in templo in universis prosperis Israhel et non erit senex in domo tua omnibus diebus ³³verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo sed ut deficiant oculi tui et tabescat anima tua et pars magna domus tuae morietur cum ad virilem aetatem venerit ³⁴hoc autem erit tibi signum quod venturum est duobus filiis tuis Ofni et Finees in die uno morientur ambo ³⁵et suscitabo mihi sacerdotem fidelem qui iuxta cor meum et animam meam faciat et aedificabo ei domum fidelem et ambulabit coram christo meo cunctis diebus ³⁶futurum est autem ut quicumque remanserit in domo tua veniat ut oretur pro eo et offerat nummum argenteum et tortam panis dicatque dimitte me obsecro ad unam partem sacerdotalem ut comedam buccellam panis

Chapter 3

¹puer autem Samuhel ministrabat Domino coram Heli et sermo Domini erat pretiosus in diebus illis non erat visio manifesta ²factum est ergo in die quadam Heli iacebat in loco suo et oculi eius caligaverant nec poterat videre ³lucerna Dei antequam extingueretur Samuhel autem dormiebat in templo Domini ubi erat arca Dei ⁴et vocavit Dominus Samuhel qui respondens ait ecce ego ⁵et cucurrit ad Heli et dixit ecce ego vocasti enim me qui dixit non vocavi revertere dormi et abiit et dormivit ⁶et adiecit Dominus vocare rursum Samuhel consurgensque Samuhel abiit ad Heli et dixit ecce ego quia vocasti me qui respondit non vocavi te fili mi revertere et dormi ⁷porro Samuhel necdum sciebat Dominum neque revelatus fuerat ei sermo Domini ⁸et adiecit Dominus et vocavit adhuc Samuhel tertio qui consurgens abiit ad Heli ⁹et ait ecce ego quia vocasti me intellexit igitur Heli quia Dominus vocaret puerum et ait ad Samuhel vade et dormi et si deinceps vocaverit te dices loquere Domine quia audit servus tuus abiit ergo Samuhel et dormivit in loco suo ¹⁰et venit Dominus et stetit et vocavit sicut vocaverat secundo Samuhel Samuhel et ait Samuhel loquere quia audit servus tuus ¹¹et dixit Dominus ad Samuhel ecce ego facio verbum in Israhel quod quicumque audierit tinnient ambae aures eius ¹²in die illo suscitabo adversum Heli omnia quae locutus sum super domum eius incipiam et conplebo ¹³praedixi enim ei quod iudicaturus essem domum eius in aeternum propter iniquitatem eo quod noverat indigne agere filios suos et non corripuit eos ¹⁴idcirco iuravi domui Heli quod non expietur iniquitas domus eius victimis et muneribus usque in aeternum ¹⁵dormivit autem Samuhel usque mane aperuitque ostia domus Domini et Samuhel timebat indicare visionem Heli ¹⁶vocavit ergo Heli Samuhelem et dixit Samuhel fili mi qui respondens ait praesto sum ¹⁷et interrogavit eum quis est sermo quem locutus est ad te oro te ne celaveris me haec faciat tibi Deus et haec addat si absconderis a me sermonem ex omnibus verbis quae dicta sunt tibi ¹⁸indicavit itaque ei Samuhel universos sermones et non abscondit ab eo et ille respondit Dominus est quod bonum est in oculis suis faciat ¹⁹crevit autem Samuhel et Dominus erat cum eo et non cecidit ex omnibus verbis eius in terram ²⁰et cognovit universus Israhel a Dan usque Bersabee quod fidelis Samuhel propheta esset Domini ²¹et addidit Dominus ut appareret in Silo quoniam revelatus fuerat Dominus Samuheli in Silo iuxta verbum Domini et evenit sermo Samuhelis universo Israheli

Chapter 4

¹egressus est namque Israhel obviam Philisthim in proelium et castrametatus est iuxta lapidem Adiutorii porro Philisthim venerunt in Afec ²et instruxerunt aciem contra Israhel inito autem certamine terga vertit Israhel Philistheis et caesa sunt in illo certamine passim per agros quasi quattuor milia virorum ³et reversus est populus ad castra dixeruntque maiores natu de Israhel quare percussit nos Dominus hodie coram Philisthim adferamus ad nos de Silo arcam foederis Domini et veniat in medium nostri ut salvet nos de manu inimicorum nostrorum ⁴misit ergo populus in Silo et tulerunt inde arcam foederis Domini exercituum sedentis super cherubin erantque duo filii Heli cum arca foederis Domini Ofni et Finees ⁵cumque venisset arca foederis Domini in castra vociferatus est omnis Israhel clamore grandi et personuit terra ⁶et audierunt Philisthim vocem clamoris dixeruntque quaenam haec est vox clamoris magni in castris Hebraeorum et cognoverunt quod arca Domini venisset in castra ⁷timueruntque Philisthim dicentes venit Deus in castra et ingemuerunt ⁸vae nobis non enim fuit tanta exultatio heri et nudius tertius vae nobis quis nos servabit de manu deorum sublimium istorum hii sunt dii qui percusserunt Aegyptum omni plaga in deserto ⁹confortamini et estote viri Philisthim ne serviatis Hebraeis sicut illi servierunt vobis confortamini et bellate ¹⁰pugnaverunt ergo Philisthim et caesus est Israhel et fugit unusquisque in tabernaculum suum et facta est plaga magna nimis et ceciderunt de Israhel triginta milia peditum ¹¹et arca Dei capta est duoque filii Heli mortui sunt Ofni et Finees ¹²currens autem vir de Beniamin ex acie venit in Silo in die illo scissa veste et conspersus pulvere caput ¹³cumque ille venisset Heli sedebat super sellam contra viam aspectans erat enim cor eius pavens pro arca Domini vir autem ille postquam ingressus est nuntiavit urbi et ululavit omnis civitas ¹⁴et audivit Heli sonitum clamoris dixitque quis est hic sonitus tumultus huius at ille festinavit et venit et adnuntiavit Heli ¹⁵Heli autem erat nonaginta et octo annorum et oculi eius caligaverant et videre non poterat ¹⁶et dixit ad Heli ego sum qui veni de proelio et ego qui de acie fugi hodie cui ille ait quid actum est fili mi ¹⁷respondens autem qui nuntiabat fugit inquit Israhel coram Philisthim et ruina magna facta est in populo insuper et duo filii tui mortui sunt Ofni et Finees et arca Dei capta est ¹⁸cumque ille nominasset arcam Dei cecidit de sella retrorsum iuxta ostium et fractis cervicibus mortuus est senex enim erat vir et grandevus et ipse iudicavit Israhel quadraginta annis ¹⁹nurus autem eius uxor Finees praegnans erat vicinaque partui et audito nuntio quod capta esset arca Dei et mortuus socer suus et vir suus incurvavit se et peperit inruerant enim in eam dolores subiti ²⁰in ipso autem momento mortis eius dixerunt ei quae stabant circa eam ne timeas quia filium peperisti quae non respondit eis neque animadvertit ²¹et vocavit puerum Hicabod dicens translata est gloria de Israhel quia capta est arca Dei et pro socero suo et pro viro suo ²²et ait translata est gloria ab Israhel eo quod capta esset arca Dei

Chapter 5

¹Philisthim autem tulerunt arcam Dei et asportaverunt eam a lapide Adiutorii in Azotum ²tulerunt Philisthim arcam Dei et intulerunt eam in templum Dagon et statuerunt eam iuxta Dagon ³cumque surrexissent diluculo Azotii altera die ecce Dagon iacebat pronus in terram ante arcam Domini et tulerunt Dagon et restituerunt eum in loco suo ⁴rursumque mane die alio consurgentes invenerunt Dagon iacentem super faciem suam in terram coram arca Domini caput autem Dagon et duae palmae manuum eius abscisae erant super limen ⁵porro Dagon truncus solus remanserat in loco suo propter hanc causam non calcant sacerdotes Dagon et omnes qui ingrediuntur templum eius super limen Dagon in Azoto usque in hodiernum diem ⁶adgravata autem est manus Domini super Azotios et demolitus est eos et percussit in secretiori parte natium Azotum et fines eius ⁷videntes autem viri azotii huiuscemodi plagam dixerunt non maneat arca Dei Israhel apud nos quoniam dura est manus eius super nos et super Dagon deum nostrum ⁸et mittentes congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum ad se et dixerunt quid faciemus de arca Dei Israhel responderuntque Getthei circumducatur arca Dei Israhel et circumduxerunt arcam Dei Israhel ⁹illis autem circumducentibus eam fiebat manus Dei per singulas civitates interfectionis magnae nimis et percutiebat viros uniuscuiusque urbis a parvo usque ad maiorem et conputrescebant prominentes extales eorum ¹⁰miserunt ergo arcam Dei in Accaron cumque venisset arca Dei in Accaron exclamaverunt Accaronitae dicentes adduxerunt ad nos arcam Dei Israhel ut interficiat nos et populum nostrum ¹¹miserunt itaque et congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum qui dixerunt dimittite arcam Dei Israhel et revertatur in locum suum et non interficiat nos cum populo nostro ¹²fiebat enim pavor mortis in singulis urbibus et gravissima valde manus Dei viri quoque qui mortui non fuerant percutiebantur in secretiori parte natium et ascendebat ululatus uniuscuiusque civitatis in caelum

Chapter 6

¹fuit ergo arca Domini in regione Philisthinorum septem mensibus ²et vocaverunt Philisthim sacerdotes et divinos dicentes quid faciemus de arca Dei indicate nobis quomodo remittemus eam in locum suum qui dixerunt ³si remittitis arcam Dei Israhel nolite dimittere eam vacuam sed quod debetis reddite ei pro peccato et tunc curabimini et scietis quare non recedat manus eius a vobis ⁴qui dixerunt quid est quod pro delicto reddere debeamus ei responderuntque illi ⁵iuxta numerum provinciarum Philisthim quinque anos aureos facietis et quinque mures aureos quia plaga una fuit omnibus vobis et satrapis vestris facietisque similitudines anorum vestrorum et similitudines murium qui demoliti sunt terram et dabitis Deo Israhel gloriam si forte relevet manum suam a vobis et a diis vestris et a terra vestra ⁶quare gravatis corda vestra sicut adgravavit Aegyptus et Pharao cor suum nonne postquam percussus est tunc dimisit eos et abierunt ⁷nunc ergo arripite et facite plaustrum novum unum et duas vaccas fetas quibus non est inpositum iugum iungite in plaustro et recludite vitulos earum domi ⁸tolletisque arcam Domini et ponetis in plaustro et vasa aurea quae exsolvistis ei pro delicto ponetis in capsella ad latus eius et dimittite eam ut vadat ⁹et aspicietis et si quidem per viam finium suorum ascenderit contra Bethsames ipse fecit nobis malum hoc grande sin autem minime sciemus quia nequaquam manus eius tetigit nos sed casu accidit ¹⁰fecerunt ergo illi hoc modo et tollentes duas vaccas quae lactabant vitulos iunxerunt ad plaustrum vitulosque earum concluserunt domi ¹¹et posuerunt arcam Dei super plaustrum et capsellam quae habebat mures aureos et similitudinem anorum ¹²ibant autem in directum vaccae per viam quae ducit Bethsames et itinere uno gradiebantur pergentes et mugientes et non declinabant neque ad dextram neque ad sinistram sed et satrapae Philisthinorum sequebantur usque ad terminos Bethsames ¹³porro Bethsamitae metebant triticum in valle et elevantes oculos viderunt arcam et gavisi sunt cum vidissent ¹⁴et plaustrum venit in agrum Iosue Bethsamitae et stetit ibi erat autem ibi lapis magnus et conciderunt ligna plaustri vaccasque inposuerunt super ea holocaustum Domino ¹⁵Levitae autem deposuerunt arcam Dei et capsellam quae erat iuxta eam in qua erant vasa aurea et posuerunt super lapidem grandem viri autem bethsamitae obtulerunt holocausta et immolaverunt victimas in die illa Domino ¹⁶et quinque satrapae Philisthinorum viderunt et reversi sunt in Accaron in die illa ¹⁷hii sunt autem ani aurei quos reddiderunt Philisthim pro delicto Domino Azotus unum Gaza unum Ascalon unum Geth unum Accaron unum ¹⁸et mures aureos secundum numerum urbium Philisthim quinque provinciarum ab urbe murata usque ad villam quae erat absque muro et usque ad Abel magnum super quem posuerunt arcam Domini quae erat usque in illa die in agro Iosue Bethsamitis ¹⁹percussit autem de viris bethsamitibus eo quod vidissent arcam Domini et percussit de populo septuaginta viros et quinquaginta milia plebis luxitque populus quod percussisset Dominus plebem plaga magna ²⁰et dixerunt viri bethsamitae quis poterit stare in conspectu Domini Dei sancti huius et ad quem ascendet a nobis ²¹miseruntque nuntios ad habitatores Cariathiarim dicentes reduxerunt Philisthim arcam Domini descendite et ducite eam ad vos

Chapter 7

¹venerunt ergo viri Cariathiarim et duxerunt arcam Domini et intulerunt eam in domum Abinadab in Gabaa Eleazarum autem filium eius sanctificaverunt ut custodiret arcam Domini ²et factum est ex qua die mansit arca in Cariathiarim multiplicati sunt dies erat quippe iam annus vicesimus et requievit omnis domus Israhel post Dominum ³ait autem Samuhel ad universam domum Israhel dicens si in toto corde vestro revertimini ad Dominum auferte deos alienos de medio vestrum et Astharoth et praeparate corda vestra Domino et servite ei soli et eruet vos de manu Philisthim ⁴abstulerunt ergo filii Israhel Baalim et Astharoth et servierunt Domino soli ⁵dixit autem Samuhel congregate universum Israhel in Masphat ut orem pro vobis Dominum ⁶et convenerunt in Masphat hauseruntque aquam et effuderunt in conspectu Domini et ieiunaverunt in die illa et dixerunt ibi peccavimus Domino iudicavitque Samuhel filios Israhel in Masphat ⁷et audierunt Philisthim quod congregati essent filii Israhel in Masphat et ascenderunt satrapae Philisthinorum ad Israhel quod cum audissent filii Israhel timuerunt a facie Philisthinorum ⁸dixeruntque ad Samuhel ne cesses pro nobis clamare ad Dominum Deum nostrum ut salvet nos de manu Philisthinorum ⁹tulit autem Samuhel agnum lactantem unum et obtulit illum holocaustum integrum Domino et clamavit Samuhel ad Dominum pro Israhel et exaudivit eum Dominus ¹⁰factum est ergo cum Samuhel offerret holocaustum Philistheos inire proelium contra Israhel intonuit autem Dominus fragore magno in die illa super Philisthim et exterruit eos et caesi sunt a filiis Israhel ¹¹egressique viri Israhel de Masphat persecuti sunt Philistheos et percusserunt eos usque ad locum qui erat subter Bethchar ¹²tulit autem Samuhel lapidem unum et posuit eum inter Masphat et inter Sen et vocavit nomen eius lapis Adiutorii dixitque hucusque auxiliatus est nobis Dominus ¹³et humiliati sunt Philisthim nec adposuerunt ultra ut venirent in terminos Israhel facta est itaque manus Domini super Philistheos cunctis diebus Samuhel ¹⁴et redditae sunt urbes quas tulerant Philisthim ab Israhel Israheli ab Accaron usque Geth et terminos suos liberavit Israhel de manu Philisthinorum eratque pax inter Israhel et Amorreum ¹⁵iudicabat quoque Samuhel Israhel cunctis diebus vitae suae ¹⁶et ibat per singulos annos circumiens Bethel et Galgal et Masphat et iudicabat Israhelem in supradictis locis ¹⁷revertebaturque in Ramatha ibi enim erat domus eius et ibi iudicabat Israhelem aedificavit etiam ibi altare Domino

Chapter 8

¹factum est autem cum senuisset Samuhel posuit filios suos iudices Israhel ²fuitque nomen filii eius primogeniti Iohel et nomen secundi Abia iudicum in Bersabee ³et non ambulaverunt filii illius in viis eius sed declinaverunt post avaritiam acceperuntque munera et perverterunt iudicium ⁴congregati ergo universi maiores natu Israhel venerunt ad Samuhel in Ramatha ⁵dixeruntque ei ecce tu senuisti et filii tui non ambulant in viis tuis constitue nobis regem ut iudicet nos sicut universae habent nationes ⁶displicuitque sermo in oculis Samuhelis eo quod dixissent da nobis regem ut iudicet nos et oravit Samuhel Dominum ⁷dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem populi in omnibus quae loquuntur tibi non enim te abiecerunt sed me ne regnem super eos ⁸iuxta omnia opera sua quae fecerunt a die qua eduxi eos de Aegypto usque ad diem hanc sicut dereliquerunt me et servierunt diis alienis sic faciunt etiam tibi ⁹nunc ergo audi vocem eorum verumtamen contestare eos et praedic eis ius regis qui regnaturus est super eos ¹⁰dixit itaque Samuhel omnia verba Domini ad populum qui petierat a se regem ¹¹et ait hoc erit ius regis qui imperaturus est vobis filios vestros tollet et ponet in curribus suis facietque sibi equites et praecursores quadrigarum suarum ¹²et constituet sibi tribunos et centuriones et aratores agrorum suorum et messores segetum et fabros armorum et curruum suorum ¹³filias quoque vestras faciet sibi unguentarias et focarias et panificas ¹⁴agros quoque vestros et vineas et oliveta optima tollet et dabit servis suis ¹⁵sed et segetes vestras et vinearum reditus addecimabit ut det eunuchis et famulis suis ¹⁶servos etiam vestros et ancillas et iuvenes optimos et asinos auferet et ponet in opere suo ¹⁷greges vestros addecimabit vosque eritis ei servi ¹⁸et clamabitis in die illa a facie regis vestri quem elegistis vobis et non exaudiet vos Dominus in die illa ¹⁹noluit autem populus audire vocem Samuhel sed dixerunt nequaquam rex enim erit super nos ²⁰et erimus nos quoque sicut omnes gentes et iudicabit nos rex noster et egredietur ante nos et pugnabit bella nostra pro nobis ²¹et audivit Samuhel omnia verba populi et locutus est ea in auribus Domini ²²dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem eorum et constitue super eos regem et ait Samuhel ad viros Israhel vadat unusquisque in civitatem suam

Chapter 9

¹et erat vir de Beniamin nomine Cis filius Abihel filii Seror filii Bechoreth filii Afia filii viri Iemini fortis robore ²et erat ei filius vocabulo Saul electus et bonus et non erat vir de filiis Israhel melior illo ab umero et sursum eminebat super omnem populum ³perierant autem asinae Cis patris Saul et dixit Cis ad Saul filium suum tolle tecum unum de pueris et consurgens vade et quaere asinas qui cum transissent per montem Ephraim ⁴et per terram Salisa et non invenissent transierunt etiam per terram Salim et non erant sed et per terram Iemini et minime reppererunt ⁵cum autem venissent in terram Suph dixit Saul ad puerum suum qui erat cum eo veni et revertamur ne forte dimiserit pater meus asinas et sollicitus sit pro nobis ⁶qui ait ei ecce est vir Dei in civitate hac vir nobilis omne quod loquitur absque ambiguitate venit nunc ergo eamus illuc si forte indicet nobis de via nostra propter quam venimus ⁷dixitque Saul ad puerum suum ecce ibimus quid feremus ad virum panis defecit in sitarciis nostris et sportulam non habemus ut demus homini Dei nec quicquam aliud ⁸rursum puer respondit Sauli et ait ecce inventa est in manu mea quarta pars stateris argenti demus homini Dei ut indicet nobis viam nostram ⁹olim in Israhel sic loquebatur unusquisque vadens consulere Deum venite et eamus ad videntem qui enim propheta dicitur hodie vocabatur olim videns ¹⁰et dixit Saul ad puerum suum optimus sermo tuus veni eamus et ierunt in civitatem in qua erat vir Dei ¹¹cumque ascenderent clivum civitatis invenerunt puellas egredientes ad hauriendam aquam et dixerunt eis num hic est videns ¹²quae respondentes dixerunt illis hic est ecce ante te festina nunc hodie enim venit in civitate quia sacrificium est hodie populo in excelso ¹³ingredientes urbem statim invenietis eum antequam ascendat excelsum ad vescendum neque enim comesurus est populus donec ille veniat quia ipse benedicit hostiae et deinceps comedunt qui vocati sunt nunc ergo conscendite quia hodie repperietis eum ¹⁴et ascenderunt in civitatem cumque illi ambularent in medio urbis apparuit Samuhel egrediens obviam eis ut ascenderet in excelsum ¹⁵Dominus autem revelaverat auriculam Samuhel ante unam diem quam veniret Saul dicens ¹⁶hac ipsa quae nunc est hora cras mittam ad te virum de terra Beniamin et ungues eum ducem super populum meum Israhel et salvabit populum meum de manu Philisthinorum quia respexi populum meum venit enim clamor eorum ad me ¹⁷cumque aspexisset Samuhel Saulem Dominus ait ei ecce vir quem dixeram tibi iste dominabitur populo meo ¹⁸accessit autem Saul ad Samuhelem in medio portae et ait indica oro mihi ubi est domus videntis ¹⁹et respondit Samuhel Sauli dicens ego sum videns ascende ante me in excelsum ut comedatis mecum hodie et dimittam te mane et omnia quae sunt in corde tuo indicabo tibi ²⁰et de asinis quas perdidisti nudius tertius ne sollicitus sis quia inventae sunt et cuius erunt optima quaeque Israhel nonne tibi et omni domui patris tui ²¹respondens autem Saul ait numquid non filius Iemini ego sum de minima tribu Israhel et cognatio mea novissima inter omnes familias de tribu Beniamin quare ergo locutus es mihi sermonem istum ²²adsumens itaque Samuhel Saulem et puerum eius introduxit eos in triclinium et dedit eis locum in capite eorum qui fuerant invitati erant enim quasi triginta viri ²³dixitque Samuhel coco da partem quam dedi tibi et praecepi ut reponeres seorsum apud te ²⁴levavit autem cocus armum et posuit ante Saul dixitque Samuhel ecce quod remansit pone ante te et comede quia de industria servatum est tibi quando populum vocavi et comedit Saul cum Samuhel in die illa ²⁵et descenderunt de excelso in oppidum et locutus est cum Saul in solario ²⁶cumque mane surrexissent et iam dilucesceret vocavit Samuhel Saul in solarium dicens surge ut dimittam te et surrexit Saul egressique sunt ambo ipse videlicet et Samuhel ²⁷cumque descenderent in extrema parte civitatis Samuhel dixit ad Saul dic puero ut antecedat nos et transeat tu autem subsiste paulisper ut indicem tibi verbum Domini

Chapter 10

¹tulit autem Samuhel lenticulam olei et effudit super caput eius et deosculatus eum ait ecce unxit te Dominus super hereditatem suam in principem ²cum abieris hodie a me invenies duos viros iuxta sepulchrum Rachel in finibus Beniamin in meridie dicentque tibi inventae sunt asinae ad quas ieras perquirendas et intermissis pater tuus asinis sollicitus est pro vobis et dicit quid faciam de filio meo ³cumque abieris inde et ultra transieris et veneris ad quercum Thabor invenient te ibi tres viri ascendentes ad Deum in Bethel unus portans tres hedos et alius tres tortas panis et alius portans lagoenam vini ⁴cumque te salutaverint dabunt tibi duos panes et accipies de manu eorum ⁵post haec venies in collem Domini ubi est statio Philisthinorum et cum ingressus fueris ibi urbem obviam habebis gregem prophetarum descendentium de excelso et ante eos psalterium et tympanum et tibiam et citharam ipsosque prophetantes ⁶et insiliet in te spiritus Domini et prophetabis cum eis et mutaberis in virum alium ⁷quando ergo evenerint signa haec omnia tibi fac quaecumque invenerit manus tua quia Dominus tecum est ⁸et descendes ante me in Galgala ego quippe descendam ad te ut offeras oblationem et immoles victimas pacificas septem diebus expectabis donec veniam ad te et ostendam tibi quae facias ⁹itaque cum avertisset umerum suum ut abiret a Samuhele inmutavit ei Deus cor aliud et venerunt omnia signa haec in die illa ¹⁰veneruntque ad praedictum collem et ecce cuneus prophetarum obvius ei et insilivit super eum spiritus Dei et prophetavit in medio eorum ¹¹videntes autem omnes qui noverant eum heri et nudius tertius quod esset cum prophetis et prophetaret dixerunt ad invicem quaenam res accidit filio Cis num et Saul in prophetis ¹²responditque alius ad alterum dicens et quis pater eorum propterea versum est in proverbium num et Saul inter prophetas ¹³cessavit autem prophetare et venit ad excelsum ¹⁴dixitque patruus Saul ad eum et ad puerum eius quo abistis qui responderunt quaerere asinas quas cum non repperissemus venimus ad Samuhelem ¹⁵et dixit ei patruus suus indica mihi quid dixerit tibi Samuhel ¹⁶et ait Saul ad patruum suum indicavit nobis quia inventae essent asinae de sermone autem regni non indicavit ei quem locutus illi fuerat Samuhel ¹⁷et convocavit Samuhel populum ad Dominum in Maspha ¹⁸et ait ad filios Israhel haec dicit Dominus Deus Israhel ego eduxi Israhel de Aegypto et erui vos de manu Aegyptiorum et de manu omnium regum qui adfligebant vos ¹⁹vos autem hodie proiecistis Deum vestrum qui solus salvavit vos de universis malis et tribulationibus vestris et dixistis nequaquam sed regem constitue super nos nunc ergo state coram Domino per tribus vestras et per familias ²⁰et adplicuit Samuhel omnes tribus Israhel et cecidit sors tribus Beniamin ²¹et adplicuit tribum Beniamin et cognationes eius et cecidit cognatio Metri et pervenit usque ad Saul filium Cis quaesierunt ergo eum et non est inventus ²²et consuluerunt post haec Dominum utrumnam venturus esset illuc responditque Dominus ecce absconditus est domi ²³cucurrerunt itaque et tulerunt eum inde stetitque in medio populi et altior fuit universo populo ab umero et sursum ²⁴et ait Samuhel ad omnem populum certe videtis quem elegit Dominus quoniam non sit similis ei in omni populo et clamavit cunctus populus et ait vivat rex ²⁵locutus est autem Samuhel ad populum legem regni et scripsit in libro et reposuit coram Domino et dimisit Samuhel omnem populum singulos in domum suam ²⁶sed et Saul abiit in domum suam in Gabaath et abiit cum eo pars exercitus quorum tetigerat Deus corda ²⁷filii vero Belial dixerunt num salvare nos poterit iste et despexerunt eum et non adtulerunt ei munera ille vero dissimulabat se audire

Chapter 11

¹ascendit autem Naas Ammonites et pugnare coepit adversus Iabesgalaad dixeruntque omnes viri Iabes ad Naas habeto nos foederatos et serviemus tibi ²et respondit ad eos Naas Ammonites in hoc feriam vobiscum foedus ut eruam omnium vestrum oculos dextros ponamque vos obprobrium in universo Israhel ³et dixerunt ad eum seniores Iabes concede nobis septem dies ut mittamus nuntios in universos terminos Israhel et si non fuerit qui defendat nos egrediemur ad te ⁴venerunt ergo nuntii in Gabaath Saulis et locuti sunt verba audiente populo et levavit omnis populus vocem suam et flevit ⁵et ecce Saul veniebat sequens boves de agro et ait quid habet populus quod plorat et narraverunt ei verba virorum Iabes ⁶et insilivit spiritus Domini in Saul cum audisset verba haec et iratus est furor eius nimis ⁷et adsumens utrumque bovem concidit in frusta misitque in omnes terminos Israhel per manum nuntiorum dicens quicumque non exierit secutusque fuerit Saul et Samuhelem sic fiet bubus eius invasit ergo timor Domini populum et egressi sunt quasi vir unus ⁸et recensuit eos in Bezec fueruntque filiorum Israhel trecenta milia virorum autem Iuda triginta milia ⁹et dixerunt nuntiis qui venerant sic dicetis viris qui sunt in Iabesgalaad cras erit vobis salus cum incaluerit sol venerunt ergo nuntii et adnuntiaverunt viris Iabes qui laetati sunt ¹⁰et dixerunt mane exibimus ad vos et facietis nobis omne quod placuerit vobis ¹¹et factum est cum venisset dies crastinus constituit Saul populum in tres partes et ingressus est media castra in vigilia matutina et percussit Ammon usque dum incalesceret dies reliqui autem dispersi sunt ita ut non relinquerentur in eis duo pariter ¹²et ait populus ad Samuhel quis est iste qui dixit Saul non regnabit super nos date viros et interficiemus eos ¹³et ait Saul non occidetur quisquam in die hac quia hodie fecit Dominus salutem in Israhel ¹⁴dixit autem Samuhel ad populum venite et eamus in Galgala et innovemus ibi regnum ¹⁵et perrexit omnis populus in Galgala et fecerunt ibi regem Saul coram Domino in Galgala et immolaverunt ibi victimas pacificas coram Domino et laetatus est ibi Saul et cuncti viri Israhel nimis

Chapter 12

¹dixit autem Samuhel ad universum Israhel ecce audivi vocem vestram iuxta omnia quae locuti estis ad me et constitui super vos regem ²et nunc rex graditur ante vos ego autem senui et incanui porro filii mei vobiscum sunt itaque conversatus coram vobis ab adulescentia mea usque ad diem hanc ecce praesto sum ³loquimini de me coram Domino et coram christo eius utrum bovem cuiusquam tulerim an asinum si quempiam calumniatus sum si oppressi aliquem si de manu cuiusquam munus accepi et contemnam illud hodie restituamque vobis ⁴et dixerunt non es calumniatus nos neque oppressisti neque tulisti de manu alicuius quippiam ⁵dixitque ad eos testis Dominus adversus vos et testis christus eius in die hac quia non inveneritis in manu mea quippiam et dixerunt testis ⁶et ait Samuhel ad populum Dominus qui fecit Mosen et Aaron et eduxit patres nostros de terra Aegypti ⁷nunc ergo state ut iudicio contendam adversum vos coram Domino de omnibus misericordiis Domini quas fecit vobiscum et cum patribus vestris ⁸quomodo ingressus est Iacob in Aegyptum et clamaverunt patres vestri ad Dominum et misit Dominus Mosen et Aaron et eduxit patres vestros ex Aegypto et conlocavit eos in loco hoc ⁹qui obliti sunt Domini Dei sui et tradidit eos in manu Sisarae magistri militiae Asor et in manu Philisthinorum et in manu regis Moab et pugnaverunt adversum eos ¹⁰postea autem clamaverunt ad Dominum et dixerunt peccavimus quia dereliquimus Dominum et servivimus Baalim et Astharoth nunc ergo erue nos de manu inimicorum nostrorum et serviemus tibi ¹¹et misit Dominus Hierobaal et Bedan et Ieptha et Samuhel et eruit vos de manu inimicorum vestrorum per circuitum et habitastis confidenter ¹²videntes autem quod Naas rex filiorum Ammon venisset adversum vos dixistis mihi nequaquam sed rex imperabit nobis cum Dominus Deus vester regnaret in vobis ¹³nunc ergo praesto est rex vester quem elegistis et petistis ecce dedit vobis Dominus regem ¹⁴si timueritis Dominum et servieritis ei et audieritis vocem eius et non exasperaveritis os Domini eritis et vos et rex qui imperat vobis sequentes Dominum Deum vestrum ¹⁵si autem non audieritis vocem Domini sed exasperaveritis sermonem Domini erit manus Domini super vos et super patres vestros ¹⁶sed et nunc state et videte rem istam grandem quam facturus est Dominus in conspectu vestro ¹⁷numquid non messis tritici est hodie invocabo Dominum et dabit voces et pluvias et scietis et videbitis quia grande malum feceritis vobis in conspectu Domini petentes super vos regem ¹⁸et clamavit Samuhel ad Dominum et dedit Dominus voces et pluviam in die illa ¹⁹et timuit omnis populus nimis Dominum et Samuhelem dixitque universus populus ad Samuhel ora pro servis tuis ad Dominum Deum tuum ut non moriamur addidimus enim universis peccatis nostris malum ut peteremus nobis regem ²⁰dixit autem Samuhel ad populum nolite timere vos fecistis universum malum hoc verumtamen nolite recedere a tergo Domini et servite Domino in omni corde vestro ²¹et nolite declinare post vana quae non proderunt vobis neque eruent vos quia vana sunt ²²et non derelinquet Dominus populum suum propter nomen suum magnum quia iuravit Dominus facere vos sibi populum ²³absit autem a me hoc peccatum in Domino ut cessem orare pro vobis et docebo vos viam bonam et rectam ²⁴igitur timete Dominum et servite ei in veritate et ex toto corde vestro vidistis enim magnifica quae in vobis gesserit ²⁵quod si perseveraveritis in malitia et vos et rex vester pariter peribitis

Chapter 13

¹filius unius anni Saul cum regnare coepisset duobus autem annis regnavit super Israhel ²et elegit sibi Saul tria milia de Israhel et erant cum Saul duo milia in Machmas et in monte Bethel mille autem cum Ionathan in Gabaath Beniamin porro ceterum populum remisit unumquemque in tabernacula sua ³et percussit Ionathan stationem Philisthim quae erat in Gabaa quod cum audissent Philisthim Saul cecinit bucina in omni terra dicens audiant Hebraei ⁴et universus Israhel audivit huiuscemodi famam percussit Saul stationem Philisthinorum et erexit se Israhel adversum Philisthim clamavit ergo populus post Saul in Galgala ⁵et Philisthim congregati sunt ad proeliandum contra Israhel triginta milia curruum et sex milia equitum et reliquum vulgus sicut harena quae est in litore maris plurima et ascendentes castrametati sunt in Machmas ad orientem Bethaven ⁶quod cum vidissent viri Israhel se in arto sitos adflictus est enim populus absconderunt se in speluncis et in abditis in petris quoque et in antris et in cisternis ⁷Hebraei autem transierunt Iordanem terram Gad et Galaad cumque adhuc esset Saul in Galgal universus populus perterritus est qui sequebatur eum ⁸et expectavit septem diebus iuxta placitum Samuhel et non venit Samuhel in Galgala dilapsusque est populus ab eo ⁹ait ergo Saul adferte mihi holocaustum et pacifica et obtulit holocaustum ¹⁰cumque conplesset offerens holocaustum ecce Samuhel veniebat et egressus est Saul obviam ei ut salutaret eum ¹¹locutusque est ad eum Samuhel quid fecisti respondit Saul quia vidi quod dilaberetur populus a me et tu non veneras iuxta placitos dies porro Philisthim congregati fuerant in Machmas ¹²dixi nunc descendent Philisthim ad me in Galgala et faciem Domini non placavi necessitate conpulsus obtuli holocaustum ¹³dixitque Samuhel ad Saul stulte egisti nec custodisti mandata Domini Dei tui quae praecepit tibi quod si non fecisses iam nunc praeparasset Dominus regnum tuum super Israhel in sempiternum ¹⁴sed nequaquam regnum tuum ultra consurget quaesivit sibi Dominus virum iuxta cor suum et praecepit ei Dominus ut esset dux super populum suum eo quod non servaveris quae praecepit Dominus ¹⁵surrexit autem Samuhel et ascendit de Galgalis in Gabaa Beniamin et recensuit Saul populum qui inventi fuerant cum eo quasi sescentos viros ¹⁶et Saul et Ionathan filius eius populusque qui inventus fuerat cum eis erat in Gabaa Beniamin porro Philisthim consederant in Machmas ¹⁷et egressi sunt ad praedandum de castris Philisthim tres cunei unus cuneus pergebat contra viam Ephra ad terram Saul ¹⁸porro alius ingrediebatur per viam Bethoron tertius autem verterat se ad iter termini inminentis valli Seboim contra desertum ¹⁹porro faber ferrarius non inveniebatur in omni terra Israhel caverant enim Philisthim ne forte facerent Hebraei gladium aut lanceam ²⁰descendebat ergo omnis Israhel ad Philisthim ut exacueret unusquisque vomerem suum et ligonem et securim et sarculum ²¹retunsae itaque erant acies vomerum et ligonum et tridentum et securium usque ad stimulum corrigendum ²²cumque venisset dies proelii non est inventus ensis et lancea in manu totius populi qui erat cum Saul et cum Ionathan excepto Saul et Ionathan filio eius ²³egressa est autem statio Philisthim ut transcenderet in Machmas

Chapter 14

¹et accidit quadam die ut diceret Ionathan filius Saul ad adulescentem armigerum suum veni et transeamus ad stationem Philisthim quae est trans locum illum patri autem suo hoc ipsum non indicavit ²porro Saul morabatur in extrema parte Gabaa sub malogranato quae erat in Magron et erat populus cum eo quasi sescentorum virorum ³et Ahias filius Achitob fratris Ichabod filii Finees qui ortus fuerat ex Heli sacerdote Domini in Silo portabat ephod sed et populus ignorabat quod isset Ionathan ⁴erant autem inter ascensus per quos nitebatur Ionathan transire ad stationem Philisthinorum eminentes petrae ex utraque parte et quasi in modum dentium scopuli hinc inde praerupti nomen uni Boses et nomen alteri Sene ⁵unus scopulus prominens ad aquilonem ex adverso Machmas et alter a meridie contra Gabaa ⁶dixit autem Ionathan ad adulescentem armigerum suum veni transeamus ad stationem incircumcisorum horum si forte faciat Dominus pro nobis quia non est Domino difficile salvare vel in multitudine vel in paucis ⁷dixitque ei armiger suus fac omnia quae placent animo tuo perge quo cupis ero tecum ubicumque volueris ⁸et ait Ionathan ecce nos transimus ad viros istos cumque apparuerimus eis ⁹si taliter locuti fuerint ad nos manete donec veniamus ad vos stemus in loco nostro nec ascendamus ad eos ¹⁰si autem dixerint ascendite ad nos ascendamus quia tradidit eos Dominus in manibus nostris hoc erit nobis signum ¹¹apparuit igitur uterque stationi Philisthinorum dixeruntque Philisthim en Hebraei egrediuntur de cavernis in quibus absconditi fuerant ¹²et locuti sunt viri de statione ad Ionathan et ad armigerum eius dixeruntque ascendite ad nos et ostendimus vobis rem et ait Ionathan ad armigerum suum ascendamus sequere me tradidit enim eos Dominus in manu Israhel ¹³ascendit autem Ionathan reptans manibus et pedibus et armiger eius post eum itaque alii cadebant ante Ionathan alios armiger eius interficiebat sequens eum ¹⁴et facta est plaga prima quam percussit Ionathan et armiger eius quasi viginti virorum in media parte iugeri quam par boum in die arare consuevit ¹⁵et factum est miraculum in castris per agros sed et omnis populus stationis eorum qui ierant ad praedandum obstipuit et conturbata est terra et accidit quasi miraculum a Deo ¹⁶et respexerunt speculatores Saul qui erant in Gabaa Beniamin et ecce multitudo prostrata et huc illucque diffugiens ¹⁷et ait Saul populo qui erat cum eo requirite et videte quis abierit ex nobis cumque requisissent reppertum est non adesse Ionathan et armigerum eius ¹⁸et ait Saul ad Ahiam adplica arcam Dei erat enim ibi arca Dei in die illa cum filiis Israhel ¹⁹cumque loqueretur Saul ad sacerdotem tumultus magnus exortus est in castris Philisthinorum crescebatque paulatim et clarius reboabat et ait Saul ad sacerdotem contrahe manum tuam ²⁰conclamavit ergo Saul et omnis populus qui erat cum eo et venerunt usque ad locum certaminis et ecce versus fuerat gladius uniuscuiusque ad proximum suum et caedes magna nimis ²¹sed et Hebraei qui fuerant cum Philisthim heri et nudius tertius ascenderantque cum eis in castris reversi sunt ut essent cum Israhele qui erant cum Saul et Ionathan ²²omnes quoque Israhelitae qui se absconderant in monte Ephraim audientes quod fugissent Philisthim sociaverunt se cum suis in proelio ²³et salvavit Dominus in die illa Israhel pugna autem pervenit usque Bethaven ²⁴et vir Israhel sociatus sibi est in die illa adiuravit autem Saul populum dicens maledictus vir qui comederit panem usque ad vesperam donec ulciscar de inimicis meis et non manducavit universus populus panem ²⁵omneque terrae vulgus venit in saltum in quo erat mel super faciem agri ²⁶ingressus est itaque populus saltum et apparuit fluens mel nullusque adplicuit manum ad os suum timebat enim populus iuramentum ²⁷porro Ionathan non audierat cum adiuraret pater eius populum extenditque summitatem virgae quam habebat in manu et intinxit in favo mellis et convertit manum suam ad os suum et inluminati sunt oculi eius ²⁸respondensque unus de populo ait iureiurando constrinxit pater tuus populum dicens maledictus qui comederit panem hodie defecerat autem populus ²⁹dixitque Ionathan turbavit pater meus terram vidistis ipsi quia inluminati sunt oculi mei eo quod gustaverim paululum de melle isto ³⁰quanto magis si comedisset populus de praeda inimicorum suorum quam repperit nonne maior facta fuisset plaga in Philisthim ³¹percusserunt ergo in die illa Philistheos a Machmis usque in Ahialon defatigatus est autem populus nimis ³²et versus ad praedam tulit oves et boves et vitulos et mactaverunt in terra comeditque populus cum sanguine ³³nuntiaverunt autem Saul dicentes quod populus peccasset Domino comedens cum sanguine qui ait praevaricati estis volvite ad me iam nunc saxum grande ³⁴et dixit Saul dispergimini in vulgus et dicite eis ut adducat ad me unusquisque bovem suum et arietem et occidite super istud et vescimini et non peccabitis Domino comedentes cum sanguine adduxit itaque omnis populus unusquisque bovem in manu sua usque ad noctem et occiderunt ibi ³⁵aedificavit autem Saul altare Domini tuncque primum coepit aedificare altare Domini ³⁶et dixit Saul inruamus super Philisthim nocte et vastemus eos usque dum inlucescat mane nec relinquamus de eis virum dixitque populus omne quod bonum videtur in oculis tuis fac et ait sacerdos accedamus huc ad Deum ³⁷et consuluit Saul Deum num persequar Philisthim si trades eos in manu Israhel et non respondit ei in die illa ³⁸dixitque Saul adplicate huc universos angulos populi et scitote et videte per quem acciderit peccatum hoc hodie ³⁹vivit Dominus salvator Israhel quia si per Ionathan filium meum factum est absque retractatione morietur ad quod nullus contradixit ei de omni populo ⁴⁰et ait ad universum Israhel separamini vos in partem unam et ego cum Ionathan filio meo ero in parte una respondit populus ad Saul quod bonum videtur in oculis tuis fac ⁴¹et dixit Saul ad Dominum Deum Israhel da indicium et deprehensus est Ionathan et Saul populus autem exivit ⁴²et ait Saul mittite sortem inter me et inter Ionathan filium meum et captus est Ionathan ⁴³dixit autem Saul ad Ionathan indica mihi quid feceris et indicavit ei Ionathan et ait gustans gustavi in summitate virgae quae erat in manu mea paululum mellis et ecce ego morior ⁴⁴et ait Saul haec faciat mihi Deus et haec addat quia morte morieris Ionathan ⁴⁵dixitque populus ad Saul ergone Ionathan morietur qui fecit salutem hanc magnam in Israhel hoc nefas est vivit Dominus si ceciderit capillus de capite eius in terram quia cum Deo operatus est hodie liberavit ergo populus Ionathan ut non moreretur ⁴⁶recessitque Saul nec persecutus est Philisthim porro Philisthim abierunt in loca sua ⁴⁷at Saul confirmato regno super Israhel pugnabat per circuitum adversum omnes inimicos eius contra Moab et filios Ammon et Edom et reges Suba et Philistheos et quocumque se verterat superabat ⁴⁸congregatoque exercitu percussit Amalech et eruit Israhel de manu vastatorum eius ⁴⁹fuerunt autem filii Saul Ionathan et Iesui et Melchisua nomina duarum filiarum eius nomen primogenitae Merob et nomen minoris Michol ⁵⁰et nomen uxoris Saul Ahinoem filia Ahimaas et nomina principum militiae eius Abner filius Ner patruelis Saul ⁵¹Cis fuerat pater Saul et Ner pater Abner filius Abihel ⁵²erat autem bellum potens adversum Philistheos omnibus diebus Saul nam quemcumque viderat Saul virum fortem et aptum ad proelium sociabat eum sibi

Chapter 15

¹et dixit Samuhel ad Saul me misit Dominus ut unguerem te in regem super populum eius Israhel nunc ergo audi vocem Domini ²haec dicit Dominus exercituum recensui quaecumque fecit Amalech Israheli quomodo restitit ei in via cum ascenderet de Aegypto ³nunc igitur vade et percute Amalech et demolire universa eius non parcas ei sed interfice a viro usque ad mulierem et parvulum atque lactantem bovem et ovem camelum et asinum ⁴praecepit itaque Saul populo et recensuit eos quasi agnos ducenta milia peditum et decem milia virorum Iuda ⁵cumque venisset Saul usque ad civitatem Amalech tetendit insidias in torrente ⁶dixitque Saul Cineo abite recedite atque descendite ab Amalech ne forte involvam te cum eo tu enim fecisti misericordiam cum omnibus filiis Israhel cum ascenderent de Aegypto et recessit Cineus de medio Amalech ⁷percussitque Saul Amalech ab Evila donec venias Sur quae est e regione Aegypti ⁸et adprehendit Agag regem Amalech vivum omne autem vulgus interfecit in ore gladii ⁹et pepercit Saul et populus Agag et optimis gregibus ovium et armentorum et vestibus et arietibus et universis quae pulchra erant nec voluerunt disperdere ea quicquid vero vile fuit et reprobum hoc demoliti sunt ¹⁰factum est autem verbum Domini ad Samuhel dicens ¹¹paenitet me quod constituerim Saul regem quia dereliquit me et verba mea opere non implevit contristatusque est Samuhel et clamavit ad Dominum tota nocte ¹²cumque de nocte surrexisset Samuhel ut iret ad Saul mane nuntiatum est Samuheli eo quod venisset Saul in Carmelum et erexisset sibi fornicem triumphalem et reversus transisset descendissetque in Galgala venit ergo Samuhel ad Saul et ¹³dixit ei Saul benedictus tu Domino implevi verbum Domini ¹⁴dixitque Samuhel et quae est haec vox gregum quae resonat in auribus meis et armentorum quam ego audio ¹⁵et ait Saul de Amalech adduxerunt ea pepercit enim populus melioribus ovibus et armentis ut immolarentur Domino Deo tuo reliqua vero occidimus ¹⁶dixit autem Samuhel ad Saul sine me et indicabo tibi quae locutus sit Dominus ad me nocte dixitque ei loquere ¹⁷et ait Samuhel nonne cum parvulus esses in oculis tuis caput in tribubus Israhel factus es unxitque te Dominus regem super Israhel ¹⁸et misit te Dominus in via et ait vade et interfice peccatores Amalech et pugnabis contra eos usque ad internicionem eorum ¹⁹quare ergo non audisti vocem Domini sed versus ad praedam es et fecisti malum in oculis Domini ²⁰et ait Saul ad Samuhelem immo audivi vocem Domini et ambulavi in via per quam misit me Dominus et adduxi Agag regem Amalech et Amalech interfeci ²¹tulit autem populus de praeda oves et boves primitias eorum quae caesa sunt ut immolet Domino Deo suo in Galgalis ²²et ait Samuhel numquid vult Dominus holocausta aut victimas et non potius ut oboediatur voci Domini melior est enim oboedientia quam victimae et auscultare magis quam offerre adipem arietum ²³quoniam quasi peccatum ariolandi est repugnare et quasi scelus idolatriae nolle adquiescere pro eo ergo quod abiecisti sermonem Domini abiecit te ne sis rex ²⁴dixitque Saul ad Samuhel peccavi quia praevaricatus sum sermonem Domini et verba tua timens populum et oboediens voci eorum ²⁵sed nunc porta quaeso peccatum meum et revertere mecum ut adorem Dominum ²⁶et ait Samuhel ad Saul non revertar tecum quia proiecisti sermonem Domini et proiecit te Dominus ne sis rex super Israhel ²⁷et conversus est Samuhel ut abiret ille autem adprehendit summitatem pallii eius quae et scissa est ²⁸et ait ad eum Samuhel scidit Dominus regnum Israhel a te hodie et tradidit illud proximo tuo meliori te ²⁹porro Triumphator in Israhel non parcet et paenitudine non flectetur neque enim homo est ut agat paenitentiam ³⁰at ille ait peccavi sed nunc honora me coram senibus populi mei et coram Israhel et revertere mecum ut adorem Dominum Deum tuum ³¹reversus ergo Samuhel secutus est Saulem et adoravit Saul Dominum ³²dixitque Samuhel adducite ad me Agag regem Amalech et oblatus est ei Agag pinguissimus et dixit Agag sicine separat amara mors ³³et ait Samuhel sicut fecit absque liberis mulieres gladius tuus sic absque liberis erit inter mulieres mater tua et in frusta concidit Samuhel Agag coram Domino in Galgalis ³⁴abiit autem Samuhel in Ramatha Saul vero ascendit in domum suam in Gabaath ³⁵et non vidit Samuhel ultra Saul usque ad diem mortis suae verumtamen lugebat Samuhel Saul quoniam Dominum paenitebat quod constituisset regem Saul super Israhel

Chapter 16

¹dixitque Dominus ad Samuhel usquequo tu luges Saul cum ego proiecerim eum ne regnet super Israhel imple cornu tuum oleo et veni ut mittam te ad Isai Bethleemitem providi enim in filiis eius mihi regem ²et ait Samuhel quomodo vadam audiet enim Saul et interficiet me et ait Dominus vitulum de armento tolles in manu tua et dices ad immolandum Domino veni ³et vocabis Isai ad victimam et ego ostendam tibi quid facias et ungues quemcumque monstravero tibi ⁴fecit ergo Samuhel sicut locutus est ei Dominus venitque in Bethleem et admirati sunt seniores civitatis occurrentes ei dixeruntque pacificus ingressus tuus ⁵et ait pacificus ad immolandum Domino veni sanctificamini et venite mecum ut immolem sanctificavit ergo Isai et filios eius et vocavit eos ad sacrificium ⁶cumque ingressi essent vidit Heliab et ait num coram Domino est christus eius ⁷et dixit Dominus ad Samuhel ne respicias vultum eius neque altitudinem staturae eius quoniam abieci eum nec iuxta intuitum hominis iudico homo enim videt ea quae parent Dominus autem intuetur cor ⁸et vocavit Isai Abinadab et adduxit eum coram Samuhel qui dixit nec hunc elegit Dominus ⁹adduxit autem Isai Samma de quo ait etiam hunc non elegit Dominus ¹⁰adduxit itaque Isai septem filios suos coram Samuhel et ait Samuhel ad Isai non elegit Dominus ex istis ¹¹dixitque Samuhel ad Isai numquid iam conpleti sunt filii qui respondit adhuc reliquus est parvulus et pascit oves et ait Samuhel ad Isai mitte et adduc eum nec enim discumbemus priusquam ille huc venerit ¹²misit ergo et adduxit eum erat autem rufus et pulcher aspectu decoraque facie et ait Dominus surge ungue eum ipse est enim ¹³tulit igitur Samuhel cornu olei et unxit eum in medio fratrum eius et directus est spiritus Domini in David a die illa et in reliquum surgensque Samuhel abiit in Ramatha ¹⁴spiritus autem Domini recessit a Saul et exagitabat eum spiritus nequam a Domino ¹⁵dixeruntque servi Saul ad eum ecce spiritus Dei malus exagitat te ¹⁶iubeat dominus noster et servi tui qui coram te sunt quaerant hominem scientem psallere cithara ut quando arripuerit te spiritus Dei malus psallat manu sua et levius feras ¹⁷et ait Saul ad servos suos providete mihi aliquem bene psallentem et adducite eum ad me ¹⁸et respondens unus de pueris ait ecce vidi filium Isai Bethleemitem scientem psallere et fortissimum robore et virum bellicosum et prudentem in verbis et virum pulchrum et Dominus est cum eo ¹⁹misit ergo Saul nuntios ad Isai dicens mitte ad me David filium tuum qui est in pascuis ²⁰tulitque Isai asinum plenum panibus et lagoenam vini et hedum de capris unum et misit per manum David filii sui Saul ²¹et venit David ad Saul et stetit coram eo at ille dilexit eum nimis et factus est eius armiger ²²misitque Saul ad Isai dicens stet David in conspectu meo invenit enim gratiam in oculis meis ²³igitur quandocumque spiritus Dei arripiebat Saul tollebat David citharam et percutiebat manu sua et refocilabatur Saul et levius habebat recedebat enim ab eo spiritus malus

Chapter 17

¹congregantes vero Philisthim agmina sua in proelium convenerunt in Soccho Iudae et castrametati sunt inter Soccho et Azeca in finibus Dommim ²porro Saul et viri Israhel congregati venerunt in valle Terebinthi et direxerunt aciem ad pugnandum contra Philisthim ³et Philisthim stabant super montem ex hac parte et Israhel stabat super montem ex altera parte vallisque erat inter eos ⁴et egressus est vir spurius de castris Philisthinorum nomine Goliath de Geth altitudinis sex cubitorum et palmo ⁵et cassis aerea super caput eius et lorica hamata induebatur porro pondus loricae eius quinque milia siclorum aeris ⁶et ocreas aereas habebat in cruribus et clypeus aereus tegebat umeros eius ⁷hastile autem hastae eius erat quasi liciatorium texentium ipsum autem ferrum hastae eius sescentos siclos habebat ferri et armiger eius antecedebat eum ⁸stansque clamabat adversum falangas Israhel et dicebat eis quare venitis parati ad proelium numquid ego non sum Philistheus et vos servi Saul eligite ex vobis virum et descendat ad singulare certamen ⁹si quiverit pugnare mecum et percusserit me erimus vobis servi si autem ego praevaluero et percussero eum vos servi eritis et servietis nobis ¹⁰et aiebat Philistheus ego exprobravi agminibus Israhelis hodie date mihi virum et ineat mecum singulare certamen ¹¹audiens autem Saul et omnes viri israhelitae sermones Philisthei huiuscemodi stupebant et metuebant nimis ¹²David autem erat filius viri ephrathei de quo supra dictum est de Bethleem Iuda cui erat nomen Isai qui habebat octo filios et erat vir in diebus Saul senex et grandevus inter viros ¹³abierunt autem tres filii eius maiores post Saul in proelium et nomina trium filiorum eius qui perrexerant ad bellum Heliab primogenitus et secundus Abinadab tertiusque Samma ¹⁴David autem erat minimus tribus ergo maioribus secutis Saulem ¹⁵abiit David et reversus est a Saul ut pasceret gregem patris sui in Bethleem ¹⁶procedebat vero Philistheus mane et vespere et stabat quadraginta diebus ¹⁷dixit autem Isai ad David filium suum accipe fratribus tuis oephi pulentae et decem panes istos et curre in castra ad fratres tuos ¹⁸et decem formellas casei has deferes ad tribunum et fratres tuos visitabis si recte agant et cum quibus ordinati sint disce ¹⁹Saul autem et illi et omnes filii Israhel in valle Terebinthi pugnabant adversum Philisthim ²⁰surrexit itaque David mane et commendavit gregem custodi et onustus abiit sicut praeceperat ei Isai et venit ad locum Magala et ad exercitum qui egressus ad pugnam vociferatus erat in certamine ²¹direxerat enim aciem Israhel sed et Philisthim ex adverso fuerant praeparati ²²derelinquens ergo David vasa quae adtulerat sub manu custodis ad sarcinas cucurrit ad locum certaminis et interrogabat si omnia recte agerentur erga fratres suos ²³cumque adhuc ille loqueretur eis apparuit vir ille spurius ascendens Goliath nomine Philistheus de Geth ex castris Philisthinorum et loquente eo haec eadem verba audivit David ²⁴omnes autem Israhelitae cum vidissent virum fugerunt a facie eius timentes eum valde ²⁵et dixit unus quispiam de Israhel num vidisti virum hunc qui ascendit ad exprobrandum enim Israheli ascendit virum ergo qui percusserit eum ditabit rex divitiis magnis et filiam suam dabit ei et domum patris eius faciet absque tributo in Israhel ²⁶et ait David ad viros qui stabant secum dicens quid dabitur viro qui percusserit Philistheum hunc et tulerit obprobrium de Israhel quis est enim hic Philistheus incircumcisus qui exprobravit acies Dei viventis ²⁷referebat autem ei populus eundem sermonem dicens haec dabuntur viro qui percusserit eum ²⁸quod cum audisset Heliab frater eius maior loquente eo cum aliis iratus est contra David et ait quare venisti et quare dereliquisti pauculas oves illas in deserto ego novi superbiam tuam et nequitiam cordis tui quia ut videres proelium descendisti ²⁹et dixit David quid feci numquid non verbum est ³⁰et declinavit paululum ab eo ad alium dixitque eundem sermonem et respondit ei populus verbum sicut et prius ³¹audita sunt autem verba quae locutus est David et adnuntiata in conspectu Saul ³²ad quem cum fuisset adductus locutus est ei non concidat cor cuiusquam in eo ego servus tuus vadam et pugnabo adversus Philistheum ³³et ait Saul ad David non vales resistere Philistheo isti nec pugnare adversum eum quia puer es hic autem vir bellator ab adulescentia sua ³⁴dixitque David ad Saul pascebat servus tuus patris sui gregem et veniebat leo vel ursus tollebatque arietem de medio gregis ³⁵et sequebar eos et percutiebam eruebamque de ore eorum et illi consurgebant adversum me et adprehendebam mentum eorum et suffocabam interficiebamque eos ³⁶nam et leonem et ursum interfeci ego servus tuus erit igitur et Philistheus hic incircumcisus quasi unus ex eis quia ausus est maledicere exercitum Dei viventis ³⁷et ait David Dominus qui eruit me de manu leonis et de manu ursi ipse liberabit me de manu Philisthei huius dixit autem Saul ad David vade et Dominus tecum sit ³⁸et induit Saul David vestimentis suis et inposuit galeam aeream super caput eius et vestivit eum lorica ³⁹accinctus ergo David gladio eius super veste sua coepit temptare si armatus posset incedere non enim habebat consuetudinem dixitque David ad Saul non possum sic incedere quia nec usum habeo et deposuit ea ⁴⁰et tulit baculum suum quem semper habebat in manibus et elegit sibi quinque limpidissimos lapides de torrente et misit eos in peram pastoralem quam habebat secum et fundam manu tulit et processit adversum Philistheum ⁴¹ibat autem Philistheus incedens et adpropinquans adversum David et armiger eius ante eum ⁴²cumque inspexisset Philistheus et vidisset David despexit eum erat enim adulescens rufus et pulcher aspectu ⁴³et dixit Philistheus ad David numquid ego canis sum quod tu venis ad me cum baculo et maledixit Philistheus David in diis suis ⁴⁴dixitque ad David veni ad me et dabo carnes tuas volatilibus caeli et bestiis terrae ⁴⁵dixit autem David ad Philistheum tu venis ad me cum gladio et hasta et clypeo ego autem venio ad te in nomine Domini exercituum Dei agminum Israhel quibus exprobrasti ⁴⁶hodie et dabit te Dominus in manu mea et percutiam te et auferam caput tuum a te et dabo cadaver castrorum Philisthim hodie volatilibus caeli et bestiis terrae ut sciat omnis terra quia est Deus in Israhel ⁴⁷et noverit universa ecclesia haec quia non in gladio nec in hasta salvat Dominus ipsius est enim bellum et tradet vos in manus nostras ⁴⁸cum ergo surrexisset Philistheus et veniret et adpropinquaret contra David festinavit David et cucurrit ad pugnam ex adverso Philisthei ⁴⁹et misit manum suam in peram tulitque unum lapidem et funda iecit et percussit Philistheum in fronte et infixus est lapis in fronte eius et cecidit in faciem suam super terram ⁵⁰praevaluitque David adversus Philistheum in funda et in lapide percussumque Philistheum interfecit cumque gladium non haberet in manu David ⁵¹cucurrit et stetit super Philistheum et tulit gladium eius et eduxit de vagina sua et interfecit eum praeciditque caput eius videntes autem Philisthim quod mortuus esset fortissimus eorum fugerunt ⁵²et consurgentes viri Israhel et Iuda vociferati sunt et persecuti Philistheos usque dum venirent in vallem et usque ad portas Accaron cecideruntque vulnerati de Philisthim in via Sarim usque ad Geth et usque Accaron ⁵³et revertentes filii Israhel postquam persecuti fuerant Philistheos invaserunt castra eorum ⁵⁴adsumens autem David caput Philisthei adtulit illud in Hierusalem arma vero eius posuit in tabernaculo suo ⁵⁵eo autem tempore quo viderat Saul David egredientem contra Philistheum ait ad Abner principem militiae de qua stirpe descendit hic adulescens Abner dixitque Abner vivit anima tua rex si novi ⁵⁶et ait rex interroga tu cuius filius sit iste puer ⁵⁷cumque regressus esset David percusso Philistheo tulit eum Abner et introduxit coram Saul caput Philisthei habentem in manu ⁵⁸et ait ad eum Saul de qua progenie es o adulescens dixitque David filius servi tui Isai Bethleemitae ego sum

Chapter 18

¹et factum est cum conplesset loqui ad Saul anima Ionathan conligata est animae David et dilexit eum Ionathan quasi animam suam ²tulitque eum Saul in die illa et non concessit ei ut reverteretur in domum patris sui ³inierunt autem Ionathan et David foedus diligebat enim eum quasi animam suam ⁴nam expoliavit se Ionathan tunicam qua erat vestitus et dedit eam David et reliqua vestimenta sua usque ad gladium et arcum suum et usque ad balteum ⁵egrediebatur quoque David ad omnia quaecumque misisset eum Saul et prudenter se agebat posuitque eum Saul super viros belli et acceptus erat in oculis universi populi maximeque in conspectu famulorum Saul ⁶porro cum reverteretur percusso Philistheo David egressae sunt mulieres de universis urbibus Israhel cantantes chorosque ducentes in occursum Saul regis in tympanis laetitiae et in sistris ⁷et praecinebant mulieres ludentes atque dicentes percussit Saul mille et David decem milia ⁸iratus est autem Saul nimis et displicuit in oculis eius iste sermo dixitque dederunt David decem milia et mihi dederunt mille quid ei superest nisi solum regnum ⁹non rectis ergo oculis Saul aspiciebat David ex die illa et deinceps ¹⁰post diem autem alteram invasit spiritus Dei malus Saul et prophetabat in medio domus suae David autem psallebat manu sua sicut per singulos dies tenebatque Saul lanceam ¹¹et misit eam putans quod configere posset David cum pariete et declinavit David a facie eius secundo ¹²et timuit Saul David eo quod esset Dominus cum eo et a se recessisset ¹³amovit ergo eum Saul a se et fecit eum tribunum super mille viros et egrediebatur et intrabat in conspectu populi ¹⁴in omnibus quoque viis suis David prudenter agebat et Dominus erat cum eo ¹⁵vidit itaque Saul quod prudens esset nimis et coepit cavere eum ¹⁶omnis autem Israhel et Iuda diligebat David ipse enim egrediebatur et ingrediebatur ante eos ¹⁷dixit autem Saul ad David ecce filia mea maior Merob ipsam dabo tibi uxorem tantummodo esto vir fortis et proeliare bella Domini Saul autem reputabat dicens non sit manus mea in eo sed sit super illum manus Philisthinorum ¹⁸ait autem David ad Saul quis ego sum aut quae est vita mea aut cognatio patris mei in Israhel ut fiam gener regis ¹⁹factum est autem tempus cum deberet dari Merob filia Saul David data est Hadrihel Molathitae uxor ²⁰dilexit autem Michol filia Saul altera David et nuntiatum est Saul et placuit ei ²¹dixitque Saul dabo eam illi ut fiat ei in scandalum et sit super eum manus Philisthinorum dixit ergo Saul ad David in duabus rebus gener meus eris hodie ²²et mandavit Saul servis suis loquimini ad David clam me dicentes ecce places regi et omnes servi eius diligunt te nunc ergo esto gener regis ²³et locuti sunt servi Saul in auribus David omnia verba haec et ait David num parum vobis videtur generum esse regis ego autem sum vir pauper et tenuis ²⁴et renuntiaverunt servi Saul dicentes huiuscemodi verba locutus est David ²⁵dixit autem Saul sic loquimini ad David non habet necesse rex sponsalia nisi tantum centum praeputia Philisthinorum ut fiat ultio de inimicis regis porro Saul cogitabat tradere David in manibus Philisthinorum ²⁶cumque renuntiassent servi eius David verba quae diximus placuit sermo in oculis David ut fieret gener regis ²⁷et post dies paucos surgens David abiit cum viris qui sub eo erant et percussis Philisthim ducentis viris adtulit praeputia eorum et adnumeravit ea regi ut esset gener eius dedit itaque ei Saul Michol filiam suam uxorem ²⁸et vidit Saul et intellexit quia Dominus esset cum David Michol autem filia Saul diligebat eum ²⁹et Saul magis coepit timere David factusque est Saul inimicus David cunctis diebus ³⁰et egressi sunt principes Philisthinorum a principio autem egressionis eorum prudentius se gerebat David quam omnes servi Saul et celebre factum est nomen eius nimis

Chapter 19

¹locutus est autem Saul ad Ionathan filium suum et ad omnes servos suos ut occiderent David porro Ionathan filius Saul diligebat David valde ²et indicavit Ionathan David dicens quaerit Saul pater meus occidere te quapropter observa te quaeso mane et manebis clam et absconderis ³ego autem egrediens stabo iuxta patrem meum in agro ubicumque fueris et ego loquar de te ad patrem meum et quodcumque videro nuntiabo tibi ⁴locutus est ergo Ionathan de David bona ad Saul patrem suum dixitque ad eum ne pecces rex in servum tuum David quia non peccavit tibi et opera eius bona sunt tibi valde ⁵et posuit animam suam in manu sua et percussit Philistheum et fecit Dominus salutem magnam universo Israhel vidisti et laetatus es quare ergo peccas in sanguine innoxio interficiens David qui est absque culpa ⁶quod cum audisset Saul placatus voce Ionathae iuravit vivit Dominus quia non occidetur ⁷vocavit itaque Ionathan David et indicavit ei omnia verba haec et introduxit Ionathan David ad Saul et fuit ante eum sicut fuerat heri et nudius tertius ⁸motum est autem rursus bellum et egressus David pugnavit adversus Philisthim percussitque eos plaga magna et fugerunt a facie eius ⁹et factus est spiritus Domini malus in Saul sedebat autem in domo sua et tenebat lanceam porro David psallebat in manu sua ¹⁰nisusque est Saul configere lancea David in pariete et declinavit David a facie Saul lancea autem casso vulnere perlata est in parietem et David fugit et salvatus est nocte illa ¹¹misit ergo Saul satellites suos in domum David ut custodirent eum et interficeretur mane quod cum adnuntiasset David Michol uxor sua dicens nisi salvaveris te nocte hac cras morieris ¹²deposuit eum per fenestram porro ille abiit et aufugit atque salvatus est ¹³tulit autem Michol statuam et posuit eam super lectum et pellem pilosam caprarum posuit ad caput eius et operuit eam vestimentis ¹⁴misit autem Saul apparitores qui raperent David et responsum est quod aegrotaret ¹⁵rursumque misit Saul nuntios ut viderent David dicens adferte eum ad me in lecto ut occidatur ¹⁶cumque venissent nuntii inventum est simulacrum super lectum et pellis caprarum ad caput eius ¹⁷dixitque Saul ad Michol quare sic inlusisti mihi et dimisisti inimicum meum ut fugeret et respondit Michol ad Saul quia ipse locutus est mihi dimitte me alioquin interficiam te ¹⁸David autem fugiens salvatus est et venit ad Samuhel in Ramatha et nuntiavit ei omnia quae fecerat sibi Saul et abierunt ipse et Samuhel et morati sunt in Nahioth ¹⁹nuntiatum est autem Sauli a dicentibus ecce David in Nahioth in Rama ²⁰misit ergo Saul lictores ut raperent David qui cum vidissent cuneum prophetarum vaticinantium et Samuhel stantem super eos factus est etiam in illis spiritus Domini et prophetare coeperunt etiam ipsi ²¹quod cum nuntiatum esset Sauli misit alios nuntios prophetaverunt autem et illi et rursum Saul misit tertios nuntios qui et ipsi prophetaverunt ²²abiit autem etiam ipse in Ramatha et venit usque ad cisternam magnam quae est in Soccho et interrogavit et dixit in quo loco sunt Samuhel et David dictumque est ei ecce in Nahioth sunt in Rama ²³et abiit in Nahioth in Rama et factus est etiam super eum spiritus Dei et ambulabat ingrediens et prophetabat usque dum veniret in Nahioth in Rama ²⁴et expoliavit se etiam ipse vestimentis suis et prophetavit cum ceteris coram Samuhel et cecidit nudus tota die illa et nocte unde et exivit proverbium num et Saul inter prophetas

Chapter 20

¹fugit autem David de Nahioth quae erat in Rama veniensque locutus est coram Ionathan quid feci quae est iniquitas mea et quod peccatum meum in patrem tuum quia quaerit animam meam ²qui dixit ei absit non morieris neque enim faciet pater meus quicquam grande vel parvum nisi prius indicaverit mihi hunc ergo celavit me pater meus sermonem tantummodo nequaquam erit istud ³et iuravit rursum David et ille ait scit profecto pater tuus quia inveni gratiam in oculis tuis et dicet nesciat hoc Ionathan ne forte tristetur quinimmo vivit Dominus et vivit anima tua quia uno tantum ut ita dicam gradu ego morsque dividimur ⁴et ait Ionathan ad David quodcumque dixerit mihi anima tua faciam tibi ⁵dixit autem David ad Ionathan ecce kalendae sunt crastino et ego ex more sedere soleo iuxta regem ad vescendum dimitte ergo me ut abscondar in agro usque ad vesperam diei tertiae ⁶si requisierit me pater tuus respondebis ei rogavit me David ut iret celeriter in Bethleem civitatem suam quia victimae sollemnes ibi sunt universis contribulibus eius ⁷si dixerit bene pax erit servo tuo si autem fuerit iratus scito quia conpleta est malitia eius ⁸fac ergo misericordiam in servum tuum quia foedus Domini me famulum tuum tecum inire fecisti si autem est in me aliqua iniquitas tu me interfice et ad patrem tuum ne introducas me ⁹et ait Ionathan absit hoc a te neque enim fieri potest ut si certo cognovero conpletam patris mei esse malitiam contra te non adnuntiem tibi ¹⁰responditque David ad Ionathan quis nuntiabit mihi si quid forte responderit tibi pater tuus dure ¹¹et ait Ionathan ad David veni egrediamur in agrum cumque exissent ambo in agrum ¹²ait Ionathan ad David Domine Deus Israhel si investigavero sententiam patris mei crastino vel perendie et aliquid boni fuerit super David et non statim misero ad te et notum tibi fecero ¹³haec faciat Dominus Ionathan et haec augeat si autem perseveraverit patris mei malitia adversum te revelabo aurem tuam et dimittam te ut vadas in pace et sit Dominus tecum sicut fuit cum patre meo ¹⁴et si vixero facies mihi misericordiam Domini si vero mortuus fuero ¹⁵non auferas misericordiam tuam a domo mea usque in sempiternum quando eradicaverit Dominus inimicos David unumquemque de terra ¹⁶pepigit ergo foedus Ionathan cum domo David et requisivit Dominus de manu inimicorum David ¹⁷et addidit Ionathan deierare David eo quod diligeret illum sicut animam enim suam ita diligebat eum ¹⁸dixitque ad eum Ionathan cras kalendae sunt et requireris ¹⁹requiretur enim sessio tua usque perendie descendes ergo festinus et venies in locum ubi celandus es in die qua operari licet et sedebis iuxta lapidem cui est nomen Ezel ²⁰et ego tres sagittas mittam iuxta eum et iaciam quasi exercens me ad signum ²¹mittam quoque et puerum dicens ei vade et adfer mihi sagittas ²²si dixero puero ecce sagittae intra te sunt tolle eas tu veni ad me quia pax tibi est et nihil est mali vivit Dominus si autem sic locutus fuero puero ecce sagittae ultra te sunt vade quia dimisit te Dominus ²³de verbo autem quod locuti fuimus ego et tu sit Dominus inter me et te usque in sempiternum ²⁴absconditus est ergo David in agro et venerunt kalendae et sedit rex ad comedendum panem ²⁵cumque sedisset rex super cathedram suam secundum consuetudinem quae erat iuxta parietem surrexit Ionathan et sedit Abner ex latere Saul vacuusque apparuit locus David ²⁶et non est locutus Saul quicquam in die illa cogitabat enim quod forte evenisset ei ut non esset mundus nec purificatus ²⁷cumque inluxisset dies secunda post kalendas rursum vacuus apparuit locus David dixitque Saul ad Ionathan filium suum cur non venit filius Isai nec heri nec hodie ad vescendum ²⁸et respondit Ionathan Sauli rogavit me obnixe ut iret in Bethleem ²⁹et ait dimitte me quoniam sacrificium sollemne est in civitate unus de fratribus meis accersivit me nunc ergo si inveni gratiam in oculis tuis vadam cito et videbo fratres meos ob hanc causam non venit ad mensam regis ³⁰iratus autem Saul adversus Ionathan dixit ei fili mulieris virum ultro rapientis numquid ignoro quia diligis filium Isai in confusionem tuam et in confusionem ignominiosae matris tuae ³¹omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram non stabilieris tu neque regnum tuum itaque iam nunc mitte et adduc eum ad me quia filius mortis est ³²respondens autem Ionathan Sauli patri suo ait quare moritur quid fecit ³³et arripuit Saul lanceam ut percuteret eum et intellexit Ionathan quod definitum esset patri suo ut interficeret David ³⁴surrexit ergo Ionathan a mensa in ira furoris et non comedit in die kalendarum secunda panem contristatus est enim super David eo quod confudisset eum pater suus ³⁵cumque inluxisset mane venit Ionathan in agrum iuxta placitum David et puer parvulus cum eo ³⁶et ait ad puerum suum vade et adfer mihi sagittas quas ego iacio cumque puer cucurrisset iecit aliam sagittam trans puerum ³⁷venit itaque puer ad locum iaculi quod miserat Ionathan et clamavit Ionathan post tergum pueri et ait ecce ibi est sagitta porro ultra te ³⁸clamavitque Ionathan post tergum pueri festina velociter ne steteris collegit autem puer Ionathae sagittas et adtulit ad dominum suum ³⁹et quid ageretur penitus ignorabat tantummodo enim Ionathan et David rem noverant ⁴⁰dedit igitur Ionathan arma sua puero et dixit ei vade defer in civitatem ⁴¹cumque abisset puer surrexit David de loco qui vergebat ad austrum et cadens pronus in terram adoravit tertio et osculantes alterutrum fleverunt pariter David autem amplius ⁴²dixit ergo Ionathan ad David vade in pace quaecumque iuravimus ambo in nomine Domini dicentes Dominus sit inter me et te et inter semen meum et semen tuum usque in sempiternum ⁴³et surrexit et abiit sed et Ionathan ingressus est civitatem

Chapter 21

¹venit autem David in Nobe ad Ahimelech sacerdotem et obstipuit Ahimelech eo quod venisset David et dixit ei quare tu solus et nullus est tecum ²et ait David ad Ahimelech sacerdotem rex praecepit mihi sermonem et dixit nemo sciat rem propter quam a me missus es et cuiusmodi tibi praecepta dederim nam et pueris condixi in illum et illum locum ³nunc igitur si quid habes ad manum vel quinque panes da mihi aut quicquid inveneris ⁴et respondens sacerdos David ait ei non habeo panes laicos ad manum sed tantum panem sanctum si mundi sunt pueri maxime a mulieribus ⁵et respondit David sacerdoti et dixit ei equidem si de mulieribus agitur continuimus nos ab heri et nudius tertius quando egrediebamur et fuerunt vasa puerorum sancta porro via haec polluta est sed et ipsa hodie sanctificabitur in vasis ⁶dedit ergo ei sacerdos sanctificatum panem neque enim erat ibi panis nisi tantum panes propositionis qui sublati fuerant a facie Domini ut ponerentur panes calidi ⁷erat autem ibi vir de servis Saul in die illa intus in tabernaculo Domini et nomen eius Doec Idumeus potentissimus pastorum Saul ⁸dixit autem David ad Ahimelech si habes hic ad manum hastam aut gladium quia gladium meum et arma mea non tuli mecum sermo enim regis urguebat ⁹et dixit sacerdos gladius Goliath Philisthei quem percussisti in valle Terebinthi est involutus pallio post ephod si istum vis tollere tolle neque enim est alius hic absque eo et ait David non est huic alter similis da mihi eum ¹⁰surrexit itaque David et fugit in die illa a facie Saul et venit ad Achis regem Geth ¹¹dixeruntque ei servi Achis numquid non iste est David rex terrae nonne huic cantabant per choros dicentes percussit Saul mille et David decem milia ¹²posuit autem David sermones istos in corde suo et extimuit valde a facie Achis regis Geth ¹³et inmutavit os suum coram eis et conlabebatur inter manus eorum et inpingebat in ostia portae defluebantque salivae eius in barbam ¹⁴et ait Achis ad servos suos vidistis hominem insanum quare adduxistis eum ad me ¹⁵an desunt nobis furiosi quod introduxistis istum ut fureret me praesente hicine ingredietur domum meam

Chapter 22

¹abiit ergo inde David et fugit in speluncam Odollam quod cum audissent fratres eius et omnis domus patris eius descenderunt ad eum illuc ²et convenerunt ad eum omnes qui erant in angustia constituti et oppressi aere alieno et amaro animo et factus est eorum princeps fueruntque cum eo quasi quadringenti viri ³et profectus est David inde in Maspha quae est Moab et dixit ad regem Moab maneat oro pater meus et mater mea vobiscum donec sciam quid faciat mihi Deus ⁴et reliquit eos ante faciem regis Moab manseruntque apud eum cunctis diebus quibus David fuit in praesidio ⁵dixitque Gad propheta ad David noli manere in praesidio proficiscere et vade in terram Iuda et profectus David venit in saltum Hareth ⁶et audivit Saul quod apparuisset David et viri qui erant cum eo Saul autem cum maneret in Gabaa et esset in nemore quod est in Rama hastam manu tenens cunctique socii eius circumstarent eum ⁷ait ad servos suos qui adsistebant ei audite filii Iemini numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas et universos vos faciet tribunos et centuriones ⁸quoniam coniurastis omnes adversum me et non est qui mihi renuntiet maxime cum et filius meus foedus iunxerit cum filio Isai non est qui vicem meam doleat ex vobis nec qui adnuntiet mihi eo quod suscitaverit filius meus servum meum adversum me insidiantem mihi usque hodie ⁹respondens autem Doec Idumeus qui adsistebat et erat primus inter servos Saul vidi inquit filium Isai in Nobe apud Ahimelech filium Achitob ¹⁰qui consuluit pro eo Dominum et cibaria dedit ei sed et gladium Goliath Philisthei dedit illi ¹¹misit ergo rex ad accersiendum Ahimelech filium Achitob sacerdotem et omnem domum patris eius sacerdotum qui erant in Nobe qui venerunt universi ad regem ¹²et ait Saul audi fili Achitob qui respondit praesto sum domine ¹³dixitque ad eum Saul quare coniurastis adversum me tu et filius Isai et dedisti ei panes et gladium et consuluisti pro eo Deum ut consurgeret adversum me insidiator usque hodie permanens ¹⁴respondensque Ahimelech regi ait et quis in omnibus servis tuis sicut David fidelis et gener regis et pergens ad imperium tuum et gloriosus in domo tua ¹⁵num hodie coepi consulere pro eo Deum absit hoc a me ne suspicetur rex adversus servum suum rem huiuscemodi in universa domo patris mei non enim scivit servus tuus quicquam super hoc negotio vel modicum vel grande ¹⁶dixitque rex morte morieris Ahimelech tu et omnis domus patris tui ¹⁷et ait rex emissariis qui circumstabant eum convertimini et interficite sacerdotes Domini nam manus eorum cum David est scientes quod fugisset non indicaverunt mihi noluerunt autem servi regis extendere manum suam in sacerdotes Domini ¹⁸et ait rex Doec convertere tu et inrue in sacerdotes conversusque Doec Idumeus inruit in sacerdotes et trucidavit in die illa octoginta quinque viros vestitos ephod lineo ¹⁹Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in ore gladii viros et mulieres parvulos et lactantes bovem et asinum et ovem in ore gladii ²⁰evadens autem unus filius Ahimelech filii Achitob cuius nomen erat Abiathar fugit ad David ²¹et adnuntiavit ei quod occidisset Saul sacerdotes Domini ²²et ait David ad Abiathar sciebam in die illa quod cum ibi esset Doec Idumeus procul dubio adnuntiaret Saul ego sum reus omnium animarum patris tui ²³mane mecum ne timeas si quis quaesierit animam meam quaeret et animam tuam mecumque servaberis

Chapter 23

¹et nuntiaverunt David dicentes ecce Philisthim obpugnant Ceila et diripiunt areas ²consuluit igitur David Dominum dicens num vadam et percutiam Philistheos istos et ait Dominus ad David vade et percuties Philistheos et salvabis Ceila ³et dixerunt viri qui erant cum David ad eum ecce nos hic in Iudaea consistentes timemus quanto magis si ierimus in Ceila adversum agmina Philisthinorum ⁴rursum ergo David consuluit Dominum qui respondens ei ait surge et vade in Ceila ego enim tradam Philistheos in manu tua ⁵abiit David et viri eius in Ceila et pugnavit adversum Philistheos et abegit iumenta eorum et percussit eos plaga magna et salvavit David habitatores Ceilae ⁶porro eo tempore quo fugiebat Abiathar filius Ahimelech ad David in Ceila ephod secum habens descenderat ⁷nuntiatum est autem Saul quod venisset David in Ceila et ait Saul tradidit eum Deus in manus meas conclususque est introgressus urbem in qua portae et serae ⁸et praecepit Saul omni populo ut ad pugnam descenderet in Ceila et obsideret David et viros eius ⁹quod cum rescisset David quia praepararet ei Saul clam malum dixit ad Abiathar sacerdotem adplica ephod ¹⁰et ait David Domine Deus Israhel audivit famam servus tuus quod disponat Saul venire ad Ceila ut evertat urbem propter me ¹¹si tradent me viri Ceila in manus eius et si descendet Saul sicut audivit servus tuus Domine Deus Israhel indica servo tuo et ait Dominus descendet ¹²dixitque David si tradent viri Ceilae me et viros qui sunt mecum in manu Saul et dixit Dominus tradent ¹³surrexit ergo David et viri eius quasi sescenti et egressi de Ceila huc atque illuc vagabantur incerti nuntiatumque est Saul quod fugisset David de Ceila quam ob rem dissimulavit exire ¹⁴morabatur autem David in deserto in locis firmissimis mansitque in monte solitudinis Ziph quaerebat tamen eum Saul cunctis diebus et non tradidit eum Deus in manus eius ¹⁵et vidit David quod egressus esset Saul ut quaereret animam eius porro David erat in deserto Ziph in silva ¹⁶et surrexit Ionathan filius Saul et abiit ad David in silva et confortavit manus eius in Deo dixitque ei ¹⁷ne timeas neque enim inveniet te manus Saul patris mei et tu regnabis super Israhel et ego ero tibi secundus sed et Saul pater meus scit hoc ¹⁸percussit igitur uterque foedus coram Domino mansitque David in silva Ionathas autem reversus est in domum suam ¹⁹ascenderunt autem Ziphei ad Saul in Gabaa dicentes nonne David latitat apud nos in locis tutissimis silvae in colle Achilae quae est ad dexteram deserti ²⁰nunc ergo sicut desideravit anima tua ut descenderes descende nostrum autem erit ut tradamus eum in manus regis ²¹dixitque Saul benedicti vos a Domino quia doluistis vicem meam ²²abite oro et diligentius praeparate et curiosius agite et considerate locum ubi sit pes eius vel quis viderit eum ibi recogitat enim de me quod callide insidier ei ²³considerate et videte omnia latibula eius in quibus absconditur et revertimini ad me ad rem certam ut vadam vobiscum quod si etiam in terra se abstruserit perscrutabor eum in cunctis milibus Iuda ²⁴at illi surgentes abierunt in Ziph ante Saul David autem et viri eius erant in deserto Maon in campestribus ad dextram Iesimuth ²⁵ivit ergo Saul et socii eius ad quaerendum et nuntiatum est David statimque descendit ad petram et versabatur in deserto Maon quod cum audisset Saul persecutus est David in deserto Maon ²⁶et ibat Saul ad latus montis ex parte una David autem et viri eius erant in latere montis ex parte altera porro David desperabat se posse evadere a facie Saul itaque Saul et viri eius in modum coronae cingebant David et viros eius ut caperent eos ²⁷et nuntius venit ad Saul dicens festina et veni quoniam infuderunt se Philisthim super terram ²⁸reversus est ergo Saul desistens persequi David et perrexit in occursum Philisthinorum propter hoc vocaverunt locum illum petram Dividentem

Chapter 24

¹ascendit ergo David inde et habitavit in locis tutissimis Engaddi ²cumque reversus esset Saul postquam persecutus est Philistheos nuntiaverunt ei dicentes ecce David in deserto est Engaddi ³adsumens ergo Saul tria milia electorum virorum ex omni Israhel perrexit ad investigandum David et viros eius etiam super abruptissimas petras quae solis hibicibus perviae sunt ⁴et venit ad caulas quoque ovium quae se offerebant vianti eratque ibi spelunca quam ingressus est Saul ut purgaret ventrem porro David et viri eius in interiori parte speluncae latebant ⁵et dixerunt servi David ad eum ecce dies de qua locutus est Dominus ad te ego tradam tibi inimicum tuum ut facias ei sicut placuerit in oculis tuis surrexit ergo David et praecidit oram clamydis Saul silenter ⁶post haec percussit cor suum David eo quod abscidisset oram clamydis Saul ⁷dixitque ad viros suos propitius mihi sit Dominus ne faciam hanc rem domino meo christo Domini ut mittam manum meam in eum quoniam christus Domini est ⁸et confregit David viros suos sermonibus et non permisit eos ut consurgerent in Saul porro Saul exsurgens de spelunca pergebat coepto itinere ⁹surrexit autem et David post eum et egressus de spelunca clamavit post tergum Saul dicens domine mi rex et respexit Saul post se et inclinans se David pronus in terram adoravit ¹⁰dixitque ad Saul quare audis verba hominum loquentium David quaerit malum adversum te ¹¹ecce hodie viderunt oculi tui quod tradiderit te Dominus in manu mea in spelunca et cogitavi ut occiderem te sed pepercit tibi oculus meus dixi enim non extendam manum meam in domino meo quia christus Domini est ¹²quin potius pater mi vide et cognosce oram clamydis tuae in manu mea quoniam cum praeciderem summitatem clamydis tuae nolui extendere manum meam in te animadverte et vide quoniam non est in manu mea malum neque iniquitas neque peccavi in te tu autem insidiaris animae meae ut auferas eam ¹³iudicet Dominus inter me et te et ulciscatur me Dominus ex te manus autem mea non sit in te ¹⁴sicut et in proverbio antiquo dicitur ab impiis egredietur impietas manus ergo mea non sit in te ¹⁵quem sequeris rex Israhel quem persequeris canem mortuum sequeris et pulicem unum ¹⁶sit Dominus iudex et iudicet inter me et te et videat et diiudicet causam meam et eruat me de manu tua ¹⁷cum autem conplesset David loquens sermones huiuscemodi ad Saul dixit Saul numquid vox haec tua est fili mi David et levavit Saul vocem suam et flevit ¹⁸dixitque ad David iustior tu es quam ego tu enim tribuisti mihi bona ego autem reddidi tibi mala ¹⁹et tu indicasti hodie quae feceris mihi bona quomodo tradiderit me Dominus in manu tua et non occideris me ²⁰quis enim cum invenerit inimicum suum dimittet eum in via bona sed Dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod hodie operatus es in me ²¹et nunc quia scio quod certissime regnaturus sis et habiturus in manu tua regnum Israhel ²²iura mihi in Domino ne deleas semen meum post me neque auferas nomen meum de domo patris mei ²³et iuravit David Sauli abiit ergo Saul in domum suam et David et viri eius ascenderunt ad tutiora loca

Chapter 25

¹mortuus est autem Samuhel et congregatus est universus Israhel et planxerunt eum et sepelierunt in domo sua in Rama consurgensque David descendit in desertum Pharan ²erat autem vir quispiam in solitudine Maon et possessio eius in Carmelo et homo ille magnus nimis erantque ei oves tria milia et mille caprae et accidit ut tonderetur grex eius in Carmelo ³nomen autem viri illius erat Nabal et nomen uxoris eius Abigail eratque mulier illa prudentissima et speciosa porro vir eius durus et pessimus et malitiosus erat autem de genere Chaleb ⁴cum ergo audisset David in deserto quod tonderet Nabal gregem suum ⁵misit decem iuvenes et dixit eis ascendite in Carmelum et venietis ad Nabal et salutabitis eum ex nomine meo pacifice ⁶et dicetis sic fratribus meis et tibi pax et domui tuae pax et omnibus quaecumque habes sit pax ⁷audivi quod tonderent pastores tui qui erant nobiscum in deserto numquam eis molesti fuimus nec aliquando defuit eis quicquam de grege omni tempore quo fuerunt nobiscum in Carmelo ⁸interroga pueros tuos et indicabunt tibi nunc ergo inveniant pueri gratiam in oculis tuis in die enim bona venimus quodcumque invenerit manus tua da servis tuis et filio tuo David ⁹cumque venissent pueri David locuti sunt ad Nabal omnia verba haec ex nomine David et siluerunt ¹⁰respondens autem Nabal pueris David ait quis est David et quis est filius Isai hodie increverunt servi qui fugiunt dominos suos ¹¹tollam ergo panes meos et aquas meas et carnes pecorum quae occidi tonsoribus meis et dabo viris quos nescio unde sint ¹²regressi sunt itaque pueri David per viam suam et reversi venerunt et nuntiaverunt ei omnia verba quae dixerat ¹³tunc David ait viris suis accingatur unusquisque gladio suo et accincti sunt singuli gladio suo accinctusque est et David ense suo et secuti sunt David quasi quadringenti viri porro ducenti remanserunt ad sarcinas ¹⁴Abigail autem uxori Nabal nuntiavit unus de pueris dicens ecce misit David nuntios de deserto ut benedicerent domino nostro et aversus est eos ¹⁵homines isti boni satis fuerunt nobis et non molesti nec quicquam aliquando periit omni tempore quo sumus conversati cum eis in deserto ¹⁶pro muro erant nobis tam in nocte quam in die omnibus diebus quibus pavimus apud eos greges ¹⁷quam ob rem considera et recogita quid facias quoniam conpleta est malitia adversum virum tuum et adversus domum tuam et ipse filius est Belial ita ut nemo ei possit loqui ¹⁸festinavit igitur Abigail et tulit ducentos panes et duos utres vini et quinque arietes coctos et quinque sata pulentae et centum ligaturas uvae passae et ducentas massas caricarum et inposuit super asinos ¹⁹dixitque pueris suis praecedite me ecce ego post tergum sequar vos viro autem suo Nabal non indicavit ²⁰cum ergo ascendisset asinum et descenderet ad radices montis David et viri eius descendebant in occursum eius quibus et illa occurrit ²¹et ait David vere frustra servavi omnia quae huius erant in deserto et non periit quicquam de cunctis quae ad eum pertinebant et reddidit mihi malum pro bono ²²haec faciat Deus inimicis David et haec addat si reliquero de omnibus quae ad eum pertinent usque mane mingentem ad parietem ²³cum autem vidisset Abigail David festinavit et descendit de asino et procidit coram David super faciem suam et adoravit super terram ²⁴et cecidit ad pedes eius et dixit in me sit domine mi haec iniquitas loquatur obsecro ancilla tua in auribus tuis et audi verba famulae tuae ²⁵ne ponat oro dominus meus rex cor suum super virum istum iniquum Nabal quia secundum nomen suum stultus est et est stultitia cum eo ego autem ancilla tua non vidi pueros tuos domine mi quos misisti ²⁶nunc ergo domine mi vivit Dominus et vivit anima tua qui prohibuit te ne venires in sanguine et salvavit manum tuam tibi et nunc fiant sicut Nabal inimici tui et qui quaerunt domino meo malum ²⁷quapropter suscipe benedictionem hanc quam adtulit ancilla tua tibi domino meo et da pueris qui sequuntur te dominum meum ²⁸aufer iniquitatem famulae tuae faciens enim faciet tibi Dominus domino meo domum fidelem quia proelia Domini domine mi tu proeliaris malitia ergo non inveniatur in te omnibus diebus vitae tuae ²⁹si enim surrexerit aliquando homo persequens te et quaerens animam tuam erit anima domini mei custodita quasi in fasciculo viventium apud Dominum Deum tuum porro anima inimicorum tuorum rotabitur quasi in impetu et circulo fundae ³⁰cum ergo fecerit tibi Dominus domino meo omnia quae locutus est bona de te et constituerit te ducem super Israhel ³¹non erit tibi hoc in singultum et in scrupulum cordis domino meo quod effuderis sanguinem innoxium aut ipse te ultus fueris et cum benefecerit Dominus domino meo recordaberis ancillae tuae ³²et ait David ad Abigail benedictus Dominus Deus Israhel qui misit te hodie in occursum meum et benedictum eloquium tuum ³³et benedicta tu quae prohibuisti me hodie ne irem ad sanguinem et ulciscerer me manu mea ³⁴alioquin vivit Dominus Deus Israhel qui prohibuit me malum facere tibi nisi cito venisses in occursum mihi non remansisset Nabal usque ad lucem matutinam mingens ad parietem ³⁵suscepit ergo David de manu eius omnia quae adtulerat ei dixitque ei vade pacifice in domum tuam ecce audivi vocem tuam et honoravi faciem tuam ³⁶venit autem Abigail ad Nabal et ecce erat ei convivium in domo eius quasi convivium regis et cor Nabal iucundum erat enim ebrius nimis et non indicavit ei verbum pusillum aut grande usque in mane ³⁷diluculo autem cum digessisset vinum Nabal indicavit ei uxor sua verba haec et emortuum est cor eius intrinsecus et factus est quasi lapis ³⁸cumque pertransissent decem dies percussit Dominus Nabal et mortuus est ³⁹quod cum audisset David mortuum Nabal ait benedictus Dominus qui iudicavit causam obprobrii mei de manu Nabal et servum suum custodivit a malo et malitiam Nabal reddidit Dominus in caput eius misit ergo David et locutus est ad Abigail ut sumeret eam sibi in uxorem ⁴⁰et venerunt pueri David ad Abigail in Carmelum et locuti sunt ad eam dicentes David misit nos ad te ut accipiat te sibi in uxorem ⁴¹quae consurgens adoravit prona in terram et ait ecce famula tua sit in ancillam ut lavet pedes servorum domini mei ⁴²et festinavit et surrexit Abigail et ascendit super asinum et quinque puellae ierunt cum ea pedisequae eius et secuta est nuntios David et facta est illi uxor ⁴³sed et Ahinoem accepit David de Iezrahel et fuit utraque uxor eius ⁴⁴Saul autem dedit Michol filiam suam uxorem David Falti filio Lais qui erat de Gallim

Chapter 26

¹et venerunt Ziphei ad Saul in Gabaa dicentes ecce David absconditus est in colle Achilae quae est ex adverso solitudinis ²et surrexit Saul et descendit in desertum Ziph et cum eo tria milia virorum de electis Israhel ut quaereret David in deserto Ziph ³et castrametatus est Saul in Gabaa Achilae quae erat ex adverso solitudinis in via David autem habitabat in deserto videns autem quod venisset Saul post se in desertum ⁴misit exploratores et didicit quod venisset certissime ⁵et surrexit David et venit ad locum ubi erat Saul cumque vidisset locum in quo dormiebat Saul et Abner filius Ner princeps militiae eius Saulem dormientem in tentorio et reliquum vulgus per circuitum eius ⁶ait David ad Ahimelech Cettheum et Abisai filium Sarviae fratrem Ioab dicens quis descendet mecum ad Saul in castra dixitque Abisai ego descendam tecum ⁷venerunt ergo David et Abisai ad populum nocte et invenerunt Saul iacentem et dormientem in tentorio et hastam fixam in terra ad caput eius Abner autem et populum dormientes in circuitu eius ⁸dixitque Abisai ad David conclusit Deus hodie inimicum tuum in manus tuas nunc ergo perfodiam eum lancea in terra semel et secundo opus non erit ⁹et dixit David ad Abisai ne interficias eum quis enim extendit manum suam in christum Domini et innocens erit ¹⁰et dixit David vivit Dominus quia nisi Dominus percusserit eum aut dies eius venerit ut moriatur aut in proelium descendens perierit ¹¹propitius mihi sit Dominus ne extendam manum meam in christum Domini nunc igitur tolle hastam quae est ad caput eius et scyphum aquae et abeamus ¹²tulit ergo David hastam et scyphum aquae qui erat ad caput Saul et abierunt et non erat quisquam qui videret et intellegeret et vigilaret sed omnes dormiebant quia sopor Domini inruerat super eos ¹³cumque transisset David ex adverso et stetisset in vertice montis de longe et esset grande intervallum inter eos ¹⁴clamavit David ad populum et ad Abner filium Ner dicens nonne respondebis Abner et respondens Abner ait quis es tu qui clamas et inquietas regem ¹⁵et ait David ad Abner numquid non vir tu es et quis alius similis tui in Israhel quare ergo non custodisti dominum tuum regem ingressus est enim unus de turba ut interficeret regem dominum tuum ¹⁶non est bonum hoc quod fecisti vivit Dominus quoniam filii mortis estis vos qui non custodistis dominum vestrum christum Domini nunc ergo vide ubi sit hasta regis et ubi scyphus aquae qui erat ad caput eius ¹⁷cognovit autem Saul vocem David et dixit num vox tua est haec fili mi David et David vox mea domine mi rex ¹⁸et ait quam ob causam dominus meus persequitur servum suum quid feci aut quod est in manu mea malum ¹⁹nunc ergo audi oro domine mi rex verba servi tui si Dominus incitat te adversum me odoretur sacrificium si autem filii hominum maledicti sunt in conspectu Domini qui eiecerunt me hodie ut non habitem in hereditate Domini dicentes vade servi diis alienis ²⁰et nunc non effundatur sanguis meus in terra coram Domino quia egressus est rex Israhel ut quaerat pulicem unum sicut persequitur perdix in montibus ²¹et ait Saul peccavi revertere fili mi David nequaquam enim ultra male tibi faciam eo quod pretiosa fuerit anima mea in oculis tuis hodie apparet quod stulte egerim et ignoraverim multa nimis ²²et respondens David ait ecce hasta regis transeat unus de pueris et tollat eam ²³Dominus autem retribuet unicuique secundum iustitiam suam et fidem tradidit enim te Dominus hodie in manu mea et nolui levare manum meam in christum Domini ²⁴et sicuti magnificata est anima tua hodie in oculis meis sic magnificetur anima mea in oculis Domini et liberet me de omni angustia ²⁵ait ergo Saul ad David benedictus tu fili mi David et quidem faciens facies et potens poteris abiit autem David in viam suam et Saul reversus est in locum suum

Chapter 27

¹et ait David in corde suo aliquando incidam in uno die in manu Saul nonne melius est ut fugiam et salver in terra Philisthinorum ut desperet Saul cessetque me quaerere in cunctis finibus Israhel fugiam ergo manus eius ²et surrexit David et abiit ipse et sescenti viri cum eo ad Achis filium Mahoc regem Geth ³et habitavit David cum Achis in Geth ipse et viri eius vir et domus eius David et duae uxores eius Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli ⁴et nuntiatum est Saul quod fugisset David in Geth et non addidit ultra ut quaereret eum ⁵dixit autem David ad Achis si inveni gratiam in oculis tuis detur mihi locus in una urbium regionis huius ut habitem ibi cur enim manet servus tuus in civitate regis tecum ⁶dedit itaque ei Achis in die illa Siceleg propter quam causam facta est Siceleg regum Iuda usque in diem hanc ⁷fuit autem numerus dierum quibus habitavit David in regione Philisthinorum quattuor mensuum ⁸et ascendit David et viri eius et agebant praedas de Gesuri et de Gedri et de Amalechitis hii enim pagi habitabantur in terra antiquitus euntibus Sur usque ad terram Aegypti ⁹et percutiebat David omnem terram nec relinquebat viventem virum et mulierem tollensque oves et boves et asinos et camelos et vestes revertebatur et veniebat ad Achis ¹⁰dicebat autem ei Achis in quem inruisti hodie respondebatque David contra meridiem Iudae et contra meridiem Hiramel et contra meridiem Ceni ¹¹virum et mulierem non vivificabat David nec adducebat in Geth dicens ne forte loquantur adversum nos haec fecit David et hoc erat decretum illi omnibus diebus quibus habitavit in regione Philisthinorum ¹²credidit ergo Achis David dicens multa mala operatus est contra populum suum Israhel erit igitur mihi servus sempiternus

Chapter 28

¹factum est autem in diebus illis congregaverunt Philisthim agmina sua ut praepararentur ad bellum contra Israhel dixitque Achis ad David sciens nunc scito quoniam mecum egredieris in castris tu et viri tui ²dixitque David ad Achis nunc scies quae facturus est servus tuus et ait Achis ad David et ego custodem capitis mei ponam te cunctis diebus ³Samuhel autem mortuus est planxitque eum omnis Israhel et sepelierunt eum in Rama urbe sua et Saul abstulit magos et ariolos de terra ⁴congregatique sunt Philisthim et venerunt et castrametati sunt in Sunam congregavit autem et Saul universum Israhel et venit in Gelboe ⁵et vidit Saul castra Philisthim et timuit et expavit cor eius nimis ⁶consuluitque Dominum et non respondit ei neque per somnia neque per sacerdotes neque per prophetas ⁷dixitque Saul servis suis quaerite mihi mulierem habentem pythonem et vadam ad eam et sciscitabor per illam et dixerunt servi eius ad eum est mulier habens pythonem in Aendor ⁸mutavit ergo habitum suum vestitusque est aliis vestimentis abiit ipse et duo viri cum eo veneruntque ad mulierem nocte et ait divina mihi in pythone et suscita mihi quem dixero tibi ⁹et ait mulier ad eum ecce tu nosti quanta fecerit Saul et quomodo eraserit magos et ariolos de terra quare ergo insidiaris animae meae ut occidar ¹⁰et iuravit ei Saul in Domino dicens vivit Dominus quia non veniet tibi quicquam mali propter hanc rem ¹¹dixitque ei mulier quem suscitabo tibi qui ait Samuhelem suscita mihi ¹²cum autem vidisset mulier Samuhelem exclamavit voce magna et dixit ad Saul quare inposuisti mihi tu es enim Saul ¹³dixitque ei rex noli timere quid vidisti et ait mulier ad Saul deos vidi ascendentes de terra ¹⁴dixitque ei qualis est forma eius quae ait vir senex ascendit et ipse amictus est pallio intellexit Saul quod Samuhel esset et inclinavit se super faciem suam in terra et adoravit ¹⁵dixit autem Samuhel ad Saul quare inquietasti me ut suscitarer et ait Saul coartor nimis siquidem Philisthim pugnant adversum me et Deus recessit a me et exaudire me noluit neque in manu prophetarum neque per somnia vocavi ergo te ut ostenderes mihi quid faciam ¹⁶et ait Samuhel quid interrogas me cum Dominus recesserit a te et transierit ad aemulum tuum ¹⁷faciet enim Dominus tibi sicut locutus est in manu mea et scindet regnum de manu tua et dabit illud proximo tuo David ¹⁸quia non oboedisti voci Domini neque fecisti iram furoris eius in Amalech idcirco quod pateris fecit tibi Dominus hodie ¹⁹et dabit Dominus etiam Israhel tecum in manu Philisthim cras autem tu et filii tui mecum eritis sed et castra Israhel tradet Dominus in manu Philisthim ²⁰statimque Saul cecidit porrectus in terram extimuerat enim verba Samuhel et robur non erat in eo quia non comederat panem tota die illa ²¹ingressa est itaque mulier ad Saul et ait conturbatus enim erat valde dixitque ad eum ecce oboedivit ancilla tua voci tuae et posui animam meam in manu mea et audivi sermones tuos quos locutus es ad me ²²nunc igitur audi et tu vocem ancillae tuae ut ponam coram te buccellam panis et comedens convalescas ut possis iter facere ²³qui rennuit et ait non comedam coegerunt autem eum servi sui et mulier et tandem audita voce eorum surrexit de terra et sedit super lectum ²⁴mulier autem illa habebat vitulum pascualem in domo et festinavit et occidit eum tollensque farinam miscuit eam et coxit azyma ²⁵et posuit ante Saul et ante servos eius qui cum comedissent surrexerunt et ambulaverunt per totam noctem illam

Chapter 29

¹congregata sunt ergo Philisthim universa agmina in Afec sed et Israhel castrametatus est super fontem qui erat in Iezrahel ²et satrapae quidem Philisthim incedebant in centuriis et milibus David autem et viri eius erant in novissimo agmine cum Achis ³dixeruntque principes Philisthim quid sibi volunt Hebraei isti et ait Achis ad principes Philisthim num ignoratis David qui fuit servus Saul regis Israhel et est apud me multis diebus vel annis et non inveni in eo quicquam ex die qua transfugit ad me usque ad diem hanc ⁴irati sunt autem adversus eum principes Philisthim et dixerunt ei revertatur vir et sedeat in loco suo in quo constituisti eum et non descendat nobiscum in proelium ne fiat nobis adversarius cum proeliari coeperimus quomodo enim aliter placare poterit dominum suum nisi in capitibus nostris ⁵nonne iste est David cui cantabant in choro dicentes percussit Saul in milibus suis et David in decem milibus suis ⁶vocavit ergo Achis David et ait ei vivit Dominus quia rectus es tu et bonus in conspectu meo et exitus tuus et introitus tuus mecum est in castris et non inveni in te quicquam mali ex die qua venisti ad me usque ad diem hanc sed satrapis non places ⁷revertere ergo et vade in pace et non offendes oculos satraparum Philisthim ⁸dixitque David ad Achis quid enim feci et quid invenisti in me servo tuo a die qua fui in conspectu tuo usque in diem hanc ut non veniam et pugnem contra inimicos domini mei regis ⁹respondens autem Achis locutus est ad David scio quia bonus es tu in oculis meis sicut angelus Dei sed principes Philisthim dixerunt non ascendet nobiscum in proelium ¹⁰igitur consurge mane tu et servi domini tui qui venerunt tecum et cum de nocte surrexeritis et coeperit dilucescere pergite ¹¹surrexit itaque de nocte David ipse et viri eius ut proficiscerentur mane et reverterentur ad terram Philisthim Philisthim autem ascenderunt in Iezrahel

Chapter 30

¹cumque venissent David et viri eius in Siceleg die tertia Amalechitae impetum fecerant ex parte australi in Siceleg et percusserant Siceleg et succenderant eam igni ²et captivas duxerant mulieres ex ea et a minimo usque ad magnum et non interfecerant quemquam sed secum duxerant et pergebant in itinere suo ³cum ergo venisset David et viri eius ad civitatem et invenissent eam succensam igni et uxores suas et filios suos et filias ductas esse captivas ⁴levaverunt David et populus qui erat cum eo voces suas et planxerunt donec deficerent in eis lacrimae ⁵siquidem et duae uxores David captivae ductae fuerant Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli ⁶et contristatus est David valde volebat enim eum populus lapidare quia amara erat anima uniuscuiusque viri super filiis suis et filiabus confortatus est autem David in Domino Deo suo ⁷et ait ad Abiathar sacerdotem filium Ahimelech adplica ad me ephod et adplicuit Abiathar ephod ad David ⁸et consuluit David Dominum dicens persequar an non latrunculos hos et conprehendam eos dixitque ei persequere absque dubio enim conprehendes eos et excuties praedam ⁹abiit ergo David ipse et sescenti viri qui erant cum eo et venerunt usque ad torrentem Besor et lassi quidam substiterunt ¹⁰persecutus est autem David ipse et quadringenti viri substiterant enim ducenti qui lassi transire non poterant torrentem Besor ¹¹et invenerunt virum aegyptium in agro et adduxerunt eum ad David dederuntque ei panem ut comederet et ut biberet aquam ¹²sed et fragmen massae caricarum et duas ligaturas uvae passae quae cum comedisset reversus est spiritus eius et refocilatus est non enim comederat panem neque biberat aquam tribus diebus et tribus noctibus ¹³dixit itaque ei David cuius es tu vel unde quo pergis qui ait ei puer aegyptius ego sum servus viri amalechitae dereliquit autem me dominus meus quia aegrotare coepi nudius tertius ¹⁴siquidem nos erupimus ad australem partem Cerethi et contra Iudam et ad meridiem Chaleb et Siceleg succendimus igni ¹⁵dixitque ei David potes me ducere ad istum cuneum qui ait iura mihi per Deum quod non occidas me et non tradas me in manu domini mei et ducam te ad cuneum istum ¹⁶qui cum duxisset eum ecce illi discumbebant super faciem universae terrae comedentes et bibentes et quasi festum celebrantes diem pro cuncta praeda et spoliis quae ceperant de terra Philisthim et de terra Iuda ¹⁷et percussit eos David a vespere usque ad vesperam alterius diei et non evasit ex eis quisquam nisi quadringenti viri adulescentes qui ascenderant camelos et fugerant ¹⁸eruit ergo David omnia quae tulerant Amalechitae et duas uxores suas eruit ¹⁹nec defuit quicquam a parvo usque ad magnum tam de filiis quam de filiabus et de spoliis et quaecumque rapuerant omnia reduxit David ²⁰et tulit universos greges et armenta et minavit ante faciem suam dixeruntque haec est praeda David ²¹venit autem David ad ducentos viros qui lassi substiterant nec sequi potuerant David et residere eos iusserat in torrente Besor qui egressi sunt obviam David et populo qui erat cum eo accedens autem David ad populum salutavit eos pacifice ²²respondensque omnis vir pessimus et iniquus de viris qui ierant cum David dixit quia non venerunt nobiscum non dabimus eis quicquam de praeda quam eruimus sed sufficiat unicuique uxor sua et filii quos cum acceperint recedant ²³dixit autem David non sic facietis fratres mei de his quae tradidit Dominus nobis et custodivit nos et dedit latrunculos qui eruperant adversum nos in manu nostra ²⁴nec audiet vos quisquam super sermone hoc aequa enim pars erit descendentis ad proelium et remanentis ad sarcinas et similiter divident ²⁵et factum est hoc ex die illa et deinceps constitutum et praefinitum et quasi lex in Israhel usque ad diem hanc ²⁶venit ergo David in Siceleg et misit dona de praeda senioribus Iuda proximis suis dicens accipite benedictionem de praeda hostium Domini ²⁷his qui erant in Bethel et qui in Ramoth ad meridiem et qui in Iether ²⁸et qui in Aroer et qui in Sefamoth et qui in Esthama ²⁹et qui in Rachal et qui in urbibus Ierameli et qui in urbibus Ceni ³⁰et qui in Arama et qui in lacu Asan et qui in Athac ³¹et qui in Hebron et reliquis qui erant in his locis in quibus commoratus fuerat David ipse et viri eius

Chapter 31

¹Philisthim autem pugnabant adversum Israhel et fugerunt viri Israhel ante faciem Philisthim et ceciderunt interfecti in monte Gelboe ²inrueruntque Philisthim in Saul et filios eius et percusserunt Ionathan et Abinadab et Melchisue filios Saul ³totumque pondus proelii versum est in Saul et consecuti sunt eum viri sagittarii et vulneratus est vehementer a sagittariis ⁴dixitque Saul ad armigerum suum evagina gladium tuum et percute me ne forte veniant incircumcisi isti et interficiant me inludentes mihi et noluit armiger eius fuerat enim nimio timore perterritus arripuit itaque Saul gladium et inruit super eum ⁵quod cum vidisset armiger eius videlicet quod mortuus esset Saul inruit etiam ipse super gladium suum et mortuus est cum eo ⁶mortuus est ergo Saul et tres filii eius et armiger illius et universi viri eius in die illa pariter ⁷videntes autem viri Israhel qui erant trans vallem et trans Iordanem quod fugissent viri israhelitae et quod mortuus esset Saul et filii eius reliquerunt civitates suas et fugerunt veneruntque Philisthim et habitaverunt ibi ⁸facta autem die altera venerunt Philisthim ut spoliarent interfectos et invenerunt Saul et tres filios eius iacentes in monte Gelboe ⁹et praeciderunt caput Saul et expoliaverunt eum armis et miserunt in terram Philisthinorum per circuitum ut adnuntiaretur in templo idolorum et in populis ¹⁰et posuerunt arma eius in templo Astharoth corpus vero eius suspenderunt in muro Bethsan ¹¹quod cum audissent habitatores Iabesgalaad quaecumque fecerant Philisthim Saul ¹²surrexerunt omnes viri fortissimi et ambulaverunt tota nocte et tulerunt cadaver Saul et cadavera filiorum eius de muro Bethsan veneruntque Iabes et conbuserunt ea ibi

2 Samuel

Chapter 1

¹factum est autem postquam mortuus est Saul ut David reverteretur a caede Amalech et maneret in Siceleg dies duos ²in die autem tertia apparuit homo veniens de castris Saul veste conscissa et pulvere aspersus caput et ut venit ad David cecidit super faciem suam et adoravit ³dixitque ad eum David unde venis qui ait ad eum de castris Israhel fugi ⁴et dixit ad eum David quod est verbum quod factum est indica mihi qui ait fugit populus e proelio et multi corruentes e populo mortui sunt sed et Saul et Ionathan filius eius interierunt ⁵dixitque David ad adulescentem qui nuntiabat unde scis quia mortuus est Saul et Ionathan filius eius ⁶ait adulescens qui narrabat ei casu veni in montem Gelboe et Saul incumbebat super hastam suam porro currus et equites adpropinquabant ei ⁷et conversus post tergum suum vidensque me vocavit cui cum respondissem adsum ⁸dixit mihi quisnam es tu et aio ad eum Amalechites sum ⁹et locutus est mihi sta super me et interfice me quoniam tenent me angustiae et adhuc tota anima in me est ¹⁰stansque super eum occidi illum sciebam enim quod vivere non poterat post ruinam et tuli diadema quod erat in capite eius et armillam de brachio illius et adtuli ad te dominum meum huc ¹¹adprehendens autem David vestimenta sua scidit omnesque viri qui erant cum eo ¹²et planxerunt et fleverunt et ieiunaverunt usque ad vesperam super Saul et super Ionathan filium eius et super populum Domini et super domum Israhel quod corruissent gladio ¹³dixitque David ad iuvenem qui nuntiaverat ei unde es qui respondit filius hominis advenae amalechitae ego sum ¹⁴et ait ad eum David quare non timuisti mittere manum tuam ut occideres christum Domini ¹⁵vocansque David unum de pueris ait accedens inrue in eum qui percussit illum et mortuus est ¹⁶et ait ad eum David sanguis tuus super caput tuum os enim tuum locutum est adversum te dicens ego interfeci christum Domini ¹⁷planxit autem David planctum huiuscemodi super Saul et super Ionathan filium eius ¹⁸et praecepit ut docerent filios Iuda arcum sicut scriptum est in libro Iustorum ¹⁹incliti Israhel super montes tuos interfecti sunt quomodo ceciderunt fortes ²⁰nolite adnuntiare in Geth neque adnuntietis in conpetis Ascalonis ne forte laetentur filiae Philisthim ne exultent filiae incircumcisorum ²¹montes Gelboe nec ros nec pluviae veniant super vos neque sint agri primitiarum quia ibi abiectus est clypeus fortium clypeus Saul quasi non esset unctus oleo ²²a sanguine interfectorum ab adipe fortium sagitta Ionathan numquam rediit retrorsum et gladius Saul non est reversus inanis ²³Saul et Ionathan amabiles et decori in vita sua in morte quoque non sunt divisi aquilis velociores leonibus fortiores ²⁴filiae Israhel super Saul flete qui vestiebat vos coccino in deliciis qui praebebat ornamenta aurea cultui vestro ²⁵quomodo ceciderunt fortes in proelio Ionathan in excelsis tuis occisus est ²⁶doleo super te frater mi Ionathan decore nimis et amabilis super amorem mulierum ²⁷quomodo ceciderunt robusti et perierunt arma bellica

Chapter 2

¹igitur post haec consuluit David Dominum dicens num ascendam in unam de civitatibus Iuda et ait Dominus ad eum ascende dixitque David quo ascendam et respondit ei in Hebron ²ascendit ergo David et duae uxores eius Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli ³sed et viros qui erant cum eo duxit David singulos cum domo sua et manserunt in oppidis Hebron ⁴veneruntque viri Iuda et unxerunt ibi David ut regnaret super domum Iuda et nuntiatum est David quod viri Iabesgalaad sepelissent Saul ⁵misit ergo David nuntios ad viros Iabesgalaad dixitque ad eos benedicti vos Domino qui fecistis misericordiam hanc cum domino vestro Saul et sepelistis eum ⁶et nunc retribuet quidem vobis Dominus misericordiam et veritatem sed et ego reddam gratiam eo quod feceritis verbum istud ⁷confortentur manus vestrae et estote filii fortitudinis licet enim mortuus sit dominus vester Saul tamen me unxit domus Iuda regem sibi ⁸Abner autem filius Ner princeps exercitus Saul tulit Hisboseth filium Saul et circumduxit eum per Castra ⁹regemque constituit super Galaad et super Gesuri et super Iezrahel et super Ephraim et super Beniamin et super Israhel universum ¹⁰quadraginta annorum erat Hisboseth filius Saul cum regnare coepisset super Israhel et duobus annis regnavit sola autem domus Iuda sequebatur David ¹¹et fuit numerus dierum quos commoratus est David imperans in Hebron super domum Iuda septem annorum et sex mensuum ¹²egressusque Abner filius Ner et pueri Hisboseth filii Saul de Castris in Gabaon ¹³porro Ioab filius Sarviae et pueri David egressi sunt et occurrerunt eis iuxta piscinam Gabaon et cum in unum convenissent e regione sederunt hii ex una parte piscinae et illi ex altera ¹⁴dixitque Abner ad Ioab surgant pueri et ludant coram nobis et respondit Ioab surgant ¹⁵surrexerunt ergo et transierunt numero duodecim de Beniamin ex parte Hisboseth filii Saul et duodecim de pueris David ¹⁶adprehensoque unusquisque capite conparis sui defixit gladium in latus contrarii et ceciderunt simul vocatumque est nomen loci illius ager Robustorum in Gabaon ¹⁷et ortum est bellum durum satis in die illa fugatusque est Abner et viri Israhel a pueris David ¹⁸erant autem ibi tres filii Sarviae Ioab et Abisai et Asahel porro Asahel cursor velocissimus fuit quasi unus ex capreis quae morantur in silvis ¹⁹persequebatur autem Asahel Abner et non declinavit ad dexteram sive ad sinistram omittens persequi Abner ²⁰respexit itaque Abner post tergum suum et ait tune es Asahel qui respondit ego sum ²¹dixitque ei Abner vade ad dextram sive ad sinistram et adprehende unum de adulescentibus et tolle tibi spolia eius noluit autem Asahel omittere quin urgueret eum ²²rursumque locutus est Abner ad Asahel recede noli me sequi ne conpellar confodere te in terra et levare non potero faciem meam ad Ioab fratrem tuum ²³qui audire contempsit et noluit declinare percussit ergo eum Abner aversa hasta in inguine et transfodit et mortuus est in eodem loco omnesque qui transiebant per locum in quo ceciderat Asahel et mortuus erat subsistebant ²⁴persequentibus autem Ioab et Abisai fugientem Abner sol occubuit et venerunt usque ad collem Aquaeductus qui est ex adverso vallis et itineris deserti in Gabaon ²⁵congregatique sunt filii Beniamin ad Abner et conglobati in unum cuneum steterunt in summitate tumuli unius ²⁶et exclamavit Abner ad Ioab et ait num usque ad internicionem tuus mucro desaeviet an ignoras quod periculosa sit desperatio usquequo non dicis populo ut omittat persequi fratres suos ²⁷et ait Ioab vivit Dominus si locutus fuisses mane recessisset populus persequens fratrem suum ²⁸insonuit ergo Ioab bucina et stetit omnis exercitus nec persecuti sunt ultra Israhel neque iniere certamen ²⁹Abner autem et viri eius abierunt per campestria tota nocte illa et transierunt Iordanem et lustrata omni Bethoron venerunt ad Castra ³⁰porro Ioab reversus omisso Abner congregavit omnem populum et defuerunt de pueris David decem et novem viri excepto Asahele ³¹servi autem David percusserunt de Beniamin et de viris qui erant cum Abner trecentos sexaginta qui et mortui sunt ³²tuleruntque Asahel et sepelierunt eum in sepulchro patris sui in Bethleem et ambulaverunt tota nocte Ioab et viri qui erant cum eo et in ipso crepusculo pervenerunt in Hebron

Chapter 3

¹facta est ergo longa concertatio inter domum Saul et inter domum David David proficiens et semper se ipso robustior domus autem Saul decrescens cotidie ²nati quoque sunt filii David in Hebron fuitque primogenitus eius Amnon de Ahinoem Iezrahelitide ³et post eum Chelaab de Abigail uxore Nabal Carmeli porro tertius Absalom filius Maacha filiae Tholomai regis Gessur ⁴quartus autem Adonias filius Aggith et quintus Safathia filius Abital ⁵sextus quoque Iethraam de Agla uxore David hii nati sunt David in Hebron ⁶cum ergo esset proelium inter domum Saul et domum David Abner filius Ner regebat domum Saul ⁷fuerat autem Sauli concubina nomine Respha filia Ahia dixitque Hisboseth ad Abner ⁸quare ingressus es ad concubinam patris mei qui iratus nimis propter verba Hisboseth ait numquid caput canis ego sum adversum Iuda hodie qui fecerim misericordiam super domum Saul patris tui et super fratres et proximos eius et non tradidi te in manu David et tu requisisti in me quod argueres pro muliere hodie ⁹haec faciat Deus Abner et haec addat ei nisi quomodo iuravit Dominus David sic faciam cum eo ¹⁰ut transferatur regnum de domo Saul et elevetur thronus David super Israhel et super Iudam a Dan usque Bersabee ¹¹et non potuit respondere ei quicquam quia metuebat illum ¹²misit ergo Abner nuntios ad David pro se dicentes cuius est terra et loquerentur fac mecum amicitias et erit manus mea tecum et reducam ad te universum Israhel ¹³qui ait optime ego faciam tecum amicitias sed unam rem peto a te dicens non videbis faciem meam antequam adduxeris Michol filiam Saul et sic venies et videbis me ¹⁴misit autem David nuntios ad Hisboseth filium Saul dicens redde uxorem meam Michol quam despondi mihi centum praeputiis Philisthim ¹⁵misit ergo Hisboseth et tulit eam a viro suo Faltihel filio Lais ¹⁶sequebaturque eam vir suus plorans usque Baurim et dixit ad eum Abner vade revertere qui reversus est ¹⁷sermonem quoque intulit Abner ad seniores Israhel dicens tam heri quam nudius tertius quaerebatis David ut regnaret super vos ¹⁸nunc ergo facite quoniam Dominus locutus est ad David dicens in manu servi mei David salvabo populum meum Israhel de manu Philisthim et omnium inimicorum eius ¹⁹locutus est autem Abner etiam ad Beniamin et abiit ut loqueretur ad David in Hebron omnia quae placuerant Israhel et universo Beniamin ²⁰venitque ad David in Hebron cum viginti viris et fecit David Abner et viris eius qui venerant cum eo convivium ²¹et dixit Abner ad David surgam ut congregem ad te dominum meum regem omnem Israhel et ineam tecum foedus et imperes omnibus sicut desiderat anima tua cum ergo deduxisset David Abner et ille isset in pace ²²statim pueri David et Ioab venerunt caesis latronibus cum praeda magna nimis Abner autem non erat cum David in Hebron quia iam dimiserat eum et profectus fuerat in pace ²³et Ioab et omnis exercitus qui erat cum eo postea venerant nuntiatum est itaque Ioab a narrantibus venit Abner filius Ner ad regem et dimisit eum et abiit in pace ²⁴et ingressus est Ioab ad regem et ait quid fecisti ecce venit Abner ad te quare dimisisti eum et abiit et recessit ²⁵ignoras Abner filium Ner quoniam ad hoc venit ut deciperet te et sciret exitum tuum et introitum tuum et nosset omnia quae agis ²⁶egressus itaque Ioab a David misit nuntios post Abner et reduxit eum a cisterna Sira ignorante David ²⁷cumque redisset Abner in Hebron seorsum abduxit eum Ioab ad medium portae ut loqueretur ei in dolo et percussit illum ibi in inguine et mortuus est in ultionem sanguinis Asahel fratris eius ²⁸quod cum audisset David rem iam gestam ait mundus ego sum et regnum meum apud Dominum usque in sempiternum a sanguine Abner filii Ner ²⁹et veniat super caput Ioab et super omnem domum patris eius nec deficiat de domo Ioab fluxum seminis sustinens et leprosus tenens fusum et cadens gladio et indigens pane ³⁰igitur Ioab et Abisai frater eius interfecerunt Abner eo quod occidisset Asahel fratrem eorum in Gabaon in proelio ³¹dixit autem David ad Ioab et ad omnem populum qui erat cum eo scindite vestimenta vestra et accingimini saccis et plangite ante exequias Abner porro rex David sequebatur feretrum ³²cumque sepelissent Abner in Hebron levavit rex vocem suam et flevit super tumulum Abner flevit autem et omnis populus ³³plangensque rex Abner ait nequaquam ut mori solent ignavi mortuus est Abner ³⁴manus tuae non sunt ligatae et pedes tui non sunt conpedibus adgravati sed sicut solent cadere coram filiis iniquitatis corruisti congeminansque omnis populus flevit super eum ³⁵cumque venisset universa multitudo cibum capere cum David clara adhuc die iuravit David dicens haec faciat mihi Deus et haec addat si ante occasum solis gustavero panem vel aliud quicquam ³⁶omnisque populus audivit et placuerunt eis cuncta quae fecit rex in conspectu totius populi ³⁷et cognovit omne vulgus et universus Israhel in die illa quoniam non actum fuisset a rege ut occideretur Abner filius Ner ³⁸dixit quoque rex ad servos suos num ignoratis quoniam princeps et maximus cecidit hodie in Israhel ³⁹ego autem adhuc delicatus et unctus rex porro viri isti filii Sarviae duri mihi sunt retribuat Dominus facienti malum iuxta malitiam suam

Chapter 4

¹audivit autem filius Saul quod cecidisset Abner in Hebron et dissolutae sunt manus eius omnisque Israhel perturbatus est ²duo autem viri principes latronum erant filio Saul nomen uni Baana et nomen alteri Rechab filii Remmon Berothitae de filiis Beniamin siquidem et Beroth reputata est in Beniamin ³et fugerunt Berothitae in Getthaim fueruntque ibi advenae usque in tempus illud ⁴erat autem Ionathan filio Saul filius debilis pedibus quinquennis enim fuit quando venit nuntius de Saul et Ionathan ex Iezrahel tollens itaque eum nutrix sua fugit cumque festinaret ut fugeret cecidit et claudus effectus est habuitque vocabulum Mifiboseth ⁵venientes igitur filii Remmon Berothitae Rechab et Baana ingressi sunt fervente die domum Hisboseth qui dormiebat super stratum suum meridie ⁶ingressi sunt autem domum adsumentes spicas tritici et percusserunt eum in inguine Rechab et Baana frater eius et fugerunt ⁷cum autem ingressi fuissent domum ille dormiebat super lectulum suum in conclavi et percutientes interfecerunt eum sublatoque capite eius abierunt per viam deserti tota nocte ⁸et adtulerunt caput Hisboseth ad David in Hebron dixeruntque ad regem ecce caput Hisboseth filii Saul inimici tui qui quaerebat animam tuam et dedit Dominus domino meo regi ultiones hodie de Saul et de semine eius ⁹respondens autem David Rechab et Baana fratri eius filiis Remmon Berothei dixit ad eos vivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia ¹⁰quoniam eum qui adnuntiaverat mihi et dixerat mortuus est Saul qui putabat se prospera nuntiare tenui et occidi in Siceleg cui oportebat me dare mercedem pro nuntio ¹¹quanto magis nunc cum homines impii interfecerint virum innoxium in domo sua super lectulum suum non quaeram sanguinem eius de manu vestra et auferam vos de terra ¹²praecepit itaque David pueris et interfecerunt eos praecidentesque manus et pedes eorum suspenderunt eos super piscinam in Hebron caput autem Hisboseth tulerunt et sepelierunt in sepulchro Abner in Hebron

Chapter 5

¹et venerunt universae tribus Israhel ad David in Hebron dicentes ecce nos os tuum et caro tua sumus ²sed et heri et nudius tertius cum esset Saul rex super nos tu eras educens et reducens Israhel dixit autem Dominus ad te tu pasces populum meum Israhel et tu eris dux super Israhel ³venerunt quoque et senes de Israhel ad regem in Hebron et percussit cum eis rex David foedus in Hebron coram Domino unxeruntque David in regem super Israhel ⁴filius triginta annorum erat David cum regnare coepisset et quadraginta annis regnavit ⁵in Hebron regnavit super Iudam septem annis et sex mensibus in Hierusalem autem regnavit triginta tribus annis super omnem Israhel et Iudam ⁶et abiit rex et omnes viri qui erant cum eo in Hierusalem ad Iebuseum habitatorem terrae dictumque est ad David ab eis non ingredieris huc nisi abstuleris caecos et claudos dicentes non ingredietur David huc ⁷cepit autem David arcem Sion haec est civitas David ⁸proposuerat enim in die illa praemium qui percussisset Iebuseum et tetigisset domatum fistulas et claudos et caecos odientes animam David idcirco dicitur in proverbio caecus et claudus non intrabunt templum ⁹habitavit autem David in arce et vocavit eam civitatem David et aedificavit per gyrum a Mello et intrinsecus ¹⁰et ingrediebatur proficiens atque succrescens et Dominus Deus exercituum erat cum eo ¹¹misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David et ligna cedrina et artifices lignorum artificesque lapidum ad parietes et aedificaverunt domum David ¹²et cognovit David quoniam confirmasset eum Dominus regem super Israhel et quoniam exaltasset regnum eius super populum suum Israhel ¹³accepit ergo adhuc concubinas et uxores de Hierusalem postquam venerat de Hebron natique sunt David et alii filii et filiae ¹⁴et haec nomina eorum qui nati sunt ei in Hierusalem Samua et Sobab et Nathan et Salomon ¹⁵et Ibaar et Helisua et Nepheg ¹⁶et Iafia et Helisama et Helida et Helifeleth ¹⁷audierunt vero Philisthim quod unxissent David regem super Israhel et ascenderunt universi ut quaererent David quod cum audisset David descendit in praesidium ¹⁸Philisthim autem venientes diffusi sunt in valle Raphaim ¹⁹et consuluit David Dominum dicens si ascendam ad Philisthim et si dabis eos in manu mea et dixit Dominus ad David ascende quia tradens dabo Philisthim in manu tua ²⁰venit ergo David in Baalpharasim et percussit eos ibi et dixit divisit Dominus inimicos meos coram me sicut dividuntur aquae propterea vocatum est nomen loci illius Baalpharasim ²¹et reliquerunt ibi sculptilia sua quae tulit David et viri eius ²²et addiderunt adhuc Philisthim ut ascenderent et diffusi sunt in valle Raphaim ²³consuluit autem David Dominum qui respondit non ascendas sed gyra post tergum eorum et venies ad eos ex adverso pirorum ²⁴et cum audieris sonitum gradientis in cacumine pirorum tunc inibis proelium quia tunc egredietur Dominus ante faciem tuam ut percutiat castra Philisthim ²⁵fecit itaque David sicut ei praeceperat Dominus et percussit Philisthim de Gabee usque dum venias Gezer

Chapter 6

¹congregavit autem rursum David omnes electos ex Israhel triginta milia ²surrexitque et abiit et universus populus qui erat cum eo de viris Iuda ut adducerent arcam Dei super quam invocatum est nomen Domini exercituum sedentis in cherubin super eam ³et inposuerunt arcam Domini super plaustrum novum tuleruntque eam de domo Abinadab qui erat in Gabaa Oza autem et Haio filii Abinadab minabant plaustrum novum ⁴cumque tulissent eam de domo Abinadab qui erat in Gabaa custodiens arcam Dei Haio praecedebat arcam ⁵David autem et omnis Israhel ludebant coram Domino in omnibus lignis fabrefactis et citharis et lyris et tympanis et sistris et cymbalis ⁶postquam autem venerunt ad aream Nachon extendit manum Oza ad arcam Dei et tenuit eam quoniam calcitrabant boves ⁷iratusque est indignatione Dominus contra Ozam et percussit eum super temeritate qui mortuus est ibi iuxta arcam Dei ⁸contristatus autem est David eo quod percussisset Dominus Ozam et vocatum est nomen loci illius Percussio Oza usque in diem hanc ⁹et extimuit David Dominum in die illa dicens quomodo ingredietur ad me arca Domini ¹⁰et noluit devertere ad se arcam Domini in civitate David sed devertit eam in domo Obededom Getthei ¹¹et habitavit arca Domini in domo Obededom Getthei tribus mensibus et benedixit Dominus Obededom et omnem domum eius ¹²nuntiatumque est regi David benedixit Dominus Obededom et omnia eius propter arcam Dei abiit ergo David et adduxit arcam Dei de domo Obededom in civitatem David cum gaudio ¹³cumque transcendissent qui portabant arcam Domini sex passus immolabat bovem et arietem ¹⁴et David saltabat totis viribus ante Dominum porro David erat accinctus ephod lineo ¹⁵et David et omnis domus Israhel ducebant arcam testamenti Domini in iubilo et in clangore bucinae ¹⁶cumque intrasset arca Domini civitatem David Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem David subsilientem atque saltantem coram Domino et despexit eum in corde suo ¹⁷et introduxerunt arcam Domini et posuerunt eam in loco suo in medio tabernaculi quod tetenderat ei David et obtulit David holocausta coram Domino et pacifica ¹⁸cumque conplesset offerens holocaustum et pacifica benedixit populo in nomine Domini exercituum ¹⁹et partitus est multitudini universae Israhel tam viro quam mulieri singulis collyridam panis unam et assaturam bubulae carnis unam et similam frixam oleo et abiit omnis populus unusquisque in domum suam ²⁰reversusque est et David ut benediceret domui suae et egressa Michol filia Saul in occursum David ait quam gloriosus fuit hodie rex Israhel discoperiens se ante ancillas servorum suorum et nudatus est quasi si nudetur unus de scurris ²¹dixitque David ad Michol ante Dominum qui elegit me potius quam patrem tuum et quam omnem domum eius et praecepit mihi ut essem dux super populum Domini Israhel ²²et ludam et vilior fiam plus quam factus sum et ero humilis in oculis meis et cum ancillis de quibus locuta es gloriosior apparebo ²³igitur Michol filiae Saul non est natus filius usque ad diem mortis suae

Chapter 7

¹factum est autem cum sedisset rex in domo sua et Dominus dedisset ei requiem undique ab universis inimicis suis ²dixit ad Nathan prophetam videsne quod ego habitem in domo cedrina et arca Dei posita sit in medio pellium ³dixitque Nathan ad regem omne quod est in corde tuo vade fac quia Dominus tecum est ⁴factum est autem in nocte illa et ecce sermo Domini ad Nathan dicens ⁵vade et loquere ad servum meum David haec dicit Dominus numquid tu aedificabis mihi domum ad habitandum ⁶neque enim habitavi in domo ex die qua eduxi filios Israhel de terra Aegypti usque in diem hanc sed ambulans ambulabam in tabernaculo et in tentorio ⁷per cuncta loca quae transivi cum omnibus filiis Israhel numquid loquens locutus sum ad unam de tribubus Israhel cui praecepi ut pasceret populum meum Israhel dicens quare non aedificastis mihi domum cedrinam ⁸et nunc haec dices servo meo David haec dicit Dominus exercituum ego tuli te de pascuis sequentem greges ut esses dux super populum meum Israhel ⁹et fui tecum in omnibus ubicumque ambulasti et interfeci universos inimicos tuos a facie tua fecique tibi nomen grande iuxta nomen magnorum qui sunt in terra ¹⁰et ponam locum populo meo Israhel et plantabo eum et habitabit sub eo et non turbabitur amplius nec addent filii iniquitatis ut adfligant eum sicut prius ¹¹ex die qua constitui iudices super populum meum Israhel et requiem dabo tibi ab omnibus inimicis tuis praedicitque tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus ¹²cumque conpleti fuerint dies tui et dormieris cum patribus tuis suscitabo semen tuum post te quod egredietur de utero tuo et firmabo regnum eius ¹³ipse aedificabit domum nomini meo et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum ¹⁴ego ero ei in patrem et ipse erit mihi in filium qui si inique aliquid gesserit arguam eum in virga virorum et in plagis filiorum hominum ¹⁵misericordiam autem meam non auferam ab eo sicut abstuli a Saul quem amovi a facie tua ¹⁶et fidelis erit domus tua et regnum tuum usque in aeternum ante faciem tuam et thronus tuus erit firmus iugiter ¹⁷secundum omnia verba haec et iuxta universam visionem istam sic locutus est Nathan ad David ¹⁸ingressus est autem rex David et sedit coram Domino et dixit quis ego sum Domine Deus et quae domus mea quia adduxisti me hucusque ¹⁹sed et hoc parum visum est in conspectu tuo Domine Deus nisi loquereris etiam de domo servi tui in longinquum ista est enim lex Adam Domine Deus ²⁰quid ergo addere poterit adhuc David ut loquatur ad te tu enim scis servum tuum Domine Deus ²¹propter verbum tuum et secundum cor tuum fecisti omnia magnalia haec ita ut notum faceres servo tuo ²²idcirco magnificatus es Domine Deus quia non est similis tui neque est deus extra te in omnibus quae audivimus auribus nostris ²³quae est autem ut populus tuus Israhel gens in terra propter quam ivit Deus ut redimeret eam sibi in populum et poneret sibi nomen faceretque eis magnalia et horribilia super terram a facie populi tui quem redemisti tibi ex Aegypto gentem et deum eius ²⁴et firmasti tibi populum tuum Israhel in populum sempiternum et tu Domine factus es eis in Deum ²⁵nunc ergo Domine Deus verbum quod locutus es super servum tuum et super domum eius suscita in sempiternum et fac sicut locutus es ²⁶et magnificetur nomen tuum usque in sempiternum atque dicatur Dominus exercituum Deus super Israhel et domus servi tui David erit stabilita coram Domino ²⁷quia tu Domine exercituum Deus Israhel revelasti aurem servi tui dicens domum aedificabo tibi propterea invenit servus tuus cor suum ut oraret te oratione hac ²⁸nunc ergo Domine Deus tu es Deus et verba tua erunt vera locutus es enim ad servum tuum bona haec ²⁹incipe igitur et benedic domui servi tui ut sit in sempiternum coram te quia tu Domine Deus locutus es et benedictione tua benedicetur domus servi tui in sempiternum

Chapter 8

¹factum est autem post haec percussit David Philisthim et humiliavit eos et tulit David frenum tributi de manu Philisthim ²et percussit Moab et mensus est eos funiculo coaequans terrae mensus est autem duos funiculos unum ad occidendum et unum ad vivificandum factusque est Moab David serviens sub tributo ³et percussit David Adadezer filium Roob regem Soba quando profectus est ut dominaretur super flumen Eufraten ⁴et captis David ex parte eius mille septingentis equitibus et viginti milibus peditum subnervavit omnes iugales curruum dereliquit autem ex eis centum currus ⁵venit quoque Syria Damasci ut praesidium ferret Adadezer regi Soba et percussit David de Syria viginti duo milia virorum ⁶et posuit David praesidium in Syria Damasci factaque est Syria David serviens sub tributo servavit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est ⁷et tulit David arma aurea quae habebant servi Adadezer et detulit ea in Hierusalem ⁸et de Bete et de Beroth civitatibus Adadezer tulit rex David aes multum nimis ⁹audivit autem Thou rex Emath quod percussisset David omne robur Adadezer ¹⁰et misit Thou Ioram filium suum ad regem David ut salutaret eum congratulans et gratias ageret eo quod expugnasset Adadezer et percussisset eum hostis quippe erat Thou Adadezer et in manu eius erant vasa argentea et vasa aurea et vasa aerea ¹¹quae et ipsa sanctificavit rex David Domino cum argento et auro quae sanctificaverat de universis gentibus quas subegerat ¹²de Syria et Moab et filiis Ammon et Philisthim et Amalech et de manubiis Adadezer filii Roob regis Soba ¹³fecit quoque sibi David nomen cum reverteretur capta Syria in valle Salinarum caesis duodecim milibus ¹⁴et posuit in Idumea custodes statuitque praesidium et facta est universa Idumea serviens David et servavit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est ¹⁵et regnavit David super omnem Israhel faciebat quoque David iudicium et iustitiam omni populo suo ¹⁶Ioab autem filius Sarviae erat super exercitum porro Iosaphat filius Ahilud erat a commentariis ¹⁷et Sadoc filius Achitob et Ahimelech filius Abiathar sacerdotes et Saraias scriba ¹⁸Banaias autem filius Ioiada super Cherethi et Felethi filii autem David sacerdotes erant

Chapter 9

¹et dixit David putasne est aliquis qui remanserit de domo Saul ut faciam cum eo misericordiam propter Ionathan ²erat autem de domo Saul servus nomine Siba quem cum vocasset rex ad se dixit ei tune es Siba et ille respondit ego sum servus tuus ³et ait rex num superest aliquis de domo Saul ut faciam cum eo misericordiam Dei dixitque Siba regi superest filius Ionathan debilis pedibus ⁴ubi inquit est et Siba ad regem ecce ait in domo est Machir filii Amihel in Lodabar ⁵misit ergo rex David et tulit eum de domo Machir filii Amihel de Lodabar ⁶cum autem venisset Mifiboseth filius Ionathan filii Saul ad David corruit in faciem suam et adoravit dixitque David Mifiboseth qui respondit adsum servus tuus ⁷et ait ei David ne timeas quia faciens faciam in te misericordiam propter Ionathan patrem tuum et restituam tibi omnes agros Saul patris tui et tu comedes panem in mensa mea semper ⁸qui adorans eum dixit quis ego sum servus tuus quoniam respexisti super canem mortuum similem mei ⁹vocavit itaque rex Sibam puerum Saul et dixit ei omnia quaecumque fuerunt Saul et universam domum eius dedi filio domini tui ¹⁰operare igitur ei terram tu et filii tui et servi tui et inferes filio domini tui cibos ut alatur Mifiboseth autem filius domini tui comedet semper panem super mensam meam erant autem Sibae quindecim filii et viginti servi ¹¹dixitque Siba ad regem sicut iussisti domine mi rex servo tuo sic faciet servus tuus et Mifiboseth comedet super mensam tuam quasi unus de filiis regis ¹²habebat autem Mifiboseth filium parvulum nomine Micha omnis vero cognatio domus Siba serviebat Mifiboseth ¹³porro Mifiboseth habitabat in Hierusalem quia de mensa regis iugiter vescebatur et erat claudus utroque pede

Chapter 10

¹factum est autem post haec ut moreretur rex filiorum Ammon et regnaret Anon filius eius pro eo ²dixitque David faciam misericordiam cum Anon filio Naas sicut fecit pater eius mecum misericordiam misit ergo David consolans eum per servos suos super patris interitu cum autem venissent servi David in terram filiorum Ammon ³dixerunt principes filiorum Ammon ad Anon dominum suum putas quod propter honorem patris tui David miserit ad te consolatores et non ideo ut investigaret et exploraret civitatem et everteret eam misit David servos suos ad te ⁴tulit itaque Anon servos David rasitque dimidiam partem barbae eorum et praecidit vestes eorum medias usque ad nates et dimisit eos ⁵quod cum nuntiatum esset David misit in occursum eorum erant enim viri confusi turpiter valde et mandavit eis David manete Hiericho donec crescat barba vestra et tunc revertimini ⁶videntes autem filii Ammon quod iniuriam fecissent David miserunt et conduxerunt mercede Syrum Roob et Syrum Soba viginti milia peditum et a rege Maacha mille viros et ab Histob duodecim milia virorum ⁷quod cum audisset David misit Ioab et omnem exercitum bellatorum ⁸egressi sunt ergo filii Ammon et direxerunt aciem ante ipsum introitum portae Syrus autem Soba et Roob et Histob et Maacha seorsum erant in campo ⁹videns igitur Ioab quod praeparatum esset adversum se proelium et ex adverso et post tergum elegit ex omnibus electis Israhel et instruxit aciem contra Syrum ¹⁰reliquam autem partem populi tradidit Abisai fratri suo qui direxit aciem adversum filios Ammon ¹¹et ait Ioab si praevaluerint adversum me Syri eris mihi in adiutorium si autem filii Ammon praevaluerint adversum te auxiliabor tibi ¹²esto vir fortis et pugnemus pro populo nostro et civitate Dei nostri Dominus autem faciet quod bonum est in conspectu suo ¹³iniit itaque Ioab et populus qui erat cum eo certamen contra Syros qui statim fugerunt a facie eius ¹⁴filii autem Ammon videntes quod fugissent Syri fugerunt et ipsi a facie Abisai et ingressi sunt civitatem reversusque est Ioab a filiis Ammon et venit Hierusalem ¹⁵videntes igitur Syri quoniam corruissent coram Israhel congregati sunt pariter ¹⁶misitque Adadezer et eduxit Syros qui erant trans Fluvium et adduxit exercitum eorum Sobach autem magister militiae Adadezer erat princeps eorum ¹⁷quod cum nuntiatum esset David contraxit omnem Israhelem et transivit Iordanem venitque in Helema et direxerunt aciem Syri ex adverso David et pugnaverunt contra eum ¹⁸fugeruntque Syri a facie Israhel et occidit David de Syris septingentos currus et quadraginta milia equitum et Sobach principem militiae percussit qui statim mortuus est ¹⁹videntes autem universi reges qui erant in praesidio Adadezer victos se ab Israhel fecerunt pacem cum Israhel et servierunt eis timueruntque Syri auxilium praebere filiis Ammon

Chapter 11

¹factum est ergo vertente anno eo tempore quo solent reges ad bella procedere misit David Ioab et servos suos cum eo et universum Israhel et vastaverunt filios Ammon et obsederunt Rabba David autem remansit in Hierusalem ²dum haec agerentur accidit ut surgeret David de stratu suo post meridiem et deambularet in solario domus regiae viditque mulierem se lavantem ex adverso super solarium suum erat autem mulier pulchra valde ³misit ergo rex et requisivit quae esset mulier nuntiatumque ei est quod ipsa esset Bethsabee filia Heliam uxor Uriae Hetthei ⁴missis itaque David nuntiis tulit eam quae cum ingressa esset ad illum dormivit cum ea statimque sanctificata est ab inmunditia sua ⁵et reversa est domum suam concepto fetu mittensque nuntiavit David et ait concepi ⁶misit autem David ad Ioab dicens mitte ad me Uriam Hettheum misitque Ioab Uriam ad David ⁷et venit Urias ad David quaesivitque David quam recte ageret Ioab et populus et quomodo administraretur bellum ⁸et dixit David ad Uriam vade in domum tuam et lava pedes tuos egressus est Urias de domo regis secutusque est eum cibus regius ⁹dormivit autem Urias ante portam domus regiae cum aliis servis domini sui et non descendit ad domum suam ¹⁰nuntiatumque est David a dicentibus non ivit Urias ad domum suam et ait David ad Uriam numquid non de via venisti quare non descendisti ad domum tuam ¹¹et ait Urias ad David arca et Israhel et Iuda habitant in papilionibus et dominus meus Ioab et servi domini mei super faciem terrae manent et ego ingrediar domum meam ut comedam et bibam et dormiam cum uxore mea per salutem tuam et per salutem animae tuae quod non faciam rem hanc ¹²ait ergo David ad Uriam mane hic etiam hodie et cras dimittam te mansit Urias in Hierusalem die illa et altera ¹³et vocavit eum David ut comederet coram se et biberet et inebriavit eum qui egressus vespere dormivit in stratu suo cum servis domini sui et in domum suam non descendit ¹⁴factum est ergo mane et scripsit David epistulam ad Ioab misitque per manum Uriae ¹⁵scribens in epistula ponite Uriam ex adverso belli ubi fortissimum proelium est et derelinquite eum ut percussus intereat ¹⁶igitur cum Ioab obsideret urbem posuit Uriam in loco quo sciebat viros esse fortissimos ¹⁷egressique viri de civitate bellabant adversum Ioab et ceciderunt de populo servorum David et mortuus est etiam Urias Hettheus ¹⁸misit itaque Ioab et nuntiavit David omnia verba proelii ¹⁹praecepitque nuntio dicens cum conpleveris universos sermones belli ad regem ²⁰si eum videris indignari et dixerit quare accessistis ad murum ut proeliaremini an ignorabatis quod multa desuper ex muro tela mittantur ²¹quis percussit Abimelech filium Hieroboseth nonne mulier misit super eum fragmen molae de muro et interfecit eum in Thebes quare iuxta murum accessistis dices etiam servus tuus Urias Hettheus occubuit ²²abiit ergo nuntius et venit et narravit David omnia quae ei praeceperat Ioab ²³et dixit nuntius ad David praevaluerunt adversum nos viri et egressi sunt ad nos in agrum nos autem facto impetu persecuti eos sumus usque ad portam civitatis ²⁴et direxerunt iacula sagittarii ad servos tuos ex muro desuper mortuique sunt de servis regis quin etiam servus tuus Urias Hettheus mortuus est ²⁵et dixit David ad nuntium haec dices Ioab non te frangat ista res varius enim eventus est proelii et nunc hunc nunc illum consumit gladius conforta bellatores tuos adversum urbem ut destruas eam et exhortare eos ²⁶audivit autem uxor Uriae quod mortuus esset Urias vir suus et planxit eum ²⁷transactoque luctu misit David et introduxit eam domum suam et facta est ei uxor peperitque ei filium et displicuit verbum hoc quod fecerat David coram Domino

Chapter 12

¹misit ergo Dominus Nathan ad David qui cum venisset ad eum dixit ei duo viri erant in civitate una unus dives et alter pauper ²dives habebat oves et boves plurimos valde ³pauper autem nihil habebat omnino praeter ovem unam parvulam quam emerat et nutrierat et quae creverat apud eum cum filiis eius simul de pane illius comedens et de calice eius bibens et in sinu illius dormiens eratque illi sicut filia ⁴cum autem peregrinus quidam venisset ad divitem parcens ille sumere de ovibus et de bubus suis ut exhiberet convivium peregrino illi qui venerat ad se tulit ovem viri pauperis et praeparavit cibos homini qui venerat ad se ⁵iratus autem indignatione David adversus hominem illum nimis dixit ad Nathan vivit Dominus quoniam filius mortis est vir qui fecit hoc ⁶ovem reddet in quadruplum eo quod fecerit verbum istud et non pepercerit ⁷dixit autem Nathan ad David tu es ille vir haec dicit Dominus Deus Israhel ego unxi te in regem super Israhel et ego erui te de manu Saul ⁸et dedi tibi domum domini tui et uxores domini tui in sinu tuo dedique tibi domum Israhel et Iuda et si parva sunt ista adiciam tibi multo maiora ⁹quare ergo contempsisti verbum Domini ut faceres malum in conspectu meo Uriam Hettheum percussisti gladio et uxorem illius accepisti uxorem et interfecisti eum gladio filiorum Ammon ¹⁰quam ob rem non recedet gladius de domo tua usque in sempiternum eo quod despexeris me et tuleris uxorem Uriae Hetthei ut esset uxor tua ¹¹itaque haec dicit Dominus ecce ego suscitabo super te malum de domo tua et tollam uxores tuas in oculis tuis et dabo proximo tuo et dormiet cum uxoribus tuis in oculis solis huius ¹²tu enim fecisti abscondite ego vero faciam verbum istud in conspectu omnis Israhel et in conspectu solis ¹³et dixit David ad Nathan peccavi Domino dixitque Nathan ad David Dominus quoque transtulit peccatum tuum non morieris ¹⁴verumtamen quoniam blasphemare fecisti inimicos Domini propter verbum hoc filius qui natus est tibi morte morietur ¹⁵et reversus est Nathan domum suam percussitque Dominus parvulum quem pepererat uxor Uriae David et desperatus est ¹⁶deprecatusque est David Dominum pro parvulo et ieiunavit David ieiunio et ingressus seorsum iacuit super terram ¹⁷venerunt autem seniores domus eius cogentes eum ut surgeret de terra qui noluit neque comedit cum eis cibum ¹⁸accidit autem die septima ut moreretur infans timueruntque servi David nuntiare ei quod mortuus esset parvulus dixerunt enim ecce cum parvulus adhuc viveret loquebamur ad eum et non audiebat vocem nostram quanto magis si dixerimus mortuus est puer se adfliget ¹⁹cum ergo vidisset David servos suos musitantes intellexit quod mortuus esset infantulus dixitque ad servos suos num mortuus est puer qui responderunt ei mortuus est ²⁰surrexit igitur David de terra et lotus unctusque est cumque mutasset vestem ingressus est domum Domini et adoravit et venit in domum suam petivitque ut ponerent ei panem et comedit ²¹dixerunt autem ei servi sui quis est sermo quem fecisti propter infantem cum adhuc viveret ieiunasti et flebas mortuo autem puero surrexisti et comedisti panem ²²qui ait propter infantem dum adhuc viveret ieiunavi et flevi dicebam enim quis scit si forte donet eum mihi Dominus et vivet infans ²³nunc autem quia mortuus est quare ieiuno numquid potero revocare eum amplius ego vadam magis ad eum ille vero non revertetur ad me ²⁴et consolatus est David Bethsabee uxorem suam ingressusque ad eam dormivit cum ea quae genuit filium et vocavit nomen eius Salomon et Dominus dilexit eum ²⁵misitque in manu Nathan prophetae et vocavit nomen eius Amabilis Domino eo quod diligeret eum Dominus ²⁶igitur pugnabat Ioab contra Rabbath filiorum Ammon et expugnabat urbem regiam ²⁷misitque Ioab nuntios ad David dicens dimicavi adversum Rabbath et capienda est urbs Aquarum ²⁸nunc igitur congrega reliquam partem populi et obside civitatem et cape eam ne cum a me vastata fuerit urbs nomini meo adscribatur victoria ²⁹congregavit itaque David omnem populum et profectus est adversum Rabbath cumque dimicasset cepit eam ³⁰et tulit diadema regis eorum de capite eius pondo auri talentum habens gemmas pretiosissimas et inpositum est super caput David sed et praedam civitatis asportavit multam valde ³¹populum quoque eius adducens serravit et circumegit super eos ferrata carpenta divisitque cultris et transduxit in typo laterum sic fecit universis civitatibus filiorum Ammon et reversus est David et omnis exercitus Hierusalem

Chapter 13

¹factum est autem post haec ut Absalom filii David sororem speciosissimam vocabulo Thamar adamaret Amnon filius David ²et deperiret eam valde ita ut aegrotaret propter amorem eius quia cum esset virgo difficile ei videbatur ut quippiam inhoneste ageret cum ea ³erat autem Amnonis amicus nomine Ionadab filius Semaa fratris David vir prudens valde ⁴qui dixit ad eum quare sic adtenuaris macie fili regis per singulos dies cur non indicas mihi dixitque ei Amnon Thamar sororem Absalom fratris mei amo ⁵cui respondit Ionadab cuba super lectulum tuum et languorem simula cumque venerit pater tuus ut visitet te dic ei veniat oro Thamar soror mea ut det mihi cibum et faciat pulmentum ut comedam de manu eius ⁶accubuit itaque Amnon et quasi aegrotare coepit cumque venisset rex ad visitandum eum ait Amnon ad regem veniat obsecro Thamar soror mea ut faciat in oculis meis duas sorbitiunculas et cibum capiam de manu eius ⁷misit ergo David ad Thamar domum dicens veni in domum Amnon fratris tui et fac ei pulmentum ⁸venitque Thamar in domum Amnon fratris sui ille autem iacebat quae tollens farinam commiscuit et liquefaciens in oculis eius coxit sorbitiunculas ⁹tollensque quod coxerat effudit et posuit coram eo et noluit comedere dixitque Amnon eicite universos a me cumque eiecissent omnes ¹⁰dixit Amnon ad Thamar infer cibum in conclave ut vescar de manu tua tulit ergo Thamar sorbitiunculas quas fecerat et intulit ad Amnon fratrem suum in conclave ¹¹cumque obtulisset ei cibum adprehendit eam et ait veni cuba mecum soror mea ¹²quae respondit ei noli frater mi noli opprimere me neque enim hoc fas est in Israhel noli facere stultitiam hanc ¹³et ego enim ferre non potero obprobrium meum et tu eris quasi unus de insipientibus in Israhel quin potius loquere ad regem et non negabit me tibi ¹⁴noluit autem adquiescere precibus eius sed praevalens viribus oppressit eam et cubavit cum illa ¹⁵et exosam eam habuit Amnon magno odio nimis ita ut maius esset odium quo oderat eam amore quo ante dilexerat dixitque ei Amnon surge vade ¹⁶quae respondit ei maius est hoc malum quod nunc agis adversum me quam quod ante fecisti expellens me et noluit audire eam ¹⁷sed vocato puero qui ministrabat ei dixit eice hanc a me foras et claude ostium post eam ¹⁸quae induta erat talari tunica huiuscemodi enim filiae regis virgines vestibus utebantur eiecit itaque eam minister illius foras clausitque fores post eam ¹⁹quae aspergens cinerem capiti suo scissa talari tunica inpositisque manibus super caput suum ibat ingrediens et clamans ²⁰dixit autem ei Absalom frater suus num Amnon frater tuus concubuit tecum sed nunc soror tace frater tuus est neque adfligas cor tuum pro re hac mansit itaque Thamar contabescens in domo Absalom fratris sui ²¹cum autem audisset rex David verba haec contristatus est valde ²²porro non est locutus Absalom ad Amnon nec malum nec bonum oderat enim Absalom Amnon eo quod violasset Thamar sororem suam ²³factum est autem post tempus biennii ut tonderentur oves Absalom in Baalasor quae est iuxta Ephraim et vocavit Absalom omnes filios regis ²⁴venitque ad regem et ait ad eum ecce tondentur oves servi tui veniat oro rex cum servis suis ad servum suum ²⁵dixitque rex ad Absalom noli fili mi noli rogare ut veniamus omnes et gravemus te cum autem cogeret eum et noluisset ire benedixit ei ²⁶et ait Absalom si non vis venire veniat obsecro nobiscum saltem Amnon frater meus dixitque ad eum rex non est necesse ut vadat tecum ²⁷coegit itaque eum Absalom et dimisit cum eo Amnon et universos filios regis ²⁸praeceperat autem Absalom pueris suis dicens observate cum temulentus fuerit Amnon vino et dixero vobis percutite eum et interficite nolite timere ego enim sum qui praecepi vobis roboramini et estote viri fortes ²⁹fecerunt ergo pueri Absalom adversum Amnon sicut praeceperat eis Absalom surgentesque omnes filii regis ascenderunt singuli mulas suas et fugerunt ³⁰cumque adhuc pergerent in itinere fama praevenit ad David dicens percussit Absalom omnes filios regis et non remansit ex eis saltem unus ³¹surrexit itaque rex et scidit vestimenta sua et cecidit super terram et omnes servi ipsius qui adsistebant ei sciderunt vestimenta sua ³²respondens autem Ionadab filius Samaa fratris David dixit ne aestimet dominus meus quod omnes pueri filii regis occisi sint Amnon solus mortuus est quoniam in ore Absalom erat positus ex die qua oppressit Thamar sororem eius ³³nunc ergo ne ponat dominus meus rex super cor suum verbum istud dicens omnes filii regis occisi sunt quoniam Amnon solus mortuus est ³⁴fugit autem Absalom et levavit puer speculator oculos suos et aspexit et ecce populus multus veniebat per iter devium ex latere montis ³⁵dixit autem Ionadab ad regem ecce filii regis adsunt iuxta verbum servi tui sic factum est ³⁶cumque cessasset loqui apparuerunt et filii regis et intrantes levaverunt vocem suam et fleverunt sed et rex et omnes servi eius fleverunt ploratu magno nimis ³⁷porro Absalom fugiens abiit ad Tholomai filium Amiur regem Gessur luxit ergo David filium suum cunctis diebus ³⁸Absalom autem cum fugisset et venisset in Gessur fuit ibi tribus annis ³⁹cessavitque David rex persequi Absalom eo quod consolatus esset super Amnon interitu

Chapter 14

¹intellegens autem Ioab filius Sarviae quod cor regis versum esset ad Absalom ²misit Thecuam et tulit inde mulierem sapientem dixitque ad eam lugere te simula et induere veste lugubri et ne unguaris oleo ut sis quasi mulier plurimo iam tempore lugens mortuum ³et ingredieris ad regem et loqueris ad eum sermones huiuscemodi posuit autem Ioab verba in ore eius ⁴itaque cum ingressa fuisset mulier thecuites ad regem cecidit coram eo super terram et adoravit et dixit serva me rex ⁵et ait ad eam rex quid causae habes quae respondit heu mulier vidua ego sum mortuus est enim vir meus ⁶et ancillae tuae erant duo filii qui rixati sunt adversum se in agro nullusque erat qui eos prohibere posset et percussit alter alterum et interfecit eum ⁷et ecce consurgens universa cognatio adversum ancillam tuam dicit trade eum qui percussit fratrem suum ut occidamus eum pro anima fratris sui quem interfecit et deleamus heredem et quaerunt extinguere scintillam meam quae relicta est ut non supersit viro meo nomen et reliquiae super terram ⁸et ait rex ad mulierem vade in domum tuam et ego iubebo pro te ⁹dixitque mulier thecuites ad regem in me domine mi rex iniquitas et in domum patris mei rex autem et thronus eius sit innocens ¹⁰et ait rex qui contradixerit tibi adduc eum ad me et ultra non addet ut tangat te ¹¹quae ait recordetur rex Domini Dei sui ut non multiplicentur proximi sanguinis ad ulciscendum et nequaquam interficient filium meum qui ait vivit Dominus quia non cadet de capillis filii tui super terram ¹²dixit ergo mulier loquatur ancilla tua ad dominum meum regem verbum et ait loquere ¹³dixitque mulier quare cogitasti istiusmodi rem contra populum Dei et locutus est rex verbum istud ut peccet et non reducat eiectum suum ¹⁴omnes morimur et quasi aquae delabimur in terram quae non revertuntur nec vult perire Deus animam sed retractat cogitans ne penitus pereat qui abiectus est ¹⁵nunc igitur veni ut loquar ad regem dominum meum verbum hoc praesente populo et dixit ancilla tua loquar ad regem si quo modo faciat rex verbum ancillae suae ¹⁶et audivit rex ut liberaret ancillam suam de manu omnium qui volebant delere me et filium meum simul de hereditate Dei ¹⁷dicat ergo ancilla tua ut fiat verbum domini mei regis quasi sacrificium sicut enim angelus Dei sic est dominus meus rex ut nec benedictione nec maledictione moveatur unde et Dominus Deus tuus est tecum ¹⁸et respondens rex dixit ad mulierem ne abscondas a me verbum quod te interrogo dixitque mulier loquere domine mi rex ¹⁹et ait rex numquid manus Ioab tecum est in omnibus istis respondit mulier et ait per salutem animae tuae domine mi rex nec ad dextram nec ad sinistram est ex omnibus his quae locutus est dominus meus rex servus enim tuus Ioab ipse praecepit mihi et ipse posuit in os ancillae tuae omnia verba haec ²⁰ut verterem figuram sermonis huius servus tuus Ioab praecepit istud tu autem domine mi sapiens es sicut habet sapientiam angelus Dei ut intellegas omnia super terram ²¹et ait rex ad Ioab ecce placatus feci verbum tuum vade igitur et revoca puerum Absalom ²²cadensque Ioab super faciem suam in terram adoravit et benedixit regi et dixit Ioab hodie intellexit servus tuus quia inveni gratiam in oculis tuis domine mi rex fecisti enim sermonem servi tui ²³surrexit ergo Ioab et abiit in Gessur et adduxit Absalom in Hierusalem ²⁴dixit autem rex revertatur in domum suam et faciem meam non videat reversus est itaque Absalom in domum suam et faciem regis non vidit ²⁵porro sicut Absalom vir non erat pulcher in omni Israhel et decorus nimis a vestigio pedis usque ad verticem non erat in eo ulla macula ²⁶et quando tondebatur capillum semel autem in anno tondebatur quia gravabat eum caesaries ponderabat capillos capitis sui ducentis siclis pondere publico ²⁷nati sunt autem Absalom filii tres et filia una nomine Thamar eleganti forma ²⁸mansitque Absalom Hierusalem duobus annis et faciem regis non vidit ²⁹misit itaque ad Ioab ut mitteret eum ad regem qui noluit venire ad eum cumque secundo misisset et ille noluisset venire ³⁰dixit servis suis scitis agrum Ioab iuxta agrum meum habentem messem hordei ite igitur et succendite eum igni succenderunt ergo servi Absalom segetem igni ³¹surrexitque Ioab et venit ad Absalom in domum eius et dixit quare succenderunt servi tui segetem meam igni ³²et respondit Absalom ad Ioab misi ad te obsecrans ut venires ad me et mitterem te ad regem ut diceres ei quare veni de Gessur melius mihi erat ibi esse obsecro ergo ut videam faciem regis quod si memor est iniquitatis meae interficiat me ³³ingressus Ioab ad regem nuntiavit ei vocatusque Absalom intravit ad regem et adoravit super faciem terrae coram eo osculatusque est rex Absalom

Chapter 15

¹igitur post haec fecit sibi Absalom currum et equites et quinquaginta viros qui praecederent eum ²et mane consurgens Absalom stabat iuxta introitum portae et omnem virum qui habebat negotium ut veniret ad regis iudicium vocabat Absalom ad se et dicebat de qua civitate es tu qui respondens aiebat ex una tribu Israhel ego sum servus tuus ³respondebatque ei Absalom videntur mihi sermones tui boni et iusti sed non est qui te audiat constitutus a rege dicebatque Absalom ⁴quis me constituat iudicem super terram ut ad me veniant omnes qui habent negotium et iuste iudicem ⁵sed et cum accederet ad eum homo ut salutaret illum extendebat manum suam et adprehendens osculabatur eum ⁶faciebatque hoc omni Israhel qui veniebat ad iudicium ut audiretur a rege et sollicitabat corda virorum Israhel ⁷post quattuor autem annos dixit Absalom ad regem vadam et reddam vota mea quae vovi Domino in Hebron ⁸vovens enim vovit servus tuus cum esset in Gessur Syriae dicens si reduxerit me Dominus in Hierusalem sacrificabo Domino ⁹dixitque ei rex vade in pace et surrexit et abiit in Hebron ¹⁰misit autem Absalom exploratores in universas tribus Israhel dicens statim ut audieritis clangorem bucinae dicite regnavit Absalom in Hebron ¹¹porro cum Absalom ierunt ducenti viri de Hierusalem vocati euntes simplici corde et causam penitus ignorantes ¹²accersivit quoque Absalom Ahitofel Gilonitem consiliarium David de civitate sua Gilo cum immolaret victimas et facta est coniuratio valida populusque concurrens augebatur cum Absalom ¹³venit igitur nuntius ad David dicens toto corde universus Israhel sequitur Absalom ¹⁴et ait David servis suis qui erant cum eo in Hierusalem surgite fugiamus neque enim erit nobis effugium a facie Absalom festinate egredi ne forte veniens occupet nos et inpellat super nos ruinam et percutiat civitatem in ore gladii ¹⁵dixeruntque servi regis ad eum omnia quaecumque praeceperit dominus noster rex libenter exsequimur servi tui ¹⁶egressus est ergo rex et universa domus eius pedibus suis et dereliquit rex decem mulieres concubinas ad custodiendam domum ¹⁷egressusque rex et omnis Israhel pedibus suis stetit procul a domo ¹⁸et universi servi eius ambulabant iuxta eum et legiones Cherethi et Felethi et omnes Getthei sescenti viri qui secuti eum fuerant de Geth praecedebant regem ¹⁹dixit autem rex ad Ethai Gettheum cur venis nobiscum revertere et habita cum rege quia peregrinus es et egressus de loco tuo ²⁰heri venisti et hodie inpelleris nobiscum egredi ego autem vadam quo iturus sum revertere et reduc tecum fratres tuos ostendisti gratiam et fidem ²¹et respondit Ethai regi dicens vivit Dominus et vivit dominus meus rex quoniam in quocumque loco fueris domine mi rex sive in morte sive in vita ibi erit servus tuus ²²et ait David Ethai veni et transi et transivit Ethai Gettheus et omnes viri qui cum eo erant et reliqua multitudo ²³omnesque flebant voce magna et universus populus transiebat rex quoque transgrediebatur torrentem Cedron et cunctus populus incedebat contra viam quae respicit ad desertum ²⁴venit autem et Sadoc et universi Levitae cum eo portantes arcam foederis Dei et deposuerunt arcam Dei et ascendit Abiathar donec expletus est omnis populus qui egressus fuerat de civitate ²⁵et dixit rex ad Sadoc reporta arcam Dei in urbem si invenero gratiam in oculis Domini reducet me et ostendet mihi eam et tabernaculum suum ²⁶si autem dixerit non places praesto sum faciat quod bonum est coram se ²⁷et dixit rex ad Sadoc sacerdotem o videns revertere in civitatem in pace et Achimaas filius tuus et Ionathan filius Abiathar duo filii vestri sint vobiscum ²⁸ecce ego abscondar in campestribus deserti donec veniat sermo a vobis indicans mihi ²⁹reportaverunt igitur Sadoc et Abiathar arcam Dei Hierusalem et manserunt ibi ³⁰porro David ascendebat clivum Olivarum scandens et flens operto capite et nudis pedibus incedens sed et omnis populus qui erat cum eo operto capite ascendebat plorans ³¹nuntiatum est autem David quod et Ahitofel esset in coniuratione cum Absalom dixitque David infatua quaeso consilium Ahitofel Domine ³²cumque ascenderet David summitatem montis in quo adoraturus erat Dominum ecce occurrit ei Husai Arachites scissa veste et terra pleno capite ³³et dixit ei David si veneris mecum eris mihi oneri ³⁴si autem in civitatem revertaris et dixeris Absalom servus tuus sum rex sicut fui servus patris tui sic ero servus tuus dissipabis consilium Ahitofel ³⁵habes autem tecum Sadoc et Abiathar sacerdotes et omne verbum quodcumque audieris de domo regis indicabis Sadoc et Abiathar sacerdotibus ³⁶sunt autem cum eis duo filii eorum Achimaas Sadoc et Ionathan Abiathar et mittetis per eos ad me omne verbum quod audieritis ³⁷veniente ergo Husai amico David in civitatem Absalom quoque ingressus est Hierusalem

Chapter 16

¹cumque David transisset paululum montis verticem apparuit Siba puer Mifiboseth in occursum eius cum duobus asinis qui onerati erant ducentis panibus et centum alligaturis uvae passae et centum massis palatarum et utribus vini ²et dixit rex Sibae quid sibi volunt haec responditque Siba asini domestici regis ut sedeant et panes et palatae ad vescendum pueris tuis vinum autem ut bibat si quis defecerit in deserto ³et ait rex ubi est filius domini tui responditque Siba regi remansit in Hierusalem dicens hodie restituet mihi domus Israhel regnum patris mei ⁴et ait rex Sibae tua sint omnia quae fuerunt Mifiboseth dixitque Siba adoro inveniam gratiam coram te domine mi rex ⁵venit ergo rex David usque Baurim et ecce egrediebatur inde vir de cognatione domus Saul nomine Semei filius Gera procedebat egrediens et maledicebat ⁶mittebatque lapides contra David et contra universos servos regis David omnis autem populus et universi bellatores a dextro et sinistro latere regis incedebant ⁷ita autem loquebatur Semei cum malediceret regi egredere egredere vir sanguinum et vir Belial ⁸reddidit tibi Dominus universum sanguinem domus Saul quoniam invasisti regnum pro eo et dedit Dominus regnum in manu Absalom filii tui et ecce premunt te mala tua quoniam vir sanguinum es ⁹dixit autem Abisai filius Sarviae regi quare maledicit canis hic moriturus domino meo regi vadam et amputabo caput eius ¹⁰et ait rex quid mihi et vobis filii Sarviae dimittite eum maledicat Dominus enim praecepit ei ut malediceret David et quis est qui audeat dicere quare sic fecerit ¹¹et ait rex Abisai et universis servis suis ecce filius meus qui egressus est de utero meo quaerit animam meam quanto magis nunc filius Iemini dimittite eum ut maledicat iuxta praeceptum Domini ¹²si forte respiciat Dominus adflictionem meam et reddat mihi bonum pro maledictione hac hodierna ¹³ambulabat itaque David et socii eius per viam cum eo Semei autem per iugum montis ex latere contra illum gradiebatur maledicens et mittens lapides adversum eum terramque spargens ¹⁴venit itaque rex et universus populus cum eo lassus et refocilati sunt ibi ¹⁵Absalom autem et omnis populus Israhel ingressi sunt Hierusalem sed et Ahitofel cum eo ¹⁶cum autem venisset Husai Arachites amicus David ad Absalom locutus est ad eum salve rex salve rex ¹⁷ad quem Absalom haec est inquit gratia tua ad amicum tuum quare non isti cum amico tuo ¹⁸responditque Husai ad Absalom nequaquam quia illius ero quem elegit Dominus et omnis hic populus et universus Israhel et cum eo manebo ¹⁹sed ut et hoc inferam cui ego serviturus sum nonne filio regis sicut parui patri tuo sic parebo et tibi ²⁰dixit autem Absalom ad Ahitofel inite consilium quid agere debeamus ²¹et ait Ahitofel ad Absalom ingredere ad concubinas patris tui quas dimisit ad custodiendam domum ut cum audierit omnis Israhel quod foedaveris patrem tuum roborentur manus eorum tecum ²²tetenderunt igitur Absalom tabernaculum in solario ingressusque est ad concubinas patris sui coram universo Israhel ²³consilium autem Ahitofel quod dabat in diebus illis quasi si quis consuleret Deum sic erat omne consilium Ahitofel et cum esset cum David et cum esset cum Absalom

Chapter 17

¹dixit igitur Ahitofel ad Absalom eligam mihi duodecim milia virorum et consurgens persequar David hac nocte ²et inruens super eum quippe qui lassus est et solutis manibus percutiam eum cumque fugerit omnis populus qui cum eo est percutiam regem desolatum ³et reducam universum populum quomodo omnis reverti solet unum enim virum tu quaeris et omnis populus erit in pace ⁴placuitque sermo eius Absalom et cunctis maioribus natu Israhel ⁵ait autem Absalom vocate et Husai Arachiten et audiamus quid etiam ipse dicat ⁶cumque venisset Husai ad Absalom ait Absalom ad eum huiuscemodi sermonem locutus est Ahitofel facere debemus an non quod das consilium ⁷et dixit Husai ad Absalom non bonum consilium quod dedit Ahitofel hac vice ⁸et rursum intulit Husai tu nosti patrem tuum et viros qui cum eo sunt esse fortissimos et amaro animo veluti si ursa raptis catulis in saltu saeviat sed et pater tuus vir bellator est nec morabitur cum populo ⁹forsitan nunc latitat in foveis aut in uno quo voluerit loco et cum ceciderit unus quilibet in principio audiet quicumque audierit et dicet facta est plaga in populo qui sequebatur Absalom ¹⁰et fortissimus quoque cuius cor est quasi leonis pavore solvetur scit enim omnis populus Israhel fortem esse patrem tuum et robustos omnes qui cum eo sunt ¹¹sed hoc mihi videtur rectum esse consilium congregetur ad te universus Israhel a Dan usque Bersabee quasi harena maris innumerabilis et tu eris in medio eorum ¹²et inruemus super eum in quocumque loco fuerit inventus et operiemus eum sicut cadere solet ros super terram et non relinquemus de viris qui cum eo sunt ne unum quidem ¹³quod si urbem aliquam fuerit ingressus circumdabit omnis Israhel civitati illi funes et trahemus eam in torrentem ut non repperiatur nec calculus quidem ex ea ¹⁴dixitque Absalom et omnis vir Israhel melius consilium Husai Arachitae consilio Ahitofel Domini autem nutu dissipatum est consilium Ahitofel utile ut induceret Dominus super Absalom malum ¹⁵et ait Husai Sadoc et Abiathar sacerdotibus hoc et hoc modo consilium dedit Ahitofel Absalom et senibus Israhel et ego tale et tale dedi consilium ¹⁶nunc ergo mittite cito et nuntiate David dicentes ne moremini nocte hac in campestribus deserti sed absque dilatione transgredere ne forte absorbeatur rex et omnis populus qui cum eo est ¹⁷Ionathan autem et Achimaas stabant iuxta fontem Rogel abiit ancilla et nuntiavit eis et illi profecti sunt ut referrent ad regem David nuntium non enim poterant videri aut introire civitatem ¹⁸vidit autem eos quidam puer et indicavit Absalom illi vero concito gradu ingressi sunt domum cuiusdam viri in Baurim qui habebat puteum in vestibulo suo et descenderunt in eum ¹⁹tulit autem mulier et expandit velamen super os putei quasi siccans ptisanas et sic res latuit ²⁰cumque venissent servi Absalom ad mulierem in domum dixerunt ubi est Achimaas et Ionathan et respondit eis mulier transierunt gustata paululum aqua at hii qui quaerebant cum non repperissent reversi sunt Hierusalem ²¹cumque abissent ascenderunt illi de puteo et pergentes nuntiaverunt regi David atque dixerunt surgite transite cito fluvium quoniam huiuscemodi dedit consilium contra vos Ahitofel ²²surrexit ergo David et omnis populus qui erat cum eo et transierunt Iordanem donec dilucesceret et ne unus quidem residuus fuit qui non transisset fluvium ²³porro Ahitofel videns quod non fuisset factum consilium suum stravit asinum suum et surrexit et abiit in domum suam et in civitatem suam et disposita domo sua suspendio interiit et sepultus est in sepulchro patris sui ²⁴David autem venit in Castra et Absalom transivit Iordanem ipse et omnis vir Israhel cum eo ²⁵Amasam vero constituit Absalom pro Ioab super exercitum Amasa autem erat filius viri qui vocabatur Iethra de Hiesreli qui ingressus est ad Abigail filiam Naas sororem Sarviae quae fuit mater Ioab ²⁶et castrametatus est Israhel cum Absalom in terra Galaad ²⁷cumque venisset David in Castra Sobi filius Naas de Rabbath filiorum Ammon et Machir filius Ammihel de Lodabar et Berzellai Galaadites de Rogelim ²⁸obtulerunt ei stratoria et tappetia et vasa fictilia frumentum et hordeum et farinam pulentam et fabam et lentem frixum cicer ²⁹et mel et butyrum oves et pingues vitulos dederuntque David et populo qui cum eo erat ad vescendum suspicati enim sunt populum fame et siti fatigari in deserto

Chapter 18

¹igitur considerato David populo suo constituit super eum tribunos et centuriones ²et dedit populi tertiam partem sub manu Ioab et tertiam in manu Abisai filii Sarviae fratris Ioab et tertiam sub manu Ethai qui erat de Geth dixitque rex ad populum egrediar et ego vobiscum ³et respondit populus non exibis sive enim fugerimus non magnopere ad eos de nobis pertinebit sive media pars ceciderit e nobis non satis curabunt quia tu unus pro decem milibus conputaris melius est igitur ut sis nobis in urbe praesidio ⁴ad quos rex ait quod vobis rectum videtur hoc faciam stetit ergo rex iuxta portam egrediebaturque populus per turmas suas centeni et milleni ⁵et praecepit rex Ioab et Abisai et Ethai dicens servate mihi puerum Absalom et omnis populus audiebat praecipientem regem cunctis principibus pro Absalom ⁶itaque egressus est populus in campum contra Israhel et factum est proelium in saltu Ephraim ⁷et caesus est ibi populus Israhel ab exercitu David factaque est ibi plaga magna in die illa viginti milium ⁸fuit autem ibi proelium dispersum super faciem omnis terrae et multo plures erant quos saltus consumpserat de populo quam hii quos voraverat gladius in die illa ⁹accidit autem ut occurreret Absalom servis David sedens mulo cumque ingressus fuisset mulus subter condensam quercum et magnam adhesit caput eius quercui et illo suspenso inter caelum et terram mulus cui sederat pertransivit ¹⁰vidit autem hoc quispiam et nuntiavit Ioab dicens vidi Absalom pendere de quercu ¹¹et ait Ioab viro qui nuntiaverat ei si vidisti quare non confodisti eum cum terra et ego dedissem tibi decem argenti siclos et unum balteum ¹²qui dixit ad Ioab si adpenderes in manibus meis mille argenteos nequaquam mitterem manum meam in filium regis audientibus enim nobis praecepit rex tibi et Abisai et Ethai dicens custodite mihi puerum Absalom ¹³sed et si fecissem contra animam meam audacter nequaquam hoc regem latere potuisset et tu stares ex adverso ¹⁴et ait Ioab non sicut tu vis sed adgrediar eum coram te tulit ergo tres lanceas in manu sua et infixit eas in corde Absalom cumque adhuc palpitaret herens in quercu ¹⁵cucurrerunt decem iuvenes armigeri Ioab et percutientes interfecerunt eum ¹⁶cecinit autem Ioab bucina et retinuit populum ne persequeretur fugientem Israhel volens parcere multitudini ¹⁷et tulerunt Absalom et proiecerunt eum in saltu in foveam grandem et conportaverunt super eum acervum lapidum magnum nimis omnis autem Israhel fugit in tabernacula sua ¹⁸porro Absalom erexerat sibi cum adhuc viveret titulum qui est in valle Regis dixerat enim non habeo filium et hoc erit monumentum nominis mei vocavitque titulum nomine suo et appellatur manus Absalom usque ad hanc diem ¹⁹Achimaas autem filius Sadoc ait curram et nuntiabo regi quia iudicium fecerit ei Dominus de manu inimicorum eius ²⁰ad quem Ioab dixit non eris nuntius in hac die sed nuntiabis in alia hodie nolo te nuntiare filius enim regis est mortuus ²¹et ait Ioab Chusi vade et nuntia regi quae vidisti adoravit Chusi Ioab et cucurrit ²²rursum autem Achimaas filius Sadoc dixit ad Ioab quid inpedit si etiam ego curram post Chusi dixitque Ioab quid vis currere fili mi non eris boni nuntii baiulus ²³qui respondit quid enim si cucurrero et ait ei curre currens ergo Achimaas per viam conpendii transivit Chusi ²⁴David autem sedebat inter duas portas speculator vero qui erat in fastigio portae super murum elevans oculos vidit hominem currentem solum ²⁵et exclamans indicavit regi dixitque rex si solus est bonus est nuntius in ore eius properante autem illo et accedente propius ²⁶vidit speculator hominem alterum currentem et vociferans in culmine ait apparet mihi homo currens solus dixitque rex et iste bonus est nuntius ²⁷speculator autem contemplor ait cursum prioris quasi cursum Achimaas filii Sadoc et ait rex vir bonus est et nuntium portans bonum venit ²⁸clamans autem Achimaas dixit ad regem salve et adorans regem coram eo pronus in terram ait benedictus Dominus Deus tuus qui conclusit homines qui levaverunt manus suas contra dominum meum regem ²⁹et ait rex estne pax puero Absalom dixitque Achimaas vidi tumultum magnum cum mitteret Ioab servus tuus o rex me servum tuum nescio aliud ³⁰ad quem rex transi ait et sta hic cumque ille transisset et staret ³¹apparuit Chusi et veniens ait bonum adporto nuntium domine mi rex iudicavit enim pro te Dominus hodie de manu omnium qui surrexerunt contra te ³²dixit autem rex ad Chusi estne pax puero Absalom cui respondens Chusi fiant inquit sicut puer inimici domini mei regis et universi qui consurgunt adversum eum in malum ³³contristatus itaque rex ascendit cenaculum portae et flevit et sic loquebatur vadens fili mi Absalom fili mi Absalom quis mihi tribuat ut ego moriar pro te Absalom fili mi fili mi

Chapter 19

¹nuntiatum est autem Ioab quod rex fleret et lugeret filium suum ²et versa est victoria in die illa in luctum omni populo audivit enim populus in die illa dici dolet rex super filio suo ³et declinabat populus in die illa ingredi civitatem quomodo declinare solet populus versus et fugiens de proelio ⁴porro rex operuit caput suum et clamabat voce magna fili mi Absalom Absalom fili mi fili mi ⁵ingressus ergo Ioab ad regem in domo dixit confudisti hodie vultus omnium servorum tuorum qui salvam fecerunt animam tuam et animam filiorum tuorum et filiarum tuarum et animam uxorum tuarum et animam concubinarum tuarum ⁶diligis odientes te et odio habes diligentes te et ostendisti hodie quia non curas de ducibus tuis et de servis tuis et vere cognovi modo quia si Absalom viveret et nos omnes occubuissemus tunc placeret tibi ⁷nunc igitur surge et procede et adloquens satisfac servis tuis iuro enim tibi per Dominum quod si non exieris ne unus quidem remansurus sit tecum nocte hac et peius erit hoc tibi quam omnia mala quae venerunt super te ab adulescentia tua usque in praesens ⁸surrexit ergo rex et sedit in porta et omni populo nuntiatum est quod rex sederet in porta venitque universa multitudo coram rege Israhel autem fugit in tabernacula sua ⁹omnis quoque populus certabat in cunctis tribubus Israhel dicens rex liberavit nos de manu inimicorum nostrorum ipse salvavit nos de manu Philisthinorum et nunc fugit de terra propter Absalom ¹⁰Absalom autem quem unximus super nos mortuus est in bello usquequo siletis et non reducitis regem ¹¹rex vero David misit ad Sadoc et ad Abiathar sacerdotes dicens loquimini ad maiores natu Iuda dicentes cur venitis novissimi ad reducendum regem in domum suam sermo autem omnis Israhel pervenerat ad regem in domo eius ¹²fratres mei vos os meum et caro mea vos quare novissimi reducitis regem ¹³et Amasae dicite nonne os meum es et caro mea haec faciat mihi Deus et haec addat si non magister militiae fueris coram me omni tempore pro Ioab ¹⁴et inclinavit cor omnium virorum Iuda quasi viri unius miseruntque ad regem dicentes revertere tu et omnes servi tui ¹⁵et reversus est rex et venit usque ad Iordanem et Iuda venit in Galgala ut occurreret regi et transduceret eum Iordanem ¹⁶festinavit autem Semei filius Gera filii Iemini de Baurim et descendit cum viris Iuda in occursum regis David ¹⁷cum mille viris de Beniamin et Siba puer de domo Saul et quindecim filii eius ac viginti servi erant cum eo et inrumpentes Iordanem ante regem ¹⁸transierunt vada ut transducerent domum regis et facerent iuxta iussionem eius Semei autem filius Gera prostratus coram rege cum iam transisset Iordanem ¹⁹dixit ad eum ne reputes mihi domine mi iniquitatem neque memineris iniuriam servi tui in die qua egressus es domine mi rex de Hierusalem neque ponas rex in corde tuo ²⁰agnosco enim servus tuus peccatum meum et idcirco hodie primus veni de omni domo Ioseph descendique in occursum domini mei regis ²¹respondens vero Abisai filius Sarviae dixit numquid pro his verbis non occidetur Semei quia maledixit christo Domini ²²et ait David quid mihi et vobis filii Sarviae cur efficimini mihi hodie in Satan ergone hodie interficietur vir in Israhel an ignoro hodie me factum regem super Israhel ²³et ait rex Semei non morieris iuravitque ei ²⁴Mifiboseth quoque filius Saul descendit in occursum regis inlotis pedibus et intonsa barba vestesque suas non laverat a die qua egressus fuerat rex usque ad diem reversionis eius in pace ²⁵cumque Hierusalem occurrisset regi dixit ei rex quare non venisti mecum Mifiboseth ²⁶qui respondens ait domine mi rex servus meus contempsit me dixi ei ego famulus tuus ut sterneret mihi asinum et ascendens abirem cum rege claudus enim sum servus tuus ²⁷insuper et accusavit me servum tuum ad te dominum meum regem tu autem domine mi rex sicut angelus Dei fac quod placitum est tibi ²⁸neque enim fuit domus patris mei nisi morti obnoxia domino meo regi tu autem posuisti me servum tuum inter convivas mensae tuae quid igitur habeo iustae querellae aut quid possum ultra vociferari ad regem ²⁹ait ergo ei rex quid ultra loqueris fixum est quod locutus sum tu et Siba dividite possessiones ³⁰responditque Mifiboseth regi etiam cuncta accipiat postquam reversus est dominus meus rex pacifice in domum suam ³¹Berzellai quoque Galaadites descendens de Rogelim transduxit regem Iordanem paratus etiam ultra fluvium prosequi eum ³²erat autem Berzellai Galaadites senex valde id est octogenarius et ipse praebuit alimenta regi cum moraretur in Castris fuit quippe vir dives nimis ³³dixit itaque rex ad Berzellai veni mecum ut requiescas secure mecum in Hierusalem ³⁴et ait Berzellai ad regem quot sunt dies annorum vitae meae ut ascendam cum rege Hierusalem ³⁵octogenarius sum hodie numquid vigent sensus mei ad discernendum suave aut amarum aut delectare potest servum tuum cibus et potus vel audire ultra possum vocem cantorum atque cantricum quare servus tuus fit oneri domino meo regi ³⁶paululum procedam famulus tuus ab Iordane tecum nec indigeo hac vicissitudine ³⁷sed obsecro ut revertar servus tuus et moriar in civitate mea iuxta sepulchrum patris mei et matris meae est autem servus tuus Chamaam ipse vadat tecum domine mi rex et fac ei quod tibi bonum videtur ³⁸dixitque rex mecum transeat Chamaam et ego faciam ei quicquid tibi placuerit et omne quod petieris a me inpetrabis ³⁹cumque transisset universus populus et rex Iordanem osculatus est rex Berzellai et benedixit ei et ille reversus est in locum suum ⁴⁰transivit ergo rex in Galgalam et Chamaam cum eo omnis autem populus Iuda transduxerat regem et media tantum pars adfuerat de populo Israhel ⁴¹itaque omnes viri Israhel concurrentes ad regem dixerunt ei quare te furati sunt fratres nostri viri Iuda et transduxerunt regem et domum eius Iordanem omnesque viros David cum eo ⁴²et respondit omnis vir Iuda ad viros Israhel quia propior mihi est rex cur irasceris super hac re numquid comedimus aliquid ex rege aut munera nobis data sunt ⁴³et respondit vir Israhel ad viros Iuda et ait decem partibus maior ego sum apud regem magisque ad me pertinet David quam ad te cur mihi fecisti iniuriam et non mihi nuntiatum est priori ut reducerem regem meum durius autem responderunt viri Iuda viris Israhel

Chapter 20

¹accidit quoque ut ibi esset vir Belial nomine Seba filius Bochri vir iemineus et cecinit bucina et ait non est nobis pars in David neque hereditas in filio Isai vir in tabernacula tua Israhel ²et separatus est omnis Israhel a David secutusque est Seba filium Bochri viri autem Iuda adheserunt regi suo a Iordane usque Hierusalem ³cumque venisset rex in domum suam Hierusalem tulit decem mulieres concubinas quas dereliquerat ad custodiendam domum et tradidit eas in custodiam alimenta eis praebens et non est ingressus ad eas sed erant clausae usque ad diem mortis suae in viduitate viventes ⁴dixit autem rex Amasae convoca mihi omnes viros Iuda in diem tertium et tu adesto praesens ⁵abiit ergo Amasa ut convocaret Iudam et moratus est extra placitum quod ei constituerat ⁶ait autem David ad Abisai nunc magis adflicturus est nos Seba filius Bochri quam Absalom tolle igitur servos domini tui et persequere eum ne forte inveniat civitates munitas et effugiat nos ⁷egressi sunt ergo cum eo viri Ioab Cherethi quoque et Felethi et omnes robusti exierunt de Hierusalem ad persequendum Seba filium Bochri ⁸cumque illi essent iuxta lapidem grandem qui est in Gabaon Amasa veniens occurrit eis porro Ioab vestitus erat tunica stricta ad mensuram habitus sui et desuper accinctus gladio dependente usque ad ilia in vagina qui fabrefactus levi motu egredi poterat et percutere ⁹dixit itaque Ioab ad Amasa salve mi frater et tenuit manu dextra mentum Amasae quasi osculans eum ¹⁰porro Amasa non observavit gladium quem habebat Ioab qui percussit eum in latere et effudit intestina eius in terram nec secundum vulnus adposuit Ioab autem et Abisai frater eius persecuti sunt Seba filium Bochri ¹¹interea quidam viri cum stetissent iuxta cadaver Amasae de sociis Ioab dixerunt ecce qui esse voluit pro Ioab comes David pro Ioab ¹²Amasa autem conspersus sanguine iacebat in media via vidit hoc quidam vir quod subsisteret omnis populus ad videndum eum et amovit Amasam de via in agrum operuitque eum vestimento ne subsisterent transeuntes propter eum ¹³amoto igitur illo de via transiebat omnis vir sequens Ioab ad persequendum Seba filium Bochri ¹⁴porro ille transierat per omnes tribus Israhel in Abelam et in Bethmacha omnesque electi congregati fuerant ad eum ¹⁵venerunt itaque et obpugnabant eum in Abela et in Bethmacha et circumdederunt munitionibus civitatem et obsessa est urbs omnis autem turba quae erat cum Ioab moliebatur destruere muros ¹⁶et exclamavit mulier sapiens de civitate audite audite dicite Ioab adpropinqua huc et loquar tecum ¹⁷qui cum accessisset ad eam ait illi tu es Ioab et ille respondit ego ad quem sic locuta est audi sermones ancillae tuae qui respondit audio ¹⁸rursumque illa sermo inquit dicebatur in veteri proverbio qui interrogant interrogent in Abela et sic perficiebant ¹⁹nonne ego sum quae respondeo veritatem Israhel et tu quaeris subruere civitatem et evertere matrem in Israhel quare praecipitas hereditatem Domini ²⁰respondensque Ioab ait absit absit hoc a me non praecipito neque demolior ²¹non se sic habet res sed homo de monte Ephraim Seba filius Bochri cognomine levavit manum contra regem David tradite illum solum et recedemus a civitate et ait mulier ad Ioab ecce caput eius mittetur ad te per murum ²²ingressa est ergo ad omnem populum et locuta est eis sapienter qui abscisum caput Seba filii Bochri proiecerunt ad Ioab et ille cecinit tuba et recesserunt ab urbe unusquisque in tabernacula sua Ioab autem reversus est Hierusalem ad regem ²³fuit ergo Ioab super omnem exercitum Israhel Banaias autem filius Ioiadae super Cheretheos et Feletheos ²⁴Aduram vero super tributa porro Iosaphat filius Ahilud a commentariis ²⁵Sia autem scriba Sadoc vero et Abiathar sacerdotes ²⁶Hira autem Hiaiarites erat sacerdos David

Chapter 21

¹facta est quoque fames in diebus David tribus annis iugiter et consuluit David oraculum Domini dixitque Dominus propter Saul et domum eius et sanguinem quia occidit Gabaonitas ²vocatis ergo Gabaonitis rex dixit ad eos porro Gabaonitae non sunt de filiis Israhel sed reliquiae Amorreorum filii quippe Israhel iuraverant eis et voluit Saul percutere eos zelo quasi pro filiis Israhel et Iuda ³dixit ergo David ad Gabaonitas quid faciam vobis et quod erit vestri piaculum ut benedicatis hereditati Domini ⁴dixeruntque ei Gabaonitae non est nobis super argento et auro quaestio contra Saul et contra domum eius neque volumus ut interficiatur homo de Israhel ad quos ait quid ergo vultis ut faciam vobis ⁵qui dixerunt regi virum qui adtrivit nos et oppressit inique ita delere debemus ut ne unus quidem residuus sit de stirpe eius in cunctis finibus Israhel ⁶dentur nobis septem viri de filiis eius et crucifigamus eos Domino in Gabaath Saul quondam electi Domini et ait rex ego dabo ⁷pepercitque rex Mifiboseth filio Ionathan filii Saul propter iusiurandum Domini quod fuerat inter David et inter Ionathan filium Saul ⁸tulit itaque rex duos filios Respha filiae Ahia quos peperit Saul Armoni et Mifiboseth et quinque filios Michol filiae Saul quos genuerat Hadriheli filio Berzellai qui fuit de Molathi ⁹et dedit eos in manu Gabaonitarum qui crucifixerunt illos in monte coram Domino et ceciderunt hii septem simul occisi in diebus messis primis incipiente messione hordei ¹⁰tollens autem Respha filia Ahia cilicium substravit sibi super petram ab initio messis donec stillaret aqua super eos de caelo et non dimisit aves lacerare eos per diem neque bestias per noctem ¹¹et nuntiata sunt David quae fecerat Respha filia Ahia concubina Saul ¹²et abiit David et tulit ossa Saul et ossa Ionathan filii eius a viris Iabesgalaad qui furati fuerant ea de platea Bethsan in qua suspenderant eos Philisthim cum interfecissent Saul in Gelboe ¹³et asportavit inde ossa Saul et ossa Ionathan filii eius et colligentes ossa eorum qui adfixi fuerant ¹⁴sepelierunt ea cum ossibus Saul et Ionathan filii eius in terra Beniamin in latere in sepulchro Cis patris eius feceruntque omnia quae praeceperat rex et repropitiatus est Deus terrae post haec ¹⁵factum est autem rursum proelium Philisthinorum adversum Israhel et descendit David et servi eius cum eo et pugnabant contra Philisthim deficiente autem David ¹⁶Iesbidenob qui fuit de genere Arafa cuius ferrum hastae trecentas uncias adpendebat et accinctus erat ense novo nisus est percutere David ¹⁷praesidioque ei fuit Abisai filius Sarviae et percussum Philistheum interfecit tunc iuraverunt viri David dicentes non egredieris nobiscum in bellum ne extinguas lucernam Israhel ¹⁸secundum quoque fuit bellum in Gob contra Philistheos tunc percussit Sobbochai de Usathi Seph de stirpe Arafa ¹⁹tertium quoque fuit bellum in Gob contra Philistheos in quo percussit Adeodatus filius Saltus polymitarius bethleemites Goliath Gettheum cuius hastile hastae erat quasi liciatorium texentium ²⁰quartum bellum fuit in Geth in quo vir excelsus qui senos in manibus pedibusque habebat digitos id est viginti et quattuor et erat de origine Arafa ²¹blasphemavit Israhel percussit autem eum Ionathan filius Sammaa fratris David ²²hii quattuor nati sunt de Arafa in Geth et ceciderunt in manu David et servorum eius

Chapter 22

¹locutus est autem David Domino verba carminis huius in die qua liberavit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum et de manu Saul ²et ait Dominus petra mea et robur meum et salvator meus ³Deus meus fortis meus sperabo in eum scutum meum et cornu salutis meae elevator meus et refugium meum salvator meus de iniquitate liberabis me ⁴laudabilem invocabo Dominum et ab inimicis meis salvus ero ⁵quia circumdederunt me contritiones mortis torrentes Belial terruerunt me ⁶funes inferi circumdederunt me praevenerunt me laquei mortis ⁷in tribulatione mea invocabo Dominum et ad Deum meum clamabo et exaudiet de templo suo vocem meam et clamor meus veniet ad aures eius ⁸commota est et contremuit terra fundamenta montium concussa sunt et conquassata quoniam iratus est ⁹ascendit fumus de naribus eius et ignis de ore eius voravit carbones incensi sunt ab eo ¹⁰et inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius ¹¹et ascendit super cherubin et volavit et lapsus est super pinnas venti ¹²posuit tenebras in circuitu suo latibulum cribrans aquas de nubibus caelorum ¹³prae fulgore in conspectu eius succensi sunt carbones ignis ¹⁴tonabit de caelis Dominus et Excelsus dabit vocem suam ¹⁵misit sagittas et dissipavit eos fulgur et consumpsit eos ¹⁶et apparuerunt effusiones maris et revelata sunt fundamenta orbis ab increpatione Domini ab inspiratione spiritus furoris eius ¹⁷misit de excelso et adsumpsit me extraxit me de aquis multis ¹⁸liberavit me ab inimico meo potentissimo ab his qui oderant me quoniam robustiores me erant ¹⁹praevenit me in die adflictionis meae et factus est Dominus firmamentum meum ²⁰et eduxit me in latitudinem liberavit me quia placuit ei ²¹retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum reddet mihi ²²quia custodivi vias Domini et non egi impie a Deo meo ²³omnia enim iudicia eius in conspectu meo et praecepta eius non amovi a me ²⁴et ero perfectus cum eo et custodiam me ab iniquitate mea ²⁵et restituet Dominus mihi secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum suorum ²⁶cum sancto sanctus eris et cum robusto perfectus ²⁷cum electo electus eris et cum perverso perverteris ²⁸et populum pauperem salvum facies oculisque tuis excelsos humiliabis ²⁹quia tu lucerna mea Domine et Domine inluminabis tenebras meas ³⁰in te enim curram accinctus in Deo meo transiliam murum ³¹Deus inmaculata via eius eloquium Domini igne examinatum scutum est omnium sperantium in se ³²quis est deus praeter Dominum et quis fortis praeter Deum nostrum ³³Deus qui accingit me fortitudine et conplanavit perfectam viam meam ³⁴coaequans pedes meos cervis et super excelsa mea statuens me ³⁵docens manus meas ad proelium et conponens quasi arcum aereum brachia mea ³⁶dedisti mihi clypeum salutis tuae et mansuetudo mea multiplicavit me ³⁷dilatabis gressus meos subtus me et non deficient tali mei ³⁸persequar inimicos meos et conteram et non revertar donec consumam eos ³⁹consumam eos et confringam ut non consurgant cadent sub pedibus meis ⁴⁰accinxisti me fortitudine ad proelium incurvabis resistentes mihi sub me ⁴¹inimicos meos dedisti mihi dorsum odientes me et disperdam eos ⁴²clamabunt et non erit qui salvet ad Dominum et non exaudiet eos ⁴³delebo eos ut pulverem terrae quasi lutum platearum comminuam eos atque conpingam ⁴⁴salvabis me a contradictionibus populi mei custodies in caput gentium populus quem ignoro serviet mihi ⁴⁵filii alieni resistent mihi auditu auris oboedient mihi ⁴⁶filii alieni defluxerunt et contrahentur in angustiis suis ⁴⁷vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltabitur Deus fortis salutis meae ⁴⁸Deus qui das vindictas mihi et deicis populos sub me ⁴⁹qui educis me ab inimicis meis et a resistentibus mihi elevas me a viro iniquo liberabis me ⁵⁰propterea confitebor tibi Domine in gentibus et nomini tuo cantabo ⁵¹magnificanti salutes regis sui et facienti misericordiam christo suo David et semini eius in sempiternum

Chapter 23

¹haec autem sunt verba novissima quae dixit David filius Isai dixit vir cui constitutum est de christo Dei Iacob egregius psalta Israhel ²spiritus Domini locutus est per me et sermo eius per linguam meam ³dixit Deus Israhel mihi locutus est Fortis Israhel dominator hominum iustus dominator in timore Dei ⁴sicut lux aurorae oriente sole mane absque nubibus rutilat et sicut pluviis germinat herba de terra ⁵nec tanta est domus mea apud Deum ut pactum aeternum iniret mecum firmum in omnibus atque munitum cuncta enim salus mea et omnis voluntas nec est quicquam ex ea quod non germinet ⁶praevaricatores autem quasi spinae evellentur universi quae non tolluntur manibus ⁷et si quis tangere voluerit eas armabitur ferro et ligno lanceato igneque succensae conburentur usque ad nihilum ⁸haec nomina fortium David Sedens in cathedra sapientissimus princeps inter tres ipse est quasi tenerrimus ligni vermiculus qui octingentos interfecit impetu uno ⁹post hunc Eleazar filius patrui eius Ahoi inter tres fortes qui erant cum David quando exprobraverunt Philisthim et congregati sunt illuc in proelium ¹⁰cumque ascendissent viri Israhel ipse stetit et percussit Philistheos donec deficeret manus eius et obrigesceret cum gladio fecitque Dominus salutem magnam in die illa et populus qui fugerat reversus est ad caesorum spolia detrahenda ¹¹et post hunc Semma filius Age de Arari et congregati sunt Philisthim in statione erat quippe ibi ager plenus lente cumque fugisset populus a facie Philisthim ¹²stetit ille in medio agri et tuitus est eum percussitque Philistheos et fecit Dominus salutem magnam ¹³necnon ante descenderant tres qui erant principes inter triginta et venerant tempore messis ad David in speluncam Odollam castra autem Philisthim erant posita in valle Gigantum ¹⁴et David erat in praesidio porro statio Philisthinorum tunc erat in Bethleem ¹⁵desideravit igitur David et ait si quis mihi daret potum aquae de cisterna quae est in Bethleem iuxta portam ¹⁶inruperunt ergo tres fortes castra Philisthinorum et hauserunt aquam de cisterna Bethleem quae erat iuxta portam et adtulerunt ad David at ille noluit bibere sed libavit illam Domino ¹⁷dicens propitius mihi sit Dominus ne faciam hoc num sanguinem hominum istorum qui profecti sunt et animarum periculum bibam noluit ergo bibere haec fecerunt tres robustissimi ¹⁸Abisai quoque frater Ioab filius Sarviae princeps erat de tribus ipse est qui elevavit hastam suam contra trecentos quos interfecit nominatus in tribus ¹⁹et inter tres nobilior eratque eorum princeps sed usque ad tres primos non pervenerat ²⁰et Banaias filius Ioiada viri fortissimi magnorum operum de Capsehel ipse percussit duos leones Moab et ipse descendit et percussit leonem in media cisterna diebus nivis ²¹ipse quoque interfecit virum aegyptium virum dignum spectaculo habentem in manu hastam itaque cum descendisset ad eum in virga vi extorsit hastam de manu Aegyptii et interfecit eum hasta sua ²²haec fecit Banaias filius Ioiadae ²³et ipse nominatus inter tres robustos qui erant inter triginta nobiliores verumtamen usque ad tres non pervenerat fecitque eum David sibi auricularium a secreto ²⁴Asahel frater Ioab inter triginta Eleanan filius patrui eius de Bethleem ²⁵Semma de Arari Helica de Arodi ²⁶Helas de Felthi Hira filius Aces de Thecua ²⁷Abiezer de Anathoth Mobonnai de Usathi ²⁸Selmon Aohites Maharai Netophathites ²⁹Heled filius Banaa et ipse Netophathites Hithai filius Ribai de Gebeeth filiorum Beniamin ³⁰Banahi Aufrathonites Heddai de torrente Gaas ³¹Abialbon Arbathites Azmaveth de Beromi ³²Eliaba de Salboni filii Iasen Ionathan ³³Semma de Horodi Haiam filius Sarar Arorites ³⁴Elifeleth filius Aasbai filii Maachathi Heliam filius Ahitofel Gelonites ³⁵Esrai de Carmelo Farai de Arbi ³⁶Igaal filius Nathan de Soba Bonni de Gaddi ³⁷Selech de Ammoni Naharai Berothites armiger Ioab filii Sarviae ³⁸Hira Hiethrites Gareb et ipse Hiethrites ³⁹Urias Hettheus omnes triginta septem

Chapter 24

¹et addidit furor Domini irasci contra Israhel commovitque David in eis dicentem vade numera Israhel et Iudam ²dixitque rex ad Ioab principem exercitus sui perambula omnes tribus Israhel a Dan usque Bersabee et numerate populum ut sciam numerum eius ³dixitque Ioab regi adaugeat Dominus Deus tuus ad populum quantus nunc est iterumque centuplicet in conspectu domini mei regis sed quid sibi dominus meus rex vult in re huiuscemodi ⁴obtinuit autem sermo regis verba Ioab et principum exercitus egressusque est Ioab et principes militum a facie regis ut numerarent populum Israhel ⁵cumque pertransissent Iordanem venerunt in Aroer ad dextram urbis quae est in valle Gad ⁶et per Iazer transierunt in Galaad et in terram inferiorem Hodsi et venerunt in Dan silvestria circumeuntesque iuxta Sidonem ⁷transierunt propter moenia Tyri et omnem terram Hevei et Chananei veneruntque ad meridiem Iuda in Bersabee ⁸et lustrata universa terra adfuerunt post novem menses et viginti dies in Hierusalem ⁹dedit ergo Ioab numerum descriptionis populi regi et inventa sunt de Israhel octingenta milia virorum fortium qui educerent gladium et de Iuda quingenta milia pugnatorum ¹⁰percussit autem cor David eum postquam numeratus est populus et dixit David ad Dominum peccavi valde in hoc facto sed precor Domine ut transferas iniquitatem servi tui quia stulte egi nimis ¹¹surrexit itaque David mane et sermo Domini factus est ad Gad propheten et videntem David dicens ¹²vade et loquere ad David haec dicit Dominus trium tibi datur optio elige unum quod volueris ex his ut faciam tibi ¹³cumque venisset Gad ad David nuntiavit ei dicens aut septem annis veniet tibi fames in terra tua aut tribus mensibus fugies adversarios tuos et illi persequentur aut certe tribus diebus erit pestilentia in terra tua nunc ergo delibera et vide quem respondeam ei qui me misit sermonem ¹⁴dixit autem David ad Gad artor nimis sed melius est ut incidam in manu Domini multae enim misericordiae eius sunt quam in manu hominis ¹⁵inmisitque Dominus pestilentiam in Israhel de mane usque ad tempus constitutum et mortui sunt ex populo a Dan usque Bersabee septuaginta milia virorum ¹⁶cumque extendisset manum angelus Dei super Hierusalem ut disperderet eam misertus est Dominus super adflictione et ait angelo percutienti populum sufficit nunc contine manum tuam erat autem angelus Domini iuxta aream Areuna Iebusei ¹⁷dixitque David ad Dominum cum vidisset angelum caedentem populum ego sum qui peccavi ego inique egi isti qui oves sunt quid fecerunt vertatur obsecro manus tua contra me et contra domum patris mei ¹⁸venit autem Gad ad David in die illa et dixit ei ascende constitue Domino altare in area Areuna Iebusei ¹⁹et ascendit David iuxta sermonem Gad quem praeceperat ei Dominus ²⁰conspiciensque Areuna animadvertit regem et servos eius transire ad se ²¹et egressus adoravit regem prono vultu in terra et ait quid causae est ut veniat dominus meus rex ad servum suum cui David ait ut emam a te aream et aedificem altare Domino et cesset interfectio quae grassatur in populo ²²et ait Areuna ad David accipiat et offerat dominus meus rex sicut ei placet habes boves in holocaustum et plaustrum et iuga boum in usum lignorum ²³omnia dedit Areuna rex regi dixitque Areuna ad regem Dominus Deus tuus suscipiat votum tuum ²⁴cui respondens rex ait nequaquam ut vis sed emam pretio a te et non offeram Domino Deo meo holocausta gratuita emit ergo David aream et boves argenti siclis quinquaginta

1 Kings

Chapter 1

¹et rex David senuerat habebatque aetatis plurimos dies cumque operiretur vestibus non calefiebat ²dixerunt ergo ei servi sui quaeramus domino nostro regi adulescentulam virginem et stet coram rege et foveat eum dormiatque in sinu tuo et calefaciat dominum nostrum regem ³quaesierunt igitur adulescentulam speciosam in omnibus finibus Israhel et invenerunt Abisag Sunamitin et adduxerunt eam ad regem ⁴erat autem puella pulchra nimis dormiebatque cum rege et ministrabat ei rex vero non cognovit eam ⁵Adonias autem filius Aggith elevabatur dicens ego regnabo fecitque sibi currum et equites et quinquaginta viros qui ante eum currerent ⁶nec corripuit eum pater suus aliquando dicens quare hoc fecisti erat autem et ipse pulcher valde secundus natu post Absalom ⁷et sermo ei cum Ioab filio Sarviae et cum Abiathar sacerdote qui adiuvabant partes Adoniae ⁸Sadoc vero sacerdos et Banaias filius Ioiadae et Nathan propheta et Semei et Rhei et robur exercitus David non erat cum Adonia ⁹immolatis ergo Adonias arietibus et vitulis et universis pinguibus iuxta lapidem Zoheleth qui erat vicinus fonti Rogel vocavit universos fratres suos filios regis et omnes viros Iuda servos regis ¹⁰Nathan autem prophetam et Banaiam et robustos quosque et Salomonem fratrem suum non vocavit ¹¹dixit itaque Nathan ad Bethsabee matrem Salomonis num audisti quod regnaverit Adonias filius Aggith et dominus noster David hoc ignorat ¹²nunc ergo veni accipe a me consilium et salva animam tuam filiique tui Salomonis ¹³vade et ingredere ad regem David et dic ei nonne tu domine mi rex iurasti mihi ancillae tuae dicens quod Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo quare ergo regnavit Adonias ¹⁴et adhuc ibi te loquente cum rege ego veniam post te et conplebo sermones tuos ¹⁵ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculo rex autem senuerat nimis et Abisag Sunamitis ministrabat ei ¹⁶inclinavit se Bethsabee et adoravit regem ad quam rex quid tibi inquit vis ¹⁷quae respondens ait domine mi tu iurasti per Dominum Deum tuum ancillae tuae Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo ¹⁸et ecce nunc Adonias regnavit te domine mi rex ignorante ¹⁹mactavit boves et pinguia quaeque et arietes plurimos et vocavit omnes filios regis Abiathar quoque sacerdotem et Ioab principem militiae Salomonem autem servum tuum non vocavit ²⁰verumtamen domine mi rex in te oculi respiciunt totius Israhel ut indices eis qui sedere debeat in solio tuo domine mi rex post te ²¹eritque cum dormierit dominus meus rex cum patribus suis erimus ego et filius meus Salomon peccatores ²²adhuc illa loquente cum rege Nathan prophetes venit ²³et nuntiaverunt regi dicentes adest Nathan propheta cumque introisset ante conspectum regis et adorasset eum pronus in terram ²⁴dixit Nathan domine mi rex tu dixisti Adonias regnet post me et ipse sedeat super thronum meum ²⁵quia descendit hodie et immolavit boves et pinguia et arietes plurimos et vocavit universos filios regis et principes exercitus Abiathar quoque sacerdotem illisque vescentibus et bibentibus coram eo et dicentibus vivat rex Adonias ²⁶me servum tuum et Sadoc sacerdotem et Banaiam filium Ioiadae et Salomonem famulum tuum non vocavit ²⁷numquid a domino meo rege exivit hoc verbum et mihi non indicasti servo tuo qui sessurus esset super thronum domini mei regis post eum ²⁸et respondit rex David dicens vocate ad me Bethsabee quae cum fuisset ingressa coram rege et stetisset ante eum ²⁹iuravit rex et ait vivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia ³⁰quia sicut iuravi tibi per Dominum Deum Israhel dicens Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit super solium meum pro me sic faciam hodie ³¹submissoque Bethsabee in terram vultu adoravit regem dicens vivat dominus meus rex David in aeternum ³²dixit quoque rex David vocate mihi Sadoc sacerdotem et Nathan propheten et Banaiam filium Ioiadae qui cum ingressi fuissent coram rege ³³dixit ad eos tollite vobiscum servos domini vestri et inponite Salomonem filium meum super mulam meam et ducite eum in Gion ³⁴et unguat eum ibi Sadoc sacerdos et Nathan propheta in regem super Israhel et canetis bucina atque dicetis vivat rex Salomon ³⁵et ascendetis post eum et veniet et sedebit super solium meum et ipse regnabit pro me illique praecipiam ut sit dux super Israhel et super Iudam ³⁶et respondit Banaias filius Ioiadae regi dicens amen sic loquatur Dominus Deus domini mei regis ³⁷quomodo fuit Dominus cum domino meo rege sic sit cum Salomone et sublimius faciat solium eius a solio domini mei regis David ³⁸descendit ergo Sadoc sacerdos et Nathan propheta et Banaias filius Ioiadae et Cherethi et Felethi et inposuerunt Salomonem super mulam regis David et adduxerunt eum in Gion ³⁹sumpsitque Sadoc sacerdos cornu olei de tabernaculo et unxit Salomonem et cecinerunt bucina et dixit omnis populus vivat rex Salomon ⁴⁰et ascendit universa multitudo post eum et populus canentium tibiis et laetantium gaudio magno et insonuit terra ad clamorem eorum ⁴¹audivit autem Adonias et omnes qui invitati fuerant ab eo iamque convivium finitum erat sed et Ioab audita voce tubae ait quid sibi vult clamor civitatis tumultuantis ⁴²adhuc illo loquente Ionathan filius Abiathar sacerdotis venit cui dixit Adonias ingredere quia vir fortis es et bona nuntians ⁴³responditque Ionathan Adoniae nequaquam dominus enim noster rex David regem constituit Salomonem ⁴⁴misitque cum eo Sadoc sacerdotem et Nathan prophetam et Banaiam filium Ioiadae et Cherethi et Felethi et inposuerunt eum super mulam regis ⁴⁵unxeruntque eum Sadoc sacerdos et Nathan propheta regem in Gion et ascenderunt inde laetantes et insonuit civitas haec est vox quam audistis ⁴⁶sed et Salomon sedit super solio regni ⁴⁷et ingressi servi regis benedixerunt domino nostro regi David dicentes amplificet Deus nomen Salomonis super nomen tuum et magnificet thronum eius super thronum tuum et adoravit rex in lectulo suo ⁴⁸insuper et haec locutus est benedictus Dominus Deus Israhel qui dedit hodie sedentem in solio meo videntibus oculis meis ⁴⁹territi sunt ergo et surrexerunt omnes qui invitati fuerant ab Adonia et ivit unusquisque in viam suam ⁵⁰Adonias autem timens Salomonem surrexit et abiit tenuitque cornu altaris ⁵¹et nuntiaverunt Salomoni dicentes ecce Adonias timens regem Salomonem tenuit cornu altaris dicens iuret mihi hodie rex Salomon quod non interficiat servum suum gladio ⁵²dixitque Salomon si fuerit vir bonus non cadet ne unus quidem capillus eius in terram sin autem malum inventum fuerit in eo morietur ⁵³misit ergo rex Salomon et eduxit eum ab altari et ingressus adoravit regem Salomonem dixitque ei Salomon vade in domum tuam

Chapter 2

¹adpropinquaverant autem dies David ut moreretur praecepitque Salomoni filio suo dicens ²ego ingredior viam universae terrae confortare et esto vir ³et observa custodias Domini Dei tui ut ambules in viis eius et custodias caerimonias eius et praecepta eius et iudicia et testimonia sicut scriptum est in lege Mosi ut intellegas universa quae facis et quocumque te verteris ⁴ut confirmet Dominus sermones suos quos locutus est de me dicens si custodierint filii tui viam suam et ambulaverint coram me in veritate in omni corde suo et in omni anima sua non auferetur tibi vir de solio Israhel ⁵tu quoque nosti quae fecerit mihi Ioab filius Sarviae quae fecerit duobus principibus exercitus Israhel Abner filio Ner et Amasa filio Iether quos occidit et effudit sanguinem belli in pace et posuit cruorem proelii in balteo suo qui erat circa lumbos eius et in calciamento suo quod erat in pedibus eius ⁶facies ergo iuxta sapientiam tuam et non deduces canitiem eius pacifice ad inferos ⁷sed et filiis Berzellai Galaaditis reddes gratiam eruntque comedentes in mensa tua occurrerunt enim mihi quando fugiebam a facie Absalom fratris tui ⁸habes quoque apud te Semei filium Gera filii Iemini de Baurim qui maledixit mihi maledictione pessima quando ibam ad Castra sed quia descendit mihi in occursum cum transirem Iordanem et iuravi ei per Dominum dicens non te interficiam gladio ⁹tu noli pati esse eum innoxium vir autem sapiens es et scies quae facias ei deducesque canos eius cum sanguine ad infernum ¹⁰dormivit igitur David cum patribus suis et sepultus est in civitate David ¹¹dies autem quibus regnavit David super Israhel quadraginta anni sunt in Hebron regnavit septem annis in Hierusalem triginta tribus ¹²Salomon autem sedit super thronum David patris sui et firmatum est regnum eius nimis ¹³et ingressus est Adonias filius Aggith ad Bethsabee matrem Salomonis quae dixit ei pacificusne ingressus tuus qui respondit pacificus ¹⁴addiditque sermo mihi est ad te cui ait loquere et ille ¹⁵tu inquit nosti quia meum erat regnum et me proposuerat omnis Israhel sibi in regem sed translatum est regnum et factum est fratris mei a Domino enim constitutum est ei ¹⁶nunc ergo petitionem unam deprecor a te ne confundas faciem meam quae dixit ad eum loquere ¹⁷et ille ait precor ut dicas Salomoni regi neque enim negare tibi quicquam potest ut det mihi Abisag Sunamitin uxorem ¹⁸et ait Bethsabee bene ego loquar pro te regi ¹⁹venit ergo Bethsabee ad regem Salomonem ut loqueretur ei pro Adonia et surrexit rex in occursum eius adoravitque eam et sedit super thronum suum positus quoque est thronus matri regis quae sedit ad dexteram eius ²⁰dixitque ei petitionem unam parvulam ego deprecor a te ne confundas faciem meam dixit ei rex pete mater mi neque enim fas est ut avertam faciem tuam ²¹quae ait detur Abisag Sunamitis Adoniae fratri tuo uxor ²²responditque rex Salomon et dixit matri suae quare postulas Abisag Sunamitin Adoniae postula ei et regnum ipse est enim frater meus maior me et habet Abiathar sacerdotem et Ioab filium Sarviae ²³iuravit itaque rex Salomon per Dominum dicens haec faciat mihi Deus et haec addat quia contra animam suam locutus est Adonias verbum hoc ²⁴et nunc vivit Dominus qui firmavit me et conlocavit super solium David patris mei et qui fecit mihi domum sicut locutus est quia hodie occidetur Adonias ²⁵misitque rex Salomon per manum Banaiae filii Ioiadae qui interfecit eum et mortuus est ²⁶Abiathar quoque sacerdoti dixit rex vade in Anathot ad agrum tuum es quidem vir mortis sed hodie te non interficiam quia portasti arcam Domini Dei coram David patre meo et sustinuisti laborem in omnibus in quibus laboravit pater meus ²⁷eiecit ergo Salomon Abiathar ut non esset sacerdos Domini ut impleretur sermo Domini quem locutus est super domum Heli in Silo ²⁸venit autem nuntius ad Ioab quod Ioab declinasset post Adoniam et post Absalom non declinasset fugit ergo Ioab in tabernaculum Domini et adprehendit cornu altaris ²⁹nuntiatumque est regi Salomoni quod fugisset Ioab in tabernaculum Domini et esset iuxta altare misitque Salomon Banaiam filium Ioiadae dicens vade interfice eum ³⁰venit Banaias ad tabernaculum Domini et dixit ei haec dicit rex egredere qui ait non egrediar sed hic moriar renuntiavit Banaias regi sermonem dicens haec locutus est Ioab et haec respondit mihi ³¹dixitque ei rex fac sicut locutus est et interfice eum et sepeli et amovebis sanguinem innocentem qui effusus est a Ioab a me et a domo patris mei ³²et reddat Dominus sanguinem eius super caput eius quia interfecit duos viros iustos melioresque se et occidit eos gladio patre meo David ignorante Abner filium Ner principem militiae Israhel et Amasa filium Iether principem exercitus Iuda ³³et revertetur sanguis illorum in caput Ioab et in caput seminis eius in sempiternum David autem et semini eius et domui et throno illius sit pax usque in aeternum a Domino ³⁴ascendit itaque Banaias filius Ioiadae et adgressus eum interfecit sepultusque est in domo sua in deserto ³⁵et constituit rex Banaiam filium Ioiadae pro eo super exercitum et Sadoc sacerdotem posuit pro Abiathar ³⁶misit quoque rex et vocavit Semei dixitque ei aedifica tibi domum in Hierusalem et habita ibi et non egredieris inde huc atque illuc ³⁷quacumque autem die egressus fueris et transieris torrentem Cedron scito te interficiendum sanguis tuus erit super caput tuum ³⁸dixitque Semei regi bonus sermo sicut locutus est dominus meus rex sic faciet servus tuus habitavit itaque Semei in Hierusalem diebus multis ³⁹factum est autem post annos tres ut fugerent servi Semei ad Achis filium Maacha regem Geth nuntiatumque est Semei quod servi eius essent in Geth ⁴⁰et surrexit Semei et stravit asinum suum ivitque in Geth ad Achis ad requirendos servos suos et adduxit eos de Geth ⁴¹nuntiatum est autem Salomoni quod isset Semei in Geth de Hierusalem et redisset ⁴²et mittens vocavit eum dixitque illi nonne testificatus sum tibi per Dominum et praedixi tibi quacumque die egressus ieris huc et illuc scito te esse moriturum et respondisti mihi bonus sermo audivi ⁴³quare ergo non custodisti iusiurandum Domini et praeceptum quod praeceperam tibi ⁴⁴dixitque rex ad Semei tu nosti omne malum cuius tibi conscium est cor tuum quod fecisti David patri meo reddidit Dominus malitiam tuam in caput tuum ⁴⁵et rex Salomon benedictus et thronus David erit stabilis coram Domino usque in sempiternum ⁴⁶iussit itaque rex Banaiae filio Ioiadae qui egressus percussit eum et mortuus est

Chapter 3

¹confirmatum est igitur regnum in manu Salomonis et adfinitate coniunctus est Pharaoni regi Aegypti accepit namque filiam eius et adduxit in civitatem David donec conpleret aedificans domum suam et domum Domini et murum Hierusalem per circuitum ²et tamen populus immolabat in excelsis non enim aedificatum erat templum nomini Domini usque in die illo ³dilexit autem Salomon Dominum ambulans in praeceptis David patris sui excepto quod in excelsis immolabat et accendebat thymiama ⁴abiit itaque in Gabaon ut immolaret ibi illud quippe erat excelsum maximum mille hostias in holocaustum obtulit Salomon super altare illud in Gabaon ⁵apparuit Dominus Salomoni per somnium nocte dicens postula quod vis ut dem tibi ⁶et ait Salomon tu fecisti cum servo tuo David patre meo misericordiam magnam sicut ambulavit in conspectu tuo in veritate et iustitia et recto corde tecum custodisti ei misericordiam tuam grandem et dedisti ei filium sedentem super thronum eius sicut et hodie ⁷et nunc Domine Deus tu regnare fecisti servum tuum pro David patre meo ego autem sum puer parvus et ignorans egressum et introitum meum ⁸et servus tuus in medio est populi quem elegisti populi infiniti qui numerari et supputari non potest prae multitudine ⁹dabis ergo servo tuo cor docile ut iudicare possit populum tuum et discernere inter malum et bonum quis enim potest iudicare populum istum populum tuum hunc multum ¹⁰placuit ergo sermo coram Domino quod Salomon rem huiuscemodi postulasset ¹¹et dixit Deus Salomoni quia postulasti verbum hoc et non petisti tibi dies multos nec divitias aut animam inimicorum tuorum sed postulasti tibi sapientiam ad discernendum iudicium ¹²ecce feci tibi secundum sermones tuos et dedi tibi cor sapiens et intellegens in tantum ut nullus ante te similis tui fuerit nec post te surrecturus sit ¹³sed et haec quae non postulasti dedi tibi divitias scilicet et gloriam ut nemo fuerit similis tui in regibus cunctis retro diebus ¹⁴si autem ambulaveris in viis meis et custodieris praecepta mea et mandata mea sicut ambulavit pater tuus longos faciam dies tuos ¹⁵igitur evigilavit Salomon et intellexit quod esset somnium cumque venisset Hierusalem stetit coram arca foederis Domini et obtulit holocausta et fecit victimas pacificas et grande convivium universis famulis suis ¹⁶tunc venerunt duae mulieres meretrices ad regem steteruntque coram eo ¹⁷quarum una ait obsecro mi domine ego et mulier haec habitabamus in domo una et peperi apud eam in cubiculo ¹⁸tertia vero die postquam ego peperi peperit et haec et eramus simul nullusque alius in domo nobiscum exceptis nobis duabus ¹⁹mortuus est autem filius mulieris huius nocte dormiens quippe oppressit eum ²⁰et consurgens intempesta nocte silentio tulit filium meum de latere meo ancillae tuae dormientis et conlocavit in sinu suo suum autem filium qui erat mortuus posuit in sinu meo ²¹cumque surrexissem mane ut darem lac filio meo apparuit mortuus quem diligentius intuens clara luce deprehendi non esse meum quem genueram ²²responditque altera mulier non est ita sed filius tuus mortuus est meus autem vivit e contrario illa dicebat mentiris filius quippe meus vivit et filius tuus mortuus est atque in hunc modum contendebant coram rege ²³tunc rex ait haec dicit filius meus vivit et filius tuus mortuus est et ista respondit non sed filius tuus mortuus est et filius meus vivit ²⁴dixit ergo rex adferte mihi gladium cumque adtulissent gladium coram rege ²⁵dividite inquit infantem vivum in duas partes et date dimidiam partem uni et dimidiam partem alteri ²⁶dixit autem mulier cuius filius erat vivus ad regem commota sunt quippe viscera eius super filio suo obsecro domine date illi infantem vivum et nolite interficere eum contra illa dicebat nec mihi nec tibi sit dividatur ²⁷respondens rex ait date huic infantem vivum et non occidatur haec est mater eius ²⁸audivit itaque omnis Israhel iudicium quod iudicasset rex et timuerunt regem videntes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium

Chapter 4

¹erat autem rex Salomon regnans super omnem Israhel ²et hii principes quos habebat Azarias filius Sadoc sacerdos ³Helioreph et Ahia filii Sesa scribae Iosaphat filius Ahilud a commentariis ⁴Banaias filius Ioiadae super exercitum Sadoc autem et Abiathar sacerdotes ⁵Azarias filius Nathan super eos qui adsistebant regi Zabud filius Nathan sacerdos amicus regis ⁶et Ahisar praepositus domus et Adoniram filius Abda super tributa ⁷habebat autem Salomon duodecim praefectos super omnem Israhel qui praebebant annonam regi et domui eius per singulos enim menses in anno singuli necessaria ministrabant ⁸et haec nomina eorum Benhur in monte Ephraim ⁹Bendecar in Macces et in Salebbim et in Bethsemes et Helon Bethanan ¹⁰Benesed in Araboth ipsius erat Soccho et omnis terra Epher ¹¹Benabinadab cuius omnis Nepthad Dor Tapheth filiam Salomonis habebat uxorem ¹²Bana filius Ahilud regebat Thanac et Mageddo et universam Bethsan quae est iuxta Sarthana subter Hiezrahel a Bethsan usque Abelmeula e regione Iecmaan ¹³Bengaber in Ramoth Galaad habebat Avothiair filii Manasse in Galaad ipse praeerat in omni regione Argob quae est in Basan sexaginta civitatibus magnis atque muratis quae habebant seras aereas ¹⁴Ahinadab filius Addo praeerat in Manaim ¹⁵Ahimaas in Nepthali sed et ipse habebat Basmath filiam Salomonis in coniugio ¹⁶Baana filius Usi in Aser et in Balod ¹⁷Iosaphat filius Pharue in Isachar ¹⁸Semei filius Hela in Beniamin ¹⁹Gaber filius Uri in terra Galaad in terra Seon regis Amorrei et Og regis Basan super omnia quae erant in illa terra ²⁰Iuda et Israhel innumerabiles sicut harena maris in multitudine comedentes et bibentes atque laetantes ²¹Salomon autem erat in dicione sua habens omnia regna sicut a flumine terrae Philisthim usque ad terminum Aegypti offerentium sibi munera et servientium ei cunctis diebus vitae eius ²²erat autem cibus Salomonis per dies singulos triginta chori similae et sexaginta chori farinae ²³decem boves pingues et viginti boves pascuales et centum arietes excepta venatione cervorum caprearum atque bubalorum et avium altilium ²⁴ipse enim obtinebat omnem regionem quae erat trans flumen quasi a Thapsa usque Gazam et cunctos reges illarum regionum et habebat pacem ex omni parte in circuitu ²⁵habitabatque Iudas et Israhel absque timore ullo unusquisque sub vite sua et sub ficu sua a Dan usque Bersabee cunctis diebus Salomonis ²⁶et habebat Salomon quadraginta milia praesepia equorum currulium et duodecim milia equestrium ²⁷nutriebantque eos supradicti regis praefecti sed et necessaria mensae regis Salomonis cum ingenti cura praebebant in tempore suo ²⁸hordeum quoque et paleas equorum et iumentorum deferebant in locum ubi erat rex iuxta constitutum sibi ²⁹dedit quoque Deus sapientiam Salomoni et prudentiam multam nimis et latitudinem cordis quasi harenam quae est in litore maris ³⁰et praecedebat sapientia Salomonis sapientiam omnium Orientalium et Aegyptiorum ³¹et erat sapientior cunctis hominibus sapientior Aethan Ezraita et Heman et Chalcal et Dorda filiis Maol et erat nominatus in universis gentibus per circuitum ³²locutus est quoque Salomon tria milia parabolas et fuerunt carmina eius quinque et mille ³³et disputavit super lignis a cedro quae est in Libano usque ad hysopum quae egreditur de pariete et disseruit de iumentis et volucribus et reptilibus et piscibus ³⁴et veniebant de cunctis populis ad audiendam sapientiam Salomonis et ab universis regibus terrae qui audiebant sapientiam eius

Chapter 5

¹misit quoque Hiram rex Tyri servos suos ad Salomonem audivit enim quod ipsum unxissent regem pro patre eius quia amicus fuerat Hiram David omni tempore ²misit autem et Salomon ad Hiram dicens ³tu scis voluntatem David patris mei et quia non potuerit aedificare domum nomini Domini Dei sui propter bella inminentia per circuitum donec daret Dominus eos sub vestigio pedum eius ⁴nunc autem requiem dedit Deus meus mihi per circuitum non est Satan neque occursus malus ⁵quam ob rem cogito aedificare templum nomini Domini Dei mei sicut locutus est Dominus David patri meo dicens filius tuus quem dabo pro te super solium tuum ipse aedificabit domum nomini meo ⁶praecipe igitur ut praecidant mihi cedros de Libano et servi mei sint cum servis tuis mercedem autem servorum tuorum dabo tibi quamcumque praeceperis scis enim quoniam non est in populo meo vir qui noverit ligna caedere sicut Sidonii ⁷cum ergo audisset Hiram verba Salomonis laetatus est valde et ait benedictus Dominus hodie qui dedit David filium sapientissimum super populum hunc plurimum ⁸et misit Hiram ad Salomonem dicens audivi quaecumque mandasti mihi ego faciam omnem voluntatem tuam in lignis cedrinis et abiegnis ⁹servi mei deponent ea de Libano ad mare et ego conponam ea in ratibus in mari usque ad locum quem significaveris mihi et adplicabo ea ibi et tu tolles ea praebebisque necessaria mihi ut detur cibus domui meae ¹⁰itaque Hiram dabat Salomoni ligna cedrina et ligna abiegna iuxta omnem voluntatem eius ¹¹Salomon autem praebebat Hiram viginti milia chororum tritici in cibum domui eius et viginti choros purissimi olei haec tribuebat Salomon Hiram per annos singulos ¹²dedit quoque Dominus sapientiam Salomoni sicut locutus est ei et erat pax inter Hiram et Salomonem et percusserunt foedus ambo ¹³legitque rex Salomon operas de omni Israhel et erat indictio triginta milia virorum ¹⁴mittebatque eos in Libanum decem milia per menses singulos vicissim ita ut duobus mensibus essent in domibus suis et Adoniram erat super huiuscemodi indictione ¹⁵fuerunt itaque Salomoni septuaginta milia eorum qui onera portabant et octoginta milia latomorum in monte ¹⁶absque praepositis qui praeerant singulis operibus numero trium milium et trecentorum praecipientium populo et his qui faciebant opus ¹⁷praecepitque rex ut tollerent lapides grandes lapides pretiosos in fundamentum templi et quadrarent eos ¹⁸quos dolaverunt cementarii Salomonis et cementarii Hiram porro Biblii praeparaverunt ligna et lapides ad aedificandam domum

Chapter 6

¹factum est igitur quadringentesimo et octogesimo anno egressionis filiorum Israhel de terra Aegypti in anno quarto mense zio ipse est mensis secundus regis Salomonis super Israhel aedificare coepit domum Domino ²domus autem quam aedificabat rex Salomon Domino habebat sexaginta cubitos in longitudine et viginti cubitos in latitudine et triginta cubitos in altitudine ³et porticus erat ante templum viginti cubitorum longitudinis iuxta mensuram latitudinis templi et habebat decem cubitos latitudinis ante faciem templi ⁴fecitque in templo fenestras obliquas ⁵et aedificavit super parietem templi tabulata per gyrum in parietibus domus per circuitum templi et oraculi et fecit latera in circuitu ⁶tabulatum quod subter erat quinque cubitos habebat latitudinis et medium tabulatum sex cubitorum latitudinis et tertium tabulatum septem habens cubitos latitudinis trabes autem posuit in domo per circuitum forinsecus ut non hererent muris templi ⁷domus autem cum aedificaretur lapidibus dedolatis atque perfectis aedificata est et malleus et securis et omne ferramentum non sunt audita in domo cum aedificaretur ⁸ostium lateris medii in parte erat domus dexterae et per cocleam ascendebant in medium cenaculum et a medio in tertium ⁹et aedificavit domum et consummavit eam texit quoque domum laquearibus cedrinis ¹⁰et aedificavit tabulatum super omnem domum quinque cubitis altitudinis et operuit domum lignis cedrinis ¹¹et factus est sermo Domini ad Salomonem dicens ¹²domus haec quam aedificas si ambulaveris in praeceptis meis et iudicia mea feceris et custodieris omnia mandata mea gradiens per ea firmabo sermonem meum tibi quem locutus sum ad David patrem tuum ¹³et habitabo in medio filiorum Israhel et non derelinquam populum meum Israhel ¹⁴igitur aedificavit Salomon domum et consummavit eam ¹⁵et aedificavit parietes domus intrinsecus tabulatis cedrinis a pavimento domus usque ad summitatem parietum et usque ad laquearia operuit lignis intrinsecus et texit pavimentum domus tabulis abiegnis ¹⁶aedificavitque viginti cubitorum ad posteriorem partem templi tabulata cedrina a pavimento usque ad superiora et fecit interiorem domum oraculi in sanctum sanctorum ¹⁷porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum pro foribus oraculi ¹⁸et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur habens tornaturas suas et iuncturas fabrefactas et celaturas eminentes omnia cedrinis tabulis vestiebantur nec omnino lapis apparere poterat in pariete ¹⁹oraculum autem in medio domus in interiori parte fecerat ut poneret ibi arcam foederis Domini ²⁰porro oraculum habebat viginti cubitos longitudinis et viginti cubitos latitudinis et viginti cubitos altitudinis et operuit illud atque vestivit auro purissimo sed et altare vestivit cedro ²¹domum quoque ante oraculum operuit auro purissimo et adfixit lamminas clavis aureis ²²nihilque erat in templo quod non auro tegeretur sed et totum altare oraculi texit auro ²³et fecit in oraculo duo cherubin de lignis olivarum decem cubitorum altitudinis ²⁴quinque cubitorum ala cherub una et quinque cubitorum ala cherub altera id est decem cubitos habentes a summitate alae usque ad alae alterius summitatem ²⁵decem quoque cubitorum erat cherub secundus mensura pari et opus unum erat in duobus cherubin ²⁶id est altitudinem habebat unus cherub decem cubitorum et similiter cherub secundus ²⁷posuitque cherubin in medio templi interioris extendebant autem alas suas cherubin et tangebat ala una parietem et ala cherub secundi tangebat parietem alterum alae autem alterae in media parte templi se invicem contingebant ²⁸texit quoque cherubin auro ²⁹et omnes parietes templi per circuitum scalpsit variis celaturis et torno et fecit in eis cherubin et palmas et picturas varias quasi prominentes de pariete et egredientes ³⁰sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus ³¹et in ingressu oraculi fecit ostiola de lignis olivarum postesque angulorum quinque ³²et duo ostia de lignis olivarum et scalpsit in eis picturam cherubin et palmarum species et anaglyfa valde prominentia et texit ea auro et operuit tam cherubin quam palmas et cetera auro ³³fecitque in introitum templi postes de lignis olivarum quadrangulatos ³⁴et duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus et utrumque ostium duplex erat et se invicem tenens aperiebatur ³⁵et scalpsit cherubin et palmas et celaturas valde eminentes operuitque omnia lamminis aureis opere quadro ad regulam ³⁶et aedificavit atrium interius tribus ordinibus lapidum politorum et uno ordine lignorum cedri ³⁷anno quarto fundata est domus Domini in mense zio ³⁸et in anno undecimo mense bul ipse est mensis octavus perfecta est domus in omni opere suo et in universis utensilibus aedificavitque eam annis septem

Chapter 7

¹domum autem suam aedificavit Salomon tredecim annis et ad perfectum usque perduxit ²aedificavit quoque domum saltus Libani centum cubitorum longitudinis et quinquaginta cubitorum latitudinis et triginta cubitorum altitudinis et quattuor deambulacra inter columnas cedrinas ligna quippe cedrina exciderat in columnas ³et tabulatis cedrinis vestivit totam cameram quae quadraginta quinque columnis sustentabatur unus autem ordo habebat columnas quindecim ⁴contra se invicem positas ⁵et e regione se respicientes aequali spatio inter columnas et super columnas quadrangulata ligna in cunctis aequalia ⁶et porticum columnarum fecit quinquaginta cubitorum longitudinis et triginta cubitorum latitudinis et alteram porticum in facie maioris porticus et columnas et epistylia super columnas ⁷porticum quoque solii in qua tribunal est fecit et texit lignis cedrinis a pavimento usque ad summitatem ⁸et domuncula in qua sedetur ad iudicandum erat in media porticu simili opere domum quoque fecit filiae Pharaonis quam uxorem duxerat Salomon tali opere quali et hanc porticum ⁹omnia lapidibus pretiosis qui ad normam quandam atque mensuram tam intrinsecus quam extrinsecus serrati erant a fundamento usque ad summitatem parietum et intrinsecus usque ad atrium maius ¹⁰fundamenta autem de lapidibus pretiosis lapidibus magnis decem sive octo cubitorum ¹¹et desuper lapides pretiosi aequalis mensurae secti erant similiterque de cedro ¹²et atrium maius rotundum trium ordinum de lapidibus sectis et unius ordinis dolata cedro necnon et in atrio domus Domini interiori et in porticu domus ¹³misit quoque rex Salomon et tulit Hiram de Tyro ¹⁴filium mulieris viduae de tribu Nepthali patre Tyrio artificem aerarium et plenum sapientia et intellegentia et doctrina ad faciendum omne opus ex aere qui cum venisset ad regem Salomonem fecit omne opus eius ¹⁵et finxit duas columnas aereas decem et octo cubitorum altitudinis columnam unam et linea duodecim cubitorum ambiebat columnam utramque ¹⁶duo quoque capitella fecit quae ponerentur super capita columnarum fusili aere quinque cubitorum altitudinis capitellum unum et quinque cubitorum altitudinis capitellum alterum ¹⁷et quasi in modum retis et catenarum sibi invicem miro opere contextarum utrumque capitellum columnarum fusile erat septena versuum retiacula in capitello uno et septena retiacula in capitello altero ¹⁸et perfecit columnas et duos ordines per circuitum retiaculorum singulorum ut tegerent capitella quae erant super summitatem malogranatorum eodem modo fecit et capitello secundo ¹⁹capitella autem quae erant super capita columnarum quasi opere lilii fabricata erant in porticu quattuor cubitorum ²⁰et rursum alia capitella in summitate columnarum desuper iuxta mensuram columnae contra retiacula malogranatorum autem ducenti ordines erant in circuitu capitelli secundi ²¹et statuit duas columnas in porticum templi cumque statuisset columnam dexteram vocavit eam nomine Iachin similiter erexit columnam secundam et vocavit nomen eius Booz ²²et super capita columnarum opus in modum lilii posuit perfectumque est opus columnarum ²³fecit quoque mare fusile decem cubitorum a labio usque ad labium rotundum in circuitu quinque cubitorum altitudo eius et resticula triginta cubitorum cingebat illud per circuitum ²⁴et scalptura subter labium circumibat illud decem cubitis ambiens mare duo ordines scalpturarum histriatarum erant fusiles ²⁵et stabat super duodecim boves e quibus tres respiciebant ad aquilonem et tres ad occidentem et tres ad meridiem et tres ad orientem et mare super eos desuper erat quorum posteriora universa intrinsecus latitabant ²⁶grossitudo autem luteris trium unciarum erat labiumque eius quasi labium calicis et folium repandi lilii duo milia batos capiebat ²⁷et fecit bases decem aereas quattuor cubitorum longitudinis bases singulas et quattuor cubitorum latitudinis et trium cubitorum altitudinis ²⁸et ipsum opus basium interrasile erat et scalpturae inter iuncturas ²⁹et inter coronulas et plectas leones et boves et cherubin et in iuncturis similiter desuper et subter leones et boves quasi lora ex aere dependentia ³⁰et quattuor rotae per bases singulas et axes aerei et per quattuor partes quasi umeruli subter luterem fusiles contra se invicem respectantes ³¹os quoque luteris intrinsecus erat in capitis summitate et quod forinsecus apparebat unius cubiti erat totum rotundum pariterque habebat unum cubitum et dimidium in angulis autem columnarum variae celaturae erant et media intercolumnia quadrata non rotunda ³²quattuor quoque rotae quae per quattuor angulos basis erant coherebant subter basi una rota habebat altitudinis cubitum et semis ³³tales autem rotae erant quales solent in curru fieri et axes earum et radii et canti et modioli omnia fusilia ³⁴nam et umeruli illi quattuor per singulos angulos basis unius ex ipsa basi fusiles et coniuncti erant ³⁵in summitate autem basis erat quaedam rotunditas dimidii cubiti ita fabrefacta ut luter desuper possit inponi habens celaturas suas et scalpturas varias ex semet ipso ³⁶scalpsit quoque in tabulatis illis quae erant ex aere et in angulis cherubin et leones et palmas quasi in similitudinem stantis hominis ut non celata sed adposita per circuitum viderentur ³⁷in hunc modum fecit decem bases fusura una et mensura scalpturaque consimili ³⁸fecit quoque decem luteres aereos quadraginta batos capiebat luter unus eratque quattuor cubitorum singulosque luteres per singulas id est decem bases posuit ³⁹et constituit decem bases quinque ad dexteram partem templi et quinque ad sinistram mare autem posuit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem ⁴⁰fecit ergo Hiram lebetas et scutras et amulas et perfecit omne opus regis Salomonis in templo Domini ⁴¹columnas duas et funiculos capitulorum super capitella columnarum duos et retiacula duo ut operirent duos funiculos qui erant super capita columnarum ⁴²et malogranata quadringenta in duobus retiaculis duos versus malogranatorum in retiaculis singulis ad operiendos funiculos capitellorum qui erant super capita columnarum ⁴³et bases decem et luteres decem super bases ⁴⁴et mare unum et boves duodecim subter mare ⁴⁵et lebetas et scutras et amulas omnia vasa quae fecit Hiram regi Salomoni in domo Domini de aurichalco erant ⁴⁶in campestri regione Iordanis fudit ea rex in argillosa terra inter Socchoth et Sarthan ⁴⁷et posuit Salomon omnia vasa propter multitudinem autem nimiam non erat pondus aeris ⁴⁸fecitque Salomon omnia vasa in domo Domini altare aureum et mensam super quam ponerentur panes propositionis auream ⁴⁹et candelabra aurea quinque ad dexteram et quinque ad sinistram contra oraculum ex auro primo et quasi lilii flores et lucernas desuper aureas et forcipes aureos ⁵⁰et hydrias et fuscinulas et fialas et mortariola et turibula de auro purissimo et cardines ostiorum domus interioris sancti sanctorum et ostiorum domus templi ex auro erant ⁵¹et perfecit omne opus quod faciebat Salomon in domo Domini et intulit quae sanctificaverat David pater suus argentum et aurum et vasa reposuitque in thesauris domus Domini

Chapter 8

¹tunc congregavit omnes maiores natu Israhel cum principibus tribuum et duces familiarum filiorum Israhel ad regem Salomonem in Hierusalem ut deferrent arcam foederis Domini de civitate David id est de Sion ²convenitque ad regem Salomonem universus Israhel in mense hethanim in sollemni die ipse est mensis septimus ³veneruntque cuncti senes ex Israhel et tulerunt sacerdotes arcam ⁴et portaverunt arcam Domini et tabernaculum foederis et omnia vasa sanctuarii quae erant in tabernaculo et ferebant ea sacerdotes et Levitae ⁵rex autem Salomon et omnis multitudo Israhel quae convenerat ad eum gradiebatur cum illo ante arcam et immolabant oves et boves absque aestimatione et numero ⁶et intulerunt sacerdotes arcam foederis Domini in locum suum in oraculum templi in sanctum sanctorum subter alas cherubin ⁷siquidem cherubin expandebant alas super locum arcae et protegebant arcam et vectes eius desuper ⁸cumque eminerent vectes et apparerent summitates eorum foris sanctuarium ante oraculum non apparebant ultra extrinsecus qui et fuerunt ibi usque in praesentem diem ⁹in arca autem non est aliud nisi duae tabulae lapideae quas posuerat in ea Moses in Horeb quando pepigit foedus Dominus cum filiis Israhel cum egrederentur de terra Aegypti ¹⁰factum est autem cum exissent sacerdotes de sanctuario nebula implevit domum Domini ¹¹et non poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam impleverat enim gloria Domini domum Domini ¹²tunc ait Salomon Dominus dixit ut habitaret in nebula ¹³aedificans aedificavi domum in habitaculum tuum firmissimum solium tuum in sempiternum ¹⁴convertitque rex faciem suam et benedixit omni ecclesiae Israhel omnis enim ecclesia Israhel stabat ¹⁵et ait benedictus Dominus Deus Israhel qui locutus est ore suo ad David patrem meum et in manibus eius perfecit dicens ¹⁶a die qua eduxi populum meum Israhel de Aegypto non elegi civitatem de universis tribubus Israhel ut aedificaretur domus et esset nomen meum ibi sed elegi David ut esset super populum meum Israhel ¹⁷voluitque David pater meus aedificare domum nomini Domini Dei Israhel ¹⁸et ait Dominus ad David patrem meum quod cogitasti in corde tuo aedificare domum nomini meo bene fecisti hoc ipsum mente tractans ¹⁹verumtamen tu non aedificabis domum sed filius tuus qui egredietur de renibus tuis ipse aedificabit domum nomini meo ²⁰confirmavit Dominus sermonem suum quem locutus est stetique pro David patre meo et sedi super thronum Israhel sicut locutus est Dominus et aedificavi domum nomini Domini Dei Israhel ²¹et constitui ibi locum arcae in qua foedus est Domini quod percussit cum patribus nostris quando egressi sunt de terra Aegypti ²²stetit autem Salomon ante altare Domini in conspectu ecclesiae Israhel et expandit manus suas in caelum ²³et ait Domine Deus Israhel non est similis tui Deus in caelo desuper et super terra deorsum qui custodis pactum et misericordiam servis tuis qui ambulant coram te in toto corde suo ²⁴qui custodisti servo tuo David patri meo quae locutus es ei ore locutus es et manibus perfecisti ut et haec dies probat ²⁵nunc igitur Domine Deus Israhel conserva famulo tuo David patri meo quae locutus es ei dicens non auferetur de te vir coram me qui sedeat super thronum Israhel ita tamen si custodierint filii tui viam suam ut ambulent coram me sicut tu ambulasti in conspectu meo ²⁶et nunc Deus Israhel firmentur verba tua quae locutus es servo tuo David patri meo ²⁷ergone putandum est quod vere Deus habitet super terram si enim caelum et caeli caelorum te capere non possunt quanto magis domus haec quam aedificavi ²⁸sed respice ad orationem servi tui et ad preces eius Domine Deus meus audi hymnum et orationem quam servus tuus orat coram te hodie ²⁹ut sint oculi tui aperti super domum hanc nocte et die super domum de qua dixisti erit nomen meum ibi ut exaudias orationem qua orat te servus tuus in loco isto ³⁰ut exaudias deprecationem servi tui et populi tui Israhel quodcumque oraverint in loco isto et exaudies in loco habitaculi tui in caelo et cum exaudieris propitius eris ³¹si peccaverit homo in proximum suum et habuerit aliquod iuramentum quo teneatur adstrictus et venerit propter iuramentum coram altari tuo in domum tuam ³²tu exaudies in caelo et facies et iudicabis servos tuos condemnans impium et reddens viam suam super caput eius iustificansque iustum et retribuens ei secundum iustitiam suam ³³si fugerit populus tuus Israhel inimicos suos quia peccaturus est tibi et agentes paenitentiam et confitentes nomini tuo venerint et oraverint et deprecati te fuerint in domo hac ³⁴exaudi in caelo et dimitte peccatum populi tui Israhel et reduces eos in terram quam dedisti patribus eorum ³⁵si clausum fuerit caelum et non pluerit propter peccata eorum et orantes in loco isto paenitentiam egerint nomini tuo et a peccatis suis conversi fuerint propter adflictionem suam ³⁶exaudi eos in caelo et dimitte peccata servorum tuorum et populi tui Israhel et ostende eis viam bonam per quam ambulent et da pluviam super terram tuam quam dedisti populo tuo in possessionem ³⁷fames si oborta fuerit in terra aut pestilentia aut corruptus aer aurugo lucusta rubigo et adflixerit eum et inimicus eius portas obsidens omnis plaga universa infirmitas ³⁸cuncta devotatio et inprecatio quae acciderit omni homini de populo tuo Israhel si quis cognoverit plagam cordis sui et expanderit manus suas in domo hac ³⁹tu audies in caelo in loco habitationis tuae et repropitiaberis et facies ut des unicuique secundum omnes vias suas sicut videris cor eius quia tu nosti solus cor omnium filiorum hominum ⁴⁰ut timeant te cunctis diebus quibus vivunt super faciem terrae quam dedisti patribus nostris ⁴¹insuper et alienigena qui non est de populo tuo Israhel cum venerit de terra longinqua propter nomen tuum audietur enim nomen tuum magnum et manus tua fortis et brachium tuum ⁴²extentum ubique cum venerit ergo et oraverit in loco hoc ⁴³tu exaudies in caelo in firmamento habitaculi tui et facies omnia pro quibus invocaverit te alienigena ut discant universi populi terrarum nomen tuum timere sicut populus tuus Israhel et probent quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam aedificavi ⁴⁴si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra inimicos suos per viam quocumque miseris eos orabunt te contra viam civitatis quam elegisti et contra domum quam aedificavi nomini tuo ⁴⁵et exaudies in caelo orationem eorum et preces eorum et facies iudicium eorum ⁴⁶quod si peccaverint tibi non est enim homo qui non peccet et iratus tradideris eos inimicis suis et capti ducti fuerint in terram inimicorum longe vel prope ⁴⁷et egerint paenitentiam in corde suo in loco captivitatis et conversi deprecati te fuerint in captivitate sua dicentes peccavimus inique egimus impie gessimus ⁴⁸et reversi fuerint ad te in universo corde suo et tota anima sua in terra inimicorum suorum ad quam captivi ducti sunt et oraverint te contra viam terrae suae quam dedisti patribus eorum et civitatis quam elegisti et templi quod aedificavi nomini tuo ⁴⁹exaudies in caelo in firmamento solii tui orationem eorum et preces et facies iudicium eorum ⁵⁰et propitiaberis populo tuo qui peccavit tibi et omnibus iniquitatibus eorum quibus praevaricati sunt in te et dabis misericordiam coram eis qui eos captivos habuerint ut misereantur eis ⁵¹populus enim tuus est et hereditas tua quos eduxisti de terra Aegypti de medio fornacis ferreae ⁵²ut sint oculi tui aperti ad deprecationem servi tui et populi tui Israhel et exaudias eos in universis pro quibus invocaverint te ⁵³tu enim separasti eos tibi in hereditatem de universis populis terrae sicut locutus es per Mosen servum tuum quando eduxisti patres nostros de Aegypto Domine Deus ⁵⁴factum est autem cum conplesset Salomon orans Dominum omnem orationem et deprecationem hanc surrexit de conspectu altaris Domini utrumque enim genu in terram fixerat et manus expanderat ad caelum ⁵⁵stetit ergo et benedixit omni ecclesiae Israhel voce magna dicens ⁵⁶benedictus Dominus qui dedit requiem populo suo Israhel iuxta omnia quae locutus est non cecidit ne unus quidem sermo ex omnibus bonis quae locutus est per Mosen servum suum ⁵⁷sit Dominus Deus noster nobiscum sicut fuit cum patribus nostris non derelinquens nos neque proiciens ⁵⁸sed inclinet corda nostra ad se ut ambulemus in universis viis eius et custodiamus mandata eius et caerimonias et iudicia quaecumque mandavit patribus nostris ⁵⁹et sint sermones mei isti quibus deprecatus sum coram Domino adpropinquantes Domino Deo nostro die et nocte ut faciat iudicium servo suo et populo suo Israhel per singulos dies ⁶⁰et sciant omnes populi terrae quia Dominus ipse est Deus et non est ultra absque eo ⁶¹sit quoque cor nostrum perfectum cum Domino Deo nostro ut ambulemus in decretis eius et custodiamus mandata eius sicut et hodie ⁶²igitur rex et omnis Israhel cum eo immolabant victimas coram Domino ⁶³mactavitque Salomon hostias pacificas quas immolavit Domino boum viginti duo milia ovium centum viginti milia et dedicaverunt templum Domini rex et filii Israhel ⁶⁴in die illa sanctificavit rex medium atrii quod erat ante domum Domini fecit quippe ibi holocaustum et sacrificium et adipem pacificorum quia altare aereum quod erat coram Domino minus erat et capere non poterat holocausta et sacrificium et adipem pacificorum ⁶⁵fecit ergo Salomon in tempore illo festivitatem celebrem et omnis Israhel cum eo multitudo magna ab introitu Emath usque ad rivum Aegypti coram Domino Deo nostro septem diebus et septem diebus id est quattuordecim diebus ⁶⁶et in die octava dimisit populos qui benedicentes regi profecti sunt in tabernacula sua laetantes et alacri corde super omnibus bonis quae fecerat Dominus David servo suo et Israhel populo suo

Chapter 9

¹factum est autem cum perfecisset Salomon aedificium domus Domini et aedificium regis et omne quod optaverat et voluerat facere ²apparuit Dominus ei secundo sicut apparuerat ei in Gabaon ³dixitque Dominus ad eum exaudivi orationem tuam et deprecationem tuam qua deprecatus es coram me sanctificavi domum hanc quam aedificasti ut ponerem nomen meum ibi in sempiternum et erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus ⁴tu quoque si ambulaveris coram me sicut ambulavit pater tuus in simplicitate cordis et in aequitate et feceris omnia quae praecepi tibi et legitima mea et iudicia mea servaveris ⁵ponam thronum regni tui super Israhel in sempiternum sicut locutus sum David patri tuo dicens non auferetur de genere tuo vir de solio Israhel ⁶si autem aversione aversi fueritis vos et filii vestri non sequentes me nec custodientes mandata mea et caerimonias quas proposui vobis sed abieritis et colueritis deos alienos et adoraveritis eos ⁷auferam Israhel de superficie terrae quam dedi eis et templum quod sanctificavi nomini meo proiciam a conspectu meo eritque Israhel in proverbium et in fabulam cunctis populis ⁸et domus haec erit in exemplum omnis qui transierit per eam stupebit et sibilabit et dicet quare fecit Dominus sic terrae huic et domui huic ⁹et respondebunt quia dereliquerunt Dominum Deum suum qui eduxit patres eorum de terra Aegypti et secuti sunt deos alienos et adoraverunt eos et coluerunt idcirco induxit Dominus super eos omne malum hoc ¹⁰expletis autem annis viginti postquam aedificaverat Salomon duas domos id est domum Domini et domum regis ¹¹Hiram rege Tyri praebente Salomoni ligna cedrina et abiegna et aurum iuxta omne quod opus habuerat tunc dedit Salomon Hiram viginti oppida in terra Galileae ¹²egressusque est Hiram de Tyro ut videret oppida quae dederat ei Salomon et non placuerunt ei ¹³et ait haecine sunt civitates quas dedisti mihi frater et appellavit eas terram Chabul usque in diem hanc ¹⁴misit quoque Hiram ad regem centum viginti talenta auri ¹⁵haec est summa expensarum quam obtulit rex Salomon ad aedificandam domum Domini et domum suam et Mello et murum Hierusalem et Eser et Mageddo et Gazer ¹⁶Pharao rex Aegypti ascendit et cepit Gazer succenditque eam igni et Chananeum qui habitabat in civitate interfecit et dedit eam in dote filiae suae uxori Salomonis ¹⁷aedificavit ergo Salomon Gazer et Bethoron inferiorem ¹⁸et Baalath et Palmyram in terra solitudinis ¹⁹et omnes vicos qui ad se pertinebant et erant absque muro munivit et civitates curruum et civitates equitum et quodcumque ei placuit ut aedificaret in Hierusalem et in Libano et in omni terra potestatis suae ²⁰universum populum qui remanserat de Amorreis et Hettheis et Ferezeis et Eveis et Iebuseis qui non sunt de filiis Israhel ²¹horum filios qui remanserant in terra quos scilicet non potuerant filii Israhel exterminare fecit Salomon tributarios usque ad diem hanc ²²de filiis autem Israhel non constituit Salomon servire quemquam sed erant viri bellatores et ministri eius et principes et duces et praefecti curruum et equorum ²³erant autem principes super omnia opera Salomonis praepositi quingenti quinquaginta qui habebant subiectum populum et statutis operibus imperabant ²⁴filia autem Pharaonis ascendit de civitate David in domum suam quam aedificaverat ei tunc aedificavit Mello ²⁵offerebat quoque Salomon tribus vicibus per annos singulos holocausta et pacificas victimas super altare quod aedificaverat Domino et adolebat thymiama coram Domino perfectumque est templum ²⁶classem quoque fecit rex Salomon in Asiongaber quae est iuxta Ahilam in litore maris Rubri in terra Idumea ²⁷misitque Hiram in classe illa servos suos viros nauticos et gnaros maris cum servis Salomonis ²⁸qui cum venissent in Ophir sumptum inde aurum quadringentorum viginti talentorum detulerunt ad regem Salomonem

Chapter 10

¹sed et regina Saba audita fama Salomonis in nomine Domini venit temptare eum in enigmatibus ²et ingressa Hierusalem multo comitatu et divitiis camelis portantibus aromata et aurum infinitum nimis et gemmas pretiosas venit ad Salomonem et locuta est ei universa quae habebat in corde suo ³et docuit eam Salomon omnia verba quae proposuerat non fuit sermo qui regem posset latere et non responderet ei ⁴videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomonis et domum quam aedificaverat ⁵et cibos mensae eius et habitacula servorum et ordinem ministrantium vestesque eorum et pincernas et holocausta quae offerebat in domo Domini non habebat ultra spiritum ⁶dixitque ad regem verus est sermo quem audivi in terra mea ⁷super sermonibus tuis et super sapientia tua et non credebam narrantibus mihi donec ipsa veni et vidi oculis meis et probavi quod media pars mihi nuntiata non fuerit maior est sapientia et opera tua quam rumor quem audivi ⁸beati viri tui et beati servi tui hii qui stant coram te semper et audiunt sapientiam tuam ⁹sit Dominus Deus tuus benedictus cui placuisti et posuit te super thronum Israhel eo quod dilexerit Dominus Israhel in sempiternum et constituit te regem ut faceres iudicium et iustitiam ¹⁰dedit ergo regi centum viginti talenta auri et aromata multa nimis et gemmas pretiosas non sunt adlata ultra aromata tam multa quam ea quae dedit regina Saba regi Salomoni ¹¹sed et classis Hiram quae portabat aurum de Ophir adtulit ex Ophir ligna thyina multa nimis et gemmas pretiosas ¹²fecitque rex de lignis thyinis fulchra domus Domini et domus regiae et citharas lyrasque cantoribus non sunt adlata huiuscemodi ligna thyina neque visa usque in praesentem diem ¹³rex autem Salomon dedit reginae Saba omnia quae voluit et petivit ab eo exceptis his quae ultro obtulerat ei munere regio quae reversa est et abiit in terram suam cum servis suis ¹⁴erat autem pondus auri quod adferebatur Salomoni per annos singulos sescentorum sexaginta sex talentorum auri ¹⁵excepto eo quod offerebant viri qui super vectigalia erant et negotiatores universique scruta vendentes et omnes reges Arabiae ducesque terrae ¹⁶fecit quoque rex Salomon ducenta scuta de auro puro sescentos auri siclos dedit in lamminas scuti unius ¹⁷et trecentas peltas ex auro probato trecentae minae auri unam peltam vestiebant posuitque ea rex in domo silvae Libani ¹⁸fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem et vestivit eum auro fulvo nimis ¹⁹qui habebat sex gradus et summitas throni rotunda erat in parte posteriori et duae manus hinc atque inde tenentes sedile et duo leones stabant iuxta manus singulas ²⁰et duodecim leunculi stantes super sex gradus hinc atque inde non est factum tale opus in universis regnis ²¹sed et omnia vasa de quibus potabat rex Salomon erant aurea et universa supellex domus saltus Libani de auro purissimo non erat argentum nec alicuius pretii putabatur in diebus Salomonis ²²quia classis regis per mare cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsis deferens inde aurum et argentum dentes elefantorum et simias et pavos ²³magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terrae divitiis et sapientia ²⁴et universa terra desiderabat vultum Salomonis ut audiret sapientiam eius quam dederat Deus in corde eius ²⁵et singuli deferebant ei munera vasa argentea et aurea vestes et arma bellica aromata quoque et equos et mulos per annos singulos ²⁶congregavitque Salomon currus et equites et facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitum et disposuit eos per civitates munitas et cum rege in Hierusalem ²⁷fecitque ut tanta esset abundantia argenti in Hierusalem quanta lapidum et cedrorum praebuit multitudinem quasi sycomoros quae nascuntur in campestribus ²⁸et educebantur equi Salomoni de Aegypto et de Coa negotiatores enim regis emebant de Coa et statuto pretio perducebant ²⁹egrediebatur autem quadriga ex Aegypto sescentis siclis argenti et equus centum quinquaginta atque in hunc modum cuncti reges Hettheorum et Syriae equos venundabant

Chapter 11

¹rex autem Salomon amavit mulieres alienigenas multas filiam quoque Pharaonis et Moabitidas et Ammanitidas Idumeas et Sidonias et Chettheas ²de gentibus super quibus dixit Dominus filiis Israhel non ingrediemini ad eas neque de illis ingredientur ad vestras certissimo enim avertent corda vestra ut sequamini deos earum his itaque copulatus est Salomon ardentissimo amore ³fueruntque ei uxores quasi reginae septingentae et concubinae trecentae et averterunt mulieres cor eius ⁴cumque iam esset senex depravatum est per mulieres cor eius ut sequeretur deos alienos nec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David patris eius ⁵sed colebat Salomon Astharthen deam Sidoniorum et Moloch idolum Ammanitarum ⁶fecitque Salomon quod non placuerat coram Domino et non adimplevit ut sequeretur Dominum sicut pater eius ⁷tunc aedificavit Salomon fanum Chamos idolo Moab in monte qui est contra Hierusalem et Moloch idolo filiorum Ammon ⁸atque in hunc modum fecit universis uxoribus suis alienigenis quae adolebant tura et immolabant diis suis ⁹igitur iratus est Dominus Salomoni quod aversa esset mens eius a Domino Deo Israhel qui apparuerat ei secundo ¹⁰et praeceperat de verbo hoc ne sequeretur deos alienos et non custodivit quae mandavit ei Dominus ¹¹dixit itaque Dominus Salomoni quia habuisti hoc apud te et non custodisti pactum meum et praecepta mea quae mandavi tibi disrumpens scindam regnum tuum et dabo illud servo tuo ¹²verumtamen in diebus tuis non faciam propter David patrem tuum de manu filii tui scindam illud ¹³nec totum regnum auferam sed tribum unam dabo filio tuo propter David servum meum et Hierusalem quam elegi ¹⁴suscitavit autem Dominus adversarium Salomoni Adad Idumeum de semine regio qui erat in Edom ¹⁵cum enim esset David in Idumea et ascendisset Ioab princeps militiae ad sepeliendos eos qui fuerant interfecti et occidisset omne masculinum in Idumea ¹⁶sex enim mensibus ibi moratus est Ioab et omnis Israhel donec interimerent omne masculinum in Idumea ¹⁷fugit Adad ipse et viri idumei de servis patris eius cum eo ut ingrederetur Aegyptum erat autem Adad puer parvulus ¹⁸cumque surrexissent de Madian venerunt in Pharan tuleruntque secum viros de Pharan et introierunt Aegyptum ad Pharaonem regem Aegypti qui dedit ei domum et cibos constituit et terram delegavit ¹⁹et invenit Adad gratiam coram Pharao valde in tantum ut daret ei uxorem sororem uxoris suae germanam Tafnes reginae ²⁰genuitque ei soror Tafnes Genebath filium et nutrivit eum Tafnes in domo Pharaonis eratque Genebath habitans apud Pharaonem cum filiis eius ²¹cumque audisset Adad in Aegypto dormisse David cum patribus suis et mortuum esse Ioab principem militiae dixit Pharaoni dimitte me ut vadam in terram meam ²²dixitque ei Pharao qua enim re apud me indiges ut quaeras ire ad terram tuam at ille respondit nulla sed obsecro ut dimittas me ²³suscitavit quoque ei Deus adversarium Razon filium Heliada qui fugerat Adadezer regem Soba dominum suum ²⁴et congregavit contra eum viros et factus est princeps latronum cum interficeret eos David abieruntque Damascum et habitaverunt ibi et constituerunt eum regem in Damasco ²⁵eratque adversarius Israhel cunctis diebus Salomonis et hoc est malum Adad et odium contra Israhel regnavitque in Syria ²⁶Hieroboam quoque filius Nabath Ephratheus de Sareda cuius mater erat nomine Sarva mulier vidua servus Salomonis levavit manum contra regem ²⁷et haec causa rebellionis adversus eum quia Salomon aedificavit Mello et coaequavit voraginem civitatis David patris sui ²⁸erat autem Hieroboam vir fortis et potens vidensque Salomon adulescentem bonae indolis et industrium constituerat eum praefectum super tributa universae domus Ioseph ²⁹factum est igitur in tempore illo ut Hieroboam egrederetur de Hierusalem et inveniret eum Ahias Silonites propheta in via opertus pallio novo erant autem duo tantum in agro ³⁰adprehendensque Ahia pallium suum novum quo opertus erat scidit in duodecim partes ³¹et ait ad Hieroboam tolle tibi decem scissuras haec enim dicit Dominus Deus Israhel ecce ego scindam regnum de manu Salomonis et dabo tibi decem tribus ³²porro una tribus remanebit ei propter servum meum David et Hierusalem civitatem quam elegi ex omnibus tribubus Israhel ³³eo quod dereliquerint me et adoraverint Astharoth deam Sidoniorum et Chamos deum Moab et Melchom deum filiorum Ammon et non ambulaverint in viis meis ut facerent iustitiam coram me et praecepta mea et iudicia sicut David pater eius ³⁴nec auferam omne regnum de manu eius sed ducem ponam eum cunctis diebus vitae suae propter David servum meum quem elegi qui custodivit mandata mea et praecepta mea ³⁵auferam autem regnum de manu filii eius et dabo tibi decem tribus ³⁶filio autem eius dabo tribum unam ut remaneat lucerna David servo meo cunctis diebus coram me in Hierusalem civitatem quam elegi ut esset nomen meum ibi ³⁷te autem adsumam et regnabis super omnia quae desiderat anima tua erisque rex super Israhel ³⁸si igitur audieris omnia quae praecepero tibi et ambulaveris in viis meis et feceris quod rectum est coram me custodiens mandata mea et praecepta mea sicut fecit David servus meus ero tecum et aedificabo tibi domum fidelem quomodo aedificavi David et tradam tibi Israhel ³⁹et adfligam semen David super hoc verumtamen non cunctis diebus ⁴⁰voluit ergo Salomon interficere Hieroboam qui surrexit et aufugit in Aegyptum ad Susac regem Aegypti et fuit in Aegypto usque ad mortem Salomonis ⁴¹reliquum autem verborum Salomonis et omnia quae fecit et sapientia eius ecce universa scripta sunt in libro verborum Salomonis ⁴²dies autem quos regnavit Salomon in Hierusalem super omnem Israhel quadraginta anni sunt ⁴³dormivitque Salomon cum patribus suis et sepultus est in civitate David patris sui regnavitque Roboam filius eius pro eo

Chapter 12

¹venit autem Roboam in Sychem illuc enim congregatus erat omnis Israhel ad constituendum eum regem ²at Hieroboam filius Nabath cum adhuc esset in Aegypto profugus a facie regis Salomonis audita morte eius reversus est de Aegypto ³miseruntque et vocaverunt eum venit ergo Hieroboam et omnis multitudo Israhel et locuti sunt ad Roboam dicentes ⁴pater tuus durissimum iugum inposuit nobis tu itaque nunc inminue paululum de imperio patris tui durissimo et de iugo gravissimo quod inposuit nobis et serviemus tibi ⁵qui ait eis ite usque ad tertium diem et revertimini ad me cumque abisset populus ⁶iniit consilium rex Roboam cum senibus qui adsistebant coram Salomone patre eius dum adviveret et ait quod mihi datis consilium ut respondeam populo ⁷qui dixerunt ei si hodie oboedieris populo huic et servieris et petitioni eorum cesseris locutusque fueris ad eos verba lenia erunt tibi servi cunctis diebus ⁸qui dereliquit consilium senum quod dederant ei et adhibuit adulescentes qui nutriti fuerant cum eo et adsistebant illi ⁹dixitque ad eos quod mihi datis consilium ut respondeam populo huic qui dixerunt mihi levius fac iugum quod inposuit pater tuus super nos ¹⁰et dixerunt ei iuvenes qui nutriti fuerant cum eo sic loquere populo huic qui locuti sunt ad te dicentes pater tuus adgravavit iugum nostrum tu releva nos sic loqueris ad eos minimus digitus meus grossior est dorso patris mei ¹¹et nunc pater meus posuit super vos iugum grave ego autem addam super iugum vestrum pater meus cecidit vos flagellis ego autem caedam scorpionibus ¹²venit ergo Hieroboam et omnis populus ad Roboam die tertia sicut locutus fuerat rex dicens revertimini ad me die tertia ¹³responditque rex populo dura derelicto consilio seniorum quod ei dederant ¹⁴et locutus est eis secundum consilium iuvenum dicens pater meus adgravavit iugum vestrum ego autem addam iugo vestro pater meus cecidit vos flagellis et ego caedam scorpionibus ¹⁵et non adquievit rex populo quoniam aversatus eum fuerat Dominus ut suscitaret verbum suum quod locutus fuerat in manu Ahiae Silonitae ad Hieroboam filium Nabath ¹⁶videns itaque populus quod noluisset eos audire rex respondit ei dicens quae nobis pars in David vel quae hereditas in filio Isai in tabernacula tua Israhel nunc vide domum tuam David et abiit Israhel in tabernacula sua ¹⁷super filios autem Israhel quicumque habitabant in civitatibus Iuda regnavit Roboam ¹⁸misit igitur rex Roboam Aduram qui erat super tributum et lapidavit eum omnis Israhel et mortuus est porro rex Roboam festinus ascendit currum et fugit in Hierusalem ¹⁹recessitque Israhel a domo David usque in praesentem diem ²⁰factum est autem cum audisset omnis Israhel quod reversus esset Hieroboam miserunt et vocaverunt eum congregato coetu et constituerunt regem super omnem Israhel nec secutus est quisquam domum David praeter tribum Iuda solam ²¹venit autem Roboam Hierusalem et congregavit universam domum Iuda et tribum Beniamin centum octoginta milia electorum virorum et bellatorum ut pugnaret contra domum Israhel et reduceret regnum Roboam filio Salomonis ²²factus est vero sermo Domini ad Semeiam virum Dei dicens ²³loquere ad Roboam filium Salomonis regem Iuda et ad omnem domum Iuda et Beniamin et reliquos de populo dicens ²⁴haec dicit Dominus non ascendetis nec bellabitis contra fratres vestros filios Israhel revertatur vir in domum suam a me enim factum est verbum hoc audierunt sermonem Domini et reversi sunt de itinere sicut eis praeceperat Dominus ²⁵aedificavit autem Hieroboam Sychem in monte Ephraim et habitavit ibi et egressus inde aedificavit Phanuhel ²⁶dixitque Hieroboam in corde suo nunc revertetur regnum ad domum David ²⁷si ascenderit populus iste ut faciat sacrificia in domo Domini in Hierusalem et convertetur cor populi huius ad dominum suum Roboam regem Iuda interficientque me et revertentur ad eum ²⁸et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos et dixit eis nolite ultra ascendere Hierusalem ecce dii tui Israhel qui eduxerunt te de terra Aegypti ²⁹posuitque unum in Bethel et alterum in Dan ³⁰et factum est verbum hoc in peccatum ibat enim populus ad adorandum vitulum usque in Dan ³¹et fecit fana in excelsis et sacerdotes de extremis populi qui non erant de filiis Levi ³²constituitque diem sollemnem in mense octavo quintadecima die mensis in similitudinem sollemnitatis quae celebratur in Iuda et ascendens altare similiter fecit in Bethel ut immolaret vitulis quos fabricatus erat constituitque in Bethel sacerdotes excelsorum quae fecerat ³³et ascendit super altare quod extruxerat in Bethel quintadecima die mensis octavi quem finxerat de corde suo et fecit sollemnitatem filiis Israhel et ascendit super altare ut adoleret incensum

Chapter 13

¹et ecce vir Dei venit de Iuda in sermone Domini in Bethel Hieroboam stante super altare et tus iaciente ²et exclamavit contra altare in sermone Domini et ait altare altare haec dicit Dominus ecce filius nascetur domui David Iosias nomine et immolabit super te sacerdotes excelsorum qui nunc in te tura succendunt et ossa hominum incendet super te ³deditque in die illa signum dicens hoc erit signum quod locutus est Dominus ecce altare scinditur et effunditur cinis qui in eo est ⁴cumque audisset rex sermonem hominis Dei quem inclamaverat contra altare in Bethel extendit manum suam de altari dicens adprehendite eum et exaruit manus eius quam extenderat contra eum nec valuit retrahere eam ad se ⁵altare quoque scissum est et effusus cinis de altari iuxta signum quod praedixerat vir Dei in sermone Domini ⁶et ait rex ad virum Dei deprecare faciem Domini Dei tui et ora pro me ut restituatur manus mea mihi oravit vir Dei faciem Domini et reversa est manus regis ad eum et facta est sicut prius fuerat ⁷locutus est autem rex ad virum Dei veni mecum domum ut prandeas et dabo tibi munera ⁸responditque vir Dei ad regem si dederis mihi mediam partem domus tuae non veniam tecum nec comedam panem neque bibam aquam in loco isto ⁹sic enim mandatum est mihi in sermone Domini praecipientis non comedes panem neque bibes aquam nec reverteris per viam qua venisti ¹⁰abiit ergo per aliam viam et non est reversus per iter quo venerat in Bethel ¹¹prophetes autem quidam senex habitabat in Bethel ad quem venit filius suus et narravit ei omnia opera quae fecerat vir Dei illa die in Bethel et verba quae locutus fuerat ad regem et narraverunt patri suo ¹²et dixit eis pater eorum per quam viam abiit ostenderunt ei filii sui viam per quam abierat vir Dei qui venerat de Iuda ¹³et ait filiis suis sternite mihi asinum qui cum stravissent ascendit ¹⁴et abiit post virum Dei et invenit eum sedentem subtus terebinthum et ait illi tune es vir Dei qui venisti de Iuda respondit ille ego sum ¹⁵dixit ad eum veni mecum domum ut comedas panem ¹⁶qui ait non possum reverti neque venire tecum nec comedam panem nec bibam aquam in loco isto ¹⁷quia locutus est Dominus ad me in sermone Domini dicens non comedes panem et non bibes ibi aquam nec reverteris per viam qua ieris ¹⁸qui ait illi et ego propheta sum similis tui et angelus locutus est mihi in sermone Domini dicens reduc eum tecum in domum tuam et comedat panem et bibat aquam fefellit eum ¹⁹et reduxit secum comedit ergo panem in domo eius et bibit aquam ²⁰cumque sederent ad mensam factus est sermo Domini ad prophetam qui reduxerat eum ²¹et exclamavit ad virum Dei qui venerat de Iuda dicens haec dicit Dominus quia inoboediens fuisti ori Domini et non custodisti mandatum quod praecepit tibi Dominus Deus tuus ²²et reversus es et comedisti panem et bibisti aquam in loco in quo praecepit tibi ne comederes panem neque biberes aquam non inferetur cadaver tuum in sepulchrum patrum tuorum ²³cumque comedisset et bibisset stravit asinum prophetae quem reduxerat ²⁴qui cum abisset invenit eum leo in via et occidit et erat cadaver eius proiectum in itinere asinus autem stabat iuxta illum et leo stabat iuxta cadaver ²⁵et ecce viri transeuntes viderunt cadaver proiectum in via et leonem stantem iuxta cadaver et venerunt et divulgaverunt in civitate in qua prophetes senex ille habitabat ²⁶quod cum audisset propheta ille qui reduxerat eum de via ait vir Dei est qui inoboediens fuit ori Domini et tradidit eum Dominus leoni et confregit eum et occidit iuxta verbum Domini quod locutus est ei ²⁷dixitque ad filios suos sternite mihi asinum qui cum stravissent ²⁸et ille abisset invenit cadaver eius proiectum in via et asinum et leonem stantes iuxta cadaver non comedit leo de cadavere nec laesit asinum ²⁹tulit ergo prophetes cadaver viri Dei et posuit illud super asinum et reversus intulit in civitatem prophetae senis ut plangerent eum ³⁰et posuit cadaver eius in sepulchro suo et planxerunt eum heu frater ³¹cumque planxissent eum dixit ad filios suos cum mortuus fuero sepelite me in sepulchro in quo vir Dei sepultus est iuxta ossa eius ponite ossa mea ³²profecto enim veniet sermo quem praedixit in sermone Domini contra altare quod est in Bethel et contra omnia fana excelsorum quae sunt in urbibus Samariae ³³post verba haec non est reversus Hieroboam de via sua pessima sed e contrario fecit de novissimis populi sacerdotes excelsorum quicumque volebat implebat manum suam et fiebat sacerdos excelsorum ³⁴et propter hanc causam peccavit domus Hieroboam et eversa est et deleta de superficie terrae

Chapter 14

¹in tempore illo aegrotavit Abia filius Hieroboam ²dixitque Hieroboam uxori suae surge et commuta habitum ne cognoscaris quod sis uxor Hieroboam et vade in Silo ubi est Ahia propheta qui locutus est mihi quod regnaturus essem super populum hunc ³tolle quoque in manu tua decem panes et crustula et vas mellis et vade ad illum ipse indicabit tibi quid eventurum sit huic puero ⁴fecit ut dixerat uxor Hieroboam et consurgens abiit in Silo et venit in domum Ahia at ille non poterat videre quia caligaverant oculi eius prae senectute ⁵dixit autem Dominus ad Ahiam ecce uxor Hieroboam ingreditur ut consulat te super filio suo qui aegrotat haec et haec loqueris ei cum ergo illa intraret et dissimularet se esse quae erat ⁶audivit Ahias sonitum pedum eius introeuntis per ostium et ait ingredere uxor Hieroboam quare aliam esse te simulas ego autem missus sum ad te durus nuntius ⁷vade et dic Hieroboam haec dicit Dominus Deus Israhel quia exaltavi te de medio populi et dedi te ducem super populum meum Israhel ⁸et scidi regnum domus David et dedi illud tibi et non fuisti sicut servus meus David qui custodivit mandata mea et secutus est me in toto corde suo faciens quod placitum esset in conspectu meo ⁹sed operatus es male super omnes qui fuerunt ante te et fecisti tibi deos alienos et conflatiles ut me ad iracundiam provocares me autem proiecisti post corpus tuum ¹⁰idcirco ecce ego inducam mala super domum Hieroboam et percutiam de Hieroboam mingentem ad parietem et clausum et novissimum in Israhel et mundabo reliquias domus Hieroboam sicut mundari solet fimus usque ad purum ¹¹qui mortui fuerint de Hieroboam in civitate comedent eos canes qui autem mortui fuerint in agro vorabunt eos aves caeli quia Dominus locutus est ¹²tu igitur surge et vade in domum tuam et in ipso introitu pedum tuorum in urbem morietur puer ¹³et planget eum omnis Israhel et sepeliet iste enim solus infertur de Hieroboam in sepulchrum quia inventus est super eo sermo bonus ad Dominum Deum Israhel in domo Hieroboam ¹⁴constituet autem sibi Dominus regem super Israhel qui percutiat domum Hieroboam in hac die et in hoc tempore ¹⁵et percutiet Dominus Israhel sicut moveri solet harundo in aqua et evellet Israhel de terra bona hac quam dedit patribus eorum et ventilabit eos trans Flumen quia fecerunt sibi lucos ut inritarent Dominum ¹⁶et tradet Dominus Israhel propter peccata Hieroboam qui peccavit et peccare fecit Israhel ¹⁷surrexit itaque uxor Hieroboam et abiit et venit in Thersa cumque illa ingrederetur limen domus puer mortuus est ¹⁸et sepelierunt eum et planxit illum omnis Israhel iuxta sermonem Domini quem locutus est in manu servi sui Ahiae prophetae ¹⁹reliqua autem verborum Hieroboam quomodo pugnaverit et quomodo regnaverit ecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ²⁰dies autem quibus regnavit Hieroboam viginti duo anni sunt et dormivit cum patribus suis regnavitque Nadab filius eius pro eo ²¹porro Roboam filius Salomonis regnavit in Iuda quadraginta et unius anni erat Roboam cum regnare coepisset et decem et septem annis regnavit in Hierusalem civitatem quam elegit Dominus ut poneret nomen suum ibi ex omnibus tribubus Israhel nomen autem matris eius Naama Ammanites ²²et fecit Iudas malum coram Domino et inritaverunt eum super omnibus quae fecerant patres eorum in peccatis suis quae peccaverant ²³aedificaverunt enim et ipsi sibi aras et statuas et lucos super omnem collem excelsum et subter omnem arborem frondosam ²⁴sed et effeminati fuerunt in terra feceruntque omnes abominationes gentium quas adtrivit Dominus ante faciem filiorum Israhel ²⁵in quinto autem anno regni Roboam ascendit Sesac rex Aegypti in Hierusalem ²⁶et tulit thesauros domus Domini et thesauros regios et universa diripuit scuta quoque aurea quae fecerat Salomon ²⁷pro quibus fecit rex Roboam scuta aerea et tradidit ea in manu ducum scutariorum et eorum qui excubabant ante ostium domus regis ²⁸cumque ingrederetur rex in domum Domini portabant ea qui praeeundi habebant officium et postea reportabant ad armamentarium scutariorum ²⁹reliqua autem sermonum Roboam et omnium quae fecit ecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ³⁰fuitque bellum inter Roboam et Hieroboam cunctis diebus ³¹dormivit itaque Roboam cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David nomen autem matris eius Naama Ammanites et regnavit Abiam filius eius pro eo

Chapter 15

¹igitur in octavodecimo anno regni Hieroboam filii Nabath regnavit Abiam super Iudam ²tribus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Maacha filia Absalom ³ambulavitque in omnibus peccatis patris sui quae fecerat ante eum nec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David patris eius ⁴sed propter David dedit ei Dominus Deus suus lucernam in Hierusalem ut suscitaret filium eius post eum et staret Hierusalem ⁵eo quod fecisset David rectum in oculis Domini et non declinasset ab omnibus quae praeceperat ei cunctis diebus vitae suae excepto sermone Uriae Hetthei ⁶attamen bellum fuit inter Roboam et inter Hieroboam omni tempore vitae eius ⁷reliqua autem sermonum Abiam et omnia quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda fuitque proelium inter Abiam et inter Hieroboam ⁸et dormivit Abiam cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque Asa filius eius pro eo ⁹in anno ergo vicesimo Hieroboam regis Israhel regnavit Asa rex Iuda ¹⁰et quadraginta uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Maacha filia Absalom ¹¹et fecit Asa rectum ante conspectum Domini sicut David pater eius ¹²et abstulit effeminatos de terra purgavitque universas sordes idolorum quae fecerant patres eius ¹³insuper et Maacham matrem suam amovit ne esset princeps in sacris Priapi et in luco eius quem consecraverat subvertitque specum eius et confregit simulacrum turpissimum et conbusit in torrente Cedron ¹⁴excelsa autem non abstulit verumtamen cor Asa perfectum erat cum Deo cunctis diebus suis ¹⁵et intulit ea quae sanctificaverat pater suus et voverat in domum Domini argentum et aurum et vasa ¹⁶bellum autem erat inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum ¹⁷ascendit quoque Baasa rex Israhel in Iudam et aedificavit Rama ut non possit quispiam egredi vel ingredi de parte Asa regis Iudae ¹⁸tollens itaque Asa omne argentum et aurum quod remanserat in thesauris domus Domini et in thesauris domus regiae dedit illud in manu servorum suorum et misit ad Benadad filium Tabremmon filii Ezion regem Syriae qui habitabat in Damasco dicens ¹⁹foedus est inter me et te et inter patrem meum et patrem tuum ideo misi tibi munera argentum et aurum et peto ut venias et irritum facias foedus quod habes cum Baasa rege Israhel et recedat a me ²⁰adquiescens Benadad regi Asa misit principes exercitus sui in civitates Israhel et percusserunt Ahion et Dan et Abel domum Maacha et universam Cenneroth omnem scilicet terram Nepthalim ²¹quod cum audisset Baasa intermisit aedificare Rama et reversus est in Thersa ²²rex autem Asa nuntium misit in omnem Iudam nemo sit excusatus et tulerunt lapides Rama et ligna eius quibus aedificaverat Baasa et extruxit de eis rex Asa Gaba Beniamin et Maspha ²³reliqua autem omnium sermonum Asa et universae fortitudines eius et cuncta quae fecit et civitates quas extruxit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda verumtamen in tempore senectutis suae doluit pedes ²⁴et dormivit cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris sui regnavitque Iosaphat filius eius pro eo ²⁵Nadab vero filius Hieroboam regnavit super Israhel anno secundo Asa regis Iuda regnavitque super Israhel duobus annis ²⁶et fecit quod malum est in conspectu Domini et ambulavit in viis patris sui et in peccatis eius quibus peccare fecit Israhel ²⁷insidiatus est autem ei Baasa filius Ahia de domo Isachar et percussit eum in Gebbethon quae est urbs Philisthinorum siquidem Nadab et omnis Israhel obsidebant Gebbethon ²⁸interfecit igitur illum Baasa in anno tertio Asa regis Iuda et regnavit pro eo ²⁹cumque regnasset percussit omnem domum Hieroboam non dimisit ne unam quidem animam de semine eius donec deleret eum iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu servi sui Ahiae Silonitis ³⁰propter peccata Hieroboam quae peccaverat et quibus peccare fecerat Israhel et propter delictum quo inritaverat Dominum Deum Israhel ³¹reliqua autem sermonum Nadab et omnia quae operatus est nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ³²fuitque bellum inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum ³³anno tertio Asa regis Iuda regnavit Baasa filius Ahia super omnem Israhel in Thersa viginti quattuor annis ³⁴et fecit malum coram Domino ambulavitque in via Hieroboam et in peccatis eius quibus peccare fecit Israhel

Chapter 16

¹factus est autem sermo Domini ad Hieu filium Anani contra Baasa dicens ²pro eo quod exaltavi te de pulvere et posui ducem super populum meum Israhel tu autem ambulasti in via Hieroboam et peccare fecisti populum meum Israhel ut me inritares in peccatis eorum ³ecce ego demetam posteriora Baasa et posteriora domus eius et faciam domum tuam sicut domum Hieroboam filii Nabath ⁴qui mortuus fuerit de Baasa in civitate comedent eum canes et qui mortuus fuerit ex eo in regione comedent eum volucres caeli ⁵reliqua autem sermonum Baasa et quaecumque fecit et proelia eius nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ⁶dormivit ergo Baasa cum patribus suis sepultusque est in Thersa et regnavit Hela filius eius pro eo ⁷cum autem in manu Hieu filii Anani prophetae verbum Domini factum esset contra Baasa et contra domum eius et contra omne malum quod fecerat coram Domino ad inritandum eum in operibus manuum suarum ut fieret sicut domus Hieroboam ob hanc causam occidit eum ⁸anno vicesimo sexto Asa regis Iuda regnavit Hela filius Baasa super Israhel in Thersa duobus annis ⁹et rebellavit contra eum servus suus Zamri dux mediae partis equitum erat autem Hela in Thersa bibens et temulentus in domo Arsa praefecti Thersa ¹⁰inruens ergo Zamri percussit et occidit eum anno vicesimo septimo Asa regis Iuda et regnavit pro eo ¹¹cumque regnasset et sedisset super solium eius percussit omnem domum Baasa et non dereliquit ex eo mingentem ad parietem et propinquos et amicos eius ¹²delevitque Zamri omnem domum Baasa iuxta verbum Domini quod locutus fuerat ad Baasa in manu Hieu prophetae ¹³propter universa peccata Baasa et peccata Hela filii eius qui peccaverunt et peccare fecerunt Israhel provocantes Dominum Deum Israhel in vanitatibus suis ¹⁴reliqua autem sermonum Hela et omnia quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ¹⁵anno vicesimo et septimo Asa regis Iuda regnavit Zamri septem diebus in Thersa porro exercitus obsidebat Gebbethon urbem Philisthinorum ¹⁶cumque audisset rebellasse Zamri et occidisse regem fecit sibi regem omnis Israhel Amri qui erat princeps militiae super Israhel in die illa in castris ¹⁷ascendit ergo Amri et omnis Israhel cum eo de Gebbethon et obsidebant Thersa ¹⁸videns autem Zamri quod expugnanda esset civitas ingressus est palatium et succendit secum domum regiam et mortuus est ¹⁹in peccatis suis quae peccaverat faciens malum coram Domino et ambulans in via Hieroboam et in peccato eius quo fecit peccare Israhel ²⁰reliqua autem sermonum Zamri et insidiarum eius et tyrannidis nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ²¹tunc divisus est populus Israhel in duas partes media pars populi sequebatur Thebni filium Gineth ut constitueret eum regem et media pars Amri ²²praevaluit autem populus qui erat cum Amri populo qui sequebatur Thebni filium Gineth mortuusque est Thebni et regnavit Amri ²³anno tricesimo primo Asa regis Iuda regnavit Amri super Israhel duodecim annis in Thersa regnavit sex annis ²⁴emitque montem Samariae a Somer duobus talentis argenti et aedificavit eam et vocavit nomen civitatis quam extruxerat nomine Somer domini montis Samariae ²⁵fecit autem Amri malum in conspectu Domini et operatus est nequiter super omnes qui fuerant ante eum ²⁶ambulavitque in omni via Hieroboam filii Nabath et in peccatis eius quibus peccare fecerat Israhel ut inritaret Dominum Deum Israhel in vanitatibus suis ²⁷reliqua autem sermonum Amri et proelia eius quae gessit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ²⁸et dormivit Amri cum patribus suis et sepultus est in Samaria regnavitque Ahab filius eius pro eo ²⁹Ahab vero filius Amri regnavit super Israhel anno tricesimo octavo Asa regis Iuda et regnavit Ahab filius Amri super Israhel in Samaria viginti et duobus annis ³⁰et fecit Ahab filius Amri malum in conspectu Domini super omnes qui fuerunt ante eum ³¹nec suffecit ei ut ambularet in peccatis Hieroboam filii Nabath insuper duxit uxorem Hiezabel filiam Ethbaal regis Sidoniorum et abiit et servivit Baal et adoravit eum ³²et posuit aram Baal in templo Baal quod aedificaverat in Samaria ³³et plantavit lucum et addidit Ahab in opere suo inritans Dominum Deum Israhel super omnes reges Israhel qui fuerant ante eum ³⁴in diebus eius aedificavit Ahiel de Bethel Hiericho in Abiram primitivo suo fundavit eam et in Segub novissimo suo posuit portas eius iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Iosue filii Nun

Chapter 17

¹et dixit Helias Thesbites de habitatoribus Galaad ad Ahab vivit Dominus Deus Israhel in cuius conspectu sto si erit annis his ros et pluvia nisi iuxta oris mei verba ²et factum est verbum Domini ad eum dicens ³recede hinc et vade contra orientem et abscondere in torrente Charith qui est contra Iordanem ⁴et ibi de torrente bibes corvisque praecepi ut pascant te ibi ⁵abiit ergo et fecit iuxta verbum Domini cumque abisset sedit in torrente Charith qui est contra Iordanem ⁶corvi quoque deferebant panem et carnes mane similiter panem et carnes vesperi et bibebat de torrente ⁷post dies autem siccatus est torrens non enim pluerat super terram ⁸factus est igitur sermo Domini ad eum dicens ⁹surge et vade in Sareptha Sidoniorum et manebis ibi praecepi enim ibi mulieri viduae ut pascat te ¹⁰surrexit et abiit Sareptham cumque venisset ad portam civitatis apparuit ei mulier vidua colligens ligna et vocavit eam dixitque da mihi paululum aquae in vase ut bibam ¹¹cumque illa pergeret ut adferret clamavit post tergum eius dicens adfer mihi obsecro et buccellam panis in manu tua ¹²quae respondit vivit Dominus Deus tuus quia non habeo panem nisi quantum pugillus capere potest farinae in hydria et paululum olei in lecytho en colligo duo ligna ut ingrediar et faciam illud mihi et filio meo ut comedamus et moriamur ¹³ad quam Helias ait noli timere sed vade et fac sicut dixisti verumtamen mihi primum fac de ipsa farinula subcinericium panem parvulum et adfer ad me tibi autem et filio tuo facies postea ¹⁴haec autem dicit Dominus Deus Israhel hydria farinae non deficiet nec lecythus olei minuetur usque ad diem in qua daturus est Dominus pluviam super faciem terrae ¹⁵quae abiit et fecit iuxta verbum Heliae et comedit ipse et illa et domus eius et ex illa die ¹⁶hydria farinae non defecit et lecythus olei non est inminutus iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Heliae ¹⁷factum est autem post verba haec aegrotavit filius mulieris matris familiae et erat languor fortis nimis ita ut non remaneret in eo halitus ¹⁸dixit ergo ad Heliam quid mihi et tibi vir Dei ingressus es ad me ut rememorarentur iniquitates meae et interficeres filium meum ¹⁹et ait ad eam da mihi filium tuum tulitque eum de sinu illius et portavit in cenaculum ubi ipse manebat et posuit super lectulum suum ²⁰et clamavit ad Dominum et dixit Domine Deus meus etiamne viduam apud quam ego utcumque sustentor adflixisti ut interficeres filium eius ²¹et expandit se atque mensus est super puerum tribus vicibus clamavitque ad Dominum et ait Domine Deus meus revertatur oro anima pueri huius in viscera eius ²²exaudivit Dominus vocem Heliae et reversa est anima pueri intra eum et revixit ²³tulitque Helias puerum et deposuit eum de cenaculo in inferiorem domum et tradidit matri suae et ait illi en vivit filius tuus ²⁴dixitque mulier ad Heliam nunc in isto cognovi quoniam vir Dei es tu et verbum Domini in ore tuo verum est

Chapter 18

¹post dies multos verbum Domini factum est ad Heliam in anno tertio dicens vade et ostende te Ahab ut dem pluviam super faciem terrae ²ivit ergo Helias ut ostenderet se Ahab erat autem fames vehemens in Samaria ³vocavitque Ahab Abdiam dispensatorem domus suae Abdias autem timebat Dominum valde ⁴nam cum interficeret Hiezabel prophetas Domini tulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos in speluncis et pavit eos pane et aqua ⁵dixit ergo Ahab ad Abdiam vade in terram ad universos fontes aquarum et in cunctas valles si forte invenire possimus herbam et salvare equos et mulos et non penitus iumenta intereant ⁶diviseruntque sibi regiones ut circuirent eas Ahab ibat per viam unam et Abdias per viam alteram seorsum ⁷cumque esset Abdias in via Helias occurrit ei qui cum cognovisset eum cecidit super faciem suam et ait num tu es domine mi Helias ⁸cui ille respondit ego vade dic domino tuo adest Helias ⁹et ille quid peccavi inquit quoniam trades me servum tuum in manu Ahab ut interficiat me ¹⁰vivit Dominus Deus tuus non est gens aut regnum quo non miserit dominus meus te requirens et respondentibus cunctis non est hic adiuravit regna singula et gentes eo quod minime repperireris ¹¹et nunc dicis mihi vade et dic domino tuo adest Helias ¹²cumque recessero a te spiritus Domini asportabit te in locum quem ego ignoro ingressus nuntiabo Ahab et non inveniet te et interficiet me servus autem tuus timet Dominum ab infantia sua ¹³numquid non indicatum est tibi domino meo quid fecerim cum interficeret Hiezabel prophetas Domini quod absconderim de prophetis Domini centum viros quinquagenos et quinquagenos in speluncis et paverim eos pane et aqua ¹⁴et nunc tu dicis vade et dic domino tuo adest Helias ut interficiat me ¹⁵dixit Helias vivit Dominus exercituum ante cuius vultum sto quia hodie apparebo ei ¹⁶abiit ergo Abdias in occursum Ahab et indicavit ei venitque Ahab in occursum Heliae ¹⁷et cum vidisset eum ait tune es ille qui conturbas Israhel ¹⁸et ille ait non turbavi Israhel sed tu et domus patris tui qui dereliquistis mandata Domini et secuti estis Baalim ¹⁹verumtamen nunc mitte et congrega ad me universum Israhel in monte Carmeli et prophetas Baal quadringentos quinquaginta prophetasque lucorum quadringentos qui comedunt de mensa Hiezabel ²⁰misit Ahab ad omnes filios Israhel et congregavit prophetas in monte Carmeli ²¹accedens autem Helias ad omnem populum ait usquequo claudicatis in duas partes si Dominus est Deus sequimini eum si autem Baal sequimini illum et non respondit ei populus verbum ²²et ait rursum Helias ad populum ego remansi propheta Domini solus prophetae autem Baal quadringenti et quinquaginta viri sunt ²³dentur nobis duo boves et illi eligant bovem unum et in frusta caedentes ponant super ligna ignem autem non subponant et ego faciam bovem alterum et inponam super ligna ignemque non subponam ²⁴invocate nomina deorum vestrorum et ego invocabo nomen Domini et deus qui exaudierit per ignem ipse sit Deus respondens omnis populus ait optima propositio ²⁵dixit ergo Helias prophetis Baal eligite vobis bovem unum et facite primi quia vos plures estis et invocate nomina deorum vestrorum ignemque non subponatis ²⁶qui cum tulissent bovem quem dederat eis fecerunt et invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem dicentes Baal exaudi nos et non erat vox nec qui responderet transiliebantque altare quod fecerant ²⁷cumque esset iam meridies inludebat eis Helias dicens clamate voce maiore deus enim est et forsitan loquitur aut in diversorio est aut in itinere aut certe dormit ut excitetur ²⁸clamabant ergo voce magna et incidebant se iuxta ritum suum cultris et lanceolis donec perfunderentur sanguine ²⁹postquam autem transiit meridies et illis prophetantibus venerat tempus quo sacrificium offerri solet nec audiebatur vox neque aliquis respondebat nec adtendebat orantes ³⁰dixit Helias omni populo venite ad me et accedente ad se populo curavit altare Domini quod destructum fuerat ³¹et tulit duodecim lapides iuxta numerum tribuum filiorum Iacob ad quem factus est sermo Domini dicens Israhel erit nomen tuum ³²et aedificavit lapidibus altare in nomine Domini fecitque aquaeductum quasi per duas aratiunculas in circuitu altaris ³³et conposuit ligna divisitque per membra bovem et posuit super ligna ³⁴et ait implete quattuor hydrias aqua et fundite super holocaustum et super ligna rursumque dixit etiam secundo hoc facite qui cum fecissent et secundo ait etiam tertio id ipsum facite feceruntque et tertio ³⁵et currebant aquae circa altare et fossa aquaeductus repleta est ³⁶cumque iam tempus esset ut offerretur holocaustum accedens Helias propheta ait Domine Deus Abraham Isaac et Israhel hodie ostende quia tu es Deus Israhel et ego servus tuus et iuxta praeceptum tuum feci omnia verba haec ³⁷exaudi me Domine exaudi me ut discat populus iste quia tu es Dominus Deus et tu convertisti cor eorum iterum ³⁸cecidit autem ignis Domini et voravit holocaustum et ligna et lapides pulverem quoque et aquam quae erat in aquaeductu lambens ³⁹quod cum vidisset omnis populus cecidit in faciem suam et ait Dominus ipse est Deus Dominus ipse est Deus ⁴⁰dixitque Helias ad eos adprehendite prophetas Baal et ne unus quidem fugiat ex eis quos cum conprehendissent duxit eos Helias ad torrentem Cison et interfecit eos ibi ⁴¹et ait Helias ad Ahab ascende comede et bibe quia sonus multae pluviae est ⁴²ascendit Ahab ut comederet et biberet Helias autem ascendit in vertice Carmeli et pronus in terram posuit faciem inter genua sua ⁴³et dixit ad puerum suum ascende et prospice contra mare qui cum ascendisset et contemplatus esset ait non est quicquam et rursum ait illi revertere septem vicibus ⁴⁴in septima autem vice ecce nubicula parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari qui ait ascende et dic Ahab iunge et descende ne occupet te pluvia ⁴⁵cumque se verterent huc atque illuc ecce caeli contenebrati sunt et nubes et ventus et facta est pluvia grandis ascendens itaque Ahab abiit in Hiezrahel ⁴⁶et manus Domini facta est super Heliam accinctisque lumbis currebat ante Ahab donec veniret in Hiezrahel

Chapter 19

¹nuntiavit autem Ahab Hiezabel omnia quae fecerat Helias et quomodo occidisset universos prophetas gladio ²misitque Hiezabel nuntium ad Heliam dicens haec mihi faciant dii et haec addant nisi hac hora cras posuero animam tuam sicut animam unius ex illis ³timuit ergo Helias et surgens abiit quocumque eum ferebat voluntas venitque in Bersabee Iuda et dimisit ibi puerum suum ⁴et perrexit in desertum via unius diei cumque venisset et sederet subter unam iuniperum petivit animae suae ut moreretur et ait sufficit mihi Domine tolle animam meam neque enim melior sum quam patres mei ⁵proiecitque se et obdormivit in umbra iuniperi et ecce angelus tetigit eum et dixit illi surge comede ⁶respexit et ecce ad caput suum subcinericius panis et vas aquae comedit ergo et bibit et rursum obdormivit ⁷reversusque est angelus Domini secundo et tetigit eum dixitque illi surge comede grandis enim tibi restat via ⁸qui cum surrexisset comedit et bibit et ambulavit in fortitudine cibi illius quadraginta diebus et quadraginta noctibus usque ad montem Dei Horeb ⁹cumque venisset illuc mansit in spelunca et ecce sermo Domini ad eum dixitque illi quid hic agis Helia ¹⁰at ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum Domini filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam ¹¹et ait ei egredere et sta in monte coram Domino et ecce Dominus transit et spiritus grandis et fortis subvertens montes et conterens petras ante Dominum non in spiritu Dominus et post spiritum commotio non in commotione Dominus ¹²et post commotionem ignis non in igne Dominus et post ignem sibilus aurae tenuis ¹³quod cum audisset Helias operuit vultum suum pallio et egressus stetit in ostio speluncae et ecce vox ad eum dicens quid agis hic Helia ¹⁴et ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum tuum filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam ¹⁵et ait Dominus ad eum vade et revertere in viam tuam per desertum in Damascum cumque perveneris ungues Azahel regem super Syriam ¹⁶et Hieu filium Namsi ungues regem super Israhel Heliseum autem filium Saphat qui est de Abelmaula ungues prophetam pro te ¹⁷et erit quicumque fugerit gladium Azahel occidet eum Hieu et qui fugerit gladium Hieu interficiet eum Heliseus ¹⁸et derelinquam mihi in Israhel septem milia universorum genua quae non sunt incurvata Baal et omne os quod non adoravit eum osculans manum ¹⁹profectus ergo inde repperit Heliseum filium Saphat arantem duodecim iugis boum et ipse in duodecim arantibus unus erat cumque venisset Helias ad eum misit pallium suum super illum ²⁰qui statim relictis bubus cucurrit post Heliam et ait osculer oro te patrem meum et matrem meam et sic sequar te dixitque ei vade et revertere quod enim meum erat feci tibi ²¹reversus autem ab eo tulit par boum et mactavit illud et in aratro boum coxit carnes et dedit populo et comederunt consurgensque abiit et secutus est Heliam et ministrabat ei

Chapter 20

¹porro Benadad rex Syriae congregavit omnem exercitum suum et triginta et duos reges secum et equos et currus et ascendens pugnabat contra Samariam et obsidebat eam ²mittensque nuntios ad Ahab regem Israhel in civitatem ³ait haec dicit Benadad argentum tuum et aurum tuum meum est et uxores tuae et filii tui optimi mei sunt ⁴responditque rex Israhel iuxta verbum tuum domine mi rex tuus sum ego et omnia mea ⁵revertentesque nuntii dixerunt haec dicit Benadad qui misit nos ad te argentum tuum et aurum tuum et uxores tuas et filios tuos dabis mihi ⁶cras igitur hac eadem hora mittam servos meos ad te et scrutabuntur domum tuam et domum servorum tuorum et omne quod eis placuerit ponent in manibus suis et auferent ⁷vocavit autem rex Israhel omnes seniores terrae et ait animadvertite et videte quoniam insidietur nobis misit enim ad me pro uxoribus meis et filiis et pro argento et auro et non abnui ⁸dixeruntque omnes maiores natu et universus populus ad eum non audias neque adquiescas illi ⁹respondit itaque nuntiis Benadad dicite domino meo regi omnia propter quae misisti ad me servum tuum initio faciam hanc autem rem facere non possum ¹⁰reversique nuntii rettulerunt ei qui remisit et ait haec faciant mihi dii et haec addant si suffecerit pulvis Samariae pugillis omnis populi qui sequitur me ¹¹et respondens rex Israhel ait dicite ei ne glorietur accinctus aeque ut discinctus ¹²factum est autem cum audisset verbum istud bibebat ipse et reges in umbraculis et ait servis suis circumdate civitatem et circumdederunt eam ¹³et ecce propheta unus accedens ad Ahab regem Israhel ait haec dicit Dominus certe vidisti omnem multitudinem hanc nimiam ecce ego tradam eam in manu tua hodie ut scias quia ego sum Dominus ¹⁴et ait Ahab per quem dixitque ei haec dicit Dominus per pedisequos principum provinciarum et ait quis incipiet proeliari et ille dixit tu ¹⁵recensuit ergo pueros principum provinciarum et repperit numerum ducentorum triginta duum et post eos recensuit populum omnes filios Israhel septem milia ¹⁶et egressi sunt meridie Benadad autem bibebat temulentus in umbraculo suo et reges triginta duo cum eo qui ad auxilium eius venerant ¹⁷egressi sunt autem pueri principum provinciarum in prima fronte misit itaque Benadad qui nuntiaverunt ei dicentes viri egressi sunt de Samaria ¹⁸at ille sive ait pro pace veniunt adprehendite eos vivos sive ut proelientur vivos eos capite ¹⁹egressi sunt ergo pueri principum provinciarum ac reliquus exercitus sequebatur ²⁰et percussit unusquisque virum qui contra se venerat fugeruntque Syri et persecutus est eos Israhel fugit quoque Benadad rex Syriae in equo cum equitibus ²¹necnon et egressus rex Israhel percussit equos et currus et percussit Syriam plaga magna ²²accedens autem propheta ad regem Israhel dixit ei vade et confortare et scito et vide quid facias sequenti enim anno rex Syriae ascendet contra te ²³servi vero regis Syriae dixerunt ei dii montium sunt dii eorum ideo superaverunt nos sed melius est ut pugnemus contra eos in campestribus et obtinebimus eos ²⁴tu ergo verbum hoc fac amove reges singulos ab exercitu suo et pone principes pro eis ²⁵et instaura numerum militum qui ceciderunt de tuis et equos secundum equos pristinos et currus secundum currus quos ante habuisti et pugnabimus contra eos in campestribus et videbis quod obtinebimus eos credidit consilio eorum et fecit ita ²⁶igitur postquam annus transierat recensuit Benadad Syros et ascendit in Afec ut pugnaret contra Israhel ²⁷porro filii Israhel recensiti sunt et acceptis cibariis profecti ex adverso castraque metati contra eos quasi duo parvi greges caprarum Syri autem repleverunt terram ²⁸et accedens unus vir Dei dixit ad regem Israhel haec dicit Dominus quia dixerunt Syri deus montium est Dominus et non est deus vallium dabo omnem multitudinem grandem hanc in manu tua et scietis quia ego Dominus ²⁹dirigebant septem diebus ex adverso hii atque illi acies septima autem die commissum est bellum percusseruntque filii Israhel de Syris centum milia peditum in die una ³⁰fugerunt autem qui remanserant in Afec in civitatem et cecidit murus super viginti septem milia hominum qui remanserant porro Benadad fugiens ingressus est civitatem in cubiculum quod erat intra cubiculum ³¹dixeruntque ei servi sui ecce audivimus quod reges domus Israhel clementes sint ponamus itaque saccos in lumbis nostris et funiculos in capitibus nostris et egrediamur ad regem Israhel forsitan salvabit animas nostras ³²accinxerunt saccis lumbos suos et posuerunt funes in capitibus veneruntque ad regem Israhel et dixerunt servus tuus Benadad dicit vivat oro te anima mea et ille ait si adhuc vivit frater meus est ³³quod acceperunt viri pro omine et festinantes rapuerunt verbum ex ore eius atque dixerunt frater tuus Benadad et dixit eis ite et adducite eum egressus est ergo ad eum Benadad et levavit eum in currum suum ³⁴qui dixit ei civitates quas tulit pater meus a patre tuo reddam et plateas fac tibi in Damasco sicut fecit pater meus in Samaria et ego foederatus recedam a te pepigit ergo foedus et dimisit eum ³⁵tunc vir quidam de filiis prophetarum dixit ad socium suum in sermone Domini percute me at ille noluit percutere ³⁶cui ait quia noluisti audire vocem Domini ecce recedes a me et percutiet te leo cumque paululum recessisset ab eo invenit eum leo atque percussit ³⁷sed et alterum conveniens virum dixit ad eum percute me qui percussit eum et vulneravit ³⁸abiit ergo propheta et occurrit regi in via et mutavit aspersione pulveris os et oculos suos ³⁹cumque rex transiret clamavit ad regem et ait servus tuus egressus est ad proeliandum comminus cumque fugisset vir unus adduxit eum quidam ad me et ait custodi virum istum qui si lapsus fuerit erit anima tua pro anima eius aut talentum argenti adpendes ⁴⁰dum autem ego turbatus huc illucque me verterem subito non conparuit et ait rex Israhel ad eum hoc est iudicium tuum quod ipse decrevisti ⁴¹at ille statim abstersit pulverem de facie sua et cognovit eum rex Israhel quod esset de prophetis ⁴²qui ait ad eum haec dicit Dominus quia dimisisti virum dignum morte de manu tua erit anima tua pro anima eius et populus tuus pro populo eius ⁴³reversus est igitur rex Israhel in domum suam audire contemnens et furibundus venit Samariam

Chapter 21

¹post verba autem haec vinea erat Naboth Hiezrahelitae qui erat in Hiezrahel iuxta palatium Ahab regis Samariae ²locutus est ergo Ahab ad Naboth dicens da mihi vineam tuam ut faciam mihi hortum holerum quia vicina est et prope domum meam daboque tibi pro ea vineam meliorem aut si tibi commodius putas argenti pretium quanto digna est ³cui respondit Naboth propitius mihi sit Dominus ne dem hereditatem patrum meorum tibi ⁴venit ergo Ahab in domum suam indignans et frendens super verbo quod locutus fuerat ad eum Naboth Hiezrahelites dicens non do tibi hereditatem patrum meorum et proiciens se in lectulum suum avertit faciem ad parietem et non comedit panem ⁵ingressa est autem ad eum Hiezabel uxor sua dixitque ei quid est hoc unde anima tua contristata est et quare non comedis panem ⁶qui respondit ei locutus sum Naboth Hiezrahelitae et dixi ei da mihi vineam tuam accepta pecunia aut si tibi placet dabo tibi vineam pro ea et ille ait non do tibi vineam meam ⁷dixit ergo ad eum Hiezabel uxor eius grandis auctoritatis es et bene regis regnum Israhel surge et comede panem et aequo esto animo ego dabo tibi vineam Naboth Hiezrahelitae ⁸scripsit itaque litteras ex nomine Ahab et signavit eas anulo eius et misit ad maiores natu et ad optimates qui erant in civitate eius et habitabant cum Naboth ⁹litterarum autem erat ista sententia praedicate ieiunium et sedere facite Naboth inter primos populi ¹⁰et submittite duos viros filios Belial contra eum et falsum testimonium dicant benedixit Deum et regem et educite eum et lapidate sicque moriatur ¹¹fecerunt ergo cives eius maiores natu et optimates qui habitabant cum eo in urbe sicut praeceperat eis Hiezabel et sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos ¹²praedicaverunt ieiunium et sedere fecerunt Naboth inter primos populi ¹³et adductis duobus viris filiis diaboli fecerunt eos sedere contra eum at illi scilicet ut viri diabolici dixerunt contra eum testimonium coram multitudine benedixit Naboth Deo et regi quam ob rem eduxerunt eum extra civitatem et lapidibus interfecerunt ¹⁴miseruntque ad Hiezabel dicentes lapidatus est Naboth et mortuus est ¹⁵factum est autem cum audisset Hiezabel lapidatum Naboth et mortuum locuta est ad Ahab surge posside vineam Naboth Hiezrahelitae qui noluit tibi adquiescere et dare eam accepta pecunia non enim vivit Naboth sed mortuus est ¹⁶quod cum audisset Ahab mortuum videlicet Naboth surrexit et descendebat in vineam Naboth Hiezrahelitae ut possideret eam ¹⁷factus est igitur sermo Domini ad Heliam Thesbiten dicens ¹⁸surge et descende in occursum Ahab regis Israhel qui est in Samaria ecce ad vineam Naboth descendit ut possideat eam ¹⁹et loqueris ad eum dicens haec dicit Dominus occidisti insuper et possedisti et post haec addes haec dicit Dominus in loco hoc in quo linxerunt canes sanguinem Naboth lambent tuum quoque sanguinem ²⁰et ait Ahab ad Heliam num invenisti me inimice mee qui dixit inveni eo quod venundatus sis ut faceres malum in conspectu Domini ²¹ecce ego inducam super te malum et demetam posteriora tua et interficiam de Ahab mingentem ad parietem et clausum et ultimum in Israhel ²²et dabo domum tuam sicut domum Hieroboam filii Nabath et sicut domum Baasa filii Ahia quia egisti ut me ad iracundiam provocares et peccare fecisti Israhel ²³sed et de Hiezabel locutus est Dominus dicens canes comedent Hiezabel in agro Hiezrahel ²⁴si mortuus fuerit Ahab in civitate comedent eum canes si autem mortuus fuerit in agro comedent eum volucres caeli ²⁵igitur non fuit alter talis ut Ahab qui venundatus est ut faceret malum in conspectu Domini concitavit enim eum Hiezabel uxor sua ²⁶et abominabilis effectus est in tantum ut sequeretur idola quae fecerant Amorrei quos consumpsit Dominus a facie filiorum Israhel ²⁷itaque cum audisset Ahab sermones istos scidit vestem suam et operuit cilicio carnem suam ieiunavitque et dormivit in sacco et ambulabat dimisso capite ²⁸factus est autem sermo Domini ad Heliam Thesbiten dicens ²⁹nonne vidisti humiliatum Ahab coram me quia igitur humiliatus est mei causa non inducam malum in diebus eius sed in diebus filii sui inferam malum domui eius

Chapter 22

¹transierunt igitur tres anni absque bello inter Syriam et Israhel ²in anno autem tertio descendit Iosaphat rex Iuda ad regem Israhel ³dixitque rex Israhel ad servos suos ignoratis quod nostra sit Ramoth Galaad et neglegimus tollere eam de manu regis Syriae ⁴et ait ad Iosaphat veniesne mecum ad proeliandum in Ramoth Galaad ⁵dixitque Iosaphat ad regem Israhel sicut ego sum ita et tu populus meus et populus tuus unum sunt et equites mei et equites tui dixitque Iosaphat ad regem Israhel quaere oro te hodie sermonem Domini ⁶congregavit ergo rex Israhel prophetas quadringentos circiter viros et ait ad eos ire debeo in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescere qui responderunt ascende et dabit Dominus in manu regis ⁷dixit autem Iosaphat non est hic propheta Domini quispiam ut interrogemus per eum ⁸et ait rex Israhel ad Iosaphat remansit vir unus per quem possimus interrogare Dominum sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum Micheas filius Hiemla cui Iosaphat ait ne loquaris ita rex ⁹vocavit ergo rex Israhel eunuchum quendam et dixit ei festina adducere Micheam filium Hiemla ¹⁰rex autem Israhel et Iosaphat rex Iuda sedebat unusquisque in solio suo vestiti cultu regio in area iuxta ostium portae Samariae et universi prophetae prophetabant in conspectu eorum ¹¹fecit quoque sibi Sedecias filius Chanaan cornua ferrea et ait haec dicit Dominus his ventilabis Syriam donec deleas eam ¹²omnesque prophetae similiter prophetabant dicentes ascende in Ramoth Galaad et vade prospere et tradet Dominus in manu regis ¹³nuntius vero qui ierat ut vocaret Micheam locutus est ad eum dicens ecce sermones prophetarum ore uno bona regi praedicant sit ergo et sermo tuus similis eorum et loquere bona ¹⁴cui Micheas ait vivit Dominus quia quodcumque dixerit mihi Dominus hoc loquar ¹⁵venit itaque ad regem et ait illi rex Michea ire debemus in Ramoth Galaad ad proeliandum an cessare cui ille respondit ascende et vade prospere et tradet Dominus in manu regis ¹⁶dixit autem rex ad eum iterum atque iterum adiuro te ut non loquaris mihi nisi quod verum est in nomine Domini ¹⁷et ille ait vidi cunctum Israhel dispersum in montibus quasi oves non habentes pastorem et ait Dominus non habent dominum isti revertatur unusquisque in domum suam in pace ¹⁸dixit ergo rex Israhel ad Iosaphat numquid non dixi tibi quia non prophetat mihi bonum sed semper malum ¹⁹ille vero addens ait propterea audi sermonem Domini vidi Dominum sedentem super solium suum et omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et a sinistris ²⁰et ait Dominus quis decipiet Ahab regem Israhel ut ascendat et cadat in Ramoth Galaad et dixit unus verba huiuscemodi et alius aliter ²¹egressus est autem spiritus et stetit coram Domino et ait ego decipiam illum cui locutus est Dominus in quo ²²et ille ait egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius et dixit Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita ²³nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum qui hic sunt et Dominus locutus est contra te malum ²⁴accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixit mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi ²⁵et ait Micheas visurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris ²⁶et ait rex Israhel tollite Micheam et maneat apud Amon principem civitatis et apud Ioas filium Ammelech ²⁷et dicite eis haec dicit rex mittite virum istum in carcerem et sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiae donec revertar in pace ²⁸dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes ²⁹ascendit itaque rex Israhel et Iosaphat rex Iuda in Ramoth Galaad ³⁰dixitque rex Israhel ad Iosaphat sume arma et ingredere proelium et induere vestibus tuis porro rex Israhel mutavit habitum et ingressus est bellum ³¹rex autem Syriae praeceperat principibus curruum triginta duobus dicens non pugnabitis contra minorem et maiorem quempiam nisi contra regem Israhel solum ³²cum ergo vidissent principes curruum Iosaphat suspicati sunt quod ipse esset rex Israhel et impetu facto pugnabant contra eum et exclamavit Iosaphat ³³intellexeruntque principes curruum quod non esset rex Israhel et cessaverunt ab eo ³⁴unus autem quidam tetendit arcum in incertum sagittam dirigens et casu percussit regem Israhel inter pulmonem et stomachum at ille dixit aurigae suo verte manum tuam et eice me de exercitu quia graviter vulneratus sum ³⁵commissum est ergo proelium in die illa et rex Israhel stabat in curru suo contra Syros et mortuus est vesperi fluebat autem sanguis plagae in sinum currus ³⁶et praeco personuit in universo exercitu antequam sol occumberet dicens unusquisque revertatur in civitatem et in terram suam ³⁷mortuus est autem rex et perlatus est Samariam sepelieruntque regem in Samaria ³⁸et laverunt currum in piscina Samariae et linxerunt canes sanguinem eius et habenas laverunt iuxta verbum Domini quod locutus fuerat ³⁹reliqua vero sermonum Ahab et universa quae fecit et domus eburneae quam aedificavit cunctarumque urbium quas extruxit nonne scripta sunt haec in libro verborum dierum regum Israhel ⁴⁰dormivit ergo Ahab cum patribus suis et regnavit Ohozias filius eius pro eo ⁴¹Iosaphat filius Asa regnare coeperat super Iudam anno quarto Ahab regis Israhel ⁴²triginta quinque annorum erat cum regnare coepisset et viginti et quinque annos regnavit in Hierusalem nomen matris eius Azuba filia Salai ⁴³et ambulavit in omni via Asa patris sui et non declinavit ex ea fecitque quod rectum est in conspectu Domini ⁴⁴verumtamen excelsa non abstulit adhuc enim populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis ⁴⁵pacemque habuit Iosaphat cum rege Israhel ⁴⁶reliqua autem verborum Iosaphat et opera eius quae gessit et proelia nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ⁴⁷sed et reliquias effeminatorum qui remanserant in diebus Asa patris eius abstulit de terra ⁴⁸nec erat tunc rex constitutus in Edom ⁴⁹rex vero Iosaphat fecerat classes in mari quae navigarent in Ophir propter aurum et ire non potuerunt quia confractae sunt in Asiongaber ⁵⁰tunc ait Ohozias filius Ahab ad Iosaphat vadant servi mei cum servis tuis in navibus et noluit Iosaphat ⁵¹dormivitque cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris sui regnavitque Ioram filius eius pro eo ⁵²Ohozias autem filius Ahab regnare coeperat super Israhel in Samaria anno septimodecimo Iosaphat regis Iuda regnavitque super Israhel duobus annis ⁵³et fecit malum in conspectu Domini et ambulavit in via patris sui et matris suae et in via Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel

2 Kings

Chapter 1

¹praevaricatus est autem Moab in Israhel postquam mortuus est Ahab ²ceciditque Ohozias per cancellos cenaculi sui quod habebat in Samaria et aegrotavit misitque nuntios dicens ad eos ite consulite Beelzebub deum Accaron utrum vivere queam de infirmitate mea hac ³angelus autem Domini locutus est ad Heliam Thesbiten surge ascende in occursum nuntiorum regis Samariae et dices ad eos numquid non est Deus in Israhel ut eatis ad consulendum Beelzebub deum Accaron ⁴quam ob rem haec dicit Dominus de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris et abiit Helias ⁵reversique sunt nuntii ad Ohoziam qui dixit eis quare reversi estis ⁶at illi responderunt ei vir occurrit nobis et dixit ad nos ite revertimini ad regem qui misit vos et dicetis ei haec dicit Dominus numquid quia non erat Deus in Israhel mittis ut consulatur Beelzebub deus Accaron idcirco de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris ⁷qui dixit eis cuius figurae et habitu est vir qui occurrit vobis et locutus est verba haec ⁸at illi dixerunt vir pilosus et zona pellicia accinctis renibus qui ait Helias Thesbites est ⁹misitque ad eum quinquagenarium principem et quinquaginta qui erant sub eo qui ascendit ad eum sedentique in vertice montis ait homo Dei rex praecepit ut descendas ¹⁰respondensque Helias dixit quinquagenario si homo Dei sum descendat ignis e caelo et devoret te et quinquaginta tuos descendit itaque ignis e caelo et devoravit eum et quinquaginta qui erant cum eo ¹¹rursum misit ad eum principem quinquagenarium alterum et quinquaginta cum eo qui locutus est illi homo Dei haec dicit rex festina descende ¹²respondens Helias ait si homo Dei ego sum descendat ignis e caelo et devoret te et quinquaginta tuos descendit ergo ignis Dei e caelo et devoravit illum et quinquaginta eius ¹³iterum misit principem quinquagenarium tertium et quinquaginta qui erant cum eo qui cum venisset curvavit genua contra Heliam et precatus est eum et ait homo Dei noli despicere animam meam et animam servorum tuorum qui mecum sunt ¹⁴ecce descendit ignis de caelo et devoravit duos principes quinquagenarios primos et quinquagenos qui cum eis erant sed nunc obsecro ut miserearis animae meae ¹⁵locutus est autem angelus Domini ad Heliam dicens descende cum eo ne timeas surrexit igitur et descendit cum eo ad regem ¹⁶et locutus est ei haec dicit Dominus quia misisti nuntios ad consulendum Beelzebub deum Accaron quasi non esset Deus in Israhel a quo possis interrogare sermonem ideo de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris ¹⁷mortuus est ergo iuxta sermonem Domini quem locutus est Helias et regnavit Ioram frater eius pro eo anno secundo Ioram filii Iosaphat regis Iudae non enim habebat filium ¹⁸reliqua autem verborum Ohoziae quae operatus est nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel

Chapter 2

¹factum est autem cum levare vellet Dominus Heliam per turbinem in caelum ibant Helias et Heliseus de Galgalis ²dixitque Helias ad Heliseum sede hic quia Dominus misit me usque Bethel cui ait Heliseus vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam te cumque descendissent Bethel ³egressi sunt filii prophetarum qui erant Bethel ad Heliseum et dixerunt ei numquid nosti quia hodie Dominus tollat dominum tuum a te qui respondit et ego novi silete ⁴dixit autem Helias ad Heliseum sede hic quia Dominus misit me in Hiericho et ille ait vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam te cumque venissent Hierichum ⁵accesserunt filii prophetarum qui erant in Hiericho ad Heliseum et dixerunt ei numquid nosti quia hodie Dominus tollet dominum tuum a te et ait et ego novi silete ⁶dixit autem ei Helias sede hic quia Dominus misit me ad Iordanem qui ait vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam te ierunt igitur ambo pariter ⁷et quinquaginta viri de filiis prophetarum secuti sunt qui et steterunt e contra longe illi autem ambo stabant super Iordanem ⁸tulitque Helias pallium suum et involvit illud et percussit aquas quae divisae sunt in utramque partem et transierunt ambo per siccum ⁹cumque transissent Helias dixit ad Heliseum postula quod vis ut faciam tibi antequam tollar a te dixitque Heliseus obsecro ut fiat duplex spiritus tuus in me ¹⁰qui respondit rem difficilem postulasti attamen si videris me quando tollor a te erit quod petisti si autem non videris non erit ¹¹cumque pergerent et incedentes sermocinarentur ecce currus igneus et equi ignei diviserunt utrumque et ascendit Helias per turbinem in caelum ¹²Heliseus autem videbat et clamabat pater mi pater mi currus Israhel et auriga eius et non vidit eum amplius adprehenditque vestimenta sua et scidit illa in duas partes ¹³et levavit pallium Heliae quod ceciderat ei reversusque stetit super ripam Iordanis ¹⁴et pallio Heliae quod ceciderat ei percussit aquas et dixit ubi est Deus Heliae etiam nunc percussitque aquas et divisae sunt huc atque illuc et transiit Heliseus ¹⁵videntes autem filii prophetarum qui erant in Hiericho de contra dixerunt requievit spiritus Heliae super Heliseum et venientes in occursum eius adoraverunt eum proni in terram ¹⁶dixeruntque illi ecce cum servis tuis sunt quinquaginta viri fortes qui possint ire et quaerere dominum tuum ne forte tulerit eum spiritus Domini et proiecerit in uno montium aut in una vallium qui ait nolite mittere ¹⁷coegeruntque eum donec adquiesceret et diceret mittite et miserunt quinquaginta viros qui cum quaesissent tribus diebus non invenerunt ¹⁸et reversi sunt ad eum at ille habitabat in Hiericho dixitque eis numquid non dixi vobis nolite ire ¹⁹dixerunt quoque viri civitatis ad Heliseum ecce habitatio civitatis huius optima est sicut tu ipse domine perspicis sed aquae pessimae sunt et terra sterilis ²⁰at ille ait adferte mihi vas novum et mittite in illud sal qui cum adtulissent ²¹egressus ad fontem aquarum misit in eum sal et ait haec dicit Dominus sanavi aquas has et non erit ultra in eis mors neque sterilitas ²²sanatae sunt ergo aquae usque ad diem hanc iuxta verbum Helisei quod locutus est ²³ascendit autem inde Bethel cumque ascenderet per viam pueri parvi egressi sunt de civitate et inludebant ei dicentes ascende calve ascende calve ²⁴qui cum se respexisset vidit eos et maledixit eis in nomine Domini egressique sunt duo ursi de saltu et laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros ²⁵abiit autem inde in montem Carmeli et inde reversus est Samariam

Chapter 3

¹Ioram vero filius Ahab regnavit super Israhel in Samaria anno octavodecimo Iosaphat regis Iudae regnavitque duodecim annis ²et fecit malum coram Domino sed non sicut pater suus et mater tulit enim statuas Baal quas fecerat pater eius ³verumtamen in peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel adhesit nec recessit ab eis ⁴porro Mesa rex Moab nutriebat pecora multa et solvebat regi Israhel centum milia agnorum et centum milia arietum cum velleribus suis ⁵cumque mortuus fuisset Ahab praevaricatus est foedus quod habebat cum rege Israhel ⁶egressus est igitur rex Ioram in die illa de Samaria et recensuit universum Israhel ⁷misitque ad Iosaphat regem Iuda dicens rex Moab recessit a me veni mecum contra Moab ad proelium qui respondit ascendam qui meus est tuus est populus meus populus tuus equi mei equi tui ⁸dixitque per quam viam ascendemus at ille respondit per desertum Idumeae ⁹perrexerunt igitur rex Israhel et rex Iuda et rex Edom et circumierunt per viam septem dierum nec erat aqua exercitui et iumentis quae sequebantur eos ¹⁰dixitque rex Israhel eheu eheu eheu congregavit nos Dominus tres reges ut traderet in manu Moab ¹¹et ait Iosaphat estne hic propheta Domini ut deprecemur Dominum per eum et respondit unus de servis regis Israhel est hic Heliseus filius Saphat qui fundebat aquam super manus Heliae ¹²et ait Iosaphat est apud eum sermo Domini descenditque ad eum rex Israhel et Iosaphat et rex Edom ¹³dixit autem Heliseus ad regem Israhel quid mihi et tibi est vade ad prophetas patris tui et matris tuae et ait illi rex Israhel quare congregavit Dominus tres reges hos ut traderet eos in manu Moab ¹⁴dixit autem Heliseus vivit Dominus exercituum in cuius conspectu sto quod si non vultum Iosaphat regis Iudae erubescerem ne adtendissem quidem te nec respexissem ¹⁵nunc autem adducite mihi psalten cumque caneret psaltes facta est super eum manus Domini et ait ¹⁶haec dicit Dominus facite alveum torrentis huius fossas et fossas ¹⁷haec enim dicit Dominus non videbitis ventum neque pluviam et alveus iste replebitur aquis et bibetis vos et familiae vestrae et iumenta vestra ¹⁸parumque hoc est in conspectu Domini insuper tradet etiam Moab in manu vestra ¹⁹et percutietis omnem civitatem munitam et omnem urbem electam et universum lignum fructiferum succidetis cunctosque fontes aquarum obturabitis et omnem agrum egregium operietis lapidibus ²⁰factum est igitur mane quando sacrificium offerri solet et ecce aquae veniebant per viam Edom et repleta est terra aquis ²¹universi autem Moabitae audientes quod ascendissent reges ut pugnarent adversum eos convocaverunt omnes qui accincti erant balteo desuper et steterunt in terminis ²²primoque mane surgentes et orto iam sole ex adverso aquarum viderunt Moabitae contra aquas rubras quasi sanguinem ²³dixeruntque sanguis est gladii pugnaverunt reges contra se et caesi sunt mutuo nunc perge ad praedam Moab ²⁴perrexeruntque in castra Israhel porro consurgens Israhel percussit Moab at illi fugerunt coram eis venerunt igitur qui vicerant et percusserunt Moab ²⁵et civitates destruxerunt et omnem agrum optimum mittentes singuli lapides repleverunt et universos fontes aquarum obturaverunt et omnia ligna fructifera succiderunt ita ut muri tantum fictiles remanerent et circumdata est civitas a fundibalariis et magna ex parte percussa ²⁶quod cum vidisset rex Moab praevaluisse scilicet hostes tulit secum septingentos viros educentes gladium ut inrumperet ad regem Edom et non potuerunt ²⁷arripiensque filium suum primogenitum qui regnaturus erat pro eo obtulit holocaustum super murum et facta est indignatio magna in Israhel statimque recesserunt ab eo et reversi sunt in terram suam

Chapter 4

¹mulier autem quaedam de uxoribus prophetarum clamabat ad Heliseum dicens servus tuus vir meus mortuus est et tu nosti quia servus tuus fuit timens Dominum et ecce creditor venit ut tollat duos filios meos ad serviendum sibi ²cui dixit Heliseus quid vis ut faciam tibi dic mihi quid habes in domo tua at illa respondit non habeo ancilla tua quicquam in domo mea nisi parum olei quo unguear ³cui ait vade pete mutuo ab omnibus vicinis tuis vasa vacua non pauca ⁴et ingredere et claude ostium cum intrinsecus fueris tu et filii tui et mitte inde in omnia vasa haec et cum plena fuerint tolles ⁵ivit itaque mulier et clusit ostium super se et super filios suos illi offerebant vasa et illa infundebat ⁶cumque plena fuissent vasa dixit ad filium suum adfer mihi adhuc vas et ille respondit non habeo stetitque oleum ⁷venit autem illa et indicavit homini Dei et ille vade inquit vende oleum et redde creditori tuo tu autem et filii tui vivite de reliquo ⁸facta est autem quaedam dies et transiebat Heliseus per Sunam erat autem ibi mulier magna quae tenuit eum ut comederet panem cumque frequenter inde transiret devertebat ad eam ut comederet panem ⁹quae dixit ad virum suum animadverto quod vir Dei sanctus est iste qui transit per nos frequenter ¹⁰faciamus ergo cenaculum parvum et ponamus ei in eo lectulum et mensam et sellam et candelabrum ut cum venerit ad nos maneat ibi ¹¹facta est igitur dies quaedam et veniens devertit in cenaculum et requievit ibi ¹²dixitque ad Giezi puerum suum voca Sunamitin istam qui cum vocasset eam et illa stetisset coram eo ¹³dixit ad puerum loquere ad eam ecce sedule in omnibus ministrasti nobis quid vis ut faciam tibi numquid habes negotium et vis ut loquar regi sive principi militiae quae respondit in medio populi mei habito ¹⁴et ait quid ergo vult ut faciam ei dixitque Giezi ne quaeras filium enim non habet et vir eius senex est ¹⁵praecepit itaque ut vocaret eam quae cum vocata fuisset et stetisset ad ostium ¹⁶dixit ad eam in tempore isto et in hac eadem hora si vita comes fuerit habebis in utero filium at illa respondit noli quaeso domine mi vir Dei noli mentiri ancillae tuae ¹⁷et concepit mulier et peperit filium in tempore et in hora eadem quam dixerat Heliseus ¹⁸crevit autem puer et cum esset quaedam dies et egressus isset ad patrem suum ad messores ¹⁹ait patri suo caput meum caput meum at ille dixit puero tolle et duc eum ad matrem suam ²⁰qui cum tulisset et adduxisset eum ad matrem suam posuit eum illa super genua sua usque ad meridiem et mortuus est ²¹ascendit autem et conlocavit eum super lectulum hominis Dei et clusit ostium et egressa ²²vocavit virum suum et ait mitte mecum obsecro unum de pueris et asinam ut excurram usque ad hominem Dei et revertar ²³qui ait illi quam ob causam vadis ad eum hodie non sunt kalendae neque sabbatum quae respondit vale ²⁴stravitque asinam et praecepit puero mina et propera ne mihi moram facias in eundo et hoc age quod praecipio tibi ²⁵profecta est igitur et venit ad virum Dei in montem Carmeli cumque vidisset eam vir Dei de contra ait ad Giezi puerum suum ecce Sunamitis illa ²⁶vade ergo in occursum eius et dic ei rectene agitur circa te et circa virum tuum et circa filium tuum quae respondit recte ²⁷cumque venisset ad virum Dei in monte adprehendit pedes eius et accessit Giezi ut amoveret eam et ait homo Dei dimitte illam anima enim eius in amaritudine est et Dominus celavit me et non indicavit mihi ²⁸quae dixit illi numquid petivi filium a domino meo numquid non dixi tibi ne inludas me ²⁹et ille ait ad Giezi accinge lumbos tuos et tolle baculum meum in manu tua et vade si occurrerit tibi homo non salutes eum et si salutaverit te quispiam non respondeas illi et pones baculum meum super faciem pueri ³⁰porro mater pueri ait vivit Dominus et vivit anima tua non dimittam te surrexit ergo et secutus est eam ³¹Giezi autem praecesserat eos et posuerat baculum super faciem pueri et non erat vox neque sensus reversusque est in occursum eius et nuntiavit ei dicens non surrexit puer ³²ingressus est ergo Heliseus domum et ecce puer mortuus iacebat in lectulo eius ³³ingressusque clusit ostium super se et puerum et oravit ad Dominum ³⁴et ascendit et incubuit super puerum posuitque os suum super os eius et oculos suos super oculos eius et manus suas super manus eius et incurvavit se super eum et calefacta est caro pueri ³⁵at ille reversus deambulavit in domo semel huc et illuc et ascendit et incubuit super eum et oscitavit puer septies aperuitque oculos ³⁶et ille vocavit Giezi et dixit ei voca Sunamitin hanc quae vocata ingressa est ad eum qui ait tolle filium tuum ³⁷venit illa et corruit ad pedes eius et adoravit super terram tulitque filium suum et egressa est ³⁸et Heliseus reversus est in Galgala erat autem fames in terra et filii prophetarum habitabant coram eo dixitque uni de pueris suis pone ollam grandem et coque pulmentum filiis prophetarum ³⁹et egressus est unus in agrum ut colligeret herbas agrestes invenitque quasi vitem silvestrem et collegit ex ea colocyntidas agri et implevit pallium suum et reversus concidit in ollam pulmenti nesciebat enim quid esset ⁴⁰infuderunt ergo sociis ut comederent cumque gustassent de coctione exclamaverunt dicentes mors in olla vir Dei et non potuerunt comedere ⁴¹at ille adferte inquit farinam et misit in ollam et ait infunde turbae et comedat et non fuit amplius quicquam amaritudinis in olla ⁴²vir autem quidam venit de Balsalisa deferens viro Dei panes primitiarum et viginti panes hordiacios et frumentum novum in pera sua at ille dixit da populo ut comedat ⁴³responditque ei minister eius quantum est hoc ut adponam coram centum viris rursum ille da ait populo ut comedat haec enim dicit Dominus comedent et supererit ⁴⁴posuit itaque coram eis qui comederunt et superfuit iuxta verbum Domini

Chapter 5

¹Naaman princeps militiae regis Syriae erat vir magnus apud dominum suum et honoratus per illum enim dedit Dominus salutem Syriae erat autem vir fortis et dives sed leprosus ²porro de Syria egressi fuerant latrunculi et captivam duxerant de terra Israhel puellam parvulam quae erat in obsequio uxoris Naaman ³quae ait ad dominam suam utinam fuisset dominus meus ad prophetam qui est in Samaria profecto curasset eum a lepra quam habet ⁴ingressus est itaque Naaman ad dominum suum et nuntiavit ei dicens sic et sic locuta est puella de terra Israhel ⁵dixitque ei rex Syriae vade et mittam litteras ad regem Israhel qui cum profectus esset et tulisset secum decem talenta argenti et sex milia aureos et decem mutatoria vestimentorum ⁶detulit litteras ad regem Israhel in haec verba cum acceperis epistulam hanc scito quod miserim ad te Naaman servum meum ut cures eum a lepra sua ⁷cumque legisset rex Israhel litteras scidit vestimenta sua et ait numquid Deus sum ut occidere possim et vivificare quia iste misit ad me ut curem hominem a lepra sua animadvertite et videte quod occasiones quaerat adversum me ⁸quod cum audisset Heliseus vir Dei scidisse videlicet regem Israhel vestimenta sua misit ad eum dicens quare scidisti vestimenta tua veniat ad me et sciat esse prophetam in Israhel ⁹venit ergo Naaman cum equis et curribus et stetit ad ostium domus Helisei ¹⁰misitque ad eum Heliseus nuntium dicens vade et lavare septies in Iordane et recipiet sanitatem caro tua atque mundaberis ¹¹iratus Naaman recedebat dicens putabam quod egrederetur ad me et stans invocaret nomen Domini Dei sui et tangeret manu sua locum leprae et curaret me ¹²numquid non meliores sunt Abana et Pharphar fluvii Damasci omnibus aquis Israhel ut laver in eis et munder cum ergo vertisset se et abiret indignans ¹³accesserunt ad eum servi sui et locuti sunt ei pater si rem grandem dixisset tibi propheta certe facere debueras quanto magis quia nunc dixit tibi lavare et mundaberis ¹⁴descendit et lavit in Iordane septies iuxta sermonem viri Dei et restituta est caro eius sicut caro pueri parvuli et mundatus est ¹⁵reversusque ad virum Dei cum universo comitatu suo venit et stetit coram eo et ait vere scio quod non sit Deus in universa terra nisi tantum in Israhel obsecro itaque ut accipias benedictionem a servo tuo ¹⁶at ille respondit vivit Dominus ante quem sto quia non accipiam cumque vim faceret penitus non adquievit ¹⁷dixitque Naaman ut vis sed obsecro concede mihi servo tuo ut tollam onus duorum burdonum de terra non enim faciet ultra servus tuus holocaustum aut victimam diis alienis nisi Domino ¹⁸hoc autem solum est de quo depreceris Dominum pro servo tuo quando ingreditur dominus meus templum Remmon ut adoret et illo innitente super manum meam si adoravero in templo Remmon adorante me in eodem loco ut ignoscat mihi Dominus servo tuo pro hac re ¹⁹qui dixit ei vade in pace abiit ergo ab eo electo terrae tempore ²⁰dixitque Giezi puer viri Dei pepercit dominus meus Naaman Syro isti ut non acciperet ab eo quae adtulit vivit Dominus quia curram post eum et accipiam ab eo aliquid ²¹et secutus est Giezi post tergum Naaman quem cum vidisset ille currentem ad se desilivit de curru in occursum eius et ait rectene sunt omnia ²²et ille ait recte dominus meus misit me dicens modo venerunt ad me duo adulescentes de monte Ephraim ex filiis prophetarum da eis talentum argenti et vestes mutatorias duplices ²³dixitque Naaman melius est ut accipias duo talenta et coegit eum ligavitque duo talenta argenti in duobus saccis et duplicia vestimenta et inposuit duobus pueris suis qui et portaverunt coram eo ²⁴cumque venisset iam vesperi tulit de manu eorum et reposuit in domo dimisitque viros et abierunt ²⁵ipse autem ingressus stetit coram domino suo et dixit Heliseus unde venis Giezi qui respondit non ivit servus tuus quoquam ²⁶at ille nonne ait cor meum in praesenti erat quando reversus est homo de curru suo in occursum tui nunc igitur accepisti argentum et accepisti vestes ut emas oliveta et vineta et oves et boves et servos et ancillas ²⁷sed et lepra Naaman adherebit tibi et semini tuo in sempiternum et egressus est ab eo leprosus quasi nix

Chapter 6

¹dixerunt autem filii prophetarum ad Heliseum ecce locus in quo habitamus coram te angustus est nobis ²eamus usque ad Iordanem et tollant singuli de silva materias singulas ut aedificemus nobis ibi locum ad habitandum qui dixit ite ³et ait unus ex illis veni ergo et tu cum servis tuis respondit ego veniam ⁴et abiit cum eis cumque venissent ad Iordanem caedebant ligna ⁵accidit autem ut cum unus materiem succidisset caderet ferrum securis in aquam exclamavitque ille et ait eheu eheu eheu domine mi et hoc ipsum mutuo acceperam ⁶dixit autem homo Dei ubi cecidit at ille monstravit ei locum praecidit ergo lignum et misit illuc natavitque ferrum ⁷et ait tolle qui extendit manum et tulit illud ⁸rex autem Syriae pugnabat contra Israhel consiliumque iniit cum servis suis dicens in loco illo et illo ponamus insidias ⁹misit itaque vir Dei ad regem Israhel dicens cave ne transeas in loco illo quia ibi Syri in insidiis sunt ¹⁰misit rex Israhel ad locum quem dixerat ei vir Dei et praeoccupavit eum et observavit se ibi non semel neque bis ¹¹conturbatumque est cor regis Syriae pro hac re et convocatis servis suis ait quare non indicastis mihi quis proditor mei sit apud regem Israhel ¹²dixitque unus servorum eius nequaquam domine mi rex sed Heliseus propheta qui est in Israhel indicat regi Israhel omnia verba quaecumque locutus fueris in conclavi tuo ¹³dixit eis ite et videte ubi sit ut mittam et capiam eum adnuntiaveruntque ei dicentes ecce in Dothan ¹⁴misit ergo illuc equos et currus et robur exercitus qui cum venissent nocte circumdederunt civitatem ¹⁵consurgens autem diluculo minister viri Dei egressus est viditque exercitum in circuitu civitatis et equos et currus nuntiavitque ei dicens eheu eheu domine mi quid faciemus ¹⁶at ille respondit noli timere plures enim nobiscum sunt quam cum illis ¹⁷cumque orasset Heliseus ait Domine aperi oculos huius ut videat et aperuit Dominus oculos pueri et vidit et ecce mons plenus equorum et curruum igneorum in circuitu Helisei ¹⁸hostes vero descenderunt ad eum porro Heliseus oravit Dominum dicens percute obsecro gentem hanc caecitate percussitque eos Dominus ne viderent iuxta verbum Helisei ¹⁹dixit autem ad eos Heliseus non est haec via nec ista est civitas sequimini me et ostendam vobis virum quem quaeritis duxit ergo eos in Samariam ²⁰cumque ingressi fuissent in Samaria dixit Heliseus Domine aperi oculos istorum ut videant aperuitque Dominus oculos eorum et viderunt esse se in medio Samariae ²¹dixitque rex Israhel ad Heliseum cum vidisset eos numquid percutiam eos pater mi ²²at ille ait non percuties neque enim cepisti eos gladio et arcu tuo ut percutias pone panem et aquam coram eis ut comedant et bibant et vadant ad dominum suum ²³adpositaque est eis ciborum magna praeparatio et comederunt et biberunt et dimisit eos abieruntque ad dominum suum et ultra non venerunt latrones Syriae in terram Israhel ²⁴factum est autem post haec congregavit Benadad rex Syriae universum exercitum suum et ascendit et obsidebat Samariam ²⁵factaque est fames magna in Samaria et tamdiu obsessa est donec venundaretur caput asini octoginta argenteis et quarta pars cabi stercoris columbarum quinque argenteis ²⁶cumque rex Israhel transiret per murum mulier exclamavit ad eum dicens salva me domine mi rex ²⁷qui ait non te salvet Dominus unde salvare te possum de area an de torculari dixitque ad eam rex quid tibi vis quae respondit ²⁸mulier ista dixit mihi da filium tuum ut comedamus eum hodie et filium meum comedemus cras ²⁹coximus ergo filium meum et comedimus dixique ei die altera da filium tuum ut comedamus eum quae abscondit filium suum ³⁰quod cum audisset rex scidit vestimenta sua et transiebat super murum viditque omnis populus cilicium quo vestitus erat ad carnem intrinsecus ³¹et ait haec mihi faciat Deus et haec addat si steterit caput Helisei filii Saphat super eum hodie ³²Heliseus autem sedebat in domo sua et senes sedebant cum eo praemisit itaque virum et antequam veniret nuntius ille dixit ad senes numquid scitis quod miserit filius homicidae hic ut praecidatur caput meum videte ergo cum venerit nuntius cludite ostium et non sinatis eum introire ecce enim sonitus pedum domini eius post eum est ³³et adhuc illo loquente eis apparuit nuntius qui veniebat ad eum et ait ecce tantum malum a Domino est quid amplius expectabo a Domino

Chapter 7

¹dixit autem Heliseus audite verbum Domini haec dicit Dominus in tempore hoc cras modius similae uno statere erit et duo modii hordei statere uno in porta Samariae ²respondens unus de ducibus super cuius manum rex incumbebat homini Dei ait si Dominus fecerit etiam cataractas in caelo numquid poterit esse quod loqueris qui ait videbis oculis tuis et inde non comedes ³quattuor ergo viri erant leprosi iuxta introitum portae qui dixerunt ad invicem quid hic esse volumus donec moriamur ⁴sive ingredi voluerimus civitatem fame moriemur sive manserimus hic moriendum nobis est venite igitur et transfugiamus ad castra Syriae si pepercerint nobis vivemus si autem occidere voluerint nihilominus moriemur ⁵surrexerunt igitur vesperi ut venirent ad castra Syriae cumque venissent ad principium castrorum Syriae nullum ibidem reppererunt ⁶siquidem Dominus sonitum audiri fecerat in castris Syriae curruum et equorum et exercitus plurimi dixeruntque ad invicem ecce mercede conduxit adversum nos rex Israhel reges Hettheorum et Aegyptiorum et venerunt super nos ⁷surrexerunt ergo et fugerunt in tenebris et dereliquerunt tentoria sua et equos et asinos in castris fugeruntque animas tantum suas salvare cupientes ⁸igitur cum venissent leprosi illi ad principium castrorum ingressi sunt unum tabernaculum et comederunt et biberunt tuleruntque inde argentum et aurum et vestes et abierunt et absconderunt et rursum reversi sunt ad aliud tabernaculum et inde similiter auferentes absconderunt ⁹dixeruntque ad invicem non recte facimus haec enim dies boni nuntii est si tacuerimus et noluerimus nuntiare usque mane sceleris arguemur venite eamus et nuntiemus in aula regis ¹⁰cumque venissent ad portam civitatis narraverunt eis dicentes ivimus ad castra Syriae et nullum ibidem repperimus hominum nisi equos et asinos alligatos et fixa tentoria ¹¹ierunt ergo portarii et nuntiaverunt in palatio regis intrinsecus ¹²qui surrexit nocte et ait ad servos suos dico vobis quid fecerint nobis Syri sciunt quia fame laboramus et idcirco egressi sunt de castris et latitant in agris dicentes cum egressi fuerint de civitate capiemus eos viventes et tunc civitatem ingredi poterimus ¹³respondit autem unus servorum eius tollamus quinque equos qui remanserunt in urbe quia ipsi tantum sunt in universa multitudine Israhel alii enim consumpti sunt et mittentes explorare poterimus ¹⁴adduxerunt ergo duos equos misitque rex ad castra Syrorum dicens ite videte ¹⁵qui abierunt post eos usque ad Iordanem ecce autem omnis via plena erat vestibus et vasis quae proiecerant Syri cum turbarentur reversique nuntii indicaverunt regi ¹⁶et egressus populus diripuit castra Syriae factusque est modius similae statere uno et duo modii hordei statere uno iuxta verbum Domini ¹⁷porro rex ducem illum in cuius manu incubuerat constituit ad portam quem conculcavit turba in introitu et mortuus est iuxta quod locutus fuerat vir Dei quando descenderat rex ad eum ¹⁸factumque est secundum sermonem viri Dei quem dixerat regi quando ait duo modii hordei statere uno erunt et modius similae statere uno hoc eodem tempore cras in porta Samariae ¹⁹quando responderat dux ille viro Dei et dixerat etiam si Dominus fecerit cataractas in caelo numquid fieri poterit quod loqueris et dixit ei videbis oculis tuis et inde non comedes ²⁰evenit ergo ei sicut praedictum erat et conculcavit eum populus in porta et mortuus est

Chapter 8

¹Heliseus autem locutus est ad mulierem cuius vivere fecerat filium dicens surge vade tu et domus tua et peregrinare ubicumque reppereris vocavit enim Dominus famem et veniet super terram septem annis ²quae surrexit et fecit iuxta verbum hominis Dei et vadens cum domo sua peregrinata est in terra Philisthim diebus multis ³cumque finiti essent anni septem reversa est mulier de terra Philisthim et egressa est ut interpellaret regem pro domo sua et agris suis ⁴rex autem loquebatur cum Giezi puero viri Dei dicens narra mihi omnia magnalia quae fecit Heliseus ⁵cumque ille narraret regi quomodo mortuum suscitasset apparuit mulier cuius vivificaverat filium clamans ad regem pro domo sua et pro agris suis dixitque Giezi domine mi rex haec est mulier et hic filius eius quem suscitavit Heliseus ⁶et interrogavit rex mulierem quae narravit ei deditque ei rex eunuchum unum dicens restitue ei omnia quae sua sunt et universos reditus agrorum a die qua reliquit terram usque ad praesens ⁷venit quoque Heliseus Damascum et Benadad rex Syriae aegrotabat nuntiaveruntque ei dicentes venit vir Dei huc ⁸et ait rex ad Azahel tolle tecum munera et vade in occursum viri Dei et consule Dominum per eum dicens si evadere potero de infirmitate mea hac ⁹ivit igitur Azahel in occursum eius habens secum munera et omnia bona Damasci onera quadraginta camelorum cumque stetisset coram eo ait filius tuus Benadad rex Syriae misit me ad te dicens si sanari potero de infirmitate mea hac ¹⁰dixitque ei Heliseus vade dic ei sanaberis porro ostendit mihi Dominus quia morte morietur ¹¹stetitque cum eo et conturbatus est usque ad suffusionem vultus flevitque vir Dei ¹²cui Azahel ait quare dominus meus flet at ille respondit quia scio quae facturus sis filiis Israhel mala civitates eorum munitas igne succendes et iuvenes eorum interficies gladio et parvulos eorum elides et praegnantes divides ¹³dixitque Azahel quid enim sum servus tuus canis ut faciam rem istam magnam et ait Heliseus ostendit mihi Dominus te regem Syriae fore ¹⁴qui cum recessisset ab Heliseo venit ad dominum suum qui ait ei quid tibi dixit Heliseus at ille respondit dixit mihi recipiet sanitatem ¹⁵cumque venisset dies altera tulit sagulum et infudit aqua et expandit super faciem eius quo mortuo regnavit Azahel pro eo ¹⁶anno quinto Ioram filii Ahab regis Israhel et Iosaphat regis Iuda regnavit Ioram filius Iosaphat rex Iuda ¹⁷triginta duorum erat annorum cum regnare coepisset et octo annis regnavit in Hierusalem ¹⁸ambulavitque in viis regum Israhel sicut ambulaverat domus Ahab filia enim Ahab erat uxor eius et fecit quod malum est coram Domino ¹⁹noluit autem Dominus disperdere Iudam propter David servum suum sicut promiserat ei ut daret illi lucernam et filiis eius cunctis diebus ²⁰in diebus eius recessit Edom ne esset sub Iuda et constituit sibi regem ²¹venitque Ioram Seira et omnis currus cum eo et surrexit nocte percussitque Idumeos qui eum circumdederant et principes curruum populus autem fugit in tabernacula sua ²²recessit ergo Edom ne esset sub Iuda usque ad diem hanc tunc recessit et Lobna in tempore illo ²³reliqua autem sermonum Ioram et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ²⁴et dormivit Ioram cum patribus suis sepultusque est cum eis in civitate David et regnavit Ahazias filius eius pro eo ²⁵anno duodecimo Ioram filii Ahab regis Israhel regnavit Ahazias filius Ioram regis Iudae ²⁶viginti duorum annorum erat Ahazias cum regnare coepisset et uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Athalia filia Amri regis Israhel ²⁷et ambulavit in viis domus Ahab et fecit quod malum est coram Domino sicut domus Ahab gener enim domus Ahab fuit ²⁸abiit quoque cum Ioram filio Ahab ad proeliandum contra Azahel regem Syriae in Ramoth Galaad et vulneraverunt Syri Ioram ²⁹qui reversus est ut curaretur in Hiezrahel quia vulneraverant eum Syri in Rama proeliantem contra Azahel regem Syriae porro Ahazias filius Ioram rex Iuda descendit invisere Ioram filium Ahab in Hiezrahel quia aegrotabat

Chapter 9

¹Heliseus autem prophetes vocavit unum de filiis prophetarum et ait illi accinge lumbos tuos et tolle lenticulam olei hanc in manu tua et vade in Ramoth Galaad ²cumque veneris illuc videbis Hieu filium Iosaphat filii Namsi et ingressus suscitabis eum de medio fratrum suorum et introduces interius cubiculum ³tenensque lenticulam olei fundes super caput eius et dices haec dicit Dominus unxi te regem super Israhel aperiesque ostium et fugies et non ibi subsistes ⁴abiit ergo adulescens puer prophetae Ramoth Galaad ⁵et ingressus est ecce autem principes exercitus sedebant et ait verbum mihi ad te princeps dixitque Hieu ad quem ex omnibus nobis at ille dixit ad te o princeps ⁶et surrexit et ingressus est cubiculum at ille fudit oleum super caput eius et ait haec dicit Dominus Deus Israhel unxi te regem super populum Domini Israhel ⁷et percuties domum Ahab domini tui ut ulciscar sanguinem servorum meorum prophetarum et sanguinem omnium servorum Domini de manu Hiezabel ⁸perdamque omnem domum Ahab et interficiam de Ahab mingentem ad parietem et clausum et novissimum in Israhel ⁹et dabo domum Ahab sicut domum Hieroboam filii Nabath et sicut domum Baasa filii Ahia ¹⁰Hiezabel quoque comedent canes in agro Hiezrahel nec erit qui sepeliat eam aperuitque ostium et fugit ¹¹Hieu autem egressus est ad servos domini sui qui dixerunt ei rectene sunt omnia quid venit insanus iste ad te qui ait eis nostis hominem et quid locutus sit ¹²at illi responderunt falsum est sed magis narra nobis qui ait eis haec et haec locutus est mihi et ait haec dicit Dominus unxi te regem super Israhel ¹³festinaverunt itaque et unusquisque tollens pallium suum posuerunt sub pedibus eius in similitudinem tribunalis et cecinerunt tuba atque dixerunt regnavit Hieu ¹⁴coniuravit ergo Hieu filius Iosaphat filii Namsi contra Ioram porro Ioram obsederat Ramoth Galaad ipse et omnis Israhel contra Azahel regem Syriae ¹⁵et reversus fuerat ut curaretur in Hiezrahel propter vulnera quia percusserant eum Syri proeliantem contra Azahel regem Syriae dixitque Hieu si placet vobis nemo egrediatur profugus de civitate ne vadat et nuntiet in Hiezrahel ¹⁶et ascendit et profectus est in Hiezrahel Ioram enim aegrotabat ibi et Ahazia rex Iuda descenderat ad visitandum Ioram ¹⁷igitur speculator qui stabat super turrem Hiezrahel vidit globum Hieu venientis et ait video ego globum dixitque Ioram tolle currum et mitte in occursum eorum et dicat vadens rectene sunt omnia ¹⁸abiit igitur qui ascenderat currum in occursum eius et ait haec dicit rex pacata sunt omnia dixitque ei Hieu quid tibi et paci transi et sequere me nuntiavit quoque speculator dicens venit nuntius ad eos et non revertitur ¹⁹misit etiam currum equorum secundum venitque ad eos et ait haec dicit rex num pax est et ait Hieu quid tibi et paci transi et sequere me ²⁰nuntiavit autem speculator dicens venit usque ad eos et non revertitur est autem incessus quasi incessus Hieu filii Namsi praeceps enim graditur ²¹et ait Ioram iunge currum iunxeruntque currum eius et egressus est Ioram rex Israhel et Ahazias rex Iuda singuli in curribus suis egressique sunt in occursum Hieu et invenerunt eum in agro Naboth Hiezrahelitis ²²cumque vidisset Ioram Hieu dixit pax est Hieu at ille respondit quae pax adhuc fornicationes Hiezabel matris tuae et veneficia eius multa vigent ²³convertit autem Ioram manum suam et fugiens ait ad Ahaziam insidiae Ahazia ²⁴porro Hieu tetendit arcum manu et percussit Ioram inter scapulas et egressa est sagitta per cor eius statimque corruit in curru suo ²⁵dixitque Hieu ad Baddacer ducem tolle proice eum in agro Naboth Hiezrahelitae memini enim quando ego et tu sedentes in curru sequebamur Ahab patrem huius quod Dominus onus hoc levaverit super eum dicens ²⁶si non pro sanguine Naboth et pro sanguine filiorum eius quem vidi heri ait Dominus reddam tibi in agro isto dicit Dominus nunc igitur tolle proice eum in agro iuxta verbum Domini ²⁷Ahazias autem rex Iuda videns hoc fugit per viam domus horti persecutusque est eum Hieu et ait etiam hunc percutite in curru suo in ascensu Gaber qui est iuxta Ieblaam qui fugit in Mageddo et mortuus est ibi ²⁸et inposuerunt eum servi eius super currum suum et tulerunt Hierusalem sepelieruntque in sepulchro cum patribus suis in civitate David ²⁹anno undecimo Ioram filii Ahab rege Ahazia super Iudam ³⁰venit Hieu Hiezrahel porro Hiezabel introitu eius audito depinxit oculos suos stibio et ornavit caput suum et respexit per fenestram ³¹ingredientem Hieu per portam et ait numquid pax esse potest Zamri qui interfecit dominum suum ³²levavitque Hieu faciem suam ad fenestram et ait quae est ista et inclinaverunt se ad eum duo vel tres eunuchi ³³at ille dixit eis praecipitate eam deorsum et praecipitaverunt eam aspersusque est sanguine paries et equorum ungulae qui conculcaverunt eam ³⁴cumque ingressus esset et comederet bibissetque ait ite videte maledictam illam et sepelite eam quia filia regis est ³⁵cumque issent ut sepelirent eam non invenerunt nisi calvariam et pedes et summas manus ³⁶reversique nuntiaverunt ei et ait Hieu sermo Domini est quem locutus est per servum suum Heliam Thesbiten dicens in agro Hiezrahel comedent canes carnes Hiezabel ³⁷et erunt carnes Hiezabel sicut stercus super faciem terrae in agro Hiezrahel ita ut praetereuntes dicant haecine est illa Hiezabel

Chapter 10

¹erant autem Ahab septuaginta filii in Samaria scripsit ergo Hieu litteras et misit in Samariam ad optimates civitatis et ad maiores natu et ad nutricios Ahab dicens ²statim ut acceperitis litteras has qui habetis filios domini vestri et currus et equos et civitates firmas et arma ³eligite meliorem et eum qui vobis placuerit de filiis domini vestri et ponite eum super solium patris sui et pugnate pro domo domini vestri ⁴timuerunt illi vehementer et dixerunt ecce duo reges non potuerunt stare coram eo et quomodo nos valebimus resistere ⁵miserunt ergo praepositus domus et praefectus civitatis et maiores natu et nutricii ad Hieu dicentes servi tui sumus quaecumque iusseris faciemus nec constituemus regem quodcumque tibi placet fac ⁶rescripsit autem eis litteras secundo dicens si mei estis et oboeditis mihi tollite capita filiorum domini vestri et venite ad me hac eadem hora cras in Hiezrahel porro filii regis septuaginta viri apud optimates civitatis nutriebantur ⁷cumque venissent litterae ad eos tulerunt filios regis et occiderunt septuaginta viros et posuerunt capita eorum in cofinis et miserunt ad eum in Hiezrahel ⁸venit autem nuntius et indicavit ei dicens adtulerunt capita filiorum regis qui respondit ponite ea duos acervos iuxta introitum portae usque mane ⁹cumque diluxisset egressus est et stans dixit ad omnem populum iusti estis si ego coniuravi contra dominum meum et interfeci eum quis percussit omnes hos ¹⁰videte ergo nunc quoniam non cecidit de sermonibus Domini in terram quos locutus est Dominus super domum Ahab et Dominus fecit quod locutus est in manu servi sui Heliae ¹¹percussit igitur Hieu omnes qui reliqui erant de domo Ahab in Hiezrahel et universos optimates eius et notos et sacerdotes donec non remanerent ex eo reliquiae ¹²et surrexit et venit in Samariam cumque venisset ad Camaram pastorum in via ¹³invenit fratres Ahaziae regis Iuda dixitque ad eos quinam estis vos at illi responderunt fratres Ahaziae sumus et descendimus ad salutandos filios regis et filios reginae ¹⁴qui ait conprehendite eos vivos quos cum conprehendissent vivos iugulaverunt eos in cisterna iuxta Camaram quadraginta duos viros et non reliquit ex eis quemquam ¹⁵cumque abisset inde invenit Ionadab filium Rechab in occursum sibi et benedixit ei et ait ad eum numquid est cor tuum rectum sicut cor meum cum corde tuo et ait Ionadab est si est inquit da manum tuam qui dedit manum suam at ille levavit eum ad se in curru ¹⁶dixitque ad eum veni mecum et vide zelum meum pro Domino et inpositum currui suo ¹⁷duxit in Samariam et percussit omnes qui reliqui fuerant de Ahab in Samaria usque ad unum iuxta verbum Domini quod locutus est per Heliam ¹⁸congregavit ergo Hieu omnem populum et dixit ad eos Ahab coluit Baal parum ego autem colam eum amplius ¹⁹nunc igitur omnes prophetas Baal et universos servos eius et cunctos sacerdotes ipsius vocate ad me nullus sit qui non veniat sacrificium enim grande est mihi Baal quicumque defuerit non vivet porro Hieu faciebat hoc insidiose ut disperderet cultores Baal ²⁰dixit sanctificate diem sollemnem Baal vocavitque ²¹et misit in universos terminos Israhel et venerunt cuncti servi Baal non fuit residuus ne unus quidem qui non veniret et ingressi sunt templum Baal et repleta est domus Baal a summo usque ad summum ²²dixitque his qui erant super vestes proferte vestimenta universis servis Baal et protulerunt eis vestes ²³ingressusque Hieu et Ionadab filius Rechab templum Baal et ait cultoribus Baal perquirite et videte ne quis forte vobiscum sit de servis Domini sed ut sint soli servi Baal ²⁴ingressi sunt igitur ut facerent victimas et holocausta Hieu autem praeparaverat sibi foris octoginta viros et dixerat eis quicumque fugerit de hominibus his quos ego adduxero in manus vestras anima eius erit pro anima illius ²⁵factum est ergo cum conpletum esset holocaustum praecepit Hieu militibus et ducibus suis ingredimini et percutite eos nullus evadat percusseruntque eos ore gladii et proiecerunt milites et duces et ierunt in civitatem templi Baal ²⁶et protulerunt statuam de fano Baal et conbuserunt ²⁷et comminuerunt eam destruxerunt quoque aedem Baal et fecerunt pro ea latrinas usque ad diem hanc ²⁸delevit itaque Hieu Baal de Israhel ²⁹verumtamen a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecerat Israhel non recessit nec dereliquit vitulos aureos qui erant in Bethel et in Dan ³⁰dixit autem Dominus ad Hieu quia studiose fecisti quod rectum erat et placebat in oculis meis et omnia quae erant in corde meo fecisti contra domum Ahab filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum Israhel ³¹porro Hieu non custodivit ut ambularet in lege Domini Dei Israhel in toto corde suo non enim recessit a peccatis Hieroboam qui peccare fecerat Israhel ³²in diebus illis coepit Dominus taedere super Israhel percussitque eos Azahel in universis finibus Israhel ³³a Iordane contra orientalem plagam omnem terram Galaad et Gad et Ruben et Manasse ab Aroer quae est super torrentem Arnon et Galaad et Basan ³⁴reliqua autem verborum Hieu et universa quae fecit et fortitudo eius nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel ³⁵et dormivit Hieu cum patribus suis sepelieruntque eum in Samaria et regnavit Ioachaz filius eius pro eo ³⁶dies autem quos regnavit Hieu super Israhel viginti et octo anni sunt in Samaria

Chapter 11

¹Athalia vero mater Ahaziae videns mortuum filium suum surrexit et interfecit omne semen regium ²tollens autem Iosaba filia regis Ioram soror Ahaziae Ioas filium Ahaziae furata est eum de medio filiorum regis qui interficiebantur et nutricem eius de triclinio et abscondit eum a facie Athaliae ut non interficeretur ³eratque cum ea in domo Domini clam sex annis porro Athalia regnavit super terram ⁴anno autem septimo misit Ioiada et adsumens centuriones et milites introduxit ad se in templum Domini pepigitque cum eis foedus et adiurans eos in domo Domini ostendit eis filium regis ⁵et praecepit illis dicens iste sermo quem facere debetis ⁶tertia pars vestrum introeat sabbato et observet excubitum domus regis tertia autem pars sit ad portam Sir et tertia pars ad portam quae est post habitaculum scutariorum et custodietis excubitum domus Messa ⁷duae vero partes e vobis omnes egredientes sabbato custodiant excubias domus Domini circum regem ⁸et vallabitis eum habentes arma in manibus vestris si quis autem ingressus fuerit septum templi interficiatur eritisque cum rege introeunte et egrediente ⁹et fecerunt centuriones iuxta omnia quae praeceperat eis Ioiada sacerdos et adsumentes singuli viros suos qui ingrediebantur sabbatum cum his qui egrediebantur e sabbato venerunt ad Ioiada sacerdotem ¹⁰qui dedit eis hastas et arma regis David quae erant in domo Domini ¹¹et steterunt singuli habentes arma in manu sua a parte templi dextra usque ad partem sinistram altaris et aedis circum regem ¹²produxitque filium regis et posuit super eum diadema et testimonium feceruntque eum regem et unxerunt et plaudentes manu dixerunt vivat rex ¹³audivit Athalia vocem currentis populi et ingressa ad turbas in templum Domini ¹⁴vidit regem stantem super tribunal iuxta morem et cantores et tubas propter eum omnemque populum terrae laetantem et canentem tubis et scidit vestimenta sua clamavitque coniuratio coniuratio ¹⁵praecepit autem Ioiada centurionibus qui erant super exercitum et ait eis educite eam extra consepta templi et quicumque secutus eam fuerit feriatur gladio dixerat enim sacerdos non occidatur in templo Domini ¹⁶inposueruntque ei manus et inpegerunt eam per viam introitus equorum iuxta palatium et interfecta est ibi ¹⁷pepigit igitur Ioiada foedus inter Dominum et inter regem et inter populum ut esset populus Domini et inter regem et populum ¹⁸ingressusque est omnis populus terrae templum Baal et destruxerunt aras eius et imagines contriverunt valide Matthan quoque sacerdotem Baal occiderunt coram altari et posuit sacerdos custodias in domo Domini ¹⁹tulitque centuriones et Cherethi et Felethi legiones et omnem populum terrae deduxeruntque regem de domo Domini et venerunt per viam portae scutariorum in palatium et sedit super thronum regum ²⁰laetatusque est omnis populus terrae et civitas conquievit Athalia autem occisa est gladio in domo regis ²¹septemque annorum erat Ioas cum regnare coepisset

Chapter 12

¹anno septimo Hieu regnavit Ioas quadraginta annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Sebia de Bersabee ²fecitque Ioas rectum coram Domino cunctis diebus quibus docuit eum Ioiada sacerdos ³verumtamen excelsa non abstulit adhuc populus immolabat et adolebat in excelsis incensum ⁴dixitque Ioas ad sacerdotes omnem pecuniam sanctorum quae inlata fuerit in templum Domini a praetereuntibus quae offertur pro pretio animae et quam sponte et arbitrio cordis sui inferunt in templum Domini ⁵accipiant illam sacerdotes iuxta ordinem suum et instaurent sarta tecta domus si quid necessarium viderint instauratione ⁶igitur usque ad vicesimum tertium annum regis Ioas non instauraverunt sacerdotes sarta tecta templi ⁷vocavitque rex Ioas Ioiada pontificem et sacerdotes dicens eis quare sarta tecta non instaurastis templi nolite ergo amplius accipere pecuniam iuxta ordinem vestrum sed ad instaurationem templi reddite eam ⁸prohibitique sunt sacerdotes ultra accipere pecuniam a populo et instaurare sarta tecta domus ⁹et tulit Ioiada pontifex gazofilacium unum aperuitque foramen desuper et posuit illud iuxta altare ad dexteram ingredientium domum Domini mittebantque in eo sacerdotes qui custodiebant ostia omnem pecuniam quae deferebatur ad templum Domini ¹⁰cumque viderent nimiam pecuniam esse in gazofilacio ascendebat scriba regis et pontifex effundebantque et numerabant pecuniam quae inveniebatur in domo Domini ¹¹et dabant eam iuxta numerum atque mensuram in manu eorum qui praeerant cementariis domus Domini qui inpendebant eam in fabris lignorum et in cementariis his qui operabantur in domo Domini ¹²et sarta tecta faciebant et in his qui caedebant saxa et ut emerent ligna et lapides qui excidebantur ita ut impleretur instauratio domus Domini in universis quae indigebant expensa ad muniendam domum ¹³verumtamen non fiebant ex eadem pecunia hydriae templi Domini et fuscinulae et turibula et tubae omne vas aureum et argenteum de pecunia quae inferebatur in templum Domini ¹⁴his enim qui faciebant opus dabatur ut instauraretur templum Domini ¹⁵et non fiebat ratio his hominibus qui accipiebant pecuniam ut distribuerent eam artificibus sed in fide tractabant eam ¹⁶pecuniam vero pro delicto et pecuniam pro peccatis non inferebant in templum Domini quia sacerdotum erat ¹⁷tunc ascendit Azahel rex Syriae et pugnabat contra Geth cepitque eam et direxit faciem suam ut ascenderet in Hierusalem ¹⁸quam ob rem tulit Ioas rex Iuda omnia sanctificata quae consecraverant Iosaphat et Ioram et Ahazia patres eius reges Iuda et quae ipse obtulerat et universum argentum quod inveniri potuit in thesauris templi Domini et in palatio regis misitque Azaheli regi Syriae et recessit ab Hierusalem ¹⁹reliqua autem sermonum Ioas et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ²⁰surrexerunt autem servi eius et coniuraverunt inter se percusseruntque Ioas in domo Mello in descensu Sela ²¹Iozachar namque filius Semath et Iozabad filius Somer servi eius percusserunt eum et mortuus est et sepelierunt eum cum patribus suis in civitate David regnavitque Amasias filius eius pro eo

Chapter 13

¹anno vicesimo tertio Ioas filii Ahaziae regis Iudae regnavit Ioachaz filius Hieu super Israhel in Samaria decem et septem annis ²et fecit malum coram Domino secutusque est peccata Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel non declinavit ab eis ³iratusque est furor Domini contra Israhel et tradidit eos in manu Azahelis regis Syriae et in manu Benadad filii Azahel cunctis diebus ⁴deprecatus est autem Ioachaz faciem Domini et audivit eum Dominus vidit enim angustiam Israhel qua adtriverat eos rex Syriae ⁵et dedit Dominus Israheli salvatorem et liberatus est de manu Syriae habitaveruntque filii Israhel in tabernaculis suis sicut heri et nudius tertius ⁶verumtamen non recesserunt a peccatis domus Hieroboam qui peccare fecit Israhel in ipsis ambulaverunt siquidem et lucus permansit in Samaria ⁷et non sunt derelicti Ioachaz de populo nisi quinquaginta equites et decem currus et decem milia peditum interfecerat enim eos rex Syriae et redegerat quasi pulverem in tritura areae ⁸reliqua autem sermonum Ioachaz et universa quae fecit sed et fortitudo eius nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ⁹dormivitque Ioachaz cum patribus suis et sepelierunt eum in Samaria regnavitque Ioas filius eius pro eo ¹⁰anno tricesimo septimo Ioas regis Iuda regnavit Ioas filius Ioachaz super Israhel in Samaria sedecim annis ¹¹et fecit quod malum est in conspectu Domini non declinavit ab omnibus peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel in ipsis ambulavit ¹²reliqua autem sermonum Ioas et universa quae fecit sed et fortitudo eius quomodo pugnaverit contra Amasiam regem Iuda nonne haec scripta sunt in libro sermonum regum Israhel ¹³et dormivit Ioas cum patribus suis Hieroboam autem sedit super solium eius porro Ioas sepultus est in Samaria cum regibus Israhel ¹⁴Heliseus autem aegrotabat infirmitate qua et mortuus est descenditque ad eum Ioas rex Israhel et flebat coram eo dicebatque pater mi pater mi currus Israhel et auriga eius ¹⁵et ait illi Heliseus adfer arcum et sagittas cumque adtulisset ad eum arcum et sagittas ¹⁶dixit ad regem Israhel pone manum tuam super arcum et cum posuisset ille manum suam superposuit Heliseus manus suas manibus regis ¹⁷et ait aperi fenestram orientalem cumque aperuisset dixit Heliseus iace sagittam et iecit et ait Heliseus sagitta salutis Domini et sagitta salutis contra Syriam percutiesque Syriam in Afec donec consumas eam ¹⁸et ait tolle sagittas qui cum tulisset rursum dixit ei percute iaculo terram et cum percussisset tribus vicibus et stetisset ¹⁹iratus est contra eum vir Dei et ait si percussisses quinquies aut sexies sive septies percussisses Syriam usque ad consummationem nunc autem tribus vicibus percuties eam ²⁰mortuus est ergo Heliseus et sepelierunt eum latrunculi quoque de Moab venerunt in terra in ipso anno ²¹quidam autem sepelientes hominem viderunt latrunculos et proiecerunt cadaver in sepulchro Helisei quod ambulavit et tetigit ossa Helisei et revixit homo et stetit super pedes suos ²²igitur Azahel rex Syriae adflixit Israhel cunctis diebus Ioachaz ²³et misertus est Dominus eorum et reversus est ad eos propter pactum suum quod habebat cum Abraham Isaac et Iacob et noluit disperdere eos neque proicere penitus usque in praesens tempus ²⁴mortuus est autem Azahel rex Syriae et regnavit Benadad filius eius pro eo ²⁵porro Ioas filius Ioachaz tulit urbes de manu Benadad filii Azahel quas tulerat de manu Ioachaz patris sui iure proelii tribus vicibus percussit eum Ioas et reddidit civitates Israheli

Chapter 14

¹anno secundo Ioas filii Ioachaz regis Israhel regnavit Amasias filius Ioas regis Iuda ²viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset viginti autem et novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Ioaden de Hierusalem ³et fecit rectum coram Domino verumtamen non ut David pater eius iuxta omnia quae fecit Ioas pater suus fecit ⁴nisi hoc tantum quod excelsa non abstulit adhuc enim populus immolabat et adolebat in excelsis ⁵cumque obtinuisset regnum percussit servos suos qui interfecerant regem patrem suum ⁶filios autem eorum qui occiderant non occidit iuxta quod scriptum est in libro legis Mosi sicut praecepit Dominus dicens non morientur patres pro filiis neque filii morientur pro patribus sed unusquisque in peccato suo morietur ⁷ipse percussit Edom in valle Salinarum decem milia et adprehendit Petram in proelio vocavitque nomen eius Iecethel usque in praesentem diem ⁸tunc misit Amasias nuntios ad Ioas filium Ioachaz filii Hieu regis Israhel dicens veni et videamus nos ⁹remisitque Ioas rex Israhel ad Amasiam regem Iuda dicens carduus Libani misit ad cedrum quae est in Libano dicens da filiam tuam filio meo uxorem transieruntque bestiae saltus quae sunt in Libano et conculcaverunt carduum ¹⁰percutiens invaluisti super Edom et sublevavit te cor tuum contentus esto gloria et sede in domo tua quare provocas malum ut cadas tu et Iuda tecum ¹¹et non adquievit Amasias ascenditque Ioas rex Israhel et viderunt se ipse et Amasias rex Iuda in Bethsames oppido Iudae ¹²percussusque est Iuda coram Israhel et fugerunt unusquisque in tabernacula sua ¹³Amasiam vero regem Iuda filium Ioas filii Ahaziae cepit Ioas rex Israhel in Bethsames et adduxit eum in Hierusalem et interrupit murum Hierusalem a porta Ephraim usque ad portam Anguli quadringentis cubitis ¹⁴tulitque omne aurum et argentum et universa vasa quae inventa sunt in domo Domini et in thesauris regis et obsides et reversus est Samariam ¹⁵reliqua autem verborum Ioas quae fecit et fortitudo eius qua pugnavit contra Amasiam regem Iuda nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ¹⁶dormivitque Ioas cum patribus suis et sepultus est in Samaria cum regibus Israhel et regnavit Hieroboam filius eius pro eo ¹⁷vixit autem Amasias filius Ioas rex Iuda postquam mortuus est Ioas filius Ioachaz regis Israhel viginti quinque annis ¹⁸reliqua autem sermonum Amasiae nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda ¹⁹factaque est contra eum coniuratio in Hierusalem at ille fugit in Lachis miseruntque post eum in Lachis et interfecerunt eum ibi ²⁰et asportaverunt in equis sepultusque est in Hierusalem cum patribus suis in civitate David ²¹tulit autem universus populus Iudae Azariam annos natum sedecim et constituerunt eum regem pro patre eius Amasia ²²ipse aedificavit Ahilam et restituit eam Iudae postquam dormivit rex cum patribus suis ²³anno quintodecimo Amasiae filii Ioas regis Iuda regnavit Hieroboam filius Ioas regis Israhel in Samaria quadraginta et uno anno ²⁴et fecit quod malum est coram Domino non recessit ab omnibus peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel ²⁵ipse restituit terminos Israhel ab introitu Emath usque ad mare Solitudinis iuxta sermonem Domini Dei Israhel quem locutus est per servum suum Ionam filium Amathi prophetam qui erat de Geth quae est in Opher ²⁶vidit enim Dominus adflictionem Israhel amaram nimis et quod consumpti essent usque ad clausos carcere et extremos et non esset qui auxiliaretur Israhel ²⁷nec locutus est Dominus ut deleret nomen Israhel sub caelo sed salvavit eos in manu Hieroboam filii Ioas ²⁸reliqua autem sermonum Hieroboam et universa quae fecit et fortitudo eius qua proeliatus est et quomodo restituit Damascum et Emath Iudae in Israhel nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ²⁹dormivitque Hieroboam cum patribus suis regibus Israhel et regnavit Zaccharias filius eius pro eo

Chapter 15

¹anno vicesimo septimo Hieroboam regis Israhel regnavit Azarias filius Amasiae regis Iudae ²sedecim annorum erat cum regnare coepisset et quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Iecelia de Hierusalem ³fecitque quod erat placitum coram Domino iuxta omnia quae fecit Amasias pater eius ⁴verumtamen excelsa non est demolitus adhuc populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis ⁵percussit autem Dominus regem et fuit leprosus usque in diem mortis suae et habitabat in domo libera seorsum Ioatham vero filius regis gubernabat palatium et iudicabat populum terrae ⁶reliqua autem sermonum Azariae et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ⁷et dormivit Azarias cum patribus suis sepelieruntque eum cum maioribus suis in civitate David et regnavit Ioatham filius eius pro eo ⁸anno tricesimo octavo Azariae regis Iudae regnavit Zaccharias filius Hieroboam super Israhel in Samaria sex mensibus ⁹et fecit quod malum est coram Domino sicut fecerant patres eius non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel ¹⁰coniuravit autem contra eum Sellum filius Iabes percussitque eum palam et interfecit regnavitque pro eo ¹¹reliqua autem verborum Zacchariae nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ¹²ipse est sermo Domini quem locutus est ad Hieu dicens filii usque ad quartam generationem sedebunt de te super thronum Israhel factumque est ita ¹³Sellum filius Iabes regnavit tricesimo nono anno Azariae regis Iudae regnavit autem uno mense in Samaria ¹⁴et ascendit Manahem filius Gaddi de Thersa venitque Samariam et percussit Sellum filium Iabes in Samaria et interfecit eum regnavitque pro eo ¹⁵reliqua autem verborum Sellum et coniuratio eius per quam tetendit insidias nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ¹⁶tunc percussit Manahem Thapsam et omnes qui erant in ea et terminos eius de Thersa noluerant enim aperire ei et interfecit omnes praegnantes eius et scidit eas ¹⁷anno tricesimo nono Azariae regis Iuda regnavit Manahem filius Gaddi super Israhel decem annis in Samaria ¹⁸fecitque quod erat malum coram Domino non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel cunctis diebus eius ¹⁹veniebat Phul rex Assyriorum in terram et dabat Manahem Phul mille talenta argenti ut esset ei in auxilio et firmaret regnum eius ²⁰indixitque Manahem argentum super Israhel cunctis potentibus et divitibus ut daret regi Assyriorum quinquaginta siclos argenti per singulos reversusque est rex Assyriorum et non est moratus in terra ²¹reliqua autem sermonum Manahem et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ²²et dormivit Manahem cum patribus suis regnavitque Phaceia filius eius pro eo ²³anno quinquagesimo Azariae regis Iudae regnavit Phaceia filius Manahem super Israhel in Samaria biennio ²⁴et fecit quod erat malum coram Domino non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel ²⁵coniuravit autem adversum eum Phacee filius Romeliae dux eius et percussit eum in Samaria in turre domus regiae iuxta Argob et iuxta Ari et cum eo quinquaginta viros de filiis Galaaditarum et interfecit eum regnavitque pro eo ²⁶reliqua autem sermonum Phaceia et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ²⁷anno quinquagesimo secundo Azariae regis Iudae regnavit Phacee filius Romeliae super Israhel in Samaria viginti annis ²⁸et fecit quod malum erat coram Domino non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel ²⁹in diebus Phacee regis Israhel venit Theglathfalassar rex Assur et cepit Aiom et Abel domum Maacha et Ianoe et Cedes et Asor et Galaad et Galileam universam terram Nepthalim et transtulit eos in Assyrios ³⁰coniuravit autem et tetendit insidias Osee filius Hela contra Phacee filium Romeliae et percussit eum et interfecit regnavitque pro eo vicesimo anno Ioatham filii Oziae ³¹reliqua autem sermonum Phacee et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel ³²anno secundo Phacee filii Romeliae regis Israhel regnavit Ioatham filius Oziae regis Iuda ³³viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hierusa filia Sadoc ³⁴fecitque quod erat placitum coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ozias pater suus operatus est ³⁵verumtamen excelsa non abstulit adhuc populus immolabat et adolebat incensum in excelsis ipse aedificavit portam domus Domini sublimissimam ³⁶reliqua autem sermonum Ioatham et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ³⁷in diebus illis coepit Dominus mittere in Iudam Rasin regem Syriae et Phacee filium Romeliae ³⁸et dormivit Ioatham cum patribus suis sepultusque est cum eis in civitate David patris sui et regnavit Ahaz filius eius pro eo

Chapter 16

¹anno septimodecimo Phacee filii Romeliae regnavit Ahaz filius Ioatham regis Iuda ²viginti annorum erat Ahaz cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem non fecit quod erat placitum in conspectu Domini Dei sui sicut David pater eius ³sed ambulavit in via regum Israhel insuper et filium suum consecravit transferens per ignem secundum idola gentium quae dissipavit Dominus coram filiis Israhel ⁴immolabat quoque victimas et adolebat incensum in excelsis et in collibus et sub omni ligno frondoso ⁵tunc ascendit Rasin rex Syriae et Phacee filius Romeliae rex Israhel in Hierusalem ad proeliandum cumque obsiderent Ahaz non valuerunt superare eum ⁶in tempore illo restituit Rasin rex Syriae Ahilam Syriae et eiecit Iudaeos de Ahilam et Idumei venerunt in Ahilam et habitaverunt ibi usque in diem hanc ⁷misit autem Ahaz nuntios ad Theglathfalassar regem Assyriorum dicens servus tuus et filius tuus ego sum ascende et salvum me fac de manu regis Syriae et de manu regis Israhel qui consurrexerunt adversum me ⁸et cum collegisset argentum et aurum quod invenire potuit in domo Domini et in thesauris regis misit regi Assyriorum munera ⁹qui et adquievit voluntati eius ascendit enim rex Assyriorum in Damascum et vastavit eam et transtulit habitatores eius Cyrenen Rasin autem interfecit ¹⁰perrexitque rex Ahaz in occursum Theglathfalassar regis Assyriorum in Damascum cumque vidisset altare Damasci misit rex Ahaz ad Uriam sacerdotem exemplar eius et similitudinem iuxta omne opus eius ¹¹extruxitque Urias sacerdos altare iuxta omnia quae praeceperat rex Ahaz de Damasco ita fecit Urias sacerdos donec veniret rex Ahaz de Damasco ¹²cumque venisset rex de Damasco vidit altare et veneratus est illud ascenditque et immolavit holocausta et sacrificium suum ¹³et libavit libamina et fudit sanguinem pacificorum quae obtulerat super altare ¹⁴porro altare aeneum quod erat coram Domino transtulit de facie templi et de loco altaris et de loco templi Domini posuitque illud ex latere altaris ad aquilonem ¹⁵praecepit quoque rex Ahaz Uriae sacerdoti dicens super altare maius offer holocaustum matutinum et sacrificium vespertinum et holocaustum regis et sacrificium eius et holocaustum universi populi terrae et sacrificia eorum et libamina eorum et omnem sanguinem holocausti et universum sanguinem victimae super illud effundes altare vero aeneum erit paratum ad voluntatem meam ¹⁶fecit igitur Urias sacerdos iuxta omnia quae praeceperat rex Ahaz ¹⁷tulit autem rex Ahaz celatas bases et luterem qui erat desuper et mare deposuit de bubus aeneis qui sustentabant illud et posuit super pavimentum stratum lapide ¹⁸Musach quoque sabbati quod aedificaverat in templo et ingressum regis exterius convertit in templo Domini propter regem Assyriorum ¹⁹reliqua autem verborum Ahaz quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda ²⁰dormivitque Ahaz cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David et regnavit Ezechias filius eius pro eo

Chapter 17

¹anno duodecimo Ahaz regis Iuda regnavit Osee filius Hela in Samaria super Israhel novem annis ²fecitque malum coram Domino sed non sicut reges Israhel qui ante eum fuerant ³contra hunc ascendit Salmanassar rex Assyriorum et factus est ei Osee servus reddebatque illi tributa ⁴cumque deprehendisset rex Assyriorum Osee quod rebellare nitens misisset nuntios ad Sua regem Aegypti ne praestaret tributa regi Assyriorum sicut singulis annis solitus erat obsedit eum et vinctum misit in carcerem ⁵pervagatusque est omnem terram et ascendens Samariam obsedit eam tribus annis ⁶anno autem nono Osee cepit rex Assyriorum Samariam et transtulit Israhel in Assyrios posuitque eos in Ala et in Habor iuxta fluvium Gozan in civitatibus Medorum ⁷factum est enim cum peccassent filii Israhel Domino Deo suo qui eduxerat eos de terra Aegypti de manu Pharaonis regis Aegypti coluerunt deos alienos ⁸et ambulaverunt iuxta ritum gentium quas consumpserat Dominus in conspectu filiorum Israhel et regum Israhel quia similiter fecerant ⁹et operuerunt filii Israhel verbis non rectis Dominum Deum suum et aedificaverunt sibi excelsa in cunctis urbibus suis a turre custodum usque ad civitatem munitam ¹⁰feceruntque sibi statuas et lucos in omni colle sublimi et subter omne lignum nemorosum ¹¹et adolebant ibi incensum super aras in more gentium quas transtulerat Dominus a facie eorum feceruntque verba pessima inritantes Dominum ¹²et coluerunt inmunditias de quibus praecepit Dominus eis ne facerent verbum hoc ¹³et testificatus est Dominus in Israhel et in Iuda per manum omnium prophetarum et videntum dicens revertimini a viis vestris pessimis et custodite praecepta mea et caerimonias iuxta omnem legem quam praecepi patribus vestris et sicut misi ad vos in manu servorum meorum prophetarum ¹⁴qui non audierunt sed induraverunt cervicem suam iuxta cervicem patrum suorum qui noluerunt oboedire Domino Deo suo ¹⁵et abiecerunt legitima eius et pactum quod pepigit cum patribus eorum et testificationes quibus contestatus est eos secutique sunt vanitates et vane egerunt et secuti sunt gentes quae erant per circuitum eorum super quibus praeceperat Dominus eis ut non facerent sicut et illae faciebant ¹⁶et dereliquerunt omnia praecepta Domini Dei sui feceruntque sibi conflatiles duos vitulos et lucos et adoraverunt universam militiam caeli servieruntque Baal ¹⁷et consecrabant ei filios suos et filias suas per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis et tradiderunt se ut facerent malum coram Domino et inritarent eum ¹⁸iratusque est Dominus vehementer Israhel et abstulit eos de conspectu suo et non remansit nisi tribus Iuda tantummodo ¹⁹sed nec ipse Iuda custodivit mandata Domini Dei sui verum ambulavit in erroribus Israhel quos operatus fuerat ²⁰proiecitque Dominus omne semen Israhel et adflixit eos et tradidit in manu diripientium donec proiceret eos a facie sua ²¹ex eo iam tempore quo scissus est Israhel a domo David et constituerunt sibi regem Hieroboam filium Nabath separavit enim Hieroboam Israhel a Domino et peccare eos fecit peccatum magnum ²²et ambulaverunt filii Israhel in universis peccatis Hieroboam quae fecerat non recesserunt ab eis ²³usquequo auferret Dominus Israhel a facie sua sicut locutus fuerat in manu omnium servorum suorum prophetarum translatusque est Israhel de terra sua in Assyrios usque in diem hanc ²⁴adduxit autem rex Assyriorum de Babylone et de Chutha et de Haiath et de Emath et de Sepharvaim et conlocavit eos in civitatibus Samariae pro filiis Israhel qui possederunt Samariam et habitaverunt in urbibus eius ²⁵cumque ibi habitare coepissent non timebant Dominum et inmisit eis Dominus leones qui interficiebant eos ²⁶nuntiatumque est regi Assyriorum et dictum gentes quas transtulisti et habitare fecisti in civitatibus Samariae ignorant legitima Dei terrae et inmisit in eos Dominus leones et ecce interficiunt eos eo quod ignorent ritum Dei terrae ²⁷praecepit autem rex Assyriorum dicens ducite illuc unum de sacerdotibus quos inde captivos adduxistis et vadat et habitet cum eis et doceat eos legitima Dei terrae ²⁸igitur cum venisset unus de sacerdotibus his qui captivi ducti fuerant de Samaria habitavit in Bethel et docebat eos quomodo colerent Dominum ²⁹et unaquaeque gens fabricata est deum suum posueruntque eos in fanis excelsis quae fecerant Samaritae gens et gens in urbibus suis in quibus habitabant ³⁰viri enim babylonii fecerunt Socchothbenoth viri autem chutheni fecerunt Nergel et viri de Emath fecerunt Asima ³¹porro Evei fecerunt Nebaaz et Tharthac hii autem qui erant de Sepharvaim conburebant filios suos igni Adramelech et Anamelech diis Sepharvaim ³²et nihilominus colebant Dominum fecerunt autem sibi de novissimis sacerdotes excelsorum et ponebant eos in fanis sublimibus ³³et cum Dominum colerent diis quoque suis serviebant iuxta consuetudinem gentium de quibus translati fuerant Samariam ³⁴usque in praesentem diem morem sequuntur antiquum non timent Dominum neque custodiunt caerimonias eius et iudicia et legem et mandatum quod praeceperat Dominus filiis Iacob quem cognominavit Israhel ³⁵et percusserat cum eis pactum et mandaverat eis dicens nolite timere deos alienos et non adoretis eos neque colatis et non immoletis eis ³⁶sed Dominum Deum vestrum qui eduxit vos de terra Aegypti in fortitudine magna et in brachio extento ipsum timete illum adorate et ipsi immolate ³⁷caerimonias quoque et iudicia et legem et mandatum quod scripsit vobis custodite ut faciatis cunctis diebus et non timeatis deos alienos ³⁸et pactum quod percussi vobiscum nolite oblivisci nec colatis deos alienos ³⁹sed Dominum Deum vestrum timete et ipse eruet vos de manu omnium inimicorum vestrorum ⁴⁰illi vero non audierunt sed iuxta consuetudinem suam pristinam perpetrabant ⁴¹fuerunt igitur gentes istae timentes quidem Dominum sed nihilominus et idolis suis servientes nam et filii eorum et nepotes sicut fecerunt parentes sui ita faciunt usque in praesentem diem

Chapter 18

¹anno tertio Osee filii Hela regis Israhel regnavit Ezechias filius Ahaz regis Iuda ²viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et viginti et novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Abi filia Zacchariae ³fecitque quod erat bonum coram Domino iuxta omnia quae fecerat David pater suus ⁴ipse dissipavit excelsa et contrivit statuas et succidit lucos confregitque serpentem aeneum quem fecerat Moses siquidem usque ad illud tempus filii Israhel adolebant ei incensum vocavitque eum Naasthan ⁵in Domino Deo Israhel speravit itaque post eum non fuit similis ei de cunctis regibus Iuda sed neque in his qui ante eum fuerunt ⁶et adhesit Domino et non recessit a vestigiis eius fecitque mandata eius quae praeceperat Dominus Mosi ⁷unde et erat Dominus cum eo et in cunctis ad quae procedebat sapienter se agebat rebellavit quoque contra regem Assyriorum et non servivit ei ⁸ipse percussit Philistheos usque Gazam et omnes terminos eorum a turre custodum usque ad civitatem muratam ⁹anno quarto regis Ezechiae qui erat annus septimus Osee filii Hela regis Israhel ascendit Salmanassar rex Assyriorum Samariam et obpugnavit eam ¹⁰et cepit nam post annos tres anno sexto Ezechiae id est nono anno Osee regis Israhel capta est Samaria ¹¹et transtulit rex Assyriorum Israhel in Assyrios conlocavitque eos in Ala et in Habor fluviis Gozan in civitatibus Medorum ¹²quia non audierunt vocem Domini Dei sui sed praetergressi sunt pactum eius omnia quae praeceperat Moses servus Domini non audierunt neque fecerunt ¹³anno quartodecimo regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum ad universas civitates Iuda munitas et cepit eas ¹⁴tunc misit Ezechias rex Iuda nuntios ad regem Assyriorum Lachis dicens peccavi recede a me et omne quod inposueris mihi feram indixit itaque rex Assyriorum Ezechiae regi Iudae trecenta talenta argenti et triginta talenta auri ¹⁵deditque Ezechias omne argentum quod reppertum fuerat in domo Domini et in thesauris regis ¹⁶in tempore illo confregit Ezechias valvas templi Domini et lamminas auri quas ipse adfixerat et dedit eas regi Assyriorum ¹⁷misit autem rex Assyriorum Tharthan et Rabsaris et Rabsacen de Lachis ad regem Ezechiam cum manu valida Hierusalem qui cum ascendissent venerunt in Hierusalem et steterunt iuxta aquaeductum piscinae superioris quae est in via agri Fullonis ¹⁸vocaveruntque regem egressus est autem ad eos Eliachim filius Helciae praepositus domus et Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariis ¹⁹dixitque ad eos Rabsaces loquimini Ezechiae haec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua niteris ²⁰forsitan inisti consilium ut praepares te ad proelium in quo confidis ut audeas rebellare ²¹an speras in baculo harundineo atque confracto Aegypto super quem si incubuerit homo comminutus ingreditur manum eius et perforabit eam sic est Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in se ²²quod si dixeritis mihi in Domino Deo nostro habemus fiduciam nonne iste est cuius abstulit Ezechias excelsa et altaria et praecepit Iudae et Hierusalem ante altare hoc adorabitis in Hierusalem ²³nunc igitur transite ad dominum meum regem Assyriorum et dabo vobis duo milia equorum et videte an habere valeatis ascensores eorum ²⁴et quomodo potestis resistere ante unum satrapam de servis domini mei minimis an fiduciam habes in Aegypto propter currus et equites ²⁵numquid sine Domini voluntate ascendi ad locum istum ut demolirer eum Dominus dixit mihi ascende ad terram hanc et demolire eam ²⁶dixerunt autem Eliachim filius Helciae et Sobna et Ioahe Rabsaci precamur ut loquaris nobis servis tuis syriace siquidem intellegimus hanc linguam et non loquaris nobis iudaice audiente populo qui est super murum ²⁷responditque eis Rabsaces numquid ad dominum tuum et ad te misit me dominus meus ut loquerer sermones hos et non ad viros qui sedent super murum ut comedant stercora sua et bibant urinam suam vobiscum ²⁸stetit itaque Rabsaces et clamavit voce magna iudaice et ait audite verba regis magni regis Assyriorum ²⁹haec dicit rex non vos seducat Ezechias non enim poterit eruere vos de manu mea ³⁰neque fiduciam vobis tribuat super Domino dicens eruens liberabit nos Dominus et non tradetur civitas haec in manu regis Assyriorum ³¹nolite audire Ezechiam haec enim dicit rex Assyriorum facite mecum quod vobis est utile et egredimini ad me et comedet unusquisque de vinea sua et de ficu sua et bibetis aquas de cisternis vestris ³²donec veniam et transferam vos in terram quae similis terrae vestrae est in terram fructiferam et fertilem vini terram panis et vinearum terram olivarum et olei ac mellis et vivetis et non moriemini nolite audire Ezechiam qui vos decipit dicens Dominus liberabit nos ³³numquid liberaverunt dii gentium terram suam de manu regis Assyriorum ³⁴ubi est deus Emath et Arfad ubi est deus Sepharvaim Ana et Ava numquid liberaverunt Samariam de manu mea ³⁵quinam illi sunt in universis diis terrarum qui eruerunt regionem suam de manu mea ut possit eruere Dominus Hierusalem de manu mea ³⁶tacuit itaque populus et non respondit ei quicquam siquidem praeceptum regis acceperant ut non responderent ei ³⁷venitque Eliachim filius Helciae praepositus domus et Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariis ad Ezechiam scissis vestibus et nuntiaverunt ei verba Rabsacis

Chapter 19

¹quae cum audisset rex Ezechias scidit vestimenta sua et opertus est sacco ingressusque est domum Domini ²et misit Eliachim praepositum domus et Sobnam scribam et senes de sacerdotibus opertos saccis ad Esaiam prophetam filium Amos ³qui dixerunt haec dicit Ezechias dies tribulationis et increpationis et blasphemiae dies iste venerunt filii usque ad partum et vires non habet parturiens ⁴si forte audiat Dominus Deus tuus universa verba Rabsacis quem misit rex Assyriorum dominus suus ut exprobraret Deum viventem et argueret verbis quae audivit Dominus Deus tuus et fac orationem pro reliquiis quae reppertae sunt ⁵venerunt ergo servi regis Ezechiae ad Esaiam ⁶dixitque eis Esaias haec dicetis domino vestro haec dicit Dominus noli timere a facie sermonum quos audisti quibus blasphemaverunt pueri regis Assyriorum me ⁷ecce ego inmittam ei spiritum et audiet nuntium et revertetur in terram suam et deiciam eum gladio in terra sua ⁸reversus est igitur Rabsaces et invenit regem Assyriorum expugnantem Lobnam audierat enim quod recessisset de Lachis ⁹cumque audisset de Tharaca rege Aethiopiae dicentes ecce egressus est ut pugnet adversum te et iret contra eum misit nuntios ad Ezechiam dicens ¹⁰haec dicite Ezechiae regi Iudae non te seducat Deus tuus in quo habes fiduciam neque dicas non tradetur Hierusalem in manu regis Assyriorum ¹¹tu enim ipse audisti quae fecerint reges Assyriorum universis terris quomodo vastaverint eas num ergo solus poteris liberari ¹²numquid liberaverunt dii gentium singulos quos vastaverunt patres mei Gozan videlicet et Aran et Reseph et filios Eden qui erant in Thelassar ¹³ubi est rex Emath et rex Arfad et rex civitatis Sepharvaim Ana et Ava ¹⁴itaque cum accepisset Ezechias litteras de manu nuntiorum et legisset eas ascendit in domum Domini et expandit eas coram Domino ¹⁵et oravit in conspectu eius dicens Domine Deus Israhel qui sedes super cherubin tu es Deus solus regum omnium terrae tu fecisti caelum et terram ¹⁶inclina aurem tuam et audi aperi Domine oculos tuos et vide et audi omnia verba Sennacherib qui misit ut exprobraret nobis Deum viventem ¹⁷vere Domine dissipaverunt reges Assyriorum gentes et terras omnium ¹⁸et miserunt deos eorum in ignem non enim erant dii sed opera manuum hominum e ligno et lapide et perdiderunt eos ¹⁹nunc igitur Domine Deus noster salvos nos fac de manu eius ut sciant omnia regna terrae quia tu es Dominus Deus solus ²⁰misit autem Esaias filius Amos ad Ezechiam dicens haec dicit Dominus Deus Israhel quae deprecatus es me super Sennacherib rege Assyriorum audivi ²¹iste est sermo quem locutus est Dominus de eo sprevit te et subsannavit virgo filia Sion post tergum tuum caput movit filia Hierusalem ²²cui exprobrasti et quem blasphemasti contra quem exaltasti vocem et elevasti in excelsum oculos tuos contra Sanctum Israhel ²³per manum servorum tuorum exprobrasti Domino et dixisti in multitudine curruum meorum ascendi excelsa montium in summitate Libani et succidi sublimes cedros eius electas abietes eius et ingressus sum usque ad terminos eius saltum Carmeli eius ²⁴ego succidi et bibi aquas alienas et siccavi vestigiis pedum meorum omnes aquas clausas ²⁵numquid non audisti quid ab initio fecerim ex diebus antiquis plasmavi illud et nunc adduxi eruntque in ruinam collium pugnantium civitates munitae ²⁶et qui sedent in eis humiles manu contremuerunt et confusi sunt facti sunt quasi faenum agri et virens herba tectorum quae arefacta est antequam veniret ad maturitatem ²⁷habitaculum tuum et egressum tuum et viam tuam ego praescivi et furorem tuum contra me ²⁸insanisti in me et superbia tua ascendit in aures meas ponam itaque circulum in naribus tuis et camum in labris tuis et reducam te in viam per quam venisti ²⁹tibi autem Ezechia hoc erit signum comede hoc anno quod reppereris in secundo autem anno quae sponte nascuntur porro in anno tertio seminate et metite plantate vineas et comedite fructum earum ³⁰et quodcumque reliquum fuerit de domo Iuda mittet radicem deorsum et faciet fructum sursum ³¹de Hierusalem quippe egredientur reliquiae et quod salvetur de monte Sion zelus Domini exercituum faciet hoc ³²quam ob rem haec dicit Dominus de rege Assyriorum non ingredietur urbem hanc nec mittet in eam sagittam nec occupabit eam clypeus nec circumdabit eam munitio ³³per viam qua venit revertetur et civitatem hanc non ingredietur dicit Dominus ³⁴protegamque urbem hanc et salvabo eam propter me et propter David servum meum ³⁵factum est igitur in nocte illa venit angelus Domini et percussit castra Assyriorum centum octoginta quinque milia cumque diluculo surrexisset vidit omnia corpora mortuorum et recedens abiit ³⁶et reversus est Sennacherib rex Assyriorum et mansit in Nineve ³⁷cumque adoraret in templo Neserach deum suum Adramelech et Sarasar filii eius percusserunt eum gladio fugeruntque in terram Armeniorum et regnavit Eseraddon filius eius pro eo

Chapter 20

¹in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem et venit ad eum Esaias filius Amos prophetes dixitque ei haec dicit Dominus Deus praecipe domui tuae morieris enim et non vives ²qui convertit faciem suam ad parietem et oravit Dominum dicens ³obsecro Domine memento quomodo ambulaverim coram te in veritate et in corde perfecto et quod placitum est coram te fecerim flevit itaque Ezechias fletu magno ⁴et antequam egrederetur Esaias mediam partem atrii factus est sermo Domini ad eum dicens ⁵revertere et dic Ezechiae duci populi mei haec dicit Dominus Deus David patris tui audivi orationem tuam vidi lacrimam tuam et ecce sanavi te die tertio ascendes templum Domini ⁶et addam diebus tuis quindecim annos sed et de manu regis Assyriorum liberabo te et civitatem hanc et protegam urbem istam propter me et propter David servum meum ⁷dixitque Esaias adferte massam ficorum quam cum adtulissent et posuissent super ulcus eius curatus est ⁸dixerat autem Ezechias ad Esaiam quod erit signum quia Dominus me sanabit et quia ascensurus sum die tertio templum Domini ⁹cui ait Esaias hoc erit signum a Domino quod facturus sit Dominus sermonem quem locutus est vis ut accedat umbra decem lineis an ut revertatur totidem gradibus ¹⁰et ait Ezechias facile est umbram crescere decem lineis nec hoc volo ut fiat sed ut revertatur retrorsum decem gradibus ¹¹invocavit itaque Esaias propheta Dominum et reduxit umbram per lineas quibus iam descenderat in horologio Ahaz retrorsum decem gradibus ¹²in tempore illo misit Berodach Baladan filius Baladan rex Babyloniorum litteras et munera ad Ezechiam audierat enim quod aegrotasset Ezechias ¹³laetatus est autem in adventum eorum Ezechias et ostendit eis domum aromatum et aurum et argentum et pigmenta varia unguenta quoque et domum vasorum suorum et omnia quae habere potuerat in thesauris suis non fuit quod non monstraret eis Ezechias in domo sua et in omni potestate sua ¹⁴venit autem Esaias propheta ad regem Ezechiam dixitque ei quid dixerunt viri isti aut unde venerunt ad te cui ait Ezechias de terra longinqua venerunt de Babylone ¹⁵at ille respondit quid viderunt in domo tua ait Ezechias omnia quae sunt in domo mea viderunt nihil est quod non monstraverim eis in thesauris meis ¹⁶dixit itaque Esaias Ezechiae audi sermonem Domini ¹⁷ecce dies venient et auferentur omnia quae sunt in domo tua et quae condiderunt patres tui usque in diem hanc in Babylone non remanebit quicquam ait Dominus ¹⁸sed et de filiis tuis qui egredientur ex te quos generabis tollentur et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis ¹⁹dixit Ezechias ad Esaiam bonus sermo Domini quem locutus est sit pax et veritas in diebus meis ²⁰reliqua autem sermonum Ezechiae et omnis fortitudo eius et quomodo fecerit piscinam et aquaeductum et introduxerit aquas in civitatem nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda ²¹dormivitque Ezechias cum patribus suis et regnavit Manasses filius eius pro eo

Chapter 21

¹duodecim annorum erat Manasses cum regnare coepisset et quinquaginta quinque annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Aphsiba ²fecitque malum in conspectu Domini iuxta idola gentium quas delevit Dominus a facie filiorum Israhel ³conversusque est et aedificavit excelsa quae dissipaverat Ezechias pater eius et erexit aras Baal et fecit lucos sicut fecerat Ahab rex Israhel et adoravit omnem militiam caeli et coluit eam ⁴extruxitque aras in domo Domini de qua dixit Dominus in Hierusalem ponam nomen meum ⁵et extruxit altaria universae militiae caeli in duobus atriis templi Domini ⁶et transduxit filium suum per ignem et ariolatus est et observavit auguria et fecit pythones et aruspices multiplicavit ut faceret malum coram Domino et inritaret eum ⁷posuit quoque idolum luci quem fecerat in templo Domini super quo locutus est Dominus ad David et ad Salomonem filium eius in templo hoc et in Hierusalem quam elegi de cunctis tribubus Israhel ponam nomen meum in sempiternum ⁸et ultra non faciam commoveri pedem Israhel de terra quam dedi patribus eorum sic tamen si custodierint opere omnia quae praecepi eis et universam legem quam mandavit eis servus meus Moses ⁹illi vero non audierunt sed seducti sunt a Manasse ut facerent malum super gentes quas contrivit Dominus a facie filiorum Israhel ¹⁰locutusque est Dominus in manu servorum suorum prophetarum dicens ¹¹quia fecit Manasses rex Iuda abominationes istas pessimas super omnia quae fecerunt Amorrei ante eum et peccare fecit etiam Iudam in inmunditiis suis ¹²propterea haec dicit Dominus Deus Israhel ecce ego inducam mala super Hierusalem et Iudam ut quicumque audierit tinniant ambae aures eius ¹³et extendam super Hierusalem funiculum Samariae et pondus domus Ahab et delebo Hierusalem sicut deleri solent tabulae delens vertam et ducam crebrius stilum super faciem eius ¹⁴dimittam vero reliquias hereditatis meae et tradam eas in manu inimicorum eius eruntque in vastitate et rapina cunctis adversariis suis ¹⁵eo quod fecerint malum coram me et perseveraverint inritantes me ex die qua egressi sunt patres eorum ex Aegypto usque ad diem hanc ¹⁶insuper et sanguinem innoxium fudit Manasses multum nimis donec impleret Hierusalem usque ad os absque peccatis suis quibus peccare fecit Iudam ut faceret malum coram Domino ¹⁷reliqua autem sermonum Manasse et universa quae fecit et peccatum eius quod peccavit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda ¹⁸dormivitque Manasses cum patribus suis et sepultus est in horto domus suae in horto Aza et regnavit Amon filius eius pro eo ¹⁹viginti et duo annorum erat Amon cum regnare coepisset duobusque annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Mesallemeth filia Arus de Iethba ²⁰fecitque malum in conspectu Domini sicut fecerat Manasses pater eius ²¹et ambulavit in omni via per quam ambulaverat pater eius servivitque inmunditiis quibus servierat pater suus et adoravit eas ²²et dereliquit Dominum Deum patrum suorum et non ambulavit in via Domini ²³tetenderuntque ei insidias servi sui et interfecerunt regem in domo sua ²⁴percussit autem populus terrae omnes qui coniuraverant contra regem Amon et constituerunt sibi regem Iosiam filium eius pro eo ²⁵reliqua autem sermonum Amon quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda ²⁶sepelieruntque eum in sepulchro suo in horto Aza et regnavit Iosias filius eius pro eo

Chapter 22

¹octo annorum erat Iosias cum regnare coepisset et triginta uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Idida filia Phadaia de Besecath ²fecitque quod placitum erat coram Domino et ambulavit per omnes vias David patris sui non declinavit ad dextram sive ad sinistram ³anno autem octavodecimo regis Iosiae misit rex Saphan filium Aslia filii Mesullam scribam templi Domini dicens ei ⁴vade ad Helciam sacerdotem magnum ut confletur pecunia quae inlata est in templum Domini quam collegerunt ianitores a populo ⁵deturque fabris per praepositos in domo Domini qui et distribuent eam his qui operantur in templo Domini ad instauranda sarta tecta templi ⁶tignariis videlicet et cementariis et his qui interrupta conponunt et ut emantur ligna et lapides de lapidicinis ad instaurandum templum ⁷verumtamen non supputetur eis argentum quod accipiunt sed in potestate habeant et in fide ⁸dixit autem Helcias pontifex ad Saphan scribam librum legis repperi in domo Domini deditque Helcias volumen Saphan qui et legit illud ⁹venit quoque Saphan scriba ad regem et renuntiavit ei quod praeceperat et ait conflaverunt servi tui pecuniam quae repperta est in domo Domini et dederunt ut distribueretur fabris a praefectis operum templi Domini ¹⁰narravitque Saphan scriba regi dicens librum dedit mihi Helcias sacerdos quem cum legisset Saphan coram rege ¹¹et audisset rex verba libri legis Domini scidit vestimenta sua ¹²et praecepit Helciae sacerdoti et Ahicham filio Saphan et Achobor filio Micha et Saphan scribae et Asaiae servo regis dicens ¹³ite et consulite Dominum super me et super populo et super omni Iuda de verbis voluminis istius quod inventum est magna enim ira Domini succensa est contra nos quia non audierunt patres nostri verba libri huius ut facerent omne quod scriptum est nobis ¹⁴ierunt itaque Helcias sacerdos et Ahicham et Achobor et Saphan et Asaia ad Oldam propheten uxorem Sellum filii Thecue filii Araas custodis vestium quae habitabat in Hierusalem in secunda locutique sunt ad eam ¹⁵et illa respondit eis haec dicit Dominus Deus Israhel dicite viro qui misit vos ad me ¹⁶haec dicit Dominus ecce ego adducam mala super locum hunc et super habitatores eius omnia verba legis quae legit rex Iuda ¹⁷quia dereliquerunt me et sacrificaverunt diis alienis inritantes me in cunctis operibus manuum suarum et succendetur indignatio mea in loco hoc et non extinguetur ¹⁸regi autem Iuda qui misit vos ut consuleretis Dominum sic dicetis haec dicit Dominus Deus Israhel pro eo quod audisti verba voluminis ¹⁹et perterritum est cor tuum et humiliatus es coram Domino auditis sermonibus contra locum istum et habitatores eius quo videlicet fierent in stuporem et in maledictum et scidisti vestimenta tua et flevisti coram me et ego audivi ait Dominus ²⁰idcirco colligam te ad patres tuos et colligeris ad sepulchrum tuum in pace ut non videant oculi tui omnia mala quae inducturus sum super locum istum

Chapter 23

¹et renuntiaverunt regi quod dixerat qui misit et congregati sunt ad eum omnes senes Iuda et Hierusalem ²ascenditque rex templum Domini et omnes viri Iuda universique qui habitant in Hierusalem cum eo sacerdotes et prophetae et omnis populus a parvo usque ad magnum legitque cunctis audientibus omnia verba libri foederis qui inventus est in domo Domini ³stetitque rex super gradum et percussit foedus coram Domino ut ambularent post Dominum et custodirent praecepta eius et testimonia et caerimonias in omni corde et in tota anima et suscitarent verba foederis huius quae scripta erant in libro illo adquievitque populus pacto ⁴et praecepit rex Helciae pontifici et sacerdotibus secundi ordinis et ianitoribus ut proicerent de templo Domini omnia vasa quae facta fuerant Baal et in luco et universae militiae caeli et conbusit ea foris Hierusalem in convalle Cedron et tulit pulverem eorum in Bethel ⁵et delevit aruspices quos posuerant reges Iuda ad sacrificandum in excelsis per civitates Iuda et in circuitu Hierusalem et eos qui adolebant incensum Baal et soli et lunae et duodecim signis et omni militiae caeli ⁶et efferri fecit lucum de domo Domini foras Hierusalem in convalle Cedron et conbusit eum ibi et redegit in pulverem et proiecit super sepulchrum vulgi ⁷destruxit quoque aediculas effeminatorum quae erant in domo Domini pro quibus mulieres texebant quasi domunculas luci ⁸congregavitque omnes sacerdotes de civitatibus Iuda et contaminavit excelsa ubi sacrificabant sacerdotes de Gabaa usque Bersabee et destruxit aras portarum in introitu ostii Iosue principis civitatis quod erat ad sinistram portae civitatis ⁹verumtamen non ascendebant sacerdotes excelsorum ad altare Domini in Hierusalem sed tantum comedebant azyma in medio fratrum suorum ¹⁰contaminavit quoque Thafeth quod est in convalle filii Ennom ut nemo consecraret filium suum aut filiam per ignem Moloch ¹¹abstulit quoque equos quos dederant reges Iudae soli in introitu templi Domini iuxta exedram Nathanmelech eunuchi qui erat in Farurim currus autem solis conbusit igni ¹²altaria quoque quae erant super tecta cenaculi Ahaz quae fecerant reges Iuda et altaria quae fecerat Manasses in duobus atriis templi Domini destruxit rex et cucurrit inde et dispersit cinerem eorum in torrentem Cedron ¹³excelsa quoque quae erant in Hierusalem ad dexteram partem montis Offensionis quae aedificaverat Salomon rex Israhel Astharoth idolo Sidoniorum et Chamos offensioni Moab et Melchom abominationi filiorum Ammon polluit rex ¹⁴et contrivit statuas et succidit lucos replevitque loca eorum ossibus mortuorum ¹⁵insuper et altare quod erat in Bethel excelsum quod fecerat Hieroboam filius Nabath qui peccare fecit Israhel et altare illud et excelsum destruxit atque conbusit et comminuit in pulverem succenditque etiam lucum ¹⁶et conversus Iosias vidit ibi sepulchra quae erant in monte misitque et tulit ossa de sepulchris et conbusit ea super altare et polluit illud iuxta verbum Domini quod locutus est vir Dei qui praedixerat verba haec ¹⁷et ait quis est titulus ille quem video responderuntque ei cives illius urbis sepulchrum est hominis Dei qui venit de Iuda et praedixit verba haec quae fecisti super altare Bethel ¹⁸et ait dimittite eum nemo commoveat ossa eius et intacta manserunt ossa illius cum ossibus prophetae qui venerat de Samaria ¹⁹insuper et omnia fana excelsorum quae erant in civitatibus Samariae quae fecerant reges Israhel ad inritandum Dominum abstulit Iosias et fecit eis secundum omnia opera quae fecerat in Bethel ²⁰et occidit universos sacerdotes excelsorum qui erant ibi super altaria et conbusit ossa humana super ea reversusque est Hierusalem ²¹et praecepit omni populo dicens facite phase Domino Deo vestro secundum quod scriptum est in libro foederis huius ²²nec enim factum est phase tale a diebus iudicum qui iudicaverunt Israhel et omnium dierum regum Israhel et regum Iuda ²³sicut in octavodecimo anno regis Iosiae factum est phase istud Domino in Hierusalem ²⁴sed et pythones et ariolos et figuras idolorum et inmunditias abominationesque quae fuerant in terra Iuda et in Hierusalem abstulit Iosias ut statueret verba legis quae scripta sunt in libro quem invenit Helcias sacerdos in templo Domini ²⁵similis illi non fuit ante eum rex qui reverteretur ad Dominum in omni corde suo et in tota anima sua et in universa virtute sua iuxta omnem legem Mosi neque post eum surrexit similis illi ²⁶verumtamen non est aversus Dominus ab ira furoris sui magni quo iratus est furor eius contra Iudam propter inritationes quibus provocaverat eum Manasses ²⁷dixit itaque Dominus etiam Iudam auferam a facie mea sicut abstuli Israhel et proiciam civitatem hanc quam elegi Hierusalem et domum de qua dixi erit nomen meum ibi ²⁸reliqua autem verba Iosiae et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ²⁹in diebus eius ascendit Pharao Necho rex Aegypti contra regem Assyriorum ad flumen Eufraten et abiit Iosias rex in occursum eius et occisus est in Mageddo cum vidisset eum ³⁰et portaverunt eum servi sui mortuum de Mageddo et pertulerunt in Hierusalem et sepelierunt eum in sepulchro suo tulitque populus terrae Ioahaz filium Iosiae et unxerunt eum et constituerunt eum regem pro patre suo ³¹viginti trium annorum erat Ioahaz cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem nomen matris eius Amithal filia Hieremiae de Lobna ³²et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerant patres eius ³³vinxitque eum Pharao Necho in Rebla quae est in terra Emath ne regnaret in Hierusalem et inposuit multam terrae centum talentis argenti et talento auri ³⁴regemque constituit Pharao Necho Eliachim filium Iosiae pro Iosia patre eius vertitque nomen eius Ioiachim porro Ioahaz tulit et duxit in Aegyptum ³⁵argentum autem et aurum dedit Ioiachim Pharaoni cum indixisset terrae per singulos ut conferretur iuxta praeceptum Pharaonis et unumquemque secundum vires suas exegit tam argentum quam aurum de populo terrae ut daret Pharaoni Necho ³⁶viginti quinque annorum erat Ioiachim cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Zebida filia Phadaia de Ruma ³⁷et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerant patres eius

Chapter 24

¹in diebus eius ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis et factus est ei Ioiachim servus tribus annis et rursum rebellavit contra eum ²inmisitque ei Dominus latrunculos Chaldeorum et latrunculos Syriae latrunculos Moab et latrunculos filiorum Ammon et inmisit eos in Iudam ut disperderent eum iuxta verbum Domini quod locutus erat per servos suos prophetas ³factum est autem hoc per verbum Domini contra Iudam ut auferret eum coram se propter peccata Manasse universa quae fecit ⁴et propter sanguinem innoxium quem effudit et implevit Hierusalem cruore innocentium et ob hanc rem noluit Dominus propitiari ⁵reliqua autem sermonum Ioiachim et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda et dormivit Ioiachim cum patribus suis ⁶regnavitque Ioiachin filius eius pro eo ⁷et ultra non addidit rex Aegypti ut egrederetur de terra sua tulerat enim rex Babylonis a rivo Aegypti usque ad fluvium Eufraten omnia quae fuerant regis Aegypti ⁸decem et octo annorum erat Ioiachin cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem nomen matris eius Naestha filia Helnathan de Hierusalem ⁹et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerat pater eius ¹⁰in tempore illo ascenderunt servi Nabuchodonosor regis Babylonis in Hierusalem et circumdata est urbs munitionibus ¹¹venitque Nabuchodonosor rex Babylonis ad civitatem cum servi eius obpugnarent eam ¹²egressusque est Ioiachin rex Iuda ad regem Babylonis ipse et mater eius et servi eius et principes eius et eunuchi eius et suscepit eum rex Babylonis anno octavo regni sui ¹³et protulit inde omnes thesauros domus Domini et thesauros domus regiae et concidit universa vasa aurea quae fecerat Salomon rex Israhel in templo Domini iuxta verbum Domini ¹⁴et transtulit omnem Hierusalem et universos principes et omnes fortes exercitus decem milia in captivitatem et omnem artificem et clusorem nihilque relictum est exceptis pauperibus populi terrae ¹⁵transtulit quoque Ioiachin in Babylonem et matrem regis et uxores regis et eunuchos eius et iudices terrae duxit in captivitatem de Hierusalem in Babylonem ¹⁶et omnes viros robustos septem milia et artifices et clusores mille omnes viros fortes et bellatores duxitque eos rex Babylonis captivos in Babylonem ¹⁷et constituit Matthaniam patruum eius pro eo inposuitque nomen ei Sedeciam ¹⁸vicesimum et primum annum aetatis habebat Sedecias cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius erat Amithal filia Hieremiae de Lobna ¹⁹et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ioiachim ²⁰irascebatur enim Dominus contra Hierusalem et contra Iudam donec proiceret eos a facie sua recessitque Sedecias a rege Babylonis

Chapter 25

¹factum est autem anno nono regni eius mense decimo decima die mensis venit Nabuchodonosor rex Babylonis ipse et omnis exercitus eius in Hierusalem et circumdederunt eam et extruxerunt in circuitu eius munitiones ²et clausa est civitas atque vallata usque ad undecimum annum regis Sedeciae ³nona die mensis praevaluitque fames in civitate nec erat panis populo terrae ⁴et interrupta est civitas et omnes viri bellatores nocte fugerunt per viam portae quae est inter duplicem murum ad hortum regis porro Chaldei obsidebant in circuitu civitatem fugit itaque per viam quae ducit ad campestria solitudinis ⁵et persecutus est exercitus Chaldeorum regem conprehenditque eum in planitie Hiericho et omnes bellatores qui erant cum eo dispersi sunt et reliquerunt eum ⁶adprehensum ergo regem duxerunt ad regem Babylonis in Reblatha qui locutus est cum eo iudicium ⁷filios autem Sedeciae occidit coram eo et oculos eius effodit vinxitque eum catenis et adduxit in Babylonem ⁸mense quinto septima die mensis ipse est annus nonusdecimus regis Babylonis venit Nabuzardan princeps exercitus servus regis Babylonis Hierusalem ⁹et succendit domum Domini et domum regis et domos Hierusalem omnemque domum conbusit igni ¹⁰et muros Hierusalem in circuitu destruxit omnis exercitus Chaldeorum qui erat cum principe militum ¹¹reliquam autem populi partem qui remanserat in civitate et perfugas qui transfugerant ad regem Babylonis et reliquum vulgus transtulit Nabuzardan princeps militiae ¹²et de pauperibus terrae reliquit vinitores et agricolas ¹³columnas autem aereas quae erant in templo Domini et bases et mare aereum quod erat in domo Domini confregerunt Chaldei et transtulerunt aes omnium in Babylonem ¹⁴ollas quoque aereas et trullas et tridentes et scyphos et omnia vasa aerea in quibus ministrabant tulerunt ¹⁵necnon turibula et fialas quae aurea aurea et quae argentea argentea tulit princeps militiae ¹⁶id est columnas duas mare unum et bases quas fecerat Salomon in templo Domini non erat pondus aeris omnium vasorum ¹⁷decem et octo cubitos altitudinis habebat columna una et capitellum aereum super se altitudinis trium cubitorum et reticulum et malogranata super capitellum columnae omnia aerea similem et columna secunda habebat ornatum ¹⁸tulit quoque princeps militiae Seraian sacerdotem primum et Sophoniam sacerdotem secundum et tres ianitores ¹⁹et de civitate eunuchum unum qui erat praefectus super viros bellatores et quinque viros de his qui steterant coram rege quos repperit in civitate et Sopher principem exercitus qui probabat tirones de populo terrae et sex viros e vulgo qui inventi fuerant in civitate ²⁰quos tollens Nabuzardan princeps militum duxit ad regem Babylonis in Reblatha ²¹percussitque eos rex Babylonis et interfecit in Reblatha in terra Emath et translatus est Iuda de terra sua ²²populo autem qui relictus erat in terra Iuda quem dimiserat Nabuchodonosor rex Babylonis praefecit Godoliam filium Ahicham filii Saphan ²³quod cum audissent omnes duces militum ipsi et viri qui erant cum eis videlicet quod constituisset rex Babylonis Godoliam venerunt ad Godoliam in Maspha Ismahel filius Nathaniae et Iohanan filius Caree et Sareia filius Thenaameth Nethophathites et Iezonias filius Maachathi ipsi et socii eorum ²⁴iuravitque eis Godolias et sociis eorum dicens nolite timere servire Chaldeis manete in terra et servite regi Babylonis et bene erit vobis ²⁵factum est autem in mense septimo venit Ismahel filius Nathaniae filii Elisama de semine regio et decem viri cum eo percusseruntque Godoliam qui mortuus est sed et Iudaeos et Chaldeos qui erant cum eo in Maspha ²⁶consurgens autem omnis populus a parvo usque ad magnum et principes militum venerunt in Aegyptum timentes Chaldeos ²⁷factum est vero anno tricesimo septimo transmigrationis Ioiachin regis Iudae mense duodecimo vicesima septima die mensis sublevavit Evilmerodach rex Babylonis anno quo regnare coeperat caput Ioiachin regis Iuda de carcere ²⁸et locutus est ei benigna et posuit thronum eius super thronum regum qui erant cum eo in Babylone ²⁹et mutavit vestes eius quas habuerat in carcere et comedebat panem semper in conspectu eius cunctis diebus vitae suae

1 Chronicles

Chapter 1

¹Adam Seth Enos ²Cainan Malelehel Iared ³Enoch Matusale Lamech ⁴Noe Sem Ham et Iafeth ⁵filii Iafeth Gomer Magog Madai et Iavan Thubal Mosoch Thiras ⁶porro filii Gomer Aschenez et Rifath et Thogorma ⁷filii autem Iavan Elisa et Tharsis Cetthim et Dodanim ⁸filii Ham Chus et Mesraim Phut et Chanaan ⁹filii autem Chus Saba et Evila Sabatha et Rechma et Sabathaca porro filii Rechma Saba et Dadan ¹⁰Chus autem genuit Nemrod iste coepit esse potens in terra ¹¹Mesraim vero genuit Ludim et Anamim et Laabim et Nepthuim ¹²Phethrosim quoque et Chasluim de quibus egressi sunt Philisthim et Capthurim ¹³Chanaan vero genuit Sidonem primogenitum et Heth ¹⁴Iebuseum quoque et Amorreum et Gergeseum ¹⁵Evheumque et Aruceum et Asineum ¹⁶Aradium quoque et Samareum et Ematheum ¹⁷filii Sem Aelam et Assur et Arfaxad et Lud et Aram et Us et Hul et Gothor et Mosoch ¹⁸Arfaxad autem genuit Sala qui et ipse genuit Heber ¹⁹porro Heber nati sunt duo filii nomen uni Phaleg quia in diebus eius divisa est terra et nomen fratris eius Iectan ²⁰Iectan autem genuit Helmodad et Saleph et Asermoth et Iare ²¹Aduram quoque et Uzal et Decla ²²Ebal etiam et Abimahel et Saba necnon ²³et Ophir et Evila et Iobab omnes isti filii Iectan ²⁴Sem Arfaxad Sale ²⁵Heber Phaleg Raau ²⁶Serug Nahor Thare ²⁷Abram iste est Abraham ²⁸filii autem Abraham Isaac et Ismahel ²⁹et hae generationes eorum primogenitus Ismahelis Nabaioth et Cedar et Adbeel et Mabsam ³⁰Masma et Duma Massa Adad et Thema ³¹Iathur Naphis Cedma hii sunt filii Ismahelis ³²filii autem Cetthurae concubinae Abraham quos genuit Zamram Iecsan Madan Madian Iesboc Sue porro filii Iecsan Saba et Dadan ³³filii autem Madian Epha et Apher et Enoch et Abida et Eldaa omnes hii filii Cetthurae ³⁴generavit autem Abraham Isaac cuius fuerunt filii Esau et Israhel ³⁵filii Esau Eliphaz Rauhel Iaus Ialam Core ³⁶filii Eliphaz Theman Omer Sepphu Gethem Cenez Thamna Amalech ³⁷filii Rauhel Naath Zara Samma Maza ³⁸filii Seir Lothan Sobal Sebeon Ana Dison Eser Disan ³⁹filii Lothan Horri Humam soror autem Lothan fuit Thamna ⁴⁰filii Sobal Alian et Manaath et Ebal et Sepphi et Onam filii Sebeon Aia et Ana filii Ana Dison ⁴¹filii Dison Amaran et Eseban et Iethran et Charan ⁴²filii Eser Balaan et Zaban et Iacan filii Dison Us et Aran ⁴³isti sunt reges qui imperaverunt in terra Edom antequam esset rex super filios Israhel Bale filius Beor et nomen civitatis eius Denaba ⁴⁴mortuus est autem Bale et regnavit pro eo Iobab filius Zare de Bosra ⁴⁵cumque et Iobab fuisset mortuus regnavit pro eo Husam de terra Themanorum ⁴⁶obiit quoque et Husam et regnavit pro eo Adad filius Badad qui percussit Madian in terra Moab et nomen civitatis eius Avith ⁴⁷cumque et Adad fuisset mortuus regnavit pro eo Semla de Masreca ⁴⁸sed et Semla mortuus est et regnavit pro eo Saul de Rooboth quae iuxta amnem sita est ⁴⁹mortuo quoque Saul regnavit pro eo Baalanan filius Achobor ⁵⁰sed et hic mortuus est et regnavit pro eo Adad cuius urbis fuit nomen Phou et appellata est uxor eius Mehetabel filia Matred filiae Mezaab ⁵¹Adad autem mortuo duces pro regibus in Edom esse coeperunt dux Thamna dux Alva dux Ietheth ⁵²dux Oolibama dux Hela dux Phinon ⁵³dux Cenez dux Theman dux Mabsar ⁵⁴dux Magdihel dux Iram hii duces Edom

Chapter 2

¹filii autem Israhel Ruben Symeon Levi Iuda Isachar et Zabulon ²Dan Ioseph Beniamin Nepthali Gad Aser ³filii Iuda Her Aunan Sela tres nati sunt ei de filia Sue Chananitidis fuit autem Her primogenitus Iuda malus coram Domino et occidit eum ⁴Thamar autem nurus eius peperit ei Phares et Zara omnes ergo filii Iuda quinque ⁵filii autem Phares Esrom et Hamul ⁶filii quoque Zarae Zamri et Ethan et Eman Chalchal quoque et Darda simul quinque ⁷filii Carmi Achar qui turbavit Israhel et peccavit in furto anathematis ⁸filii Ethan Azarias ⁹filii autem Esrom qui nati sunt ei Ieremahel et Ram et Chalubi ¹⁰porro Ram genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson principem filiorum Iuda ¹¹Naasson quoque genuit Salma de quo ortus est Boez ¹²Boez vero genuit Obed qui et ipse genuit Isai ¹³Isai autem genuit primogenitum Heliab secundum Abinadab tertium Samaa ¹⁴quartum Nathanahel quintum Raddai ¹⁵sextum Asom septimum David ¹⁶quorum sorores fuerunt Sarvia et Abigail filii Sarviae Abisai Ioab et Asahel tres ¹⁷Abigail autem genuit Amasa cuius pater fuit Iether Ismahelites ¹⁸Chaleb vero filius Esrom accepit uxorem nomine Azuba de qua genuit Ierioth fueruntque filii eius Iesar et Sobab et Ardon ¹⁹cumque mortua fuisset Azuba accepit uxorem Chaleb Ephrath quae peperit ei Ur ²⁰porro Ur genuit Uri et Uri genuit Beselehel ²¹post haec ingressus est Esrom ad filiam Machir patris Galaad et accepit eam cum esset annorum sexaginta quae peperit ei Segub ²²sed et Segub genuit Iair et possedit viginti tres civitates in terra Galaad ²³cepitque Gessur et Aram oppida Iair et Canath et viculos eius sexaginta civitatum omnes isti filii Machir patris Galaad ²⁴cum autem mortuus esset Esrom ingressus est Chaleb ad Ephrata habuit quoque Esrom uxorem Abia quae peperit ei Assur patrem Thecue ²⁵nati sunt autem filii Hieramehel primogeniti Esrom Ram primogenitus eius et Buna et Aran et Asom et Ahia ²⁶duxit quoque uxorem alteram Hieramehel nomine Atara quae fuit mater Onam ²⁷sed et filii Ram primogeniti Hieramehel fuerunt Moos et Iamin et Achar ²⁸Onam autem habuit filios Semmei et Iada filii autem Semmei Nadab et Abisur ²⁹nomen vero uxoris Abisur Abiail quae peperit Ahobban et Molid ³⁰filii autem Nadab fuerunt Saled et Apphaim mortuus est autem Saled absque liberis ³¹filius vero Apphaim Iesi qui Iesi genuit Sesan porro Sesan genuit Oholi ³²filii autem Iada fratris Semmei Iether et Ionathan sed et Iether mortuus est absque liberis ³³porro Ionathan genuit Phaleth et Ziza isti fuerunt filii Hieramehel ³⁴Sesan autem non habuit filios sed filias et servum aegyptium nomine Ieraa ³⁵deditque ei filiam suam uxorem quae peperit ei Eththei ³⁶Eththei autem genuit Nathan et Nathan genuit Zabad ³⁷Zabad quoque genuit Ophlal et Ophlal genuit Obed ³⁸Obed genuit Ieu Ieu genuit Azariam ³⁹Azarias genuit Helles Helles genuit Elasa ⁴⁰Elasa genuit Sisamoi Sisamoi genuit Sellum ⁴¹Sellum genuit Icamian Icamian genuit Elisama ⁴²filii autem Chaleb fratris Hieramehel Mosa primogenitus eius ipse est pater Ziph et filii Maresa patris Hebron ⁴³porro filii Hebron Core et Thapphu et Recem et Samma ⁴⁴Samma autem genuit Raam patrem Iercaam et Recem genuit Semmei ⁴⁵filius Semmei Maon et Maon pater Bethsur ⁴⁶Epha autem concubina Chaleb peperit Arran et Musa et Gezez porro Arran genuit Gezez ⁴⁷filii Iadai Regom et Iotham et Gesum et Phaleth et Epha et Saaph ⁴⁸concubina Chaleb Maacha peperit Saber et Tharana ⁴⁹genuit autem Saaph pater Madmena Sue patrem Machbena et patrem Gabaa filia vero Chaleb fuit Achsa ⁵⁰hii erant filii Chaleb filii Ur primogeniti Ephrata Sobal pater Cariathiarim ⁵¹Salma pater Bethleem Ariph pater Bethgader ⁵²fuerunt autem filii Sobal patris Cariathiarim qui videbat dimidium requietionum ⁵³et de cognatione Cariathiarim Iethrei et Apphutei et Semathei et Maserei ex his egressi sunt Saraitae et Esthaolitae ⁵⁴filii Salma Bethleem et Netophathi coronae domus Ioab et dimidium requietionis Sarai ⁵⁵cognationes quoque scribarum habitantium in Iabis canentes atque resonantes et in tabernaculis commorantes hii sunt Cinei qui venerunt de calore patris domus Rechab

Chapter 3

¹David vero hos habuit filios qui ei nati sunt in Hebron primogenitum Amnon ex Achinaam Iezrahelitide secundum Danihel de Abigail Carmelitide ²tertium Absalom filium Maacha filiae Tholmei regis Gessur quartum Adoniam filium Aggith ³quintum Saphatiam ex Abital sextum Iethraam de Egla uxore sua ⁴sex ergo nati sunt ei in Hebron ubi regnavit septem annis et sex mensibus triginta autem et tribus annis regnavit in Hierusalem ⁵porro in Hierusalem nati sunt ei filii Samaa et Sobab et Nathan et Salomon quattuor de Bethsabee filia Amihel ⁶Iebaar quoque et Elisama ⁷et Eliphalet et Noge et Napheg et Iaphie ⁸necnon Elisama et Heliade et Eliphalet novem ⁹omnes hii filii David absque filiis concubinarum habuerunt sororem Thamar ¹⁰filius autem Salomonis Roboam cuius Abia filius genuit Asa de hoc quoque natus est Iosaphat ¹¹pater Ioram qui Ioram genuit Ohoziam ex quo ortus est Ioas ¹²et huius Amasias filius genuit Azariam porro Azariae filius Ioatham ¹³procreavit Achaz patrem Ezechiae de quo natus est Manasses ¹⁴sed et Manasses genuit Amon patrem Iosiae ¹⁵filii autem Iosiae fuerunt primogenitus Iohanan secundus Ioacim tertius Sedecias quartus Sellum ¹⁶de Ioacim natus est Iechonias et Sedecias ¹⁷filii Iechoniae fuerunt Asir Salathihel ¹⁸Melchiram Phadaia Sennaser et Iecemia Sama et Nadabia ¹⁹de Phadaia orti sunt Zorobabel et Semei Zorobabel genuit Mosollam Ananiam et Salomith sororem eorum ²⁰Asabamque et Ohol et Barachiam et Asadiam Iosabesed quinque ²¹filius autem Ananiae Phaltias pater Ieseiae cuius filius Raphaia huius quoque filius Arnam de quo natus est Obdia cuius filius fuit Sechenia ²²filius Secheniae Semeia cuius filii Attus et Iegal et Baria et Naaria et Saphat sex numero ²³filius Naariae Helioenai et Ezechias et Ezricam tres ²⁴filii Helioenai Oduia et Heliasub et Pheleia et Accub et Iohanan et Dalaia et Anani septem

Chapter 4

¹filii Iuda Phares Esrom et Carmi et Ur et Subal ²Reaia vero filius Subal genuit Ieth de quo nati sunt Ahimai et Laed hae cognationes Sarathi ³ista quoque stirps Hetam Iezrahel et Iesema et Iedebos nomenque sororis eorum Asalelphuni ⁴Phunihel autem pater Gedor et Ezer pater Osa isti sunt filii Ur primogeniti Ephrata patris Bethleem ⁵Asur vero patris Thecue erant duae uxores Halaa et Naara ⁶peperit autem ei Naara Oozam et Epher et Themani et Asthari isti sunt filii Naara ⁷porro filii Halaa Sereth Isaar et Ethnan ⁸Cos autem genuit Anob et Sobaba et cognationem Aral filii Arum ⁹fuit autem Iabes inclitus prae fratribus suis et mater eius vocavit nomen illius Iabes dicens quia peperi eum in dolore ¹⁰invocavit vero Iabes Deum Israhel dicens si benedicens benedixeris mihi et dilataveris terminos meos et fuerit manus tua mecum et feceris me a malitia non opprimi et praestitit Deus quae precatus est ¹¹Chaleb autem frater Suaa genuit Machir qui fuit pater Esthon ¹²porro Esthon genuit Bethrapha et Phesse et Thena patrem urbis Naas hii sunt viri Recha ¹³filii autem Cenez Othonihel et Saraia porro filii Othonihel Athath ¹⁴et Maonathi genuit Ophra Saraias autem genuit Ioab patrem vallis Artificum ibi quippe artifices erant ¹⁵filii vero Chaleb filii Iephonne Hir et Hela et Nahem filiique Hela et Cenez ¹⁶filii quoque Iallelel Ziph et Zipha Thiria et Asrahel ¹⁷et filii Ezra Iether et Mered et Epher et Ialon genuitque Mariam et Sammai et Iesba patrem Esthamo ¹⁸uxor quoque eius Iudaia peperit Iared patrem Gedor et Heber patrem Soccho et Hicuthihel patrem Zano hii autem filii Beththiae filiae Pharaonis quam accepit Mered ¹⁹et filii uxoris Odaiae sororis Naham patris Ceila Garmi et Esthamo qui fuit de Machathi ²⁰filii quoque Simon Amnon et Rena filius Anan et Thilon et filii Iesi Zoeth et Benzoeth ²¹filii Sela filii Iuda Her pater Lecha et Laada pater Maresa et cognationes Domus operantium byssum in domo Iuramenti ²²et Qui stare fecit solem virique Mendacii et Securus et Incendens qui principes fuerunt in Moab et qui reversi sunt in Leem haec autem verba vetera ²³hii sunt figuli habitantes in plantationibus et in praesepibus apud regem in operibus eius commoratique sunt ibi ²⁴filii Symeon Namuhel et Iamin Iarib Zara Saul ²⁵Sellum filius eius Mabsam filius eius Masma filius eius ²⁶filii Masma Amuhel filius eius Zacchur filius eius Semei filius eius ²⁷filii Semei sedecim et filiae sex fratres autem eius non habuerunt filios multos et universa cognatio non potuit adaequare summam filiorum Iuda ²⁸habitaverunt autem in Bersabee et Molada et Asarsual ²⁹et in Ballaa et in Asom et in Tholad ³⁰et in Bathuhel et in Orma et in Siceleg ³¹et in Bethmarchaboth et in Asarsusim et in Bethberai et in Saarim hae civitates eorum usque ad regem David ³²villae quoque eorum Etham et Aen et Remmon et Thochen et Asan civitates quinque ³³et universi viculi eorum per circuitum civitatum istarum usque ad Baal haec est habitatio eorum et sedum distributio ³⁴Masobab quoque et Iemlech et Iosa filius Amasiae ³⁵et Iohel et Ieu filius Iosabiae filii Saraiae filii Asihel ³⁶et Helioenai et Iacoba et Isuaia et Asaia et Adihel et Isimihel et Banaia ³⁷Ziza quoque filius Sephei filii Allon filii Idaia filii Semri filii Samaia ³⁸isti sunt nominati principes in cognationibus suis et in domo adfinitatum suarum multiplicati sunt vehementer ³⁹et profecti sunt ut ingrederentur in Gador usque ad orientem vallis et ut quaererent pascua gregibus suis ⁴⁰inveneruntque pascuas uberes et valde bonas et terram latissimam et quietam et fertilem in qua ante habitaverunt de stirpe Ham ⁴¹hii ergo venerunt quos supra descripsimus nominatim in diebus Ezechiae regis Iuda et percusserunt tabernacula eorum et habitatores qui inventi fuerant ibi et deleverunt eos usque in praesentem diem habitaveruntque pro eis quoniam uberrimas ibidem pascuas reppererunt ⁴²de filiis quoque Symeon abierunt in montem Seir viri quingenti habentes principes Phaltiam et Nahariam et Raphaiam et Ozihel filios Iesi ⁴³et percusserunt reliquias quae evadere potuerant Amalechitarum et habitaverunt ibi pro eis usque ad diem hanc

Chapter 5

¹filii quoque Ruben primogeniti Israhel ipse quippe fuit primogenitus eius sed cum violasset torum patris sui data sunt primogenita eius filiis Ioseph filii Israhel et non est ille reputatus in primogenitum ²porro Iudas qui erat fortissimus inter fratres suos de stirpe eius principes germinati sunt primogenita autem reputata sunt Ioseph ³filii ergo Ruben primogeniti Israhel Enoch et Phallu Esrom et Charmi ⁴filii Iohel Samaia filius eius Gog filius eius Semei filius eius ⁵Micha filius eius Reeia filius eius Baal filius eius ⁶Beera filius eius quem captivum duxit Theglathphalnasar rex Assyriorum et fuit princeps in tribu Ruben ⁷fratres autem eius et universa cognatio quando numerabantur per familias suas habuerunt principes Ieihel et Zacchariam ⁸porro Bala filius Azaz filii Samma filii Iohel ipse habitavit in Aroer usque ad Nebo et Beelmeon ⁹contra orientalem quoque plagam habitavit usque ad introitum heremi et flumen Eufraten multum quippe iumentorum numerum possidebat in terra Galaad ¹⁰in diebus autem Saul proeliati sunt contra Agareos et interfecerunt illos habitaveruntque pro eis in tabernaculis eorum in omni plaga quae respicit ad orientem Galaad ¹¹filii vero Gad e regione eorum habitaverunt in terra Basan usque Selcha ¹²Iohel in capite et Saphan secundus Ianai autem et Saphat in Basan ¹³fratres vero eorum secundum domos cognationum suarum Michahel et Mosollam et Sebe et Iori et Iachan et Zie et Heber septem ¹⁴hii filii Abiahil filii Uri filii Iaro filii Galaad filii Michahel filii Iesesi filii Ieddo filii Buz ¹⁵fratres quoque filii Abdihel filii Guni princeps domus in familiis suis ¹⁶et habitaverunt in Galaad et in Basan et in viculis eius et in cunctis suburbanis Saron usque ad terminos ¹⁷omnes hii numerati sunt in diebus Ioatham regis Iuda et in diebus Hieroboam regis Israhel ¹⁸filii Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse viri bellatores scuta portantes et gladios et tendentes arcum eruditique ad proelia quadraginta quattuor milia et septingenti sexaginta procedentes ad pugnam ¹⁹dimicaverunt contra Agarenos Iturei vero et Naphei et Nodab ²⁰praebuerunt eis auxilium traditique sunt in manus eorum Agareni et universi qui fuerant cum eis quia Deum invocaverunt cum proeliarentur et exaudivit eos eo quod credidissent in eum ²¹ceperuntque omnia quae possederant camelorum quinquaginta milia et ovium ducenta quinquaginta milia asinos duo milia et animas hominum centum milia ²²vulnerati autem multi corruerunt fuit enim bellum Domini habitaveruntque pro eis usque ad transmigrationem ²³filii quoque dimidiae tribus Manasse possederunt terram a finibus Basan usque Baalhermon et Sanir et montem Hermon ingens quippe numerus erat ²⁴et hii fuerunt principes domus cognationis eorum Epher et Iesi et Helihel Ezrihel et Hieremia et Odoia et Iedihel viri fortissimi et potentes et nominati duces in familiis suis ²⁵reliquerunt autem Deum patrum suorum et fornicati sunt post deos populorum terrae quos abstulit Dominus coram eis ²⁶et suscitavit Deus Israhel spiritum Ful regis Assyriorum et spiritum Theglathphalnasar regis Assur et transtulit Ruben et Gad et dimidium tribus Manasse et adduxit eos in Alae et Abor et Ara et fluvium Gozan usque ad diem hanc

Chapter 6

¹filii Levi Gersom Caath Merari ²filii Caath Amram Isaar Hebron et Ozihel ³filii Amram Aaron Moses et Maria filii Aaron Nadab et Abiu Eleazar et Ithamar ⁴Eleazar genuit Finees et Finees genuit Abisue ⁵Abisue vero genuit Bocci et Bocci genuit Ozi ⁶Ozi genuit Zaraiam et Zaraias genuit Meraioth ⁷porro Meraioth genuit Amariam et Amarias genuit Ahitob ⁸Ahitob genuit Sadoc Sadoc genuit Achimaas ⁹Achimaas genuit Azariam Azarias genuit Iohanan ¹⁰Iohanan genuit Azariam ipse est qui sacerdotio functus est in domo quam aedificavit Salomon in Hierusalem ¹¹genuit autem Azarias Amariam et Amarias genuit Ahitob ¹²Ahitob genuit Sadoc et Sadoc genuit Sellum ¹³Sellum genuit Helciam et Helcias genuit Azariam ¹⁴Azarias genuit Saraiam et Saraias genuit Iosedec ¹⁵porro Iosedec egressus est quando transtulit Dominus Iudam et Hierusalem per manus Nabuchodonosor ¹⁶filii ergo Levi Gersom Caath et Merari ¹⁷et haec nomina filiorum Gersom Lobeni et Semei ¹⁸filii Caath Amram et Isaar et Hebron et Ozihel ¹⁹filii Merari Mooli et Musi hae autem cognationes Levi secundum familias eorum ²⁰Gersom Lobeni filius eius Iaath filius eius Zamma filius eius ²¹Ioaa filius eius Addo filius eius Zara filius eius Iethrai filius eius ²²filii Caath Aminadab filius eius Core filius eius Asir filius eius ²³Helcana filius eius Abiasaph filius eius Asir filius eius ²⁴Thaath filius eius Urihel filius eius Ozias filius eius Saul filius eius ²⁵filii Helcana Amasai et Ahimoth ²⁶Helcana filii Helcana Sophai filius eius Naath filius eius ²⁷Heliab filius eius Hieroam filius eius Helcana filius eius ²⁸filii Samuhel primogenitus Vasseni et Abia ²⁹filii autem Merari Mooli Lobeni filius eius Semei filius eius Oza filius eius ³⁰Samaa filius eius Aggia filius eius Asaia filius eius ³¹isti sunt quos constituit David super cantores domus Domini ex quo conlocata est arca ³²et ministrabant coram tabernaculo testimonii canentes donec aedificaret Salomon domum Domini in Hierusalem stabant autem iuxta ordinem suum in ministerio ³³hii vero sunt qui adsistebant cum filiis suis de filiis Caath Heman cantor filius Iohel filii Samuhel ³⁴filii Helcana filii Hieroam filii Helihel filii Thou ³⁵filii Suph filii Helcana filii Maath filii Amasai ³⁶filii Helcana filii Iohel filii Azariae filii Sophoniae ³⁷filii Thaath filii Asir filii Abiasaph filii Core ³⁸filii Isaar filii Caath filii Levi filii Israhel ³⁹et fratres eius Asaph qui stabat a dextris eius Asaph filius Barachiae filii Samaa ⁴⁰filii Michahel filii Basiae filii Melchiae ⁴¹filii Athnai filii Zara filii Adaia ⁴²filii Ethan filii Zamma filii Semei ⁴³filii Ieth filii Gersom filii Levi ⁴⁴filii autem Merari fratres eorum ad sinistram Ethan filius Cusi filii Abdi filii Maloch ⁴⁵filii Asabiae filii Amasiae filii Helciae ⁴⁶filii Amasai filii Bonni filii Somer ⁴⁷filii Mooli filii Musi filii Merari filii Levi ⁴⁸fratres quoque eorum Levitae qui ordinati sunt in cunctum ministerium tabernaculi domus Domini ⁴⁹Aaron vero et filii eius adolebant incensum super altare holocausti et super altare thymiamatis in omne opus sancti sanctorum et ut precarentur pro Israhel iuxta omnia quae praecepit Moses servus Dei ⁵⁰hii sunt autem filii Aaron Eleazar filius eius Finees filius eius Abisue filius eius ⁵¹Bocci filius eius Ozi filius eius Zaraia filius eius ⁵²Meraioth filius eius Amaria filius eius Ahitob filius eius ⁵³Sadoc filius eius Achimaas filius eius ⁵⁴et haec habitacula eorum per vicos atque confinia filiorum scilicet Aaron iuxta cognationes Caathitarum ipsis enim sorte contigerat ⁵⁵dederunt igitur eis Hebron in terra Iuda et suburbana eius per circuitum ⁵⁶agros autem civitatis et villas Chaleb filio Iephonne ⁵⁷porro filiis Aaron dederunt civitates ad confugiendum Hebron et Lobna et suburbana eius ⁵⁸Iether quoque et Esthmo cum suburbanis suis sed et Helon et Dabir cum suburbanis suis ⁵⁹Asan quoque et Bethsemes et suburbana eorum ⁶⁰de tribu autem Beniamin Gabee et suburbana eius et Almath cum suburbanis suis Anathoth quoque cum suburbanis suis omnes civitates tredecim per cognationes suas ⁶¹filiis autem Caath residuis de cognatione sua dederunt ex dimidia tribu Manasse in possessionem urbes decem ⁶²porro filiis Gersom per cognationes suas de tribu Isachar et de tribu Aser et de tribu Nepthali et de tribu Manasse in Basan urbes tredecim ⁶³filiis autem Merari per cognationes suas de tribu Ruben et de tribu Gad et de tribu Zabulon dederunt sorte civitates duodecim ⁶⁴dederunt quoque filii Israhel Levitis civitates et suburbana earum ⁶⁵dederuntque per sortem ex tribu filiorum Iuda et ex tribu filiorum Symeon et ex tribu filiorum Beniamin urbes has quas vocaverunt nominibus suis ⁶⁶et his qui erant ex cognatione filiorum Caath fueruntque civitates in terminis eorum de tribu Ephraim ⁶⁷dederunt ergo eis urbes ad confugiendum Sychem cum suburbanis suis in monte Ephraim et Gazer cum suburbanis suis ⁶⁸Hicmaam quoque cum suburbanis suis et Bethoron similiter ⁶⁹necnon et Helon cum suburbanis suis et Gethremmon in eundem modum ⁷⁰porro ex dimidia tribu Manasse Aner et suburbana eius Balaam et suburbana eius his videlicet qui de cognatione filiorum Caath reliqui erant ⁷¹filiis autem Gersom de cognatione dimidiae tribus Manasse Gaulon in Basan et suburbana eius et Astharoth cum suburbanis suis ⁷²de tribu Isachar Cedes et suburbana eius et Dabereth cum suburbanis suis ⁷³Ramoth quoque et suburbana illius et Anem cum suburbanis suis ⁷⁴de tribu vero Aser Masal cum suburbanis suis et Abdon similiter ⁷⁵Acac quoque et suburbana eius et Roob cum suburbanis suis ⁷⁶porro de tribu Nepthali Cedes in Galilea et suburbana eius Amon cum suburbanis suis et Cariathaim et suburbana eius ⁷⁷filiis autem Merari residuis de tribu Zabulon Remmono et suburbana eius et Thabor cum suburbanis suis ⁷⁸trans Iordanem quoque ex adverso Hiericho contra orientem Iordanis de tribu Ruben Bosor in solitudine cum suburbanis suis et Iasa cum suburbanis suis ⁷⁹Cademoth quoque et suburbana eius et Miphaath cum suburbanis suis ⁸⁰necnon de tribu Gad Ramoth in Galaad et suburbana eius et Manaim cum suburbanis suis ⁸¹sed et Esbon cum suburbanis eius et Iezer cum suburbanis suis

Chapter 7

¹porro filii Isachar Thola et Phua Iasub et Samaron quattuor ²filii Thola Ozi et Raphaia et Ierihel et Iemai et Iebsem et Samuhel principes per domos cognationum suarum de stirpe Thola viri fortissimi numerati sunt in diebus David viginti duo milia sescenti ³filii Ozi Iezraia de quo nati sunt Michahel et Obadia et Iohel et Iesia quinque omnes principes ⁴cumque eis per familias et populos suos accincti ad proelium viri fortissimi triginta sex milia multas enim habuere uxores et filios ⁵fratresque eorum per omnem cognationem Isachar robustissimi ad pugnandum octoginta septem milia numerati sunt ⁶Beniamin Bale et Bochor et Iadihel tres ⁷filii Bale Esbon et Ozi et Ozihel et Ierimoth et Urai quinque principes familiarum et ad pugnandum robustissimi numerus autem eorum viginti duo milia et triginta quattuor ⁸porro filii Bochor Zamira et Ioas et Eliezer et Helioenai et Amri et Ierimoth et Abia et Anathoth et Almathan omnes hii filii Bochor ⁹numerati sunt autem per familias suas principes cognationum ad bella fortissimi viginti milia et ducenti ¹⁰porro filii Iadihel Balan filii autem Balan Hieus et Beniamin et Ahoth et Chanana et Iothan et Tharsis et Haisaar ¹¹omnes hii filii Iadihel principes cognationum suarum viri fortissimi decem et septem milia et ducenti ad proelium procedentes ¹²Sephan quoque et Apham filii Hir et Asim filii Aer ¹³filii autem Nepthali Iasihel et Guni et Asar et Sellum filii Balaa ¹⁴porro filius Manasse Esrihel concubinaque eius syra peperit Machir patrem Galaad ¹⁵Machir autem accepit uxores filiis suis Happhim et Sepham et habuit sororem nomine Maacha nomen autem secundi Salphaad nataeque sunt Salphaad filiae ¹⁶et peperit Maacha uxor Machir filium vocavitque nomen eius Phares porro nomen fratris eius Sares et filii eius Ulam et Recem ¹⁷filius autem Ulam Badan hii sunt filii Galaad filii Machir filii Manasse ¹⁸soror autem eius Regina peperit virum Decorum et Abiezer et Moola ¹⁹erant autem filii Semida Ahin et Sechem et Leci et Aniam ²⁰filii autem Ephraim Suthala Bareth filius eius Thaath filius eius Elada filius eius Thaath filius eius et huius filius Zabad ²¹et huius filius Suthala et huius filius Ezer et Elad occiderunt autem eos viri Geth indigenae quia descenderant ut invaderent possessiones eorum ²²luxit igitur Ephraim pater eorum multis diebus et venerunt fratres eius ut consolarentur eum ²³ingressusque est ad uxorem suam quae concepit et peperit filium et vocavit nomen eius Beria eo quod in malis domus eius ortus esset ²⁴filia autem eius fuit Sara quae aedificavit Bethoron inferiorem et superiorem et Ozensara ²⁵porro filius eius Rapha et Reseph et Thale de quo natus est Thaan ²⁶qui genuit Laadan huius quoque filius Ammiud genuit Elisama ²⁷de quo ortus est Nun qui habuit filium Iosue ²⁸possessio autem eorum et habitatio Bethel cum filiabus suis et contra orientem Noran ad occidentalem plagam Gazer et filiae eius Sychem quoque cum filiabus suis usque Aza et filias eius ²⁹iuxta filios quoque Manasse Bethsan et filias eius Thanach et filias eius Mageddo et filias eius Dor et filias eius in his habitaverunt filii Ioseph filii Israhel ³⁰filii Aser Iomna et Iesua et Isui et Baria et Sara soror eorum ³¹filii autem Baria Heber et Melchihel ipse est pater Barzaith ³²Heber autem genuit Iephlat et Somer et Otham et Suaa sororem eorum ³³filii Iephlat Phosech et Chamaal et Asoth hii filii Iephlat ³⁴porro filii Somer Ahi et Roaga et Iaba et Aram ³⁵filii autem Helem fratris eius Supha et Iemna et Selles et Amal ³⁶filii Supha Sue Arnaphed et Sual et Beri et Iamra ³⁷Bosor et Od et Samma et Salusa et Iethran et Bera ³⁸filii Iether Iephonne et Phaspha et Ara ³⁹filii autem Olla Aree et Anihel et Resia ⁴⁰omnes hii filii Aser principes cognationum electi atque fortissimi duces ducum numerus autem eorum aetatis quae apta esset ad bellum viginti sex milia

Chapter 8

¹Beniamin autem genuit Bale primogenitum suum Asbal secundum Ohora tertium ²Nuaha quartum et Rapha quintum ³fueruntque filii Bale Addaor et Gera et Abiud ⁴Abisue quoque et Neman et Ahoe ⁵sed et Gera et Sephuphan et Uram ⁶hii sunt filii Aod principes cognationum habitantium in Gabaa qui translati sunt in Manath ⁷Nooman autem et Achia et Gera ipse transtulit eos et genuit Oza et Ahiud ⁸porro Saarim genuit in regione Moab postquam dimisit Usim et Bara uxores suas ⁹genuit autem de Edes uxore sua Iobab et Sebia et Mosa et Molchom ¹⁰Iehus quoque et Sechia et Marma hii sunt filii eius principes in familiis suis ¹¹Meusim vero genuit Abitob et Elphaal ¹²porro filii Elphaal Heber et Misaam et Samad hic aedificavit Ono et Lod et filias eius ¹³Bara autem et Samma principes cognationum habitantium in Aialon hii fugaverunt habitatores Geth ¹⁴et Haio et Sesac et Ierimoth ¹⁵et Zabadia et Arod et Eder ¹⁶Michahel quoque et Iespha et Ioaa filii Baria ¹⁷et Zabadia et Mosollam et Ezeci et Heber ¹⁸et Iesamari et Iezlia et Iobab filii Elphaal ¹⁹et Iacim et Zechri et Zabdi ²⁰et Helioenai et Selethai et Helihel ²¹et Adaia et Baraia et Samarath filii Semei ²²et Iesphan et Heber et Helihel ²³et Abdon et Zechri et Hanan ²⁴et Anania et Ailam et Anathothia ²⁵et Iephdaia et Phanuhel filii Sesac ²⁶et Samsari et Sooria et Otholia ²⁷et Iersia et Helia et Zechri filii Ieroam ²⁸hii patriarchae et cognationum principes qui habitaverunt in Hierusalem ²⁹in Gabaon autem habitaverunt Abigabaon et nomen uxoris eius Maacha ³⁰filiusque eius primogenitus Abdon et Sur et Cis et Baal et Nadab ³¹Gedor quoque et Ahio et Zacher ³²et Macelloth genuit Samaa habitaveruntque ex adverso fratrum suorum in Hierusalem cum fratribus suis ³³Ner autem genuit Cis et Cis genuit Saul porro Saul genuit Ionathan et Melchisuae et Abinadab et Esbaal ³⁴filius autem Ionathan Meribbaal et Meribbaal genuit Micha ³⁵filii Micha Phithon et Melech et Thara et Ahaz ³⁶et Ahaz genuit Ioada et Ioada genuit Almoth et Azmoth et Zamari porro Zamari genuit Mosa ³⁷et Mosa genuit Baana cuius filius fuit Rapha de quo ortus est Elasa qui genuit Asel ³⁸porro Asel sex filii fuere his nominibus Ezricam Bochru Ismahel Saria Abadia Anan omnes hii filii Asel ³⁹filii autem Esec fratris eius Ulam primogenitus et Us secundus et Eliphalet tertius ⁴⁰fueruntque filii Ulam viri robustissimi et magno robore tendentes arcum et multos habentes filios ac nepotes usque ad centum quinquaginta omnes hii filii Beniamin

Chapter 9

¹universus ergo Israhel dinumeratus est et summa eorum scripta est in libro regum Israhel et Iuda translatique sunt in Babylonem propter delictum suum ²qui autem habitaverunt primi in possessionibus et in urbibus suis Israhel et sacerdotes Levitae et Nathinnei ³commorati sunt in Hierusalem de filiis Iuda et de filiis Beniamin de filiis quoque Ephraim et Manasse ⁴Othei filius Amiud filius Emri filii Omrai filii Bonni de filiis Phares filii Iuda ⁵et de Siloni Asaia primogenitus et filii eius ⁶de filiis autem Zara Ieuhel et fratres eorum sescenti nonaginta ⁷porro de filiis Beniamin Salo filius Mosollam filii Oduia filii Asana ⁸et Iobania filius Hieroam et Hela filius Ozi filii Mochori et Mosollam filius Saphatiae filii Rahuhel filii Iebaniae ⁹et fratres eorum per familias suas nongenti quinquaginta sex omnes hii principes cognationum per domos patrum suorum ¹⁰de sacerdotibus autem Iedaia Ioiarib et Iachin ¹¹Azarias quoque filius Helciae filii Mosollam filii Sadoc filii Maraioth filii Ahitob pontifex domus Dei ¹²porro Adaias filius Hieroam filii Phasor filii Melchia et Masaia filius Adihel filii Iezra filii Mosollam filii Mosollamoth filii Emmer ¹³fratres quoque eorum principes per familias suas mille septingenti sexaginta fortissimi robore ad faciendum opus ministerii in domo Dei ¹⁴de Levitis autem Semeia filius Assub filii Ezricam filii Asebiu de filiis Merari ¹⁵Bacbacar quoque carpentarius et Galal et Mathania filius Micha filii Zechri filii Asaph ¹⁶et Obdia filius Semeiae filii Galal filii Idithun et Barachia filius Asa filii Helcana qui habitavit in atriis Netophathi ¹⁷ianitores autem Sellum et Acub et Telmon et Ahiman et frater eorum Sellum princeps ¹⁸usque ad illud tempus in porta Regis ad orientem observabant per vices suas de filiis Levi ¹⁹Sellum vero filius Core filii Abiasaph filii Core cum fratribus suis et domo patris sui hii sunt Coritae super opera ministerii custodes vestibulorum tabernaculi et familiae eorum per vices castrorum Domini custodientes introitum ²⁰Finees autem filius Eleazar erat dux eorum coram Domino ²¹porro Zaccharias filius Mosollamia ianitor portae tabernaculi testimonii ²²omnes hii electi in ostiarios per portas ducenti duodecim et descripti in villis propriis quos constituerunt David et Samuhel videns in fide sua ²³tam ipsos quam filios eorum in ostiis domus Domini et in tabernaculo vicibus suis ²⁴per quattuor ventos erant ostiarii id est ad orientem et ad occidentem ad aquilonem et ad austrum ²⁵fratres autem eorum in viculis morabantur et veniebant in sabbatis suis de tempore usque ad tempus ²⁶his quattuor Levitis creditus erat omnis numerus ianitorum et erant super exedras et thesauros domus Domini ²⁷per gyrum quoque templi Domini morabantur in custodiis suis ut cum tempus fuisset ipsi mane aperirent fores ²⁸de horum grege erant et super vasa ministerii ad numerum enim et inferebantur vasa et efferebantur ²⁹de ipsis et qui credita habebant utensilia sanctuarii praeerant similae et vino et oleo et turi et aromatibus ³⁰filii autem sacerdotum unguenta ex aromatibus conficiebant ³¹et Matthathias Levites primogenitus Sellum Coritae praefectus erat eorum quae in sartagine frigebantur ³²porro de filiis Caath fratribus eorum super panes erant propositionis ut semper novos per singula sabbata praepararent ³³hii sunt principes cantorum per familias Levitarum qui in exedris morabantur ita ut die et nocte iugiter suo ministerio deservirent ³⁴capita Levitarum per familias suas principes manserunt in Hierusalem ³⁵in Gabaon autem commorati sunt pater Gabaon Iaihel et nomen uxoris eius Maacha ³⁶filius primogenitus eius Abdon et Sur et Cis et Baal et Ner et Nadab ³⁷Gedor quoque et Ahio et Zaccharias et Macelloth ³⁸porro Macelloth genuit Semmaam isti habitaverunt e regione fratrum suorum in Hierusalem cum fratribus suis ³⁹Ner autem genuit Cis et Cis genuit Saul et Saul genuit Ionathan et Melchisuae et Abinadab et Esbaal ⁴⁰filius autem Ionathan Meribbaal et Meribbaal genuit Micha ⁴¹porro filii Micha Phiton et Malech et Thara ⁴²Ahaz autem genuit Iara et Iara genuit Alamath et Azmoth et Zamri et Zamri genuit Mosa ⁴³Mosa vero genuit Baana cuius filius Raphaia genuit Elasa de quo ortus est Esel ⁴⁴porro Esel sex filios habuit his nominibus Ezricam Bochru Ismahel Saria Obdia Anan hii filii Esel

Chapter 10

¹Philisthim autem pugnabant contra Israhel fugeruntque viri Israhel Palestinos et ceciderunt vulnerati in monte Gelboe ²cumque adpropinquassent Philisthei persequentes Saul et filios eius percusserunt Ionathan et Abinadab et Melchisuae filios Saul ³et adgravatum est proelium contra Saul inveneruntque eum sagittarii et vulneraverunt iaculis ⁴et dixit Saul ad armigerum suum evagina gladium tuum et interfice me ne forte veniant incircumcisi isti et inludant mihi noluit autem armiger eius hoc facere timore perterritus arripuit igitur Saul ensem et inruit in eum ⁵quod cum vidisset armiger eius videlicet mortuum esse Saul inruit etiam ipse in gladium suum et mortuus est ⁶interiit ergo Saul et tres filii eius et omnis domus illius pariter concidit ⁷quod cum vidissent viri Israhel qui habitabant in campestribus fugerunt et Saul ac filiis eius mortuis dereliquerunt urbes suas et huc illucque dispersi sunt veneruntque Philisthim et habitaverunt in eis ⁸die igitur altero detrahentes Philisthim spolia caesorum invenerunt Saul et filios eius iacentes in monte Gelboe ⁹cumque spoliassent eum et amputassent caput armisque nudassent miserunt in terram suam ut circumferretur et ostenderetur idolorum templis et populis ¹⁰arma autem eius consecraverunt in fano dei sui et caput adfixerunt in templo Dagon ¹¹hoc cum audissent viri Iabesgalaad omnia scilicet quae Philisthim fecerunt super Saul ¹²consurrexerunt singuli virorum fortium et tulerunt cadavera Saul et filiorum eius adtuleruntque ea in Iabes et sepelierunt ossa eorum subter quercum quae erat in Iabes et ieiunaverunt septem diebus ¹³mortuus est ergo Saul propter iniquitates suas eo quod praevaricatus sit mandatum Domini quod praeceperat et non custodierit illud sed insuper etiam pythonissam consuluerit ¹⁴nec speraverit in Domino propter quod et interfecit eum et transtulit regnum eius ad David filium Isai

Chapter 11

¹congregatus est igitur omnis Israhel ad David in Hebron dicens os tuum sumus et caro tua ²heri quoque et nudius tertius cum adhuc regnaret Saul tu eras qui educebas et introducebas Israhel tibi enim dixit Dominus Deus tuus tu pasces populum meum Israhel et tu eris princeps super eum ³venerunt ergo omnes maiores natu Israhel ad regem in Hebron et iniit David cum eis foedus coram Domino unxeruntque eum regem super Israhel iuxta sermonem Domini quem locutus est in manu Samuhel ⁴abiit quoque David et omnis Israhel in Hierusalem haec est Iebus ubi erant Iebusei habitatores terrae ⁵dixeruntque qui habitabant in Iebus ad David non ingredieris huc porro David cepit arcem Sion quae est civitas David ⁶dixitque omnis qui percusserit Iebuseum in primis erit princeps et dux ascendit igitur primus Ioab filius Sarviae et factus est princeps ⁷habitavit autem David in arce et idcirco appellata est civitas David ⁸aedificavitque urbem in circuitu a Mello usque ad gyrum Ioab autem reliqua urbis extruxit ⁹proficiebatque David vadens et crescens et Dominus exercituum erat cum eo ¹⁰hii principes virorum fortium David qui adiuverunt eum ut rex fieret super omnem Israhel iuxta verbum Domini quod locutus est ad Israhel ¹¹et iste numerus robustorum David Iesbaam filius Achamoni princeps inter triginta iste levavit hastam suam super trecentos vulneratos una vice ¹²et post eum Eleazar filius patrui eius Ahoites qui erat inter tres potentes ¹³iste fuit cum David in Aphesdommim quando Philisthim congregati sunt ad locum illum in proelium et erat ager regionis illius plenus hordeo fugeratque populus a facie Philisthinorum ¹⁴hic stetit in medio agri et defendit eum cumque percussisset Philistheos dedit Dominus salutem magnam populo suo ¹⁵descenderunt autem tres de triginta principibus ad petram in qua erat David ad speluncam Odollam quando Philisthim fuerant castrametati in valle Raphaim ¹⁶porro David erat in praesidio et statio Philisthinorum in Bethleem ¹⁷desideravit igitur David et dixit o si quis daret mihi aquam de cisterna Bethleem quae est in porta ¹⁸tres ergo isti per media castra Philisthinorum perrexerunt et hauserunt aquam de cisterna Bethleem quae erat in porta et adtulerunt ad David ut biberet qui noluit sed magis libavit illam Domino ¹⁹dicens absit ut in conspectu Dei mei hoc faciam et sanguinem virorum istorum bibam quia in periculo animarum suarum adtulerunt mihi aquam et ob hanc causam noluit bibere haec fecerunt tres robustissimi ²⁰Abisai quoque frater Ioab ipse erat princeps trium et ipse levavit hastam suam contra trecentos vulneratos et ipse erat inter tres nominatissimus ²¹inter tres secundos inclitus et princeps eorum verumtamen usque ad tres primos non pervenerat ²²Banaia filius Ioiadae viri robustissimi qui multa opera perpetrarat de Capsehel ipse percussit duos Arihel Moab et ipse descendit et interfecit leonem in media cisterna tempore nivis ²³et ipse percussit virum aegyptium cuius statura erat quinque cubitorum et habebat lanceam ut liciatorium texentium descendit ergo ad eum cum virga et rapuit hastam quam tenebat manu et interfecit eum hasta sua ²⁴haec fecit Banaia filius Ioiada qui erat inter tres robustos nominatissimus ²⁵inter triginta primus verumtamen ad tres usque non pervenerat posuit autem eum David ad auriculam suam ²⁶porro fortissimi in exercitu Asahel frater Ioab et Eleanan filius patrui eius de Bethleem ²⁷Semmoth Arorites Helles Phallonites ²⁸Iras filius Acces Thecuites Abiezer Anathothites ²⁹Sobbochai Asothites Ilai Ahoites ³⁰Marai Netophathites Heled filius Baana Netophathites ³¹Ethai filius Ribai de Gabaath filiorum Beniamin Banaia Pharathonites ³²Uri de torrente Gaas Abial Arabathites Azmoth Bauramites Eliaba Salabonites ³³filii Asom Gezonites Ionathan filius Sega Ararites ³⁴Ahiam filius Sachar Ararites ³⁵Eliphal filius Ur ³⁶Apher Mechurathites Ahia Phellonites ³⁷Asrai Carmelites Noorai filius Azbi ³⁸Iohel frater Nathan Mabar filius Agarai ³⁹Sellec Ammonites Noorai Berothites armiger Ioab filii Sarviae ⁴⁰Iras Iethreus Gareb Iethreus ⁴¹Urias Ettheus Zabad filius Ooli ⁴²Adina filius Seza Rubenites princeps Rubenitarum et cum eo triginta ⁴³Hanan filius Maacha et Iosaphat Mathanites ⁴⁴Ozias Astharothites Semma et Iaihel filii Hotam Aroerites ⁴⁵Iedihel filius Samri et Ioha frater eius Thosaites ⁴⁶Elihel Maumites et Ieribai et Iosaia filii Elnaem et Iethma Moabites Elihel et Obed et Iasihel de Masobia

Chapter 12

¹hii quoque venerunt ad David in Siceleg cum adhuc fugeret Saul filium Cis qui erant fortissimi et egregii pugnatores ²tendentes arcum et utraque manu fundis saxa iacientes et dirigentes sagittas de fratribus Saul ex Beniamin ³princeps Ahiezer et Ioas filii Sammaa Gabathites et Iazihel et Phallet filii Azmoth et Baracha et Ieu Anathothites ⁴Samaias quoque Gabaonites fortissimus inter triginta et super triginta Hieremias et Iezihel et Iohanan et Iezbad Gaderothites ⁵Eluzai et Ierimuth et Baalia et Samaria et Saphatia Aruphites ⁶Helcana et Iesia et Azrahel et Ioezer et Iesbaam de Careim ⁷Ioeela quoque et Zabadia filii Ieroam de Gedor ⁸sed et de Gaddi transfugerunt ad David cum lateret in deserto viri robustissimi et pugnatores optimi tenentes clypeum et hastam facies eorum quasi facies leonis et veloces quasi capreae in montibus ⁹Ezer princeps Obdias secundus Eliab tertius ¹⁰Masmana quartus Hieremias quintus ¹¹Hetthi sextus Helihel septimus ¹²Iohanan octavus Helzebad nonus ¹³Hieremias decimus Bachannai undecimus ¹⁴hii de filiis Gad principes exercitus novissimus centum militibus praeerat et maximus mille ¹⁵isti sunt qui transierunt Iordanem mense primo quando inundare consuevit super ripas suas et omnes fugaverunt qui morabantur in vallibus ad orientalem plagam et occidentalem ¹⁶venerunt autem et de Beniamin et de Iuda ad praesidium in quo morabatur David ¹⁷egressusque est David obviam eis et ait si pacifice venistis ad me ut auxiliemini mihi cor meum iungatur vobis si autem insidiamini mihi pro adversariis meis cum ego iniquitatem in manibus non habeam videat Deus patrum nostrorum et iudicet ¹⁸spiritus vero induit Amessai principem inter triginta et ait tui sumus o David et tecum fili Isai pax pax tibi et pax adiutoribus tuis te enim adiuvat Deus tuus suscepit ergo eos David et constituit principes turmae ¹⁹porro de Manasse transfugerunt ad David quando veniebat cum Philisthim adversum Saul ut pugnaret et non dimicavit cum eis quia inito consilio remiserunt eum principes Philisthinorum dicentes periculo capitis nostri revertetur ad dominum suum Saul ²⁰quando igitur reversus est in Siceleg transfugerunt ad eum de Manasse Ednas et Iozabad et Iedihel et Michahel et Iozabad et Heliu et Salathi principes milium in Manasse ²¹hii praebuerunt auxilium David adversum latrunculos omnes enim erant viri fortissimi et facti sunt principes in exercitu ²²sed et per singulos dies veniebant ad David ad auxiliandum ei usque dum fieret grandis numerus quasi exercitus Dei ²³iste quoque est numerus principum exercitus qui venerunt ad David cum esset in Hebron ut transferrent regnum Saul ad eum iuxta verbum Domini ²⁴filii Iuda portantes clypeum et hastam sex milia octingenti expediti ad proelium ²⁵de filiis Symeon virorum fortissimorum ad pugnandum septem milia centum ²⁶de filiis Levi quattuor milia sescenti ²⁷Ioiada quoque princeps de stirpe Aaron et cum eo tria milia septingenti ²⁸Sadoc etiam puer egregiae indolis et domus patris eius principes viginti duo ²⁹de filiis autem Beniamin fratribus Saul tria milia magna enim pars eorum adhuc sequebatur domum Saul ³⁰porro de filiis Ephraim viginti milia octingenti fortissimi robore viri nominati in cognationibus suis ³¹et ex dimidia parte tribus Manasse decem et octo milia singuli per nomina sua venerunt ut constituerent regem David ³²de filiis quoque Isachar viri eruditi qui norant singula tempora ad praecipiendum quid facere deberet Israhel principes ducenti omnis autem reliqua tribus eorum consilium sequebatur ³³porro de Zabulon qui egrediebantur ad proelium et stabant in acie instructi armis bellicis quinquaginta milia venerunt in auxilium non in corde duplici ³⁴et de Nepthali principes mille et cum eis instructa clypeo et hasta triginta septem milia ³⁵de Dan etiam praeparata ad proelium viginti octo milia sescentorum ³⁶et de Aser egredientes ad pugnam et in acie provocantes quadraginta milia ³⁷trans Iordanem autem de filiis Ruben et Gad et dimidia parte tribus Manasse instructa armis bellicis centum viginti milia ³⁸omnes isti viri bellatores et expediti ad pugnandum corde perfecto venerunt in Hebron ut constituerent regem David super universum Israhel sed et omnes reliqui ex Israhel uno corde erant ut rex fieret David ³⁹fueruntque ibi apud David tribus diebus comedentes et bibentes praeparaverunt enim eis fratres sui ⁴⁰sed et qui iuxta eos erant usque ad Isachar et Zabulon et Nepthalim adferebant panes in asinis et camelis et mulis et bubus ad vescendum farinam palatas uvam passam vinum oleum boves arietes ad omnem copiam gaudium quippe erat in Israhel

Chapter 13

¹iniit autem consilium David cum tribunis et centurionibus et universis principibus ²et ait ad omnem coetum Israhel si placet vobis et a Domino Deo nostro egreditur sermo quem loquor mittamus ad fratres nostros reliquos in universas regiones Israhel et ad sacerdotes et Levitas qui habitant in suburbanis urbium ut congregentur ad nos ³et reducamus arcam Dei nostri ad nos non enim requisivimus eam in diebus Saul ⁴et respondit universa multitudo ut ita fieret placuerat enim sermo omni populo ⁵congregavit ergo David cunctum Israhel a Sior Aegypti usque dum ingrediaris Emath ut adduceret arcam Dei de Cariathiarim ⁶et ascendit David et omnis vir Israhel ad collem Cariathiarim quae est in Iuda ut adferrent inde arcam Dei Domini sedentis super cherubin ubi invocatum est nomen eius ⁷inposueruntque arcam Dei super plaustrum novum de domo Aminadab Oza autem et fratres eius minabant plaustrum ⁸porro David et universus Israhel ludebant coram Deo omni virtute in canticis et in citharis et psalteriis et tympanis et cymbalis et tubis ⁹cum autem pervenissent ad aream Chidon tetendit Oza manum suam ut sustentaret arcam bos quippe lasciviens paululum inclinaverat eam ¹⁰iratus est itaque Dominus contra Ozam et percussit eum eo quod contigisset arcam et mortuus est ibi coram Deo ¹¹contristatusque David eo quod divisisset Dominus Ozam vocavit locum illum Divisio Oza usque in praesentem diem ¹²et timuit Deum tunc temporis dicens quomodo possum ad me introducere arcam Dei ¹³et ob hanc causam non eam adduxit ad se hoc est in civitatem David sed avertit in domum Obededom Getthei ¹⁴mansit ergo arca Dei in domo Obededom tribus mensibus et benedixit Dominus domui eius et omnibus quae habebat

Chapter 14

¹misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David et ligna cedrina et artifices parietum lignorumque ut aedificarent ei domum ²cognovitque David eo quod confirmasset eum Dominus in regem super Israhel et sublevatum esset regnum suum super populum eius Israhel ³accepit quoque David alias uxores in Hierusalem genuitque filios et filias ⁴et haec nomina eorum qui nati sunt ei in Hierusalem Sammu et Sobab Nathan et Salomon ⁵Iebar et Helisu et Eliphaleth ⁶Noga quoque et Napheg et Iaphiae ⁷Elisama et Baliada et Eliphaleth ⁸audientes autem Philisthim eo quod unctus esset David in regem super universum Israhel ascenderunt omnes ut quaererent eum quod cum audisset David egressus est obviam eis ⁹porro Philisthim venientes diffusi sunt in valle Raphaim ¹⁰consuluitque David Deum dicens si ascendam ad Philistheos si trades eos in manu mea et dixit ei Dominus ascende et tradam eos in manu tua ¹¹cumque illi ascendissent in Baalpharasim percussit eos ibi David et dixit divisit Deus inimicos meos per manum meam sicuti dividuntur aquae et idcirco vocatum est nomen loci illius Baalpharasim ¹²dereliqueruntque ibi deos suos quos David iussit exuri ¹³alia etiam vice Philisthim inruerunt et diffusi sunt in valle ¹⁴consuluitque rursum David Deum et dixit ei Deus non ascendas post eos recede ab eis et venies contra illos ex adverso pirorum ¹⁵cumque audieris sonitum gradientis in cacumine pirorum tunc egredieris ad bellum egressus est enim Deus ante te ut percutiat castra Philisthim ¹⁶fecit ergo David sicut praeceperat ei Deus et percussit castra Philisthinorum de Gabaon usque Gazera ¹⁷divulgatumque est nomen David in universis regionibus et Dominus dedit pavorem eius super omnes gentes

Chapter 15

¹fecit quoque sibi domos in civitate David et aedificavit locum arcae Dei tetenditque ei tabernaculum ²tunc dixit David inlicitum est ut a quocumque portetur arca Dei nisi a Levitis quos elegit Dominus ad portandum eam et ad ministrandum sibi usque in aeternum ³congregavitque universum Israhel in Hierusalem ut adferretur arca Dei in locum suum quem praeparaverat ei ⁴necnon et filios Aaron et Levitas ⁵de filiis Caath Urihel princeps fuit et fratres eius centum viginti ⁶de filiis Merari Asaia princeps et fratres eius ducenti viginti ⁷de filiis Gersom Iohel princeps et fratres eius centum triginta ⁸de filiis Elisaphan Semeias princeps et fratres eius ducenti ⁹de filiis Hebron Elihel princeps et fratres eius octoginta ¹⁰de filiis Ozihel Aminadab princeps et fratres eius centum duodecim ¹¹vocavitque David Sadoc et Abiathar sacerdotes et Levitas Urihel Asaiam Iohel Semeiam Elihel et Aminadab ¹²et dixit ad eos vos qui estis principes familiarum leviticarum sanctificamini cum fratribus vestris et adferte arcam Domini Dei Israhel ad locum qui ei praeparatus est ¹³ne ut a principio quia non eratis praesentes percussit nos Dominus sic et nunc fiat inlicitum quid nobis agentibus ¹⁴sanctificati sunt ergo sacerdotes et Levitae ut portarent arcam Domini Dei Israhel ¹⁵et tulerunt filii Levi arcam Dei sicut praeceperat Moses iuxta verbum Domini umeris suis in vectibus ¹⁶dixit quoque David principibus Levitarum ut constituerent de fratribus suis cantores in organis musicorum nablis videlicet et lyris et cymbalis ut resonaret in excelsum sonitus laetitiae ¹⁷constitueruntque Levitas Heman filium Iohel et de fratribus eius Asaph filium Barachiae de filiis vero Merari fratribus eorum Ethan filium Casaiae ¹⁸et cum eis fratres eorum in secundo ordine Zacchariam et Ben et Iazihel et Semiramoth et Iahihel et Ani Eliab et Banaiam et Maasiam et Matthathiam et Eliphalu et Macheniam et Obededom et Ieihel ianitores ¹⁹porro cantores Heman Asaph et Ethan in cymbalis aeneis concrepantes ²⁰Zaccharias autem et Ozihel et Semiramoth et Iahihel et Ani et Eliab et Maasias et Banaias in nablis arcana cantabant ²¹porro Matthathias et Eliphalu et Machenias et Obededom et Ieihel et Ozaziu in citharis pro octava canebant epinikion ²²Chonenias autem princeps Levitarum prophetiae praeerat ad praecinendam melodiam erat quippe valde sapiens ²³et Barachias et Helcana ianitores arcae ²⁴porro Sebenias et Iosaphat et Nathanahel et Amasai et Zaccharias et Banaias et Eliezer sacerdotes clangebant tubis coram arca Dei et Obededom et Ahias erant ianitores arcae ²⁵igitur David et maiores natu Israhel et tribuni ierunt ad deportandam arcam foederis Domini de domo Obededom cum laetitia ²⁶cumque adiuvisset Deus Levitas qui portabant arcam foederis Domini immolabantur septem tauri et septem arietes ²⁷porro David erat indutus stola byssina et universi Levitae qui portabant arcam cantoresque et Chonenias princeps prophetiae inter cantores David autem indutus erat etiam ephod lineo ²⁸universusque Israhel deducebant arcam foederis Domini in iubilo et sonitu bucinae et tubis et cymbalis et nablis et citharis concrepantes ²⁹cumque pervenisset arca foederis Domini usque ad civitatem David Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem David saltantem atque ludentem et despexit eum in corde suo

Chapter 16

¹adtulerunt igitur arcam Dei et constituerunt eam in medio tabernaculi quod tetenderat ei David et obtulerunt holocausta et pacifica coram Deo ²cumque conplesset David offerens holocausta et pacifica benedixit populo in nomine Domini ³et divisit universis per singulos a viro usque ad mulierem tortam panis et partem assae carnis bubulae et frixam oleo similam ⁴constituitque coram arca Domini de Levitis qui ministrarent et recordarentur operum eius et glorificarent atque laudarent Dominum Deum Israhel ⁵Asaph principem et secundum eius Zacchariam porro Iahihel et Semiramoth et Ieihel et Matthathiam et Eliab et Banaiam et Obededom et Ieihel super organa psalterii et lyras Asaph autem ut cymbalis personaret ⁶Banaiam vero et Azihel sacerdotes canere tuba iugiter coram arca foederis Domini ⁷in illo die fecit David principem ad confitendum Domino Asaph et fratres eius ⁸confitemini Domino invocate nomen eius notas facite in populis adinventiones illius ⁹canite ei et psallite et narrate omnia mirabilia eius ¹⁰laudate nomen sanctum eius laetetur cor quaerentium Dominum ¹¹quaerite Dominum et virtutem eius quaerite faciem eius semper ¹²recordamini mirabilium eius quae fecit signorum illius et iudiciorum oris eius ¹³semen Israhel servi eius filii Iacob electi illius ¹⁴ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius ¹⁵recordamini in sempiternum pacti eius sermonis quem praecepit in mille generationes ¹⁶quem pepigit cum Abraham et iuramenti illius cum Isaac ¹⁷et constituit illud Iacob in praeceptum et Israhel in pactum sempiternum ¹⁸dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae ¹⁹cum essent pauci numero parvi et coloni eius ²⁰et transierunt de gente in gentem et de regno ad populum alterum ²¹non dimisit quemquam calumniari eos sed increpuit pro eis reges ²²nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari ²³canite Domino omnis terra adnuntiate ex die in diem salutare eius ²⁴narrate in gentibus gloriam eius in cunctis populis mirabilia illius ²⁵quia magnus Dominus et laudabilis nimis et horribilis super omnes deos ²⁶omnes enim dii populorum idola Dominus autem caelos fecit ²⁷confessio et magnificentia coram eo fortitudo et gaudium in loco eius ²⁸adferte Domino familiae populorum adferte Domino gloriam et imperium ²⁹date Domino gloriam nomini eius levate sacrificium et venite in conspectu eius et adorate Dominum in decore sancto ³⁰commoveatur a facie illius omnis terra ipse enim fundavit orbem inmobilem ³¹laetentur caeli et exultet terra et dicant in nationibus Dominus regnavit ³²tonet mare et plenitudo eius exultent agri et omnia quae in eis sunt ³³tunc laudabunt ligna saltus coram Domino quia venit iudicare terram ³⁴confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ³⁵et dicite salva nos Deus salvator noster et congrega nos et erue de gentibus ut confiteamur nomini sancto tuo et exultemus in carminibus tuis ³⁶benedictus Dominus Deus Israhel ab aeterno usque in aeternum et dicat omnis populus amen et hymnus Domino ³⁷dereliquit itaque ibi coram arca foederis Domini Asaph et fratres eius ut ministrarent in conspectu arcae iugiter per singulos dies et vices suas ³⁸porro Obededom et fratres eius sexaginta octo et Obededom filium Idithun et Osa constituit ianitores ³⁹Sadoc autem sacerdotem et fratres illius sacerdotes coram tabernaculo Domini in excelso quod erat in Gabaon ⁴⁰ut offerrent holocausta Domino super altare holocaustomatis iugiter mane et vespere iuxta omnia quae scripta sunt in lege Domini quam praecepit Israheli ⁴¹et post eum Heman et Idithun et reliquos electos unumquemque vocabulo suo ad confitendum Domino quoniam in aeternum misericordia eius ⁴²Heman quoque et Idithun canentes tuba et quatientes cymbala et omnia musicorum organa ad canendum Deo filios autem Idithun fecit esse portarios ⁴³reversusque est omnis populus in domum suam et David ut benediceret etiam domui suae

Chapter 17

¹cum autem habitaret David in domo sua dixit ad Nathan prophetam ecce ego habito in domo cedrina arca autem foederis Domini sub pellibus est ²et ait Nathan ad David omnia quae in corde tuo sunt fac Deus enim tecum est ³igitur nocte illa factus est sermo Dei ad Nathan dicens ⁴vade et loquere David servo meo haec dicit Dominus non aedificabis tu mihi domum ad habitandum ⁵neque enim mansi in domo ex eo tempore quo eduxi Israhel usque ad hanc diem sed fui semper mutans loca tabernaculi et in tentorio ⁶manens cum omni Israhel numquid locutus sum saltim uni iudicum Israhel quibus praeceperam ut pascerent populum meum et dixi quare non aedificastis mihi domum cedrinam ⁷nunc itaque sic loqueris ad servum meum David haec dicit Dominus exercituum ego tuli te cum in pascuis sequereris gregem ut esses dux populi mei Israhel ⁸et fui tecum quocumque perrexisti et interfeci omnes inimicos tuos coram te fecique tibi nomen quasi unius magnorum qui celebrantur in terra ⁹et dedi locum populo meo Israhel plantabitur et habitabit in eo et ultra non commovebitur nec filii iniquitatis adterent eos sicut a principio ¹⁰ex diebus quibus dedi iudices populo meo Israhel et humiliavi universos inimicos tuos adnuntio ergo tibi quod aedificaturus sit domum tibi Dominus ¹¹cumque impleveris dies tuos ut vadas ad patres tuos suscitabo semen tuum post te quod erit de filiis tuis et stabiliam regnum eius ¹²ipse aedificabit mihi domum et firmabo solium eius usque in aeternum ¹³ego ero ei in patrem et ipse erit mihi in filium et misericordiam meam non auferam ab eo sicut abstuli ab eo qui ante te fuit ¹⁴et statuam eum in domo mea et in regno meo usque in sempiternum et thronus eius erit firmissimus in perpetuum ¹⁵iuxta omnia verba haec et iuxta universam visionem istam sic locutus est Nathan ad David ¹⁶cumque venisset rex David et sedisset coram Domino dixit quis ego sum Domine Deus et quae domus mea ut praestares mihi talia ¹⁷sed et hoc parum visum est in conspectu tuo ideoque locutus es super domum servi tui etiam in futurum et fecisti me spectabilem super omnes homines Domine Deus meus ¹⁸quid ultra addere potest David cum ita glorificaveris servum tuum et cognoveris eum ¹⁹Domine propter famulum tuum iuxta cor tuum fecisti omnem magnificentiam hanc et nota esse voluisti universa magnalia ²⁰Domine non est similis tui et non est alius deus absque te ex omnibus quos audivimus auribus nostris ²¹quis autem est alius ut populus tuus Israhel gens una in terra ad quam perrexit Deus ut liberaret et faceret populum sibi et magnitudine sua atque terroribus eiceret nationes a facie eius quem de Aegypto liberarat ²²et posuisti populum tuum Israhel tibi in populum usque in aeternum et tu Domine factus es Deus eius ²³nunc igitur Domine sermo quem locutus es famulo tuo et super domum eius confirmetur in perpetuum et fac sicut locutus es ²⁴permaneatque et magnificetur nomen tuum usque in sempiternum et dicatur Dominus exercituum Deus Israhel et domus David servi eius permanens coram eo ²⁵tu enim Domine Deus meus revelasti auriculam servi tui ut aedificares ei domum et idcirco invenit servus tuus fiduciam ut oret coram te ²⁶nunc ergo Domine tu es Deus et locutus es ad servum tuum tanta beneficia ²⁷et coepisti benedicere domui servi tui ut sit semper coram te te enim Domine benedicente benedicta erit in perpetuum

Chapter 18

¹factum est autem post haec ut percuteret David Philisthim et humiliaret eos et tolleret Geth et filias eius de manu Philisthim ²percuteretque Moab et fierent Moabitae servi David offerentes ei munera ³eo tempore percussit David etiam Adadezer regem Suba regionis Emath quando perrexit ut dilataret imperium suum usque ad flumen Eufraten ⁴cepit ergo David mille quadrigas eius et septem milia equites ac viginti milia virorum peditum subnervavitque omnes equos curruum exceptis centum quadrigis quas reservavit sibi ⁵supervenit autem et Syrus damascenus ut auxilium praeberet Adadezer regi Suba sed et huius percussit David viginti duo milia virorum ⁶et posuit milites in Damasco ut Syria quoque serviret sibi et offerret munera adiuvitque eum Dominus in cunctis ad quae perrexerat ⁷tulit quoque David faretras aureas quas habuerant servi Adadezer et adtulit eas in Hierusalem ⁸necnon de Thebath et Chun urbibus Adadezer aeris plurimum de quo fecit Salomon mare aeneum et columnas et vasa aenea ⁹quod cum audisset Thou rex Emath percussisse videlicet David omnem exercitum Adadezer regis Suba ¹⁰misit Aduram filium suum ad regem David ut postularet ab eo pacem et congratularetur ei eo quod expugnasset et percussisset Adadezer adversarius quippe Thou erat Adadezer ¹¹sed et omnia vasa aurea et argentea et aenea consecravit rex David Domino cum argento et auro quod tulerat ex universis gentibus tam de Idumea et Moab et filiis Ammon quam de Philisthim et Amalech ¹²Abisai vero filius Sarviae percussit Edom in valle Salinarum decem et octo milia ¹³et constituit in Edom praesidium ut serviret Idumea David salvavitque Dominus David in cunctis ad quae perrexerat ¹⁴regnavit ergo David super universum Israhel et faciebat iudicium atque iustitiam cuncto populo suo ¹⁵porro Ioab filius Sarviae erat super exercitum et Iosaphat filius Ahilud a commentariis ¹⁶Sadoc autem filius Ahitob et Ahimelech filius Abiathar sacerdotes et Susa scriba ¹⁷Banaias vero filius Ioiada super legiones Cherethi et Felethi porro filii David primi ad manum regis

Chapter 19

¹accidit autem ut moreretur Naas rex filiorum Ammon et regnaret filius eius pro eo ²dixitque David faciam misericordiam cum Hanon filio Naas praestitit enim pater eius mihi gratiam misitque David nuntios ad consolandum eum super morte patris sui qui cum pervenissent in terram filiorum Ammon ut consolarentur Hanon ³dixerunt principes filiorum Ammon ad Hanon tu forsitan putas quod David honoris causa in patrem tuum miserit qui consolentur te nec animadvertis quod ut explorent et investigent et scrutentur terram tuam venerint ad te servi eius ⁴igitur Hanon pueros David decalvavit et rasit et praecidit tunicas eorum a natibus usque ad pedes et dimisit eos ⁵qui cum abissent et hoc mandassent David misit in occursum eorum grandem enim contumeliam sustinuerant et praecepit ut manerent in Hiericho donec cresceret barba eorum et tunc reverterentur ⁶videntes autem filii Ammon quod iniuriam fecissent David tam Hanon quam reliquus populus miserunt mille talenta argenti ut conducerent sibi de Mesopotamia et de Syria Macha et de Suba currus et equites ⁷conduxeruntque triginta duo milia curruum et regem Macha cum populo eius qui cum venissent castrametati sunt e regione Medaba filii quoque Ammon congregati de urbibus suis venerunt ad bellum ⁸quod cum audisset David misit Ioab et omnem exercitum virorum fortium ⁹egressique filii Ammon direxerunt aciem iuxta portam civitatis reges autem qui ad auxilium venerant separatim in agro steterunt ¹⁰igitur Ioab intellegens bellum et ex adverso et post tergum contra se fieri elegit viros fortissimos de universo Israhel et perrexit contra Syrum ¹¹reliquam autem partem populi dedit sub manu Abisai fratris sui et perrexerunt contra filios Ammon ¹²dixitque si vicerit me Syrus auxilio eris mihi sin autem superaverint te filii Ammon ero tibi in praesidium ¹³confortare et agamus viriliter pro populo nostro et pro urbibus Dei nostri Dominus autem quod in conspectu suo bonum est faciet ¹⁴perrexit ergo Ioab et populus qui cum eo erat contra Syrum ad proelium et fugavit eos ¹⁵porro filii Ammon videntes quod fugisset Syrus ipsi quoque fugerunt Abisai fratrem eius et ingressi sunt civitatem reversusque est etiam Ioab in Hierusalem ¹⁶videns autem Syrus quod cecidisset coram Israhel misit nuntios et adduxit Syrum qui erat trans Fluvium Sophach autem princeps militiae Adadezer erat dux eorum ¹⁷quod cum nuntiatum esset David congregavit universum Israhel et transivit Iordanem inruitque in eos et direxit ex adverso aciem illis contra pugnantibus ¹⁸fugit autem Syrus Israhel et interfecit David de Syris septem milia curruum et quadraginta milia peditum et Sophach exercitus principem ¹⁹videntes autem servi Adadezer se ab Israhel esse superatos transfugerunt ad David et servierunt ei noluitque ultra Syria auxilium praebere filiis Ammon

Chapter 20

¹factum est autem post anni circulum eo tempore quo solent reges ad bella procedere congregavit Ioab exercitum et robur militiae et vastavit terram filiorum Ammon perrexitque et obsedit Rabba porro David manebat in Hierusalem quando Ioab percussit Rabba et destruxit eam ²tulit autem David coronam Melchom de capite eius et invenit in ea auri pondo talentum et pretiosissimas gemmas fecitque sibi inde diadema manubias quoque urbis plurimas tulit ³populum autem qui erat in ea eduxit et fecit super eos tribulas et trahas et ferrata carpenta transire ita ut dissicarentur et contererentur sic fecit David cunctis urbibus filiorum Ammon et reversus est cum omni populo suo in Hierusalem ⁴post haec initum est bellum in Gazer adversus Philistheos in quo percussit Sobbochai Usathites Saphai de genere Raphaim et humiliavit eos ⁵aliud quoque bellum gestum est adversum Philistheos in quo percussit Adeodatus filius Saltus Lehemites fratrem Goliath Getthei cuius hastae lignum erat quasi liciatorium texentium ⁶sed et aliud bellum accidit in Geth in quo fuit homo longissimus habens digitos senos id est simul viginti quattuor qui et ipse de Rapha fuerat stirpe generatus ⁷hic blasphemavit Israhel et percussit eum Ionathan filius Sammaa fratris David hii sunt filii Rapha in Geth qui ceciderunt in manu David et servorum eius

Chapter 21

¹consurrexit autem Satan contra Israhel et incitavit David ut numeraret Israhel ²dixitque David ad Ioab et ad principes populi ite et numerate Israhel a Bersabee usque Dan et adferte mihi numerum ut sciam ³responditque Ioab augeat Dominus populum suum centuplum quam sunt nonne domine mi rex omnes servi tui sunt quare hoc quaerit dominus meus quod in peccatum reputetur Israheli ⁴sed sermo regis magis praevaluit egressusque est Ioab et circuivit universum Israhel et reversus est Hierusalem ⁵deditque David numerum eorum quos circumierat et inventus est omnis Israhel numerus mille milia et centum milia virorum educentium gladium de Iuda autem trecenta septuaginta milia bellatorum ⁶nam Levi et Beniamin non numeravit eo quod invitus exsequeretur regis imperium ⁷displicuit autem Deo quod iussum erat et percussit Israhel ⁸dixitque David ad Deum peccavi nimis ut hoc facerem obsecro aufer iniquitatem servi tui quia insipienter egi ⁹et locutus est Dominus ad Gad videntem David dicens ¹⁰vade et loquere ad David et dic haec dicit Dominus trium tibi optionem do unum quod volueris elige et faciam tibi ¹¹cumque venisset Gad ad David dixit ei haec dicit Dominus elige quod volueris ¹²aut tribus annis pestilentiam aut tribus mensibus fugere te hostes tuos et gladium eorum non posse evadere aut tribus diebus gladium Domini et mortem versari in terra et angelum Domini interficere in universis finibus Israhel nunc igitur vide quid respondeam ei qui misit me ¹³et dixit David ad Gad ex omni parte me angustiae premunt sed melius mihi est ut incidam in manus Domini quia multae sunt miserationes eius quam in manus hominum ¹⁴misit ergo Dominus pestilentiam in Israhel et ceciderunt de Israhel septuaginta milia virorum ¹⁵misit quoque angelum in Hierusalem ut percuteret eam cumque percuteretur vidit Dominus et misertus est super magnitudinem mali et imperavit angelo qui percutiebat sufficit iam cesset manus tua porro angelus Domini stabat iuxta aream Ornan Iebusei ¹⁶levansque David oculos suos vidit angelum Domini stantem inter terram et caelum et evaginatum gladium in manu eius et versum contra Hierusalem et ceciderunt tam ipse quam maiores natu vestiti ciliciis et proni in terram ¹⁷dixitque David ad Deum nonne ego sum qui iussi ut numeraretur populus ego qui peccavi ego qui malum feci iste grex quid commeruit Domine Deus meus vertatur obsecro manus tua in me et in domum patris mei populus autem tuus non percutiatur ¹⁸angelus autem Domini praecepit Gad ut diceret David et ascenderet extrueretque altare Domino Deo in area Ornan Iebusei ¹⁹ascendit ergo David iuxta sermonem Gad quem locutus fuerat ex nomine Domini ²⁰porro Ornan cum suspexisset et vidisset angelum quattuorque filii eius cum eo absconderunt se nam eo tempore terebat in area triticum ²¹igitur cum venisset David ad Ornan conspexit eum Ornan et processit ei obviam de area et adoravit illum pronus in terram ²²dixitque ei David da mihi locum areae tuae ut aedificem in ea altare Domini ita ut quantum valet argenti accipias et cesset plaga a populo ²³dixit autem Ornan ad David tolle et faciat dominus meus rex quodcumque ei placet sed et boves do in holocaustum et tribulas in ligna et triticum in sacrificium omnia libens praebeo ²⁴dixitque ei rex David nequaquam ita fiet sed argentum dabo quantum valet neque enim tibi auferre debeo et sic offerre Domino holocausta gratuita ²⁵dedit ergo David Ornan pro loco siclos auri iustissimi ponderis sescentos ²⁶et aedificavit ibi altare Domino obtulitque holocausta et pacifica et invocavit Dominum et exaudivit eum in igne de caelo super altare holocausti ²⁷praecepitque Dominus angelo et convertit gladium suum in vaginam ²⁸protinus ergo David videns quod exaudisset eum Dominus in area Ornan Iebusei immolavit ibi victimas ²⁹tabernaculum autem Domini quod fecerat Moses in deserto et altare holocaustorum ea tempestate erat in excelso Gabaon ³⁰et non praevaluit David ire ad altare ut ibi obsecraret Deum nimio enim fuerat timore perterritus videns gladium angeli Domini

Chapter 22

¹dixitque David haec est domus Dei et hoc altare in holocaustum Israhel ²et praecepit ut congregarentur omnes proselyti de terra Israhel et constituit ex eis latomos ad caedendos lapides et poliendos ut aedificaretur domus Dei ³ferrum quoque plurimum ad clavos ianuarum et ad commissuras atque iuncturas praeparavit David et aeris pondus innumerabile ⁴ligna quoque cedrina non poterant aestimari quae Sidonii et Tyrii deportaverant ad David ⁵et dixit David Salomon filius meus puer parvulus est et delicatus domus autem quam aedificari volo Domino talis esse debet ut in cunctis regionibus nominetur praeparabo ergo ei necessaria et ob hanc causam ante mortem suam omnes paravit inpensas ⁶vocavitque Salomonem filium suum et praecepit ei ut aedificaret domum Domino Deo Israhel ⁷dixitque David ad Salomonem fili mi voluntatis meae fuit ut aedificarem domum nomini Domini Dei mei ⁸sed factus est ad me sermo Domini dicens multum sanguinem effudisti et plurima bella bellasti non poteris aedificare domum nomini meo tanto effuso sanguine coram me ⁹filius qui nascetur tibi et erit vir quietissimus faciam enim eum requiescere ab omnibus inimicis suis per circuitum et ob hanc causam pacificus vocabitur et pacem et otium dabo in Israhel cunctis diebus eius ¹⁰ipse aedificabit domum nomini meo et ipse erit mihi in filium et ego ero ei in patrem firmaboque solium regni eius super Israhel in aeternum ¹¹nunc ergo fili mi sit Dominus tecum et prosperare et aedifica domum Domino Deo tuo sicut locutus est de te ¹²det quoque tibi Dominus prudentiam et sensum ut regere possis Israhel et custodire legem Domini Dei tui ¹³tunc enim proficere poteris si custodieris mandata et iudicia quae praecepit Dominus Mosi ut doceret Israhel confortare viriliter age ne timeas neque paveas ¹⁴ecce ego in paupertatula mea praeparavi inpensas domus Domini auri talenta centum milia et argenti mille milia talentorum aeris vero et ferri non est pondus vincitur enim numerus magnitudine ligna et lapides praeparavi ad universa inpendia ¹⁵habes quoque plurimos artifices latomos et cementarios artificesque lignorum et omnium artium ad faciendum opus prudentissimos ¹⁶in auro et argento aere et ferro cuius non est numerus surge igitur et fac et erit Dominus tecum ¹⁷praecepit quoque David cunctis principibus Israhel ut adiuvarent Salomonem filium suum ¹⁸cernitis inquiens quod Dominus Deus vester vobiscum sit et dederit vobis requiem per circuitum et tradiderit omnes inimicos in manu vestra et subiecta sit terra coram Domino et coram populo eius ¹⁹praebete igitur corda vestra et animas vestras ut quaeratis Dominum Deum vestrum et consurgite et aedificate sanctuarium Domino Deo ut introducatur arca foederis Domini et vasa Domino consecrata in domum quae aedificatur nomini Domini

Chapter 23

¹igitur David senex et plenus dierum regem constituit Salomonem filium suum super Israhel ²et congregavit omnes principes Israhel et sacerdotes atque Levitas ³numeratique sunt Levitae a triginta annis et supra et inventa sunt triginta octo milia virorum ⁴ex his electi sunt et distributi in ministerium domus Domini viginti quattuor milia praepositorum autem et iudicum sex milia ⁵porro quattuor milia ianitores et totidem psaltae canentes Domino in organis quae fecerat ad canendum ⁶et distribuit eos David per vices filiorum Levi Gersom videlicet et Caath et Merari ⁷Gersom Leedan et Semei ⁸filii Leedan princeps Ieihel et Zetham et Iohel tres ⁹filii Semei Salomith et Ozihel et Aran tres isti principes familiarum Leedan ¹⁰porro filii Semei Ieeth et Ziza et Iaus et Baria isti filii Semei quattuor ¹¹erat autem Ieeth prior Ziza secundus porro Iaus et Baria non habuerunt plurimos filios et idcirco in una familia unaque domo conputati sunt ¹²filii Caath Amram et Isaar Hebron et Ozihel quattuor ¹³filii Amram Aaron et Moses separatusque est Aaron ut ministraret in sancto sanctorum ipse et filii eius in sempiternum et adoleret incensum Domino secundum ritum suum ac benediceret nomini eius in perpetuum ¹⁴Mosi quoque hominis Dei filii adnumerati sunt in tribu Levi ¹⁵filii Mosi Gersom et Eliezer ¹⁶filii Gersom Subuhel primus ¹⁷fuerunt autem filii Eliezer Roobia primus et non erant Eliezer filii alii porro filii Roobia multiplicati sunt nimis ¹⁸filii Isaar Salumith primus ¹⁹filii Hebron Ieriau primus Amarias secundus Iazihel tertius Iecmaam quartus ²⁰filii Ozihel Micha primus Iesia secundus ²¹filii Merari Mooli et Musi filii Mooli Eleazar et Cis ²²mortuus est autem Eleazar et non habuit filios sed filias acceperuntque eas filii Cis fratres earum ²³filii Musi Mooli et Eder et Ierimuth tres ²⁴hii filii Levi in cognationibus et familiis suis principes per vices et numerum capitum singulorum qui faciebant opera ministerii domus Domini a viginti annis et supra ²⁵dixit enim David requiem dedit Dominus Deus Israhel populo suo et habitationem Hierusalem usque in aeternum ²⁶nec erit officii Levitarum ut ultra portent tabernaculum et omnia vasa eius ad ministrandum ²⁷iuxta praecepta quoque David novissima supputabitur numerus filiorum Levi a viginti annis et supra ²⁸et erunt sub manu filiorum Aaron in cultum domus Domini in vestibulis et in exedris et in loco purificationis et in sanctuario et in universis operibus ministerii templi Domini ²⁹sacerdotes autem super panes propositionis et ad similae sacrificium et ad lagana et azyma et sartaginem et ad ferventem similam et super omne pondus atque mensuram ³⁰Levitae vero ut stent mane ad confitendum et canendum Domino similiterque ad vesperam ³¹tam in oblatione holocaustorum Domini quam in sabbatis et kalendis et sollemnitatibus reliquis iuxta numerum et caerimonias uniuscuiusque rei iugiter coram Domino ³²et custodiant observationes tabernaculi foederis et ritum sanctuarii et observationem filiorum Aaron fratrum suorum ut ministrent in domo Domini

Chapter 24

¹porro filiis Aaron hae partitiones erunt filii Aaron Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar ²mortui sunt autem Nadab et Abiu ante patrem suum absque liberis sacerdotioque functus est Eleazar et Ithamar ³et divisit eos David id est Sadoc de filiis Eleazar et Ahimelech de filiis Ithamar secundum vices suas et ministerium ⁴inventique sunt multo plures filii Eleazar in principibus viris quam filii Ithamar divisit autem eis hoc est filiis Eleazar principes per familias sedecim et filiis Ithamar per familias et domos suas octo ⁵porro divisit utrasque inter se familias sortibus erant enim principes sanctuarii et principes Dei tam de filiis Eleazar quam de filiis Ithamar ⁶descripsitque eos Semeias filius Nathanahel scriba Levites coram rege et principibus et Sadoc sacerdote et Ahimelech filio Abiathar principibus quoque familiarum sacerdotalium et leviticarum unam domum quae ceteris praeerat Eleazar et alteram domum quae sub se habebat ceteros Ithamar ⁷exivit autem sors prima Ioiarib secunda Iedeiae ⁸tertia Arim quarta Seorim ⁹quinta Melchia sexta Maiman ¹⁰septima Accos octava Abia ¹¹nona Hiesu decima Sechenia ¹²undecima Eliasib duodecima Iacim ¹³tertiadecima Oppa quartadecima Isbaal ¹⁴quintadecima Belga sextadecima Emmer ¹⁵septimadecima Ezir octavadecima Hapses ¹⁶nonadecima Phetheia vicesima Iezecel ¹⁷vicesima prima Iachin vicesima secunda Gamul ¹⁸vicesima tertia Dalaiau vicesima quarta Mazziau ¹⁹hae vices eorum secundum ministeria sua ut ingrediantur domum Domini et iuxta ritum suum sub manu Aaron patris eorum sicut praecepit Dominus Deus Israhel ²⁰porro filiorum Levi qui reliqui fuerant de filiis Amram erat Subahel et filiis Subahel Iedeia ²¹de filiis quoque Roobiae princeps Iesias ²²Isaaris vero Salemoth filiusque Salemoth Iaath ²³filiusque eius Ieriahu Amarias secundus Iazihel tertius Iecmaam quartus ²⁴filius Ozihel Micha filius Micha Samir ²⁵frater Micha Iesia filiusque Iesiae Zaccharias ²⁶filii Merari Mooli et Musi filius Ioziau Benno ²⁷filius quoque Merari Oziau et Soem et Zacchur et Hebri ²⁸porro Mooli filius Eleazar qui non habebat liberos ²⁹filius vero Cis Ierahemel ³⁰filii Musi Mooli Eder et Ierimoth isti filii Levi secundum domos familiarum suarum ³¹miseruntque et ipsi sortes contra fratres suos filios Aaron coram David rege et Sadoc et Ahimelech et principibus familiarum sacerdotalium et leviticarum tam maiores quam minores omnes sors aequaliter dividebat

Chapter 25

¹igitur David et magistratus exercitus secreverunt in ministerium filios Asaph et Heman et Idithun qui prophetarent in citharis et psalteriis et cymbalis secundum numerum suum dedicato sibi officio servientes ²de filiis Asaph Zacchur et Ioseph et Nathania et Asarela filii Asaph sub manu Asaph prophetantis iuxta regem ³porro Idithun filii Idithun Godolias Sori Iesaias et Sabias et Matthathias sex sub manu patris sui Idithun qui in cithara prophetabat super confitentes et laudantes Dominum ⁴Heman quoque filii Heman Bocciau Matthaniau Ozihel Subuhel et Ierimoth Ananias Anani Elietha Geddelthi et Romemthiezer et Iesbacasa Mellothi Othir Mazioth ⁵omnes isti filii Heman videntis regis in sermonibus Dei ut exaltaret cornu deditque Deus Heman filios quattuordecim et filias tres ⁶universi sub manu patris sui ad cantandum in templo Domini distributi erant in cymbalis et psalteriis et citharis in ministeria domus Domini iuxta regem Asaph videlicet et Idithun et Heman ⁷fuit autem numerus eorum cum fratribus suis qui erudiebant canticum Domini cuncti doctores ducenti octoginta octo ⁸miseruntque sortes per vices suas ex aequo tam maior quam minor doctus pariter et indoctus ⁹egressaque est sors prima Ioseph qui erat de Asaph secunda Godoliae ipsi et filiis eius et fratribus duodecim ¹⁰tertia Zacchur filiis et fratribus eius duodecim ¹¹quarta Isari filiis et fratribus eius duodecim ¹²quinta Nathaniae filiis et fratribus eius duodecim ¹³sexta Bocciau filiis et fratribus eius duodecim ¹⁴septima Israhela filiis et fratribus eius duodecim ¹⁵octava Isaiae filiis et fratribus eius duodecim ¹⁶nona Matthaniae filiis et fratribus eius duodecim ¹⁷decima Semeiae filiis et fratribus eius duodecim ¹⁸undecima Ezrahel filiis et fratribus eius duodecim ¹⁹duodecima Asabiae filiis et fratribus eius duodecim ²⁰tertiadecima Subahel filiis et fratribus eius duodecim ²¹quartadecima Matthathiae filiis et fratribus eius duodecim ²²quintadecima Ierimoth filiis et fratribus eius duodecim ²³sextadecima Ananiae filiis et fratribus eius duodecim ²⁴septimadecima Iesbocasae filiis et fratribus eius duodecim ²⁵octavadecima Anani filiis et fratribus eius duodecim ²⁶nonadecima Mellothi filiis et fratribus eius duodecim ²⁷vicesima Eliatha filiis et fratribus eius duodecim ²⁸vicesima prima Othir filiis et fratribus eius duodecim ²⁹vicesima secunda Godollathi filiis et fratribus eius duodecim ³⁰vicesima tertia Maziuth filiis et fratribus eius duodecim ³¹vicesima quarta Romamthiezer filiis et fratribus eius duodecim

Chapter 26

¹divisiones autem ianitorum de Coritis Mesellemia filius Core de filiis Asaph ²filii Mesellemiae Zaccharias primogenitus Iadihel secundus Zabadias tertius Iathanahel quartus ³Ahilam quintus Iohanan sextus Helioenai septimus ⁴filii autem Obededom Semeias primogenitus Iozabad secundus Iohaa tertius Sachar quartus Nathanahel quintus ⁵Amihel sextus Isachar septimus Phollathi octavus quia benedixit illi Dominus ⁶Semeiae autem filio eius nati sunt filii praefecti familiarum suarum erant enim viri fortissimi ⁷filii ergo Semeiae Othni et Raphahel et Obedihel Zabad fratres eius viri fortissimi Heliu quoque et Samachias ⁸omnes hii de filiis Obededom ipsi et filii et fratres eorum fortissimi ad ministrandum sexaginta duo de Obededom ⁹porro Mesellamiae filii et fratres robustissimi decem et octo ¹⁰de Hosa autem id est de filiis Merari Semri princeps non enim habuerat primogenitum et idcirco posuerat eum pater eius in principem ¹¹Helchias secundus Tabelias tertius Zaccharias quartus omnes hii filii et fratres Hosa tredecim ¹²hii divisi sunt in ianitores ut semper principes custodiarum sicut et fratres eorum ministrarent in domo Domini ¹³missae sunt autem sortes ex aequo et parvis et magnis per familias suas in unamquamque portarum ¹⁴cecidit igitur sors orientalis Selemiae porro Zacchariae filio eius viro prudentissimo et erudito sortito obtigit plaga septentrionalis ¹⁵Obededom vero et filiis eius ad austrum in qua parte domus erat seniorum concilium ¹⁶Sepphima et Hosa ad occidentem iuxta portam quae ducit ad viam ascensionis custodia contra custodiam ¹⁷ad orientem vero Levitae sex et ad aquilonem quattuor per diem atque ad meridiem similiter in die quattuor et ubi erat concilium bini et bini ¹⁸in cellulis quoque ianitorum ad occidentem quattuor in via binique per cellulas ¹⁹hae sunt divisiones ianitorum filiorum Core et Merari ²⁰porro Achias erat super thesauros domus Dei ac vasa sanctorum ²¹filii Ledan filii Gersonni de Ledan principes familiarum Ledan et Gersonni Ieiheli ²²filii Ieiheli Zathan et Iohel frater eius super thesauros domus Domini ²³Amramitis et Isaaritis et Hebronitis et Ozihelitibus ²⁴Subahel autem filius Gersom filii Mosi praepositus thesauris ²⁵fratres quoque eius Eliezer cuius filius Raabia et huius filius Isaias et huius filius Ioram huius quoque filius Zechri sed et huius filius Selemith ²⁶ipse Selemith et fratres eius super thesauros sanctorum quae sanctificavit David rex et principes familiarum et tribuni et centuriones et duces exercitus ²⁷de bellis et manubiis proeliorum quae consecraverant ad instaurationem et supellectilem templi Domini ²⁸haec autem universa sanctificavit Samuhel videns et Saul filius Cis et Abner filius Ner et Ioab filius Sarviae omnes qui sanctificaverunt ea per manum Salemith et fratrum eius ²⁹Saaritis vero praeerat Chonenias et filii eius ad opera forinsecus super Israhel ad docendum et ad iudicandum eos ³⁰porro de Hebronitis Asabias et fratres eius viri fortissimi mille septingenti praeerant Israheli trans Iordanem contra occidentem in cunctis operibus Domini et in ministerium regis ³¹Hebronitarum autem princeps fuit Hieria secundum familias et cognationes eorum quadragesimo anno regni David recensiti sunt et inventi viri fortissimi in Iazer Galaad ³²fratresque eius robustioris aetatis duo milia septingenti principes familiarum praeposuit autem eos David rex Rubenitis et Gadditis et dimidio tribus Manasse in omne ministerium Dei et regis

Chapter 27

¹filii autem Israhel secundum numerum suum principes familiarum tribuni et centuriones et praefecti qui ministrabant regi iuxta turmas suas ingredientes et egredientes per singulos menses in anno viginti quattuor milibus singuli praeerant ²primae turmae in primo mense Isboam praeerat filius Zabdihel et sub eo viginti quattuor milia ³de filiis Phares princeps cunctorum principum in exercitu mense primo ⁴secundi mensis habebat turmam Dudi Ahohites et post se alterum nomine Macelloth qui regebat partem exercitus viginti quattuor milium ⁵dux quoque turmae tertiae in mense tertio erat Banaias filius Ioiadae sacerdos et in divisione sua viginti quattuor milia ⁶ipse est Banaias fortissimus inter triginta et super triginta praeerat autem turmae ipsius Amizabad filius eius ⁷quartus mense quarto Asahel frater Ioab et Zabadias filius eius post eum et in turma eius viginti quattuor milia ⁸quintus mense quinto princeps Samaoth Iezarites et in turma eius viginti quattuor milia ⁹sextus mense sexto Hira filius Acces Thecuites et in turma eius viginti quattuor milia ¹⁰septimus mense septimo Helles Phallonites de filiis Ephraim et in turma eius viginti quattuor milia ¹¹octavus mense octavo Sobochai Asothites de stirpe Zarai et in turma eius viginti quattuor milia ¹²nonus mense nono Abiezer Anathothites de filiis Iemini et in turma eius viginti quattuor milia ¹³decimus mense decimo Marai et ipse Netophathites de stirpe Zarai et in turma eius viginti quattuor milia ¹⁴undecimus mense undecimo Banaias Pharathonites de filiis Ephraim et in turma eius viginti quattuor milia ¹⁵duodecimus mense duodecimo Holdai Netophathites de stirpe Gothonihel et in turma eius viginti quattuor milia ¹⁶porro tribubus praeerant Israhel Rubenitis dux Eliezer filius Zechri Symeonitis dux Saphatias filius Macha ¹⁷Levitis Asabias filius Camuhel Aaronitis Sadoc ¹⁸Iuda Heliu frater David Isachar Amri filius Michahel ¹⁹Zabulonitis Iesmaias filius Abdiae Nepthalitibus Ierimoth filius Ozihel ²⁰filiis Ephraim Osee filius Ozaziu dimidio tribus Manasse Iohel filius Phadiae ²¹et dimidio tribus Manasse in Galaad Iaddo filius Zacchariae Beniamin autem Iasihel filius Abner ²²Dan vero Ezrihel filius Hieroam hii principes filiorum Israhel ²³noluit autem David numerare eos a viginti annis inferius quia dixerat Dominus ut multiplicaret Israhel quasi stellas caeli ²⁴Ioab filius Sarviae coeperat numerare nec conplevit quia super hoc ira inruerat in Israhel et idcirco numerus eorum qui fuerant recensiti non est relatus in fastos regis David ²⁵super thesauros autem regis fuit Azmoth filius Adihel his autem thesauris qui erant in urbibus et in vicis et in turribus praesidebat Ionathan filius Oziae ²⁶operi autem rustico et agricolis qui exercebant terram praeerat Ezri filius Chelub ²⁷vinearumque cultoribus Semeias Ramathites cellis autem vinariis Zabdias Aphonites ²⁸nam super oliveta et ficeta quae erant in campestribus Balanan Gaderites super apothecas autem olei Ioas ²⁹porro armentis quae pascebantur in Sarona praepositus fuit Setrai Saronites et super boves in vallibus Saphat filius Adli ³⁰super camelos vero Ubil Ismahelites et super asinos Iadias Meronathites ³¹super oves quoque Iaziz Agarenus omnes hii principes substantiae regis David ³²Ionathan autem patruus David consiliarius vir prudens et litteratus ipse et Iaihel filius Achamoni erant cum filiis regis ³³Ahitophel etiam consiliarius regis et Husi Arachites amicus regis ³⁴post Ahitophel fuit Ioiada filius Banaiae et Abiathar princeps autem exercitus regis erat Ioab

Chapter 28

¹convocavit igitur David omnes principes Israhel duces tribuum et praepositos turmarum qui ministrabant regi tribunos quoque et centuriones et qui praeerant substantiae et possessionibus regis filiosque suos cum eunuchis et potentes et robustissimos quosque in exercitu Hierusalem ²cumque surrexisset rex et stetisset ait audite me fratres mei et populus meus cogitavi ut aedificarem domum in qua requiesceret arca foederis Domini et scabillum pedum Dei nostri et ad aedificandum omnia praeparavi ³Deus autem dixit mihi non aedificabis domum nomini meo eo quod sis vir bellator et sanguinem fuderis ⁴sed elegit Dominus Deus Israhel me de universa domo patris mei ut essem rex super Israhel in sempiternum de Iuda enim elegit principes porro de domo Iuda domum patris mei et de filiis patris mei placuit ei ut me eligeret regem super cunctum Israhel ⁵sed et de filiis meis filios enim multos dedit mihi Dominus elegit Salomonem filium meum ut sederet in throno regni Domini super Israhel ⁶dixitque mihi Salomon filius tuus aedificabit domum meam et atria mea ipsum enim elegi mihi in filium et ego ero ei in patrem ⁷et firmabo regnum eius usque in aeternum si perseveraverit facere praecepta mea et iudicia sicut et hodie ⁸nunc igitur coram universo coetu Israhel audiente Deo nostro custodite et perquirite cuncta mandata Domini Dei nostri ut possideatis terram bonam et relinquatis eam filiis vestris post vos usque in sempiternum ⁹tu autem Salomon fili mi scito Deum patris tui et servi ei corde perfecto et animo voluntario omnia enim corda scrutatur Dominus et universas mentium cogitationes intellegit si quaesieris eum invenies si autem dereliqueris illum proiciet te in aeternum ¹⁰nunc ergo quia elegit te Dominus ut aedificares domum sanctuarii confortare et perfice ¹¹dedit autem David Salomoni filio suo descriptionem porticus et templi et cellariorum et cenaculi et cubiculorum in adytis et domus propitiationis ¹²necnon et omnium quae cogitaverat atriorum et exedrarum per circuitum in thesauros domus Domini et in thesauros sanctorum ¹³divisionumque sacerdotalium et leviticarum in omnia opera domus Domini et in universa vasa ministerii templi Domini ¹⁴aurum in pondere per singula vasa ministerii argenti quoque pondus pro vasorum ad opera diversitate ¹⁵sed et ad candelabra aurea et ad lucernas eorum aurum pro mensura uniuscuiusque candelabri et lucernarum similiter et in candelabris argenteis et in lucernis eorum pro diversitate mensurae pondus argenti tradidit ¹⁶aurum quoque dedit in mensas propositionis pro diversitate mensarum similiter et argentum in alias mensas argenteas ¹⁷ad fuscinulas quoque et fialas et turibula ex auro purissimo et leunculos aureos pro qualitate mensurae pondus distribuit in leunculum et leunculum similiter et in leones argenteos diversum argenti pondus separavit ¹⁸altari autem in quo adoletur incensum aurum purissimum dedit ut ex ipso fieret similitudo quadrigae cherubin extendentium alas et velantium arcam foederis Domini ¹⁹omnia inquit venerunt scripta manu Domini ad me ut intellegerem universa opera exemplaris ²⁰dixit quoque David Salomoni filio suo viriliter age et confortare et fac ne timeas et ne paveas Dominus enim Deus meus tecum erit et non dimittet te nec derelinquet donec perficias omne opus ministerii domus Domini ²¹ecce divisiones sacerdotum et Levitarum in omne ministerium domus Domini adsistunt tibi et parati sunt et noverunt tam principes quam populus facere omnia praecepta tua

Chapter 29

¹locutusque est David rex ad omnem ecclesiam Salomonem filium meum unum elegit Deus adhuc puerum et tenellum opus autem grande est neque enim homini praeparatur habitatio sed Deo ²ego autem totis viribus meis praeparavi inpensas domus Dei mei aurum ad vasa aurea et argentum in argentea aes in aenea ferrum in ferrea lignum ad lignea lapides onychinos et quasi stibinos et diversorum colorum omnem pretiosum lapidem et marmor parium abundantissime ³et super haec quae obtuli in domum Dei mei de peculio meo aurum et argentum do in templum Dei mei exceptis his quae paravi in aedem sanctam ⁴tria milia talenta auri de auro Ophir et septem milia talentorum argenti probatissimi ad deaurandos parietes templi ⁵ut ubicumque opus est aurum de auro et ubicumque opus est argentum argenti opera fiant per manus artificum et si quis sponte offert impleat manum suam hodie et offerat quod voluerit Domino ⁶polliciti sunt itaque principes familiarum et proceres tribuum Israhel tribuni quoque et centuriones et principes possessionum regis ⁷dederuntque in opera domus Dei auri talenta quinque milia et solidos decem milia argenti talenta decem milia et aeris talenta decem et octo milia ferri quoque centum milia talentorum ⁸et apud quemcumque inventi sunt lapides dederunt in thesaurum domus Domini per manum Ieihel Gersonitis ⁹laetatusque est populus cum vota sponte promitterent quia corde toto offerebant ea Domino sed et David rex laetatus est gaudio magno ¹⁰et benedixit Domino coram universa multitudine et ait benedictus es Domine Deus Israhel patris nostri ab aeterno in aeternum ¹¹tua est Domine magnificentia et potentia et gloria atque victoria et tibi laus cuncta enim quae in caelo sunt et in terra tua sunt tuum Domine regnum et tu es super omnes principes ¹²tuae divitiae et tua est gloria tu dominaris omnium in manu tua virtus et potentia in manu tua magnitudo et imperium omnium ¹³nunc igitur Deus noster confitemur tibi et laudamus nomen tuum inclitum ¹⁴quis ego et quis populus meus ut possimus haec tibi universa promittere tua sunt omnia et quae de manu tua accepimus dedimus tibi ¹⁵peregrini enim sumus coram te et advenae sicut omnes patres nostri dies nostri quasi umbra super terram et nulla est mora ¹⁶Domine Deus noster omnis haec copia quam paravimus ut aedificaretur domus nomini sancto tuo de manu tua est et tua sunt omnia ¹⁷scio Deus meus quod probes corda et simplicitatem diligas unde et ego in simplicitate cordis mei laetus obtuli universa haec et populum tuum qui hic reppertus est vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria ¹⁸Domine Deus Abraham et Isaac et Israhel patrum nostrorum custodi in aeternum hanc voluntatem cordis eorum et semper in venerationem tui mens ista permaneat ¹⁹Salomoni quoque filio meo da cor perfectum ut custodiat mandata tua testimonia tua caerimonias tuas et faciat universa et aedificet aedem cuius inpensas paravi ²⁰praecepit autem David universae ecclesiae benedicite Domino Deo nostro et benedixit omnis ecclesia Domino Deo patrum suorum et inclinaverunt se et adoraverunt Deum et deinde regem ²¹immolaveruntque victimas Domino et obtulerunt holocausta die sequenti tauros mille arietes mille agnos mille cum libaminibus suis et universo ritu abundantissime in omnem Israhel ²²et comederunt et biberunt coram Domino in die illo cum grandi laetitia et unxerunt secundo Salomonem filium David unxerunt autem Domino in principem et Sadoc in pontificem ²³seditque Salomon super solium Domini in regem pro David patre suo et cunctis placuit et paruit illi omnis Israhel ²⁴sed et universi principes et potentes et cuncti filii regis David dederunt manum et subiecti fuerunt Salomoni regi ²⁵magnificavit ergo Dominus Salomonem super omnem Israhel et dedit illi gloriam regni qualem nullus habuit ante eum rex Israhel ²⁶igitur David filius Isai regnavit super universum Israhel ²⁷et dies quibus regnavit super Israhel fuerunt quadraginta anni in Hebron regnavit septem annis et in Hierusalem triginta tribus ²⁸et mortuus est in senectute bona plenus dierum et divitiis et gloria regnavitque Salomon filius eius pro eo ²⁹gesta autem David regis priora et novissima scripta sunt in libro Samuhel videntis et in libro Nathan prophetae atque in volumine Gad videntis

2 Chronicles

Chapter 1

¹confortatus est ergo Salomon filius David in regno suo et Dominus erat cum eo et magnificavit eum in excelsum ²praecepitque Salomon universo Israheli tribunis et centurionibus et ducibus et iudicibus omnis Israhel et principibus familiarum ³et abiit cum universa multitudine in excelsum Gabaon ubi erat tabernaculum foederis Dei quod fecit Moses famulus Dei in solitudine ⁴arcam autem Dei adduxerat David de Cariathiarim in locum quem paraverat ei et ubi fixerat illi tabernaculum hoc est in Hierusalem ⁵altare quoque aeneum quod fabricatus fuerat Beselehel filius Uri filii Ur ibi erat coram tabernaculo Domini quod et requisivit Salomon et omnis ecclesia ⁶ascenditque Salomon ad altare aeneum coram tabernaculo foederis Domini et obtulit in eo mille hostias ⁷ecce autem in ipsa nocte apparuit ei Deus dicens postula quod vis ut dem tibi ⁸dixitque Salomon Deo tu fecisti cum David patre meo misericordiam magnam et constituisti me regem pro eo ⁹nunc igitur Domine Deus impleatur sermo tuus quem pollicitus es David patri meo tu enim fecisti me regem super populum tuum multum qui tam innumerabilis est quam pulvis terrae ¹⁰da mihi sapientiam et intellegentiam ut egrediar coram populo tuo et ingrediar quis enim potest hunc populum tuum digne qui tam grandis est iudicare ¹¹dixit autem Deus ad Salomonem quia hoc magis placuit cordi tuo et non postulasti divitias et substantiam et gloriam neque animas eorum qui te oderunt sed nec dies vitae plurimos petisti autem sapientiam et scientiam ut iudicare possis populum meum super quem constitui te regem ¹²sapientia et scientia data sunt tibi divitias autem et substantiam et gloriam dabo tibi ita ut nullus in regibus nec ante te nec post te fuerit similis tui ¹³venit ergo Salomon ab excelso Gabaon in Hierusalem coram tabernaculo foederis et regnavit super Israhel ¹⁴congregavitque sibi currus et equites et facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitum et fecit eos esse in urbibus quadrigarum et cum rege in Hierusalem ¹⁵praebuitque rex argentum et aurum in Hierusalem quasi lapides et cedros quasi sycomoros quae nascuntur in campestribus multitudine magna ¹⁶adducebantur autem ei et equi de Aegypto et de Coa a negotiatoribus regis qui ibant et coemebant pretio ¹⁷quadrigam equorum sescentis argenteis et equum centum quinquaginta similiter de universis regnis Cettheorum et a regibus Syriae emptio celebrabatur

Chapter 2

¹decrevit autem Salomon aedificare domum nomini Domini et palatium sibi ²et numeravit septuaginta milia virorum portantium umeris et octoginta milia qui caederent lapides in montibus praepositosque eorum tria milia sescentos ³misit quoque ad Hiram regem Tyri dicens sicut egisti cum David patre meo et misisti ei ligna cedrina ut aedificaret sibi domum in qua et habitavit ⁴sic fac mecum ut aedificem domum nomini Domini Dei mei et consecrem eam ad adolendum incensum coram illo et fumiganda aromata et ad propositionem panum sempiternam et holocaustomata mane et vespere sabbatis quoque et neomeniis et sollemnitatibus Domini Dei nostri in sempiternum quae mandata sunt Israheli ⁵domus autem quam aedificare cupio magna est magnus est enim Deus noster super omnes deos ⁶quis ergo poterit praevalere ut aedificet ei dignam domum si caelum et caeli caelorum capere eum non queunt quantus ego sum ut possim ei aedificare domum sed ad hoc tantum ut adoleatur incensum coram illo ⁷mitte igitur mihi virum eruditum qui noverit operari in auro et argento aere ferro purpura coccino et hyacintho et qui sciat scalpere celata cum his artificibus quos mecum habeo in Iudaea et in Hierusalem quos praeparavit David pater meus ⁸sed et ligna cedrina mitte mihi et arceuthina et pinea de Libano scio enim quod servi tui noverint caedere ligna de Libano et erunt servi mei cum servis tuis ⁹ut parentur mihi ligna plurima domus enim quam cupio aedificare magna est nimis et inclita ¹⁰praeterea operariis qui caesuri sunt ligna servis tuis dabo in cibaria tritici choros viginti milia et hordei choros totidem olei quoque sata viginti milia ¹¹dixit autem Hiram rex Tyri per litteras quas miserat Salomoni quia dilexit Dominus populum suum idcirco te regnare fecit super eum ¹²et addidit dicens benedictus Dominus Deus Israhel qui fecit caelum et terram qui dedit David regi filium sapientem et eruditum et sensatum atque prudentem ut aedificaret domum Domino et palatium sibi ¹³misi ergo tibi virum prudentem et scientissimum Hiram patrem meum ¹⁴filium mulieris de filiabus Dan cuius pater Tyrius fuit qui noverit operari in auro et argento et aere et ferro et marmore et lignis in purpura quoque et hyacintho et bysso et coccino et qui sciat celare omnem scalpturam et adinvenire prudenter quodcumque in opere necessarium est cum artificibus tuis et cum artificibus domini mei David patris tui ¹⁵triticum ergo et hordeum et oleum et vinum quae pollicitus es domine mi mitte servis tuis ¹⁶nos autem caedemus ligna de Libano quot necessaria habueris et adplicabimus ea ratibus per mare in Ioppe tuum erit transferre ea in Hierusalem ¹⁷numeravit igitur Salomon omnes viros proselytos qui erant in terra Israhel post dinumerationem quam dinumeravit David pater eius et inventi sunt centum quinquaginta milia et tria milia sescenti ¹⁸fecitque ex eis septuaginta milia qui umeris onera portarent et octoginta milia qui lapides in montibus caederent tria milia autem et sescentos praepositos operum populi

Chapter 3

¹et coepit Salomon aedificare domum Domini in Hierusalem in monte Moria qui demonstratus fuerat David patri eius in loco quem paraverat David in area Ornan Iebusei ²coepit autem aedificare mense secundo anno quarto regni sui ³et haec sunt fundamenta quae iecit Salomon ut aedificaret domum Dei longitudinis cubitos in mensura prima sexaginta latitudinis cubitos viginti ⁴porticum vero ante frontem quae tendebatur in longum iuxta mensuram latitudinis domus cubitorum viginti porro altitudo centum viginti cubitorum erat et deauravit eam intrinsecus auro mundissimo ⁵domum quoque maiorem texit tabulis ligneis abiegnis et lamminas auri obrizi adfixit per totum scalpsitque in ea palmas et quasi catenulas se invicem conplectentes ⁶stravit quoque pavimentum templi pretiosissimo marmore decore multo ⁷porro aurum erat probatissimum de cuius lamminis texit domum et trabes eius et postes et parietes et ostia et celavit cherubin in parietibus ⁸fecit quoque domum sancti sanctorum longitudinem iuxta latitudinem domus cubitorum viginti et latitudinem similiter viginti cubitorum et lamminis aureis texit eam quasi talentis sescentis ⁹sed et clavos fecit aureos ita ut singuli clavi siclos quinquagenos adpenderent cenacula quoque texit auro ¹⁰fecit etiam in domo sancti sanctorum cherubin duo opere statuario et texit eos auro ¹¹alae cherubin viginti cubitis extendebantur ita ut una ala haberet cubitos quinque et tangeret parietem domus et altera quinque cubitos habens alam tangeret alterius cherub ¹²similiter cherub alterius ala quinque habebat cubitos et tangebat parietem et ala eius altera quinque cubitorum alam cherub alterius contingebat ¹³igitur alae utriusque cherubin expansae erant et extendebantur per cubitos viginti ipsi autem stabant erectis pedibus et facies eorum versae erant ad exteriorem domum ¹⁴fecit quoque velum ex hyacintho purpura coccino et bysso et intexuit ei cherubin ¹⁵ante fores etiam templi duas columnas quae triginta et quinque cubitos habebant altitudinis porro capita earum quinque cubitorum ¹⁶necnon et quasi catenulas in oraculo et superposuit eas capitibus columnarum malagranata etiam centum quae catenulis interposuit ¹⁷ipsas quoque columnas posuit in vestibulo templi unam a dextris et alteram a sinistris eam quae a dextris erat vocavit Iachin et quae ad levam Booz

Chapter 4

¹fecit quoque altare aeneum viginti cubitorum longitudinis et viginti cubitorum latitudinis et decem cubitorum altitudinis ²mare etiam fusile decem cubitis a labio usque ad labium rotundum per circuitum quinque cubitos habebat altitudinis et funiculus triginta cubitorum ambiebat gyrum eius ³similitudo quoque boum erat subter illud et decem cubitis quaedam extrinsecus celaturae quasi duobus versibus alvum maris circuibant boves autem erant fusiles ⁴et ipsum mare super duodecim boves inpositum erat quorum tres respiciebant aquilonem et alii tres occidentem porro tres alii meridiem et tres qui reliqui erant orientem mare habentes superpositum posteriora autem boum erant intrinsecus sub mari ⁵porro vastitas eius habebat mensuram palmi et labium illius erat quasi labium calicis vel repandi lilii capiebatque mensurae tria milia metretas ⁶fecit quoque concas decem et posuit quinque a dextris et quinque a sinistris ut lavarent in eis omnia quae in holocaustum oblaturi erant porro in mari sacerdotes lavabantur ⁷fecit autem et candelabra aurea decem secundum speciem qua iussa erant fieri et posuit ea in templo quinque a dextris et quinque a sinistris ⁸necnon et mensas decem posuitque eas in templo quinque a dextris et quinque a sinistris fialas quoque aureas centum ⁹fecit etiam atrium sacerdotum et basilicam grandem et ostia in basilica quae texit aere ¹⁰porro mare posuit in latere dextro contra orientem ad meridiem ¹¹fecit autem Hiram lebetas quoque et creagras et fialas et conplevit omne opus regis in domo Dei ¹²hoc est columnas duas et epistylia et capita et quasi quaedam retiacula quae capita tegerent super epistylia ¹³malagranata quoque quadringenta et retiacula duo ita ut bini ordines malagranatorum singulis retiaculis iungerentur quae protegerent epistylia et capita columnarum ¹⁴bases etiam fecit et concas quas superposuit basibus ¹⁵mare unum bovesque duodecim sub mari ¹⁶et lebetas et creagras et fialas omnia vasa fecit Salomoni Hiram pater eius in domo Domini ex aere mundissimo ¹⁷in regione Iordanis fudit ea rex in argillosa terra inter Socchoth et Saredatha ¹⁸erat autem multitudo vasorum innumerabilis ita ut ignoraretur pondus aeris ¹⁹fecitque Salomon omnia vasa domus Dei et altare aureum et mensas et super eas panes propositionis ²⁰candelabra quoque cum lucernis suis ut lucerent ante oraculum iuxta ritum ex auro purissimo ²¹et florentia quaedam et lucernas et forcipes aureos omnia de auro mundissimo facta sunt ²²thymiamateria quoque et turibula et fialas et mortariola ex auro purissimo et ostia celavit templi interioris id est in sancto sanctorum et ostia templi forinsecus aurea sicque conpletum est omne opus quod fecit Salomon in domo Domini

Chapter 5

¹intulit igitur Salomon omnia quae voverat David pater suus argentum et aurum et universa vasa posuit in thesauris domus Dei ²post quae congregavit maiores natu Israhel et cunctos principes tribuum et capita familiarum de filiis Israhel in Hierusalem ut adducerent arcam foederis Domini de civitate David quae est Sion ³venerunt igitur ad regem omnes viri Israhel in die sollemni mensis septimi ⁴cumque venissent cuncti seniorum Israhel portaverunt Levitae arcam ⁵et intulerunt eam et omnem paraturam tabernaculi porro vasa sanctuarii quae erant in tabernaculo portaverunt sacerdotes cum Levitis ⁶rex autem Salomon et universus coetus Israhel et omnes qui fuerant congregati ante arcam immolabant arietes et boves absque ullo numero tanta enim erat multitudo victimarum ⁷et intulerunt sacerdotes arcam foederis Domini in locum suum id est ad oraculum templi in sancta sanctorum subter alas cherubin ⁸ita ut cherubin expanderent alas suas super locum in quo posita erat arca et ipsam arcam tegerent cum vectibus eius ⁹vectium autem quibus portabatur arca quia paululum longiores erant capita parebant ante oraculum si vero quis paululum fuisset extrinsecus eos videre non poterat fuit itaque arca ibi usque in praesentem diem ¹⁰nihilque erat aliud in arca nisi duae tabulae quas posuerat Moses in Horeb quando legem dedit Dominus filiis Israhel egredientibus ex Aegypto ¹¹egressis autem sacerdotibus de sanctuario omnes enim sacerdotes qui ibi potuerant inveniri sanctificati sunt nec adhuc illo tempore vices et ministeriorum ordo inter eos divisus erat ¹²tam Levitae quam cantores id est et qui sub Asaph erant et qui sub Heman et qui sub Idithun filii et fratres eorum vestiti byssinis cymbalis et psalteriis et citharis concrepabant stantes ad orientalem plagam altaris cumque eis sacerdotes centum viginti canentes tubis ¹³igitur cunctis pariter et tubis et voce et cymbalis et organis et diversi generis musicorum concinentibus et vocem in sublime tollentibus longe sonitus audiebatur ita ut cum Dominum laudare coepissent et dicere confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius impleretur domus Domini nube ¹⁴nec possent sacerdotes stare et ministrare propter caliginem conpleverat enim gloria Domini domum Dei

Chapter 6

¹tunc Salomon ait Dominus pollicitus est ut habitaret in caligine ²ego autem aedificavi domum nomini eius ut habitaret ibi in perpetuum ³et convertit faciem suam et benedixit universae multitudini Israhel nam omnis turba stabat intenta et ait ⁴benedictus Dominus Deus Israhel qui quod locutus est David patri meo opere conplevit dicens ⁵a die qua eduxi populum meum de terra Aegypti non elegi civitatem de cunctis tribubus Israhel ut aedificaretur in ea domus nomini meo neque elegi quemquam alium virum ut esset dux in populo meo Israhel ⁶sed elegi Hierusalem ut sit nomen meum in ea et elegi David ut constituerem eum super populum meum Israhel ⁷cumque fuisset voluntatis David patris mei ut aedificaret domum nomini Domini Dei Israhel ⁸dixit Dominus ad eum quia haec fuit voluntas tua ut aedificares domum nomini meo bene quidem fecisti habere huiuscemodi voluntatem ⁹sed non tu aedificabis domum verum filius tuus qui egredietur de lumbis tuis ipse aedificabit domum nomini meo ¹⁰conplevit ergo Dominus sermonem suum quem locutus fuerat et ego surrexi pro David patre meo et sedi super thronum Israhel sicut locutus est Dominus et aedificavi domum nomini Domini Dei Israhel ¹¹et posui in ea arcam in qua est pactum Domini quod pepigit cum filiis Israhel ¹²stetit ergo coram altare Domini ex adverso universae multitudinis Israhel et extendit manus suas ¹³siquidem fecerat Salomon basem aeneam et posuerat eam in medio basilicae habentem quinque cubitos longitudinis et quinque cubitos latitudinis et tres cubitos in altum stetitque super eam et deinceps flexis genibus contra universam multitudinem Israhel et palmis in caelum levatis ¹⁴ait Domine Deus Israhel non est similis tui Deus in caelo et in terra qui custodis pactum et misericordiam cum servis tuis qui ambulant coram te in toto corde suo ¹⁵qui praestitisti servo tuo David patri meo quaecumque locutus fueras ei et quae ore promiseras opere conplesti sicut et praesens tempus probat ¹⁶nunc ergo Domine Deus Israhel imple servo tuo patri meo David quaecumque locutus es dicens non deficiet ex te vir coram me qui sedeat super thronum Israhel ita tamen si custodierint filii tui vias suas et ambulaverint in lege mea sicut et tu ambulasti coram me ¹⁷et nunc Domine Deus Israhel firmetur sermo tuus quem locutus es servo tuo David ¹⁸ergone credibile est ut habitet Deus cum hominibus super terram si caelum et caeli caelorum non te capiunt quanto magis domus ista quam aedificavi ¹⁹sed ad hoc tantum facta est ut respicias orationem servi tui et obsecrationem eius Domine Deus meus audias et preces quas fundit famulus tuus coram te ²⁰ut aperias oculos tuos super domum istam diebus et noctibus super locum in quo pollicitus es ut invocaretur nomen tuum ²¹et exaudires orationem quam servus tuus orat in eo exaudi preces famuli tui et populi tui Israhel quicumque oraverit in loco isto et exaudi de habitaculo tuo id est de caelis et propitiare ²²si peccaverit quispiam in proximum suum et iurare contra eum paratus venerit seque maledicto constrinxerit coram altari in domo ista ²³tu audies de caelo et facies iudicium servorum tuorum ita ut reddas iniquo viam suam in caput proprium et ulciscaris iustum retribuens ei secundum iustitiam suam ²⁴si superatus fuerit populus tuus Israhel ab inimicis peccabunt enim tibi et conversi egerint paenitentiam et obsecraverint nomen tuum et fuerint deprecati in loco isto ²⁵tu exaudi de caelo et propitiare peccato populi tui Israhel et reduc eos in terram quam dedisti eis et patribus eorum ²⁶si clauso caelo pluvia non fluxerit propter peccata populi et deprecati te fuerint in loco isto et confessi nomini tuo et conversi a peccatis suis cum eos adflixeris ²⁷exaudi de caelo Domine et dimitte peccata servis tuis et populi tui Israhel et doce eos viam bonam per quam ingrediantur et da pluviam terrae quam dedisti populo tuo ad possidendum ²⁸fames si orta fuerit in terra et pestilentia erugo et aurugo et lucusta et brucus et hostes vastatis regionibus portas obsederint civitatis omnisque plaga et infirmitas presserit ²⁹si quis de populo tuo Israhel fuerit deprecatus cognoscens plagam et infirmitatem suam et expanderit manus suas in domo hac ³⁰tu exaudi de caelo de sublimi scilicet habitaculo tuo et propitiare et redde unicuique secundum vias suas quas nosti eum habere in corde suo tu enim solus nosti corda filiorum hominum ³¹ut timeant te et ambulent in viis tuis cunctis diebus quibus vivunt super faciem terrae quam dedisti patribus nostris ³²externum quoque qui non est de populo tuo Israhel si venerit de terra longinqua propter nomen tuum magnum et propter manum tuam robustam et brachium tuum extentum et adoraverit in loco isto ³³tu exaudies de caelo firmissimo habitaculo tuo et facies cuncta pro quibus invocaverit te ille peregrinus ut sciant omnes populi terrae nomen tuum et timeant te sicut populus tuus Israhel et cognoscant quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam aedificavi ³⁴si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra adversarios suos per viam in qua miseris eos adorabunt te contra viam in qua civitas haec est quam elegisti et domus quam aedificavi nomini tuo ³⁵ut exaudias de caelo preces eorum et obsecrationem et ulciscaris ³⁶si autem et peccaverint tibi neque enim est homo qui non peccet et iratus fueris eis et tradideris hostibus et captivos eos duxerint in terram longinquam vel certe quae iuxta est ³⁷et conversi corde suo in terra ad quam captivi ducti fuerant egerint paenitentiam et deprecati te fuerint in terra captivitatis suae dicentes peccavimus inique fecimus iniuste egimus ³⁸et reversi fuerint ad te in toto corde suo et in tota anima sua in terra captivitatis suae ad quam ducti sunt adorabunt te contra viam terrae suae quam dedisti patribus eorum et urbis quam elegisti et domus quam aedificavi nomini tuo ³⁹ut exaudias de caelo hoc est de firmo habitaculo tuo preces eorum et facias iudicium et dimittas populo tuo quamvis peccatori ⁴⁰tu es enim Deus meus aperiantur quaeso oculi tui et aures tuae intentae sint ad orationem quae fit in loco isto ⁴¹nunc igitur consurge Domine Deus in requiem tuam tu et arca fortitudinis tuae sacerdotes tui Domine Deus induantur salute et sancti tui laetentur in bonis ⁴²Domine Deus ne averseris faciem christi tui memento misericordiarum David servi tui

Chapter 7

¹cumque conplesset Salomon fundens preces ignis descendit de caelo et devoravit holocausta et victimas et maiestas Domini implevit domum ²nec poterant sacerdotes ingredi templum Domini eo quod implesset maiestas Domini templum Domini ³sed et omnes filii Israhel videbant descendentem ignem et gloriam Domini super domum et corruentes proni in terram super pavimentum stratum lapide adoraverunt et laudaverunt Dominum quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ⁴rex autem et omnis populus immolabant victimas coram Domino ⁵mactavit igitur rex Salomon hostias boum viginti duo milia arietum centum viginti milia et dedicavit domum Dei rex et universus populus ⁶sacerdotes autem stabant in officiis suis et Levitae in organis carminum Domini quae fecit David rex ad laudandum Dominum quoniam in aeternum misericordia eius hymnos David canentes per manus suas porro sacerdotes canebant tubis ante eos cunctusque Israhel stabat ⁷sanctificavit quoque Salomon medium atrii ante templum Domini obtulerat enim ibi holocausta et adipes pacificorum quia altare aeneum quod fecerat non poterat sustinere holocausta et sacrificia et adipes ⁸fecit ergo Salomon sollemnitatem in tempore illo septem diebus et omnis Israhel cum eo ecclesia magna valde ab introitu Emath usque ad torrentem Aegypti ⁹fecitque die octavo collectam eo quod dedicasset altare septem diebus et sollemnitatem celebrasset diebus septem ¹⁰igitur in die vicesimo tertio mensis septimi dimisit populos ad tabernacula sua laetantes atque gaudentes super bono quod fecerat Dominus David et Salomoni et Israhel populo suo ¹¹conplevitque Salomon domum Domini et domum regis et omnia quae disposuerat in corde suo ut faceret in domo Domini et in domo sua et prosperatus est ¹²apparuit autem ei Dominus nocte et ait audivi orationem tuam et elegi locum istum mihi in domum sacrificii ¹³si clausero caelum et pluvia non fluxerit et mandavero et praecepero lucustae ut devoret terram et misero pestilentiam in populum meum ¹⁴conversus autem populus meus super quos invocatum est nomen meum deprecatus me fuerit et exquisierit faciem meam et egerit paenitentiam a viis suis pessimis et ego exaudiam de caelo et propitius ero peccatis eorum et sanabo terram eorum ¹⁵oculi quoque mei erunt aperti et aures meae erectae ad orationem eius qui in loco isto oraverit ¹⁶elegi enim et sanctificavi locum istum ut sit nomen meum ibi in sempiternum et permaneant oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus ¹⁷tu quoque si ambulaveris coram me sicut ambulavit David pater tuus et feceris iuxta omnia quae praecepi tibi et iustitias meas iudiciaque servaveris ¹⁸suscitabo thronum regni tui sicut pollicitus sum David patri tuo dicens non auferetur de stirpe tua vir qui sit princeps in Israhel ¹⁹si autem aversi fueritis et dereliqueritis iustitias meas et praecepta mea quae proposui vobis et abeuntes servieritis diis alienis et adoraveritis eos ²⁰evellam vos de terra mea quam dedi vobis et domum hanc quam sanctificavi nomini meo proiciam a facie mea et tradam eam in parabolam et in exemplum cunctis populis ²¹et domus ista erit in proverbium universis transeuntibus et dicent stupentes quare fecit Dominus sic terrae huic et domui huic ²²respondebuntque quia dereliquerunt Dominum Deum patrum suorum qui eduxit eos de terra Aegypti et adprehenderunt deos alienos et adoraverunt eos atque coluerunt idcirco venerunt super eos universa haec mala

Chapter 8

¹expletis autem viginti annis postquam aedificavit Salomon domum Domini et domum suam ²civitates quas dederat Hiram Salomoni aedificavit et habitare ibi fecit filios Israhel ³abiit quoque in Emath Suba et obtinuit eam ⁴et aedificavit Palmyram in deserto et alias civitates munitissimas aedificavit in Emath ⁵extruxitque Bethoron superiorem et Bethoron inferiorem civitates muratas habentes portas et vectes et seras ⁶Baalath etiam et omnes urbes firmissimas quae fuerunt Salomonis cunctasque urbes quadrigarum et urbes equitum omnia quae voluit Salomon atque disposuit aedificavit in Hierusalem et in Libano et in universa terra potestatis suae ⁷omnem populum qui derelictus fuerat de Hettheis et Amorreis et Ferezeis et Eveis et Iebuseis qui non erant de stirpe Israhel ⁸de filiis eorum et de posteris quos non interfecerant filii Israhel subiugavit Salomon in tributarios usque in diem hanc ⁹porro de filiis Israhel non posuit ut servirent operibus regis ipsi enim erant viri bellatores et duces primi et principes quadrigarum et equitum eius ¹⁰omnes autem principes exercitus regis Salomonis fuerunt ducenti quinquaginta qui erudiebant populum ¹¹filiam vero Pharaonis transtulit de civitate David in domum quam aedificaverat ei dixit enim non habitabit uxor mea in domo David regis Israhel eo quod sanctificata sit quia ingressa est eam arca Domini ¹²tunc obtulit Salomon holocausta Domino super altare Domini quod extruxerat ante porticum ¹³ut per singulos dies offerretur in eo iuxta praeceptum Mosi in sabbatis et in kalendis et in festis diebus ter per annum id est in sollemnitate azymorum et in sollemnitate ebdomadarum et in sollemnitate tabernaculorum ¹⁴et constituit iuxta dispositionem David patris sui officia sacerdotum in ministeriis suis et Levitas in ordine suo ut laudarent et ministrarent coram sacerdotibus iuxta ritum uniuscuiusque diei et ianitores in divisionibus suis per portam et portam sic enim praeceperat David homo Dei ¹⁵nec praetergressi sunt de mandatis regis tam sacerdotes quam Levitae ex omnibus quae praeceperat et in custodiis thesaurorum ¹⁶omnes inpensas praeparatas habuit Salomon ex eo die quo fundavit domum Domini usque in diem quo perfecit eam ¹⁷tunc abiit Salomon in Hesiongaber et in Ahilath ad oram maris Rubri quae est in terra Edom ¹⁸misit autem ei Hiram per manum servorum suorum naves et nautas gnaros maris et abierunt cum servis Salomonis in Ophir tuleruntque inde quadringenta quinquaginta talenta auri et adtulerunt ad regem Salomonem

Chapter 9

¹regina quoque Saba cum audisset famam Salomonis venit ut temptaret eum enigmatibus in Hierusalem cum magnis opibus et camelis qui portabant aromata et auri plurimum gemmasque pretiosas cumque venisset ad Salomonem locuta est ei quaecumque erant in corde suo ²et exposuit ei Salomon omnia quae proposuerat nec quicquam fuit quod ei non perspicuum fecerit ³quod postquam vidit sapientiam scilicet Salomonis et domum quam aedificaverat ⁴necnon cibaria mensae eius et habitacula servorum et officia ministrorum eius et vestimenta eorum pincernas quoque et vestes eorum et victimas quas immolabat in domo Domini non erat prae stupore ultra in ea spiritus ⁵dixitque ad regem verus sermo quem audieram in terra mea de virtutibus et sapientia tua ⁶non credebam narrantibus donec ipsa venissem et vidissent oculi mei et probassem vix medietatem mihi sapientiae tuae fuisse narratam vicisti famam virtutibus tuis ⁷beati viri tui et beati servi tui hii qui adsistunt coram te in omni tempore et audiunt sapientiam tuam ⁸sit Dominus Deus tuus benedictus qui voluit te ordinare super thronum suum regem Domini Dei tui quia diligit Deus Israhel et vult servare eum in aeternum idcirco posuit te super eum regem ut facias iudicia atque iustitiam ⁹dedit autem regi centum viginti talenta auri et aromata multa nimis et gemmas pretiosissimas non fuerunt aromata talia ut haec quae dedit regina Saba regi Salomoni ¹⁰sed et servi Hiram cum servis Salomonis adtulerunt aurum de Ophir et ligna thyina et gemmas pretiosissimas ¹¹de quibus fecit rex de lignis scilicet thyinis gradus in domo Domini et in domo regia citharas quoque et psalteria cantoribus numquam visa sunt in terra Iuda ligna talia ¹²rex autem Salomon dedit reginae Saba cuncta quae voluit et quae postulavit multo plura quam adtulerat ad eum quae reversa abiit in terram suam cum servis suis ¹³erat autem pondus auri quod adferebatur Salomoni per annos singulos sescenta sexaginta sex talenta auri ¹⁴excepta ea summa quam legati diversarum gentium et negotiatores adferre consueverant omnesque reges Arabiae et satrapae terrarum qui conportabant aurum et argentum Salomoni ¹⁵fecit igitur rex Salomon ducentas hastas aureas de summa sescentorum aureorum qui in hastis singulis expendebantur ¹⁶trecenta quoque scuta aurea trecentorum aureorum quibus tegebantur scuta singula posuitque ea rex in armamentario quod erat consitum nemore ¹⁷fecit quoque rex solium eburneum grande et vestivit illud auro mundissimo ¹⁸sexque gradus quibus ascendebatur ad solium et scabillum aureum et brachiola duo altrinsecus et duos leones stantes iuxta brachiola ¹⁹sed et alios duodecim leunculos stantes super sex gradus ex utraque parte non fuit tale solium in universis regnis ²⁰omnia quoque vasa convivii regis erant aurea et vasa domus saltus Libani ex auro purissimo argentum enim in diebus illis pro nihilo reputabatur ²¹siquidem naves regis ibant in Tharsis cum servis Hiram semel in annis tribus et deferebant inde aurum et argentum et ebur et simias et pavos ²²magnificatus est igitur Salomon super omnes reges terrae divitiis et gloria ²³omnesque reges terrarum desiderabant faciem videre Salomonis ut audirent sapientiam quam dederat Deus in corde eius ²⁴et deferebant ei munera vasa argentea et aurea et vestes et arma et aromata equos et mulos per singulos annos ²⁵habuit quoque Salomon quadraginta milia equorum in stabulis et curruum equitumque duodecim milia constituitque eos in urbibus quadrigarum et ubi erat rex in Hierusalem ²⁶exercuit etiam potestatem super cunctos reges a fluvio Eufraten usque ad terram Philisthinorum id est usque ad terminos Aegypti ²⁷tantamque copiam praebuit argenti in Hierusalem quasi lapidum et cedrorum tantam multitudinem velut sycaminorum quae gignuntur in campestribus ²⁸adducebantur autem ei equi de Aegypto cunctisque regionibus ²⁹reliqua vero operum Salomonis priorum et novissimorum scripta sunt in verbis Nathan prophetae et in libris Ahiae Silonitis in visione quoque Iaddo videntis contra Hieroboam filium Nabath ³⁰regnavit autem Salomon in Hierusalem super omnem Israhel quadraginta annis ³¹dormivitque cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque pro eo Roboam filius eius

Chapter 10

¹profectus est autem Roboam in Sychem illuc enim cunctus Israhel convenerat ut constituerent eum regem ²quod cum audisset Hieroboam filius Nabath qui erat in Aegypto fugerat quippe illuc ante Salomonem statim reversus est ³vocaveruntque eum et venit cum universo Israhel et locuti sunt ad Roboam dicentes ⁴pater tuus durissimo iugo nos pressit tu leviora impera patre tuo qui nobis gravem inposuit servitutem et paululum de onere subleva ut serviamus tibi ⁵qui ait post tres dies revertimini ad me cumque abisset populus ⁶iniit consilium cum senibus qui steterant coram patre eius Salomone dum adviveret dicens quid datis consilii ut respondeam populo ⁷qui dixerunt ei si placueris populo huic et lenieris eos verbis clementibus servient tibi omni tempore ⁸at ille reliquit consilium senum et cum iuvenibus tractare coepit qui cum eo nutriti fuerant et erant in comitatu illius ⁹dixitque ad eos quid vobis videtur vel respondere quid debeo populo huic qui dixit mihi subleva iugum quod inposuit nobis pater tuus ¹⁰at illi responderunt ut iuvenes et nutriti cum eo in deliciis atque dixerunt sic loqueris populo qui dixit tibi pater tuus adgravavit iugum nostrum tu subleva et sic respondebis eis minimus digitus meus grossior est lumbis patris mei ¹¹pater meus inposuit vobis iugum grave et ego maius pondus adponam pater meus cecidit vos flagellis ego vero caedam scorpionibus ¹²venit ergo Hieroboam et universus populus ad Roboam die tertio sicut praeceperat eis ¹³responditque rex dura derelicto consilio seniorum ¹⁴locutusque est iuxta iuvenum voluntatem pater meus grave vobis inposuit iugum quod ego gravius faciam pater meus cecidit vos flagellis ego vero caedam scorpionibus ¹⁵et non adquievit populi precibus erat enim voluntatis Dei ut conpleretur sermo eius quem locutus fuerat per manum Ahiae Silonitis ad Hieroboam filium Nabath ¹⁶populus autem universus rege duriora dicente sic locutus est ad eum non est nobis pars in David neque hereditas in filio Isai revertere in tabernacula tua Israhel tu autem pasce domum tuam David et abiit Israhel in tabernacula sua ¹⁷super filios autem Israhel qui habitabant in civitatibus Iuda regnavit Roboam ¹⁸misitque rex Roboam Aduram qui praeerat tributis et lapidaverunt eum filii Israhel et mortuus est porro rex Roboam currum festinavit ascendere et fugit in Hierusalem ¹⁹recessitque Israhel a domo David usque ad diem hanc

Chapter 11

¹venit autem Roboam in Hierusalem et convocavit universam domum Iuda et Beniamin in centum octoginta milibus electorum atque bellantium ut dimicaret contra Israhel et converteret ad se regnum suum ²factusque est sermo Domini ad Semeiam hominem Dei dicens ³loquere ad Roboam filium Salomonis regem Iuda et ad universum Israhel qui est in Iuda et Beniamin ⁴haec dicit Dominus non ascendetis neque pugnabitis contra fratres vestros revertatur unusquisque in domum suam quia mea hoc gestum est voluntate qui cum audissent sermonem Domini reversi sunt nec perrexerunt contra Hieroboam ⁵habitavit autem Roboam in Hierusalem et aedificavit civitates muratas in Iuda ⁶extruxitque Bethleem et Aetham et Thecue ⁷Bethsur quoque et Soccho et Odollam ⁸necnon Geth et Maresa et Ziph ⁹sed et Aduram et Lachis et Azecha ¹⁰Saraa quoque et Ahilon et Hebron quae erant in Iuda et Beniamin civitates munitissimas ¹¹cumque clausisset eas muris posuit in eis principes ciborumque horrea hoc est olei et vini ¹²sed et in singulis urbibus fecit armamentaria scutorum et hastarum firmavitque eas multa diligentia et imperavit super Iudam et Beniamin ¹³sacerdotes autem et Levitae qui erant in universo Israhel venerunt ad eum de cunctis sedibus suis ¹⁴relinquentes suburbana et possessiones suas et transeuntes ad Iudam et Hierusalem eo quod abiecisset eos Hieroboam et posteri eius ne sacerdotio Domini fungerentur ¹⁵qui constituit sibi sacerdotes excelsorum et daemonum vitulorumque quos fecerat ¹⁶sed et de cunctis tribubus Israhel quicumque dederant cor suum ut quaererent Dominum Deum Israhel venerunt Hierusalem ad immolandas victimas Domino Deo patrum suorum ¹⁷et roboraverunt regnum Iuda et confirmaverunt Roboam filium Salomonis per tres annos ambulaverunt enim in viis David et Salomonis annis tantum tribus ¹⁸duxit autem Roboam uxorem Maalath filiam Hierimuth filii David Abiail quoque filiam Heliab filii Isai ¹⁹quae peperit ei filios Ieus et Somoriam et Zoom ²⁰post hanc quoque accepit Maacha filiam Absalom quae peperit ei Abia et Ethai et Ziza et Salumith ²¹amavit autem Roboam Maacha filiam Absalom super omnes uxores suas et concubinas nam uxores decem et octo duxerat concubinasque sexaginta et genuit viginti octo filios et sexaginta filias ²²constituit vero in capite Abiam filium Maacha ducem super fratres suos ipsum enim regem facere cogitabat ²³qui sapientior fuit et potentior super omnes filios eius et in cunctis finibus Iuda et Beniamin et in universis civitatibus muratis praebuitque eis escas plurimas et multas petivit uxores

Chapter 12

¹cumque roboratum fuisset regnum Roboam et confortatum dereliquit legem Domini et omnis Israhel cum eo ²anno autem quinto regni Roboam ascendit Sesac rex Aegypti in Hierusalem quia peccaverunt Domino ³cum mille ducentis curribus et sexaginta milibus equitum nec erat numerus vulgi quod venerat cum eo ex Aegypto Lybies scilicet et Trogoditae et Aethiopes ⁴cepitque civitates munitissimas in Iuda et venit usque Hierusalem ⁵Semeias autem propheta ingressus est ad Roboam et principes Iuda qui congregati fuerant in Hierusalem fugientes Sesac dixitque ad eos haec dicit Dominus vos reliquistis me et ego reliqui vos in manu Sesac ⁶consternatique principes Israhel et rex dixerunt iustus est Dominus ⁷cumque vidisset Dominus quod humiliati essent factus est sermo Domini ad Semeiam dicens quia humiliati sunt non disperdam eos daboque eis pauxillum auxilii et non stillabit furor meus super Hierusalem per manum Sesac ⁸verumtamen servient ei ut sciant distantiam servitutis meae et servitutis regni terrarum ⁹recessit itaque Sesac rex Aegypti ab Hierusalem sublatis thesauris domus Domini et domus regis omniaque secum tulit et clypeos aureos quos fecerat Salomon ¹⁰pro quibus fecit rex aeneos et tradidit illos principibus scutariorum qui custodiebant vestibulum palatii ¹¹cumque introiret rex domum Domini veniebant scutarii et tollebant eos iterumque referebant ad armamentarium suum ¹²verumtamen quia humiliati sunt aversa est ab eis ira Domini nec deleti sunt penitus siquidem et in Iuda inventa sunt opera bona ¹³confortatus est igitur rex Roboam in Hierusalem atque regnavit quadraginta autem et unius anni erat cum regnare coepisset et decem septemque annis regnavit in Hierusalem urbe quam elegit Dominus ut confirmaret nomen suum ibi de cunctis tribubus Israhel nomenque matris eius Naama Ammanitis ¹⁴fecit autem malum et non praeparavit cor suum ut quaereret Dominum ¹⁵opera vero Roboam prima et novissima scripta sunt in libris Semeiae prophetae et Addo videntis et diligenter exposita pugnaveruntque adversum se Roboam et Hieroboam cunctis diebus ¹⁶et dormivit Roboam cum patribus suis sepultusque est in civitate David et regnavit Abia filius eius pro eo

Chapter 13

¹anno octavodecimo regis Hieroboam regnavit Abia super Iudam ²tribus annis regnavit in Hierusalem nomenque matris eius Michaia filia Urihel de Gabaa et erat bellum inter Abia et Hieroboam ³cumque inisset Abia certamen et haberet bellicosissimos viros et electorum quadringenta milia Hieroboam instruxit e contra aciem octingenta milia virorum qui et ipsi electi erant et ad bella fortissimi ⁴stetit igitur Abia super montem Someron qui erat in Ephraim et ait audi Hieroboam et omnis Israhel ⁵num ignoratis quod Dominus Deus Israhel dederit regnum David super Israhel in sempiternum ipsi et filiis eius pactum salis ⁶et surrexit Hieroboam filius Nabath servus Salomonis filii David et rebellavit contra dominum suum ⁷congregatique sunt ad eum viri vanissimi et filii Belial et praevaluerunt contra Roboam filium Salomonis porro Roboam erat rudis et corde pavido nec potuit resistere eis ⁸nunc ergo vos dicitis quod resistere possitis regno Domini quod possidet per filios David habetisque grandem populi multitudinem atque vitulos aureos quos fecit vobis Hieroboam in deos ⁹et eiecistis sacerdotes Domini filios Aaron atque Levitas et fecistis vobis sacerdotes sicut omnes populi terrarum quicumque venerit et initiaverit manum suam in tauro in bubus et in arietibus septem fit sacerdos eorum qui non sunt dii ¹⁰noster autem Dominus Deus est quem non relinquimus sacerdotesque ministrant Domino de filiis Aaron et Levitae sunt in ordine suo ¹¹holocausta quoque offerunt Domino per singulos dies mane et vespere et thymiama iuxta legis praecepta confectum et proponuntur panes in mensa mundissima estque apud nos candelabrum aureum et lucernae eius ut accendantur semper ad vesperam nos quippe custodimus praecepta Domini Dei nostri quem vos reliquistis ¹²ergo in exercitu nostro dux Deus est et sacerdotes eius qui clangunt tubis et resonant contra vos filii Israhel nolite pugnare contra Dominum Deum patrum vestrorum quia non vobis expedit ¹³haec illo loquente Hieroboam retro moliebatur insidias cumque ex adverso hostium staret ignorantem Iudam suo ambiebat exercitu ¹⁴respiciensque Iudas vidit instare bellum ex adverso et post tergum et clamavit ad Dominum ac sacerdotes tubis canere coeperunt ¹⁵omnesque viri Iuda vociferati sunt et ecce illis clamantibus perterruit Deus Hieroboam et omnem Israhel qui stabat ex adverso Abia et Iuda ¹⁶fugeruntque filii Israhel Iudam et tradidit eos Deus in manu eorum ¹⁷percussit ergo eos Abia et populus eius plaga magna et corruerunt vulnerati ex Israhel quingenta milia virorum fortium ¹⁸humiliatique sunt filii Israhel in tempore illo et vehementissime confortati filii Iuda eo quod sperassent in Domino Deo patrum suorum ¹⁹persecutus est autem Abia fugientem Hieroboam et cepit civitates eius Bethel et filias eius et Hiesena cum filiabus suis Ephron quoque et filias eius ²⁰nec valuit ultra resistere Hieroboam in diebus Abia quem percussit Dominus et mortuus est ²¹igitur Abia confortato imperio suo accepit uxores quattuordecim procreavitque viginti duos filios et sedecim filias ²²reliqua autem sermonum Abia viarumque et operum eius scripta sunt diligentissime in libro prophetae Addo

Chapter 14

¹dormivit autem Abia cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque Asa filius eius pro eo in cuius diebus quievit terra annis decem ²fecit autem Asa quod bonum et placitum erat in conspectu Dei sui et subvertit altaria peregrini cultus et excelsa ³et confregit statuas lucosque succidit ⁴ac praecepit Iudae ut quaereret Dominum Deum patrum suorum et faceret legem et universa mandata ⁵et abstulit e cunctis urbibus Iuda aras et fana et regnavit in pace ⁶aedificavit quoque urbes munitas in Iuda quia quietus erat et nulla temporibus eius bella surrexerant pacem Domino largiente ⁷dixit autem Iudae aedificemus civitates istas et vallemus muris et roboremus turribus et portis et seris donec a bellis quieta sunt omnia eo quod quaesierimus Dominum Deum patrum nostrorum et dederit nobis pacem per gyrum aedificaverunt igitur et nullum in extruendo inpedimentum fuit ⁸habuit autem Asa in exercitu suo portantium scuta et hastas de Iuda trecenta milia de Beniamin vero scutariorum et sagittariorum ducenta octoginta milia omnes isti viri fortissimi ⁹egressus est autem contra eos Zara Aethiops cum exercitu decies centena milia et curribus trecentis et venit usque Maresa ¹⁰porro Asa perrexit obviam et instruxit aciem ad bellum in valle Sephata quae est iuxta Maresa ¹¹et invocavit Dominum Deum et ait Domine non est apud te ulla distantia utrum in paucis auxilieris an in pluribus adiuva nos Domine Deus noster in te enim et in tuo nomine habentes fiduciam venimus contra hanc multitudinem Domine Deus noster tu es non praevaleat contra te homo ¹²exterruit itaque Dominus Aethiopas coram Asa et Iuda fugeruntque Aethiopes ¹³et persecutus est eos Asa et populus qui cum eo erat usque Gerar et ruerunt Aethiopes usque ad internicionem quia Domino caedente contriti sunt et exercitu illius proeliante tulerunt ergo spolia multa ¹⁴et percusserunt omnes civitates per circuitum Gerare grandis quippe cunctos terror invaserat et diripuerunt urbes et multam praedam asportaverunt ¹⁵sed et caulas ovium destruentes tulerunt pecorum infinitam multitudinem et camelorum reversique sunt Hierusalem

Chapter 15

¹Azarias autem filius Oded facto in se spiritu Dei ²egressus est in occursum Asa et dixit ei audite me Asa et omnis Iuda et Beniamin Dominus vobiscum quia fuistis cum eo si quaesieritis eum invenietis si autem dereliqueritis derelinquet vos ³transibunt autem multi dies in Israhel absque Deo vero et absque sacerdote doctore et absque lege ⁴cumque reversi fuerint in angustia sua ad Dominum Deum Israhel et quaesierint eum repperient ⁵in tempore illo non erit pax egredienti et ingredienti sed terrores undique in cunctis habitatoribus terrarum ⁶pugnabit enim gens contra gentem et civitas contra civitatem quia Dominus conturbabit eos in omni angustia ⁷vos ergo confortamini et non dissolvantur manus vestrae erit enim merces operi vestro ⁸quod cum audisset Asa verba scilicet et prophetiam Oded prophetae confortatus est et abstulit idola de omni terra Iuda et Beniamin et ex urbibus quas ceperat montis Ephraim et dedicavit altare Domini quod erat ante porticum Domini ⁹congregavitque universum Iuda et Beniamin et advenas cum eis de Ephraim et de Manasse et de Symeon plures enim ad eum confugerant ex Israhel videntes quod Dominus Deus illius esset cum eo ¹⁰cumque venissent Hierusalem mense tertio anno quintodecimo regni Asa ¹¹immolaverunt Domino in die illa de manubiis et praeda quam adduxerant boves septingentos et arietes septem milia ¹²et intravit ex more ad corroborandum foedus ut quaererent Dominum Deum patrum suorum in toto corde et in tota anima sua ¹³si quis autem inquit non quaesierit Dominum Deum Israhel moriatur a minimo usque ad maximum a viro usque ad mulierem ¹⁴iuraveruntque Domino voce magna in iubilo et in clangore tubae et in sonitu bucinarum ¹⁵omnes qui erant in Iuda cum execratione in omni enim corde suo iuraverunt et in tota voluntate quaesierunt eum et invenerunt praestititque eis Dominus requiem per circuitum ¹⁶sed et Maacham matrem Asa regis ex augusto deposuit imperio eo quod fecisset in luco simulacrum Priapi quod omne contrivit et in frusta comminuens conbusit in torrente Cedron ¹⁷excelsa autem derelicta sunt in Israhel attamen cor Asa erat perfectum cunctis diebus eius ¹⁸ea quae voverat pater suus et ipse intulit in domum Domini argentum et aurum vasorumque diversam supellectilem ¹⁹bellum vero non fuit usque ad tricesimum quintum annum regni Asa

Chapter 16

¹anno autem tricesimo sexto regni eius ascendit Baasa rex Israhel in Iudam et muro circumdabat Rama ut nullus tute posset egredi et ingredi de regno Asa ²protulit ergo Asa argentum et aurum de thesauris domus Domini et de thesauris regis misitque ad Benadad regem Syriae qui habitabat in Damasco dicens ³foedus inter me et te est pater quoque meus et pater tuus habuere concordiam quam ob rem misi tibi argentum et aurum ut rupto foedere quod habes cum Baasa rege Israhel facias eum a me recedere ⁴quo conperto Benadad misit principes exercituum suorum ad urbes Israhel qui percusserunt Ahion et Dan et Abelmaim et universas urbes muratas Nepthalim ⁵quod cum audisset Baasa desivit aedificare Rama et intermisit opus suum ⁶porro Asa rex adsumpsit universum Iudam et tulerunt lapides Rama et ligna quae aedificationi praeparaverat Baasa aedificavitque ex eis Gabaa et Maspha ⁷in tempore illo venit Anani propheta ad Asam regem Iuda et dixit ei quia habuisti fiduciam in rege Syriae et non in Domino Deo tuo idcirco evasit Syriae regis exercitus de manu tua ⁸nonne Aethiopes et Lybies multo plures erant quadrigis et equitibus et multitudine nimia quos cum Domino credidisses tradidit in manu tua ⁹oculi enim eius contemplantur universam terram et praebent fortitudinem his qui corde perfecto credunt in eum stulte igitur egisti et propter hoc ex praesenti tempore contra te bella consurgent ¹⁰iratusque Asa adversus videntem iussit eum mitti in nervum valde quippe super hoc fuerat indignatus et interfecit de populo in tempore illo plurimos ¹¹opera autem Asa prima et novissima scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel ¹²aegrotavit etiam Asa anno tricesimo nono regni sui dolore pedum vehementissimo et nec in infirmitate sua quaesivit Dominum sed magis in medicorum arte confisus est ¹³dormivitque cum patribus suis et mortuus est anno quadragesimo primo regni sui ¹⁴et sepelierunt eum in sepulchro suo quod foderat sibi in civitate David posueruntque eum super lectulum suum plenum aromatibus et unguentis meretriciis quae erant pigmentariorum arte confecta et conbuserunt super eum ambitione nimia

Chapter 17

¹regnavit autem Iosaphat filius eius pro eo et invaluit contra Israhel ²constituitque militum numeros in cunctis urbibus Iudae quae erant vallatae muris praesidiaque disposuit in terra Iuda et in civitatibus Ephraim quas ceperat Asa pater eius ³et fuit Dominus cum Iosaphat quia ambulavit in viis David patris sui primis et non speravit in Baalim ⁴sed in Deo patris sui et perrexit in praeceptis illius et non iuxta peccata Israhel ⁵confirmavitque Dominus regnum in manu eius et dedit omnis Iuda munera Iosaphat factaeque sunt ei infinitae divitiae et multa gloria ⁶cumque sumpsisset cor eius audaciam propter vias Domini etiam excelsa et lucos de Iuda abstulit ⁷tertio autem anno regni sui misit de principibus suis Benail et Obdiam et Zacchariam et Nathanahel et Micheam ut docerent in civitatibus Iuda ⁸et cum eis Levitas Semeiam et Nathaniam et Zabadiam Asahel quoque et Semiramoth et Ionathan Adoniam et Tobiam et Tobadoniam Levitas et cum eis Elisama et Ioram sacerdotes ⁹docebantque in Iuda habentes librum legis Domini et circuibant cunctas urbes Iuda atque erudiebant populum ¹⁰itaque factus est pavor Domini super omnia regna terrarum quae erant per gyrum Iuda nec audebant bellare contra Iosaphat ¹¹sed et Philisthei Iosaphat munera deferebant et vectigal argenti Arabes quoque adducebant pecora arietum septem milia septingentos et hircos totidem ¹²crevit ergo Iosaphat et magnificatus est usque in sublime atque aedificavit in Iuda domos ad instar turrium urbesque muratas ¹³et multa opera patravit in urbibus Iuda viri quoque bellatores et robusti erant in Hierusalem ¹⁴quorum iste numerus per domos atque familias singulorum in Iuda principes exercitus Ednas dux et cum eo robustissimorum trecenta milia ¹⁵post hunc Iohanan princeps et cum eo ducenta octoginta milia ¹⁶post istum quoque Amasias filius Zechri consecratus Domino et cum eo ducenta milia virorum fortium ¹⁷hunc sequebatur robustus ad proelia Heliada et cum eo tenentium arcum et clypeum ducenta milia ¹⁸post istum etiam Iozabath et cum eo centum octoginta milia expeditorum militum ¹⁹hii omnes erant ad manum regis exceptis aliis quos posuerat in urbibus muratis et in universo Iuda

Chapter 18

¹fuit ergo Iosaphat dives et inclitus multum et adfinitate coniunctus est Ahab ²descenditque post annos ad eum in Samariam ad cuius adventum mactavit Ahab arietes et boves plurimos et populo qui venerat cum eo persuasitque illi ut ascenderet in Ramoth Galaad ³dixitque Ahab rex Israhel ad Iosaphat regem Iuda veni mecum in Ramoth Galaad cui ille respondit ut ego et tu sicut populus tuus sic et populus meus tecumque erimus in bello ⁴dixitque Iosaphat ad regem Israhel consule obsecro inpraesentiarum sermonem Domini ⁵congregavitque rex Israhel prophetarum quadringentos viros et dixit ad eos in Ramoth Galaad ad bellandum ire debemus an quiescere at illi ascende inquiunt et tradet Deus in manu regis ⁶dixitque Iosaphat numquid non est hic prophetes Domini ut ab illo etiam requiramus ⁷et ait rex Israhel ad Iosaphat est vir unus a quo possumus quaerere Domini voluntatem sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum omni tempore est autem Micheas filius Iembla dixitque Iosaphat ne loquaris rex hoc modo ⁸vocavit ergo rex Israhel unum de eunuchis et dixit ei voca cito Micheam filium Iembla ⁹porro rex Israhel et Iosaphat rex Iuda uterque sedebant in solio suo vestiti cultu regio sedebant autem in area iuxta portam Samariae omnesque prophetae vaticinabantur coram eis ¹⁰Sedecias vero filius Chanana fecit sibi cornua ferrea et ait haec dicit Dominus his ventilabis Syriam donec conteras eam ¹¹omnesque prophetae similiter prophetabant atque dicebant ascende in Ramoth Galaad et prosperaberis et tradet eos Dominus in manu regis ¹²nuntius autem qui ierat ad vocandum Micheam ait illi en verba omnium prophetarum uno ore bona regi adnuntiant quaeso ergo te ut et sermo tuus ab eis non dissentiat loquarisque prospera ¹³cui respondit Micheas vivit Dominus quia quodcumque dixerit Deus meus hoc loquar ¹⁴venit ergo ad regem cui rex ait Michea ire debemus in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescere cui ille respondit ascendite cuncta enim prospera evenient et tradentur hostes in manus vestras ¹⁵dixitque rex iterum atque iterum te adiuro ut non mihi loquaris nisi quod verum est in nomine Domini ¹⁶at ille ait vidi universum Israhel dispersum in montibus sicut oves absque pastore et dixit Dominus non habent isti dominos revertatur unusquisque ad domum suam in pace ¹⁷et ait rex Israhel ad Iosaphat nonne dixi tibi quod non prophetaret iste mihi quicquam boni sed ea quae mala sunt ¹⁸at ille idcirco ait audite verbum Domini vidi Dominum sedentem in solio suo et omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et sinistris ¹⁹et dixit Dominus quis decipiet Ahab regem Israhel ut ascendat et corruat in Ramoth Galaad cumque diceret unus hoc modo et alter alio ²⁰processit spiritus et stetit coram Domino et ait ego decipiam eum cui Dominus in quo inquit decipies ²¹at ille respondit egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius dixitque Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita ²²nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum et Dominus locutus est de te mala ²³accessit autem Sedecias filius Chanana et percussit Micheae maxillam et ait per quam viam transivit spiritus Domini a me ut loqueretur tibi ²⁴dixitque Micheas tu ipse videbis in die illo quando ingressus fueris cubiculum de cubiculo ut abscondaris ²⁵praecepit autem rex Israhel dicens tollite Micheam et ducite eum ad Amon principem civitatis et ad Ioas filium Ammelech ²⁶et dicetis haec dicit rex mittite hunc in carcerem et date ei panis modicum et aquae pauxillum donec revertar in pace ²⁷dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes ²⁸igitur ascenderunt rex Israhel et Iosaphat rex Iuda in Ramoth Galaad ²⁹dixitque rex Israhel ad Iosaphat mutabo habitum et sic ad pugnandum vadam tu autem induere vestibus tuis mutatoque rex Israhel habitu venit ad bellum ³⁰rex autem Syriae praeceperat ducibus equitatus sui dicens ne pugnetis contra minimum aut contra maximum nisi contra solum regem Israhel ³¹itaque cum vidissent principes equitatus Iosaphat dixerunt rex Israhel iste est et circumdederunt eum dimicantes at ille clamavit ad Dominum et auxiliatus est ei atque avertit eos ab illo ³²cum enim vidissent duces equitatus quod non esset rex Israhel reliquerunt eum ³³accidit autem ut unus e populo sagittam in incertum iaceret et percuteret regem Israhel inter cervicem et scapulas at ille aurigae suo ait converte manum tuam et educ me de acie quia vulneratus sum ³⁴et finita est pugna in die illo porro rex Israhel stabat in curru suo contra Syros usque ad vesperam et mortuus est occidente sole

Chapter 19

¹reversus est autem Iosaphat rex Iuda domum suam pacifice in Hierusalem ²cui occurrit Hieu filius Anani videns et ait ad eum impio praebes auxilium et his qui oderunt Dominum amicitia iungeris et idcirco iram quidem Domini merebaris ³sed bona opera inventa sunt in te eo quod abstuleris lucos de terra Iuda et praeparaveris cor tuum ut requireres Dominum ⁴habitavit ergo Iosaphat in Hierusalem rursumque egressus est ad populum de Bersabee usque ad montem Ephraim et revocavit eos ad Dominum Deum patrum suorum ⁵constituitque iudices terrae in cunctis civitatibus Iuda munitis per singula loca ⁶et praecipiens iudicibus videte ait quid faciatis non enim hominis exercetis iudicium sed Domini et quodcumque iudicaveritis in vos redundabit ⁷sit timor Domini vobiscum et cum diligentia cuncta facite non est enim apud Dominum Deum nostrum iniquitas nec personarum acceptio nec cupido munerum ⁸in Hierusalem quoque constituit Iosaphat Levitas et sacerdotes et principes familiarum ex Israhel ut iudicium et causam Domini iudicarent habitatoribus eius ⁹praecepitque eis dicens sic agetis in timore Dei fideliter et corde perfecto ¹⁰omnem causam quae venerit ad vos fratrum vestrorum qui habitant in urbibus suis inter cognationem et cognationem ubicumque quaestio est de lege de mandato de caerimoniis de iustificationibus ostendite eis ut non peccent in Dominum et ne veniat ira super vos et super fratres vestros sic ergo agetis et non peccabitis ¹¹Amarias autem sacerdos et pontifex vester in his quae ad Dominum pertinent praesidebit porro Zabadias filius Ismahel qui est dux in domo Iuda super ea opera erit quae ad regis officium pertinent habetisque magistros Levitas coram vobis confortamini et agite diligenter et erit Dominus cum bonis

Chapter 20

¹post haec congregati sunt filii Moab et filii Ammon et cum eis de Ammanitis ad Iosaphat ut pugnarent contra eum ²veneruntque nuntii et indicaverunt Iosaphat dicentes venit contra te multitudo magna de his locis quae trans mare sunt et de Syria et ecce consistunt in Asasonthamar quae est Engaddi ³Iosaphat autem timore perterritus totum se contulit ad rogandum Dominum et praedicavit ieiunium universo Iuda ⁴congregatusque Iudas ad precandum Dominum sed et omnes de urbibus suis venerunt ad obsecrandum eum ⁵cumque stetisset Iosaphat in medio coetu Iudae et Hierusalem in domo Domini ante atrium novum ⁶ait Domine Deus patrum nostrorum tu es Deus in caelo et dominaris cunctis regnis gentium in manu tua est fortitudo et potentia nec quisquam tibi potest resistere ⁷nonne tu Deus noster interfecisti omnes habitatores terrae huius coram populo tuo Israhel et dedisti eam semini Abraham amici tui in sempiternum ⁸habitaveruntque in ea et extruxerunt in illa sanctuarium nomini tuo dicentes ⁹si inruerint super nos mala gladius iudicii pestilentia et fames stabimus coram domo hac in conspectu tuo in qua invocatum est nomen tuum et clamabimus ad te in tribulationibus nostris et exaudies salvosque facies ¹⁰nunc igitur ecce filii Ammon et Moab et mons Seir per quos non concessisti Israheli ut transirent quando egrediebantur de Aegypto sed declinaverunt ab eis et non interfecerunt illos ¹¹e contrario agunt et nituntur eicere nos de possessione quam tradidisti nobis ¹²Deus noster ergo non iudicabis eos in nobis quidem non tanta est fortitudo ut possimus huic multitudini resistere quae inruit super nos sed cum ignoremus quid agere debeamus hoc solum habemus residui ut oculos nostros dirigamus ad te ¹³omnis vero Iuda stabat coram Domino cum parvulis et uxoribus et liberis suis ¹⁴erat autem Hiazihel filius Zacchariae filii Banaiae filii Hiehihel filii Mathaniae Levites de filiis Asaph super quem factus est spiritus Domini in medio turbae ¹⁵et ait adtendite omnis Iuda et qui habitatis Hierusalem et tu rex Iosaphat haec dicit Dominus vobis nolite timere nec paveatis hanc multitudinem non est enim vestra pugna sed Dei ¹⁶cras descendetis contra eos ascensuri enim sunt per clivum nomine Sis et invenietis illos in summitate torrentis qui est contra solitudinem Hieruhel ¹⁷non eritis vos qui dimicabitis sed tantummodo confidenter state et videbitis auxilium Domini super vos o Iuda et Hierusalem nolite timere nec paveatis cras egredimini contra eos et Dominus erit vobiscum ¹⁸Iosaphat ergo et Iuda et omnes habitatores Hierusalem ceciderunt proni in terram coram Domino et adoraverunt eum ¹⁹porro Levitae de filiis Caath et de filiis Core laudabant Dominum Deum Israhel voce magna in excelsum ²⁰cumque mane surrexissent egressi sunt per desertum Thecuae profectisque eis stans Iosaphat in medio eorum dixit audite me Iuda et omnes habitatores Hierusalem credite in Domino Deo vestro et securi eritis credite prophetis eius et cuncta evenient prospera ²¹deditque consilium populo et statuit cantores Domini ut laudarent eum in turmis suis et antecederent exercitum ac voce consona dicerent confitemini Domino quoniam in aeternum misericordia eius ²²cumque coepissent laudes canere vertit Dominus insidias eorum in semet ipsos filiorum scilicet Ammon et Moab et montis Seir qui egressi fuerant ut pugnarent contra Iudam et percussi sunt ²³namque filii Ammon et Moab consurrexerunt adversum habitatores montis Seir ut interficerent et delerent eos cumque hoc opere perpetrassent etiam in semet ipsos versi mutuis concidere vulneribus ²⁴porro Iudas cum venisset ad speculam quae respicit solitudinem vidit procul omnem late regionem plenam cadaveribus nec superesse quemquam qui necem potuisset evadere ²⁵venit ergo Iosaphat et omnis populus cum eo ad detrahenda spolia mortuorum inveneruntque inter cadavera variam supellectilem vestes quoque et vasa pretiosissima et diripuerunt ita ut omnia portare non possent nec per tres dies spolia auferre pro praedae magnitudine ²⁶die autem quarto congregati sunt in valle Benedictionis etenim quoniam ibi benedixerant Domino vocaverunt locum illum vallis Benedictionis usque in praesentem diem ²⁷reversusque est omnis vir Iuda et habitatores Hierusalem et Iosaphat ante eos in Hierusalem cum laetitia magna eo quod dedisset eis Dominus gaudium de inimicis suis ²⁸ingressique sunt Hierusalem cum psalteriis et citharis et tubis in domum Domini ²⁹inruit autem pavor Domini super universa regna terrarum cum audissent quod pugnasset Dominus contra inimicos Israhel ³⁰quievitque regnum Iosaphat et praebuit ei Deus pacem per circuitum ³¹regnavit igitur Iosaphat super Iudam et erat triginta quinque annorum cum regnare coepisset viginti autem et quinque annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Azuba filia Selachi ³²et ambulavit in via patris sui Asa nec declinavit ab ea faciens quae placita erant coram Domino ³³verumtamen excelsa non abstulit et adhuc populus non direxerat cor suum ad Dominum Deum patrum suorum ³⁴reliqua autem gestorum Iosaphat priorum et novissimorum scripta sunt in verbis Hieu filii Anani quae digessit in libro regum Israhel ³⁵post haec iniit amicitias Iosaphat rex Iuda cum Ochozia rege Israhel cuius opera fuerunt impiissima ³⁶et particeps fuit ut facerent naves quae irent in Tharsis feceruntque classem in Asiongaber ³⁷prophetavit autem Eliezer filius Dodoau de Maresa ad Iosaphat dicens quia habuisti foedus cum Ochozia percussit Dominus opera tua contritaeque sunt naves nec potuerunt ire in Tharsis

Chapter 21

¹dormivit autem Iosaphat cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David regnavitque Ioram filius eius pro eo ²qui habuit fratres filios Iosaphat Azariam et Hiahihel et Zacchariam et Azariam et Michahel et Saphatiam omnes hii filii Iosaphat regis Israhel ³deditque eis pater suus multa munera argenti et auri et pensitationes cum civitatibus munitissimis in Iuda regnum autem tradidit Ioram eo quod esset primogenitus ⁴surrexit ergo Ioram super regnum patris sui cumque se confirmasset occidit omnes fratres suos gladio et quosdam de principibus Israhel ⁵triginta duo annorum erat Ioram cum regnare coepisset et octo annis regnavit in Hierusalem ⁶ambulavitque in viis regum Israhel sicut egerat domus Ahab filia quippe Ahab erat uxor eius et fecit malum in conspectu Domini ⁷noluit autem Dominus disperdere domum David propter pactum quod inierat cum eo et quia promiserat ut daret illi lucernam et filiis eius omni tempore ⁸in diebus illis rebellavit Edom ne esset subditus Iudae et constituit sibi regem ⁹cumque transisset Ioram cum principibus suis et cuncto equitatu qui erat secum surrexit nocte et percussit Edom qui se circumdederat et omnes duces equitatus eius ¹⁰attamen rebellavit Edom ne esset sub dicione Iuda usque ad hanc diem eo tempore et Lobna recessit ne esset sub manu illius dereliquerat enim Dominum Deum patrum suorum ¹¹insuper et excelsa fabricatus est in urbibus Iuda et fornicari fecit habitatores Hierusalem et praevaricari Iudam ¹²adlatae sunt autem ei litterae ab Helia propheta in quibus scriptum erat haec dicit Dominus Deus David patris tui quoniam non ambulasti in viis Iosaphat patris tui et in viis Asa regis Iuda ¹³sed incessisti per iter regum Israhel et fornicari fecisti Iudam et habitatores Hierusalem imitatus fornicationem domus Ahab insuper et fratres tuos domum patris tui meliores te occidisti ¹⁴ecce Dominus percutiet te plaga magna cum populo tuo et filiis et uxoribus tuis universaque substantia tua ¹⁵tu autem aegrotabis pessimo languore uteri donec egrediantur vitalia tua paulatim per dies singulos ¹⁶suscitavit ergo Dominus contra Ioram spiritum Philisthinorum et Arabum qui confines sunt Aethiopibus ¹⁷et ascenderunt in terram Iuda et vastaverunt eam diripueruntque cunctam substantiam quae inventa est in domo regis insuper et filios eius et uxores nec remansit ei filius nisi Ioachaz qui minimus natu erat ¹⁸et super haec omnia percussit eum Dominus alvi languore insanabili ¹⁹cumque diei succederet dies et temporum spatia volverentur duorum annorum expletus est circulus et sic longa consumptus tabe ita ut egereret etiam viscera sua languore pariter et vita caruit mortuusque est in infirmitate pessima et non fecit ei populus secundum morem conbustionis exequias sicut fecerat maioribus eius ²⁰triginta duum annorum fuit cum regnare coepisset et octo annis regnavit in Hierusalem ambulavitque non recte et sepelierunt eum in civitate David verumtamen non in sepulchro regum

Chapter 22

¹constituerunt autem habitatores Hierusalem Ochoziam filium eius minimum regem pro eo omnes enim maiores natu qui ante eum fuerant interfecerant latrones Arabum qui inruerant in castra regnavitque Ochozias filius Ioram regis Iuda ²filius quadraginta duo annorum erat Ochozias cum regnare coepisset et uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Otholia filia Amri ³sed et ipse ingressus est per vias domus Ahab mater enim eius inpulit eum ut impie ageret ⁴fecit igitur malum in conspectu Domini sicut domus Ahab ipsi enim fuerunt ei consiliarii post mortem patris sui in interitum eius ⁵ambulavitque in consiliis eorum et perrexit cum Ioram filio Ahab rege Israhel in bellum contra Azahel regem Syriae in Ramoth Galaad vulneraveruntque Syri Ioram ⁶qui reversus est ut curaretur in Hiezrahel multas enim plagas acceperat in supradicto certamine igitur Azarias filius Ioram rex Iuda descendit ut inviseret Ioram filium Ahab in Hiezrahel aegrotantem ⁷voluntatis quippe fuit Dei adversum Ochoziam ut veniret ad Ioram et cum venisset egrederetur cum eo adversum Hieu filium Namsi quem unxit Dominus ut deleret domum Ahab ⁸cum ergo subverteret Hieu domum Ahab invenit principes Iuda et filios fratrum Ochoziae qui ministrabant ei et interfecit illos ⁹ipsumque perquirens Ochoziam conprehendit latentem in Samaria adductumque ad se occidit et sepelierunt eum eo quod esset filius Iosaphat qui quaesierat Dominum in toto corde suo nec erat ultra spes aliqua ut de stirpe regnaret Ochoziae ¹⁰siquidem Otholia mater eius videns quod mortuus esset filius suus surrexit et interfecit omnem stirpem regiam domus Ioram ¹¹porro Iosabeth filia regis tulit Ioas filium Ochoziae et furata est eum de medio filiorum regis cum interficerentur absconditque cum nutrice sua in cubiculo lectulorum Iosabeth autem quae absconderat eum erat filia regis Ioram uxor Ioiadae pontificis soror Ochoziae et idcirco Otholia non interfecit eum ¹²fuit ergo cum eis in domo Dei absconditus sex annis quibus regnavit Otholia super terram

Chapter 23

¹anno autem septimo confortatus Ioiadae adsumpsit centuriones Azariam videlicet filium Hieroam et Ismahel filium Iohanan Azariam quoque filium Oded et Maasiam filium Adaiae et Elisaphat filium Zechri et iniit cum eis foedus ²qui circumeuntes Iudam congregaverunt Levitas de cunctis urbibus Iuda et principes familiarum Israhel veneruntque in Hierusalem ³iniit igitur omnis multitudo pactum in domo Domini cum rege dixitque ad eos Ioiadae ecce filius regis regnabit sicut locutus est Dominus super filios David ⁴iste est ergo sermo quem facietis ⁵tertia pars vestrum qui veniunt ad sabbatum sacerdotum et Levitarum et ianitorum erit in portis tertia vero pars ad domum regis et tertia in porta quae appellatur Fundamenti omne vero reliquum vulgus sit in atriis domus Domini ⁶nec quisquam alius ingrediatur domum Domini nisi sacerdotes et qui ministrant de Levitis ipsi tantummodo ingrediantur quia sanctificati sunt et omne reliquum vulgus observet custodias Domini ⁷Levitae autem circumdent regem habentes singuli arma sua et si quis alius ingressus fuerit templum interficiatur sintque cum rege et intrante et egrediente ⁸fecerunt igitur Levitae et universus Iuda iuxta omnia quae praeceperat Ioiadae pontifex et adsumpserunt singuli viros qui sub se erant et veniebant per ordinem sabbati cum his qui iam impleverant sabbatum et egressuri erant siquidem Ioiadae pontifex non dimiserat abire turmas quae sibi per singulas ebdomadas succedere consueverant ⁹deditque Ioiadae sacerdos centurionibus lanceas clypeosque et peltas regis David quas consecraverat in domo Domini ¹⁰constituitque omnem populum tenentium pugiones a parte templi dextra usque ad partem templi sinistram coram altari et templo per circuitum regis ¹¹et eduxerunt filium regis et inposuerunt ei diadema dederuntque in manu eius tenendam legem et constituerunt eum regem unxit quoque illum Ioiadae pontifex et filii eius inprecatique sunt atque dixerunt vivat rex ¹²quod cum audisset Otholia vocem scilicet currentium atque laudantium regem ingressa est ad populum in templum Domini ¹³cumque vidisset regem stantem super gradum in introitu et principes turmasque circa eum omnem quoque populum terrae gaudentem atque clangentem tubis et diversi generis organis concinentem vocemque laudantium scidit vestimenta sua et ait insidiae insidiae ¹⁴egressus autem Ioiadae pontifex ad centuriones et principes exercitus dixit eis educite illam extra septa templi et interficiatur foris gladio praecepitque sacerdos ne occideretur in domo Domini ¹⁵et inposuerunt cervicibus eius manus cumque intrasset portam Equorum domus regis interfecerunt eam ibi ¹⁶pepigit autem Ioiadae foedus inter se universumque populum et regem ut esset populus Domini ¹⁷itaque ingressus est omnis populus domum Baal et destruxerunt eam et altaria ac simulacra illius confregerunt Matthan quoque sacerdotem Baal interfecerunt ante aras ¹⁸constituit autem Ioiadae praepositos in domo Domini et sub manibus sacerdotum ac Levitarum quos distribuit David in domo Domini ut offerrent holocausta Domino sicut scriptum est in lege Mosi in gaudio et canticis iuxta dispositionem David ¹⁹constituit quoque ianitores in portis domus Domini ut non ingrederetur eam inmundus in omni re ²⁰adsumpsitque centuriones et fortissimos viros ac principes populi et omne vulgus terrae et fecerunt descendere regem de domo Domini et introire per medium portae superioris in domum regis et conlocaverunt eum in solio regali ²¹laetatusque est omnis populus terrae et urbs quievit porro Otholia interfecta est gladio

Chapter 24

¹septem annorum erat Ioas cum regnare coepisset et quadraginta annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Sebia de Bersabee ²fecitque quod bonum est coram Domino cunctis diebus Ioiadae sacerdotis ³accepit autem ei Ioiadae uxores duas e quibus genuit filios et filias ⁴post quae placuit Ioas ut instauraret domum Domini ⁵congregavitque sacerdotes et Levitas et dixit eis egredimini ad civitates Iuda et colligite de universo Israhel pecuniam ad sarta tecta templi Dei vestri per singulos annos festinatoque hoc facite porro Levitae egere neglegentius ⁶vocavitque rex Ioiadae principem et dixit ei quare non tibi fuit curae ut cogeres Levitas inferre de Iuda et de Hierusalem pecuniam quae constituta est a Mose servo Domini ut inferret eam omnis multitudo Israhel in tabernaculum testimonii ⁷Otholia enim impiissima et filii eius destruxerunt domum Domini et de universis quae sanctificata fuerant templo Domini ornaverunt fanum Baalim ⁸praecepit ergo rex et fecerunt arcam posueruntque eam iuxta portam domus Domini forinsecus ⁹et praedicatum est in Iuda et Hierusalem ut deferrent singuli pretium Domino quod constituit Moses servus Dei super omnem Israhel in deserto ¹⁰laetatique sunt cuncti principes et omnis populus et ingressi contulerunt in arcam Domini atque miserunt ita ut impleretur ¹¹cumque tempus esset ut deferrent arcam coram rege per manus Levitarum videbant enim multam pecuniam ingrediebatur scriba regis et quem primus sacerdos constituerat effundebantque pecuniam quae erat in arca porro arcam reportabant ad locum suum sicque faciebant per singulos dies et congregata est infinita pecunia ¹²quam dederunt rex et Ioiada his qui praeerant operibus domus Domini at illi conducebant ex ea caesores lapidum et artifices operum singulorum ut instaurarent domum Domini fabros quoque ferri et aeris ut quod cadere coeperat fulciretur ¹³egeruntque hii qui operabantur industrie et obducebatur parietum cicatrix per manus eorum ac suscitaverunt domum Domini in statum pristinum et firme eam stare fecerunt ¹⁴cumque conplessent omnia opera detulerunt coram rege et Ioiadae reliquam partem pecuniae de qua facta sunt vasa templi in ministerium et ad holocausta fialae quoque et cetera vasa aurea et argentea et offerebantur holocausta in domo Domini iugiter cunctis diebus Ioiadae ¹⁵senuit autem Ioiadae plenus dierum et mortuus est cum centum triginta esset annorum ¹⁶sepelieruntque eum in civitate David cum regibus eo quod fecisset bonum cum Israhel et cum domo eius ¹⁷postquam autem obiit Ioiada ingressi sunt principes Iuda et adoraverunt regem qui delinitus obsequiis eorum adquievit eis ¹⁸et dereliquerunt templum Domini Dei patrum suorum servieruntque lucis et sculptilibus et facta est ira contra Iudam et Hierusalem propter hoc peccatum ¹⁹mittebatque eis prophetas ut reverterentur ad Dominum quos protestantes illi audire nolebant ²⁰spiritus itaque Dei induit Zacchariam filium Ioiadae sacerdotem et stetit in conspectu populi et dixit eis haec dicit Dominus quare transgredimini praeceptum Domini quod vobis non proderit et dereliquistis Dominum ut derelinqueret vos ²¹qui congregati adversus eum miserunt lapides iuxta regis imperium in atrio domus Domini ²²et non est recordatus Ioas rex misericordiae quam fecerat Ioiadae pater illius secum sed interfecit filium eius qui cum moreretur ait videat Dominus et requirat ²³cumque evolutus esset annus ascendit contra eum exercitus Syriae venitque in Iudam et Hierusalem et interfecit cunctos principes populi atque universam praedam miserunt regi Damascum ²⁴et certe cum permodicus venisset numerus Syrorum tradidit Dominus manibus eorum infinitam multitudinem eo quod reliquissent Dominum Deum patrum suorum in Ioas quoque ignominiosa exercuere iudicia ²⁵et abeuntes dimiserunt eum in languoribus magnis surrexerunt autem contra eum servi sui in ultionem sanguinis filii Ioiadae sacerdotis et occiderunt eum in lectulo suo et mortuus est sepelieruntque eum in civitate David sed non in sepulchris regum ²⁶insidiati vero sunt ei Zabath filius Semath Ammanitidis et Iozabath filius Semarith Moabitidis ²⁷porro filii eius ac summa pecuniae quae adunata fuerat sub eo et instauratio domus Dei scripta sunt diligentius in libro regum regnavitque Amasias filius eius pro eo

Chapter 25

¹viginti quinque annorum erat Amasias cum regnare coepisset et viginti novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Ioaden de Hierusalem ²fecitque bonum in conspectu Domini verumtamen non in corde perfecto ³cumque roboratum sibi videret imperium iugulavit servos qui occiderant regem patrem suum ⁴sed filios eorum non interfecit sicut scriptum est in libro legis Mosi ubi praecepit Dominus dicens non occidentur patres pro filiis neque filii pro patribus suis sed unusquisque in suo peccato morietur ⁵congregavit igitur Amasias Iudam et constituit eos per familias tribunosque et centuriones in universo Iuda et Beniamin et recensuit a viginti annis sursum invenitque triginta milia iuvenum qui egrederentur ad pugnam et tenerent hastam et clypeum ⁶mercede quoque conduxit de Israhel centum milia robustorum centum talentis argenti ⁷venit autem homo Dei ad illum et ait o rex ne egrediatur tecum exercitus Israhel non est enim Dominus cum Israhel et cunctis filiis Ephraim ⁸quod si putas in robore exercitus bella consistere superari te faciet Deus ab hostibus Dei quippe est et adiuvare et in fugam vertere ⁹dixitque Amasias ad hominem Dei quid ergo fiet de centum talentis quae dedi militibus Israhel et respondit ei homo Dei habet Dominus unde tibi dare possit multo his plura ¹⁰separavit itaque Amasias exercitum qui venerat ad eum ex Ephraim ut reverteretur in locum suum at illi contra Iudam vehementer irati reversi sunt in regionem suam ¹¹porro Amasias confidenter eduxit populum suum et abiit in vallem Salinarum percussitque filios Seir decem milia ¹²et alia decem milia virorum ceperunt filii Iuda et adduxerunt ad praeruptum cuiusdam petrae praecipitaveruntque eos de summo in praeceps qui universi crepuerunt ¹³at ille exercitus quem remiserat Amasias ne secum iret ad proelium diffusus est in civitatibus Iuda a Samaria usque Bethoron et interfectis tribus milibus diripuit praedam magnam ¹⁴Amasias vero post caedem Idumeorum et adlatos deos filiorum Seir statuit illos in deos sibi et adorabat eos et illis adolebat incensum ¹⁵quam ob rem iratus Dominus contra Amasiam misit ad illum prophetam qui diceret ei cur adorasti deos qui non liberaverunt populum suum de manu tua ¹⁶cumque haec ille loqueretur respondit ei num consiliarius regis es quiesce ne interficiam te discedensque propheta scio inquit quod cogitaverit Dominus occidere te qui et fecisti hoc malum et insuper non adquievisti consilio meo ¹⁷igitur Amasias rex Iuda inito pessimo consilio misit ad Ioas filium Ioachaz filii Hieu regem Israhel dicens veni videamus nos mutuo ¹⁸at ille remisit nuntium dicens carduus qui est in Libano misit ad cedrum Libani dicens da filiam tuam filio meo uxorem et ecce bestiae quae erant in silva Libani transierunt et conculcaverunt carduum ¹⁹dixisti percussi Edom et idcirco erigitur cor tuum in superbiam sede in domo tua cur malum adversum te provocas ut cadas et tu et Iudas tecum ²⁰noluit audire Amasias eo quod Domini esset voluntas ut traderetur in manibus hostium propter deos Edom ²¹ascendit igitur Ioas rex Israhel et mutuos sibi praebuere conspectus Amasias autem rex Iuda erat in Bethsames Iudae ²²corruitque Iudas coram Israhel et fugit in tabernacula sua ²³porro Amasiam regem Iuda filium Ioas filii Ioachaz cepit Ioas rex Israhel in Bethsames et adduxit in Hierusalem destruxitque murum eius a porta Ephraim usque ad portam Anguli quadringentis cubitis ²⁴omne quoque aurum et argentum et universa vasa quae reppererat in domo Dei et apud Obededom in thesauris etiam domus regiae necnon et filios obsidum reduxit Samariam ²⁵vixit autem Amasias filius Ioas rex Iuda postquam mortuus est Ioas filius Ioachaz rex Israhel quindecim annis ²⁶reliqua vero sermonum Amasiae priorum et novissimorum scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel ²⁷qui postquam recessit a Domino tetenderunt ei insidias in Hierusalem cumque fugisset Lachis miserunt et interfecerunt eum ibi ²⁸reportantesque super equos sepelierunt eum cum patribus suis in civitate David

Chapter 26

¹omnis autem populus Iuda filium eius Oziam annorum sedecim constituit regem pro patre suo Amasia ²ipse aedificavit Ahilath et restituit eam dicioni Iudae postquam dormivit rex cum patribus suis ³sedecim annorum erat Ozias cum regnare coepisset et quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hiechelia de Hierusalem ⁴fecitque quod erat rectum in oculis Domini iuxta omnia quae fecerat Amasias pater eius ⁵et exquisivit Deum in diebus Zacchariae intellegentis et videntis Deum cumque requireret Dominum direxit eum in omnibus ⁶denique egressus est et pugnavit contra Philisthim et destruxit murum Geth et murum Iabniae murumque Azoti aedificavit quoque oppida in Azoto et in Philisthim ⁷et adiuvit eum Deus contra Philisthim et contra Arabas qui habitabant in Gurbaal et contra Ammanitas ⁸pendebantque Ammanitae munera Oziae et divulgatum est nomen eius usque ad introitum Aegypti propter crebras victorias ⁹aedificavitque Ozias turres in Hierusalem super portam Anguli et super portam Vallis et reliquas in eodem muri latere firmavitque eas ¹⁰extruxit etiam turres in solitudine et fodit cisternas plurimas eo quod haberet multa pecora tam in campestribus quam in heremi vastitate vineas quoque habuit et vinitores in montibus et in Carmelo erat quippe homo agriculturae deditus ¹¹fuit autem exercitus bellatorum eius qui procedebant ad proelia sub manu Hiehihel scribae Maasiaeque doctoris et sub manu Ananiae qui erat de ducibus regis ¹²omnisque numerus principum per familias virorum fortium duum milium sescentorum ¹³et sub eis universus exercitus trecentorum et septem milium quingentorum qui erant apti ad bella et pro rege contra adversarios dimicabant ¹⁴praeparavit quoque eis Ozias id est cuncto exercitui clypeos et hastas et galeas et loricas arcusque et fundas ad iaciendos lapides ¹⁵et fecit in Hierusalem diversi generis machinas quas in turribus conlocavit et in angulis murorum ut mitterent sagittas et saxa grandia egressumque est nomen eius procul eo quod auxiliaretur ei Dominus et corroborasset illum ¹⁶sed cum roboratus esset elevatum est cor eius in interitum suum et neglexit Dominum Deum suum ingressusque templum Domini adolere voluit incensum super altare thymiamatis ¹⁷statimque ingressus post eum Azarias sacerdos et cum eo sacerdotes Domini octoginta viri fortissimi ¹⁸restiterunt regi atque dixerunt non est tui officii Ozia ut adoleas incensum Domino sed sacerdotum hoc est filiorum Aaron qui consecrati sunt ad huiuscemodi ministerium egredere de sanctuario ne contempseris quia non reputabitur tibi in gloriam hoc a Domino Deo ¹⁹iratusque est Ozias et tenens in manu turibulum ut adoleret incensum minabatur sacerdotibus statimque orta est lepra in fronte eius coram sacerdotibus in domo Domini super altare thymiamatis ²⁰cumque respexisset eum Azarias pontifex et omnes reliqui sacerdotes viderunt lepram in fronte eius et festinato expulerunt eum sed et ipse perterritus adceleravit egredi eo quod sensisset ilico plagam Domini ²¹fuit igitur Ozias rex leprosus usque ad diem mortis suae et habitavit in domo separata plenus lepra ob quam et eiectus fuerat de domo Domini porro Ioatham filius eius rexit domum regis et iudicabat populum terrae ²²reliqua autem sermonum Oziae priorum et novissimorum scripsit Esaias filius Amos propheta ²³dormivitque Ozias cum patribus suis et sepelierunt eum in agro regalium sepulchrorum eo quod esset leprosus regnavitque Ioatham filius eius pro eo

Chapter 27

¹viginti quinque annorum erat Ioatham cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hierusa filia Sadoc ²fecitque quod rectum erat coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ozias pater suus excepto quod non est ingressus templum Domini et adhuc populus delinquebat ³ipse aedificavit portam domus Domini Excelsam et in muro Ophel multa construxit ⁴urbes quoque aedificavit in montibus Iuda et in saltibus castella et turres ⁵ipse pugnavit contra regem filiorum Ammon et vicit eos dederuntque ei filii Ammon in tempore illo centum talenta argenti et decem milia choros tritici ac totidem choros hordei haec ei praebuerunt filii Ammon in anno secundo et tertio ⁶corroboratusque est Ioatham eo quod direxisset vias suas coram Domino Deo suo ⁷reliqua autem sermonum Ioatham et omnes pugnae eius et opera scripta sunt in libro regum Israhel et Iuda ⁸viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem ⁹dormivitque Ioatham cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David et regnavit Achaz filius eius pro eo

Chapter 28

¹viginti annorum erat Achaz cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem non fecit rectum in conspectu Domini sicut David pater eius ²sed ambulavit in viis regum Israhel insuper et statuas fudit Baalim ³ipse est qui adolevit incensum in valle Benennon et lustravit filios suos in igne iuxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israhel ⁴sacrificabat quoque et thymiama succendebat in excelsis et in collibus et sub omni ligno frondoso ⁵tradiditque eum Dominus Deus eius in manu regis Syriae qui percussit eum magnamque praedam de eius cepit imperio et adduxit in Damascum manibus quoque regis Israhel traditus est et percussus plaga grandi ⁶occiditque Phacee filius Romeliae de Iuda centum viginti milia in die uno omnes viros bellatores eo quod reliquissent Dominum Deum patrum suorum ⁷eodem tempore occidit Zechri vir potens ex Ephraim Masiam filium regis et Ezricam ducem domus eius Helcanam quoque secundum a rege ⁸ceperuntque filii Israhel de fratribus suis ducenta milia mulierum puerorum et puellarum et infinitam praedam pertuleruntque eam in Samariam ⁹ea tempestate erat ibi propheta Domini nomine Oded qui egressus obviam exercitui venientium in Samariam dixit eis ecce iratus Dominus Deus patrum vestrorum contra Iudam tradidit eos manibus vestris et occidistis illos atrociter ita ut caelum pertingeret vestra crudelitas ¹⁰insuper filios Iuda et Hierusalem vultis vobis subicere in servos et ancillas quod nequaquam facto opus est peccatis enim super hoc Domino Deo vestro ¹¹sed audite consilium meum et reducite captivos quos adduxistis de fratribus vestris quia magnus furor Domini inminet vobis ¹²steterunt itaque viri de principibus filiorum Ephraim Azarias filius Iohanan Barachias filius Mosollamoth Hiezechias filius Sellum et Amasa filius Adali contra eos qui veniebant de proelio ¹³et dixerunt eis non introducetis huc captivos ne peccemus Domino quare vultis adicere super peccata nostra et vetera cumulare delicta grande quippe peccatum est et ira furoris Domini inminet super Israhel ¹⁴dimiseruntque viri bellatores praedam et universa quae ceperant coram principibus et omni multitudine ¹⁵steteruntque viri quos supra memoravimus et adprehendentes captivos omnesque qui nudi erant vestierunt de spoliis cumque vestissent eos et calciassent et refecissent cibo ac potu unxissent quoque propter laborem et adhibuissent eis curam quicumque ambulare non poterant et erant inbecillo corpore inposuerunt eos iumentis et adduxerunt Hierichum civitatem Palmarum ad fratres eorum ipsique reversi sunt Samariam ¹⁶tempore illo misit rex Achaz ad regem Assyriorum auxilium postulans ¹⁷veneruntque Idumei et percusserunt multos ex Iuda et ceperunt praedam magnam ¹⁸Philisthim quoque diffusi sunt per urbes campestres et ad meridiem Iuda ceperuntque Bethsames et Ahilon et Gaderoth Soccho quoque et Thamnam et Gamzo cum viculis suis et habitaverunt in eis ¹⁹humiliaverat enim Dominus Iudam propter Achaz regem Iuda eo quod nudasset eum auxilio et contemptui habuisset Dominum ²⁰adduxitque contra eum Thaglathphalnasar regem Assyriorum qui et adflixit eum et nullo resistente vastavit ²¹igitur Achaz spoliata domo Domini et domo regum et principum dedit regi Assyriorum munera et tamen nihil ei profuit ²²insuper et in tempore angustiae suae auxit contemptum in Dominum ipse per se rex Achaz ²³immolavit diis Damasci victimas percussoribus suis et dixit dii regum Syriae auxiliantur eis quos ego placabo hostiis et aderunt mihi cum e contrario ipsi fuerint ruina eius et universo Israhel ²⁴direptis itaque Achaz omnibus vasis domus Dei atque confractis clusit ianuas templi Dei et fecit sibi altaria in universis angulis Hierusalem ²⁵in omnibus quoque urbibus Iuda extruxit aras ad cremandum tus atque ad iracundiam provocavit Dominum Deum patrum suorum ²⁶reliqua autem sermonum eius et omnium operum priorum et novissimorum scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel ²⁷dormivitque Achaz cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate Hierusalem neque enim receperunt eum in sepulchra regum Israhel regnavitque Ezechias filius eius pro eo

Chapter 29

¹igitur Ezechias regnare coepit cum viginti quinque esset annorum et viginti novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Abia filia Zacchariae ²fecitque quod erat placitum in conspectu Domini iuxta omnia quae fecerat David pater eius ³ipse anno et mense primo regni sui aperuit valvas domus Domini et instauravit eas ⁴adduxitque sacerdotes atque Levitas et congregavit eos in plateam orientalem ⁵dixitque ad eos audite me Levitae et sanctificamini mundate domum Domini Dei patrum vestrorum auferte omnem inmunditiam de sanctuario ⁶peccaverunt patres nostri et fecerunt malum in conspectu Domini Dei nostri derelinquentes eum averterunt facies suas a tabernaculo Domini et praebuerunt dorsum ⁷cluserunt ostia quae erant in porticu et extinxerunt lucernas incensumque non adoleverunt et holocausta non obtulerunt in sanctuario Deo Israhel ⁸concitatus est itaque furor Domini super Iudam et Hierusalem tradiditque eos in commotionem et in interitum et in sibilum sicut ipsi cernitis oculis vestris ⁹en corruerunt patres nostri gladiis filii nostri et filiae nostrae et coniuges captivae ductae sunt propter hoc scelus ¹⁰nunc igitur placet mihi ut ineamus foedus cum Domino Deo Israhel et avertat a nobis furorem irae suae ¹¹filii mi nolite neglegere vos elegit Dominus ut stetis coram eo et ministretis illi colatis eum et cremetis incensum ¹²surrexerunt ergo Levitae Maath filius Amasiae et Iohel filius Azariae de filiis Caath porro de filiis Merari Cis filius Abdai et Azarias filius Iallelel de filiis autem Gersom Ioha filius Zemma et Eden filius Ioaha ¹³at vero de filiis Elisaphan Samri et Iahihel de filiis quoque Asaph Zaccharias et Mathanias ¹⁴necnon de filiis Heman Iahihel et Semei sed et de filiis Idithun Semeias et Ozihel ¹⁵congregaveruntque fratres suos et sanctificati sunt et ingressi iuxta mandatum regis et imperium Domini ut expiarent domum Dei ¹⁶sacerdotes quoque ingressi templum Domini ut sanctificarent illud extulerunt omnem inmunditiam quam intro reppererant in vestibulum domus Domini quam tulerunt Levitae et asportaverunt ad torrentem Cedron foras ¹⁷coeperunt autem prima die mensis primi mundare et in die octava eiusdem mensis ingressi sunt porticum templi Domini expiaveruntque templum diebus octo et in die sextadecima mensis eiusdem quod coeperant impleverunt ¹⁸ingressi quoque sunt ad Ezechiam regem et dixerunt ei sanctificavimus omnem domum Domini et altare holocaustoseos vasaque eius necnon et mensam propositionis cum omnibus vasis suis ¹⁹cunctamque templi supellectilem quam polluerat rex Achaz in regno suo postquam praevaricatus est et ecce exposita sunt omnia coram altari Domini ²⁰consurgensque diluculo Ezechias rex adunavit omnes principes civitatis et ascendit domum Domini ²¹obtuleruntque simul tauros septem arietes septem agnos septem et hircos septem pro peccato pro regno pro sanctuario pro Iuda dixit quoque sacerdotibus filiis Aaron ut offerrent super altare Domini ²²mactaverunt igitur tauros et susceperunt sacerdotes sanguinem et fuderunt illud super altare mactaverunt etiam arietes et illorum sanguinem super altare fuderunt immolaverunt agnos et fuderunt super altare sanguinem ²³adplicaverunt hircos pro peccato coram rege et universa multitudine inposueruntque manus suas super eos ²⁴et immolaverunt illos sacerdotes et asperserunt sanguinem eorum altari pro piaculo universi Israhelis pro omni quippe Israhel praeceperat rex ut holocaustum fieret et pro peccato ²⁵constituit quoque Levitas in domo Domini cum cymbalis et psalteriis et citharis secundum dispositionem David et Gad videntis regis et Nathan prophetae siquidem Domini praeceptum fuit per manum prophetarum eius ²⁶steteruntque Levitae tenentes organa David et sacerdotes tubas ²⁷et iussit Ezechias ut offerrent holocaustum super altare cumque offerrentur holocausta coeperunt laudes canere Domino et clangere tubis atque in diversis organis quae David rex Israhel reppererat concrepare ²⁸omni autem turba adorante cantores et hii qui tenebant tubas erant in officio suo donec conpleretur holocaustum ²⁹cumque finita esset oblatio incurvatus est rex et omnes qui erant cum eo et adoraverunt ³⁰praecepitque Ezechias et principes Levitis ut laudarent Dominum sermonibus David et Asaph videntis qui laudaverunt eum magna laetitia et curvato genu adoraverunt ³¹Ezechias autem etiam haec addidit implestis manus vestras Domino accedite et offerte victimas et laudes in domo Domini obtulit ergo universa multitudo hostias et laudes et holocausta mente devota ³²porro numerus holocaustorum quae obtulit multitudo hic fuit tauros septuaginta arietes centum agnos ducentos ³³sanctificaveruntque Domino boves sescentos et oves tria milia ³⁴sacerdotes vero pauci erant nec poterant sufficere ut pelles holocaustorum detraherent unde et Levitae fratres eorum adiuverunt eos donec impleretur opus et sanctificarentur antistites Levitae quippe faciliori ritu sanctificantur quam sacerdotes ³⁵fuerunt igitur holocausta plurima adipes pacificorum et libamina holocaustorum et conpletus est cultus domus Domini ³⁶laetatusque est Ezechias et omnis populus eo quod ministerium Domini esset expletum de repente quippe hoc fieri placuerat

Chapter 30

¹misit quoque Ezechias ad omnem Israhel et Iudam scripsitque epistulas ad Ephraim et Manassem ut venirent ad domum Domini in Hierusalem et facerent phase Domino Deo Israhel ²inito ergo consilio regis et principum et universi coetus Hierusalem decreverunt ut facerent phase mense secundo ³non enim occurrerant facere in tempore suo quia sacerdotes qui possent sufficere sanctificati non fuerant et populus necdum congregatus erat in Hierusalem ⁴placuitque sermo regi et omni multitudini ⁵et decreverunt ut mitterent nuntios in universum Israhel de Bersabee usque Dan ut venirent et facerent phase Domino Deo Israhel in Hierusalem multi enim non fecerant sicut lege praescriptum est ⁶perrexeruntque cursores cum epistulis ex regis imperio et principum eius in universum Israhel et Iudam iuxta quod rex iusserat praedicantes filii Israhel revertimini ad Dominum Deum Abraham et Isaac et Israhel et revertetur ad reliquias quae effugerunt manum regis Assyriorum ⁷nolite fieri sicut patres vestri et fratres qui recesserunt a Domino Deo patrum suorum et tradidit eos in interitum ut ipsi cernitis ⁸nolite indurare cervices vestras sicut patres vestri tradite manus Domino et venite ad sanctuarium eius quod sanctificavit in aeternum servite Domino Deo patrum vestrorum et avertetur a vobis ira furoris eius ⁹si enim vos reversi fueritis ad Dominum fratres vestri et filii habebunt misericordiam coram dominis suis qui illos duxere captivos et revertentur in terram hanc pius enim et clemens est Dominus Deus vester et non avertet faciem suam a vobis si reversi fueritis ad eum ¹⁰igitur cursores pergebant velociter de civitate in civitatem per terram Ephraim et Manasse usque Zabulon illis inridentibus et subsannantibus eos ¹¹attamen quidam viri ex Aser et Manasse et Zabulon adquiescentes consilio venerunt Hierusalem ¹²in Iuda vero facta est manus Domini ut daret eis cor unum et facerent iuxta praeceptum regis et principum verbum Domini ¹³congregatique sunt in Hierusalem populi multi ut facerent sollemnitatem azymorum in mense secundo ¹⁴et surgentes destruxerunt altaria quae erant in Hierusalem atque universa in quibus idolis adolebatur incensum subvertentes proiecerunt in torrentem Cedron ¹⁵immolaverunt autem phase quartadecima die mensis secundi sacerdotes quoque atque Levitae tandem sanctificati obtulerunt holocausta in domo Domini ¹⁶steteruntque in ordine suo iuxta dispositionem et legem Mosi hominis Dei sacerdotes vero suscipiebant effundendum sanguinem de manibus Levitarum ¹⁷eo quod multa turba sanctificata non esset et idcirco Levitae immolarent phase his qui non occurrerant sanctificari Domino ¹⁸magna etiam pars populi de Ephraim et Manasse et Isachar et Zabulon quae sanctificata non fuerat comedit phase non iuxta quod scriptum est et oravit pro eis Ezechias dicens Dominus bonus propitiabitur ¹⁹cunctis qui in toto corde requirunt Dominum Deum patrum suorum et non inputabit eis quod minus sanctificati sunt ²⁰quem exaudivit Dominus et placatus est populo ²¹feceruntque filii Israhel qui inventi sunt in Hierusalem sollemnitatem azymorum septem diebus in laetitia magna laudantes Dominum per singulos dies Levitae quoque et sacerdotes per organa quae suo officio congruebant ²²et locutus est Ezechias ad cor omnium Levitarum qui habebant intellegentiam bonam super Domino et comederunt septem diebus sollemnitatis immolantes victimas pacificorum et laudantes Dominum Deum patrum suorum ²³placuitque universae multitudini ut celebrarent etiam alios dies septem quod et fecerunt cum ingenti gaudio ²⁴Ezechias enim rex Iuda praebuerat multitudini mille tauros et septem milia ovium principes vero dederant populo tauros mille et oves decem milia sanctificata ergo est sacerdotum plurima multitudo ²⁵et hilaritate perfusa omnis turba Iuda tam sacerdotum et Levitarum quam universae frequentiae quae venerat ex Israhel proselytorum quoque de terra Israhel et habitantium in Iuda ²⁶factaque est grandis celebritas in Hierusalem qualis a diebus Salomonis filii David regis Israhel in ea urbe non fuerat ²⁷surrexerunt autem sacerdotes atque Levitae benedicentes populo et exaudita est vox eorum pervenitque oratio in habitaculum sanctum caeli

Chapter 31

¹cumque haec fuissent rite celebrata egressus est omnis Israhel qui inventus fuerat in urbibus Iuda et fregerunt simulacra succideruntque lucos demoliti sunt excelsa et altaria destruxerunt non solum de universo Iuda et Beniamin sed de Ephraim quoque et Manasse donec penitus everterent reversique sunt omnes filii Israhel in possessiones et civitates suas ²Ezechias vero constituit turmas sacerdotales et leviticas per divisiones suas unumquemque in officio proprio tam sacerdotum videlicet quam Levitarum ad holocausta et pacifica ut ministrarent et confiterentur canerentque in portis castrorum Domini ³pars autem regis erat ut de propria eius substantia offerretur holocaustum mane semper et vespere sabbatis quoque et kalendis et sollemnitatibus ceteris sicut scriptum est in lege Mosi ⁴praecepit etiam populo habitantium Hierusalem ut darent partes sacerdotibus et Levitis et possent vacare legi Domini ⁵quod cum percrebruisset in auribus multitudinis plurimas obtulere primitias filii Israhel frumenti vini et olei mellis quoque et omnium quae gignit humus decimas obtulerunt ⁶sed et filii Israhel et Iuda qui habitabant in urbibus Iuda obtulerunt decimas boum et ovium decimasque sanctorum quae voverant Domino Deo suo atque universa portantes fecerunt acervos plurimos ⁷mense tertio coeperunt acervorum iacere fundamenta et mense septimo conpleverunt eos ⁸cumque ingressi fuissent Ezechias et principes eius viderunt acervos et benedixerunt Domino ac populo Israhel ⁹interrogavitque Ezechias sacerdotes et Levitas cur ita iacerent acervi ¹⁰respondit illi Azarias sacerdos primus de stirpe Sadoc dicens ex quo coeperunt offerri primitiae in domo Domini comedimus et saturati sumus remanseruntque plurima eo quod benedixerit Dominus populo suo reliquiarum autem copia est ista quam cernis ¹¹praecepit igitur Ezechias ut praepararent horrea in domo Domini quod cum fecissent ¹²intulerunt tam primitias quam decimas et quaecumque voverant fideliter fuit autem praefectus eorum Chonenias Levita et Semei frater eius secundus ¹³post quem Ieihel et Azazias et Naath et Asahel et Ierimoth Iozabath quoque et Helihel et Iesmachias et Maath et Banaias praepositi sub manibus Choneniae et Semei fratris eius ex imperio Ezechiae regis et Azariae pontificis domus Domini ad quos omnia pertinebant ¹⁴Core vero filius Iemna Levites et ianitor orientalis portae praepositus erat his quae sponte offerebantur Domino primitiisque et consecratis in sancta sanctorum ¹⁵et sub cura eius Eden et Meniamin Hiesue et Sameias Amarias quoque et Sechenias in civitatibus sacerdotum ut fideliter distribuerent fratribus suis partes minoribus atque maioribus ¹⁶exceptis maribus ab annis tribus et supra cunctis qui ingrediebantur templum Domini et quicquid per dies singulos conducebat in ministerio atque observationibus iuxta divisiones suas ¹⁷sacerdotibus per familias et Levitis a vicesimo anno et supra per ordines et turmas suas ¹⁸universaeque multitudini tam uxoribus quam liberis eorum utriusque sexus fideliter cibi de his quae sanctificata fuerant praebebantur ¹⁹sed et filiorum Aaron per agros et suburbana urbium singularum dispositi erant viri qui partes distribuerent universo sexui masculino de sacerdotibus et Levitis ²⁰fecit ergo Ezechias universa quae diximus in omni Iuda operatusque est bonum et rectum et verum coram Domino Deo suo ²¹in universa cultura ministerii domus Domini iuxta legem et caerimonias volens requirere Deum suum in toto corde suo fecitque et prosperatus est

Chapter 32

¹post quae et huiuscemodi veritatem venit Sennacherib rex Assyriorum et ingressus Iudam obsedit civitates munitas volens eas capere ²quod cum vidisset Ezechias venisse scilicet Sennacherib et totum belli impetum verti contra Hierusalem ³inito cum principibus consilio virisque fortissimis ut obturarent capita fontium quae erant extra urbem et hoc omnium decernente sententia ⁴congregavit plurimam multitudinem et obturaverunt cunctos fontes et rivum qui fluebat in medio terrae dicentes ne veniant reges Assyriorum et inveniant aquarum abundantiam ⁵aedificavit quoque agens industrie omnem murum qui fuerat dissipatus et extruxit turres desuper et forinsecus alterum murum instauravitque Mello in civitate David et fecit universi generis armaturam et clypeos ⁶constituitque principes bellatorum in exercitu et convocavit universos in platea portae civitatis ac locutus est ad cor eorum dicens ⁷viriliter agite et confortamini nolite timere nec paveatis regem Assyriorum et universam multitudinem quae est cum eo multo enim plures nobiscum sunt quam cum illo ⁸cum illo est brachium carneum nobiscum Dominus Deus noster qui auxiliator est noster pugnatque pro nobis confortatusque est populus huiuscemodi verbis Ezechiae regis Iuda ⁹quae postquam gesta sunt misit Sennacherib rex Assyriorum servos suos Hierusalem ipse enim cum universo exercitu obsidebat Lachis ad Ezechiam regem Iuda et ad omnem populum qui erat in urbe dicens ¹⁰haec dicit Sennacherib rex Assyriorum in quo habentes fiduciam sedetis obsessi in Hierusalem ¹¹num Ezechias decipit vos ut tradat morti in fame et siti adfirmans quod Dominus Deus vester liberet vos de manu regis Assyriorum ¹²numquid non iste est Ezechias qui destruxit excelsa illius et altaria et praecepit Iudae et Hierusalem dicens coram altari uno adorabitis et in ipso conburetis incensum ¹³an ignoratis quae ego fecerim et patres mei cunctis terrarum populis numquid praevaluerunt dii gentium omniumque terrarum liberare regionem suam de manu mea ¹⁴quis est de universis diis gentium quas vastaverunt patres mei qui potuerit eruere populum suum de manu mea ut possit etiam Deus vester eruere vos de hac manu ¹⁵non vos ergo decipiat Ezechias nec vana persuasione deludat neque credatis ei si enim nullus potuit deus cunctarum gentium atque regnorum liberare populum suum de manu mea et de manu patrum meorum consequenter nec Deus vester poterit eruere vos de hac manu ¹⁶sed et alia multa locuti sunt servi eius contra Dominum Deum et contra Ezechiam servum eius ¹⁷epistulas quoque scripsit plenas blasphemiae in Dominum Deum Israhel et locutus est adversus eum sicut dii gentium ceterarum non potuerunt liberare populos suos de manu mea sic et Deus Ezechiae eruere non poterit populum suum de manu ista ¹⁸insuper et clamore magno lingua iudaica contra populum qui sedebat in muris Hierusalem personabat ut terreret eos et caperet civitatem ¹⁹locutusque est contra Deum Hierusalem sicut adversum deos populorum terrae opera manuum hominum ²⁰oraverunt igitur Ezechias rex et Esaias filius Amos prophetes adversum hanc blasphemiam ac vociferati sunt usque in caelum ²¹et misit Dominus angelum qui percussit omnem virum robustum et bellatorem et principem exercitus regis Assyriorum reversusque est cum ignominia in terram suam cumque ingressus esset domum dei sui filii qui egressi fuerant de utero eius interfecerunt eum gladio ²²salvavitque Dominus Ezechiam et habitatores Hierusalem de manu Sennacherib regis Assyriorum et de manu omnium et praestitit ei quietem per circuitum ²³multi etiam deferebant hostias et sacrificia Domino Hierusalem et munera Ezechiae regi Iuda qui exaltatus est post haec coram cunctis gentibus ²⁴in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem et oravit Dominum exaudivitque eum et dedit ei signum ²⁵sed non iuxta beneficia quae acceperat retribuit quia elevatum est cor eius et facta est contra eum ira et contra Iudam ac Hierusalem ²⁶humiliatusque est postea eo quod exaltatum fuisset cor eius tam ipse quam habitatores Hierusalem et idcirco non venit super eos ira Domini in diebus Ezechiae ²⁷fuit autem Ezechias dives et inclitus valde et thesauros sibi plurimos congregavit argenti auri et lapidis pretiosi aromatum et armorum universi generis et vasorum magni pretii ²⁸apothecas quoque frumenti vini et olei et praesepia omnium iumentorum caulasque pecoribus ²⁹et urbes exaedificavit habebat quippe greges ovium et armentorum innumerabiles eo quod dedisset ei Dominus substantiam multam nimis ³⁰ipse est Ezechias qui obturavit superiorem fontem aquarum Gion et avertit eas subter ad occidentem urbis David in omnibus operibus suis fecit prospere quae voluit ³¹attamen in legatione principum Babylonis qui missi fuerant ad eum ut interrogarent de portento quod acciderat super terram dereliquit eum Deus ut temptaretur et nota fierent omnia quae erant in corde eius ³²reliqua autem sermonum Ezechiae et misericordiarum eius scripta sunt in visione Esaiae filii Amos prophetae et in libro regum Iuda et Israhel ³³dormivitque Ezechias cum patribus suis et sepelierunt eum supra sepulchra filiorum David et celebravit eius exequias universus Iuda et omnes habitatores Hierusalem regnavitque Manasses filius eius pro eo

Chapter 33

¹duodecim annorum erat Manasses cum regnare coepisset et quinquaginta quinque annis regnavit in Hierusalem ²fecit autem malum coram Domino iuxta abominationes gentium quas subvertit Dominus coram filiis Israhel ³et conversus instauravit excelsa quae demolitus fuerat Ezechias pater eius construxitque aras Baalim et fecit lucos et adoravit omnem militiam caeli et coluit eam ⁴aedificavit quoque altaria in domo Domini de qua dixerat Dominus in Hierusalem erit nomen meum in aeternum ⁵aedificavit autem ea cuncto exercitui caeli in duobus atriis domus Domini ⁶transireque fecit filios suos per ignem in valle Benennon observabat somnia sectabatur auguria maleficis artibus inserviebat habebat secum magos et incantatores multaque mala operatus est coram Domino ut inritaret eum ⁷sculptile quoque et conflatile signum posuit in domo Domini de qua locutus est Dominus ad David et ad Salomonem filium eius dicens in domo hac et in Hierusalem quam elegi de cunctis tribubus Israhel ponam nomen meum in sempiternum ⁸et movere non faciam pedem Israhel de terra quam tradidi patribus eorum ita dumtaxat si custodierint facere quae praecepi eis cunctamque legem et caerimonias atque iudicia per manum Mosi ⁹igitur Manasses seduxit Iudam et habitatores Hierusalem ut facerent malum super omnes gentes quas subverterat Dominus a facie filiorum Israhel ¹⁰locutusque est Dominus ad eum et ad populum illius et adtendere noluerunt ¹¹idcirco superinduxit eis principes exercitus regis Assyriorum ceperuntque Manassen et vinctum catenis atque conpedibus duxerunt Babylonem ¹²qui postquam coangustatus est oravit Dominum Deum suum et egit paenitentiam valde coram Deo patrum suorum ¹³deprecatusque est eum et obsecravit intente et exaudivit orationem eius reduxitque eum Hierusalem in regnum suum et cognovit Manasses quod Dominus ipse esset Deus ¹⁴post haec aedificavit murum extra civitatem David ad occidentem Gion in convalle ab introitu portae Piscium per circuitum usque ad Ophel et exaltavit illum vehementer constituitque principes exercitus in cunctis civitatibus Iuda munitis ¹⁵et abstulit deos alienos et simulacrum de domo Domini aras quoque quas fecerat in monte domus Domini et in Hierusalem et proiecit omnia extra urbem ¹⁶porro instauravit altare Domini et immolavit super illud victimas et pacifica et laudem praecepitque Iudae ut serviret Domino Deo Israhel ¹⁷attamen adhuc populus immolabat in excelsis Domino Deo suo ¹⁸reliqua autem gestorum Manasse et obsecratio eius ad Deum suum verba quoque videntium qui loquebantur ad eum in nomine Domini Dei Israhel continentur in sermonibus regum Israhel ¹⁹oratio quoque eius et exauditio et cuncta peccata atque contemptus loca etiam in quibus aedificavit excelsa et fecit lucos et statuas antequam ageret paenitentiam scripta sunt in sermonibus Ozai ²⁰dormivit ergo Manasses cum patribus suis et sepelierunt eum in domo sua regnavitque pro eo filius eius Amon ²¹viginti duo annorum erat Amon cum regnare coepisset et duobus annis regnavit in Hierusalem ²²fecitque malum in conspectu Domini sicut fecerat Manasses pater eius et cunctis idolis quae Manasses fuerat fabricatus immolavit atque servivit ²³et non est reveritus faciem Domini sicut reveritus est Manasses pater eius et multo maiora deliquit ²⁴cumque coniurassent adversus eum servi sui interfecerunt eum in domo sua ²⁵porro reliqua populi multitudo caesis his qui Amon percusserant constituit regem Iosiam filium eius pro eo

Chapter 34

¹octo annorum erat Iosias cum regnare coepisset et triginta et uno annis regnavit in Hierusalem ²fecitque quod erat rectum in conspectu Domini et ambulavit in viis David patris sui non declinavit neque ad dexteram neque ad sinistram ³octavo autem anno regni sui cum adhuc esset puer coepit quaerere Deum patris sui David et duodecimo anno postquam coeperat mundavit Iudam et Hierusalem ab excelsis et lucis simulacrisque et sculptilibus ⁴destruxeruntque coram eo aras Baalim et simulacra quae superposita fuerant demoliti sunt lucos etiam et sculptilia succidit atque comminuit et super tumulos eorum qui eis immolare consueverant fragmenta dispersit ⁵ossa praeterea sacerdotum conbusit in altaribus idolorum mundavitque Iudam et Hierusalem ⁶sed et in urbibus Manasse et Ephraim et Symeon usque Nepthalim cuncta subvertit ⁷cumque altaria dissipasset et lucos et sculptilia contrivisset in frusta cunctaque delubra demolitus esset de universa terra Israhel reversus est Hierusalem ⁸igitur anno octavodecimo regni sui mundata iam terra et templo Domini misit Saphan filium Eseliae et Maasiam principem civitatis et Ioha filium Ioachaz a commentariis ut instaurarent domum Domini Dei sui ⁹qui venerunt ad Helciam sacerdotem magnum acceptamque ab eo pecuniam quae inlata fuerat in domum Domini et quam congregaverant Levitae ianitores de Manasse et Ephraim et universis reliquiis Israhel ab omni quoque Iuda et Beniamin et habitatoribus Hierusalem ¹⁰tradiderunt in manibus eorum qui praeerant operariis in domo Domini ut instaurarent templum et infirma quaeque sarcirent ¹¹at illi dederunt eam artificibus et cementariis ut emerent lapides de lapidicinis et ligna ad commissuras aedificii et ad contignationem domorum quas destruxerant reges Iuda ¹²qui fideliter cuncta faciebant erant autem praepositi operantium Iaath et Abdias de filiis Merari Zaccharias et Mosollam de filiis Caath qui urguebant opus omnes Levitae scientes organis canere ¹³super eos vero qui ad varios usus onera portabant erant scribae et magistri de Levitis ianitores ¹⁴cumque efferrent pecuniam quae inlata fuerat in templum Domini repperit Helcias sacerdos librum legis Domini per manum Mosi ¹⁵et ait ad Saphan scribam librum legis inveni in domo Domini et tradidit ei ¹⁶at ille intulit volumen ad regem et nuntiavit ei dicens omnia quae dedisti in manu servorum tuorum ecce conplentur ¹⁷argentum quod reppertum est in domo Domini conflaverunt datumque est praefectis artificum et diversa opera fabricantium ¹⁸praeterea tradidit mihi Helcias sacerdos hunc librum quem cum rege praesente recitasset ¹⁹audissetque ille verba legis scidit vestimenta sua ²⁰et praecepit Helciae et Ahicam filio Saphan et Abdon filio Micha Saphan quoque scribae et Asaiae servo regis dicens ²¹ite et orate Dominum pro me et pro reliquiis Israhel et Iuda super universis sermonibus libri istius qui reppertus est magnus enim furor Domini stillavit super nos eo quod non custodierint patres nostri verba Domini ut facerent omnia quae scripta sunt in isto volumine ²²abiit igitur Helcias et hii qui simul a rege missi fuerant ad Holdan propheten uxorem Sellum filii Thecuath filii Hasra custodis vestium quae habitabat Hierusalem in secunda et locuti sunt ei verba quae supra narravimus ²³at illa respondit eis haec dicit Dominus Deus Israhel dicite viro qui misit vos ad me ²⁴haec dicit Dominus ecce ego inducam mala super locum istum et super habitatores eius cunctaque maledicta quae scripta sunt in libro hoc quem legerunt coram rege Iuda ²⁵quia dereliquerunt me et sacrificaverunt diis alienis ut me ad iracundiam provocarent in cunctis operibus manuum suarum idcirco stillavit furor meus super locum istum et non extinguetur ²⁶ad regem autem Iuda qui misit vos pro Domino deprecando sic loquimini haec dicit Dominus Deus Israhel quoniam audisti verba voluminis ²⁷atque emollitum est cor tuum et humiliatus es in conspectu Dei super his quae dicta sunt contra locum hunc et habitatores Hierusalem reveritusque faciem meam scidisti vestimenta tua et flevisti coram me ego quoque exaudivi te dicit Dominus ²⁸iam enim colligam te ad patres tuos et infereris in sepulchrum tuum in pace nec videbunt oculi tui omne malum quod ego inducturus sum super locum istum et super habitatores eius rettulerunt itaque regi cuncta quae dixerat ²⁹at ille convocatis universis maioribus natu Iuda et Hierusalem ³⁰ascendit domum Domini unaque omnes viri Iuda et habitatores Hierusalem sacerdotes et Levitae et cunctus populus a minimo usque ad maximum quibus audientibus in domo Domini legit rex omnia verba voluminis ³¹et stans in tribunali suo percussit foedus coram Domino ut ambularet post eum et custodiret praecepta et testimonia et iustificationes eius in toto corde suo et in tota anima sua faceretque quae scripta sunt in volumine illo quem legerat ³²adiuravit quoque super hoc omnes qui repperti fuerant in Hierusalem et Beniamin et fecerunt habitatores Hierusalem iuxta pactum Domini Dei patrum suorum ³³abstulit ergo Iosias cunctas abominationes de universis regionibus filiorum Israhel et fecit omnes qui residui erant in Israhel servire Domino Deo suo cunctis diebus eius non recesserunt a Domino Deo patrum suorum

Chapter 35

¹fecit autem Iosias in Hierusalem phase Domino quod immolatum est quartadecima die mensis primi ²et constituit sacerdotes in officiis suis hortatusque est eos ut ministrarent in domo Domini ³Levitis quoque ad quorum eruditionem omnis Israhel sanctificabatur Domino locutus est ponite arcam in sanctuario templi quod aedificavit Salomon filius David rex Israhel nequaquam enim eam ultra portabitis nunc autem ministrate Domino Deo vestro et populo eius Israhel ⁴et praeparate vos per domos et cognationes vestras in divisionibus singulorum sicut praecepit David rex Israhel et descripsit Salomon filius eius ⁵ministrate in sanctuario per familias turmasque leviticas ⁶et sanctificati immolate phase fratres etiam vestros ut possint iuxta verba quae locutus est Dominus in manu Mosi facere praeparate ⁷dedit praeterea Iosias omni populo qui ibi fuerat inventus in sollemnitatem phase agnos et hedos de gregibus et reliqui pecoris triginta milia boumque tria milia haec de regis universa substantia ⁸duces quoque eius sponte quod voluerant obtulerunt tam populo quam sacerdotibus et Levitis porro Helcias et Zaccharias et Iehihel principes domus Domini dederunt sacerdotibus ad faciendum phase pecora commixtim duo milia sescenta et boves trecentos ⁹Chonenias autem Semeias etiam et Nathanahel fratres eius necnon Asabias et Iahihel et Iozabath principes Levitarum dederunt ceteris Levitis ad celebrandum phase quinque milia pecorum et boves quingentos ¹⁰praeparatumque est ministerium et steterunt sacerdotes in officio suo Levitae quoque in turmis iuxta regis imperium ¹¹et immolatum est phase asperseruntque sacerdotes manu sua sanguinem et Levitae detraxerunt pelles holocaustorum ¹²et separaverunt ea ut darent per domos et familias singulorum et offerrentur Domino sicut scriptum est in libro Mosi de bubus quoque fecere similiter ¹³et assaverunt phase super ignem iuxta quod lege praeceptum est pacificas vero hostias coxerunt in lebetis et caccabis et ollis et festinato distribuerunt universae plebi ¹⁴sibi autem et sacerdotibus postea paraverunt nam in oblatione holocaustorum et adipum usque ad noctem sacerdotes fuerant occupati unde Levitae et sibi et sacerdotibus filiis Aaron paraverunt novissimis ¹⁵porro cantores filii Asaph stabant in ordine suo iuxta praeceptum David et Asaph et Heman et Idithun prophetarum regis ianitores vero per portas singulas observabant ita ut ne puncto quidem discederent a ministerio quam ob rem et fratres eorum Levitae paraverunt eis cibos ¹⁶omnis igitur cultura Domini rite conpleta est in die illa ut facerent phase et offerrent holocausta super altare Domini iuxta praeceptum regis Iosiae ¹⁷feceruntque filii Israhel qui repperti fuerant ibi phase in tempore illo et sollemnitatem azymorum septem diebus ¹⁸non fuit phase simile huic in Israhel a diebus Samuhelis prophetae sed nec quisquam de cunctis regibus Israhel fecit phase sicut Iosias sacerdotibus et Levitis et omni Iuda et Israhel qui reppertus fuerat et habitantibus in Hierusalem ¹⁹octavodecimo anno regni Iosiae hoc phase celebratum est ²⁰postquam instauraverat Iosias templum ascendit Nechao rex Aegypti ad pugnandum in Charchamis iuxta Eufraten et processit in occursum eius Iosias ²¹at ille missis ad eum nuntiis ait quid mihi et tibi est rex Iuda non adversum te hodie venio sed contra aliam pugno domum ad quam me Deus festinato ire praecepit desine adversum Deum facere qui mecum est ne interficiat te ²²noluit Iosias reverti sed praeparavit contra eum bellum nec adquievit sermonibus Nechao ex ore Dei verum perrexit ut dimicaret in campo Mageddo ²³ibique vulneratus a sagittariis dixit pueris suis educite me de proelio quia oppido vulneratus sum ²⁴qui transtulerunt eum de curru in alterum currum qui sequebatur eum more regio et asportaverunt in Hierusalem mortuusque est et sepultus in mausoleo patrum suorum et universus Iuda et Hierusalem luxerunt eum ²⁵Hieremias maxime cuius omnes cantores atque cantrices usque in praesentem diem lamentationes super Iosia replicant et quasi lex obtinuit in Israhel ecce scriptum fertur in Lamentationibus ²⁶reliqua autem sermonum Iosiae et misericordiarum eius quae lege praecepta sunt Domini ²⁷opera quoque illius prima et novissima scripta sunt in libro regum Israhel et Iuda

Chapter 36

¹tulit ergo populus terrae Ioachaz filium Iosiae et constituit regem pro patre suo in Hierusalem ²viginti trium annorum erat Ioachaz cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem ³amovit autem eum rex Aegypti cum venisset Hierusalem et condemnavit terram centum talentis argenti et talento auri ⁴constituitque regem pro eo Eliacim fratrem eius super Iudam et Hierusalem et vertit nomen eius Ioacim ipsum vero Ioachaz tulit secum et adduxit in Aegyptum ⁵viginti quinque annorum erat Ioacim cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem fecitque malum coram Domino Deo suo ⁶contra hunc ascendit Nabuchodonosor rex Chaldeorum et vinctum catenis duxit in Babylonem ⁷ad quam et vasa Domini transtulit et posuit ea in templo suo ⁸reliqua autem verborum Ioacim et abominationum eius quas operatus est et quae inventa sunt in eo continentur in libro regum Israhel et Iuda regnavitque Ioachin filius eius pro eo ⁹octo annorum erat Ioachin cum regnare coepisset et tribus mensibus ac decem diebus regnavit in Hierusalem fecitque malum in conspectu Domini ¹⁰cumque anni circulus volveretur misit Nabuchodonosor rex qui et adduxerunt eum in Babylonem asportatis simul pretiosissimis vasis domus Domini regem vero constituit Sedeciam fratrem eius super Iudam et Hierusalem ¹¹viginti et unius anni erat Sedecias cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem ¹²fecitque malum in oculis Domini Dei sui nec erubuit faciem Hieremiae prophetae loquentis ad se ex ore Domini ¹³a rege quoque Nabuchodonosor recessit qui adiuraverat eum per Deum et induravit cervicem suam et cor ut non reverteretur ad Dominum Deum Israhel ¹⁴sed et universi principes sacerdotum et populus praevaricati sunt inique iuxta universas abominationes gentium et polluerunt domum Domini quam sanctificaverat sibi in Hierusalem ¹⁵mittebat autem Dominus Deus patrum suorum ad illos per manum nuntiorum suorum de nocte consurgens et cotidie commonens eo quod parceret populo et habitaculo suo ¹⁶at illi subsannabant nuntios Dei et parvipendebant sermones eius inludebantque prophetis donec ascenderet furor Domini in populum eius et esset nulla curatio ¹⁷adduxit enim super eos regem Chaldeorum et interfecit iuvenes eorum gladio in domo sanctuarii sui non est misertus adulescentis et virginis et senis nec decrepiti quidem sed omnes tradidit manibus eius ¹⁸universaque vasa domus Domini tam maiora quam minora et thesauros templi et regis et principum transtulit in Babylonem ¹⁹incenderunt hostes domum Dei destruxerunt murum Hierusalem universas turres conbuserunt et quicquid pretiosum fuerat demoliti sunt ²⁰si quis evaserat gladium ductus in Babylonem servivit regi et filiis eius donec imperaret rex Persarum ²¹et conpleretur sermo Domini ex ore Hieremiae et celebraret terra sabbata sua cunctis enim diebus desolationis egit sabbatum usque dum conplerentur septuaginta anni ²²anno autem primo Cyri regis Persarum ad explendum sermonem Domini quem locutus fuerat per os Hieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum qui iussit praedicari in universo regno suo etiam per scripturam dicens

Ezra

Chapter 1

¹in anno primo Cyri regis Persarum ut conpleretur verbum Domini ex ore Hieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum et transduxit vocem in universo regno suo etiam per scripturam dicens ²haec dicit Cyrus rex Persarum omnia regna terrae dedit mihi Dominus Deus caeli et ipse praecepit mihi ut aedificarem ei domum in Hierusalem quae est in Iudaea ³quis est in vobis de universo populo eius sit Deus illius cum ipso ascendat Hierusalem quae est in Iudaea et aedificet domum Domini Dei Israhel ipse est Deus qui est in Hierusalem ⁴et omnes reliqui in cunctis locis ubicumque habitant adiuvent eum viri de loco suo argento et auro et substantia et pecoribus excepto quod voluntarie offerunt templo Dei quod est in Hierusalem ⁵et surrexerunt principes patrum de Iuda et Beniamin et sacerdotes et Levitae omnis cuius suscitavit Deus spiritum ut ascenderent ad aedificandum templum Domini quod erat in Hierusalem ⁶universique qui erant in circuitu adiuverunt manus eorum in vasis argenteis et aureis in substantia in iumentis in supellectili exceptis his quae sponte obtulerunt ⁷rex quoque Cyrus protulit vasa templi Domini quae tulerat Nabuchodonosor de Hierusalem et posuerat ea in templo dei sui ⁸protulit autem ea Cyrus rex Persarum per manum Mitridatis filii Gazabar et adnumeravit ea Sasabassar principi Iudae ⁹et hic est numerus eorum fialae aureae triginta fialae argenteae mille cultri viginti novem scyphi aurei triginta ¹⁰scyphi argentei secundi quadringenti decem vasa alia mille ¹¹omnia vasa aurea et argentea quinque milia quadringenta universa tulit Sasabassar cum his qui ascendebant de transmigratione Babylonis in Hierusalem

Chapter 2

¹hii sunt autem filii provinciae qui ascenderunt de captivitate quam transtulerat Nabuchodonosor rex Babylonis in Babylonem et reversi sunt in Hierusalem et Iudam unusquisque in civitatem suam ²qui venerunt cum Zorobabel Hiesua Neemia Saraia Rahelaia Mardochai Belsan Mesphar Beguai Reum Baana numerus virorum populi Israhel ³filii Pharos duo milia centum septuaginta duo ⁴filii Sephetia trecenti septuaginta duo ⁵filii Area septingenti septuaginta quinque ⁶filii Phaethmoab filiorum Iosue Ioab duo milia octingenti duodecim ⁷filii Helam mille ducenti quinquaginta quattuor ⁸filii Zeththua nongenti quadraginta quinque ⁹filii Zacchai septingenti sexaginta ¹⁰filii Bani sescenti quadraginta duo ¹¹filii Bebai sescenti viginti tres ¹²filii Azgad mille ducenti viginti duo ¹³filii Adonicam sescenti sexaginta sex ¹⁴filii Beguai duo milia quinquaginta sex ¹⁵filii Adin quadringenti quinquaginta quattuor ¹⁶filii Ater qui erant ex Hiezechia nonaginta octo ¹⁷filii Besai trecenti viginti tres ¹⁸filii Iora centum duodecim ¹⁹filii Asom ducenti viginti tres ²⁰filii Gebbar nonaginta quinque ²¹filii Bethleem centum viginti tres ²²viri Netupha quinquaginta sex ²³viri Anathoth centum viginti octo ²⁴filii Azmaveth quadraginta duo ²⁵filii Cariathiarim Caephira et Beroth septingenti quadraginta tres ²⁶filii Arama et Gaba sescenti viginti unus ²⁷viri Machmas centum viginti duo ²⁸viri Bethel et Gai ducenti viginti tres ²⁹filii Nebo quinquaginta duo ³⁰filii Megbis centum quinquaginta sex ³¹filii Helam alterius mille ducenti quinquaginta quattuor ³²filii Arim trecenti viginti ³³filii Lod Adid et Ono septingenti viginti quinque ³⁴filii Hiericho trecenti quadraginta quinque ³⁵filii Sennaa tria milia sescenti triginta ³⁶sacerdotes filii Idaia in domo Hiesue nongenti septuaginta tres ³⁷filii Emmer mille quinquaginta duo ³⁸filii Phessur mille ducenti quadraginta septem ³⁹filii Arim mille decem et septem ⁴⁰Levitae filii Hiesue et Cedmihel filiorum Odevia septuaginta quattuor ⁴¹cantores filii Asaph centum viginti octo ⁴²filii ianitorum filii Sellum filii Ater filii Telmon filii Accub filii Atita filii Sobai universi centum triginta novem ⁴³Nathinnei filii Sia filii Asupha filii Tebbaoth ⁴⁴filii Ceros filii Siaa filii Phadon ⁴⁵filii Levana filii Agaba filii Accub ⁴⁶filii Agab filii Selmai filii Anan ⁴⁷filii Gaddel filii Gaer filii Rahaia ⁴⁸filii Rasin filii Nechoda filii Gazem ⁴⁹filii Aza filii Phasea filii Besee ⁵⁰filii Asenaa filii Munim filii Nephusim ⁵¹filii Becbuc filii Acupha filii Arur ⁵²filii Besluth filii Maida filii Arsa ⁵³filii Bercos filii Sisara filii Thema ⁵⁴filii Nasia filii Atupha ⁵⁵filii servorum Salomonis filii Sotei filii Suphereth filii Pharuda ⁵⁶filii Iala filii Dercon filii Gedel ⁵⁷filii Saphatia filii Athil filii Phocereth qui erant de Asebaim filii Ammi ⁵⁸omnes Nathinnei et filii servorum Salomonis trecenti nonaginta duo ⁵⁹et hii qui ascenderunt de Thelmela Thelarsa Cherub et Don et Mer et non potuerunt indicare domum patrum suorum et semen suum utrum ex Israhel essent ⁶⁰filii Delaia filii Tobia filii Necoda sescenti quinquaginta duo ⁶¹et de filiis sacerdotum filii Obia filii Accos filii Berzellai qui accepit de filiabus Berzellai Galaditis uxorem et vocatus est nomine eorum ⁶²hii quaesierunt scripturam genealogiae suae et non invenerunt et eiecti sunt de sacerdotio ⁶³et dixit Athersatha eis ut non comederent de sancto sanctorum donec surgeret sacerdos doctus atque perfectus ⁶⁴omnis multitudo quasi unus quadraginta duo milia trecenti sexaginta ⁶⁵exceptis servis eorum et ancillis qui erant septem milia trecenti triginta septem et in ipsis cantores atque cantrices ducentae ⁶⁶equi eorum septingenti triginta sex muli eorum ducenti quadraginta quinque ⁶⁷cameli eorum quadringenti triginta quinque asini eorum sex milia septingenti viginti ⁶⁸et de principibus patrum cum ingrederentur templum Domini quod est in Hierusalem sponte obtulerunt in domum Dei ad extruendam eam in loco suo ⁶⁹secundum vires suas dederunt in inpensas operis auri solidos sexaginta milia et mille argenti minas quinque milia et vestes sacerdotales centum ⁷⁰habitaverunt ergo sacerdotes et Levitae et de populo et cantores et ianitores et Nathinnei in urbibus suis universusque Israhel in civitatibus suis

Chapter 3

¹iamque venerat mensis septimus et erant filii Israhel in civitatibus suis congregatus est ergo populus quasi vir unus in Hierusalem ²et surrexit Iosue filius Iosedech et fratres eius sacerdotes et Zorobabel filius Salathihel et fratres eius et aedificaverunt altare Dei Israhel ut offerrent in eo holocaustomata sicut scriptum est in lege Mosi viri Dei ³conlocaverunt autem altare super bases suas deterrentibus eos per circuitum populis terrarum et obtulerunt super illud holocaustum Domino mane et vespere ⁴feceruntque sollemnitatem tabernaculorum sicut scriptum est et holocaustum diebus singulis per ordinem secundum praeceptum opus diei in die suo ⁵et post haec holocaustum iuge tam in kalendis quam in universis sollemnitatibus Domini quae erant consecratae et in omnibus in quibus ultro offerebatur munus Deo ⁶a primo die mensis septimi coeperunt offerre holocaustum Domino porro templum Dei fundatum necdum erat ⁷dederunt autem pecunias latomis et cementariis cibum quoque et potum et oleum Sidoniis Tyriisque ut deferrent ligna cedrina de Libano ad mare Ioppes iuxta quod praeceperat Cyrus rex Persarum eis ⁸anno autem secundo adventus eorum ad templum Dei in Hierusalem mense secundo coeperunt Zorobabel filius Salathihel et Iosue filius Iosedech et reliqui de fratribus eorum sacerdotes et Levitae et omnes qui venerant de captivitate in Hierusalem et constituerunt Levitas a viginti annis et supra ut urguerent opus Domini ⁹stetitque Iosue filii eius et fratres eius Cedmihel et filii eius et filii Iuda quasi unus ut instarent super eos qui faciebant opus in templo Dei filii Enadad filii eorum et fratres eorum Levitae ¹⁰fundato igitur a cementariis templo Domini steterunt sacerdotes in ornatu suo cum tubis et Levitae filii Asaph in cymbalis ut laudarent Deum per manus David regis Israhel ¹¹et concinebant in hymnis et confessione Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius super Israhel omnis quoque populus vociferabatur clamore magno in laudando Dominum eo quod fundatum esset templum Domini ¹²plurimi etiam de sacerdotibus et Levitis et principes patrum seniores qui viderant templum prius cum fundatum esset et hoc templum in oculis eorum flebant voce magna et multi vociferantes in laetitia elevabant vocem ¹³nec poterat quisquam agnoscere vocem clamoris laetantium et vocem fletus populi commixtim enim populus vociferabatur clamore magno et vox audiebatur procul

Chapter 4

¹audierunt autem hostes Iudae et Beniamin quia filii captivitatis aedificarent templum Domino Deo Israhel ²et accedentes ad Zorobabel et ad principes patrum dixerunt eis aedificemus vobiscum quia ita ut vos quaerimus Deum vestrum ecce nos immolamus victimas ex diebus Asoraddan regis Assur qui adduxit nos huc ³et dixit eis Zorobabel et Iosue et reliqui principes patrum Israhel non est vobis et nobis ut aedificemus domum Deo nostro sed nos ipsi soli aedificabimus Domino Deo nostro sicut praecepit nobis rex Cyrus rex Persarum ⁴factum est igitur ut populus terrae inpediret manus populi Iudae et turbaret eos in aedificando ⁵conduxerunt quoque adversum eos consiliatores ut destruerent consilium eorum omnibus diebus Cyri regis Persarum et usque ad regnum Darii regis Persarum ⁶in regno autem Asueri principio regni eius scripserunt accusationem adversum habitatores Iudae et Hierusalem ⁷et in diebus Artarxersis scripsit Beselam Mitridatis et Tabel et reliqui qui erant in consilio eorum ad Artarxersen regem Persarum epistula autem accusationis scripta erat syriace et legebatur sermone syro ⁸Reum Beelteem et Samsai scriba scripserunt epistulam unam de Hierusalem Artarxersi regi huiuscemodi ⁹Reum Beelteem et Samsai scriba et reliqui consiliatores eorum Dinei et Apharsathei Terphalei Apharsei Erchuei Babylonii Susannechei Deaei Aelamitae ¹⁰et ceteri de gentibus quas transtulit Asennaphar magnus et gloriosus et habitare eas fecit in civitatibus Samariae et in reliquis regionibus trans Flumen in pace ¹¹hoc est exemplar epistulae quam miserunt ad eum Artarxersi regi servi tui viri qui sunt trans Fluvium salutem dicunt ¹²notum sit regi quia Iudaei qui ascenderunt a te ad nos venerunt in Hierusalem civitatem rebellem et pessimam quam aedificant extruentes muros eius et parietes conponentes ¹³nunc igitur notum sit regi quia si civitas illa aedificata fuerit et muri eius instaurati tributum et vectigal et annuos reditus non dabunt et usque ad reges haec noxa perveniet ¹⁴nos ergo memores salis quod in palatio comedimus et quia laesiones regis videre nefas ducimus idcirco misimus et nuntiavimus regi ¹⁵ut recenseas in libris historiarum patrum tuorum et invenies scriptum in commentariis et scies quoniam urbs illa urbs rebellis est et nocens regibus et provinciis et bella concitant in ea ex diebus antiquis quam ob rem et civitas ipsa destructa est ¹⁶nuntiamus nos regi quoniam si civitas illa aedificata fuerit et muri ipsius instaurati possessionem trans Fluvium non habebis ¹⁷verbum misit rex ad Reum Beelteem et Samsai scribam et ad reliquos qui erant in consilio eorum habitatores Samariae et ceteris trans Fluvium salutem dicens et pacem ¹⁸accusationem quam misistis ad nos manifeste lecta est coram me ¹⁹et a me praeceptum est et recensuerunt inveneruntque quoniam civitas illa a diebus antiquis adversum reges rebellat et seditiones et proelia concitantur in ea ²⁰nam et reges fortissimi fuerunt in Hierusalem qui et dominati sunt omni regioni quae trans Fluvium est tributum quoque et vectigal et reditus accipiebant ²¹nunc ergo audite sententiam ut prohibeatis viros illos et urbs illa non aedificetur donec si forte a me iussum fuerit ²²videte ne neglegenter hoc impleatis et paulatim crescat malum contra reges ²³itaque exemplum edicti Artarxersis regis lectum est coram Reum et Samsai scriba et consiliariis eorum et abierunt festini in Hierusalem ad Iudaeos et prohibuerunt eos in brachio et robore ²⁴tunc intermissum est opus domus Dei in Hierusalem et non fiebat usque ad annum secundum regni Darii regis Persarum

Chapter 5

¹prophetaverunt autem Aggeus propheta et Zaccharias filius Addo prophetantes ad Iudaeos qui erant in Iudaea et Hierusalem in nomine Dei Israhel ²tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathihel et Iosue filius Iosedech et coeperunt aedificare templum Dei in Hierusalem et cum eis prophetae Dei adiuvantes eos ³in ipso tempore venit ad eos Tatannai qui erat dux trans Flumen et Starbuzannai et consiliarii eorum sicque dixerunt eis quis dedit vobis consilium ut domum hanc aedificaretis et muros hos instauraretis ⁴ad quod respondimus eis quae essent nomina hominum auctorum illius aedificationis ⁵oculus autem Dei eorum factus est super senes Iudaeorum et non potuerunt inhibere eos placuitque ut res ad Darium referretur et tunc satisfacerent adversus accusationem illam ⁶exemplar epistulae quam misit Tatannai dux regionis trans Flumen et Starbuzannai et consiliatores eius Apharsacei qui erant trans Flumen ad Darium regem ⁷sermo quem miserant ei sic scriptus erat Dario regi pax omnis ⁸notum sit regi isse nos ad Iudaeam provinciam ad domum Dei magni quae aedificatur lapide inpolito et ligna ponuntur in parietibus opusque illud diligenter extruitur et crescit in manibus eorum ⁹interrogavimus ergo senes illos et ita diximus eis quis dedit vobis potestatem ut domum hanc aedificaretis et muros instauraretis ¹⁰sed et nomina eorum quaesivimus ab eis ut nuntiaremus tibi quae scripsimus nomina virorum qui sunt principes in eis ¹¹huiuscemodi autem sermonem responderunt nobis dicentes nos sumus servi Dei caeli et terrae et aedificamus templum quod erat extructum ante hos annos multos quodque rex Israhel magnus aedificaverat et extruxerat ¹²postquam autem ad iracundiam provocaverunt patres nostri Deum caeli et tradidit eos in manu Nabuchodonosor regis Babylonis Chaldei domum quoque hanc destruxit et populum eius transtulit in Babylonem ¹³anno autem primo Cyri regis Babylonis Cyrus rex proposuit edictum ut domus Dei aedificaretur ¹⁴nam et vasa templi Dei aurea et argentea quae Nabuchodonosor tulerat de templo quod erat in Hierusalem et asportaverat ea in templum Babylonis protulit Cyrus rex de templo Babylonis et data sunt Sasabassar vocabulo quem et principem constituit ¹⁵dixitque ei haec vasa tolle et vade et pone ea in templo quod est in Hierusalem et domus Dei aedificetur in loco suo ¹⁶tunc itaque Sasabassar ille venit et posuit fundamenta templi Dei in Hierusalem et ex eo tempore usque nunc aedificatur et necdum conpletum est ¹⁷nunc ergo si videtur regi bonum recenseat in bibliotheca regis quae est in Babylone utrumnam a Cyro rege iussum sit ut aedificaretur domus Dei in Hierusalem et voluntatem regis super hac re mittat ad nos

Chapter 6

¹tunc Darius rex praecepit et recensuerunt in bibliotheca librorum qui erant repositi in Babylone ²et inventum est in Ecbathanis quod est castrum in Madena provincia volumen unum talisque scriptus erat in eo commentarius ³anno primo Cyri regis Cyrus rex decrevit ut domus Dei quae est in Hierusalem aedificaretur in loco ubi immolent hostias et ut ponant fundamenta subportantia altitudinem cubitorum sexaginta et latitudinem cubitorum sexaginta ⁴ordines de lapidibus inpolitis tres et sic ordines de lignis novis sumptus autem de domo regis dabuntur ⁵sed et vasa templi Dei aurea et argentea quae Nabuchodonosor tulerat de templo Hierusalem et adtulerat ea in Babylonem reddantur et referantur in templo Hierusalem in locum suum quae et posita sunt in templo Dei ⁶nunc ergo Tatannai dux regionis quae est trans Flumen Starbuzannai et consiliarii vestri Apharsacei qui estis trans Flumen procul recedite ab illis ⁷et dimittite fieri templum Dei illud a duce Iudaeorum et a senioribus eorum domum Dei illam aedificent in loco suo ⁸sed et a me praeceptum est quid oporteat fieri a presbyteris Iudaeorum illis ut aedificetur domus Dei scilicet ut de arca regis id est de tributis quae dantur de regione trans Flumen studiose sumptus dentur viris illis ne inpediatur opus ⁹quod si necesse fuerit et vitulos et agnos et hedos in holocaustum Deo caeli frumentum sal vinum et oleum secundum ritum sacerdotum qui sunt in Hierusalem detur eis per dies singulos ne sit in aliquo querimonia ¹⁰et offerant oblationes Deo caeli orentque pro vita regis et filiorum eius ¹¹a me ergo positum est decretum ut omnis homo qui hanc mutaverit iussionem tollatur lignum de domo ipsius et erigatur et configatur in eo domus autem eius publicetur ¹²Deus autem qui habitare fecit nomen suum ibi dissipet omnia regna et populum qui extenderit manum suam ut repugnet et dissipet domum Dei illam quae est in Hierusalem ego Darius statui decretum quod studiose impleri volo ¹³igitur Tatannai dux regionis trans Flumen et Starbuzannai et consiliarii eius secundum quod praeceperat Darius rex sic diligenter exsecuti sunt ¹⁴seniores autem Iudaeorum aedificabant et prosperabantur iuxta prophetiam Aggei prophetae et Zacchariae filii Addo et aedificaverunt et construxerunt iubente Deo Israhel et iubente Cyro et Dario et Artarxerse regibus Persarum ¹⁵et conpleverunt domum Dei istam usque ad diem tertium mensis adar qui est annus sextus regni Darii regis ¹⁶fecerunt autem filii Israhel sacerdotes et Levitae et reliqui filiorum transmigrationis dedicationem domus Dei in gaudio ¹⁷et obtulerunt in dedicationem domus Dei vitulos centum arietes ducentos agnos quadringentos hircos caprarum pro peccato totius Israhel duodecim iuxta numerum tribuum Israhel ¹⁸et statuerunt sacerdotes in ordinibus suis et Levitas in vicibus suis super opera Dei in Hierusalem sicut scriptum est in libro Mosi ¹⁹fecerunt autem filii transmigrationis pascha quartadecima die mensis primi ²⁰purificati enim fuerant sacerdotes et Levitae quasi unus omnes mundi ad immolandum pascha universis filiis transmigrationis et fratribus suis sacerdotibus et sibi ²¹et comederunt filii Israhel qui reversi fuerant de transmigratione et omnis qui se separaverat a coinquinatione gentium terrae ad eos ut quaererent Dominum Deum Israhel ²²et fecerunt sollemnitatem azymorum septem diebus in laetitia quoniam laetificaverat eos Dominus et converterat cor regis Assur ad eos ut adiuvaret manus eorum in opere domus Domini Dei Israhel

Chapter 7

¹post haec autem verba in regno Artarxersis regis Persarum Ezras filius Saraiae filii Azariae filii Helciae ²filii Sellum filii Sadoc filii Achitob ³filii Amariae filii Azariae filii Maraioth ⁴filii Zaraiae filii Ozi filii Bocci ⁵filii Abisue filii Finees filii Eleazar filii Aaron sacerdotis ab initio ⁶ipse Ezras ascendit de Babylone et ipse scriba velox in lege Mosi quam dedit Dominus Deus Israhel et dedit ei rex secundum manum Domini Dei eius super eum omnem petitionem eius ⁷et ascenderunt de filiis Israhel et de filiis sacerdotum et de filiis Levitarum et de cantoribus et de ianitoribus et de Nathinneis in Hierusalem anno septimo Artarxersis regis ⁸et venerunt in Hierusalem mense quinto ipse est annus septimus regis ⁹quia in primo die mensis primi coepit ascendere de Babylone et in primo mensis quinti venit in Hierusalem iuxta manum Dei sui bonam super se ¹⁰Ezras enim paravit cor suum ut investigaret legem Domini et faceret et doceret in Israhel praeceptum et iudicium ¹¹hoc est autem exemplar epistulae edicti quod dedit rex Artarxersis Ezrae sacerdoti scribae erudito in sermonibus et praeceptis Domini et caerimoniis eius in Israhel ¹²Artarxersis rex regum Ezrae sacerdoti scribae legis Dei caeli doctissimo salutem ¹³a me decretum est ut cuicumque placuerit in regno meo de populo Israhel et de sacerdotibus eius et de Levitis ire in Hierusalem tecum vadat ¹⁴a facie enim regis et septem consiliatorum eius missus es ut visites Iudaeam et Hierusalem in lege Dei tui quae est in manu tua ¹⁵et ut feras argentum et aurum quod rex et consiliatores eius sponte obtulerunt Deo Israhel cuius in Hierusalem tabernaculum est ¹⁶et omne argentum et aurum quodcumque inveneris in universa provincia Babylonis et populus offerre voluerit et de sacerdotibus qui sponte obtulerint domui Dei sui quae est in Hierusalem ¹⁷libere accipe et studiose eme de hac pecunia vitulos arietes agnos et sacrificia et libamina eorum et offer ea super altare templi Dei vestri quod est in Hierusalem ¹⁸sed et si quid tibi et fratribus tuis placuerit de reliquo argento et auro ut faciatis iuxta voluntatem Dei vestri facite ¹⁹vasa quoque quae dantur tibi in ministerium domus Dei tui trade in conspectu Dei Hierusalem ²⁰sed et cetera quibus opus fuerit in domo Dei tui quantumcumque necesse est ut expendas dabis de thesauro et de fisco regis ²¹et a me ego Artarxersis rex statui atque decrevi omnibus custodibus arcae publicae qui sunt trans Flumen ut quodcumque petierit a vobis Ezras sacerdos scriba legis Dei caeli absque mora detis ²²usque ad argenti talenta centum et usque ad frumenti choros centum et usque ad vini batos centum et usque ad batos olei centum sal vero absque mensura ²³omne quod ad ritum Dei caeli pertinet tribuatur diligenter in domo Dei caeli ne forte irascatur contra regnum regis et filiorum eius ²⁴vobisque notum facimus de universis sacerdotibus et Levitis cantoribus ianitoribus Nathinneis et ministris domus Dei huius ut vectigal et tributum et annonas non habeatis potestatem inponendi super eos ²⁵tu autem Ezras secundum sapientiam Dei tui quae est in manu tua constitue iudices et praesides ut iudicent omni populo qui est trans Flumen his videlicet qui noverunt legem Dei tui sed et inperitos docete libere ²⁶et omnis qui non fecerit legem Dei tui et legem regis diligenter iudicium erit de eo sive in mortem sive in exilium sive in condemnationem substantiae eius vel certe in carcerem ²⁷benedictus Dominus Deus patrum nostrorum qui dedit hoc in corde regis ut glorificaret domum Domini quae est in Hierusalem ²⁸et in me inclinavit misericordiam coram rege et consiliatoribus eius et universis principibus regis potentibus et ego confortatus manu Domini Dei mei quae erat in me congregavi de Israhel principes qui ascenderent mecum

Chapter 8

¹hii sunt ergo principes familiarum et genealogia eorum qui ascenderunt mecum in regno Artarxersis regis de Babylone ²de filiis Finees Gersom de filiis Ithamar Danihel de filiis David Attus ³de filiis Secheniae et de filiis Pharos Zaccharias et cum eo numerati sunt viri centum quinquaginta ⁴de filiis Phaethmoab Helioenai filius Zareae et cum eo ducenti viri ⁵de filiis Secheniae filius Hiezihel et cum eo trecenti viri ⁶de filiis Adden Abeth filius Ionathan et cum eo quinquaginta viri ⁷de filiis Helam Isaias filius Athaliae et cum eo septuaginta viri ⁸de filiis Saphatiae Zebedia filius Michahel et cum eo octoginta viri ⁹de filiis Ioab Obedia filius Iehihel et cum eo ducenti decem et octo viri ¹⁰de filiis Selomith filius Iosphiae et cum eo centum sexaginta viri ¹¹de filiis Bebai Zaccharias filius Bebai et cum eo viginti octo viri ¹²de filiis Ezgad Iohanan filius Eccetan et cum eo centum decem viri ¹³de filiis Adonicam qui erant novissimi et haec nomina eorum Helifeleth et Heihel et Samaias et cum eis sexaginta viri ¹⁴de filiis Beggui Uthai et Zacchur et cum eo septuaginta viri ¹⁵congregavi autem eos ad fluvium qui decurrit ad Ahavva et mansimus ibi diebus tribus quaesivique in populo et in sacerdotibus de filiis Levi et non inveni ibi ¹⁶itaque misi Heliezer et Arihel et Semeam et Helnathan et Iarib et alterum Helnathan et Nathan et Zacchariam et Mesolam principes et Ioarib et Helnathan sapientes ¹⁷et misi eos ad Heddo qui est primus in Casphiae loco et posui in ore eorum verba quae loquerentur ad Addom et ad fratres eius Nathinneos in loco Casphiae ut adducerent nobis ministros domus Dei nostri ¹⁸et adduxerunt nobis per manum Dei nostri bonam super nos virum doctissimum de filiis Moolli filii Levi filii Israhel et Sarabiam et filios eius et fratres eius decem et octo ¹⁹et Asabiam et cum eo Isaiam de filiis Merari fratres eius et filios eius viginti ²⁰et de Nathinneis quos dederat David et principes ad ministeria Levitarum Nathinneos ducentos viginti omnes hii suis nominibus vocabantur ²¹et praedicavi ibi ieiunium iuxta fluvium Ahavva ut adfligeremur coram Domino Deo nostro et peteremus ab eo viam rectam nobis et filiis nostris universaeque substantiae nostrae ²²erubui enim petere regem auxilium et equites qui defenderent nos ab inimico in via quia dixeramus regi manus Dei nostri est super omnes qui quaerunt eum in bonitate et imperium eius et fortitudo eius et furor super omnes qui derelinquunt eum ²³ieiunavimus autem et rogavimus Deum nostrum pro hoc et evenit nobis prospere ²⁴et separavi de principibus sacerdotum duodecim Sarabian Asabian et cum eis de fratribus eorum decem ²⁵adpendique eis argentum et aurum et vasa consecrata domus Dei nostri quae obtulerat rex et consiliatores eius et principes eius universusque Israhel eorum qui inventi fuerant ²⁶et adpendi in manibus eorum argenti talenta sescenta quinquaginta et vasa argentea centum auri centum talenta ²⁷et crateras aureos viginti qui habebant solidos millenos et vasa aeris fulgentis optimi duo pulchra ut aurum ²⁸et dixi eis vos sancti Domini et vasa sancta et argentum et aurum quod sponte oblatum est Domino Deo patrum vestrorum ²⁹vigilate et custodite donec adpendatis coram principibus sacerdotum et Levitarum et ducibus familiarum Israhel in Hierusalem et thesaurum domus Domini ³⁰susceperunt autem sacerdotes et Levitae pondus argenti et auri et vasorum ut deferrent in Hierusalem in domum Dei nostri ³¹promovimus ergo a flumine Ahavva duodecimo die mensis primi ut pergeremus Hierusalem et manus Dei nostri fuit super nos et liberavit nos de manu inimici et insidiatoris in via ³²et venimus Hierusalem et mansimus ibi diebus tribus ³³die autem quarta adpensum est argentum et aurum et vasa in domo Dei nostri per manum Meremoth filii Uriae sacerdotis et cum eo Eleazar filius Finees cumque eis Iozaded filius Iosue et Noadaia filius Bennoi Levitae ³⁴iuxta numerum et pondus omnium descriptumque est omne pondus in tempore illo ³⁵sed et qui venerant de captivitate filii transmigrationis obtulerunt holocaustomata Deo Israhel vitulos duodecim pro omni Israhel arietes nonaginta sex agnos septuaginta septem hircos pro peccato duodecim omnia in holocaustum Domino ³⁶dederunt autem edicta regis satrapis qui erant de conspectu regis et ducibus trans Flumen et elevaverunt populum et domum Dei

Chapter 9

¹postquam autem haec conpleta sunt accesserunt ad me principes dicentes non est separatus populus Israhel et sacerdotes et Levitae a populis terrarum et de abominationibus eorum Chananei videlicet et Hetthei et Ferezei et Iebusei et Ammanitarum et Moabitarum et Aegyptiorum et Amorreorum ²tulerunt enim de filiabus eorum sibi et filiis suis et commiscuerunt semen sanctum cum populis terrarum manus etiam principum et magistratuum fuit in transgressione hac prima ³cumque audissem sermonem istum scidi pallium meum et tunicam et evelli capillos capitis mei et barbae et sedi maerens ⁴convenerunt autem ad me omnes qui timebant verbum Dei Israhel pro transgressione eorum qui de captivitate venerant et ego sedebam tristis usque ad sacrificium vespertinum ⁵et in sacrificio vespertino surrexi de adflictione mea et scisso pallio et tunica curvavi genua mea et expandi manus meas ad Dominum Deum meum ⁶et dixi Deus meus confundor et erubesco levare Deus meus faciem meam ad te quoniam iniquitates nostrae multiplicatae sunt super caput et delicta nostra creverunt usque in caelum ⁷a diebus patrum nostrorum sed et nos ipsi peccavimus granditer usque ad diem hanc et in iniquitatibus nostris traditi sumus ipsi et reges nostri et sacerdotes nostri in manum regum terrarum in gladium in captivitatem in rapinam et in confusionem vultus sicut et die hac ⁸et nunc quasi parum et ad momentum facta est deprecatio nostra apud Dominum Deum nostrum ut dimitterentur nobis reliquiae et daretur paxillus in loco sancto eius et inluminaret oculos nostros Deus noster et daret nobis vitam modicam in servitute nostra ⁹quia servi sumus et in servitute nostra non dereliquit nos Deus noster et inclinavit super nos misericordiam coram rege Persarum ut daret nobis vitam et sublimaret domum Dei nostri et extrueret solitudines eius et daret nobis sepem in Iuda et in Hierusalem ¹⁰et nunc quid dicemus Deus noster post haec quia dereliquimus mandata tua ¹¹quae praecepisti in manu servorum tuorum prophetarum dicens terram ad quam vos ingredimini ut possideatis eam terra inmunda est iuxta inmunditiam populorum ceterarumque terrarum abominationibus eorum qui repleverunt eam ab ore usque ad os in coinquinatione sua ¹²nunc ergo filias vestras ne detis filiis eorum et filias eorum non accipiatis filiis vestris et non quaeratis pacem eorum et prosperitatem eorum usque in aeternum ut confortemini et comedatis quae bona sunt terrae et heredes habeatis filios vestros usque in saeculum ¹³et post omnia quae venerunt super nos in operibus nostris pessimis et in delicto nostro magno quia tu Deus noster liberasti nos de iniquitate nostra et dedisti nobis salutem sicut est hodie ¹⁴ut non converteremur et irrita faceremus mandata tua neque matrimonia iungeremus cum populis abominationum istarum numquid iratus es nobis usque ad consummationem ne dimitteres nobis reliquias et salutem ¹⁵Domine Deus Israhel iustus tu quoniam derelicti sumus qui salvaremur sicut die hac ecce coram te sumus in delicto nostro non enim stari potest coram te super hoc

Chapter 10

¹sic ergo orante Ezra et inplorante eo et flente et iacente ante templum Dei collectus est ad eum de Israhel coetus grandis nimis virorum et mulierum puerorumque et flevit populus multo fletu ²et respondit Sechenia filius Iehihel de filiis Helam et dixit Ezrae nos praevaricati sumus in Deum nostrum et duximus uxores alienigenas de populis terrae et nunc si est paenitentia Israhel super hoc ³percutiamus foedus cum Deo nostro ut proiciamus universas uxores et eos qui de his nati sunt iuxta voluntatem Domini et eorum qui timent praeceptum Dei nostri secundum legem fiat ⁴surge tuum est decernere nosque erimus tecum confortare et fac ⁵surrexit ergo Ezras et adiuravit principes sacerdotum Levitarum et omnem Israhel ut facerent secundum verbum hoc et iuraverunt ⁶et surrexit Ezras ante domum Dei et abiit ad cubiculum Iohanan filii Eliasib et ingressus est illuc panem non comedit et aquam non bibit lugebat enim in transgressione eorum qui de captivitate venerant ⁷et missa est vox in Iuda et in Hierusalem omnibus filiis transmigrationis ut congregarentur in Hierusalem ⁸et omnis qui non venerit in tribus diebus iuxta consilium principum et seniorum auferetur universa substantia eius et ipse abicietur de coetu transmigrationis ⁹convenerunt igitur omnes viri Iuda et Beniamin in Hierusalem tribus diebus ipse est mensis nonus vicesimo die mensis et sedit omnis populus in platea domus Dei trementes pro peccato et pluviis ¹⁰et surrexit Ezras sacerdos et dixit ad eos vos transgressi estis et duxistis uxores alienigenas ut adderetis super delictum Israhel ¹¹et nunc date confessionem Domino Deo patrum vestrorum et facite placitum eius et separamini a populis terrae et ab uxoribus alienigenis ¹²et respondit universa multitudo dixitque voce magna iuxta verbum tuum ad nos sic fiat ¹³verumtamen quia populus multus est et tempus pluviae et non sustinemus stare foris et opus non est diei unius vel duorum vehementer quippe peccavimus in sermone isto ¹⁴constituantur principes in universa multitudine et omnes in civitatibus nostris qui duxerunt uxores alienigenas veniant in temporibus statutis et cum his seniores per civitatem et civitatem et iudices eius donec avertatur ira Dei nostri a nobis super peccato hoc ¹⁵igitur Ionathan filius Asahel et Iaazia filius Thecuae steterunt super hoc et Mesollam et Sebethai Levites adiuverunt eos ¹⁶feceruntque sic filii transmigrationis et abierunt Ezras sacerdos et viri principes familiarum in domum patrum suorum et omnes per nomina sua et sederunt in die primo mensis decimi ut quaererent rem ¹⁷et consummati sunt omnes viri qui duxerant uxores alienigenas usque ad diem primam mensis primi ¹⁸et inventi sunt de filiis sacerdotum qui duxerant uxores alienigenas de filiis Iosue filii Iosedech et fratres eius Maasia et Eliezer et Iarib et Godolia ¹⁹et dederunt manus suas ut eicerent uxores suas et pro delicto suo arietem de ovibus offerrent ²⁰et de filiis Emmer Anani et Zebedia ²¹et de filiis Erim Masia et Helia et Semeia et Hiehihel et Ozias ²²et de filiis Phessur Helioenai Maasia Ismahel Nathanahel Iozabeth et Elasa ²³et de filiis Levitarum Iozabeth et Semei et Celaia ipse est Calita Phataia Iuda et Eliezer ²⁴et de cantoribus Eliasub et de ianitoribus Sellum et Telem et Uri ²⁵et ex Israhel de filiis Pharos Remia et Ezia et Melchia et Miamin et Eliezer et Melchia et Banea ²⁶et de filiis Helam Mathania Zaccharias et Hiehil et Abdi et Irimoth et Helia ²⁷et de filiis Zethua Helioenai Eliasib Mathania et Ierimuth et Zabeth et Aziza ²⁸et de filiis Bebai Iohanan Anania Zabbai Athalai ²⁹et de filiis Bani Mosollam et Melluch et Adaia Iasub et Saal et Ramoth ³⁰et de filiis Phaethmoab Edna et Chalal Banaias Maasias Mathanias Beselehel et Bennui et Manasse ³¹et de filiis Erem Eliezer Iesue Melchias Semeias Symeon ³²Beniamin Maloch Samarias ³³de filiis Asom Matthanai Matthetha Zabed Elipheleth Iermai Manasse Semei ³⁴de filiis Bani Maaddi Amram et Huhel ³⁵Baneas et Badaias Cheiliau ³⁶Vannia Marimuth et Eliasib ³⁷Matthanias Mathanai et Iasi ³⁸et Bani et Bennui Semei ³⁹et Salmias et Nathan et Adaias ⁴⁰Mechnedabai Sisai Sarai ⁴¹Ezrel et Selemau Semeria ⁴²Sellum Amaria Ioseph ⁴³de filiis Nebu Iaihel Matthathias Zabed Zabina Ieddu et Iohel Banaia

Nehemiah

Chapter 1

¹verba Neemiae filii Echliae et factum est in mense casleu anno vicesimo et ego eram in Susis castro ²et venit Anani unus de fratribus meis ipse et viri ex Iuda et interrogavi eos de Iudaeis qui remanserant et supererant de captivitate et de Hierusalem ³et dixerunt mihi qui remanserunt et derelicti sunt de captivitate ibi in provincia in adflictione magna sunt et in obprobrio et murus Hierusalem dissipatus est et portae eius conbustae sunt igni ⁴cumque audissem verba huiuscemodi sedi et flevi et luxi diebus et ieiunabam et orabam ante faciem Dei caeli ⁵et dixi quaeso Domine Deus caeli fortis magne atque terribilis qui custodis pactum et misericordiam cum his qui te diligunt et custodiunt mandata tua ⁶fiat auris tua auscultans et oculi tui aperti ut audias orationem servi tui quam ego oro coram te hodie nocte et die pro filiis Israhel servis tuis et confiteor pro peccatis filiorum Israhel quibus peccaverunt tibi et ego et domus patris mei peccavimus ⁷vanitate seducti sumus et non custodivimus mandatum et caerimonias et iudicia quae praecepisti Mosi servo tuo ⁸memento verbi quod mandasti Mosi famulo tuo dicens cum transgressi fueritis ego dispergam vos in populos ⁹et si revertamini ad me et custodiatis mandata mea et faciatis ea etiam si abducti fueritis ad extrema caeli inde congregabo vos et inducam in locum quem elegi ut habitaret nomen meum ibi ¹⁰et ipsi servi tui et populus tuus quos redemisti in fortitudine tua magna et in manu tua valida ¹¹obsecro Domine sit auris tua adtendens ad orationem servi tui et ad orationem servorum tuorum qui volunt timere nomen tuum et dirige servum tuum hodie et da ei misericordiam ante virum hunc ego enim eram pincerna regis

Chapter 2

¹factum est autem in mense nisan anno vicesimo Artarxersis regis et vinum erat ante eum et levavi vinum et dedi regi et non eram quasi languidus ante faciem eius ²dixitque mihi rex quare vultus tuus tristis cum te aegrotum non videam non est hoc frustra sed malum nescio quid in corde tuo est et timui valde ac nimis ³et dixi regi rex in aeternum vive quare non maereat vultus meus quia civitas domus sepulchrorum patris mei deserta est et portae eius conbustae sunt igni ⁴et ait mihi rex pro qua re postulas et oravi Deum caeli ⁵et dixi ad regem si videtur regi bonum et si placet servus tuus ante faciem tuam ut mittas me in Iudaeam ad civitatem sepulchri patris mei et aedificabo eam ⁶dixitque mihi rex et regina quae sedebat iuxta eum usque ad quod tempus erit iter tuum et quando reverteris et placuit ante vultum regis et misit me et constitui ei tempus ⁷et dixi regi si regi videtur bonum epistulas det mihi ad duces regionis trans Flumen ut transducant me donec veniam in Iudaeam ⁸et epistulam ad Asaph custodem saltus regis ut det mihi ligna et tegere possim portas turris domus et muri civitatis et domum quam ingressus fuero et dedit mihi rex iuxta manum Dei mei bonam mecum ⁹et veni ad duces regionis trans Flumen dedique eis epistulas regis miserat autem mecum rex principes militum et equites ¹⁰et audierunt Sanaballat Horonites et Tobias servus ammanites et contristati sunt adflictione magna quod venisset homo qui quaereret prosperitatem filiorum Israhel ¹¹et veni Hierusalem et eram ibi diebus tribus ¹²et surrexi nocte ego et viri pauci mecum et non indicavi cuiquam quid Deus dedisset in corde meo ut facerem in Hierusalem et iumentum non erat mecum nisi animal cui sedebam ¹³et egressus sum per portam Vallis nocte et ante fontem Draconis et ad portam Stercoris et considerabam murum Hierusalem dissipatum et portas eius consumptas igni ¹⁴et transivi ad portam Fontis et ad aquaeductum Regis et non erat locus iumento cui sedebam ut transiret ¹⁵et ascendi per torrentem nocte et considerabam murum et reversus veni ad portam Vallis et redii ¹⁶magistratus autem nesciebant quo abissem aut quid ego facerem sed et Iudaeis et sacerdotibus et optimatibus et magistratibus et reliquis qui faciebant opus usque ad id locorum nihil indicaveram ¹⁷et dixi eis vos nostis adflictionem in qua sumus quia Hierusalem deserta est et portae eius consumptae sunt igni venite et aedificemus muros Hierusalem et non simus ultra obprobrium ¹⁸et indicavi eis manum Dei mei quod esset bona mecum et verba regis quae locutus est mihi et aio surgamus et aedificemus et confortatae sunt manus eorum in bono ¹⁹audierunt autem Sanaballat Horonites et Tobias servus ammanites et Gosem Arabs et subsannaverunt nos et despexerunt dixeruntque quae est haec res quam facitis numquid contra regem vos rebellatis ²⁰et reddidi eis sermonem dixique ad eos Deus caeli ipse nos iuvat et nos servi eius sumus surgamus et aedificemus vobis autem non est pars et iustitia et memoria in Hierusalem

Chapter 3

¹et surrexit Eliasib sacerdos magnus et fratres eius sacerdotes et aedificaverunt portam Gregis ipsi sanctificaverunt eam et statuerunt valvas eius et usque ad turrem centum cubitorum sanctificaverunt eam usque ad turrem Ananehel ²et iuxta eum aedificaverunt viri Hiericho et iuxta eum aedificavit Zecchur filius Amri ³portam autem Piscium aedificaverunt filii Asanaa ipsi texerunt eam et statuerunt valvas eius et seras et vectes et iuxta eos aedificavit Marimuth filius Uriae filii Accus ⁴et iuxta eos aedificavit Mosollam filius Barachiae filii Mesezebel et iuxta eos aedificavit Sadoc filius Baana ⁵et iuxta eos aedificaverunt Thecueni optimates autem eorum non subposuerunt colla sua in opere Domini sui ⁶et portam Veterem aedificaverunt Ioiada filius Fasea et Mosollam filius Besodia ipsi texerunt eam et statuerunt valvas eius et seras et vectes ⁷et iuxta eos aedificavit Meletias Gabaonites et Iadon Meronathites viri de Gabaon et Maspha pro duce qui erat in regione trans Flumen ⁸et iuxta eum aedificavit Ezihel filius Araia aurifex et iuxta eum aedificavit Anania filius pigmentarii et dimiserunt Hierusalem usque ad murum plateae latioris ⁹et iuxta eum aedificavit Rafaia filius Ahur princeps vici Hierusalem ¹⁰et iuxta eos aedificavit Ieiada filius Aromath contra domum suam et iuxta eum aedificavit Attus filius Asebeniae ¹¹mediam partem vici aedificavit Melchias filius Erem et Asub filius Phaethmoab et turrem Furnorum ¹²iuxta eum aedificavit Sellum filius Alloes princeps mediae partis vici Hierusalem ipse et filiae eius ¹³et portam Vallis aedificavit Anun et habitatores Zanoe ipsi aedificaverunt eam et statuerunt valvas eius et seras et vectes et mille cubitos in muro usque ad portam Sterquilinii ¹⁴et portam Sterquilinii aedificavit Melchias filius Rechab princeps vici Bethaccharem ipse aedificavit eam et statuit valvas eius et seras et vectes ¹⁵et portam Fontis aedificavit Sellum filius Choloozai princeps pagi Maspha ipse aedificavit eam et texit et statuit valvas eius et seras et vectes et muros piscinae Siloae in hortum regis et usque ad gradus qui descendunt de civitate David ¹⁶post eum aedificavit Neemias filius Azboc princeps dimidiae partis vici Bethsur usque contra sepulchra David et usque ad piscinam quae grandi opere constructa est et usque ad domum Fortium ¹⁷post eum aedificaverunt Levitae Reum filius Benni post eum aedificavit Asebias princeps dimidiae partis vici Ceilae in vico suo ¹⁸post eum aedificaverunt fratres eorum Behui filius Enadad princeps dimidiae partis Ceila ¹⁹et aedificavit iuxta eum Azer filius Iosue princeps Maspha mensuram secundam contra ascensum firmissimi anguli ²⁰post eum in monte aedificavit Baruch filius Zacchai mensuram secundam ab angulo usque ad portam domus Eliasib sacerdotis magni ²¹post eum aedificavit Meremuth filius Uriae filii Accus mensuram secundam a porta domus Eliasib donec extenderetur domus Eliasib ²²et post eum aedificaverunt sacerdotes viri de campestribus Iordanis ²³post eum aedificavit Beniamin et Asub contra domum suam et post eum aedificavit Azarias filius Maasiae filii Ananiae contra domum suam ²⁴post eum aedificavit Bennui filius Enadda mensuram secundam a domo Azariae usque ad flexuram et usque ad angulum ²⁵Falel filius Ozi contra flexuram et turrem quae eminet de domo regis excelsa id est in atrio carceris post eum Phadaia filius Pheros ²⁶Nathinnei autem habitabant in Ofel usque contra portam Aquarum ad orientem et turrem quae prominebat ²⁷post eum aedificaverunt Thecueni mensuram secundam e regione a turre magna et eminenti usque ad murum templi ²⁸sursum autem a porta Equorum aedificaverunt sacerdotes unusquisque contra domum suam ²⁹post eos aedificavit Seddo filius Emmer contra domum suam et post eum aedificavit Semeia filius Secheniae custos portae orientalis ³⁰post eum aedificavit Anania filius Selemiae et Anon filius Selo sextus mensuram secundam post eum aedificavit Mosollam filius Barachiae contra gazofilacium suum post eum aedificavit Melchias filius aurificis usque ad domum Nathinneorum et scruta vendentium contra portam Iudicialem et usque ad cenaculum Anguli ³¹et inter cenaculum Anguli in porta Gregis aedificaverunt artifices et negotiatores

Chapter 4

¹factum est autem cum audisset Sanaballat quod aedificaremus murum iratus est valde et motus nimis subsannavit Iudaeos ²et dixit coram fratribus suis et frequentia Samaritanorum quid Iudaei inbecilli faciunt num dimittent eos gentes num sacrificabunt et conplebunt in una die numquid aedificare poterunt lapides de acervis pulveris qui conbusti sunt ³sed et Tobias Ammanites proximus eius ait aedificent si ascenderit vulpis transiliet murum eorum lapideum ⁴audi Deus noster quia facti sumus despectio converte obprobrium super caput eorum et da eos in despectionem in terra captivitatis ⁵ne operias iniquitatem eorum et peccatum eorum coram facie tua non deleatur quia inriserunt aedificantes ⁶itaque aedificavimus murum et coniunximus totum usque ad partem dimidiam et provocatum est cor populi ad operandum ⁷factum est autem cum audisset Sanaballat et Tobias et Arabes et Ammanitae et Azotii quod obducta esset cicatrix muri Hierusalem et quod coepissent interrupta concludi irati sunt nimis ⁸et congregati omnes pariter ut venirent et pugnarent contra Hierusalem et molirentur insidias ⁹et oravimus Deum nostrum et posuimus custodes super murum die et nocte contra eos ¹⁰dixit autem Iudas debilitata est fortitudo portantis et humus nimia est et nos non poterimus aedificare murum ¹¹et dixerunt hostes nostri nesciant et ignorent donec veniamus in medio eorum et interficiamus eos et cessare faciamus opus ¹²factum est autem venientibus Iudaeis qui habitabant iuxta eos et dicentibus nobis per decem vices ex omnibus locis quibus venerant ad nos ¹³statui in loco post murum per circuitum populum in ordine cum gladiis suis et lanceis et arcis ¹⁴perspexi atque surrexi et aio ad optimates et ad magistratus et ad reliquam partem vulgi nolite timere a facie eorum Domini magni et terribilis mementote et pugnate pro fratribus vestris filiis vestris et filiabus vestris uxoribus vestris et domibus ¹⁵factum est autem cum audissent inimici nostri nuntiatum esse nobis dissipavit Deus consilium eorum et reversi sumus omnes ad muros unusquisque ad opus suum ¹⁶et factum est a die illa media pars iuvenum eorum faciebant opus et media parata erat ad bellum et lanceae et scuta et arcus et loricae et principes post eos in omni domo Iuda ¹⁷aedificantium in muro et portantium onera et inponentium una manu sua faciebat opus et altera tenebat gladium ¹⁸aedificantium enim unusquisque gladio erat accinctus renes et aedificabant et clangebant bucina iuxta me ¹⁹et dixi ad optimates et ad magistratus et ad reliquam partem vulgi opus grande est et latum et nos separati sumus in muro procul alter ab altero ²⁰in loco quocumque audieritis clangorem tubae illuc concurrite ad nos Deus noster pugnabit pro nobis ²¹et nos ipsi faciamus opus et media pars nostrum teneat lanceas ab ascensu aurorae donec egrediantur astra ²²in tempore quoque illo dixi populo unusquisque cum puero suo maneat in medio Hierusalem et sint vobis vices per noctem et diem ad operandum ²³ego autem et fratres mei et pueri mei et custodes qui erant post me non deponebamus vestimenta nostra unusquisque tantum nudabatur ad baptismum

Chapter 5

¹et factus est clamor populi et uxorum eius magnus adversus fratres suos iudaeos ²et erant qui dicerent filii nostri et filiae nostrae multae sunt nimis accipiamus pro pretio eorum frumentum et comedamus et vivamus ³et erant qui dicerent agros nostros et vineas et domos nostras opponamus et accipiamus frumentum in fame ⁴et alii dicebant mutuo sumamus pecunias in tributa regis demusque agros nostros et vineas ⁵et nunc sicut carnes fratrum nostrorum sic carnes nostrae sunt sicut filii eorum ita filii nostri ecce nos subiugamus filios nostros et filias nostras in servitutem et de filiabus nostris sunt famulae nec habemus unde possint redimi et agros nostros et vineas alii possident ⁶et iratus sum nimis cum audissem clamorem eorum secundum verba haec ⁷cogitavitque cor meum mecum et increpui optimates et magistratus et dixi eis usurasne singuli a fratribus vestris exigatis et congregavi adversus eos contionem magnam ⁸et dixi eis nos ut scitis redemimus fratres nostros iudaeos qui venditi fuerant gentibus secundum possibilitatem nostram et vos igitur vendite fratres vestros et emimus eos et siluerunt nec invenerunt quid responderent ⁹dixique ad eos non est bona res quam facitis quare non in timore Dei nostri ambulatis ne exprobretur nobis a gentibus inimicis nostris ¹⁰et ego et fratres mei et pueri mei commodavimus plurimis pecuniam et frumentum non repetamus in commune istud aes alienum concedamus quod debetur nobis ¹¹reddite eis hodie agros suos vineas suas oliveta sua et domos suas quin potius et centesimam pecuniae frumenti vini et olei quam exigere soletis ab eis date pro illis ¹²et dixerunt reddimus et ab eis nihil quaerimus sicque faciemus ut loqueris et vocavi sacerdotes et adiuravi eos ut facerent iuxta quod dixeram ¹³insuper et sinum meum excussi et dixi sic excutiat Deus omnem virum qui non conpleverit verbum istud de domo sua et de laboribus suis sic excutiatur et vacuus fiat et dixit universa multitudo amen et laudaverunt Deum fecit ergo populus sicut dictum erat ¹⁴a die autem illa qua praeceperat mihi ut essem dux in terra Iuda ab anno vicesimo usque ad annum tricesimum secundum Artarxersis regis per annos duodecim ego et fratres mei annonas quae ducibus debebantur non comedimus ¹⁵duces autem primi qui fuerant ante me gravaverunt populum et acceperunt ab eis in pane vino et pecunia cotidie siclos quadraginta sed et ministri eorum depresserant populum ego autem non feci ita propter timorem Dei ¹⁶quin potius in opere muri aedificavi et agrum non emi et omnes pueri mei congregati ad opus erant ¹⁷Iudaei quoque et magistratus centum quinquaginta viri et qui veniebant ad nos de gentibus quae in circuitu nostro sunt in mensa mea erant ¹⁸parabatur autem mihi per dies singulos bos unus arietes sex electi exceptis volatilibus et inter dies decem vina diversa et alia multa tribuebam insuper et annonas ducatus mei non quaesivi valde enim erat adtenuatus populus ¹⁹memento mei Deus meus in bonum secundum omnia quae feci populo huic

Chapter 6

¹factum est autem cum audisset Sanaballat et Tobia et Gosem Arabs et ceteri inimici nostri quod aedificassem ego murum et non esset in ipso residua interruptio usque ad tempus autem illud valvas non posueram in portis ²miserunt Sanaballat et Gosem ad me dicentes veni et percutiamus foedus pariter in viculis in campo Ono ipsi autem cogitabant ut facerent mihi malum ³misi ergo ad eos nuntios dicens opus grande ego facio et non possum descendere ne forte neglegatur cum venero et descendero ad vos ⁴miserunt autem ad me secundum verbum hoc per quattuor vices et respondi eis iuxta sermonem priorem ⁵et misit ad me Sanaballat iuxta verbum prius quinta vice puerum suum et epistulam habebat in manu scriptam hoc modo ⁶in gentibus auditum est et Gosem dixit quod tu et Iudaei cogitetis rebellare et propterea aedifices murum et levare te velis super eos regem propter quam causam ⁷et prophetas posueris qui praedicent de te in Hierusalem dicentes rex in Iudaea est auditurus est rex verba haec idcirco nunc veni ut ineamus consilium pariter ⁸et misi ad eos dicens non est factum secundum verba haec quae tu loqueris de corde enim tuo tu conponis haec ⁹omnes autem hii terrebant nos cogitantes quod cessarent manus nostrae ab opere et quiesceremus quam ob causam magis confortavi manus meas ¹⁰et ingressus sum domum Samaiae filii Dalaiae filii Metabehel secreto qui ait tractemus nobiscum in domo Dei in medio templi et claudamus portas aedis quia venturi sunt ut interficiant te et nocte venturi sunt ad occidendum te ¹¹et dixi num quisquam similis mei fugit et quis ut ego ingredietur templum et vivet non ingrediar ¹²et intellexi quod Deus non misisset eum sed quasi vaticinans locutus esset ad me et Tobia et Sanaballat conduxissent eum ¹³acceperat enim pretium ut territus facerem et peccarem et haberent malum quod exprobrarent mihi ¹⁴memento Domine mei pro Tobia et Sanaballat iuxta opera eorum talia sed et Noadiae prophetae et ceterorum prophetarum qui terrebant me ¹⁵conpletus est autem murus vicesimo quinto die mensis elul quinquaginta duobus diebus ¹⁶factum est ergo cum audissent omnes inimici nostri ut timerent universae gentes quae erant in circuitu nostro et conciderent intra semet ipsos et scirent quod a Deo factum esset opus hoc ¹⁷sed et in diebus illis multae optimatium Iudaeorum epistulae mittebantur ad Tobiam et a Tobia veniebant ad eos ¹⁸multi enim erant in Iudaea habentes iuramentum eius quia gener erat Secheniae filii Orei et Iohanan filius eius acceperat filiam Mosollam filii Barachiae ¹⁹sed et laudabant eum coram me et verba mea nuntiabant ei et Tobias mittebat epistulas ut terreret me

Chapter 7

¹postquam autem aedificatus est murus et posui valvas et recensui ianitores et cantores et Levitas ²praecepi Aneni fratri meo et Ananiae principi domus de Hierusalem ipse enim quasi vir verax et timens Deum plus ceteris videbatur ³et dixi eis non aperiantur portae Hierusalem usque ad calorem solis cumque adhuc adsisterent clausae portae sunt et oppilatae et posui custodes de habitatoribus Hierusalem singulos per vices suas et unumquemque contra domum suam ⁴civitas autem erat lata nimis et grandis et populus parvus in medio eius et non erant domus aedificatae ⁵dedit autem Deus in corde meo et congregavi optimates et magistratus et vulgum ut recenserem eos et inveni librum census eorum qui ascenderant primum et inventum est scriptum in eo ⁶isti filii provinciae qui ascenderunt de captivitate migrantium quos transtulerat Nabuchodonosor rex Babylonis et reversi sunt in Hierusalem et in Iudaeam unusquisque in civitatem suam ⁷qui venerunt cum Zorobabel Hiesuae Neemias Azarias Raamias Naamni Mardocheus Belsar Mespharath Beggoai Naum Baana numerus virorum populi Israhel ⁸filii Pharos duo milia centum septuaginta duo ⁹filii Saphatiae trecenti septuaginta duo ¹⁰filii Area sescenti quinquaginta duo ¹¹filii Phaethmoab filiorum Hiesuae et Ioab duo milia octingenti decem et octo ¹²filii Helam mille octingenti quinquaginta quattuor ¹³filii Zethua octingenti quadraginta quinque ¹⁴filii Zacchai septingenti sexaginta ¹⁵filii Bennui sescenti quadraginta octo ¹⁶filii Bebai sescenti viginti octo ¹⁷filii Azgad duo milia trecenti viginti duo ¹⁸filii Adonicam sescenti sexaginta septem ¹⁹filii Baggoaim duo milia sexaginta septem ²⁰filii Adin sescenti quinquaginta quinque ²¹filii Ater filii Ezechiae nonaginta octo ²²filii Asem trecenti viginti octo ²³filii Besai trecenti viginti quattuor ²⁴filii Areph centum duodecim ²⁵filii Gabaon nonaginta quinque ²⁶viri Bethleem et Netupha centum octoginta octo ²⁷viri Anathoth centum viginti octo ²⁸viri Bethamoth quadraginta duo ²⁹viri Cariathiarim Cephira et Beroth septingenti quadraginta tres ³⁰viri Rama et Geba sescenti viginti unus ³¹viri Machmas centum viginti duo ³²viri Bethel et Hai centum viginti tres ³³viri Nebo alterius quinquaginta duo ³⁴viri Helam alterius mille ducenti quinquaginta quattuor ³⁵filii Arem trecenti viginti ³⁶filii Hiericho trecenti quadraginta quinque ³⁷filii Lod Adid et Ono septingenti viginti unus ³⁸filii Senaa tria milia nongenti triginta ³⁹sacerdotes filii Idaia in domo Iosua nongenti septuaginta tres ⁴⁰filii Emmer mille quinquaginta duo ⁴¹filii Phassur mille ducenti quadraginta septem ⁴²filii Arem mille decem et septem Levitae ⁴³filii Iosue et Cadmihel filiorum ⁴⁴Oduia septuaginta quattuor cantores ⁴⁵filii Asaph centum quadraginta octo ⁴⁶ianitores filii Sellum filii Ater filii Telmon filii Accub filii Atita filii Sobai centum triginta octo ⁴⁷Nathinnei filii Soa filii Asfa filii Tebaoth ⁴⁸filii Ceros filii Siaa filii Fado filii Lebana filii Agaba filii Selmon ⁴⁹filii Anan filii Geddel filii Gaer ⁵⁰filii Raaia filii Rasim filii Necoda ⁵¹filii Gezem filii Aza filii Fasea ⁵²filii Besai filii Munim filii Nephusim ⁵³filii Becbuc filii Acupha filii Arur ⁵⁴filii Besloth filii Meida filii Arsa ⁵⁵filii Bercos filii Sisara filii Thema ⁵⁶filii Nesia filii Atipha ⁵⁷filii servorum Salomonis filii Sotai filii Sophereth filii Pherida ⁵⁸filii Iahala filii Dercon filii Geddel ⁵⁹filii Saphatia filii Athil filii Phocereth qui erat ortus ex Sabaim filio Amon ⁶⁰omnes Nathinnei et filii servorum Salomonis trecenti nonaginta duo ⁶¹hii sunt autem qui ascenderunt de Thelmella Thelarsa Cherub Addon et Emmer et non potuerunt indicare domum patrum suorum et semen suum utrum ex Israhel essent ⁶²filii Dalaia filii Tobia filii Necoda sescenti quadraginta duo ⁶³et de sacerdotibus filii Abia filii Accos filii Berzellai qui accepit de filiabus Berzellai Galaditis uxorem et vocatus est nomine eorum ⁶⁴hii quaesierunt scripturam suam in censu et non invenerunt et eiecti sunt de sacerdotio ⁶⁵dixitque Athersatha eis ut non manducarent de sanctis sanctorum donec staret sacerdos doctus et eruditus ⁶⁶omnis multitudo quasi unus quadraginta duo milia sescenti sexaginta ⁶⁷absque servis et ancillis eorum qui erant septem milia trecenti triginta et septem et inter eos cantores et cantrices ducentae quadraginta quinque ⁶⁸[] ⁶⁹cameli quadringenti triginta quinque asini sex milia septingenti viginti ⁷⁰nonnulli autem de principibus familiarum dederunt in opus Athersatha dedit in thesaurum auri dragmas mille fialas quinquaginta tunicas sacerdotales quingentas triginta ⁷¹et de principibus familiarum dederunt in thesaurum operis auri dragmas viginti milia et argenti minas duo milia ducentas ⁷²et quod dedit reliquus populus auri dragmas viginti milia et argenti minas duo milia et tunicas sacerdotales sexaginta septem ⁷³habitaverunt autem sacerdotes et Levitae et ianitores et cantores et reliquum vulgus et Nathinnei et omnis Israhel in civitatibus suis

Chapter 8

¹et venerat mensis septimus filii autem Israhel erant in civitatibus suis congregatusque est omnis populus quasi vir unus ad plateam quae est ante portam Aquarum et dixerunt Ezrae scribae ut adferret librum legis Mosi quam praecepit Dominus Israheli ²adtulit ergo Ezras sacerdos legem coram multitudine virorum et mulierum cunctisque qui poterant intellegere in die prima mensis septimi ³et legit in eo aperte in platea quae erat ante portam Aquarum de mane usque ad mediam diem in conspectu virorum et mulierum et sapientium et aures omnis populi erant erectae ad librum ⁴stetit autem Ezras scriba super gradum ligneum quem fecerat ad loquendum et steterunt iuxta eum Matthathia et Sema et Ania et Uria et Helcia et Maasia ad dextram eius et ad sinistram Phadaia Misahel et Melchia et Asum et Asephdana Zaccharia et Mosollam ⁵et aperuit Ezras librum coram omni populo super universum quippe populum eminebat et cum aperuisset eum stetit omnis populus ⁶et benedixit Ezras Domino Deo magno et respondit omnis populus amen amen elevans manus suas et incurvati sunt et adoraverunt Deum proni in terram ⁷porro Hiesue et Baani et Serebia Iamin Accub Septhai Odia Maasia Celita Azarias Iozabed Anam Phalaia Levitae silentium faciebant in populo ad audiendam legem populus autem stabat in gradu suo ⁸et legerunt in libro legis Dei distincte et adposite ad intellegendum et intellexerunt cum legeretur ⁹dixit autem Neemias ipse est Athersatha et Ezras sacerdos scriba et Levitae interpretantes universo populo dies sanctificatus est Domino Deo nostro nolite lugere et nolite flere flebat enim omnis populus cum audiret verba legis ¹⁰et dixit eis ite comedite pinguia et bibite mulsum et mittite partes ei qui non praeparavit sibi quia sanctus dies Domini est et nolite contristari gaudium enim Domini est fortitudo nostra ¹¹Levitae autem silentium faciebant in omni populo dicentes tacete quia dies sanctus est et nolite dolere ¹²abiit itaque omnis populus ut comederet et biberet et mitteret partes et faceret laetitiam magnam quia intellexerant verba quae docuerat eos ¹³et in die secundo congregati sunt principes familiarum universi populi sacerdotes et Levitae ad Ezram scribam ut interpretaretur eis verba legis ¹⁴et invenerunt scriptum in lege praecepisse Dominum in manu Mosi ut habitent filii Israhel in tabernaculis in die sollemni mense septimo ¹⁵et ut praedicent et divulgent vocem in universis urbibus suis et in Hierusalem dicentes egredimini in montem et adferte frondes olivae et frondes ligni pulcherrimi frondes myrti et ramos palmarum et frondes ligni nemorosi ut fiant tabernacula sicut scriptum est ¹⁶et egressus est populus et adtulerunt feceruntque sibi tabernacula unusquisque in domate suo et in atriis suis et in atriis domus Dei et in platea portae Aquarum et in platea portae Ephraim ¹⁷fecit ergo universa ecclesia eorum qui redierant de captivitate tabernacula et habitaverunt in tabernaculis non enim fecerant a diebus Iosue filii Nun taliter filii Israhel usque ad diem illum et fuit laetitia magna nimis ¹⁸legit autem in libro legis Dei per dies singulos a die primo usque ad diem novissimum et fecerunt sollemnitatem septem diebus et in die octavo collectum iuxta ritum

Chapter 9

¹in die autem vicesimo quarto mensis huius convenerunt filii Israhel in ieiunio et in saccis et humus super eos ²et separatum est semen filiorum Israhel ab omni filio alienigena et steterunt et confitebantur peccata sua et iniquitates patrum suorum ³et consurrexerunt ad standum et legerunt in volumine legis Domini Dei sui quater in die et quater confitebantur et adorabant Dominum Deum suum ⁴surrexit autem super gradum Levitarum Iosue et Bani Cedmihel Sebnia Bani Sarebias Bani Chanani et inclamaverunt voce magna Dominum Deum suum ⁵et dixerunt Levitae Iosue et Cedmihel Bonni Asebia Serebia Odoia Sebna Fataia surgite benedicite Domino Deo vestro ab aeterno usque in aeternum et benedicant nomini gloriae tuae excelso in omni benedictione et laude ⁶tu ipse Domine solus tu fecisti caelum caelum caelorum et omnem exercitum eorum terram et universa quae in ea sunt maria et omnia quae in eis sunt et tu vivificas omnia haec et exercitus caeli te adorat ⁷tu ipse Domine Deus qui elegisti Abram et eduxisti eum de igne Chaldeorum et posuisti nomen eius Abraham ⁸et invenisti cor eius fidele coram te et percussisti cum eo foedus ut dares ei terram Chananei Chetthei Amorrei et Ferezei et Iebusei et Gergesei ut dares semini eius et implesti verba tua quoniam iustus es ⁹et vidisti adflictionem patrum nostrorum in Aegypto clamoremque eorum audisti super mare Rubrum ¹⁰et dedisti signa et portenta in Pharao et in universis servis eius et in omni populo terrae illius cognovisti enim quia superbe egerant contra eos et fecisti tibi nomen sicut et in hac die ¹¹et mare divisisti ante eos et transierunt per medium maris in sicca persecutores autem eorum proiecisti in profundum quasi lapidem in aquas validas ¹²et in columna nubis ductor eorum fuisti per diem et in columna ignis per noctem ut appareret eis via per quam ingrediebantur ¹³ad montem quoque Sinai descendisti et locutus es cum eis de caelo et dedisti eis iudicia recta et legem veritatis caerimonias et praecepta bona ¹⁴et sabbatum sanctificatum tuum ostendisti eis et mandata et caerimonias et legem praecepisti eis in manu Mosi servi tui ¹⁵panem quoque de caelo dedisti eis in fame eorum et aquam de petra eduxisti eis sitientibus et dixisti eis ut ingrederentur et possiderent terram super quam levasti manum tuam ut traderes eis ¹⁶ipsi vero et patres nostri superbe egerunt et induraverunt cervices suas et non audierunt mandata tua ¹⁷et noluerunt audire et non sunt recordati mirabilium tuorum quae feceras eis et induraverunt cervices suas et dederunt caput ut converterentur ad servitutem suam quasi per contentionem tu autem Deus propitius clemens et misericors longanimis et multae miserationis non dereliquisti eos ¹⁸et quidem cum fecissent sibi vitulum conflatilem et dixissent iste est Deus tuus qui eduxit te de Aegypto feceruntque blasphemias magnas ¹⁹tu autem in misericordiis tuis multis non dimisisti eos in deserto columna nubis non recessit ab eis per diem ut duceret eos in via et columna ignis in nocte ut ostenderet eis iter per quod ingrederentur ²⁰et spiritum tuum bonum dedisti qui doceret eos et manna tuum non prohibuisti ab ore eorum et aquam dedisti eis in siti ²¹quadraginta annis pavisti eos in deserto nihilque eis defuit vestimenta eorum non inveteraverunt et pedes eorum non sunt adtriti ²²et dedisti eis regna et populos et partitus es eis sortes et possederunt terram Seon et terram regis Esebon et terram Og regis Basan ²³et filios eorum multiplicasti sicut stellas caeli et adduxisti eos ad terram de qua dixeras patribus eorum ut ingrederentur et possiderent ²⁴et venerunt filii et possederunt terram et humiliasti coram eis habitatores terrae Chananeos et dedisti eos in manu eorum et reges eorum et populos terrae ut facerent eis sicut placebat illis ²⁵ceperunt itaque urbes munitas et humum pinguem et possederunt domos plenas cunctis bonis cisternas ab aliis fabricatas vineas et oliveta et ligna pomifera multa et comederunt et saturati sunt et inpinguati sunt et abundavere deliciis in bonitate tua magna ²⁶provocaverunt autem te ad iracundiam et recesserunt a te et proiecerunt legem tuam post terga sua et prophetas tuos occiderunt qui contestabantur eos ut reverterentur ad te feceruntque blasphemias grandes ²⁷et dedisti eos in manu hostium suorum et adflixerunt eos et in tempore tribulationis suae clamaverunt ad te et tu de caelo audisti et secundum miserationes tuas multas dedisti eis salvatores qui salvaverunt eos de manu hostium suorum ²⁸cumque requievissent reversi sunt ut facerent malum in conspectu tuo et dereliquisti eos in manu inimicorum suorum et possederunt eos conversique sunt et clamaverunt ad te tu autem de caelo audisti et liberasti eos in misericordiis tuis multis temporibus ²⁹et contestatus es eos ut reverterentur ad legem tuam ipsi vero superbe egerunt et non audierunt mandata tua et in iudiciis tuis peccaverunt quae faciet homo et vivet in eis et dederunt umerum recedentem et cervicem suam induraverunt nec audierunt ³⁰et protraxisti super eos annos multos et contestatus es eos in spiritu tuo per manum prophetarum tuorum et non audierunt et tradidisti eos in manu populorum terrarum ³¹in misericordiis autem tuis plurimis non fecisti eos in consumptione nec dereliquisti eos quoniam Deus miserationum et clemens tu es ³²nunc itaque Deus noster Deus magne fortis et terribilis custodiens pactum et misericordiam ne avertas a facie tua omnem laborem qui invenit nos reges nostros principes nostros et sacerdotes nostros prophetas nostros et patres nostros et omnem populum tuum a diebus regis Assur usque in diem hanc ³³et tu iustus in omnibus quae venerunt super nos quia veritatem fecisti nos autem impie egimus ³⁴reges nostri principes nostri sacerdotes nostri et patres nostri non fecerunt legem tuam et non adtenderunt mandata tua et testimonia tua quae testificatus es in eis ³⁵et ipsi in regnis suis bonis et in bonitate tua multa quam dederas eis et in terra latissima et pingui quam tradideras in conspectu eorum non servierunt tibi nec reversi sunt ab studiis suis pessimis ³⁶ecce nos ipsi hodie servi sumus et terram quam dedisti patribus nostris ut comederent panem eius et quae bona sunt eius et nos ipsi servi sumus in ea ³⁷et fruges eius multiplicantur regibus quos posuisti super nos propter peccata nostra et in corporibus nostris dominantur et in iumentis nostris secundum voluntatem suam et in tribulatione magna sumus ³⁸super omnibus ergo his nos ipsi percutimus foedus et scribimus et signant principes nostri Levitae nostri et sacerdotes nostri

Chapter 10

¹signatores autem fuerunt Neemias Athersatha filius Achelai et Sedecias ²Saraias Azarias Hieremias ³Phessur Amaria Melchia ⁴Attus Sebenia Melluc ⁵Arem Mermuth Obdias ⁶Danihel Genton Baruch ⁷Mosollam Abia Miamin ⁸Mazia Belga Semaia hii sacerdotes ⁹porro Levitae Iosue filius Azaniae Bennui de filiis Enadad Cedmihel ¹⁰et fratres eorum Sechenia Odevia Celita Phalaia Anan ¹¹Micha Roob Asebia ¹²Zacchur Serebia Sabania ¹³Odia Bani Baninu ¹⁴capita populi Pheros Phaethmoab Helam Zethu Bani ¹⁵Bonni Azgad Bebai ¹⁶Adonia Beggoai Adin ¹⁷Ater Ezechia Azur ¹⁸Odevia Asum Besai ¹⁹Ares Anathoth Nebai ²⁰Mecphia Mosollam Azir ²¹Mesizabel Sadoc Ieddua ²²Felthia Anan Ania ²³Osee Anania Asub ²⁴Aloes Phaleam Sobec ²⁵Reum Asebna Madsia ²⁶et Haia Hanam Anan ²⁷Melluc Arem Baana ²⁸et reliqui de populo sacerdotes Levitae ianitores et cantores Nathinnei et omnes qui se separaverunt de populis terrarum ad legem Dei uxores eorum filii eorum et filiae eorum ²⁹omnis qui poterat sapere spondentes pro fratribus suis optimates eorum et qui veniebant ad pollicendum et iurandum ut ambularent in lege Dei quam dederat in manu Mosi servi Dei ut facerent et custodirent universa mandata Domini Dei nostri et iudicia eius et caerimonias eius ³⁰et ut non daremus filias nostras populo terrae et filias eorum non acciperemus filiis nostris ³¹populi quoque terrae qui inportant venalia et omnia ad usum per diem sabbati ut vendant non accipiemus ab eis in sabbato et in die sanctificata et dimittemus annum septimum et exactionem universae manus ³²et statuemus super nos praecepta ut demus tertiam partem sicli per annum ad opus domus Dei nostri ³³ad panes propositionis et ad sacrificium sempiternum et in holocaustum sempiternum in sabbatis in kalendis in sollemnitatibus et in sanctificatis et pro peccato ut exoretur pro Israhel et in omnem usum domus Dei nostri ³⁴sortes ergo misimus super oblatione lignorum inter sacerdotes et Levitas et populos ut inferrentur in domum Dei nostri per domos patrum nostrorum per tempora a temporibus anni usque ad annum ut arderent super altare Domini Dei nostri sicut scriptum est in lege Mosi ³⁵et ut adferremus primogenita terrae nostrae et primitiva universi fructus omnis ligni ab anno in annum in domo Domini ³⁶et primitiva filiorum nostrorum et pecorum nostrorum sicut scriptum est in lege et primitiva boum nostrorum et ovium nostrarum ut offerrentur in domo Dei nostri sacerdotibus qui ministrant in domo Dei nostri ³⁷et primitias ciborum nostrorum et libaminum nostrorum et poma omnis ligni vindemiae quoque et olei adferemus sacerdotibus ad gazofilacium Dei nostri et decimam partem terrae nostrae Levitis ipsi Levitae decimas accipient ex omnibus civitatibus operum nostrorum ³⁸erit autem sacerdos filius Aaron cum Levitis in decimis Levitarum et Levitae offerent decimam partem decimae suae in domum Dei nostri ad gazofilacium in domo thesauri ³⁹ad gazofilacium enim deportabunt filii Israhel et filii Levi primitias frumenti vini et olei et ibi erunt vasa sanctificata et sacerdotes et cantores et ianitores et ministri et non dimittemus domum Dei nostri

Chapter 11

¹habitaverunt autem principes populi in Hierusalem reliqua vero plebs misit sortem ut tollerent unam partem de decem qui habitaturi essent in Hierusalem in civitate sancta novem vero partes in civitatibus ²benedixit autem populus omnibus viris qui se sponte obtulerunt ut habitarent in Hierusalem ³hii sunt itaque principes provinciae qui habitaverunt in Hierusalem et in civitatibus Iuda habitavit unusquisque in possessione sua in urbibus suis Israhel sacerdotes Levitae Nathinnei et filii servorum Salomonis ⁴et in Hierusalem habitaverunt de filiis Iuda et de filiis Beniamin de filiis Iuda Athaias filius Aziam filii Zacchariae filii Amariae filii Saphatia filii Malelehel de filiis Phares ⁵Imaasia filius Baruch filius Coloza filius Azia filius Adaia filius Ioiarib filius Zacchariae filius Silonites ⁶omnes filii Phares qui habitaverunt in Hierusalem quadringenti sexaginta octo viri fortes ⁷hii sunt autem filii Beniamin Sellum filius Mosollam filius Ioed filius Phadaia filius Colaia filius Masia filius Ethehel filius Isaia ⁸et post eum Gabbai Sellai nongenti viginti octo ⁹et Iohel filius Zechri praepositus eorum et Iuda filius Sennua super civitatem secundus ¹⁰et de sacerdotibus Idaia filius Ioarib Iachin ¹¹Saraia filius Elcia filius Mesollam filius Sadoc filius Meraioth filius Ahitub princeps domus Dei ¹²et fratres eorum facientes opera templi octingenti viginti duo et Adaia filius Ieroam filius Felelia filius Amsi filius Zacchariae filius Phessur filius Melchiae ¹³et fratres eius principes patrum ducenti quadraginta duo et Amassai filius Azrihel filius Aazi filius Mosollamoth filius Emmer ¹⁴et fratres eorum potentes nimis centum viginti octo et praepositus eorum Zabdihel filius potentium ¹⁵et de Levitis Sebenia filius Asob filius Azaricam filius Asabia filius Boni ¹⁶et Sabathai et Iozabed super opera quae erant forinsecus in domo Dei a principibus Levitarum ¹⁷et Mathania filius Micha filius Zebdaei filius Asaph princeps ad laudandum et confitendum in oratione et Becbecia secundus de fratribus eius et Abda filius Sammua filius Galal filius Idithun ¹⁸omnes Levitae in civitate sancta ducenti octoginta quattuor ¹⁹et ianitores Accob Telmon et fratres eorum qui custodiebant ostia centum septuaginta duo ²⁰et reliqui ex Israhel sacerdotes et Levitae in universis civitatibus Iuda unusquisque in possessione sua ²¹et Nathinnei qui habitabant in Ofel et Siaha et Gaspha de Nathinneis ²²et episcopus Levitarum in Hierusalem Azzi filius Bani filius Asabiae filius Matthaniae filius Michae de filiis Asaph cantores in ministerio domus Dei ²³praeceptum quippe regis super eos erat et ordo in cantoribus per dies singulos ²⁴et Fataia filius Mesezebel de filiis Zera filii Iuda in manu regis iuxta omne verbum populi ²⁵et in domibus per omnes regiones eorum de filiis Iuda habitaverunt in Cariatharbe et in filiabus eius et in Dibon et in filiabus eius et in Capsel et in viculis eius ²⁶et in Iesue et in Molada et in Bethfaleth ²⁷et in Asersual et in Bersabee et in filiabus eius ²⁸et in Siceleg et in Mochona et in filiabus eius ²⁹et in Ainremmon et in Sara et in Irimuth ³⁰Zanoa Odollam et villis earum Lachis et regionibus eius Azeca et filiabus eius et manserunt in Bersabee usque ad vallem Ennom ³¹filii autem Beniamin a Geba Mechmas et Aia et Bethel et filiabus eius ³²Anathoth Nob Anania ³³Asor Rama Getthaim ³⁴Adid Seboim Neballa Loth ³⁵et Ono valle Artificum ³⁶et de Levitis partitiones Iuda et Beniamin

Chapter 12

¹hii autem sacerdotes et Levitae qui ascenderunt cum Zorobabel filio Salathihel et Iosue Saraia Hieremias Ezra ²Amaria Melluch Attus ³Sechenia Reum Meremuth ⁴Addo Genthon Abia ⁵Miamin Madia Belga ⁶Semaia et Ioarib Idaia Sellum Amoc Elceia ⁷Idaia isti principes sacerdotum et fratres eorum in diebus Iosue ⁸porro Levitae Iesua Bennui Cedmihel Sarabia Iuda Mathanias super hymnos ipsi et fratres eorum ⁹et Becbecia atque et Hanni fratres eorum unusquisque in officio suo ¹⁰Hiesue autem genuit Ioachim et Ioachim genuit Eliasib et Eliasib genuit Ioiada ¹¹et Ioiada genuit Ionathan et Ionathan genuit Ieddoa ¹²in diebus autem Ioachim erant sacerdotes principes familiarum Saraiae Amaria Hieremiae Anania ¹³Ezrae Mosollam Amariae Iohanan ¹⁴Milico Ionathan Sebeniae Ioseph ¹⁵Arem Edna Maraioth Elci ¹⁶Addaiae Zaccharia Genthon Mosollam ¹⁷Abiae Zecheri Miamin et Moadiae Felti ¹⁸Belgae Sammua Semaiae Ionathan ¹⁹Ioiarib Matthanai Iadaiae Azzi ²⁰Sellaiae Celai Amoc Eber ²¹Elciae Asebia Idaiae Nathanahel ²²Levitae in diebus Eliasib et Ioiada et Ionan et Ieddoa scripti principes familiarum et sacerdotes in regno Darii Persae ²³filii Levi principes familiarum scripti in libro verborum dierum et usque ad dies Ionathan filii Eliasib ²⁴et principes Levitarum Asebia Serebia et Iesue filius Cedmihel et fratres eorum per vices suas ut laudarent et confiterentur iuxta praeceptum David viri Dei et observarent aeque per ordinem ²⁵Matthania et Becbecia Obedia Mosollam Thelmon Accub custodes portarum et vestibulorum ante portas ²⁶hii in diebus Ioachim filii Iesue filii Iosedech et in diebus Neemiae ducis et Ezrae sacerdotis scribaeque ²⁷in dedicatione autem muri Hierusalem requisierunt Levitas de omnibus locis suis ut adducerent eos in Hierusalem et facerent dedicationem et laetitiam in actione gratiarum et in cantico in cymbalis psalteriis et citharis ²⁸congregati sunt ergo filii cantorum et de campestribus circa Hierusalem et de villis Netuphati ²⁹et de domo Galgal et de regionibus Geba et Azmaveth quoniam villas aedificaverunt sibi cantores in circuitu Hierusalem ³⁰et mundati sunt sacerdotes et Levitae et mundaverunt populum et portas et murum ³¹ascendere autem feci principes Iuda super murum et statui duos choros laudantium magnos et ierunt ad dexteram super murum ad portam Sterquilinii ³²et ivit post eos Osaias et media pars principum Iuda ³³et Azarias Ezras et Mosollam Iuda et Beniamin et Semeia et Hieremia ³⁴et de filiis sacerdotum in tubis Zaccharias filius Ionathan filius Semeiae filius Mathaniae filius Michaiae filius Zecchur filius Asaph ³⁵et fratres eius Semeia et Azarel Malalai Galalai Maai Nathanel et Iuda et Anani in vasis cantici David viri Dei et Ezras scriba ante eos in porta Fontis ³⁶et contra eos ascenderunt in gradibus civitatis David in ascensu muri super domum David et usque ad portam Aquarum ad orientem ³⁷et chorus secundus gratias referentium ibat ex adverso et ego post eum et media pars populi super murum et super turrem Furnorum et usque ad murum latissimum ³⁸et super portam Ephraim et super portam Antiquam et super portam Piscium et turrem Ananehel et turrem Ema et usque ad portam Gregis et steterunt in porta Custodiae ³⁹steteruntque duo chori laudantium in domo Dei et ego et dimidia pars magistratuum mecum ⁴⁰et sacerdotes Eliachim Maasia Miniamin Michea Elioenai Zaccharia Anania in tubis ⁴¹et Maasia et Semea et Eleazar et Azi et Iohanan et Melchia et Elam et Ezer et clare cecinerunt cantores et Iezraia praepositus ⁴²et immolaverunt in die illa victimas magnas et laetati sunt Deus enim laetificaverat eos laetitia magna sed et uxores eorum et liberi gavisi sunt et audita est laetitia Hierusalem procul ⁴³recensuerunt quoque in die illa viros super gazofilacia thesauri ad libamina et ad primitias et ad decimas ut introferrent per eos principes civitatis in decore gratiarum actionis sacerdotes et Levitas quia laetatus est Iuda in sacerdotibus et Levitis adstantibus ⁴⁴et custodierunt observationem Dei sui et observationem expiationis et cantores et ianitores iuxta praeceptum David et Salomonis filii eius ⁴⁵quia in diebus David et Asaph ab exordio erant principes constituti cantorum in carmine laudantium et confitentium Deo ⁴⁶et omnis Israhel in diebus Zorobabel et in diebus Neemiae dabat partes cantoribus et ianitoribus per dies singulos et sanctificabant Levitas et Levitae sanctificabant filios Aaron

Chapter 13

¹in die autem illo lectum est in volumine Mosi audiente populo et inventum est scriptum in eo quod non debeat introire Ammanites et Moabites in ecclesiam Dei usque in aeternum ²eo quod non occurrerint filiis Israhel cum pane et aqua et conduxerint adversum eum Balaam ad maledicendum ei et convertit Deus noster maledictionem in benedictionem ³factum est autem cum audissent legem separaverunt omnem alienigenam ab Israhel ⁴et super hoc erat Eliasib sacerdos qui fuerat positus in gazofilacio domus Dei nostri et proximus Tobiae ⁵fecit ergo sibi gazofilacium grande et ibi erant ante eum reponentes munera et tus et vasa et decimam frumenti et vini et olei partes Levitarum et cantorum et ianitorum et primitias sacerdotales ⁶in omnibus autem his non fui in Hierusalem quia in anno tricesimo secundo Artarxersis regis Babylonis veni ad regem et in fine dierum rogavi regem ⁷et veni in Hierusalem et intellexi malum quod fecerat Eliasib Tobiae ut faceret ei thesaurum in vestibulis domus Dei ⁸et malum mihi visum est valde et proieci vasa domus Tobiae foras de gazofilacio ⁹praecepique et mundaverunt gazofilacia et rettuli ibi vasa domus Dei sacrificium et tus ¹⁰et cognovi quoniam partes Levitarum non fuissent datae et fugisset unusquisque in regionem suam de Levitis et de cantoribus et de his qui ministrabant ¹¹et egi causam adversus magistratus et dixi quare dereliquimus domum Dei et congregavi eos et feci stare in stationibus suis ¹²et omnis Iuda adportabat decimam frumenti et vini et olei in horrea ¹³et constituimus super horrea Selemiam sacerdotem et Sadoc scribam et Phadaiam de Levitis et iuxta eos Anan filium Zacchur filium Matthaniae quoniam fideles conprobati sunt et ipsis creditae sunt partes fratrum suorum ¹⁴memento mei Deus meus pro hoc et ne deleas miserationes meas quas feci in domo Dei mei et in caerimoniis eius ¹⁵in diebus illis vidi in Iuda calcabant torcularia in sabbato portantes acervos et onerantes super asinos vinum et uvas et ficus et omne onus et inferentes Hierusalem in die sabbati et contestatus sum ut in die qua vendere liceret venderent ¹⁶et Tyrii habitaverunt in ea inferentes pisces et omnia venalia et vendebant in sabbatis filiis Iuda et in Hierusalem ¹⁷et obiurgavi optimates Iuda et dixi eis quae est res haec mala quam vos facitis et profanatis diem sabbati ¹⁸numquid non haec fecerunt patres nostri et adduxit Deus noster super nos omne malum hoc et super civitatem hanc et vos additis iracundiam super Israhel violando sabbatum ¹⁹factum est itaque cum quievissent portae Hierusalem die sabbati dixi et cluserunt ianuas et praecepi ut non aperirent eas usque post sabbatum et de pueris meis constitui super portas ut nullus inferret onus in die sabbati ²⁰et manserunt negotiatores et vendentes universa venalia foris Hierusalem semel et bis ²¹et contestatus sum eos et dixi eis quare manetis ex adverso muri si secundo hoc feceritis manum mittam in vos itaque ex tempore illo non venerunt in sabbato ²²dixi quoque Levitis ut mundarentur et venirent ad custodiendas portas et sanctificandum diem sabbati et pro hoc ergo memento mei Deus meus et parce mihi secundum multitudinem miserationum tuarum ²³sed et in diebus illis vidi Iudaeos ducentes uxores azotias ammanitidas et moabitidas ²⁴et filii eorum ex media parte loquebantur azotice et nesciebant loqui iudaice et loquebantur iuxta linguam populi et populi ²⁵et obiurgavi eos et maledixi et cecidi ex ipsis viros et decalvavi eos et adiuravi in Deo ut non darent filias suas filiis eorum et non acciperent de filiabus eorum filiis suis et sibimet ipsis dicens ²⁶numquid non in huiuscemodi re peccavit Salomon rex Israhel et certe in gentibus multis non erat rex similis ei et dilectus Deo suo erat et posuit eum Deus regem super omnem Israhel et ipsum ergo ad peccatum duxerunt mulieres alienigenae ²⁷numquid et nos inoboedientes faciemus omne malum grande hoc ut praevaricemur in Deo nostro et ducamus uxores peregrinas ²⁸de filiis autem Ioiada filii Eliasib sacerdotis magni gener erat Sanaballat Horonitis quem fugavi a me ²⁹recordare Domine Deus meus adversum eos qui polluunt sacerdotium iusque sacerdotale et leviticum ³⁰igitur mundavi eos ab omnibus alienigenis et constitui ordines sacerdotum et Levitarum unumquemque in ministerio suo

Esther

Chapter 1

¹in diebus Asueri qui regnavit ab India usque Aethiopiam super centum viginti septem provincias ²quando sedit in solio regni sui Susa civitas regni eius exordium fuit ³tertio igitur anno imperii sui fecit grande convivium cunctis principibus et pueris suis fortissimis Persarum et Medorum inclitis et praefectis provinciarum coram se ⁴ut ostenderet divitias gloriae regni sui ac magnitudinem atque iactantiam potentiae suae multo tempore centum videlicet et octoginta diebus ⁵cumque implerentur dies convivii invitavit omnem populum qui inventus est Susis a maximo usque ad minimum et septem diebus iussit convivium praeparari in vestibulo horti et nemoris quod regio cultu et manu consitum erat ⁶et pendebant ex omni parte tentoria aerii coloris et carpasini et hyacinthini sustentata funibus byssinis atque purpureis qui eburneis circulis inserti erant et columnis marmoreis fulciebantur lectuli quoque aurei et argentei super pavimentum zmaragdino et pario stratum lapide dispositi erant quod mira varietate pictura decorabat ⁷bibebant autem qui invitati erant aureis poculis et aliis atque aliis vasis cibi inferebantur vinum quoque ut magnificentia regia dignum erat abundans et praecipuum ponebatur ⁸nec erat qui nolentes cogeret ad bibendum sed sic rex statuerat praeponens mensis singulos de principibus suis ut sumeret unusquisque quod vellet ⁹Vasthi quoque regina fecit convivium feminarum in palatio ubi rex Asuerus manere consueverat ¹⁰itaque die septimo cum rex esset hilarior et post nimiam potionem incaluisset mero praecepit Mauman et Bazatha et Arbona et Bagatha et Abgatha et Zarath et Charchas septem eunuchis qui in conspectu eius ministrabant ¹¹ut introducerent reginam Vasthi coram rege posito super caput eius diademate et ostenderet cunctis populis et principibus illius pulchritudinem erat enim pulchra valde ¹²quae rennuit et ad regis imperium quod per eunuchos mandaverat venire contempsit unde iratus rex et nimio furore succensus ¹³interrogavit sapientes qui ex more regio semper ei aderant et illorum faciebat cuncta consilio scientium leges ac iura maiorum ¹⁴erant autem primi et proximi Charsena et Sethar et Admatha et Tharsis et Mares et Marsana et Mamucha septem duces Persarum atque Medorum qui videbant faciem regis et primi post eum residere soliti erant ¹⁵cui sententiae Vasthi regina subiaceret quae Asueri regis imperium quod per eunuchos mandaverat facere noluisset ¹⁶responditque Mamuchan audiente rege atque principibus non solum regem laesit regina Vasthi sed omnes principes et populos qui sunt in cunctis provinciis regis Asueri ¹⁷egredietur enim sermo reginae ad omnes mulieres ut contemnant viros suos et dicant rex Asuerus iussit ut regina Vasthi intraret ad eum et illa noluit ¹⁸atque hoc exemplo omnes principum coniuges Persarum atque Medorum parvipendent imperia maritorum unde regis iusta est indignatio ¹⁹et si tibi placet egrediatur edictum a facie tua et scribatur iuxta legem Persarum atque Medorum quam praeteriri inlicitum est ut nequaquam ultra Vasthi ingrediatur ad regem sed regnum illius altera quae melior illa est accipiat ²⁰et hoc in omne quod latissimum est provinciarum tuarum divulgetur imperium et cunctae uxores tam maiorum quam minorum deferant maritis suis ²¹placuit consilium eius regi et principibus fecitque rex iuxta consultum Mamuchan ²²et misit epistulas ad universas provincias regni sui ut quaeque gens audire et legere poterat diversis linguis et litteris esse viros principes ac maiores in domibus suis et hoc per cunctos populos divulgari

Chapter 2

¹his itaque gestis postquam regis Asueri deferbuerat indignatio recordatus est Vasthi et quae fecisset vel quae passa esset ²dixeruntque pueri regis ac ministri eius quaerantur regi puellae virgines ac speciosae ³et mittantur qui considerent per universas provincias puellas speciosas et virgines et adducant eas ad civitatem Susan et tradant in domum feminarum sub manu Aegaei eunuchi qui est praepositus et custos mulierum regiarum et accipiant mundum muliebrem et cetera ad usus necessaria ⁴et quaecumque inter omnes oculis regis placuerit ipsa regnet pro Vasthi placuit sermo regi et ita ut suggesserant iussit fieri ⁵erat vir iudaeus in Susis civitate vocabulo Mardocheus filius Iair filii Semei filii Cis de stirpe Iemini ⁶qui translatus fuerat de Hierusalem eo tempore quo Iechoniam regem Iuda Nabuchodonosor rex Babylonis transtulerat ⁷qui fuit nutricius filiae fratris sui Edessae quae altero nomine Hester vocabatur et utrumque parentem amiserat pulchra nimis et decora facie mortuisque patre eius ac matre Mardocheus sibi eam adoptavit in filiam ⁸cumque percrebuisset regis imperium et iuxta mandata illius multae virgines pulchrae adducerentur Susan et Aegaeo traderentur eunucho Hester quoque inter ceteras puellas ei tradita est ut servaretur in numero feminarum ⁹quae placuit ei et invenit gratiam in conspectu illius ut adceleraret mundum muliebrem et traderet ei partes suas et septem puellas speciosissimas de domo regis et tam ipsam quam pedisequas eius ornaret atque excoleret ¹⁰quae noluit indicare ei populum et patriam suam Mardocheus enim praeceperat ut de hac re omnino reticeret ¹¹qui deambulabat cotidie ante vestibulum domus in qua electae virgines servabantur curam agens salutis Hester et scire volens quid ei accideret ¹²cum autem venisset tempus singularum per ordinem puellarum ut intrarent ad regem expletis omnibus quae ad cultum muliebrem pertinebant mensis duodecimus vertebatur ita dumtaxat ut sex menses oleo unguerentur myrtino et aliis sex quibusdam pigmentis et aromatibus uterentur ¹³ingredientesque ad regem quicquid postulassent ad ornatum pertinens accipiebant et ut eis placuerat conpositae de triclinio feminarum ad regis cubiculum transiebant ¹⁴et quae intraverat vespere egrediebatur mane atque inde in secundas aedes deducebatur quae sub manu Sasagazi eunuchi erant qui concubinis regis praesidebat nec habebat potestatem ad regem ultra redeundi nisi voluisset rex et eam venire iussisset ex nomine ¹⁵evoluto autem tempore per ordinem instabat dies quo Hester filia Abiahil fratris Mardochei quam sibi adoptaverat in filiam intrare deberet ad regem quae non quaesivit muliebrem cultum sed quaecumque voluit Aegaeus eunuchus custos virginum haec ei ad ornatum dedit erat enim formonsa valde et incredibili pulchritudine omnium oculis gratiosa et amabilis videbatur ¹⁶ducta est itaque ad cubiculum regis Asueri mense decimo qui vocatur tebeth septimo anno regni eius ¹⁷et amavit eam rex plus quam omnes mulieres habuitque gratiam et misericordiam coram eo super omnes mulieres et posuit diadema regni in capite eius fecitque eam regnare in loco Vasthi ¹⁸et iussit convivium praeparari permagnificum cunctis principibus et servis suis pro coniunctione et nuptiis Hester et dedit requiem in universis provinciis ac dona largitus est iuxta magnificentiam principalem ¹⁹cumque et secundo quaererentur virgines et congregarentur Mardocheus manebat ad regis ianuam ²⁰necdumque prodiderat Hester patriam et populum suum iuxta mandatum eius quicquid enim ille praecipiebat observabat Hester et ita cuncta faciebat ut eo tempore solita erat quo eam parvulam nutriebat ²¹eo igitur tempore quo Mardocheus ad regis ianuam morabatur irati sunt Bagathan et Thares duo eunuchi regis qui ianitores erant et in primo palatii limine praesidebant volueruntque insurgere in regem et occidere eum ²²quod Mardocheum non latuit statimque nuntiavit reginae Hester et illa regi ex nomine Mardochei qui ad se rem detulerat ²³quaesitum est et inventum et adpensus uterque eorum in patibulo mandatumque historiis et annalibus traditum coram rege

Chapter 3

¹post haec rex Asuerus exaltavit Aman filium Amadathi qui erat de stirpe Agag et posuit solium eius super omnes principes quos habebat ²cunctique servi regis qui in foribus palatii versabantur flectebant genu et adorabant Aman sic enim eis praeceperat imperator solus Mardocheus non flectebat genu neque adorabat eum ³cui dixerunt regis pueri qui ad fores palatii praesidebant cur praeter ceteros non observas mandata regis ⁴cumque hoc crebrius dicerent et ille nollet audire nuntiaverunt Aman scire cupientes utrum perseveraret in sententia dixerat enim eis se esse Iudaeum ⁵quod cum audisset Aman et experimento probasset quod Mardocheus non sibi flecteret genu nec se adoraret iratus est valde ⁶et pro nihilo duxit in unum Mardocheum mittere manus suas audierat enim quod esset gentis iudaeae magisque voluit omnem Iudaeorum qui erant in regno Asueri perdere nationem ⁷mense primo cuius vocabulum est nisan anno duodecimo regni Asueri missa est sors in urnam quae hebraice dicitur phur coram Aman quo die et quo mense gens Iudaeorum deberet interfici et exivit mensis duodecimus qui vocatur adar ⁸dixitque Aman regi Asuero est populus per omnes provincias regni tui dispersus et a se mutuo separatus novis utens legibus et caerimoniis insuper et regis scita contemnens et optime nosti quod non expediat regno tuo ut insolescat per licentiam ⁹si tibi placet decerne ut pereat et decem milia talentorum adpendam arcariis gazae tuae ¹⁰tulit ergo rex anulum quo utebatur de manu sua et dedit eum Aman filio Amadathi de progenie Agag hosti Iudaeorum ¹¹dixitque ad eum argentum quod polliceris tuum sit de populo age quod tibi placet ¹²vocatique sunt scribae regis mense primo nisan tertiadecima die eius et scriptum est ut iusserat Aman ad omnes satrapas regis et iudices provinciarum diversarumque gentium ut quaeque gens legere poterat et audire pro varietate linguarum ex nomine regis Asueri et litterae ipsius signatae anulo ¹³missae sunt per cursores regis ad universas provincias ut occiderent atque delerent omnes Iudaeos a puero usque ad senem parvulos et mulieres uno die hoc est tertiodecimo mensis duodecimi qui vocatur adar et bona eorum diriperent ¹⁴summa autem epistularum haec fuit ut omnes provinciae scirent et pararent se ad praedictam diem ¹⁵festinabant cursores qui missi erant explere regis imperium statimque in Susis pependit edictum rege et Aman celebrante convivium et cunctis qui in urbe erant flentibus

Chapter 4

¹quae cum audisset Mardocheus scidit vestimenta sua et indutus est sacco spargens cinerem capiti et in platea mediae civitatis voce magna clamabat ostendens amaritudinem animi sui ²et hoc heiulatu usque ad fores palatii gradiens non enim erat licitum indutum sacco aulam regis intrare ³in omnibus quoque provinciis oppidis ac locis ad quae crudele regis dogma pervenerat planctus ingens erat apud Iudaeos ieiunium ululatus et fletus sacco et cinere multis pro strato utentibus ⁴ingressae sunt autem puellae Hester et eunuchi nuntiaveruntque ei quod audiens consternata est et misit vestem ut ablato sacco induerent eum quam accipere noluit ⁵accitoque Athac eunucho quem rex ministrum ei dederat praecepit ut iret ad Mardocheum et disceret ab eo cur hoc faceret ⁶egressusque Athac ivit ad Mardocheum stantem in platea civitatis ante ostium palatii ⁷qui indicavit ei omnia quae acciderant quomodo Aman promisisset ut in thesauros regis pro Iudaeorum nece inferret argentum ⁸exemplarque edicti quod pendebat in Susis dedit ei ut reginae ostenderet et moneret eam ut intraret ad regem et deprecaretur eum pro populo suo ⁹regressus Athac nuntiavit Hester omnia quae Mardocheus dixerat ¹⁰quae respondit ei et iussit ut diceret Mardocheo ¹¹omnes servi regis et cunctae quae sub dicione eius sunt norunt provinciae quod sive vir sive mulier invocatus interius atrium regis intraverit absque ulla cunctatione statim interficiatur nisi forte rex auream virgam ad eum tetenderit pro signo clementiae atque ita possit vivere ego igitur quomodo ad regem intrare potero quae triginta iam diebus non sum vocata ad eum ¹²quod cum audisset Mardocheus ¹³rursum mandavit Hester dicens ne putes quod animam tuam tantum liberes quia in domo regis es prae cunctis Iudaeis ¹⁴si enim nunc silueris per aliam occasionem liberabuntur Iudaei et tu et domus patris tui peribitis et quis novit utrum idcirco ad regnum veneris ut in tali tempore parareris ¹⁵rursumque Hester haec Mardocheo verba mandavit ¹⁶vade et congrega omnes Iudaeos quos in Susis reppereris et orate pro me non comedatis et non bibatis tribus diebus ac noctibus et ego cum ancillulis meis similiter ieiunabo et tunc ingrediar ad regem contra legem faciens invocata tradensque me morti et periculo ¹⁷ivit itaque Mardocheus et fecit omnia quae ei Hester praeceperat

Chapter 5

¹die autem tertio induta est Hester regalibus vestimentis et stetit in atrio domus regiae quod erat interius contra basilicam regis at ille sedebat super solium in consistorio palatii contra ostium domus ²cumque vidisset Hester reginam stantem placuit oculis eius et extendit contra eam virgam auream quam tenebat manu quae accedens osculata est summitatem virgae eius ³dixitque ad eam rex quid vis Hester regina quae est petitio tua etiam si dimidiam regni partem petieris dabitur tibi ⁴at illa respondit si regi placet obsecro ut venias ad me hodie et Aman tecum ad convivium quod paravi ⁵statimque rex vocate inquit cito Aman ut Hester oboediat voluntati venerunt itaque rex et Aman ad convivium quod eis regina paraverat ⁶dixitque ei rex postquam vinum biberat abundanter quid petis ut detur tibi et pro qua re postulas etiam si dimidiam partem regni mei petieris inpetrabis ⁷cui respondit Hester petitio mea et preces istae sunt ⁸si inveni gratiam in conspectu regis et si regi placet ut det mihi quod postulo et meam impleat petitionem veniat rex et Aman ad convivium quod paravi eis et cras regi aperiam voluntatem meam ⁹egressus est itaque illo die Aman laetus et alacer cumque vidisset Mardocheum sedentem ante fores palatii et non solum non adsurrexisse sibi sed nec motum quidem de loco sessionis suae indignatus est valde ¹⁰et dissimulata ira reversus in domum suam convocavit ad se amicos et Zares uxorem suam ¹¹et exposuit illis magnitudinem divitiarum suarum filiorumque turbam et quanta eum gloria super omnes principes et servos suos rex elevasset ¹²et post haec ait regina quoque Hester nullum alium vocavit cum rege ad convivium praeter me apud quam etiam cras cum rege pransurus sum ¹³et cum haec omnia habeam nihil me habere puto quamdiu videro Mardocheum Iudaeum sedentem ante fores regias ¹⁴responderuntque ei Zares uxor eius et ceteri amici iube parari excelsam trabem habentem altitudinem quinquaginta cubitos et dic mane regi ut adpendatur super eam Mardocheus et sic ibis cum rege laetus ad convivium placuit ei consilium et iussit excelsam parari crucem

Chapter 6

¹noctem illam rex duxit insomnem iussitque adferri sibi historias et annales priorum temporum qui cum illo praesente legerentur ²ventum est ad eum locum ubi scriptum erat quomodo nuntiasset Mardocheus insidias Bagathan et Thares eunuchorum regem Asuerum iugulare cupientium ³quod cum rex audisset ait quid pro hac fide honoris ac praemii Mardocheus consecutus est dixeruntque ei servi illius ac ministri nihil omnino mercedis accepit ⁴statimque rex quis est inquit in atrio Aman quippe interius atrium domus regiae intraverat ut suggereret regi et iuberet Mardocheum adfigi patibulo quod ei fuerat praeparatum ⁵responderunt pueri Aman stat in atrio dixitque rex ingrediatur ⁶cumque esset ingressus ait illi quid debet fieri viro quem rex honorare desiderat cogitans Aman in corde suo et reputans quod nullum alium rex nisi se vellet honorare ⁷respondit homo quem rex honorare cupit ⁸debet indui vestibus regiis et inponi super equum qui de sella regis est et accipere regium diadema super caput suum ⁹et primus de regis principibus ac tyrannis teneat equum eius et per plateam civitatis incedens clamet ac dicat sic honorabitur quemcumque rex voluerit honorare ¹⁰dixitque ei rex festina et sumpta stola et equo fac ita ut locutus es Mardocheo Iudaeo qui sedet ante fores palatii cave ne quicquam de his quae locutus es praetermittas ¹¹tulit itaque Aman stolam et equum indutumque Mardocheum in platea civitatis et inpositum equo praecedebat atque clamabat hoc honore condignus est quemcumque rex voluerit honorare ¹²reversus est Mardocheus ad ianuam palatii et Aman festinavit ire in domum suam lugens et operto capite ¹³narravitque Zares uxori suae et amicis omnia quae evenissent sibi cui responderunt sapientes quos habebat in consilio et uxor eius si de semine Iudaeorum est Mardocheus ante quem cadere coepisti non poteris ei resistere sed cades in conspectu eius ¹⁴adhuc illis loquentibus venerunt eunuchi regis et cito eum ad convivium quod regina paraverat pergere conpulerunt

Chapter 7

¹intravit itaque rex et Aman ut biberent cum regina ²dixitque ei rex etiam in secundo die postquam vino incaluerat quae est petitio tua Hester ut detur tibi et quid vis fieri etiam si dimidiam regni mei partem petieris inpetrabis ³ad quem illa respondit si inveni gratiam in oculis tuis o rex et si tibi placet dona mihi animam meam pro qua rogo et populum meum pro quo obsecro ⁴traditi enim sumus ego et populus meus ut conteramur iugulemur et pereamus atque utinam in servos et famulas venderemur esset tolerabile malum et gemens tacerem nunc autem hostis noster est cuius crudelitas redundat in regem ⁵respondensque rex Asuerus ait quis est iste et cuius potentiae ut haec audeat facere ⁶dixit Hester hostis et inimicus noster pessimus iste est Aman quod ille audiens ilico obstipuit vultum regis ac reginae ferre non sustinens ⁷rex autem surrexit iratus et de loco convivii intravit in hortum arboribus consitum Aman quoque surrexit ut rogaret Hester reginam pro anima sua intellexit enim a rege sibi paratum malum ⁸qui cum reversus esset de horto nemoribus consito et intrasset convivii locum repperit Aman super lectulum corruisse in quo iacebat Hester et ait etiam reginam vult opprimere me praesente in domo mea necdum verbum de ore regis exierat et statim operuerunt faciem eius ⁹dixitque Arbona unus de eunuchis qui stabant in ministerio regis en lignum quod paraverat Mardocheo qui locutus est pro rege stat in domo Aman habens altitudinis quinquaginta cubitos cui dixit rex adpendite eum in eo ¹⁰suspensus est itaque Aman in patibulo quod paraverat Mardocheo et regis ira quievit

Chapter 8

¹die illo dedit rex Asuerus Hester reginae domum Aman adversarii Iudaeorum et Mardocheus ingressus est ante faciem regis confessa est enim ei Hester quod esset patruus suus ²tulitque rex anulum quem ab Aman recipi iusserat et tradidit Mardocheo Hester autem constituit Mardocheum super domum suam ³nec his contenta procidit ad pedes regis flevitque et locuta ad eum oravit ut malitiam Aman Agagitae et machinationes eius pessimas quas excogitaverat contra Iudaeos iuberet irritas fieri ⁴at ille ex more sceptrum aureum protendit manu quo signum clementiae monstrabatur illaque consurgens stetit ante eum ⁵et ait si placet regi et inveni gratiam coram oculis eius et deprecatio mea non ei videtur esse contraria obsecro ut novis epistulis veteres Aman litterae insidiatoris et hostis Iudaeorum quibus eos in cunctis regis provinciis perire praeceperat corrigantur ⁶quomodo enim potero sustinere necem et interfectionem populi mei ⁷responditque rex Asuerus Hester reginae et Mardocheo Iudaeo domum Aman concessi Hester et ipsum iussi adfigi cruci qui ausus est manum in Iudaeos mittere ⁸scribite ergo Iudaeis sicut vobis placet ex regis nomine signantes litteras anulo meo haec enim consuetudo erat ut epistulis quae ex regis nomine mittebantur et illius anulo signatae erant nemo auderet contradicere ⁹accitisque scribis et librariis regis erat autem tempus tertii mensis qui appellatur siban vicesima et tertia illius die scriptae sunt epistulae ut Mardocheus voluerat ad Iudaeos et ad principes procuratoresque et iudices qui centum viginti septem provinciis ab India usque Aethiopiam praesidebant provinciae atque provinciae populo et populo iuxta linguas et litteras suas et Iudaeis ut legere poterant et audire ¹⁰ipsaeque epistulae quae ex regis nomine mittebantur anulo illius obsignatae sunt et missae per veredarios qui per omnes provincias discurrentes veteres litteras novis nuntiis praevenirent ¹¹quibus imperavit rex ut convenirent Iudaeos per singulas civitates et in unum praeciperent congregari ut starent pro animabus suis et omnes inimicos suos cum coniugibus ac liberis et universis domibus interficerent atque delerent ¹²et constituta est per omnes provincias una ultionis dies id est tertiadecima mensis duodecimi adar ¹³summaque epistulae fuit ut in omnibus terris ac populis qui regis Asueri imperio subiacebant notum fieret paratos esse Iudaeos ad capiendam vindictam de hostibus suis ¹⁴egressique sunt veredarii celeres nuntios perferentes et edictum regis pependit in Susis ¹⁵Mardocheus autem de palatio et de conspectu regis egrediens fulgebat vestibus regiis hyacinthinis videlicet et aerinis coronam auream portans capite et amictus pallio serico atque purpureo omnisque civitas exultavit atque laetata est ¹⁶Iudaeis autem nova lux oriri visa est gaudium honor et tripudium ¹⁷apud omnes populos urbes atque provincias quocumque regis iussa veniebant mira exultatio epulae atque convivia et festus dies in tantum ut plures alterius gentis et sectae eorum religioni et caerimoniis iungerentur grandis enim cunctos iudaici nominis terror invaserat

Chapter 9

¹igitur duodecimi mensis quem adar vocari ante iam diximus tertiadecima die quando cunctis Iudaeis interfectio parabatur et hostes eorum inhiabant sanguini versa vice Iudaei superiores esse coeperunt et se de adversariis vindicare ²congregatique sunt per singulas civitates oppida et loca ut extenderent manum contra inimicos et persecutores suos nullusque ausus est resistere eo quod omnes populos magnitudinis eorum formido penetrarat ³nam et provinciarum iudices duces et procuratores omnisque dignitas quae singulis locis et operibus praeerat extollebant Iudaeos timore Mardochei ⁴quem principem esse palatii et plurimum posse cognoverant fama quoque nominis eius crescebat cotidie et per cunctorum ora volitabat ⁵itaque percusserunt Iudaei inimicos suos plaga magna et occiderunt eos reddentes eis quod sibi paraverant facere ⁶in tantum ut etiam in Susis quingentos viros interficerent et decem extra filios Aman Agagitae hostis Iudaeorum quorum ista sunt nomina ⁷Pharsandatha et Delphon et Esphata ⁸et Phorata et Adalia et Aridatha ⁹et Ephermesta et Arisai et Aridai et Vaizatha ¹⁰quos cum occidissent praedas de substantiis eorum agere noluerunt ¹¹statimque numerus eorum qui occisi erant in Susis ad regem relatus est ¹²qui dixit reginae in urbe Susis interfecere Iudaei quingentos viros et alios decem filios Aman quantam putas eos exercere caedem in universis provinciis quid ultra postulas et quid vis ut fieri iubeam ¹³cui illa respondit si regi placet detur potestas Iudaeis ut sicut hodie fecerunt in Susis sic et cras faciant et decem filii Aman in patibulis suspendantur ¹⁴praecepitque rex ut ita fieret statimque in Susis pependit edictum et decem Aman filii suspensi sunt ¹⁵congregatis Iudaeis quartadecima adar mensis die interfecti sunt in Susis trecenti viri nec eorum ab illis direpta substantia est ¹⁶sed et per omnes provincias quae dicioni regis subiacebant pro animabus suis stetere Iudaei interfectis hostibus ac persecutoribus suis in tantum ut septuaginta quinque milia occisorum implerentur et nullus de substantiis eorum quicquam contingeret ¹⁷dies autem tertiusdecimus mensis adar unus apud omnes interfectionis fuit et quartodecimo die caedere desierunt quem constituerunt esse sollemnem ut in eo omni deinceps tempore vacarent epulis gaudio atque conviviis ¹⁸at hii qui in urbe Susis caedem exercuerant tertiodecimo et quartodecimo eiusdem mensis die in caede versati sunt quintodecimo autem die percutere desierunt et idcirco eandem diem constituere sollemnem epularum atque laetitiae ¹⁹hii vero Iudaei qui in oppidis non muratis ac villis morabantur quartumdecimum diem mensis adar conviviorum et gaudii decreverunt ita ut exultent in eo et mittant sibi mutuo partes epularum et ciborum ²⁰scripsit itaque Mardocheus omnia haec et litteris conprehensa misit ad Iudaeos qui in omnibus regis provinciis morabantur tam in vicino positis quam procul ²¹ut quartamdecimam et quintamdecimam diem mensis adar pro festis susciperent et revertente semper anno sollemni honore celebrarent ²²quia in ipsis diebus se ulti sunt Iudaei de inimicis suis et luctus atque tristitia in hilaritatem gaudiumque conversa sint essentque istae dies epularum atque laetitiae et mitterent sibi invicem ciborum partes et pauperibus munuscula largirentur ²³susceperuntque Iudaei in sollemnem ritum cuncta quae eo tempore facere coeperant et quae Mardocheus litteris facienda mandaverat ²⁴Aman enim filius Amadathi stirpis Agag hostis et adversarius Iudaeorum cogitavit contra eos malum ut occideret illos atque deleret et misit phur quod nostra lingua vertitur in sortem ²⁵et postea ingressa est Hester ad regem obsecrans ut conatus eius litteris regis irriti fierent et malum quod contra Iudaeos cogitaverat reverteretur in caput eius denique et ipsum et filios eius adfixerunt cruci ²⁶atque ex illo tempore dies isti appellati sunt Phurim id est Sortium eo quod phur id est sors in urnam missa fuerit et cuncta quae gesta sunt epistulae id est libri huius volumine continentur ²⁷quaeque sustinuerint et quae deinceps inmutata sint suscepere Iudaei super se et semen suum et super cunctos qui religioni eorum voluerint copulari ut nulli liceat duos hos dies absque sollemnitate transigere quam scriptura testatur et certa expetunt tempora annis sibi iugiter succedentibus ²⁸isti sunt dies quos nulla umquam delebit oblivio et per singulas generationes cunctae in toto orbe provinciae celebrabunt nec est ulla civitas in qua dies Phurim id est Sortium non observentur a Iudaeis et ab eorum progenie quae his caerimoniis obligata est ²⁹scripseruntque Hester regina filia Abiahil et Mardocheus Iudaeus etiam secundam epistulam ut omni studio dies ista sollemnis sanciretur in posterum ³⁰et miserunt ad omnes Iudaeos qui in centum viginti septem regis Asueri provinciis versabantur ut haberent pacem et susciperent veritatem ³¹observantes dies Sortium et suo tempore cum gaudio celebrarent sicut constituerat Mardocheus et Hester et illi observanda susceperant a se et a semine suo ieiunia atque clamores et Sortium dies ³²et omnia quae libri huius qui vocatur Hester historia continentur

Chapter 10

¹rex vero Asuerus omnem terram et cunctas maris insulas fecit tributarias ²cuius fortitudo et imperium et dignitas atque sublimitas qua exaltavit Mardocheum scripta sunt in libris Medorum atque Persarum

Job

Chapter 1

¹vir erat in terra Hus nomine Iob et erat vir ille simplex et rectus ac timens Deum et recedens a malo ²natique sunt ei septem filii et tres filiae ³et fuit possessio eius septem milia ovium et tria milia camelorum quingenta quoque iuga boum et quingentae asinae ac familia multa nimis eratque vir ille magnus inter omnes Orientales ⁴et ibant filii eius et faciebant convivium per domos unusquisque in die suo et mittentes vocabant tres sorores suas ut comederent et biberent cum eis ⁵cumque in orbem transissent dies convivii mittebat ad eos Iob et sanctificabat illos consurgensque diluculo offerebat holocausta per singulos dicebat enim ne forte peccaverint filii mei et benedixerint Deo in cordibus suis sic faciebat Iob cunctis diebus ⁶quadam autem die cum venissent filii Dei ut adsisterent coram Domino adfuit inter eos etiam Satan ⁷cui dixit Dominus unde venis qui respondens ait circuivi terram et perambulavi eam ⁸dixitque Dominus ad eum numquid considerasti servum meum Iob quod non sit ei similis in terra homo simplex et rectus et timens Deum ac recedens a malo ⁹cui respondens Satan ait numquid frustra timet Iob Deum ¹⁰nonne tu vallasti eum ac domum eius universamque substantiam per circuitum operibus manuum eius benedixisti et possessio illius crevit in terra ¹¹sed extende paululum manum tuam et tange cuncta quae possidet nisi in facie tua benedixerit tibi ¹²dixit ergo Dominus ad Satan ecce universa quae habet in manu tua sunt tantum in eum ne extendas manum tuam egressusque est Satan a facie Domini ¹³cum autem quadam die filii et filiae eius comederent et biberent vinum in domo fratris sui primogeniti ¹⁴nuntius venit ad Iob qui diceret boves arabant et asinae pascebantur iuxta eos ¹⁵et inruerunt Sabei tuleruntque omnia et pueros percusserunt gladio et evasi ego solus ut nuntiarem tibi ¹⁶cumque adhuc ille loqueretur venit alter et dixit ignis Dei cecidit e caelo et tactas oves puerosque consumpsit et effugi ego solus ut nuntiarem tibi ¹⁷sed et illo adhuc loquente venit alius et dixit Chaldei fecerunt tres turmas et invaserunt camelos et tulerunt eos necnon et pueros percusserunt gladio et ego fugi solus ut nuntiarem tibi ¹⁸loquebatur ille et ecce alius intravit et dixit filiis tuis et filiabus vescentibus et bibentibus vinum in domo fratris sui primogeniti ¹⁹repente ventus vehemens inruit a regione deserti et concussit quattuor angulos domus quae corruens oppressit liberos tuos et mortui sunt et effugi ego solus ut nuntiarem tibi ²⁰tunc surrexit Iob et scidit tunicam suam et tonso capite corruens in terram adoravit ²¹et dixit nudus egressus sum de utero matris meae et nudus revertar illuc Dominus dedit Dominus abstulit sit nomen Domini benedictum ²²in omnibus his non peccavit Iob neque stultum quid contra Deum locutus est

Chapter 2

¹factum est autem cum quadam die venissent filii Dei et starent coram Domino venisset quoque Satan inter eos et staret in conspectu eius ²ut diceret Dominus ad Satan unde venis qui respondens ait circuivi terram et perambulavi eam ³et dixit Dominus ad Satan numquid considerasti servum meum Iob quod non sit ei similis in terra vir simplex et rectus timens Deum ac recedens a malo et adhuc retinens innocentiam tu autem commovisti me adversus eum ut adfligerem illum frustra ⁴cui respondens Satan ait pellem pro pelle et cuncta quae habet homo dabit pro anima sua ⁵alioquin mitte manum tuam et tange os eius et carnem et tunc videbis quod in facie benedicat tibi ⁶dixit ergo Dominus ad Satan ecce in manu tua est verumtamen animam illius serva ⁷egressus igitur Satan a facie Domini percussit Iob ulcere pessimo a planta pedis usque ad verticem eius ⁸qui testa saniem deradebat sedens in sterquilinio ⁹dixit autem illi uxor sua adhuc tu permanes in simplicitate tua benedic Deo et morere ¹⁰qui ait ad illam quasi una de stultis locuta es si bona suscepimus de manu Domini quare mala non suscipiamus in omnibus his non peccavit Iob labiis suis ¹¹igitur audientes tres amici Iob omne malum quod accidisset ei venerunt singuli de loco suo Eliphaz Themanites et Baldad Suites et Sophar Naamathites condixerant enim ut pariter venientes visitarent eum et consolarentur ¹²cumque levassent procul oculos suos non cognoverunt eum et exclamantes ploraverunt scissisque vestibus sparserunt pulverem super caput suum in caelum ¹³et sederunt cum eo in terram septem diebus et septem noctibus et nemo loquebatur ei verbum videbant enim dolorem esse vehementem

Chapter 3

¹post haec aperuit Iob os suum et maledixit diei suo ²et locutus est ³pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum est conceptus est homo ⁴dies ille vertatur in tenebras non requirat eum Deus desuper et non inlustret lumine ⁵obscurent eum tenebrae et umbra mortis occupet eum caligo et involvatur amaritudine ⁶noctem illam tenebrosus turbo possideat non conputetur in diebus anni nec numeretur in mensibus ⁷sit nox illa solitaria nec laude digna ⁸maledicant ei qui maledicunt diei qui parati sunt suscitare Leviathan ⁹obtenebrentur stellae caligine eius expectet lucem et non videat nec ortum surgentis aurorae ¹⁰quia non conclusit ostia ventris qui portavit me nec abstulit mala ab oculis meis ¹¹quare non in vulva mortuus sum egressus ex utero non statim perii ¹²quare exceptus genibus cur lactatus uberibus ¹³nunc enim dormiens silerem et somno meo requiescerem ¹⁴cum regibus et consulibus terrae qui aedificant sibi solitudines ¹⁵aut cum principibus qui possident aurum et replent domos suas argento ¹⁶aut sicut abortivum absconditum non subsisterem vel qui concepti non viderunt lucem ¹⁷ibi impii cessaverunt a tumultu et ibi requieverunt fessi robore ¹⁸et quondam vincti pariter sine molestia non audierunt vocem exactoris ¹⁹parvus et magnus ibi sunt et servus liber a domino suo ²⁰quare data est misero lux et vita his qui in amaritudine animae sunt ²¹qui expectant mortem et non venit quasi effodientes thesaurum ²²gaudentque vehementer cum invenerint sepulchrum ²³viro cuius abscondita est via et circumdedit eum Deus tenebris ²⁴antequam comedam suspiro et quasi inundantes aquae sic rugitus meus ²⁵quia timor quem timebam evenit mihi et quod verebar accidit ²⁶nonne dissimulavi nonne silui nonne quievi et venit super me indignatio

Chapter 4

¹respondens autem Eliphaz Themanites dixit ²si coeperimus loqui tibi forsitan moleste accipias sed conceptum sermonem tenere quis possit ³ecce docuisti multos et manus lassas roborasti ⁴vacillantes confirmaverunt sermones tui et genua trementia confortasti ⁵nunc autem venit super te plaga et defecisti tetigit te et conturbatus es ⁶timor tuus fortitudo tua patientia tua et perfectio viarum tuarum ⁷recordare obsecro te quis umquam innocens perierit aut quando recti deleti sint ⁸quin potius vidi eos qui operantur iniquitatem et seminant dolores et metunt eos ⁹flante Deo perisse et spiritu irae eius esse consumptos ¹⁰rugitus leonis et vox leaenae et dentes catulorum leonum contriti sunt ¹¹tigris periit eo quod non haberet praedam et catuli leonis dissipati sunt ¹²porro ad me dictum est verbum absconditum et quasi furtive suscepit auris mea venas susurri eius ¹³in horrore visionis nocturnae quando solet sopor occupare homines ¹⁴pavor tenuit me et tremor et omnia ossa mea perterrita sunt ¹⁵et cum spiritus me praesente transiret inhorruerunt pili carnis meae ¹⁶stetit quidam cuius non agnoscebam vultum imago coram oculis meis et vocem quasi aurae lenis audivi ¹⁷numquid homo Dei conparatione iustificabitur aut factore suo purior erit vir ¹⁸ecce qui serviunt ei non sunt stabiles et in angelis suis repperit pravitatem ¹⁹quanto magis hii qui habitant domos luteas qui terrenum habent fundamentum consumentur velut a tinea ²⁰de mane usque ad vesperum succidentur et quia nullus intellegit in aeternum peribunt ²¹qui autem reliqui fuerint auferentur ex eis morientur et non in sapientia

Chapter 5

¹voca ergo si est qui tibi respondeat et ad aliquem sanctorum convertere ²vere stultum interficit iracundia et parvulum occidit invidia ³ego vidi stultum firma radice et maledixi pulchritudini eius statim ⁴longe fient filii eius a salute et conterentur in porta et non erit qui eruat ⁵cuius messem famelicus comedet et ipsum rapiet armatus et ebibent sitientes divitias eius ⁶nihil in terra sine causa fit et de humo non orietur dolor ⁷homo ad laborem nascitur et avis ad volatum ⁸quam ob rem ego deprecabor Dominum et ad Deum ponam eloquium meum ⁹qui facit magna et inscrutabilia et mirabilia absque numero ¹⁰qui dat pluviam super faciem terrae et inrigat aquis universa ¹¹qui ponit humiles in sublimi et maerentes erigit sospitate ¹²qui dissipat cogitationes malignorum ne possint implere manus eorum quod coeperant ¹³qui adprehendit sapientes in astutia eorum et consilium pravorum dissipat ¹⁴per diem incurrent tenebras et quasi in nocte sic palpabunt in meridie ¹⁵porro salvum faciet a gladio oris eorum et de manu violenti pauperem ¹⁶et erit egeno spes iniquitas autem contrahet os suum ¹⁷beatus homo qui corripitur a Domino increpationem ergo Domini ne reprobes ¹⁸quia ipse vulnerat et medetur percutit et manus eius sanabunt ¹⁹in sex tribulationibus liberabit te et in septima non tanget te malum ²⁰in fame eruet te de morte et in bello de manu gladii ²¹a flagello linguae absconderis et non timebis calamitatem cum venerit ²²in vastitate et fame ridebis et bestiam terrae non formidabis ²³sed cum lapidibus regionum pactum tuum et bestiae terrae pacificae erunt tibi ²⁴et scies quod pacem habeat tabernaculum tuum et visitans speciem tuam non peccabis ²⁵scies quoque quoniam multiplex erit semen tuum et progenies tua quasi herba terrae ²⁶ingredieris in abundantia sepulchrum sicut infertur acervus in tempore suo ²⁷ecce hoc ut investigavimus ita est quod auditum mente pertracta

Chapter 6

¹respondens autem Iob dixit ²utinam adpenderentur peccata mea quibus iram merui et calamitas quam patior in statera ³quasi harena maris haec gravior appareret unde et verba mea dolore sunt plena ⁴quia sagittae Domini in me sunt quarum indignatio ebibit spiritum meum et terrores Domini militant contra me ⁵numquid rugiet onager cum habuerit herbam aut mugiet bos cum ante praesepe plenum steterit ⁶aut poterit comedi insulsum quod non est sale conditum aut potest aliquis gustare quod gustatum adfert mortem ⁷quae prius tangere nolebat anima mea nunc prae angustia cibi mei sunt ⁸quis det ut veniat petitio mea et quod expecto tribuat mihi Deus ⁹et qui coepit ipse me conterat solvat manum suam et succidat me ¹⁰et haec mihi sit consolatio ut adfligens me dolore non parcat nec contradicam sermonibus Sancti ¹¹quae est enim fortitudo mea ut sustineam aut quis finis meus ut patienter agam ¹²nec fortitudo lapidum fortitudo mea nec caro mea aerea est ¹³ecce non est auxilium mihi in me et necessarii quoque mei recesserunt a me ¹⁴qui tollit ab amico suo misericordiam timorem Domini derelinquit ¹⁵fratres mei praeterierunt me sicut torrens qui raptim transit in convallibus ¹⁶qui timent pruinam inruet super eos nix ¹⁷tempore quo fuerint dissipati peribunt et ut incaluerit solventur de loco suo ¹⁸involutae sunt semitae gressuum eorum ambulabunt in vacuum et peribunt ¹⁹considerate semitas Theman itinera Saba et expectate paulisper ²⁰confusi sunt quia speravi venerunt quoque usque ad me et pudore cooperti sunt ²¹nunc venistis et modo videntes plagam meam timetis ²²numquid dixi adferte mihi et de substantia vestra donate mihi ²³vel liberate me de manu hostis et de manu robustorum eruite me ²⁴docete me et ego tacebo et si quid forte ignoravi instruite me ²⁵quare detraxistis sermonibus veritatis cum e vobis nullus sit qui possit arguere ²⁶ad increpandum tantum eloquia concinnatis et in ventum verba profertis ²⁷super pupillum inruitis et subvertere nitimini amicum vestrum ²⁸verumtamen quod coepistis explete praebete aurem et videte an mentiar ²⁹respondete obsecro absque contentione et loquentes id quod iustum est iudicate ³⁰et non invenietis in lingua mea iniquitatem nec in faucibus meis stultitia personabit

Chapter 7

¹militia est vita hominis super terram et sicut dies mercennarii dies eius ²sicut servus desiderat umbram et sicut mercennarius praestolatur finem operis sui ³sic et ego habui menses vacuos et noctes laboriosas enumeravi mihi ⁴si dormiero dico quando consurgam et rursum expectabo vesperam et replebor doloribus usque ad tenebras ⁵induta est caro mea putredine et sordibus pulveris cutis mea aruit et contracta est ⁶dies mei velocius transierunt quam a texente tela succiditur et consumpti sunt absque ulla spe ⁷memento quia ventus est vita mea et non revertetur oculus meus ut videat bona ⁸nec aspiciet me visus hominis oculi tui in me et non subsistam ⁹sicut consumitur nubes et pertransit sic qui descenderit ad inferos non ascendet ¹⁰nec revertetur ultra in domum suam neque cognoscet eum amplius locus eius ¹¹quapropter et ego non parcam ori meo loquar in tribulatione spiritus mei confabulabor cum amaritudine animae meae ¹²numquid mare sum ego aut cetus quia circumdedisti me carcere ¹³si dixero consolabitur me lectulus meus et relevabor loquens mecum in strato meo ¹⁴terrebis me per somnia et per visiones horrore concuties ¹⁵quam ob rem elegit suspendium anima mea et mortem ossa mea ¹⁶desperavi nequaquam ultra iam vivam parce mihi nihil enim sunt dies mei ¹⁷quid est homo quia magnificas eum aut quia ponis erga eum cor tuum ¹⁸visitas eum diluculo et subito probas illum ¹⁹usquequo non parces mihi nec dimittis me ut gluttiam salivam meam ²⁰peccavi quid faciam tibi o custos hominum quare posuisti me contrarium tibi et factus sum mihimet ipsi gravis ²¹cur non tolles peccatum meum et quare non auferes iniquitatem meam ecce nunc in pulvere dormiam et si mane me quaesieris non subsistam

Chapter 8

¹respondens autem Baldad Suites dixit ²usquequo loqueris talia et spiritus multiplex sermones oris tui ³numquid Deus subplantat iudicium et Omnipotens subvertit quod iustum est ⁴etiam si filii tui peccaverunt ei et dimisit eos in manu iniquitatis suae ⁵tu tamen si diluculo consurrexeris ad Deum et Omnipotentem fueris deprecatus ⁶si mundus et rectus incesseris statim evigilabit ad te et pacatum reddet habitaculum iustitiae tuae ⁷in tantum ut priora tua fuerint parva et novissima tua multiplicentur nimis ⁸interroga enim generationem pristinam et diligenter investiga patrum memoriam ⁹hesterni quippe sumus et ignoramus quoniam sicut umbra dies nostri sunt super terram ¹⁰et ipsi docebunt te loquentur tibi et de corde suo proferent eloquia ¹¹numquid vivere potest scirpus absque humore aut crescet carectum sine aqua ¹²cum adhuc sit in flore nec carpatur manu ante omnes herbas arescit ¹³sic viae omnium qui obliviscuntur Deum et spes hypocritae peribit ¹⁴non ei placebit vecordia sua et sicut tela aranearum fiducia eius ¹⁵innitetur super domum suam et non stabit fulciet eam et non consurget ¹⁶humectus videtur antequam veniat sol et in horto suo germen eius egreditur ¹⁷super acervum petrarum radices eius densabuntur et inter lapides commorabitur ¹⁸si absorbuerit eum de loco suo negabit eum et dicet non novi te ¹⁹haec est enim laetitia viae eius ut rursum de terra alii germinentur ²⁰Deus non proiciet simplicem nec porriget manum malignis ²¹donec impleatur risu os tuum et labia tua iubilo ²²qui oderunt te induentur confusione et tabernaculum impiorum non subsistet

Chapter 9

¹et respondens Iob ait ²vere scio quod ita sit et quod non iustificetur homo conpositus Deo ³si voluerit contendere cum eo non poterit ei respondere unum pro mille ⁴sapiens corde est et fortis robore quis restitit ei et pacem habuit ⁵qui transtulit montes et nescierunt hii quos subvertit in furore suo ⁶qui commovet terram de loco suo et columnae eius concutiuntur ⁷qui praecipit soli et non oritur et stellas claudit quasi sub signaculo ⁸qui extendit caelos solus et graditur super fluctus maris ⁹qui facit Arcturum et Oriona et Hyadas et interiora austri ¹⁰qui facit magna et inconprehensibilia et mirabilia quorum non est numerus ¹¹si venerit ad me non videbo si abierit non intellegam eum ¹²si repente interroget quis respondebit ei vel quis dicere potest cur facis ¹³Deus cuius resistere irae nemo potest et sub quo curvantur qui portant orbem ¹⁴quantus ergo sum ego qui respondeam ei et loquar verbis meis cum eo ¹⁵qui etiam si habuero quippiam iustum non respondebo sed meum iudicem deprecabor ¹⁶et cum invocantem exaudierit me non credo quod audierit vocem meam ¹⁷in turbine enim conteret me et multiplicabit vulnera mea etiam sine causa ¹⁸non concedit requiescere spiritum meum et implet me amaritudinibus ¹⁹si fortitudo quaeritur robustissimus est si aequitas iudicii nemo pro me audet testimonium dicere ²⁰si iustificare me voluero os meum condemnabit me si innocentem ostendere pravum me conprobabit ²¹etiam si simplex fuero hoc ipsum ignorabit anima mea et taedebit me vitae meae ²²unum est quod locutus sum et innocentem et impium ipse consumit ²³si flagellat occidat semel et non de poenis innocentum rideat ²⁴terra data est in manu impii vultum iudicum eius operit quod si non ille est quis ergo est ²⁵dies mei velociores fuerunt cursore fugerunt et non viderunt bonum ²⁶pertransierunt quasi naves poma portantes sicut aquila volans ad escam ²⁷cum dixero nequaquam ita loquar commuto faciem meam et dolore torqueor ²⁸verebar omnia opera mea sciens quod non parceres delinquenti ²⁹si autem et sic impius sum quare frustra laboravi ³⁰si lotus fuero quasi aquis nivis et fulserint velut mundissimae manus meae ³¹tamen sordibus intingues me et abominabuntur me vestimenta mea ³²neque enim viro qui similis mei est respondebo nec qui mecum in iudicio ex aequo possit audiri ³³non est qui utrumque valeat arguere et ponere manum suam in ambobus ³⁴auferat a me virgam suam et pavor eius non me terreat ³⁵loquar et non timebo eum neque enim possum metuens respondere

Chapter 10

¹taedet animam meam vitae meae dimittam adversum me eloquium meum loquar in amaritudine animae meae ²dicam Deo noli me condemnare indica mihi cur me ita iudices ³numquid bonum tibi videtur si calumnieris et opprimas me opus manuum tuarum et consilium impiorum adiuves ⁴numquid oculi carnei tibi sunt aut sicut videt homo et tu videbis ⁵numquid sicut dies hominis dies tui et anni tui sicut humana sunt tempora ⁶ut quaeras iniquitatem meam et peccatum meum scruteris ⁷et scias quia nihil impium fecerim cum sit nemo qui de manu tua possit eruere ⁸manus tuae plasmaverunt me et fecerunt me totum in circuitu et sic repente praecipitas me ⁹memento quaeso quod sicut lutum feceris me et in pulverem reduces me ¹⁰nonne sicut lac mulsisti me et sicut caseum me coagulasti ¹¹pelle et carnibus vestisti me et ossibus et nervis conpegisti me ¹²vitam et misericordiam tribuisti mihi et visitatio tua custodivit spiritum meum ¹³licet haec celes in corde tuo tamen scio quia universorum memineris ¹⁴si peccavi et ad horam pepercisti mihi cur ab iniquitate mea mundum me esse non pateris ¹⁵et si impius fuero vae mihi est et si iustus non levabo caput saturatus adflictione et miseria ¹⁶et propter superbiam quasi leaenam capies me reversusque mirabiliter me crucias ¹⁷instauras testes tuos contra me et multiplicas iram tuam adversum me et poenae militant in me ¹⁸quare de vulva eduxisti me qui utinam consumptus essem ne oculus me videret ¹⁹fuissem quasi qui non essem de utero translatus ad tumulum ²⁰numquid non paucitas dierum meorum finietur brevi dimitte ergo me ut plangam paululum dolorem meum ²¹antequam vadam et non revertar ad terram tenebrosam et opertam mortis caligine ²²terram miseriae et tenebrarum ubi umbra mortis et nullus ordo et sempiternus horror inhabitans

Chapter 11

¹respondens autem Sophar Naamathites dixit ²numquid qui multa loquitur non et audiet aut vir verbosus iustificabitur ³tibi soli tacebunt homines et cum ceteros inriseris a nullo confutaberis ⁴dixisti enim purus est sermo meus et mundus sum in conspectu tuo ⁵atque utinam Deus loqueretur tecum et aperiret labia sua tibi ⁶ut ostenderet tibi secreta sapientiae et quod multiplex esset lex eius et intellegeres quod multo minora exigaris a Deo quam meretur iniquitas tua ⁷forsitan vestigia Dei conprehendes et usque ad perfectum Omnipotentem repperies ⁸excelsior caelo est et quid facies profundior inferno et unde cognosces ⁹longior terrae mensura eius et latior mari ¹⁰si subverterit omnia vel in unum coartaverit quis contradicet ei ¹¹ipse enim novit hominum vanitatem et videns iniquitatem nonne considerat ¹²vir vanus in superbiam erigitur et tamquam pullum onagri se liberum natum putat ¹³tu autem firmasti cor tuum et expandisti ad eum manus tuas ¹⁴si iniquitatem quod est in manu tua abstuleris a te et non manserit in tabernaculo tuo iniustitia ¹⁵tum levare poteris faciem tuam absque macula et eris stabilis et non timebis ¹⁶miseriae quoque oblivisceris et quasi aquarum quae praeterierint recordaberis ¹⁷et quasi meridianus fulgor consurget tibi ad vesperam et cum te consumptum putaveris orieris ut lucifer ¹⁸et habebis fiduciam proposita tibi spe et defossus securus dormies ¹⁹requiesces et non erit qui te exterreat et deprecabuntur faciem tuam plurimi ²⁰oculi autem impiorum deficient et effugium peribit ab eis et spes eorum abominatio animae

Chapter 12

¹respondens autem Iob dixit ²ergo vos estis soli homines et vobiscum morietur sapientia ³et mihi est cor sicut et vobis nec inferior vestri sum quis enim haec quae nostis ignorat ⁴qui deridetur ab amico suo sicut ego invocabit Deum et exaudiet eum deridetur enim iusti simplicitas ⁵lampas contempta apud cogitationes divitum parata ad tempus statutum ⁶abundant tabernacula praedonum et audacter provocant Deum cum ipse dederit omnia in manibus eorum ⁷nimirum interroga iumenta et docebunt te et volatilia caeli et indicabunt tibi ⁸loquere terrae et respondebit tibi et narrabunt pisces maris ⁹quis ignorat quod omnia haec manus Domini fecerit ¹⁰in cuius manu anima omnis viventis et spiritus universae carnis hominis ¹¹nonne auris verba diiudicat et fauces comedentis saporem ¹²in antiquis est sapientia et in multo tempore prudentia ¹³apud ipsum est sapientia et fortitudo ipse habet consilium et intellegentiam ¹⁴si destruxerit nemo est qui aedificet et si incluserit hominem nullus est qui aperiat ¹⁵si continuerit aquas omnia siccabuntur et si emiserit eas subvertent terram ¹⁶apud ipsum est fortitudo et sapientia ipse novit et decipientem et eum qui decipitur ¹⁷adducit consiliarios in stultum finem et iudices in stuporem ¹⁸balteum regum dissolvit et praecingit fune renes eorum ¹⁹ducit sacerdotes inglorios et optimates subplantat ²⁰commutans labium veracium et doctrinam senum auferens ²¹effundit despectionem super principes et eos qui oppressi fuerant relevans ²²qui revelat profunda de tenebris et producit in lucem umbram mortis ²³qui multiplicat gentes et perdet eas et subversas in integrum restituet ²⁴qui inmutat cor principum populi terrae et decipit eos ut frustra incedant per invium ²⁵palpabunt quasi in tenebris et non in luce et errare eos faciet quasi ebrios

Chapter 13

¹ecce omnia et vidit oculus meus et audivit auris mea et intellexi singula ²secundum scientiam vestram et ego novi nec inferior vestri sum ³sed tamen ad Omnipotentem loquar et disputare cum Deo cupio ⁴prius vos ostendens fabricatores mendacii et cultores perversorum dogmatum ⁵atque utinam taceretis ut putaremini esse sapientes ⁶audite ergo correptiones meas et iudicium labiorum meorum adtendite ⁷numquid Deus indiget vestro mendacio ut pro illo loquamini dolos ⁸numquid faciem eius accipitis et pro Deo iudicare nitimini ⁹aut placebit ei quem celare nihil potest aut decipietur ut homo vestris fraudulentiis ¹⁰ipse vos arguet quoniam in abscondito faciem eius accipitis ¹¹statim ut se commoverit turbabit vos et terror eius inruet super vos ¹²memoria vestra conparabitur cineri et redigentur in lutum cervices vestrae ¹³tacete paulisper ut loquar quodcumque mihi mens suggesserit ¹⁴quare lacero carnes meas dentibus meis et animam meam porto in manibus meis ¹⁵etiam si occiderit me in ipso sperabo verumtamen vias meas in conspectu eius arguam ¹⁶et ipse erit salvator meus non enim veniet in conspectu eius omnis hypocrita ¹⁷audite sermonem meum et enigmata percipite auribus vestris ¹⁸si fuero iudicatus scio quod iustus inveniar ¹⁹quis est qui iudicetur mecum veniat quare tacens consumor ²⁰duo tantum ne facias mihi et tunc a facie tua non abscondar ²¹manum tuam longe fac a me et formido tua non me terreat ²²et voca me et respondebo tibi aut certe loquar et tu responde mihi ²³quantas habeo iniquitates et peccata scelera mea et delicta ostende mihi ²⁴cur faciem tuam abscondis et arbitraris me inimicum tuum ²⁵contra folium quod vento rapitur ostendis potentiam tuam et stipulam siccam persequeris ²⁶scribis enim contra me amaritudines et consumere me vis peccatis adulescentiae meae ²⁷posuisti in nervo pedem meum et observasti omnes semitas meas et vestigia pedum meorum considerasti ²⁸qui quasi putredo consumendus sum et quasi vestimentum quod comeditur a tinea

Chapter 14

¹homo natus de muliere brevi vivens tempore repletus multis miseriis ²quasi flos egreditur et conteritur et fugit velut umbra et numquam in eodem statu permanet ³et dignum ducis super huiuscemodi aperire oculos tuos et adducere eum tecum in iudicium ⁴quis potest facere mundum de inmundo conceptum semine nonne tu qui solus es ⁵breves dies hominis sunt numerus mensuum eius apud te est constituisti terminos eius qui praeterire non poterunt ⁶recede paululum ab eo ut quiescat donec optata veniat sicut mercennarii dies eius ⁷lignum habet spem si praecisum fuerit rursum virescit et rami eius pullulant ⁸si senuerit in terra radix eius et in pulvere emortuus fuerit truncus illius ⁹ad odorem aquae germinabit et faciet comam quasi cum primum plantatum est ¹⁰homo vero cum mortuus fuerit et nudatus atque consumptus ubi quaeso est ¹¹quomodo si recedant aquae de mari et fluvius vacuefactus arescat ¹²sic homo cum dormierit non resurget donec adteratur caelum non evigilabit nec consurget de somno suo ¹³quis mihi hoc tribuat ut in inferno protegas me ut abscondas me donec pertranseat furor tuus et constituas mihi tempus in quo recorderis mei ¹⁴putasne mortuus homo rursum vivet cunctis diebus quibus nunc milito expecto donec veniat inmutatio mea ¹⁵vocabis et ego respondebo tibi operi manuum tuarum porriges dexteram ¹⁶tu quidem gressus meos dinumerasti sed parces peccatis meis ¹⁷signasti quasi in sacculo delicta mea sed curasti iniquitatem meam ¹⁸mons cadens defluet et saxum transfertur de loco suo ¹⁹lapides excavant aquae et adluvione paulatim terra consumitur et homines ergo similiter perdes ²⁰roborasti eum paululum ut in perpetuum pertransiret inmutabis faciem eius et emittes eum ²¹sive nobiles fuerint filii eius sive ignobiles non intelleget ²²attamen caro eius dum vivet dolebit et anima illius super semet ipso lugebit

Chapter 15

¹respondens autem Eliphaz Themanites dixit ²numquid sapiens respondebit quasi in ventum loquens et implebit ardore stomachum suum ³arguis verbis eum qui non est aequalis tui et loqueris quod tibi non expedit ⁴quantum in te est evacuasti timorem et tulisti preces coram Deo ⁵docuit enim iniquitas tua os tuum et imitaris linguam blasphemantium ⁶condemnabit te os tuum et non ego et labia tua respondebunt tibi ⁷numquid primus homo tu natus es et ante colles formatus ⁸numquid consilium Dei audisti et inferior te erit eius sapientia ⁹quid nosti quod ignoremus quid intellegis quod nesciamus ¹⁰et senes et antiqui sunt in nobis multo vetustiores quam patres tui ¹¹numquid grande est ut consoletur te Deus sed verba tua prava hoc prohibent ¹²quid te elevat cor tuum et quasi magna cogitans adtonitos habes oculos ¹³quid tumet contra Deum spiritus tuus ut proferas de ore huiuscemodi sermones ¹⁴quid est homo ut inmaculatus sit et ut iustus appareat natus de muliere ¹⁵ecce inter sanctos eius nemo inmutabilis et caeli non sunt mundi in conspectu eius ¹⁶quanto magis abominabilis et inutilis homo qui bibit quasi aquas iniquitatem ¹⁷ostendam tibi audi me quod vidi narrabo tibi ¹⁸sapientes confitentur et non abscondunt patres suos ¹⁹quibus solis data est terra et non transibit alienus per eos ²⁰cunctis diebus suis impius superbit et numerus annorum incertus est tyrannidis eius ²¹sonitus terroris semper in auribus illius et cum pax sit ille insidias suspicatur ²²non credit quod reverti possit de tenebris circumspectans undique gladium ²³cum se moverit ad quaerendum panem novit quod paratus sit in manu eius tenebrarum dies ²⁴terrebit eum tribulatio et angustia vallabit eum sicut regem qui praeparatur ad proelium ²⁵tetendit enim adversus Deum manum suam et contra Omnipotentem roboratus est ²⁶cucurrit adversus eum erecto collo et pingui cervice armatus est ²⁷operuit faciem eius crassitudo et de lateribus eius arvina dependet ²⁸habitavit in civitatibus desolatis et in domibus desertis quae in tumulos sunt redactae ²⁹non ditabitur nec perseverabit substantia eius nec mittet in terra radicem suam ³⁰non recedet de tenebris ramos eius arefaciet flamma et auferetur spiritu oris sui ³¹non credat frustra errore deceptus quod aliquo pretio redimendus sit ³²antequam dies eius impleantur peribit et manus eius arescet ³³laedetur quasi vinea in primo flore botrus eius et quasi oliva proiciens florem suum ³⁴congregatio enim hypocritae sterilis et ignis devorabit tabernacula eorum qui munera libenter accipiunt ³⁵concepit dolorem et peperit iniquitatem et uterus eius praeparat dolos

Chapter 16

¹respondens autem Iob dixit ²audivi frequenter talia consolatores onerosi omnes vos estis ³numquid habebunt finem verba ventosa aut aliquid tibi molestum est si loquaris ⁴poteram et ego similia vestri loqui atque utinam esset anima vestra pro anima mea ⁵consolarer et ego vos sermonibus et moverem caput meum super vos ⁶roborarem vos ore meo et moverem labia quasi parcens vobis ⁷sed quid agam si locutus fuero non quiescet dolor meus et si tacuero non recedet a me ⁸nunc autem oppressit me dolor meus et in nihili redacti sunt omnes artus mei ⁹rugae meae testimonium dicunt contra me et suscitatur falsiloquus adversus faciem meam contradicens mihi ¹⁰collegit furorem suum in me et comminans mihi infremuit contra me dentibus suis hostis meus terribilibus oculis me intuitus est ¹¹aperuerunt super me ora sua exprobrantes percusserunt maxillam meam satiati sunt poenis meis ¹²conclusit me Deus apud iniquum et manibus impiorum me tradidit ¹³ego ille quondam opulentus repente contritus sum tenuit cervicem meam confregit me et posuit sibi quasi in signum ¹⁴circumdedit me lanceis suis convulneravit lumbos meos non pepercit et effudit in terra viscera mea ¹⁵concidit me vulnere super vulnus inruit in me quasi gigans ¹⁶saccum consui super cutem meam et operui cinere cornu meum ¹⁷facies mea intumuit a fletu et palpebrae meae caligaverunt ¹⁸haec passus sum absque iniquitate manus meae cum haberem mundas ad Deum preces ¹⁹terra ne operias sanguinem meum neque inveniat locum in te latendi clamor meus ²⁰ecce enim in caelo testis meus et conscius meus in excelsis ²¹verbosi mei amici mei ad Deum stillat oculus meus ²²atque utinam sic iudicaretur vir cum Deo quomodo iudicatur filius hominis cum collega suo ²³ecce enim breves anni transeunt et semitam per quam non revertar ambulo

Chapter 17

¹spiritus meus adtenuabitur dies mei breviabuntur et solum mihi superest sepulchrum ²non peccavi et in amaritudinibus moratur oculus meus ³libera me et pone iuxta te et cuiusvis manus pugnet contra me ⁴cor eorum longe fecisti a disciplina et propterea non exaltabuntur ⁵praedam pollicetur sociis et oculi filiorum eius deficient ⁶posuit me quasi in proverbium vulgi et exemplum sum coram eis ⁷caligavit ab indignatione oculus meus et membra mea quasi in nihili redacta sunt ⁸stupebunt iusti super hoc et innocens contra hypocritam suscitabitur ⁹et tenebit iustus viam suam et mundis manibus addet fortitudinem ¹⁰igitur vos omnes convertimini et venite et non inveniam in vobis ullum sapientem ¹¹dies mei transierunt cogitationes meae dissipatae sunt torquentes cor meum ¹²noctem verterunt in diem et rursum post tenebras spero lucem ¹³si sustinuero infernus domus mea est in tenebris stravi lectulum meum ¹⁴putredini dixi pater meus es mater mea et soror mea vermibus ¹⁵ubi est ergo nunc praestolatio mea et patientiam meam quis considerat ¹⁶in profundissimum infernum descendent omnia mea putasne saltim ibi erit requies mihi

Chapter 18

¹respondens autem Baldad Suites dixit ²usque ad quem finem verba iactabitis intellegite prius et sic loquamur ³quare reputati sumus ut iumenta et sorduimus coram vobis ⁴qui perdis animam tuam in furore tuo numquid propter te derelinquetur terra et transferentur rupes de loco suo ⁵nonne lux impii extinguetur nec splendebit flamma ignis eius ⁶lux obtenebrescet in tabernaculo illius et lucerna quae super eum est extinguetur ⁷artabuntur gressus virtutis eius et praecipitabit eum consilium suum ⁸inmisit enim in rete pedes suos et in maculis eius ambulat ⁹tenebitur planta illius laqueo et exardescet contra eum sitis ¹⁰abscondita est in terra pedica eius et decipula illius super semitam ¹¹undique terrebunt eum formidines et involvent pedes eius ¹²adtenuetur fame robur eius et inedia invadat costas illius ¹³devoret pulchritudinem cutis eius consumat brachia illius primogenita mors ¹⁴avellatur de tabernaculo suo fiducia eius et calcet super eum quasi rex interitus ¹⁵habitent in tabernaculo illius socii eius qui non est aspergatur in tabernaculo eius sulphur ¹⁶deorsum radices eius siccentur sursum autem adteratur messis eius ¹⁷memoria illius pereat de terra et non celebretur nomen eius in plateis ¹⁸expellet eum de luce in tenebras et de orbe transferet eum ¹⁹non erit semen eius neque progenies in populo suo nec ullae reliquiae in regionibus eius ²⁰in die eius stupebunt novissimi et primos invadet horror ²¹haec sunt ergo tabernacula iniqui et iste locus eius qui ignorat Deum

Chapter 19

¹respondens autem Iob dixit ²usquequo adfligitis animam meam et adteritis me sermonibus ³en decies confunditis me et non erubescitis opprimentes me ⁴nempe et si ignoravi mecum erit ignorantia mea ⁵at vos contra me erigimini et arguitis me obprobriis meis ⁶saltim nunc intellegite quia Deus non aequo iudicio adflixerit me et flagellis suis me cinxerit ⁷ecce clamabo vim patiens et nemo audiet vociferabor et non est qui iudicet ⁸semitam meam circumsepsit et transire non possum et in calle meo tenebras posuit ⁹spoliavit me gloria mea et abstulit coronam de capite meo ¹⁰destruxit me undique et pereo et quasi evulsae arbori abstulit spem meam ¹¹iratus est contra me furor eius et sic me habuit quasi hostem suum ¹²simul venerunt latrones eius et fecerunt sibi viam per me et obsederunt in gyro tabernaculum meum ¹³fratres meos longe fecit a me et noti mei quasi alieni recesserunt a me ¹⁴dereliquerunt me propinqui mei et qui me noverant obliti sunt mei ¹⁵inquilini domus meae et ancillae meae sicut alienum habuerunt me et quasi peregrinus fui in oculis eorum ¹⁶servum meum vocavi et non respondit ore proprio deprecabar illum ¹⁷halitum meum exhorruit uxor mea et orabam filios uteri mei ¹⁸stulti quoque despiciebant me et cum ab eis recessissem detrahebant mihi ¹⁹abominati sunt me quondam consiliarii mei et quem maxime diligebam aversatus est me ²⁰pelli meae consumptis carnibus adhesit os meum et derelicta sunt tantummodo labia circa dentes meos ²¹miseremini mei miseremini mei saltim vos amici mei quia manus Domini tetigit me ²²quare persequimini me sicut Deus et carnibus meis saturamini ²³quis mihi tribuat ut scribantur sermones mei quis mihi det ut exarentur in libro ²⁴stilo ferreo et plumbi lammina vel certe sculpantur in silice ²⁵scio enim quod redemptor meus vivat et in novissimo de terra surrecturus sim ²⁶et rursum circumdabor pelle mea et in carne mea videbo Deum ²⁷quem visurus sum ego ipse et oculi mei conspecturi sunt et non alius reposita est haec spes mea in sinu meo ²⁸quare ergo nunc dicitis persequamur eum et radicem verbi inveniamus contra eum ²⁹fugite ergo a facie gladii quoniam ultor iniquitatum gladius est et scitote esse iudicium

Chapter 20

¹respondens autem Sophar Naamathites dixit ²idcirco cogitationes meae variae succedunt sibi et mens in diversa rapitur ³doctrinam qua me arguis audiam et spiritus intellegentiae meae respondebit mihi ⁴hoc scio a principio ex quo positus est homo super terram ⁵quod laus impiorum brevis sit et gaudium hypocritae ad instar puncti ⁶si ascenderit usque ad caelum superbia eius et caput eius nubes tetigerit ⁷quasi sterquilinium in fine perdetur et qui eum viderant dicent ubi est ⁸velut somnium avolans non invenietur transiet sicut visio nocturna ⁹oculus qui eum viderat non videbit neque ultra intuebitur eum locus suus ¹⁰filii eius adterentur egestate et manus illius reddent ei dolorem suum ¹¹ossa eius implebuntur vitiis adulescentiae eius et cum eo in pulverem dormient ¹²cum enim dulce fuerit in ore eius malum abscondet illud sub lingua sua ¹³parcet illi et non derelinquet illud et celabit in gutture suo ¹⁴panis eius in utero illius vertetur in fel aspidum intrinsecus ¹⁵divitias quas devoravit evomet et de ventre illius extrahet eas Deus ¹⁶caput aspidum suget occidet eum lingua viperae ¹⁷non videat rivulos fluminis torrentes mellis et butyri ¹⁸luet quae fecit omnia nec tamen consumetur iuxta multitudinem adinventionum suarum sic et sustinebit ¹⁹quoniam confringens nudavit pauperes domum rapuit et non aedificavit eam ²⁰nec est satiatus venter eius et cum habuerit quae cupierat possidere non poterit ²¹non remansit de cibo eius et propterea nihil permanebit de bonis eius ²²cum satiatus fuerit artabitur aestuabit et omnis dolor inruet in eum ²³utinam impleatur venter eius ut emittat in eum iram furoris sui et pluat super illum bellum suum ²⁴fugiet arma ferrea et inruet in arcum aereum ²⁵eductus et egrediens de vagina sua et fulgurans in amaritudine sua vadent et venient super eum horribiles ²⁶omnes tenebrae absconditae sunt in occultis eius devorabit eum ignis qui non succenditur adfligetur relictus in tabernaculo suo ²⁷revelabunt caeli iniquitatem eius et terra consurget adversus eum ²⁸apertum erit germen domus illius detrahetur in die furoris Dei ²⁹haec est pars hominis impii a Deo et hereditas verborum eius a Domino

Chapter 21

¹respondens autem Iob dixit ²audite quaeso sermones meos et agetis paenitentiam ³sustinete me ut et ego loquar et post mea si videbitur verba ridete ⁴numquid contra hominem disputatio mea est ut merito non debeam contristari ⁵adtendite me et obstupescite et superponite digitum ori vestro ⁶et ego quando recordatus fuero pertimesco et concutit carnem meam tremor ⁷quare ergo impii vivunt sublevati sunt confortatique divitiis ⁸semen eorum permanet coram eis propinquorum turba et nepotum in conspectu eorum ⁹domus eorum securae sunt et pacatae et non est virga Dei super illos ¹⁰bos eorum concepit et non abortit vacca peperit et non est privata fetu suo ¹¹egrediuntur quasi greges parvuli eorum et infantes eorum exultant lusibus ¹²tenent tympanum et citharam et gaudent ad sonitum organi ¹³ducunt in bonis dies suos et in puncto ad inferna descendunt ¹⁴qui dixerunt Deo recede a nobis et scientiam viarum tuarum nolumus ¹⁵quid est Omnipotens ut serviamus ei et quid nobis prodest si oraverimus illum ¹⁶verumtamen quia non sunt in manu eorum bona sua consilium impiorum longe sit a me ¹⁷quotiens lucerna impiorum extinguetur et superveniet eis inundatio et dolores dividet furoris sui ¹⁸erunt sicut paleae ante faciem venti et sicut favilla quam turbo dispergit ¹⁹Deus servabit filiis illius dolorem patris et cum reddiderit tunc sciet ²⁰videbunt oculi eius interfectionem suam et de furore Omnipotentis bibet ²¹quid enim ad eum pertinet de domo sua post se et si numerus mensuum eius dimidietur ²²numquid Deum quispiam docebit scientiam qui excelsos iudicat ²³iste moritur robustus et sanus dives et felix ²⁴viscera eius plena sunt adipe et medullis ossa illius inrigantur ²⁵alius vero moritur in amaritudine animae absque ullis opibus ²⁶et tamen simul in pulverem dormient et vermes operient eos ²⁷certe novi cogitationes vestras et sententias contra me iniquas ²⁸dicitis enim ubi est domus principis et ubi tabernacula impiorum ²⁹interrogate quemlibet de viatoribus et haec eadem eum intellegere cognoscetis ³⁰quia in diem perditionis servabitur malus et ad diem furoris ducitur ³¹quis arguet coram eo viam eius et quae fecit quis reddet illi ³²ipse ad sepulchra ducetur et in congerie mortuorum vigilabit ³³dulcis fuit glareis Cocyti et post se omnem hominem trahet et ante se innumerabiles ³⁴quomodo igitur consolamini me frustra cum responsio vestra repugnare ostensa sit veritati

Chapter 22

¹respondens autem Eliphaz Themanites dixit ²numquid Deo conparari potest homo etiam cum perfectae fuerit scientiae ³quid prodest Deo si iustus fueris aut quid ei confers si inmaculata fuerit via tua ⁴numquid timens arguet te et veniet tecum in iudicium ⁵et non propter malitiam tuam plurimam et infinitas iniquitates tuas ⁶abstulisti enim pignus fratrum tuorum sine causa et nudos spoliasti vestibus ⁷aquam lasso non dedisti et esurienti subtraxisti panem ⁸in fortitudine brachii tui possidebas terram et potentissimus obtinebas eam ⁹viduas dimisisti vacuas et lacertos pupillorum comminuisti ¹⁰propterea circumdatus es laqueis et conturbat te formido subita ¹¹et putabas te tenebras non visurum et impetu aquarum inundantium non oppressurum ¹²an cogitas quod Deus excelsior caelo et super stellarum vertices sublimetur ¹³et dicis quid enim novit Deus et quasi per caliginem iudicat ¹⁴nubes latibulum eius nec nostra considerat et circa cardines caeli perambulat ¹⁵numquid semitam saeculorum custodire cupis quam calcaverunt viri iniqui ¹⁶qui sublati sunt ante tempus suum et fluvius subvertit fundamentum eorum ¹⁷qui dicebant Deo recede a nobis et quasi nihil possit facere Omnipotens aestimabant eum ¹⁸cum ille implesset domos eorum bonis quorum sententia procul sit a me ¹⁹videbunt iusti et laetabuntur et innocens subsannabit eos ²⁰nonne succisa est erectio eorum et reliquias eorum devoravit ignis ²¹adquiesce igitur ei et habeto pacem et per haec habebis fructus optimos ²²suscipe ex ore illius legem et pone sermones eius in corde tuo ²³si reversus fueris ad Omnipotentem aedificaberis et longe facies iniquitatem a tabernaculo tuo ²⁴dabit pro terra silicem et pro silice torrentes aureos ²⁵eritque Omnipotens contra hostes tuos et argentum coacervabitur tibi ²⁶tunc super Omnipotentem deliciis afflues et elevabis ad Deum faciem tuam ²⁷rogabis eum et exaudiet te et vota tua reddes ²⁸decernes rem et veniet tibi et in viis tuis splendebit lumen ²⁹qui enim humiliatus fuerit erit in gloria et qui inclinaverit oculos suos ipse salvabitur ³⁰salvabitur innocens salvabitur autem munditia manuum suarum

Chapter 23

¹respondens autem Iob dixit ²nunc quoque in amaritudine est sermo meus et manus plagae meae adgravata est super gemitum meum ³quis mihi tribuat ut cognoscam et inveniam illum et veniam usque ad solium eius ⁴ponam coram eo iudicium et os meum replebo increpationibus ⁵ut sciam verba quae mihi respondeat et intellegam quid loquatur mihi ⁶nolo multa fortitudine contendat mecum nec magnitudinis suae mole me premat ⁷proponat aequitatem contra me et perveniat ad victoriam iudicium meum ⁸si ad orientem iero non apparet si ad occidentem non intellegam eum ⁹si ad sinistram quid agat non adprehendam eum si me vertam ad dextram non videbo illum ¹⁰ipse vero scit viam meam et probavit me quasi aurum quod per ignem transit ¹¹vestigia eius secutus est pes meus viam eius custodivi et non declinavi ex ea ¹²a mandatis labiorum eius non recessi et in sinu meo abscondi verba oris eius ¹³ipse enim solus est et nemo avertere potest cogitationem eius et anima eius quodcumque voluerit hoc facit ¹⁴cum expleverit in me voluntatem suam et alia multa similia praesto sunt ei ¹⁵et idcirco a facie eius turbatus sum et considerans eum timore sollicitor ¹⁶Deus mollivit cor meum et Omnipotens conturbavit me ¹⁷non enim perii propter inminentes tenebras nec faciem meam operuit caligo

Chapter 24

¹ab Omnipotente non sunt abscondita tempora qui autem noverunt eum ignorant dies illius ²alii terminos transtulerunt diripuerunt greges et paverunt eos ³asinum pupillorum abigerunt et abstulerunt pro pignore bovem viduae ⁴subverterunt pauperum viam et oppresserunt pariter mansuetos terrae ⁵alii quasi onagri in deserto egrediuntur ad opus suum vigilantesque ad praedam praeparant panem liberis ⁶agrum non suum demetunt et vineam eius quem vi oppresserunt vindemiant ⁷nudos dimittunt homines indumenta tollentes quibus non est operimentum in frigore ⁸quos imbres montium rigant et non habentes velamen amplexantur lapides ⁹vim fecerunt depraedantes pupillos et vulgum pauperem spoliaverunt ¹⁰nudis et incedentibus absque vestitu et esurientibus tulerunt spicas ¹¹inter acervos eorum meridiati sunt qui calcatis torcularibus sitiunt ¹²de civitatibus fecerunt viros gemere et anima vulneratorum clamavit et Deus inultum abire non patitur ¹³ipsi fuerunt rebelles luminis nescierunt vias eius nec reversi sunt per semitas illius ¹⁴mane primo consurgit homicida interficit egenum et pauperem per noctem vero erit quasi fur ¹⁵oculus adulteri observat caliginem dicens non me videbit oculus et operiet vultum suum ¹⁶perfodit in tenebris domos sicut in die condixerant sibi et ignoraverunt lucem ¹⁷si subito apparuerit aurora arbitrantur umbram mortis et sic in tenebris quasi in luce ambulant ¹⁸levis est super faciem aquae maledicta sit pars eius in terra nec ambulet per viam vinearum ¹⁹ad nimium calorem transeat ab aquis nivium et usque ad inferos peccatum illius ²⁰obliviscatur eius misericordia dulcedo illius vermes non sit in recordatione sed conteratur quasi lignum infructuosum ²¹pavit enim sterilem et quae non parit et viduae bene non fecit ²²detraxit fortes in fortitudine sua et cum steterit non credet vitae suae ²³dedit ei Deus locum paenitentiae et ille abutitur eo in superbiam oculi autem eius sunt in viis illius ²⁴elevati sunt ad modicum et non subsistent et humiliabuntur sicut omnia et auferentur et sicut summitates spicarum conterentur ²⁵quod si non est ita quis me potest arguere esse mentitum et ponere ante Deum verba mea

Chapter 25

¹respondens autem Baldad Suites dixit ²potestas et terror apud eum est qui facit concordiam in sublimibus suis ³numquid est numerus militum eius et super quem non surget lumen illius ⁴numquid iustificari potest homo conparatus Deo aut apparere mundus natus de muliere ⁵ecce etiam luna non splendet et stellae non sunt mundae in conspectu eius ⁶quanto magis homo putredo et filius hominis vermis

Chapter 26

¹respondens autem Iob dixit ²cuius adiutor es numquid inbecilli et sustentas brachium eius qui non est fortis ³cui dedisti consilium forsitan illi qui non habet sapientiam et prudentiam tuam ostendisti plurimam ⁴quem docere voluisti nonne eum qui fecit spiramen tuum ⁵ecce gigantes gemunt sub aquis et qui habitant cum eis ⁶nudus est inferus coram illo et nullum est operimentum perditioni ⁷qui extendit aquilonem super vacuum et adpendit terram super nihili ⁸qui ligat aquas in nubibus suis ut non erumpant pariter deorsum ⁹qui tenet vultum solii sui et expandit super illud nebulam suam ¹⁰terminum circumdedit aquis usque dum finiantur lux et tenebrae ¹¹columnae caeli contremescunt et pavent ad nutum eius ¹²in fortitudine illius repente maria congregata sunt et prudentia eius percussit superbum ¹³spiritus eius ornavit caelos et obsetricante manu eius eductus est coluber tortuosus ¹⁴ecce haec ex parte dicta sunt viarum eius et cum vix parvam stillam sermonis eius audierimus quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri

Chapter 27

¹addidit quoque Iob adsumens parabolam suam et dixit ²vivit Deus qui abstulit iudicium meum et Omnipotens qui ad amaritudinem adduxit animam meam ³quia donec superest halitus in me et spiritus Dei in naribus meis ⁴non loquentur labia mea iniquitatem nec lingua mea meditabitur mendacium ⁵absit a me ut iustos vos esse iudicem donec deficiam non recedam ab innocentia mea ⁶iustificationem meam quam coepi tenere non deseram nec enim reprehendit me cor meum in omni vita mea ⁷sit ut impius inimicus meus et adversarius meus quasi iniquus ⁸quae enim spes est hypocritae si avare rapiat et non liberet Deus animam eius ⁹numquid clamorem eius Deus audiet cum venerit super illum angustia ¹⁰aut poterit in Omnipotente delectari et invocare Deum in omni tempore ¹¹docebo vos per manum Dei quae Omnipotens habeat nec abscondam ¹²ecce vos omnes nostis et quid sine causa vana loquimini ¹³haec est pars hominis impii apud Deum et hereditas violentorum quam ab Omnipotente suscipient ¹⁴si multiplicati fuerint filii eius in gladio erunt et nepotes eius non saturabuntur pane ¹⁵qui reliqui fuerint ex eo sepelientur in interitu et viduae illius non plorabunt ¹⁶si conportaverit quasi terram argentum et sicut lutum praeparaverit vestimenta ¹⁷praeparabit quidem sed iustus vestietur illis et argentum innocens dividet ¹⁸aedificavit sicut tinea domum suam et sicut custos fecit umbraculum ¹⁹dives cum dormierit nihil secum auferet aperit oculos suos et nihil inveniet ²⁰adprehendit eum quasi aqua inopia nocte opprimet eum tempestas ²¹tollet eum ventus urens et auferet et velut turbo rapiet eum de loco suo ²²et mittet super eum et non parcet de manu eius fugiens fugiet ²³stringet super eum manus suas et sibilabit super illum intuens locum eius

Chapter 28

¹habet argentum venarum suarum principia et auro locus est in quo conflatur ²ferrum de terra tollitur et lapis solutus calore in aes vertitur ³tempus posuit tenebris et universorum finem ipse considerat lapidem quoque caliginis et umbram mortis ⁴dividit torrens a populo peregrinante eos quos oblitus est pes egentis hominum et invios ⁵terra de qua oriebatur panis in loco suo igne subversa est ⁶locus sapphyri lapides eius et glebae illius aurum ⁷semitam ignoravit avis nec intuitus est oculus vulturis ⁸non calcaverunt eam filii institorum nec pertransivit per eam leaena ⁹ad silicem extendit manum suam subvertit a radicibus montes ¹⁰in petris rivos excidit et omne pretiosum vidit oculus eius ¹¹profunda quoque fluviorum scrutatus est et abscondita produxit in lucem ¹²sapientia vero ubi invenitur et quis est locus intellegentiae ¹³nescit homo pretium eius nec invenitur in terra suaviter viventium ¹⁴abyssus dicit non est in me et mare loquitur non est mecum ¹⁵non dabitur aurum obrizum pro ea nec adpendetur argentum in commutatione eius ¹⁶non conferetur tinctis Indiae coloribus nec lapidi sardonico pretiosissimo vel sapphyro ¹⁷non adaequabitur ei aurum vel vitrum nec commutabuntur pro ea vasa auri ¹⁸excelsa et eminentia non memorabuntur conparatione eius trahitur autem sapientia de occultis ¹⁹non adaequabitur ei topazium de Aethiopia nec tincturae mundissimae conponetur ²⁰unde ergo sapientia veniet et quis est locus intellegentiae ²¹abscondita est ab oculis omnium viventium volucres quoque caeli latet ²²perditio et mors dixerunt auribus nostris audivimus famam eius ²³Deus intellegit viam eius et ipse novit locum illius ²⁴ipse enim fines mundi intuetur et omnia quae sub caelo sunt respicit ²⁵qui fecit ventis pondus et aquas adpendit mensura ²⁶quando ponebat pluviis legem et viam procellis sonantibus ²⁷tunc vidit illam et enarravit et praeparavit et investigavit ²⁸et dixit homini ecce timor Domini ipsa est sapientia et recedere a malo intellegentia

Chapter 29

¹addidit quoque Iob adsumens parabolam suam et dixit ²quis mihi tribuat ut sim iuxta menses pristinos secundum dies quibus Deus custodiebat me ³quando splendebat lucerna eius super caput meum et ad lumen eius ambulabam in tenebris ⁴sicut fui in diebus adulescentiae meae quando secreto Deus erat in tabernaculo meo ⁵quando erat Omnipotens mecum et in circuitu meo pueri mei ⁶quando lavabam pedes meos butyro et petra fundebat mihi rivos olei ⁷quando procedebam ad portam civitatis et in platea parabant cathedram mihi ⁸videbant me iuvenes et abscondebantur et senes adsurgentes stabant ⁹principes cessabant loqui et digitum superponebant ori suo ¹⁰vocem suam cohibebant duces et lingua eorum gutturi suo adherebat ¹¹auris audiens beatificabat me et oculus videns testimonium reddebat mihi ¹²quod liberassem pauperem vociferantem et pupillum cui non esset adiutor ¹³benedictio perituri super me veniebat et cor viduae consolatus sum ¹⁴iustitia indutus sum et vestivit me sicut vestimento et diademate iudicio meo ¹⁵oculus fui caeco et pes claudo ¹⁶pater eram pauperum et causam quam nesciebam diligentissime investigabam ¹⁷conterebam molas iniqui et de dentibus illius auferebam praedam ¹⁸dicebamque in nidulo meo moriar et sicut palma multiplicabo dies ¹⁹radix mea aperta est secus aquas et ros morabitur in messione mea ²⁰gloria mea semper innovabitur et arcus meus in manu mea instaurabitur ²¹qui me audiebant expectabant sententiam et intenti tacebant ad consilium meum ²²verbis meis addere nihil audebant et super illos stillabat eloquium meum ²³expectabant me sicut pluviam et os suum aperiebant quasi ad imbrem serotinum ²⁴si quando ridebam ad eos non credebant et lux vultus mei non cadebat in terram ²⁵si voluissem ire ad eos sedebam primus cumque sederem quasi rex circumstante exercitu eram tamen maerentium consolator

Chapter 30

¹nunc autem derident me iuniores tempore quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei ²quorum virtus manuum erat mihi pro nihilo et vita ipsa putabantur indigni ³egestate et fame steriles qui rodebant in solitudine squalentes calamitate et miseria ⁴et mandebant herbas et arborum cortices et radix iuniperorum erat cibus eorum ⁵qui de convallibus ista rapientes cum singula repperissent ad ea cum clamore currebant ⁶in desertis habitabant torrentium et in cavernis terrae vel super glaream ⁷qui inter huiuscemodi laetabantur et esse sub sentibus delicias conputabant ⁸filii stultorum et ignobilium et in terra penitus non parentes ⁹nunc in eorum canticum versus sum et factus sum eis proverbium ¹⁰abominantur me et longe fugiunt a me et faciem meam conspuere non verentur ¹¹faretram enim suam aperuit et adflixit me et frenum posuit in os meum ¹²ad dexteram orientis calamitatis meae ilico surrexerunt pedes meos subverterunt et oppresserunt quasi fluctibus semitis suis ¹³dissipaverunt itinera mea insidiati sunt mihi et praevaluerunt et non fuit qui ferret auxilium ¹⁴quasi rupto muro et aperta ianua inruerunt super me et ad meas miserias devoluti sunt ¹⁵redactus sum in nihili abstulisti quasi ventus desiderium meum et velut nubes pertransiit salus mea ¹⁶nunc autem in memet ipso marcescit anima mea et possident me dies adflictionis ¹⁷nocte os meum perforatur doloribus et qui me comedunt non dormiunt ¹⁸in multitudine eorum consumitur vestimentum meum et quasi capitio tunicae sic cinxerunt me ¹⁹conparatus sum luto et adsimilatus favillae et cineri ²⁰clamo ad te et non exaudis me sto et non respicis me ²¹mutatus es mihi in crudelem et in duritia manus tuae adversaris mihi ²²elevasti me et quasi super ventum ponens elisisti me valide ²³scio quia morti tradas me ubi constituta domus est omni viventi ²⁴verumtamen non ad consumptionem eorum emittis manum tuam et si corruerint ipse salvabis ²⁵flebam quondam super eum qui adflictus erat et conpatiebatur anima mea pauperi ²⁶expectabam bona et venerunt mihi mala praestolabar lucem et eruperunt tenebrae ²⁷interiora mea efferbuerunt absque ulla requie praevenerunt me dies adflictionis ²⁸maerens incedebam sine furore consurgens in turba clamavi ²⁹frater fui draconum et socius strutionum ³⁰cutis mea denigrata est super me et ossa mea aruerunt prae caumate ³¹versa est in luctum cithara mea et organum meum in vocem flentium

Chapter 31

¹pepigi foedus cum oculis meis ut ne cogitarem quidem de virgine ²quam enim partem haberet Deus in me desuper et hereditatem Omnipotens de excelsis ³numquid non perditio est iniquo et alienatio operantibus iniustitiam ⁴nonne ipse considerat vias meas et cunctos gressus meos dinumerat ⁵si ambulavi in vanitate et festinavit in dolo pes meus ⁶adpendat me in statera iusta et sciat Deus simplicitatem meam ⁷si declinavit gressus meus de via et si secutum est oculos meos cor meum et in manibus meis adhesit macula ⁸seram et alius comedat et progenies mea eradicetur ⁹si deceptum est cor meum super mulierem et si ad ostium amici mei insidiatus sum ¹⁰scortum sit alteri uxor mea et super illam incurventur alii ¹¹hoc enim nefas est et iniquitas maxima ¹²ignis est usque ad perditionem devorans et omnia eradicans genimina ¹³si contempsi subire iudicium cum servo meo et ancillae meae cum disceptarent adversum me ¹⁴quid enim faciam cum surrexerit ad iudicandum Deus et cum quaesierit quid respondebo illi ¹⁵numquid non in utero fecit me qui et illum operatus est et formavit in vulva unus ¹⁶si negavi quod volebant pauperibus et oculos viduae expectare feci ¹⁷si comedi buccellam meam solus et non comedit pupillus ex ea ¹⁸quia ab infantia mea crevit mecum miseratio et de utero matris meae egressa est mecum ¹⁹si despexi pereuntem eo quod non habuerit indumentum et absque operimento pauperem ²⁰si non benedixerunt mihi latera eius et de velleribus ovium mearum calefactus est ²¹si levavi super pupillum manum meam etiam cum viderem me in porta superiorem ²²umerus meus a iunctura sua cadat et brachium meum cum suis ossibus confringatur ²³semper enim quasi tumentes super me fluctus timui Deum et pondus eius ferre non potui ²⁴si putavi aurum robur meum et obrizae dixi fiducia mea ²⁵si laetatus sum super multis divitiis meis et quia plurima repperit manus mea ²⁶si vidi solem cum fulgeret et lunam incedentem clare ²⁷et lactatum est in abscondito cor meum et osculatus sum manum meam ore meo ²⁸quae est iniquitas maxima et negatio contra Deum altissimum ²⁹si gavisus sum ad ruinam eius qui me oderat et exultavi quod invenisset eum malum ³⁰non enim dedi ad peccandum guttur meum ut expeterem maledicens animam eius ³¹si non dixerunt viri tabernaculi mei quis det de carnibus eius ut saturemur ³²foris non mansit peregrinus ostium meum viatori patuit ³³si abscondi quasi homo peccatum meum et celavi in sinu meo iniquitatem meam ³⁴si expavi ad multitudinem nimiam et despectio propinquorum terruit me et non magis tacui nec egressus sum ostium ³⁵quis mihi tribuat auditorem ut desiderium meum Omnipotens audiat et librum scribat ipse qui iudicat ³⁶ut in umero meo portem illum et circumdem illum quasi coronam mihi ³⁷per singulos gradus meos pronuntiabo illum et quasi principi offeram eum ³⁸si adversum me terra mea clamat et cum ipsa sulci eius deflent ³⁹si fructus eius comedi absque pecunia et animam agricolarum eius adflixi ⁴⁰pro frumento oriatur mihi tribulus et pro hordeo spina finita sunt verba Iob

Chapter 32

¹omiserunt autem tres viri isti respondere Iob eo quod iustus sibi videretur ²et iratus indignatusque Heliu filius Barachel Buzites de cognatione Ram iratus est autem adversus Iob eo quod iustum se esse diceret coram Deo ³porro adversum amicos eius indignatus est eo quod non invenissent responsionem rationabilem sed tantummodo condemnassent Iob ⁴igitur Heliu expectavit Iob loquentem eo quod seniores se essent qui loquebantur ⁵cum autem vidisset quod tres respondere non potuissent iratus est vehementer ⁶respondensque Heliu filius Barachel Buzites dixit iunior sum tempore vos autem antiquiores idcirco dimisso capite veritus sum indicare vobis meam sententiam ⁷sperabam enim quod aetas prolixior loqueretur et annorum multitudo doceret sapientiam ⁸sed ut video spiritus est in hominibus et inspiratio Omnipotentis dat intellegentiam ⁹non sunt longevi sapientes nec senes intellegunt iudicium ¹⁰ideo dicam audite me ostendam vobis etiam ego meam scientiam ¹¹expectavi enim sermones vestros audivi prudentiam vestram donec disceptaremini sermonibus ¹²et donec putabam vos aliquid dicere considerabam sed ut video non est qui arguere possit Iob et respondere ex vobis sermonibus eius ¹³ne forte dicatis invenimus sapientiam Deus proiecit eum non homo ¹⁴nihil locutus est mihi et ego non secundum vestros sermones respondebo illi ¹⁵extimuerunt non responderunt ultra abstuleruntque a se eloquia ¹⁶quoniam igitur expectavi et non sunt locuti steterunt nec responderunt ultra ¹⁷respondebo et ego partem meam et ostendam scientiam meam ¹⁸plenus sum enim sermonibus et coartat me spiritus uteri mei ¹⁹en venter meus quasi mustum absque spiraculo quod lagunculas novas disrumpit ²⁰loquar et respirabo paululum aperiam labia mea et respondebo ²¹non accipiam personam viri et Deum homini non aequabo ²²nescio enim quamdiu subsistam et si post modicum tollat me factor meus

Chapter 33

¹audi igitur Iob eloquia mea et omnes sermones meos ausculta ²ecce aperui os meum loquatur lingua mea in faucibus meis ³simplici corde meo sermones mei et sententiam labia mea puram loquentur ⁴spiritus Dei fecit me et spiraculum Omnipotentis vivificavit me ⁵si potes responde mihi et adversus faciem meam consiste ⁶ecce et me sicut et te fecit Deus et de eodem luto ego quoque formatus sum ⁷verumtamen miraculum meum non te terreat et eloquentia mea non sit tibi gravis ⁸dixisti ergo in auribus meis et vocem verborum audivi ⁹mundus sum ego absque delicto inmaculatus et non est iniquitas in me ¹⁰quia querellas in me repperit ideo arbitratus est me inimicum sibi ¹¹posuit in nervo pedes meos custodivit omnes semitas meas ¹²hoc est ergo in quo non es iustificatus respondebo tibi quia maior sit Deus homine ¹³adversum eum contendis quod non ad omnia verba responderit tibi ¹⁴semel loquitur Deus et secundo id ipsum non repetit ¹⁵per somnium in visione nocturna quando inruit sopor super homines et dormiunt in lectulo ¹⁶tunc aperit aures virorum et erudiens eos instruit disciplinam ¹⁷ut avertat hominem ab his quae facit et liberet eum de superbia ¹⁸eruens animam eius a corruptione et vitam illius ut non transeat in gladium ¹⁹increpat quoque per dolorem in lectulo et omnia ossa eius marcescere facit ²⁰abominabilis ei fit in vita sua panis et animae illius cibus ante desiderabilis ²¹tabescet caro eius et ossa quae tecta fuerant nudabuntur ²²adpropinquabit corruptioni anima eius et vita illius mortiferis ²³si fuerit pro eo angelus loquens unum de milibus ut adnuntiet hominis aequitatem ²⁴miserebitur eius et dicet libera eum et non descendat in corruptionem inveni in quo ei propitier ²⁵consumpta est caro eius a suppliciis revertatur ad dies adulescentiae suae ²⁶deprecabitur Deum et placabilis ei erit et videbit faciem eius in iubilo et reddet homini iustitiam suam ²⁷respiciet homines et dicet peccavi et vere deliqui et ut eram dignus non recepi ²⁸liberavit animam suam ne pergeret in interitum sed vivens lucem videret ²⁹ecce haec omnia operatur Deus tribus vicibus per singulos ³⁰ut revocet animas eorum a corruptione et inluminet luce viventium ³¹adtende Iob et audi me et tace dum ego loquar ³²si autem habes quod loquaris responde mihi loquere volo enim te apparere iustum ³³quod si non habes audi me tace et docebo te sapientiam

Chapter 34

¹pronuntians itaque Heliu etiam haec locutus est ²audite sapientes verba mea et eruditi auscultate me ³auris enim verba probat et guttur escas gustu diiudicat ⁴iudicium eligamus nobis et inter nos videamus quid sit melius ⁵quia dixit Iob iustus sum et Deus subvertit iudicium meum ⁶in iudicando enim me mendacium est violenta sagitta mea absque ullo peccato ⁷quis est vir ut est Iob qui bibit subsannationem quasi aquam ⁸qui graditur cum operantibus iniquitatem et ambulat cum viris impiis ⁹dixit enim non placebit vir Deo etiam si cucurrerit cum eo ¹⁰ideo viri cordati audite me absit a Deo impietas et ab Omnipotente iniquitas ¹¹opus enim hominis reddet ei et iuxta vias singulorum restituet ¹²vere enim Deus non condemnabit frustra nec Omnipotens subvertet iudicium ¹³quem constituit alium super terram aut quem posuit super orbem quem fabricatus est ¹⁴si direxerit ad eum cor suum spiritum illius et flatum ad se trahet ¹⁵deficiet omnis caro simul et homo in cinerem revertetur ¹⁶si habes ergo intellectum audi quod dicitur et ausculta vocem eloquii mei ¹⁷numquid qui non amat iudicium sanare potest et quomodo tu eum qui iustus est in tantum condemnas ¹⁸qui dicit regi apostata qui vocat duces impios ¹⁹qui non accipit personas principum nec cognovit tyrannum cum disceptaret contra pauperem opus enim manuum eius sunt universi ²⁰subito morientur et in media nocte turbabuntur populi et pertransibunt et auferent violentum absque manu ²¹oculi enim eius super vias hominum et omnes gressus eorum considerat ²²non sunt tenebrae et non est umbra mortis ut abscondantur ibi qui operantur iniquitatem ²³neque enim ultra in hominis potestate est ut veniat ad Deum in iudicium ²⁴conteret multos innumerabiles et stare faciet alios pro eis ²⁵novit enim opera eorum et idcirco inducet noctem et conterentur ²⁶quasi impios percussit eos in loco videntium ²⁷qui quasi de industria recesserunt ab eo et omnes vias eius intellegere noluerunt ²⁸ut pervenire facerent ad eum clamorem egeni et audiret vocem pauperum ²⁹ipso enim concedente pacem quis est qui condemnet ex quo absconderit vultum quis est qui contempletur eum et super gentem et super omnes homines ³⁰qui regnare facit hominem hypocritam propter peccata populi ³¹quia ergo ego locutus sum ad Deum te quoque non prohibeo ³²si erravi tu doce me si iniquitatem locutus sum ultra non addam ³³numquid a te Deus expetit eam quia displicuit tibi tu enim coepisti loqui et non ego quod si quid nosti melius loquere ³⁴viri intellegentes loquantur mihi et vir sapiens audiat me ³⁵Iob autem stulte locutus est et verba illius non sonant disciplinam ³⁶pater mi probetur Iob usque ad finem ne desinas in hominibus iniquitatis ³⁷quia addit super peccata sua blasphemiam inter nos interim constringatur et tunc ad iudicium provocet sermonibus suis Deum

Chapter 35

¹igitur Heliu haec rursum locutus est ²numquid aequa tibi videtur tua cogitatio ut diceres iustior Deo sum ³dixisti enim non tibi placet quod rectum est vel quid tibi proderit si ego peccavero ⁴itaque ego respondebo sermonibus tuis et amicis tuis tecum ⁵suspice caelum et intuere et contemplare aethera quod altior te sit ⁶si peccaveris quid ei nocebis et si multiplicatae fuerint iniquitates tuae quid facies contra eum ⁷porro si iuste egeris quid donabis ei aut quid de manu tua accipiet ⁸homini qui similis tui est nocebit impietas tua et filium hominis adiuvabit iustitia tua ⁹propter multitudinem calumniatorum clamabunt et heiulabunt propter vim brachii tyrannorum ¹⁰et non dixit ubi est Deus qui fecit me qui dedit carmina in nocte ¹¹qui docet nos super iumenta terrae et super volucres caeli erudit nos ¹²ibi clamabunt et non exaudiet propter superbiam malorum ¹³non ergo frustra audiet Deus et Omnipotens singulorum causas intuebitur ¹⁴etiam cum dixeris non considerat iudicare coram eo et expecta eum ¹⁵nunc enim non infert furorem suum nec ulciscitur scelus valde ¹⁶ergo Iob frustra aperit os suum et absque scientia verba multiplicat

Chapter 36

¹addens quoque Heliu haec locutus est ²sustine me paululum et indicabo tibi adhuc enim habeo quod pro Deo loquar ³repetam scientiam meam a principio et operatorem meum probabo iustum ⁴vere enim absque mendacio sermones mei et perfecta scientia probabitur tibi ⁵Deus potentes non abicit cum et ipse sit potens ⁶sed non salvat impios et iudicium pauperibus tribuit ⁷non aufert a iusto oculos suos et reges in solio conlocat in perpetuum et illi eriguntur ⁸et si fuerint in catenis et vinciantur funibus paupertatis ⁹indicabit eis opera eorum et scelera eorum quia violenti fuerint ¹⁰revelabit quoque aurem eorum ut corripiat et loquetur ut revertantur ab iniquitate ¹¹si audierint et observaverint conplebunt dies suos in bono et annos suos in gloria ¹²si autem non audierint transibunt per gladium et consumentur in stultitia ¹³simulatores et callidi provocant iram Dei neque clamabunt cum vincti fuerint ¹⁴morietur in tempestate anima eorum et vita eorum inter effeminatos ¹⁵eripiet pauperem de angustia sua et revelabit in tribulatione aurem eius ¹⁶igitur salvabit te de ore angusto latissime et non habentis fundamentum subter se requies autem mensae tuae erit plena pinguedine ¹⁷causa tua quasi impii iudicata est causam iudiciumque recipies ¹⁸non te ergo superet ira ut aliquem opprimas nec multitudo donorum inclinet te ¹⁹depone magnitudinem tuam absque tribulatione et omnes robustos fortitudine ²⁰ne protrahas noctem ut ascendant populi pro eis ²¹cave ne declines ad iniquitatem hanc enim coepisti sequi post miseriam ²²ecce Deus excelsus in fortitudine sua et nullus ei similis in legislatoribus ²³quis poterit scrutari vias eius aut quis ei dicere operatus es iniquitatem ²⁴memento quod ignores opus eius de quo cecinerunt viri ²⁵omnes homines vident eum unusquisque intuetur procul ²⁶ecce Deus magnus vincens scientiam nostram numerus annorum eius inaestimabilis ²⁷qui aufert stillas pluviae et effundit imbres ad instar gurgitum ²⁸qui de nubibus fluunt quae praetexunt cuncta desuper ²⁹si voluerit extendere nubes quasi tentorium suum ³⁰et fulgurare lumine suo desuper cardines quoque maris operiet ³¹per haec enim iudicat populos et dat escas multis mortalibus ³²in manibus abscondit lucem et praecipit ei ut rursus adveniat ³³adnuntiat de ea amico suo quod possessio eius sit et ad eam possit ascendere

Chapter 37

¹super hoc expavit cor meum et emotum est de loco suo ²audite auditionem in terrore vocis eius et sonum de ore illius procedentem ³subter omnes caelos ipse considerat et lumen illius super terminos terrae ⁴post eum rugiet sonitus tonabit voce magnitudinis suae et non investigabitur cum audita fuerit vox eius ⁵tonabit Deus in voce sua mirabiliter qui facit magna et inscrutabilia ⁶qui praecipit nivi ut descendat in terram et hiemis pluviis et imbri fortitudinis suae ⁷qui in manu omnium hominum signat ut noverint singuli opera sua ⁸ingredietur bestia latibulum et in antro suo morabitur ⁹ab interioribus egreditur tempestas et ab Arcturo frigus ¹⁰flante Deo concrescit gelu et rursum latissimae funduntur aquae ¹¹frumentum desiderat nubes et nubes spargunt lumen suum ¹²quae lustrant per circuitum quocumque eas voluntas gubernantis duxerit ad omne quod praeceperit illis super faciem orbis terrarum ¹³sive in una tribu sive in terra sua sive in quocumque loco misericordiae suae eas iusserit inveniri ¹⁴ausculta haec Iob sta et considera miracula Dei ¹⁵numquid scis quando praeceperit Deus pluviis ut ostenderent lucem nubium eius ¹⁶numquid nosti semitas nubium magnas et perfectas scientias ¹⁷nonne vestimenta tua calida sunt cum perflata fuerit terra austro ¹⁸tu forsitan cum eo fabricatus es caelos qui solidissimi quasi aere fusi sunt ¹⁹ostende nobis quid dicamus illi nos quippe involvimur tenebris ²⁰quis narrabit ei quae loquor etiam si locutus fuerit homo devorabitur ²¹at nunc non vident lucem subito aer cogitur in nubes et ventus transiens fugabit eas ²²ab aquilone aurum venit et ad Deum formidolosa laudatio ²³digne eum invenire non possumus magnus fortitudine et iudicio et iustitia et enarrari non potest ²⁴ideo timebunt eum viri et non audebunt contemplari omnes qui sibi videntur esse sapientes

Chapter 38

¹respondens autem Dominus Iob de turbine dixit ²quis est iste involvens sententias sermonibus inperitis ³accinge sicut vir lumbos tuos interrogabo te et responde mihi ⁴ubi eras quando ponebam fundamenta terrae indica mihi si habes intellegentiam ⁵quis posuit mensuras eius si nosti vel quis tetendit super eam lineam ⁶super quo bases illius solidatae sunt aut quis dimisit lapidem angularem eius ⁷cum me laudarent simul astra matutina et iubilarent omnes filii Dei ⁸quis conclusit ostiis mare quando erumpebat quasi de vulva procedens ⁹cum ponerem nubem vestimentum eius et caligine illud quasi pannis infantiae obvolverem ¹⁰circumdedi illud terminis meis et posui vectem et ostia ¹¹et dixi usque huc venies et non procedes amplius et hic confringes tumentes fluctus tuos ¹²numquid post ortum tuum praecepisti diluculo et ostendisti aurorae locum suum ¹³et tenuisti concutiens extrema terrae et excussisti impios ex ea ¹⁴restituetur ut lutum signaculum et stabit sicut vestimentum ¹⁵auferetur ab impiis lux sua et brachium excelsum confringetur ¹⁶numquid ingressus es profunda maris et in novissimis abyssis deambulasti ¹⁷numquid apertae tibi sunt portae mortis et ostia tenebrosa vidisti ¹⁸numquid considerasti latitudines terrae indica mihi si nosti omnia ¹⁹in qua via habitet lux et tenebrarum quis locus sit ²⁰ut ducas unumquodque ad terminos suos et intellegas semitas domus eius ²¹sciebas tunc quod nasciturus esses et numerum dierum tuorum noveras ²²numquid ingressus es thesauros nivis aut thesauros grandinis aspexisti ²³quae praeparavi in tempus hostis in diem pugnae et belli ²⁴per quam viam spargitur lux dividitur aestus super terram ²⁵quis dedit vehementissimo imbri cursum et viam sonantis tonitrui ²⁶ut plueret super terram absque homine in deserto ubi nullus mortalium commoratur ²⁷ut impleret inviam et desolatam et produceret herbas virentes ²⁸quis est pluviae pater vel quis genuit stillas roris ²⁹de cuius utero egressa est glacies et gelu de caelo quis genuit ³⁰in similitudinem lapidis aquae durantur et superficies abyssi constringitur ³¹numquid coniungere valebis micantes stellas Pliadis aut gyrum Arcturi poteris dissipare ³²numquid producis luciferum in tempore suo et vesperum super filios terrae consurgere facis ³³numquid nosti ordinem caeli et pones rationem eius in terra ³⁴numquid elevabis in nebula vocem tuam et impetus aquarum operiet te ³⁵numquid mittes fulgura et ibunt et revertentia dicent tibi adsumus ³⁶quis posuit in visceribus hominis sapientiam vel quis dedit gallo intellegentiam ³⁷quis enarravit caelorum rationem et concentum caeli quis dormire faciet ³⁸quando fundebatur pulvis in terram et glebae conpingebantur ³⁹numquid capies leaenae praedam et animam catulorum eius implebis ⁴⁰quando cubant in antris et in specubus insidiantur ⁴¹quis praeparat corvo escam suam quando pulli eius ad Deum clamant vagantes eo quod non habeant cibos

Chapter 39

¹numquid nosti tempus partus hibicum in petris vel parturientes cervas observasti ²dinumerasti menses conceptus earum et scisti tempus partus earum ³incurvantur ad fetum et pariunt et rugitus emittunt ⁴separantur filii earum pergunt ad pastum egrediuntur et non revertuntur ad eas ⁵quis dimisit onagrum liberum et vincula eius quis solvit ⁶cui dedi in solitudine domum et tabernacula eius in terra salsuginis ⁷contemnit multitudinem civitatis clamorem exactoris non audit ⁸circumspicit montes pascuae suae et virentia quaeque perquirit ⁹numquid volet rinoceros servire tibi aut morabitur ad praesepe tuum ¹⁰numquid alligabis rinocerota ad arandum loro tuo aut confringet glebas vallium post te ¹¹numquid fiduciam habebis in magna fortitudine eius et derelinques ei labores tuos ¹²numquid credes ei quoniam reddat sementem tibi et aream tuam congreget ¹³pinna strutionum similis est pinnis herodii et accipitris ¹⁴quando derelinquit in terra ova sua tu forsitan in pulvere calefacis ea ¹⁵obliviscitur quod pes conculcet ea aut bestiae agri conterant ¹⁶duratur ad filios suos quasi non sint sui frustra laboravit nullo timore cogente ¹⁷privavit enim eam Deus sapientia nec dedit illi intellegentiam ¹⁸cum tempus fuerit in altum alas erigit deridet equitem et ascensorem eius ¹⁹numquid praebebis equo fortitudinem aut circumdabis collo eius hinnitum ²⁰numquid suscitabis eum quasi lucustas gloria narium eius terror ²¹terram ungula fodit exultat audacter in occursum pergit armatis ²²contemnit pavorem nec cedit gladio ²³super ipsum sonabit faretra vibrabit hasta et clypeus ²⁴fervens et fremens sorbet terram nec reputat tubae sonare clangorem ²⁵ubi audierit bucinam dicet va procul odoratur bellum exhortationem ducum et ululatum exercitus ²⁶numquid per sapientiam tuam plumescit accipiter expandens alas suas ad austrum ²⁷aut ad praeceptum tuum elevabitur aquila et in arduis ponet nidum suum ²⁸in petris manet et in praeruptis silicibus commoratur atque inaccessis rupibus ²⁹inde contemplatur escam et de longe oculi eius prospiciunt ³⁰pulli eius lambent sanguinem et ubicumque cadaver fuerit statim adest ³¹et adiecit Dominus et locutus est ad Iob ³²numquid qui contendit cum Deo tam facile conquiescit utique qui arguit Deum debet respondere ei ³³respondens autem Iob Domino dixit ³⁴qui leviter locutus sum respondere quid possum manum meam ponam super os meum ³⁵unum locutus sum quod utinam non dixissem et alterum quibus ultra non addam

Chapter 40

¹respondens autem Dominus Iob de turbine ait ²accinge sicut vir lumbos tuos interrogabo te et indica mihi ³numquid irritum facies iudicium meum et condemnabis me ut tu iustificeris ⁴et si habes brachium sicut Deus et si voce simili tonas ⁵circumda tibi decorem et in sublime erigere et esto gloriosus et speciosis induere vestibus ⁶disperge superbos furore tuo et respiciens omnem arrogantem humilia ⁷respice cunctos superbos et confunde eos et contere impios in loco suo ⁸absconde eos in pulvere simul et facies eorum demerge in foveam ⁹et ego confitebor quod salvare te possit dextera tua ¹⁰ecce Behemoth quem feci tecum faenum quasi bos comedet ¹¹fortitudo eius in lumbis eius et virtus illius in umbilicis ventris eius ¹²constringit caudam suam quasi cedrum nervi testiculorum eius perplexi sunt ¹³ossa eius velut fistulae aeris cartilago illius quasi lamminae ferreae ¹⁴ipse principium est viarum Dei qui fecit eum adplicabit gladium eius ¹⁵huic montes herbas ferunt omnes bestiae agri ludent ibi ¹⁶sub umbra dormit in secreto calami et locis humentibus ¹⁷protegunt umbrae umbram eius circumdabunt eum salices torrentis ¹⁸ecce absorbebit fluvium et non mirabitur habet fiduciam quod influat Iordanis in os eius ¹⁹in oculis eius quasi hamo capiet eum et in sudibus perforabit nares eius ²⁰an extrahere poteris Leviathan hamo et fune ligabis linguam eius ²¹numquid pones circulum in naribus eius et armilla perforabis maxillam eius ²²numquid multiplicabit ad te preces aut loquetur tibi mollia ²³numquid feriet tecum pactum et accipies eum servum sempiternum ²⁴numquid inludes ei quasi avi aut ligabis illum ancillis tuis ²⁵concident eum amici divident illum negotiatores ²⁶numquid implebis sagenas pelle eius et gurgustium piscium capite illius ²⁷pone super eum manum tuam memento belli nec ultra addas loqui ²⁸ecce spes eius frustrabitur eum et videntibus cunctis praecipitabitur

Chapter 41

¹non quasi crudelis suscitabo eum quis enim resistere potest vultui meo ²quis ante dedit mihi ut reddam ei omnia quae sub caelo sunt mea sunt ³non parcam ei et verbis potentibus et ad deprecandum conpositis ⁴quis revelavit faciem indumenti eius et in medium oris eius quis intrabit ⁵portas vultus eius quis aperiet per gyrum dentium eius formido ⁶corpus illius quasi scuta fusilia et conpactum squamis se prementibus ⁷una uni coniungitur et ne spiraculum quidem incedit per eas ⁸una alteri adherebunt et tenentes se nequaquam separabuntur ⁹sternutatio eius splendor ignis et oculi eius ut palpebrae diluculi ¹⁰de ore eius lampades procedunt sicut taedae ignis accensae ¹¹de naribus eius procedit fumus sicut ollae succensae atque ferventis ¹²halitus eius prunas ardere facit et flamma de ore eius egreditur ¹³in collo eius morabitur fortitudo et faciem eius praecedet egestas ¹⁴membra carnium eius coherentia sibi mittet contra eum fulmina et ad locum alium non ferentur ¹⁵cor eius indurabitur quasi lapis et stringetur quasi malleatoris incus ¹⁶cum sublatus fuerit timebunt angeli et territi purgabuntur ¹⁷cum adprehenderit eum gladius subsistere non poterit neque hasta neque torax ¹⁸reputabit enim quasi paleas ferrum et quasi lignum putridum aes ¹⁹non fugabit eum vir sagittarius in stipulam versi sunt ei lapides fundae ²⁰quasi stipulam aestimabit malleum et deridebit vibrantem hastam ²¹sub ipso erunt radii solis sternet sibi aurum quasi lutum ²²fervescere faciet quasi ollam profundum mare ponet quasi cum unguenta bulliunt ²³post eum lucebit semita aestimabit abyssum quasi senescentem ²⁴non est super terram potestas quae conparetur ei qui factus est ut nullum timeret ²⁵omne sublime videt ipse est rex super universos filios superbiae

Chapter 42

¹respondens autem Iob Domino dixit ²scio quia omnia potes et nulla te latet cogitatio ³quis est iste qui celat consilium absque scientia ideo insipienter locutus sum et quae ultra modum excederent scientiam meam ⁴audi et ego loquar interrogabo et ostende mihi ⁵auditu auris audivi te nunc autem oculus meus videt te ⁶idcirco ipse me reprehendo et ago paenitentiam in favilla et cinere ⁷postquam autem locutus est Dominus verba haec ad Iob dixit ad Eliphaz Themaniten iratus est furor meus in te et in duos amicos tuos quoniam non estis locuti coram me rectum sicut servus meus Iob ⁸sumite igitur vobis septem tauros et septem arietes et ite ad servum meum Iob et offerte holocaustum pro vobis Iob autem servus meus orabit pro vobis faciem eius suscipiam ut non vobis inputetur stultitia neque enim locuti estis ad me recta sicut servus meus Iob ⁹abierunt ergo Eliphaz Themanites et Baldad Suites et Sophar Naamathites et fecerunt sicut locutus fuerat ad eos Dominus et suscepit Dominus faciem Iob ¹⁰Dominus quoque conversus est ad paenitentiam Iob cum oraret ille pro amicis suis et addidit Dominus omnia quaecumque fuerant Iob duplicia ¹¹venerunt autem ad eum omnes fratres sui et universae sorores suae et cuncti qui noverant eum prius et comederunt cum eo panem in domo eius et moverunt super eum caput et consolati sunt eum super omni malo quod intulerat Dominus super eum et dederunt ei unusquisque ovem unam et inaurem auream unam ¹²Dominus autem benedixit novissimis Iob magis quam principio eius et facta sunt ei quattuordecim milia ovium et sex milia camelorum et mille iuga boum et mille asinae ¹³et fuerunt ei septem filii et filiae tres ¹⁴et vocavit nomen unius Diem et nomen secundae Cassia et nomen tertiae Cornu stibii ¹⁵non sunt autem inventae mulieres speciosae sicut filiae Iob in universa terra deditque eis pater suus hereditatem inter fratres earum

Psalms

Chapter 1

¹beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit et in cathedra pestilentiae non sedit ²sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte ³et erit tamquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum quod fructum suum dabit in tempore suo et folium eius non defluet et omnia quaecumque faciet prosperabuntur ⁴non sic impii %non sic; sed tamquam pulvis quem proicit ventus %a facie terrae; ⁵ideo non resurgent impii in iudicio neque peccatores in consilio iustorum ⁶quoniam novit Dominus viam iustorum et iter impiorum peribit

Chapter 2

¹psalmus David quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania ²adstiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum adversus Dominum et adversus christum eius diapsalma ³disrumpamus vincula eorum et proiciamus a nobis iugum ipsorum ⁴qui habitat in caelis inridebit eos et Dominus subsannabit eos ⁵tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos ⁶ego autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum eius praedicans praeceptum eius ⁷Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te ⁸postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae ⁹reges eos in virga ferrea tamquam vas figuli confringes eos ¹⁰et nunc reges intellegite erudimini qui iudicatis terram ¹¹servite Domino in timore et exultate ei in tremore ¹²adprehendite disciplinam nequando irascatur Dominus et pereatis de via iusta ¹³cum exarserit in brevi ira eius beati omnes qui confidunt in eo

Chapter 3

¹psalmus David cum fugeret a facie Abessalon filii sui ²Domine quid multiplicati sunt qui tribulant me multi insurgunt adversum me ³multi dicunt animae meae non est salus ipsi in Deo %eius; diapsalma ⁴tu autem Domine susceptor meus es gloria mea et exaltans caput meum ⁵voce mea ad Dominum clamavi et exaudivit me de monte sancto suo diapsalma ⁶ego dormivi et soporatus sum exsurrexi quia Dominus suscipiet me ⁷non timebo milia populi circumdantis me exsurge Domine salvum me fac Deus meus ⁸quoniam tu percussisti omnes adversantes mihi sine causa dentes peccatorum contrivisti ⁹Domini est salus et super populum tuum benedictio tua

Chapter 4

¹in finem in carminibus psalmus David ²cum invocarem exaudivit me Deus iustitiae meae in tribulatione dilatasti mihi miserere mei et exaudi orationem meam ³filii hominum usquequo gravi corde ut quid diligitis vanitatem et quaeritis mendacium diapsalma ⁴et scitote quoniam mirificavit Dominus sanctum suum Dominus exaudiet me cum clamavero ad eum ⁵irascimini et nolite peccare quae dicitis in cordibus vestris in cubilibus vestris conpungimini diapsalma ⁶sacrificate sacrificium iustitiae et sperate in Domino multi dicunt quis ostendet nobis bona ⁷signatum est super nos lumen vultus tui Domine dedisti laetitiam in corde meo ⁸a fructu frumenti et vini et olei sui multiplicati sunt ⁹in pace in id ipsum dormiam et requiescam ¹⁰quoniam tu Domine singulariter in spe constituisti me

Chapter 5

¹in finem pro ea quae hereditatem consequitur psalmus David ²verba mea auribus percipe Domine intellege clamorem meum ³intende voci orationis meae rex meus et Deus meus ⁴quoniam ad te orabo Domine mane exaudies vocem meam ⁵mane adstabo tibi et videbo quoniam non deus volens iniquitatem tu es ⁶neque habitabit iuxta te malignus neque permanebunt iniusti ante oculos tuos ⁷odisti omnes qui operantur iniquitatem perdes %omnes; qui loquuntur mendacium virum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus ⁸ego autem in multitudine misericordiae tuae introibo in domum tuam adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo ⁹Domine deduc me in iustitia tua propter inimicos meos dirige in conspectu meo viam tuam ¹⁰quoniam non est in ore eorum veritas cor eorum vanum est ¹¹sepulchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant iudica illos Deus decidant a cogitationibus suis secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos quoniam inritaverunt te Domine ¹²et laetentur omnes qui sperant in te in aeternum exultabunt et habitabis in eis et gloriabuntur in te omnes qui diligunt nomen tuum ¹³quoniam tu benedices iusto Domine ut scuto bonae voluntatis coronasti nos

Chapter 6

¹in finem in carminibus pro octava psalmus David ²Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me ³miserere mei Domine quoniam infirmus sum sana me Domine quoniam conturbata sunt ossa mea ⁴et anima mea turbata est valde et tu Domine usquequo ⁵convertere Domine eripe animam meam salvum me fac propter misericordiam tuam ⁶quoniam non est in morte qui memor sit tui in inferno autem quis confitebitur tibi ⁷laboravi in gemitu meo lavabo per singulas noctes lectum meum in lacrimis meis stratum meum rigabo ⁸turbatus est a furore oculus meus inveteravi inter omnes inimicos meos ⁹discedite a me omnes qui operamini iniquitatem quoniam exaudivit Dominus vocem fletus mei ¹⁰exaudivit Dominus deprecationem meam Dominus orationem meam suscepit ¹¹erubescant et conturbentur vehementer omnes inimici mei convertantur et erubescant valde velociter

Chapter 7

¹psalmus David quem cantavit Domino pro verbis Chusi filii Iemini ²Domine Deus meus in te speravi salvum me fac ex omnibus persequentibus me et libera me ³nequando rapiat ut leo animam meam dum non est qui redimat neque qui salvum faciat ⁴Domine Deus meus si feci istud si est iniquitas in manibus meis ⁵si reddidi retribuentibus mihi mala decidam merito ab inimicis meis inanis ⁶persequatur inimicus animam meam et conprehendat et conculcet in terra vitam meam et gloriam meam in pulverem deducat diapsalma ⁷exsurge Domine in ira tua exaltare in finibus inimicorum meorum et exsurge Domine Deus meus in praecepto quod mandasti ⁸et synagoga populorum circumdabit te et propter hanc in altum regredere ⁹Dominus iudicat populos iudica me Domine secundum iustitiam meam et secundum innocentiam meam super me ¹⁰consummetur nequitia peccatorum et diriges iustum et scrutans corda et renes Deus ¹¹iustum adiutorium meum a Deo qui salvos facit rectos corde ¹²Deus iudex iustus et fortis et patiens numquid irascitur per singulos dies ¹³nisi conversi fueritis gladium suum vibrabit arcum suum tetendit et paravit illum ¹⁴et in eo paravit vasa mortis sagittas suas ardentibus effecit ¹⁵ecce parturiit iniustitiam *et; concepit dolorem et peperit iniquitatem ¹⁶lacum aperuit et effodit eum et incidet in foveam quam fecit ¹⁷convertetur dolor eius in caput eius et in verticem ipsius iniquitas eius descendet ¹⁸confitebor Domino secundum iustitiam eius et psallam nomini Domini altissimi

Chapter 8

¹in finem pro torcularibus psalmus David ²Domine Dominus noster quam admirabile est nomen tuum in universa terra quoniam elevata est magnificentia tua super caelos ³ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem propter inimicos tuos ut destruas inimicum et ultorem ⁴quoniam videbo caelos * tuos; opera digitorum tuorum lunam et stellas quae tu fundasti ⁵quid est homo quod memor es eius aut filius hominis quoniam visitas eum ⁶minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore coronasti eum ⁷et constituisti eum super opera manuum tuarum ⁸omnia subiecisti sub pedibus eius oves et boves universas insuper et pecora campi ⁹volucres caeli et pisces maris qui perambulant semitas maris ¹⁰Domine Dominus noster quam admirabile est nomen tuum in universa terra

Chapter 9

¹in finem pro occultis filii psalmus David ²confitebor tibi Domine in toto corde meo narrabo omnia mirabilia tua ³laetabor et exultabo in te psallam nomini tuo Altissime ⁴in convertendo inimicum meum retrorsum infirmabuntur et peribunt a facie tua ⁵quoniam fecisti iudicium meum et causam meam sedisti super thronum qui iudicas iustitiam ⁶increpasti gentes %et; periit impius nomen eorum delisti in aeternum et in saeculum %saeculi; ⁷inimici defecerunt frameae in finem et civitates destruxisti periit memoria eorum cum sonitu ⁸et Dominus in aeternum permanet paravit in iudicio thronum suum ⁹et ipse iudicabit orbem terrae in aequitate iudicabit populos in iustitia ¹⁰et factus est Dominus refugium pauperi adiutor in oportunitatibus in tribulatione ¹¹et sperent in te qui noverunt nomen tuum quoniam non dereliquisti quaerentes te Domine ¹²psallite Domino qui habitat in Sion adnuntiate inter gentes studia eius ¹³quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est non est oblitus clamorem pauperum ¹⁴miserere mei Domine vide humilitatem meam de inimicis meis ¹⁵qui exaltas me de portis mortis ut adnuntiem omnes laudationes tuas in portis filiae Sion ¹⁶exultabo in salutari tuo infixae sunt gentes in interitu quem fecerunt in laqueo isto quem absconderunt conprehensus est pes eorum ¹⁷cognoscitur Dominus iudicia faciens in operibus manuum suarum conprehensus est peccator canticum diapsalmatis ¹⁸convertantur peccatores in infernum omnes gentes quae obliviscuntur Deum ¹⁹quoniam non in finem oblivio erit pauperis patientia pauperum non peribit in finem ²⁰exsurge Domine non confortetur homo iudicentur gentes in conspectu tuo ²¹constitue Domine legislatorem super eos sciant gentes quoniam homines sunt diapsalma ²²ut quid Domine recessisti longe dispicis in oportunitatibus in tribulatione ²³dum superbit impius incenditur pauper conprehenduntur in consiliis quibus cogitant ²⁴quoniam laudatur peccator in desideriis animae suae et iniquus benedicitur ²⁵exacerbavit Dominum peccator secundum multitudinem irae suae non quaeret ²⁶non est Deus in conspectu eius inquinatae sunt viae illius in omni tempore auferuntur iudicia tua a facie eius omnium inimicorum suorum dominabitur ²⁷dixit enim in corde suo non movebor a generatione in generationem sine malo ²⁸cuius maledictione os plenum est et amaritudine et dolo sub lingua eius labor et dolor ²⁹sedet in insidiis cum divitibus in occultis ut interficiat innocentem ³⁰oculi eius in pauperem respiciunt insidiatur in abscondito quasi leo in spelunca sua insidiatur ut rapiat pauperem rapere pauperem dum adtrahit eum ³¹in laqueo suo humiliabit eum inclinabit se et cadet cum dominatus fuerit pauperum ³²dixit enim in corde suo oblitus est Deus avertit faciem suam ne videat in finem ³³exsurge Domine Deus exaltetur manus tua ne obliviscaris pauperum ³⁴propter quid inritavit impius Deum dixit enim in corde suo non requiret ³⁵vides quoniam tu laborem et dolorem consideras ut tradas eos in manus tuas tibi derelictus est pauper orfano tu eras adiutor ³⁶contere brachium peccatoris et maligni quaeretur peccatum illius et non invenietur ³⁷Dominus regnabit in aeternum et in saeculum %saeculi; peribitis gentes de terra illius ³⁸desiderium pauperum exaudivit Dominus praeparationem cordis eorum audivit auris tua ³⁹iudicare pupillo et humili ut non adponat ultra magnificare se homo super terram

Chapter 10

¹in finem psalmus David ²in Domino confido quomodo dicitis animae meae transmigra in montes sicut passer ³quoniam ecce peccatores intenderunt arcum paraverunt sagittas suas in faretra ut sagittent in obscuro rectos corde ⁴quoniam quae perfecisti destruxerunt iustus %autem; quid fecit ⁵Dominus in templo sancto suo Dominus in caelo sedis eius oculi eius %in pauperem; respiciunt palpebrae eius interrogant filios hominum ⁶Dominus interrogat iustum et impium qui autem diligit iniquitatem odit animam suam ⁷pluet super peccatores laqueos ignis et sulphur et spiritus procellarum pars calicis eorum ⁸quoniam iustus Dominus %et; iustitias dilexit aequitatem vidit vultus eius

Chapter 11

¹in finem pro octava psalmus David ²salvum me fac Domine quoniam defecit sanctus quoniam deminutae sunt veritates a filiis hominum ³vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum labia dolosa in corde et corde locuti sunt ⁴disperdat Dominus universa labia dolosa linguam magniloquam ⁵qui dixerunt linguam nostram magnificabimus labia nostra a nobis sunt quis noster dominus est ⁶propter miseriam inopum et gemitum pauperum nunc exsurgam dicit Dominus ponam in salutari fiducialiter agam in eo ⁷eloquia Domini eloquia casta argentum igne examinatum probatum terrae purgatum septuplum ⁸tu Domine servabis nos et custodies nos a generatione hac et in aeternum ⁹in circuitu impii ambulant secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum

Chapter 12

¹in finem psalmus David usquequo Domine oblivisceris me in finem usquequo avertis faciem tuam a me ²quamdiu ponam consilia in anima mea dolorem in corde meo per diem ³usquequo exaltabitur inimicus meus super me ⁴respice exaudi me Domine Deus meus inlumina oculos meos ne umquam obdormiam in mortem ⁵nequando dicat inimicus meus praevalui adversus eum qui tribulant me exultabunt si motus fuero ⁶ego autem in misericordia tua speravi exultabit cor meum in salutari tuo cantabo Domino qui bona tribuit mihi et psallam nomini Domini altissimi

Chapter 13

¹in finem psalmus David dixit insipiens in corde suo non est Deus corrupti sunt et abominabiles facti sunt in studiis %suis; non est qui faciat bonum %non est usque ad unum; ²Dominus de caelo prospexit super filios hominum ut videat si est intellegens %aut; requirens Deum ³omnes declinaverunt simul inutiles facti sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum = sepulchrum patens est guttur eorum = linguis suis dolose agebant = venenum aspidum sub labiis eorum = quorum os maledictione et amaritudine plenum est = veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem = contritio et infelicitas in viis eorum = et viam pacis non cognoverunt % non est timor Dei ante oculos eorum; ⁴nonne cognoscent omnes qui operantur iniquitatem qui devorant plebem meam sicut escam panis ⁵Dominum non invocaverunt illic trepidaverunt timore %ubi non erat timor; ⁶quoniam Deus in generatione iusta consilium inopis confudistis quoniam Dominus spes eius est ⁷quis dabit ex Sion salutare Israhel cum averterit Dominus captivitatem plebis suae exultabit Iacob et laetabitur Israhel

Chapter 14

¹psalmus David Domine quis habitabit in tabernaculo tuo aut quis requiescet in monte sancto tuo ²qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam ³qui loquitur veritatem in corde suo qui non egit dolum in lingua sua nec fecit proximo suo malum et obprobrium non accepit adversus proximos suos ⁴ad nihilum deductus est in conspectu eius malignus timentes autem Dominum glorificat qui iurat proximo suo et non decipit ⁵qui pecuniam suam non dedit ad usuram et munera super innocentes non accepit qui facit haec non movebitur in aeternum

Chapter 15

¹tituli inscriptio ipsi David conserva me Domine quoniam in te speravi ²dixi Domino Dominus meus es tu quoniam bonorum meorum non eges ³sanctis qui sunt in terra eius mirificavit *mihi; omnes voluntates meas in eis ⁴multiplicatae sunt infirmitates eorum postea adceleraverunt non congregabo conventicula eorum de sanguinibus nec memor ero nominum eorum per labia mea ⁵Dominus pars hereditatis meae et calicis mei tu es qui restitues hereditatem meam mihi ⁶funes ceciderunt mihi in praeclaris etenim hereditas mea praeclara est mihi ⁷benedicam Domino qui tribuit mihi intellectum insuper et usque ad noctem increpaverunt me renes mei ⁸providebam Dominum in conspectu meo semper quoniam a dextris est mihi ne commovear ⁹propter hoc laetatum est cor meum et exultavit lingua mea insuper et caro mea requiescet in spe ¹⁰quoniam non derelinques animam meam in inferno non dabis sanctum tuum videre corruptionem notas mihi fecisti vias vitae adimplebis me laetitia cum vultu tuo delectatio in dextera tua usque in finem

Chapter 16

¹oratio David exaudi Domine iustitiam meam intende deprecationem meam auribus percipe orationem meam non in labiis dolosis ²de vultu tuo iudicium meum prodeat oculi tui videant aequitates ³probasti cor meum visitasti nocte igne me examinasti et non est inventa in me iniquitas ⁴ut non loquatur os meum opera hominum propter verba labiorum tuorum ego custodivi vias duras ⁵perfice gressus meos in semitis tuis ut non moveantur vestigia mea ⁶ego clamavi quoniam exaudisti me Deus inclina aurem tuam mihi et exaudi verba mea ⁷mirifica misericordias tuas qui salvos facis sperantes in te ⁸a resistentibus dexterae tuae custodi me ut pupillam oculi sub umbra alarum tuarum proteges me ⁹a facie impiorum qui me adflixerunt inimici mei animam meam circumdederunt *super me; ¹⁰adipem suum concluserunt os eorum locutum est superbia ¹¹proicientes me nunc circumdederunt me oculos suos statuerunt declinare in terram ¹²susceperunt me sicut leo paratus ad praedam et sicut catulus leonis habitans in abditis ¹³exsurge Domine praeveni eum et subplanta eum eripe animam meam ab impio frameam tuam ¹⁴ab inimicis manus tuae Domine a paucis de terra divide eos in vita eorum de absconditis tuis adimpletus est venter eorum saturati sunt filiis et dimiserunt reliquias suas parvulis suis ¹⁵ego autem in iustitia apparebo conspectui tuo satiabor cum apparuerit gloria tua

Chapter 17

¹in finem puero Domini David quae locutus est Domino verba cantici huius in die qua eripuit eum Dominus de manu omnium inimicorum eius et de manu Saul et dixit ²diligam te Domine fortitudo mea ³Dominus firmamentum meum et refugium meum et liberator meus Deus meus adiutor meus et sperabo in eum protector meus et cornu salutis meae et susceptor meus ⁴laudans invocabo Dominum et ab inimicis meis salvus ero ⁵circumdederunt me dolores mortis et torrentes iniquitatis conturbaverunt me ⁶dolores inferni circumdederunt me praeoccupaverunt me laquei mortis ⁷cum tribularer invocavi Dominum et ad Deum meum clamavi exaudivit de templo %sancto; suo vocem meam et clamor meus in conspectu eius introibit in aures eius ⁸et commota est et contremuit terra et fundamenta montium conturbata sunt et commota sunt quoniam iratus est eis ⁹ascendit fumus in ira eius et ignis a facie eius exarsit carbones succensi sunt ab eo ¹⁰inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius ¹¹et ascendit super cherubin et volavit volavit super pinnas ventorum ¹²et posuit tenebras latibulum suum in circuitu eius tabernaculum eius tenebrosa aqua in nubibus aeris ¹³prae fulgore in conspectu eius nubes * eius; transierunt grando et carbones ignis ¹⁴et intonuit de caelo Dominus et Altissimus dedit vocem suam *grando et carbones ignis; ¹⁵et misit sagittas et dissipavit eos et fulgora multiplicavit et conturbavit eos ¹⁶et apparuerunt fontes aquarum et revelata sunt fundamenta orbis terrarum ab increpatione tua Domine ab inspiratione spiritus irae tuae ¹⁷misit de summo et accepit me adsumpsit me de aquis multis ¹⁸eripiet me de inimicis meis fortissimis et ab his qui oderunt me quoniam confirmati sunt super me ¹⁹praevenerunt me in die adflictionis meae et factus est Dominus protector meus ²⁰et eduxit me in latitudinem salvum me faciet quoniam voluit me ²¹%et; retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam %et; secundum puritatem manuum mearum retribuet mihi ²²quia custodivi vias Domini nec impie gessi a Deo meo ²³quoniam omnia iudicia eius in conspectu meo sunt et iustitias eius non reppuli a me ²⁴et ero inmaculatus cum eo et observabo ab iniquitate mea ²⁵et retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum puritatem manuum mearum in conspectu oculorum eius ²⁶cum sancto sanctus eris et cum viro innocente innocens eris ²⁷et cum electo electus eris et cum perverso perverteris ²⁸quoniam tu populum humilem salvum facies et oculos superborum humiliabis ²⁹quoniam tu inluminas lucernam meam Domine Deus meus inluminas tenebras meas ³⁰quoniam in te eripiar a temptatione et in Deo meo transgrediar murum ³¹Deus meus inpolluta via eius eloquia Domini igne examinata protector est omnium sperantium in eum ³²quoniam quis deus praeter Dominum et quis deus praeter Deum nostrum ³³Deus qui praecingit me virtute et posuit inmaculatam viam meam ³⁴qui perfecit pedes meos tamquam cervorum et super excelsa statuens me ³⁵qui doces manus meas in proelium et posuisti arcum aereum brachia mea ³⁶et dedisti mihi protectionem salutis tuae et dextera tua suscepit me et disciplina tua correxit me in finem et disciplina tua ipsa me docebit ³⁷dilatasti gressus meos subtus me et non sunt infirmata vestigia mea ³⁸persequar inimicos meos et conprehendam illos et non convertar donec deficiant ³⁹confringam illos nec poterunt stare cadent subtus pedes meos ⁴⁰et praecinxisti me virtute ad bellum subplantasti insurgentes in me subtus me ⁴¹et inimicos meos dedisti mihi dorsum et odientes me disperdisti ⁴²clamaverunt nec erat qui salvos faceret ad Dominum nec exaudivit eos ⁴³et comminuam illos ut pulverem ante faciem venti ut lutum platearum delebo eos ⁴⁴eripe me de contradictionibus populi constitues me in caput gentium ⁴⁵populus quem non cognovi servivit mihi in auditu auris oboedivit mihi ⁴⁶filii alieni mentiti sunt mihi filii alieni inveterati sunt et claudicaverunt a semitis suis ⁴⁷vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltetur Deus salutis meae ⁴⁸Deus qui dat vindictas mihi et subdidit populos sub me liberator meus de gentibus iracundis ⁴⁹et ab insurgentibus in me exaltabis me a viro iniquo eripies me ⁵⁰propterea confitebor tibi in nationibus Domine et psalmum dicam nomini tuo ⁵¹magnificans salutes regis eius et faciens misericordiam christo suo David et semini eius usque in saeculum

Chapter 18

¹in finem psalmus David ²caeli enarrant gloriam Dei et opera manuum eius adnuntiat firmamentum ³dies diei eructat verbum et nox nocti indicat scientiam ⁴non sunt loquellae neque sermones quorum non audiantur voces eorum ⁵in omnem terram exivit sonus eorum et in fines orbis terrae verba eorum ⁶in sole posuit tabernaculum suum et ipse tamquam sponsus procedens de thalamo suo exultavit ut gigans ad currendam viam %suam; ⁷a summo caeli egressio eius et occursus eius usque ad summum eius nec est qui se abscondat a calore eius ⁸lex Domini inmaculata convertens animas testimonium Domini fidele sapientiam praestans parvulis ⁹iustitiae Domini rectae laetificantes corda praeceptum Domini lucidum inluminans oculos ¹⁰timor Domini sanctus permanens in saeculum saeculi iudicia Domini vera iustificata in semet ipsa ¹¹desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum et dulciora super mel et favum ¹²etenim servus tuus custodit ea in custodiendis illis retributio multa ¹³delicta quis intellegit ab occultis meis munda me ¹⁴et ab alienis parce servo tuo si mei non fuerint dominati tunc inmaculatus ero et emundabor a delicto maximo ¹⁵et erunt ut conplaceant eloquia oris mei et meditatio cordis mei in conspectu tuo semper Domine adiutor meus et redemptor meus

Chapter 19

¹in finem psalmus David ²exaudiat te Dominus in die tribulationis protegat te nomen Dei Iacob ³mittat tibi auxilium de sancto et de Sion tueatur te ⁴memor sit omnis sacrificii tui et holocaustum tuum pingue fiat diapsalma ⁵tribuat tibi secundum cor tuum et omne consilium tuum confirmet ⁶laetabimur in salutari tuo et in nomine Dei nostri magnificabimur ⁷impleat Dominus omnes petitiones tuas nunc cognovi quoniam salvum fecit Dominus christum suum exaudiet illum de caelo sancto suo in potentatibus salus dexterae eius ⁸hii in curribus et hii in equis nos autem in nomine Domini Dei nostri invocabimus ⁹ipsi obligati sunt et ceciderunt nos vero surreximus et erecti sumus ¹⁰Domine salvum fac regem et exaudi nos in die qua invocaverimus te

Chapter 20

¹in finem psalmus David ²Domine in virtute tua laetabitur rex et super salutare tuum exultabit vehementer ³desiderium animae eius tribuisti ei et voluntate labiorum eius non fraudasti eum diapsalma ⁴quoniam praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso ⁵vitam petiit a te et tribuisti ei longitudinem dierum in saeculum et in saeculum saeculi ⁶magna gloria eius in salutari tuo gloriam et magnum decorem inpones super eum ⁷quoniam dabis eum benedictionem in saeculum saeculi laetificabis eum in gaudio cum vultu tuo ⁸quoniam rex sperat in Domino et in misericordia Altissimi non commovebitur ⁹inveniatur manus tua omnibus inimicis tuis dextera tua inveniat %omnes; qui te oderunt ¹⁰pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui Dominus in ira sua conturbabit eos et devorabit eos ignis ¹¹fructum eorum de terra perdes et semen eorum a filiis hominum ¹²quoniam declinaverunt in te mala cogitaverunt consilia quae non potuerunt %stabilire; ¹³quoniam pones eos dorsum in reliquis tuis praeparabis vultum eorum ¹⁴exaltare Domine in virtute tua cantabimus et psallemus virtutes tuas

Chapter 21

¹in finem pro adsumptione matutina psalmus David ²Deus Deus meus %respice me; quare me dereliquisti longe a salute mea verba delictorum meorum ³Deus meus clamabo per diem et non exaudies et nocte et non ad insipientiam mihi ⁴tu autem in sancto habitas Laus Israhel ⁵in te speraverunt patres nostri speraverunt et liberasti eos ⁶ad te clamaverunt et salvi facti sunt in te speraverunt et non sunt confusi ⁷ego autem sum vermis et non homo obprobrium hominum et abiectio plebis ⁸omnes videntes me deriserunt me locuti sunt labiis moverunt caput ⁹speravit in Domino eripiat eum salvum faciat eum quoniam vult eum ¹⁰quoniam tu es qui extraxisti me de ventre spes mea ab uberibus matris meae ¹¹in te proiectus sum ex utero de ventre matris meae Deus meus es tu ¹²ne discesseris a me quoniam tribulatio proxima est quoniam non est qui adiuvet ¹³circumdederunt me vituli multi tauri pingues obsederunt me ¹⁴aperuerunt super me os suum sicut leo rapiens et rugiens ¹⁵sicut aqua effusus sum et dispersa sunt universa ossa mea factum est cor meum tamquam cera liquescens in medio ventris mei ¹⁶aruit tamquam testa virtus mea et lingua mea adhesit faucibus meis et in limum mortis deduxisti me ¹⁷quoniam circumdederunt me canes multi concilium malignantium obsedit me foderunt manus meas et pedes meos ¹⁸dinumeraverunt omnia ossa mea ipsi vero consideraverunt et inspexerunt me ¹⁹diviserunt sibi vestimenta mea et super vestem meam miserunt sortem ²⁰tu autem Domine ne elongaveris auxilium tuum ad defensionem meam conspice ²¹erue a framea animam meam et de manu canis unicam meam ²²salva me ex ore leonis et a cornibus unicornium humilitatem meam ²³narrabo nomen tuum fratribus meis in media ecclesia laudabo te ²⁴qui timetis Dominum laudate eum universum semen Iacob magnificate eum ²⁵timeat eum omne semen Israhel quoniam non sprevit neque dispexit deprecationem pauperis nec avertit faciem suam a me et cum clamarem ad eum exaudivit %me; ²⁶apud te laus mea in ecclesia magna vota mea reddam in conspectu timentium eum ²⁷edent pauperes et saturabuntur et laudabunt Dominum qui requirunt eum vivent corda eorum in saeculum saeculi ²⁸reminiscentur et convertentur ad Dominum universi fines terrae et adorabunt in conspectu eius universae familiae gentium ²⁹quoniam Dei est regnum et %ipse; dominabitur gentium ³⁰manducaverunt et adoraverunt omnes pingues terrae in conspectu eius cadent omnes qui descendunt in terram ³¹et anima mea illi vivet et semen meum serviet ipsi ³²adnuntiabitur Domino generatio ventura et adnuntiabunt iustitiam eius populo qui nascetur quem fecit %Dominus;

Chapter 22

¹psalmus David Dominus reget me et nihil mihi deerit ²in loco pascuae %ibi; me conlocavit super aquam refectionis educavit me ³animam meam convertit deduxit me super semitas iustitiae propter nomen suum ⁴nam et si ambulavero in medio umbrae mortis non timebo mala quoniam tu mecum es virga tua et baculus tuus ipsa me consolata sunt ⁵parasti in conspectu meo mensam adversus eos qui tribulant me inpinguasti in oleo caput meum et calix meus inebrians quam praeclarus est ⁶et misericordia tua subsequitur me omnibus diebus vitae meae et ut inhabitem in domo Domini in longitudinem dierum

Chapter 23

¹psalmus David prima sabbati Domini est terra et plenitudo eius orbis terrarum et %universi; qui habitant in eo ²*quia; ipse super maria fundavit eum et super flumina praeparavit eum ³quis ascendit in montem Domini aut quis stabit in loco sancto eius ⁴innocens manibus et mundo corde qui non accepit in vano animam suam nec iuravit in dolo proximo suo ⁵hic accipiet benedictionem a Domino et misericordiam a Deo salvatore suo ⁶haec est generatio quaerentium eum quaerentium faciem Dei Iacob diapsalma ⁷adtollite portas principes vestras et elevamini portae aeternales et introibit rex gloriae ⁸quis est iste rex gloriae Dominus fortis et potens Dominus potens in proelio ⁹adtollite portas principes vestras et elevamini portae aeternales et introibit rex gloriae ¹⁰quis est iste rex gloriae Dominus virtutum ipse est rex gloriae diapsalma

Chapter 24

¹psalmus David ad te Domine levavi animam meam ²Deus meus in te confido non erubescam ³neque inrideant me inimici mei etenim universi qui sustinent te non confundentur ⁴confundantur %omnes; iniqua agentes supervacue vias tuas Domine demonstra mihi %et; semitas tuas doce me ⁵dirige me in veritatem tuam et doce me quoniam tu es Deus salvator meus et te sustinui tota die ⁶reminiscere miserationum tuarum Domine et misericordiarum tuarum quia a saeculo sunt ⁷delicta iuventutis meae et ignorantias meas ne memineris secundum misericordiam tuam memento mei * tu; propter bonitatem tuam Domine ⁸dulcis et rectus Dominus propter hoc legem dabit delinquentibus in via ⁹diriget mansuetos in iudicio docebit mites vias suas ¹⁰universae viae Domini misericordia et veritas requirentibus testamentum eius et testimonia eius ¹¹propter nomen tuum Domine et propitiaberis peccato meo multum est enim ¹²quis est homo qui timet Dominum legem statuet ei in via quam elegit ¹³anima eius in bonis demorabitur et semen ipsius hereditabit terram ¹⁴firmamentum est Dominus timentibus eum et testamentum ipsius ut manifestetur illis ¹⁵oculi mei semper ad Dominum quoniam ipse evellet de laqueo pedes meos ¹⁶respice in me et miserere mei quia unicus et pauper sum ego ¹⁷tribulationes cordis mei multiplicatae sunt de necessitatibus meis erue me ¹⁸vide humilitatem meam et laborem meum et dimitte universa delicta mea ¹⁹respice inimicos meos quoniam multiplicati sunt et odio iniquo oderunt me ²⁰custodi animam meam et erue me non erubescam quoniam speravi in te ²¹innocentes et recti adheserunt mihi quia sustinui te ²²libera Deus Israhel ex omnibus tribulationibus suis

Chapter 25

¹psalmus David iudica me Domine quoniam ego in innocentia mea ingressus sum et in Domino sperans non infirmabor ²proba me Domine et tempta me ure renes meos et cor meum ³quoniam misericordia tua ante oculos meos est et conplacui in veritate tua ⁴non sedi cum concilio vanitatis et cum iniqua gerentibus non introibo ⁵odivi ecclesiam malignantium et cum impiis non sedebo ⁶lavabo inter innocentes manus meas et circumdabo altare tuum Domine ⁷ut audiam vocem laudis et enarrem universa mirabilia tua ⁸Domine dilexi decorem domus tuae et locum habitationis gloriae tuae ⁹ne perdas cum impiis animam meam et cum viris sanguinum vitam meam ¹⁰in quorum manibus iniquitates sunt dextera eorum repleta est muneribus ¹¹ego autem in innocentia mea ingressus sum redime me et miserere mei ¹²pes meus stetit in directo in ecclesiis benedicam %te; Domine

Chapter 26

¹David priusquam liniretur Dominus inluminatio mea et salus mea quem timebo Dominus protector vitae meae a quo trepidabo ²dum adpropiant super me nocentes ut edant carnes meas qui tribulant me et inimici mei ipsi infirmati sunt et ceciderunt ³si consistant adversus me castra non timebit cor meum si exsurgat adversus me proelium in hoc ego sperabo ⁴unam petii a Domino hanc requiram ut inhabitem in domo Domini omnes dies vitae meae ut videam voluntatem Domini et visitem templum eius ⁵quoniam abscondit me in tabernaculo in die malorum protexit me in abscondito tabernaculi sui ⁶in petra exaltavit me et nunc exaltavit caput meum super inimicos meos circuivi et immolavi in tabernaculo eius hostiam vociferationis cantabo et psalmum dicam Domino ⁷exaudi Domine vocem meam qua clamavi miserere mei et exaudi me ⁸tibi dixit cor meum exquisivit facies mea faciem tuam Domine requiram ⁹ne avertas faciem tuam a me ne declines in ira a servo tuo adiutor meus esto ne derelinquas me neque dispicias me Deus salvator meus ¹⁰quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me Dominus autem adsumpsit me ¹¹legem pone mihi Domine in via tua et dirige me in semita recta propter inimicos meos ¹²ne tradideris me in animas tribulantium me quoniam insurrexerunt in me testes iniqui et mentita est iniquitas sibi ¹³credo videre bona Domini in terra viventium ¹⁴expecta Dominum viriliter age et confortetur cor tuum et sustine Dominum

Chapter 27

¹huic David ad te Domine clamabo Deus meus ne sileas a me nequando taceas a me et adsimilabor descendentibus in lacum ²exaudi vocem deprecationis meae dum oro ad te dum extollo manus meas ad templum sanctum tuum ³ne simul tradas me cum peccatoribus et cum operantibus iniquitatem %ne perdideris me; qui loquuntur pacem cum proximo suo mala autem sunt in cordibus eorum ⁴da illis secundum opera ipsorum et secundum nequitiam adinventionum ipsorum secundum opera manuum eorum tribue illis redde retributionem eorum ipsis ⁵quoniam non intellexerunt opera Domini et in opera manuum eius destrues illos et non aedificabis eos ⁶benedictus Dominus quoniam exaudivit vocem deprecationis meae ⁷Dominus adiutor meus et protector meus in ipso speravit cor meum et adiutus sum et refloruit caro mea et ex voluntate mea confitebor ei ⁸Dominus fortitudo plebis suae et protector salvationum christi sui est ⁹salvam fac plebem tuam et benedic hereditati tuae et rege eos et extolle eos usque in aeternum

Chapter 28

¹psalmus David in consummatione tabernaculi adferte Domino filii Dei adferte Domino filios arietum ²adferte Domino gloriam et honorem adferte Domino gloriam nomini eius adorate Dominum in atrio sancto eius ³vox Domini super aquas Deus maiestatis intonuit Dominus super aquas multas ⁴vox Domini in virtute vox Domini in magnificentia ⁵vox Domini confringentis cedros et confringet Dominus cedros Libani ⁶et comminuet eas tamquam vitulum Libani et dilectus quemadmodum filius unicornium ⁷vox Domini intercidentis flammam ignis ⁸vox Domini concutientis desertum et commovebit Dominus desertum Cades ⁹vox Domini praeparantis cervos et revelabit condensa et in templo eius omnis dicet gloriam ¹⁰Dominus diluvium inhabitare facit et sedebit Dominus rex in aeternum ¹¹Dominus virtutem populo suo dabit Dominus benedicet populo suo in pace

Chapter 29

¹psalmus cantici in dedicatione domus David ²exaltabo te Domine quoniam suscepisti me nec delectasti inimicos meos super me ³Domine Deus meus clamavi ad te et sanasti me ⁴Domine eduxisti ab inferno animam meam salvasti me a descendentibus in lacum ⁵psallite Domino sancti eius et confitemini memoriae sanctitatis eius ⁶quoniam ira in indignatione eius et vita in voluntate eius ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum laetitia ⁷ego autem dixi in abundantia mea non movebor in aeternum ⁸Domine in voluntate tua praestitisti decori meo virtutem avertisti faciem tuam et factus sum conturbatus ⁹ad te Domine clamabo et ad Deum meum deprecabor ¹⁰quae utilitas in sanguine meo dum descendo in corruptionem numquid confitebitur tibi pulvis aut adnuntiabit veritatem tuam ¹¹audivit Dominus et misertus est mei Dominus factus est adiutor meus ¹²convertisti planctum meum in gaudium mihi conscidisti saccum meum et circumdedisti me laetitia ¹³ut cantet tibi gloria mea et non conpungar Domine Deus meus in aeternum confitebor tibi

Chapter 30

¹in finem psalmus David ²in te Domine speravi non confundar in aeternum in iustitia tua libera me ³inclina ad me aurem tuam adcelera ut eruas me esto mihi in Deum protectorem et in domum refugii ut salvum me facias ⁴quoniam fortitudo mea et refugium meum es tu et propter nomen tuum deduces me et enutries me ⁵educes me de laqueo hoc quem absconderunt mihi quoniam tu es protector meus ⁶in manus tuas commendabo spiritum meum redemisti me Domine Deus veritatis ⁷odisti observantes vanitates supervacue ego autem in Domino speravi ⁸exultabo et laetabor in misericordia tua quoniam respexisti humilitatem meam salvasti de necessitatibus animam meam ⁹nec conclusisti me in manibus inimici statuisti in loco spatioso pedes meos ¹⁰miserere mei Domine quoniam tribulor conturbatus est in ira oculus meus anima mea et venter meus ¹¹quoniam defecit in dolore vita mea et anni mei in gemitibus infirmata est in paupertate virtus mea et ossa mea conturbata sunt ¹²super omnes inimicos meos factus sum obprobrium et vicinis meis valde et timor notis meis qui videbant me foras fugerunt a me ¹³oblivioni datus sum tamquam mortuus a corde factus sum tamquam vas perditum ¹⁴quoniam audivi vituperationem multorum commorantium in circuitu in eo dum convenirent simul adversus me accipere animam meam consiliati sunt ¹⁵ego autem in te speravi Domine dixi Deus meus es tu ¹⁶in manibus tuis sortes meae eripe me de manu inimicorum meorum et a persequentibus me ¹⁷inlustra faciem tuam super servum tuum salvum me fac in misericordia tua ¹⁸Domine ne confundar quoniam invocavi te erubescant impii et deducantur in infernum ¹⁹muta fiant labia dolosa quae loquuntur adversus iustum iniquitatem in superbia et in abusione ²⁰quam magna multitudo dulcedinis tuae %Domine; quam abscondisti timentibus te perfecisti eis qui sperant in te in conspectu filiorum hominum ²¹abscondes eos in abdito faciei tuae a conturbatione hominum proteges eos in tabernaculo a contradictione linguarum ²²benedictus Dominus quoniam mirificavit misericordiam suam mihi in civitate munita ²³ego autem dixi in excessu mentis meae proiectus sum a facie oculorum tuorum ideo exaudisti vocem orationis meae dum clamarem ad te ²⁴diligite Dominum omnes sancti eius %quoniam; veritates requirit Dominus et retribuit abundanter facientibus superbiam ²⁵viriliter agite et confortetur cor vestrum omnes qui speratis in Domino

Chapter 31

¹huic David intellectus beati quorum remissae sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata ²beatus vir cui non inputabit Dominus peccatum nec est in spiritu eius dolus ³quoniam tacui inveteraverunt ossa mea dum clamarem tota die ⁴quoniam die ac nocte gravata est super me manus tua conversus sum in aerumna *mea; dum configitur %mihi; spina diapsalma ⁵delictum meum cognitum *tibi; feci et iniustitiam meam non abscondi dixi confitebor adversus me iniustitiam meam Domino et tu remisisti impietatem peccati mei diapsalma ⁶pro hac orabit ad te omnis sanctus in tempore oportuno verumtamen in diluvio aquarum multarum ad eum non adproximabunt ⁷tu es refugium meum a tribulatione quae circumdedit me exultatio mea erue me a circumdantibus me diapsalma ⁸intellectum tibi dabo et instruam te in via hac qua gradieris firmabo super te oculos meos ⁹nolite fieri sicut equus et mulus quibus non est intellectus in camo et freno maxillas eorum constringe qui non adproximant ad te ¹⁰multa flagella peccatoris sperantem autem in Domino misericordia circumdabit ¹¹laetamini in Domino et exultate iusti et gloriamini omnes recti corde

Chapter 32

¹psalmus David exultate iusti in Domino rectos decet laudatio ²confitemini Domino in cithara in psalterio decem cordarum psallite illi ³cantate ei canticum novum bene psallite in vociferatione ⁴quia rectum est verbum Domini et omnia opera eius in fide ⁵diligit misericordiam et iudicium misericordia Domini plena est terra ⁶verbo Domini caeli firmati sunt et spiritu oris eius omnis virtus eorum ⁷congregans sicut in utre aquas maris ponens in thesauris abyssos ⁸timeat Dominum omnis terra ab eo autem commoveantur omnes inhabitantes orbem ⁹quoniam ipse dixit et facta sunt ipse mandavit et creata sunt ¹⁰Dominus dissipat consilia gentium reprobat autem cogitationes populorum %et reprobat consilia principum; ¹¹consilium autem Domini in aeternum manet cogitationes cordis eius in generatione et generationem ¹²beata gens cuius est Dominus Deus eius populus quem elegit in hereditatem sibi ¹³de caelo respexit Dominus vidit omnes filios hominum ¹⁴de praeparato habitaculo suo respexit super omnes qui habitant terram ¹⁵qui finxit singillatim corda eorum qui intellegit omnia opera illorum ¹⁶non salvatur rex per multam virtutem et gigans non salvabitur in multitudine virtutis suae ¹⁷fallax equus ad salutem in abundantia autem virtutis suae non salvabitur ¹⁸ecce oculi Domini super metuentes eum qui sperant super misericordia eius ¹⁹ut eruat a morte animas eorum et alat eos in fame ²⁰anima nostra sustinet Dominum quoniam adiutor et protector noster est ²¹quia in eo laetabitur cor nostrum et in nomine sancto eius speravimus ²²fiat misericordia tua Domine super nos quemadmodum speravimus in te

Chapter 33

¹David cum inmutavit vultum suum coram Abimelech et dimisit eum et abiit ²benedicam Dominum in omni tempore semper laus eius in ore meo ³in Domino laudabitur anima mea audiant mansueti et laetentur ⁴magnificate Dominum mecum et exaltemus nomen eius in id ipsum ⁵exquisivi Dominum et exaudivit me et ex omnibus tribulationibus meis eripuit me ⁶accedite ad eum et inluminamini et facies vestrae non confundentur ⁷iste pauper clamavit et Dominus exaudivit %eum; et de omnibus tribulationibus eius salvavit eum ⁸vallabit angelus Domini in circuitu timentium eum et eripiet eos ⁹gustate et videte quoniam suavis est Dominus beatus vir qui sperat in eo ¹⁰timete Dominum %omnes; sancti eius quoniam non est inopia timentibus eum ¹¹divites eguerunt et esurierunt inquirentes autem Dominum non minuentur omni bono diapsalma ¹²venite filii audite me timorem Domini docebo vos ¹³quis est homo qui vult vitam cupit videre dies bonos ¹⁴prohibe linguam tuam a malo et labia tua ne loquantur dolum ¹⁵deverte a malo et fac bonum inquire pacem et persequere eam ¹⁶oculi Domini super iustos et aures eius in precem eorum ¹⁷facies Domini super facientes mala ut perdat de terra memoriam eorum ¹⁸clamaverunt iusti et Dominus exaudivit et ex omnibus tribulationibus eorum liberavit eos ¹⁹iuxta est Dominus his qui tribulato sunt corde et humiles spiritu salvabit ²⁰multae tribulationes iustorum et de omnibus his liberavit eos ²¹Dominus custodit omnia ossa eorum unum ex his non conteretur ²²mors peccatorum pessima et qui oderunt iustum delinquent ²³redimet Dominus animas servorum suorum et non delinquent omnes qui sperant in eum

Chapter 34

¹huic David iudica Domine nocentes me expugna expugnantes me ²adprehende arma et scutum et exsurge in adiutorium mihi ³effunde frameam et conclude adversus eos qui persequuntur me dic animae meae salus tua ego sum ⁴confundantur et revereantur quaerentes animam meam avertantur retrorsum et confundantur cogitantes mihi mala ⁵fiant tamquam pulvis ante faciem venti et angelus Domini coartans eos ⁶fiat via illorum tenebrae et lubricum et angelus Domini persequens eos ⁷quoniam gratis absconderunt mihi interitum laquei sui supervacue exprobraverunt animam meam ⁸veniat illi laqueus quem ignorat et captio quam abscondit conprehendat eum et in laqueo cadat in ipso ⁹anima autem mea exultabit in Domino delectabitur super salutari suo ¹⁰omnia ossa mea dicent Domine quis similis tui eripiens inopem de manu fortiorum eius egenum et pauperem a diripientibus eum ¹¹surgentes testes iniqui quae ignorabam interrogabant me ¹²retribuebant mihi mala pro bonis sterilitatem animae meae ¹³ego autem cum mihi molesti essent induebar cilicio humiliabam in ieiunio animam meam et oratio mea in sinum meum convertetur ¹⁴quasi proximum quasi fratrem nostrum sic conplacebam quasi lugens et contristatus sic humiliabar ¹⁵et adversum me laetati sunt et convenerunt congregata sunt super me flagella et ignoravi ¹⁶dissipati sunt nec conpuncti temptaverunt me subsannaverunt me subsannatione frenduerunt super me dentibus suis ¹⁷Domine quando respicies restitue animam meam a malignitate eorum a leonibus unicam meam ¹⁸confitebor tibi in ecclesia magna in populo gravi laudabo te ¹⁹non supergaudeant mihi qui adversantur mihi inique qui oderunt me gratis et annuunt oculis ²⁰quoniam mihi quidem pacifice loquebantur et in iracundia * terrae loquentes; dolos cogitabant ²¹et dilataverunt super me os suum dixerunt euge euge viderunt oculi nostri ²²vidisti Domine ne sileas Domine ne discedas a me ²³exsurge et intende iudicio meo Deus meus et Dominus meus in causam meam ²⁴iudica me secundum iustitiam tuam Domine Deus meus et non supergaudeant mihi ²⁵non dicant in cordibus suis euge euge animae nostrae nec dicant devoravimus eum ²⁶erubescant et revereantur simul qui gratulantur malis meis induantur confusione et reverentia qui magna loquuntur super me ²⁷exultent et laetentur qui volunt iustitiam meam et dicant semper magnificetur Dominus qui volunt pacem servi eius ²⁸et lingua mea meditabitur iustitiam tuam tota die laudem tuam

Chapter 35

¹in finem servo Domini David ²dixit iniustus ut delinquat in semet ipso non est timor Dei ante oculos eius ³quoniam dolose egit in conspectu eius ut inveniatur iniquitas eius ad odium ⁴verba oris eius iniquitas et dolus noluit intellegere ut bene ageret ⁵iniquitatem meditatus est in cubili suo adstetit omni viae non bonae malitiam autem non odivit ⁶Domine in caelo misericordia tua et veritas tua usque ad nubes ⁷iustitia tua sicut montes Dei iudicia tua abyssus multa homines et iumenta salvabis Domine ⁸quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam Deus filii autem hominum in tegmine alarum tuarum sperabunt ⁹inebriabuntur ab ubertate domus tuae et torrente voluntatis tuae potabis eos ¹⁰quoniam apud te fons vitae in lumine tuo videbimus lumen ¹¹praetende misericordiam tuam scientibus te et iustitiam tuam his qui recto sunt corde ¹²non veniat mihi pes superbiae et manus peccatoris non moveat me ¹³ibi ceciderunt qui operantur iniquitatem expulsi sunt nec potuerunt stare

Chapter 36

¹ipsi David noli aemulari in malignantibus neque zelaveris facientes iniquitatem ²quoniam tamquam faenum velociter arescent et quemadmodum holera herbarum cito decident ³spera in Domino et fac bonitatem et inhabita terram et pasceris in divitiis eius ⁴delectare in Domino et dabit tibi petitiones cordis tui ⁵revela Domino viam tuam et spera in eum et ipse faciet ⁶et educet quasi lumen iustitiam tuam et iudicium tuum tamquam meridiem ⁷subditus esto Domino et ora eum noli aemulari in eo qui prosperatur in via sua in homine faciente iniustitias ⁸desine ab ira et derelinque furorem noli aemulari ut maligneris ⁹quoniam qui malignantur exterminabuntur sustinentes autem Dominum ipsi hereditabunt terram ¹⁰et adhuc pusillum et non erit peccator et quaeres locum eius et non invenies ¹¹mansueti autem hereditabunt terram et delectabuntur in multitudine pacis ¹²observabit peccator iustum et stridebit super eum dentibus suis ¹³Dominus autem inridebit eum quia prospicit quoniam veniet dies eius ¹⁴gladium evaginaverunt peccatores intenderunt arcum suum ut decipiant pauperem et inopem ut trucident rectos corde ¹⁵gladius eorum intret in corda ipsorum et arcus ipsorum confringatur ¹⁶melius est modicum iusto super divitias peccatorum multas ¹⁷quoniam brachia peccatorum conterentur confirmat autem iustos Dominus ¹⁸novit Dominus dies inmaculatorum et hereditas eorum in aeternum erit ¹⁹non confundentur in tempore malo et in diebus famis saturabuntur ²⁰quia peccatores peribunt inimici vero Domini mox honorificati fuerint et exaltati deficientes quemadmodum fumus defecerunt ²¹mutuabitur peccator et non solvet iustus autem miseretur et tribuet ²²quia benedicentes ei hereditabunt terram maledicentes autem ei disperibunt ²³apud Dominum gressus hominis dirigentur et viam eius volet ²⁴cum ceciderit non conlidetur quia Dominus subponit manum suam ²⁵iunior fui et senui et non vidi iustum derelictum nec semen eius quaerens panes ²⁶tota die miseretur et commodat et semen illius in benedictione erit ²⁷declina a malo et fac bonum et inhabita in saeculum saeculi ²⁸quia Dominus amat iudicium et non derelinquet sanctos suos in aeternum conservabuntur iniusti punientur et semen impiorum peribit ²⁹iusti autem hereditabunt terram et inhabitabunt in saeculum %saeculi; super eam ³⁰os iusti meditabitur sapientiam et lingua eius loquetur iudicium ³¹lex Dei eius in corde ipsius et non subplantabuntur gressus eius ³²considerat peccator iustum et quaerit mortificare eum ³³Dominus autem non derelinquet eum in manus eius nec damnabit eum cum iudicabitur illi ³⁴expecta Dominum et custodi viam eius et exaltabit te ut hereditate capias terram cum perierint peccatores videbis ³⁵vidi impium superexaltatum et elevatum sicut cedros Libani ³⁶et transivi et ecce non erat et quaesivi eum et non est inventus locus eius ³⁷custodi innocentiam et vide aequitatem quoniam sunt reliquiae homini pacifico ³⁸iniusti autem disperibunt simul reliquiae impiorum peribunt ³⁹salus autem iustorum a Domino et protector eorum in tempore tribulationis ⁴⁰et adiuvabit eos Dominus et liberabit eos et eruet eos a peccatoribus et salvabit eos quia speraverunt in eo

Chapter 37

¹psalmus David in rememorationem de sabbato ²Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me ³quoniam sagittae tuae infixae sunt mihi et confirmasti super me manum tuam ⁴non est sanitas carni meae a facie irae tuae non est pax ossibus meis a facie peccatorum meorum ⁵quoniam iniquitates meae supergressae sunt caput meum sicut onus grave gravatae sunt super me ⁶putruerunt et corruptae sunt cicatrices meae a facie insipientiae meae ⁷miser factus sum et curvatus sum usque ad finem tota die contristatus ingrediebar ⁸quoniam lumbi mei impleti sunt inlusionibus et non est sanitas in carne mea ⁹adflictus sum et humiliatus sum nimis rugiebam a gemitu cordis mei ¹⁰Domine ante te omne desiderium meum et gemitus meus a te non est absconditus ¹¹cor meum conturbatum est dereliquit me virtus mea et lumen oculorum meorum et ipsum non est mecum ¹²amici mei et proximi mei adversus me adpropinquaverunt et steterunt et qui iuxta me erant de longe steterunt ¹³et vim faciebant qui quaerebant animam meam et qui inquirebant mala mihi locuti sunt vanitates et dolos tota die meditabantur ¹⁴ego autem tamquam surdus non audiebam et sicut mutus non aperiens os suum ¹⁵et factus sum sicut homo non audiens et non habens in ore suo redargutiones ¹⁶quoniam in te Domine speravi tu exaudies Domine Deus meus ¹⁷quia dixi nequando supergaudeant mihi inimici mei et dum commoventur pedes mei super me magna locuti sunt ¹⁸quoniam ego in flagella paratus et dolor meus in conspectu meo semper ¹⁹quoniam iniquitatem meam adnuntiabo %et; cogitabo pro peccato meo ²⁰inimici autem mei vivent et firmati sunt super me et multiplicati sunt qui oderunt me inique ²¹qui retribuunt mala pro bonis detrahebant mihi quoniam sequebar bonitatem ²²non derelinquas me Domine Deus meus ne discesseris a me ²³intende in adiutorium meum Domine salutis meae

Chapter 38

¹in finem Idithun canticum David ²dixi custodiam vias meas ut non delinquam in lingua mea posui ori meo custodiam cum consisteret peccator adversum me ³obmutui et humiliatus sum et silui a bonis et dolor meus renovatus est ⁴concaluit cor meum intra me et in meditatione mea exardescet ignis ⁵locutus sum in lingua mea notum fac mihi Domine finem meum et numerum dierum meorum quis est ut sciam quid desit mihi ⁶ecce mensurabiles posuisti dies meos et substantia mea tamquam nihilum ante te verumtamen universa vanitas omnis homo vivens diapsalma ⁷verumtamen in imagine pertransit homo sed et frustra conturbatur thesaurizat et ignorat cui congregabit ea ⁸et nunc quae est expectatio mea nonne Dominus et substantia mea apud te est ⁹ab omnibus iniquitatibus meis erue me obprobrium insipienti dedisti me ¹⁰obmutui %et; non aperui os meum quoniam tu fecisti ¹¹amove a me plagas tuas ¹²a fortitudine manus tuae ego defeci in increpationibus propter iniquitatem corripuisti hominem et tabescere fecisti sicut araneam animam eius verumtamen vane %conturbatur; omnis homo diapsalma ¹³exaudi orationem meam Domine et deprecationem meam auribus percipe lacrimas meas ne sileas quoniam advena sum apud te et peregrinus sicut omnes patres mei ¹⁴remitte mihi ut refrigerer priusquam abeam et amplius non ero

Chapter 39

¹in finem David psalmus ²expectans expectavi Dominum et intendit mihi ³et exaudivit preces meas et eduxit me de lacu miseriae et de luto fecis et statuit super petram pedes meos et direxit gressus meos ⁴et inmisit in os meum canticum novum carmen Deo nostro videbunt multi et timebunt et sperabunt in Domino ⁵beatus vir cuius est nomen Domini spes ipsius et non respexit in vanitates et insanias falsas ⁶multa fecisti tu Domine Deus meus mirabilia tua et cogitationibus tuis non est qui similis sit tibi adnuntiavi et locutus sum multiplicati sunt super numerum ⁷sacrificium et oblationem noluisti aures autem perfecisti mihi holocaustum et pro peccato non postulasti ⁸tunc dixi ecce venio in capite libri scriptum est de me ⁹ut facerem voluntatem tuam Deus meus volui et legem tuam in medio cordis mei ¹⁰adnuntiavi iustitiam in ecclesia magna ecce labia mea non prohibebo Domine tu scisti ¹¹iustitiam tuam non abscondi in corde meo veritatem tuam et salutare tuum dixi non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam a concilio multo ¹²tu autem Domine ne longe facias miserationes tuas a me misericordia tua et veritas tua semper susceperunt me ¹³quoniam circumdederunt me mala quorum non est numerus conprehenderunt me iniquitates meae et non potui ut viderem multiplicatae sunt super capillos capitis mei et cor meum dereliquit me ¹⁴conplaceat tibi Domine ut eruas me Domine ad adiuvandum me respice ¹⁵confundantur et revereantur simul qui quaerunt animam meam ut auferant eam convertantur retrorsum et revereantur qui volunt mihi mala ¹⁶ferant confestim confusionem suam qui dicunt mihi euge euge ¹⁷exultent et laetentur super te omnes quaerentes te et dicant semper magnificetur Dominus qui diligunt salutare tuum ¹⁸ego autem mendicus sum et pauper Dominus sollicitus est mei adiutor meus et protector meus tu es Deus meus ne tardaveris

Chapter 40

¹in finem psalmus David ²beatus qui intellegit super egenum et pauperem in die mala liberabit eum Dominus ³Dominus conservet eum et vivificet eum et beatum faciat eum in terra et non tradat eum in animam inimicorum eius ⁴Dominus opem ferat illi super lectum doloris eius universum stratum eius versasti in infirmitate eius ⁵ego dixi Domine miserere mei sana animam meam quoniam peccavi tibi ⁶inimici mei dixerunt mala mihi quando morietur et peribit nomen eius ⁷et si ingrediebatur ut videret vane loquebatur cor eius congregavit iniquitatem sibi egrediebatur foras et loquebatur ⁸in id ipsum adversum me susurrabant omnes inimici mei adversus me cogitabant mala mihi ⁹verbum iniquum constituerunt adversus me numquid qui dormit non adiciet ut resurgat ¹⁰etenim homo pacis meae in quo speravi qui edebat panes meos magnificavit super me subplantationem ¹¹tu autem Domine miserere mei et resuscita me et retribuam eis ¹²in hoc cognovi quoniam voluisti me quoniam non gaudebit inimicus meus super me ¹³me autem propter innocentiam suscepisti et confirmasti me in conspectu tuo in aeternum ¹⁴benedictus Dominus Deus Israhel a saeculo et in saeculum fiat fiat

Chapter 41

¹in finem in intellectum filiis Core ²quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum ita desiderat anima mea ad te Deus ³sitivit anima mea ad Deum *fortem; vivum quando veniam et parebo ante faciem Dei ⁴fuerunt mihi lacrimae meae panis die ac nocte dum dicitur mihi cotidie ubi est Deus tuus ⁵haec recordatus sum et effudi in me animam meam quoniam transibo in loco tabernaculi admirabilis usque ad domum Dei in voce exultationis et confessionis sonus epulantis ⁶quare tristis es anima mea et quare conturbas me spera in Deo quoniam confitebor illi salutare vultus mei ⁷Deus meus ad me ipsum anima mea conturbata est propterea memor ero tui de terra Iordanis et Hermoniim a monte modico ⁸abyssus *ad; abyssum invocat in voce cataractarum tuarum omnia excelsa tua et fluctus tui super me transierunt ⁹in die mandavit Dominus misericordiam suam et nocte canticum eius apud me oratio Deo vitae meae ¹⁰dicam Deo susceptor meus es quare oblitus es mei quare contristatus incedo dum adfligit me inimicus ¹¹dum confringuntur ossa mea exprobraverunt mihi qui tribulant me dum dicunt mihi per singulos dies ubi est Deus tuus ¹²quare tristis es anima mea et quare conturbas me spera in Deum quoniam *adhuc; confitebor illi salutare vultus mei *et; Deus meus

Chapter 42

¹psalmus David iudica me Deus et discerne causam meam de gente non sancta ab homine iniquo et doloso erue me ²quia tu es Deus fortitudo mea quare me reppulisti quare tristis incedo dum adfligit me inimicus ³emitte lucem tuam et veritatem tuam ipsa me deduxerunt et adduxerunt in montem sanctum tuum et in tabernacula tua ⁴et introibo ad altare Dei ad Deum qui laetificat iuventutem meam confitebor tibi in cithara Deus Deus meus ⁵quare tristis es anima mea et quare conturbas me spera in Deum quoniam *adhuc; confitebor illi salutare vultus mei *et; Deus meus

Chapter 43

¹in finem filiis Core ad intellectum ²Deus auribus nostris audivimus patres nostri adnuntiaverunt nobis opus quod operatus es in diebus eorum in diebus antiquis ³manus tua gentes disperdit et plantasti eos adflixisti populos et expulisti eos ⁴nec enim in gladio suo possederunt terram et brachium eorum non salvavit eos sed dextera tua et brachium tuum et inluminatio faciei tuae quoniam conplacuisti in eis ⁵tu es ipse rex meus et Deus meus qui mandas salutes Iacob ⁶in te inimicos nostros ventilabimus cornu et in nomine tuo spernemus insurgentes in nobis ⁷non enim in arcu meo sperabo et gladius meus non salvabit me ⁸salvasti enim nos de adfligentibus nos et odientes nos confudisti ⁹in Deo laudabimur tota die et in nomine tuo confitebimur in saeculum diapsalma ¹⁰nunc autem reppulisti et confudisti nos et non egredieris in virtutibus nostris ¹¹avertisti nos retrorsum post inimicos nostros et qui oderunt nos diripiebant sibi ¹²dedisti nos tamquam oves escarum et in gentibus dispersisti nos ¹³vendidisti populum tuum sine pretio et non fuit multitudo in commutationibus nostris ¹⁴posuisti nos obprobrium vicinis nostris subsannationem et derisum his qui in circuitu nostro ¹⁵posuisti nos in similitudinem gentibus commotionem capitis in populis ¹⁶tota die verecundia mea contra me est et confusio faciei meae cooperuit me ¹⁷a voce exprobrantis et obloquentis a facie inimici et persequentis ¹⁸haec omnia venerunt super nos nec obliti sumus te et inique non egimus in testamento tuo ¹⁹et non recessit retrorsum cor nostrum et declinasti semitas nostras a via tua ²⁰quoniam humiliasti nos in loco adflictionis et cooperuit nos umbra mortis ²¹si obliti sumus nomen Dei nostri et %si; expandimus manus nostras ad deum alienum ²²nonne Deus requiret ista ipse enim novit abscondita cordis quoniam propter te mortificamur omni die aestimati sumus sicut oves occisionis ²³exsurge quare dormis Domine exsurge %et; ne repellas in finem ²⁴quare faciem tuam avertis oblivisceris inopiae nostrae et tribulationis nostrae ²⁵quoniam humiliata est in pulvere anima nostra conglutinatus est in terra venter noster ²⁶exsurge adiuva nos et redime nos propter nomen tuum

Chapter 44

¹in finem pro his qui commutabuntur filiis Core ad intellectum canticum pro dilecto ²eructavit cor meum verbum bonum dico ego opera mea regi lingua mea calamus scribae velociter scribentis ³speciosus forma prae filiis hominum diffusa est gratia in labiis tuis propterea benedixit te Deus in aeternum ⁴accingere gladio tuo super femur tuum potentissime ⁵specie tua et pulchritudine tua et intende prospere procede et regna propter veritatem et mansuetudinem et iustitiam et deducet te mirabiliter dextera tua ⁶sagittae tuae acutae populi sub te cadent in corde inimicorum regis ⁷sedis tua Deus in saeculum saeculi virga directionis virga regni tui ⁸dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem propterea unxit te Deus Deus tuus oleo laetitiae prae consortibus tuis ⁹murra et gutta et cassia a vestimentis tuis a domibus eburneis ex quibus delectaverunt te ¹⁰filiae regum in honore tuo adstetit regina a dextris tuis in vestitu deaurato circumdata varietate ¹¹audi filia et vide et inclina aurem tuam et obliviscere populum tuum et domum patris tui ¹²et concupiscet rex decorem tuum quoniam ipse est dominus tuus et adorabunt eum ¹³*et; filiae Tyri in muneribus vultum tuum deprecabuntur divites plebis ¹⁴omnis gloria eius filiae regis ab intus in fimbriis aureis ¹⁵circumamicta varietatibus adducentur regi virgines post eam proximae eius adferentur tibi ¹⁶adferentur in laetitia et exultatione adducentur in templum regis ¹⁷pro patribus tuis nati sunt tibi filii constitues eos principes super omnem terram ¹⁸memor ero nominis tui in omni generatione et generatione propterea populi confitebuntur tibi in aeternum et in saeculum saeculi

Chapter 45

¹in finem pro filiis Core pro arcanis psalmus ²Deus noster refugium et virtus adiutor in tribulationibus quae invenerunt nos nimis ³propterea non timebimus dum turbabitur terra et transferentur montes in cor maris ⁴sonaverunt et turbatae sunt aquae eorum conturbati sunt montes in fortitudine eius diapsalma ⁵fluminis impetus laetificat civitatem Dei sanctificavit tabernaculum suum Altissimus ⁶Deus in medio eius non commovebitur adiuvabit eam Deus mane diluculo ⁷conturbatae sunt gentes inclinata sunt regna dedit vocem suam mota est terra ⁸Dominus virtutum nobiscum susceptor noster Deus Iacob diapsalma ⁹venite et videte opera Domini quae posuit prodigia super terram ¹⁰auferens bella usque ad finem terrae arcum conteret et confringet arma et scuta conburet in igne ¹¹vacate et videte quoniam ego sum Deus exaltabor in gentibus exaltabor in terra ¹²Dominus virtutum nobiscum susceptor noster Deus Iacob

Chapter 46

¹in finem pro filiis Core psalmus ²omnes gentes plaudite manibus iubilate Deo in voce exultationis ³quoniam Dominus excelsus terribilis rex magnus super omnem terram ⁴subiecit populos nobis et gentes sub pedibus nostris ⁵elegit nobis hereditatem suam speciem Iacob quam dilexit diapsalma ⁶ascendit Deus in iubilo Dominus in voce tubae ⁷psallite Deo nostro psallite psallite regi nostro psallite ⁸quoniam rex omnis terrae Deus psallite sapienter ⁹regnavit Deus super gentes Deus sedit super sedem sanctam suam ¹⁰principes populorum congregati sunt cum Deo Abraham quoniam Dei fortes terrae vehementer elevati sunt

Chapter 47

¹canticum psalmi filiis Core secunda sabbati ²magnus Dominus et laudabilis nimis in civitate Dei nostri in monte sancto eius ³fundatur exultatione universae terrae montes Sion latera aquilonis civitas regis magni ⁴Deus in domibus eius cognoscitur cum suscipiet eam ⁵quoniam ecce reges congregati sunt convenerunt in unum ⁶ipsi videntes sic admirati sunt conturbati sunt commoti sunt ⁷tremor adprehendit eos ibi dolores ut parturientis ⁸in spiritu vehementi conteres naves Tharsis ⁹sicut audivimus sic vidimus in civitate Domini virtutum in civitate Dei nostri Deus fundavit eam in aeternum diapsalma ¹⁰suscepimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui ¹¹secundum nomen tuum Deus sic et laus tua in fines terrae iustitia plena est dextera tua ¹²laetetur mons Sion exultent filiae Iudaeae propter iudicia tua %Domine; ¹³circumdate Sion et conplectimini eam narrate in turribus eius ¹⁴ponite corda vestra in virtute eius et distribuite domus eius ut enarretis in progeniem alteram ¹⁵quoniam hic est Deus Deus noster in aeternum et in saeculum saeculi ipse reget nos in saecula

Chapter 48

¹in finem filiis Core psalmus ²audite haec omnes gentes auribus percipite omnes qui habitatis orbem ³quique terriginae et filii hominum in unum dives et pauper ⁴os meum loquetur sapientiam et meditatio cordis mei prudentiam ⁵inclinabo in parabolam aurem meam aperiam in psalterio propositionem meam ⁶cur timebo in die malo iniquitas calcanei mei circumdabit me ⁷qui confidunt in virtute sua et in multitudine divitiarum suarum gloriantur ⁸frater non redimit redimet homo non dabit Deo placationem suam ⁹et pretium redemptionis animae suae et laboravit in aeternum ¹⁰et vivet * adhuc; in finem ¹¹non videbit interitum cum viderit sapientes morientes simul insipiens et stultus peribunt et relinquent alienis divitias suas ¹²%et; sepulchra eorum domus illorum in aeternum tabernacula eorum in progeniem et progeniem vocaverunt nomina sua in terris suis ¹³et homo cum in honore esset non intellexit conparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis ¹⁴haec via illorum scandalum ipsis et postea in ore suo conplacebunt diapsalma ¹⁵sicut oves in inferno positi sunt mors depascet eos et dominabuntur eorum iusti in matutino et auxilium eorum veterescet in inferno a gloria eorum ¹⁶verumtamen Deus redimet animam meam de manu inferi cum acceperit me diapsalma ¹⁷ne timueris cum dives factus fuerit homo et cum multiplicata fuerit gloria domus eius ¹⁸quoniam cum interierit non sumet omnia neque descendet cum eo *pone; gloria eius ¹⁹quia anima eius in vita ipsius benedicetur confitebitur tibi cum benefeceris ei ²⁰introibit usque in progenies patrum suorum usque in aeternum non videbit lumen ²¹homo in honore cum esset non intellexit conparatus est iumentis %insipientibus; et similis factus est illis

Chapter 49

¹psalmus Asaph Deus deorum Dominus locutus est et vocavit terram a solis ortu usque ad occasum ²ex Sion species decoris eius ³Deus manifeste veniet Deus noster et non silebit ignis in conspectu eius exardescet et in circuitu eius tempestas valida ⁴advocabit caelum desursum et terram discernere populum suum ⁵congregate illi sanctos eius qui ordinant testamentum eius super sacrificia ⁶et adnuntiabunt caeli iustitiam eius quoniam Deus iudex est diapsalma ⁷audi populus meus et loquar tibi Israhel et testificabor tibi Deus Deus tuus ego sum ⁸non in sacrificiis tuis arguam te holocausta autem tua in conspectu meo sunt semper ⁹non accipiam de domo tua vitulos neque de gregibus tuis hircos ¹⁰quoniam meae sunt omnes ferae silvarum iumenta in montibus et boves ¹¹cognovi omnia volatilia caeli et pulchritudo agri mecum est ¹²si esuriero non dicam tibi meus est enim orbis terrae et plenitudo eius ¹³numquid manducabo carnes taurorum aut sanguinem hircorum potabo ¹⁴immola Deo sacrificium laudis et redde Altissimo vota tua ¹⁵et invoca me in die tribulationis et eruam te et honorificabis me diapsalma ¹⁶peccatori autem dixit Deus quare tu enarras iustitias meas et adsumis testamentum meum per os tuum ¹⁷tu vero odisti disciplinam et proiecisti sermones meos retrorsum ¹⁸si videbas furem currebas cum eo et cum adulteris portionem tuam ponebas ¹⁹os tuum abundavit malitia et lingua tua concinnabat dolos ²⁰sedens adversus fratrem tuum loquebaris et adversus filium matris tuae ponebas scandalum ²¹haec fecisti et tacui existimasti inique quod ero tui similis arguam te et statuam contra faciem tuam ²²intellegite nunc haec qui obliviscimini Deum nequando rapiat et non sit qui eripiat ²³sacrificium laudis honorificabit me et illic iter quod ostendam illi salutare Dei

Chapter 50

¹in finem psalmus David ²cum venit ad eum Nathan propheta quando intravit ad Bethsabee ³miserere mei Deus secundum %magnam; misericordiam tuam %et; secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam ⁴amplius lava me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me ⁵quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me est semper ⁶tibi soli peccavi et malum coram te feci ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaris ⁷ecce enim in iniquitatibus conceptus sum et in peccatis concepit me mater mea ⁸ecce enim veritatem dilexisti incerta et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi ⁹asparges me hysopo et mundabor lavabis me et super nivem dealbabor ¹⁰auditui meo dabis gaudium et laetitiam exultabunt ossa humiliata ¹¹averte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele ¹²cor mundum crea in me Deus et spiritum rectum innova in visceribus meis ¹³ne proicias me a facie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me ¹⁴redde mihi laetitiam salutaris tui et spiritu principali confirma me ¹⁵docebo iniquos vias tuas et impii ad te convertentur ¹⁶libera me de sanguinibus Deus Deus salutis meae exultabit lingua mea iustitiam tuam ¹⁷Domine labia mea aperies et os meum adnuntiabit laudem tuam ¹⁸quoniam si voluisses sacrificium dedissem utique holocaustis non delectaberis ¹⁹sacrificium Deo spiritus contribulatus cor contritum et humiliatum Deus non spernet ²⁰benigne fac Domine in bona voluntate tua Sion et aedificentur muri Hierusalem ²¹tunc acceptabis sacrificium iustitiae oblationes et holocausta tunc inponent super altare tuum vitulos

Chapter 51

¹in finem intellectus David ²cum venit Doec Idumeus et adnuntiavit Saul et dixit venit David in domo Achimelech ³quid gloriatur in malitia qui potens est iniquitate ⁴tota die iniustitiam cogitavit lingua tua sicut novacula acuta fecisti dolum ⁵dilexisti malitiam super benignitatem iniquitatem magis quam loqui aequitatem diapsalma ⁶dilexisti omnia verba praecipitationis linguam dolosam ⁷propterea Deus destruet te in finem evellet te et emigrabit te de tabernaculo et radicem tuam de terra viventium diapsalma ⁸videbunt iusti et timebunt et super eum ridebunt et dicent ⁹ecce homo qui non posuit Deum adiutorem suum sed speravit in multitudine divitiarum suarum et praevaluit in vanitate sua ¹⁰ego autem sicut oliva fructifera in domo Dei speravi in misericordia Dei in aeternum et in saeculum saeculi ¹¹confitebor tibi in saeculum quia fecisti et expectabo nomen tuum quoniam bonum in conspectu sanctorum tuorum

Chapter 52

¹in finem pro Melech intellegentiae David dixit insipiens in corde suo non est Deus ²corrupti sunt et abominabiles facti sunt in iniquitatibus non est qui faciat bonum ³Deus de caelo prospexit in filios hominum ut videat si est intellegens %aut; requirens Deum ⁴omnes declinaverunt simul inutiles facti sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum ⁵nonne scient %omnes; qui operantur iniquitatem qui devorant plebem meam ut cibum panis ⁶Deum non invocaverunt illic trepidabunt timore ubi non fuit timor quoniam Deus dissipavit ossa eorum qui hominibus placent confusi sunt quoniam Deus sprevit eos ⁷quis dabit ex Sion salutare Israhel dum convertit Deus captivitatem plebis suae exultabit Iacob et laetabitur Israhel

Chapter 53

¹in finem in carminibus intellectus David ²cum venissent Ziphei et dixissent ad Saul nonne David absconditus est apud nos ³Deus in nomine tuo salvum me fac et in virtute tua iudica me ⁴Deus exaudi orationem meam auribus percipe verba oris mei ⁵quoniam alieni insurrexerunt adversum me et fortes quaesierunt animam meam non proposuerunt Deum ante conspectum suum diapsalma ⁶ecce enim Deus adiuvat me Dominus susceptor animae meae ⁷avertet mala inimicis meis in veritate tua disperde illos ⁸voluntarie sacrificabo tibi confitebor nomini tuo Domine quoniam bonum ⁹quoniam ex omni tribulatione eripuisti me et super inimicos meos despexit oculus meus

Chapter 54

¹in finem in carminibus intellectus David ²exaudi Deus orationem meam et ne despexeris deprecationem meam ³intende mihi et exaudi me contristatus sum in exercitatione mea et conturbatus sum ⁴a voce inimici et a tribulatione peccatoris quoniam declinaverunt in me iniquitatem et in ira molesti erant mihi ⁵cor meum conturbatum est in me et formido mortis cecidit super me ⁶timor et tremor venit super me et contexit me tenebra ⁷et dixi quis dabit mihi pinnas sicut columbae et volabo et requiescam ⁸ecce elongavi fugiens et mansi in solitudine diapsalma ⁹expectabam eum qui salvum me fecit a pusillanimitate spiritus et a tempestate ¹⁰praecipita Domine divide linguas eorum quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in civitate ¹¹die et nocte circumdabit eam super muros eius et iniquitas et labor in medio eius ¹²et iniustitia et non defecit de plateis eius usura et dolus ¹³quoniam si inimicus maledixisset mihi sustinuissem utique et si is qui oderat me super me magna locutus fuisset abscondissem me forsitan ab eo ¹⁴tu vero homo unianimis dux meus et notus meus ¹⁵qui simul mecum dulces capiebas cibos in domo Dei ambulavimus cum consensu ¹⁶veniat mors super illos et descendant in infernum viventes quoniam nequitiae in habitaculis eorum in medio eorum ¹⁷ego %autem; ad Deum clamavi et Dominus salvabit me ¹⁸vespere et mane et meridie narrabo et adnuntiabo et exaudiet vocem meam ¹⁹redimet in pace animam meam ab his qui adpropinquant mihi quoniam inter multos erant mecum ²⁰exaudiet Deus et humiliabit illos qui est ante saecula diapsalma non enim est illis commutatio et non timuerunt Deum ²¹extendit manum suam in retribuendo contaminaverunt testamentum eius ²²divisi sunt ab ira vultus eius et adpropinquavit cor illius molliti sunt sermones eius super oleum et ipsi sunt iacula ²³iacta super Dominum curam tuam et ipse te enutriet non dabit in aeternum fluctuationem iusto ²⁴tu vero Deus deduces eos in puteum interitus viri sanguinum et doli non dimidiabunt dies suos ego autem sperabo in te Domine

Chapter 55

¹in finem pro populo qui a sanctis longe factus est David in tituli inscriptione cum tenuerunt eum Allophili in Geth ²miserere mei Deus quoniam conculcavit me homo tota die inpugnans tribulavit me ³conculcaverunt me inimici mei tota die quoniam multi bellantes adversum me ⁴ab altitudine diei timebo ego vero in te sperabo ⁵in Deo laudabo sermones meos in Deo speravi non timebo quid faciat mihi caro ⁶tota die verba mea execrabantur adversum me omnia consilia eorum in malum ⁷inhabitabunt et abscondent ipsi calcaneum meum observabunt sicut sustinuerunt animam meam ⁸pro nihilo salvos facies illos in ira populos confringes Deus ⁹vitam meam adnuntiavi tibi posuisti lacrimas meas in conspectu tuo sicut et in promissione tua ¹⁰tunc convertentur inimici mei retrorsum in quacumque die invocavero te ecce cognovi quoniam Deus meus es ¹¹in Deo laudabo verbum in Domino laudabo sermonem in Deo speravi non timebo quid faciat mihi homo ¹²in me sunt Deus vota *tua; % quae; reddam laudationes tibi ¹³quoniam eripuisti animam meam de morte et pedes meos de lapsu ut placeam coram Deo in lumine viventium

Chapter 56

¹in finem ne disperdas David in tituli inscriptione cum fugeret a facie Saul in spelunca ²miserere mei Deus miserere mei quoniam in te confidit anima mea et in umbra alarum tuarum sperabo donec transeat iniquitas ³clamabo ad Deum altissimum Deum qui benefecit mihi ⁴misit de caelo et liberavit me dedit in obprobrium conculcantes me diapsalma misit Deus misericordiam suam et veritatem suam ⁵et eripuit animam meam de medio catulorum leonum dormivi conturbatus filii hominum dentes eorum arma et sagittae et lingua eorum gladius acutus ⁶exaltare super caelos Deus et in omnem terram gloria tua ⁷laqueum paraverunt pedibus meis et incurvaverunt animam meam foderunt ante faciem meam foveam et inciderunt in eam diapsalma ⁸paratum cor meum Deus paratum cor meum cantabo et psalmum dicam ⁹exsurge gloria mea exsurge psalterium et cithara exsurgam diluculo ¹⁰confitebor tibi in populis Domine psalmum dicam tibi in gentibus ¹¹quoniam magnificata est usque ad caelos misericordia tua et usque ad nubes veritas tua ¹²exaltare super caelos Deus et super omnem terram gloria tua

Chapter 57

¹in finem ne disperdas David in tituli inscriptione ²si vere utique iustitiam loquimini recta iudicate filii hominum ³etenim in corde iniquitates operamini in terra iniustitiam manus vestrae concinnant ⁴alienati sunt peccatores a vulva erraverunt ab utero locuti sunt falsa ⁵furor illis secundum similitudinem serpentis sicut aspidis surdae et obturantis aures suas ⁶quae non exaudiet vocem incantantium et venefici incantantis sapienter ⁷Deus conteret dentes eorum in ore ipsorum molas leonum confringet Dominus ⁸ad nihilum devenient tamquam aqua decurrens intendit arcum suum donec infirmentur ⁹sicut cera quae fluit auferentur supercecidit ignis et non viderunt solem ¹⁰priusquam intellegerent spinae vestrae ramnum sicut viventes sicut in ira absorbet vos ¹¹laetabitur iustus cum viderit vindictam manus suas lavabit in sanguine peccatoris ¹²et dicet homo si utique est fructus iusto utique est Deus iudicans eos in terra

Chapter 58

¹in finem ne disperdas David in tituli inscriptione quando misit Saul et custodivit domum eius ut interficeret eum ²eripe me de inimicis meis Deus et ab insurgentibus in me libera me ³eripe me de operantibus iniquitatem et de viris sanguinum salva me ⁴quia ecce ceperunt animam meam inruerunt in me fortes ⁵neque iniquitas mea neque peccatum meum Domine sine iniquitate cucurri et direxi ⁶exsurge in occursum meum et vide et tu Domine Deus virtutum Deus Israhel intende ad visitandas omnes gentes non miserearis omnibus qui operantur iniquitatem diapsalma ⁷convertentur ad vesperam et famem patientur ut canes et circuibunt civitatem ⁸ecce loquentur in ore suo et gladius in labiis eorum quoniam quis audivit ⁹et tu Domine deridebis eos ad nihilum deduces omnes gentes ¹⁰fortitudinem meam ad te custodiam quia Deus susceptor meus ¹¹Deus meus voluntas eius praeveniet me ¹²Deus ostendet mihi super inimicos meos ne occidas eos nequando obliviscantur populi mei disperge illos in virtute tua et depone eos protector meus Domine ¹³delictum oris eorum sermonem labiorum ipsorum et conprehendantur in superbia sua et de execratione et mendacio adnuntiabuntur ¹⁴in consummatione in ira consummationis et non erunt et scient quia Deus dominatur Iacob finium terrae diapsalma ¹⁵convertentur ad vesperam et famem patientur ut canes et circuibunt civitatem ¹⁶ipsi dispergentur ad manducandum si vero non fuerint saturati et murmurabunt ¹⁷ego autem cantabo fortitudinem tuam et exultabo mane misericordiam tuam quia factus es susceptor meus et refugium meum in die tribulationis meae ¹⁸adiutor meus tibi psallam quia Deus susceptor meus es Deus meus misericordia mea

Chapter 59

¹in finem his qui inmutabuntur in tituli inscriptione David in doctrina ²cum succendit Syriam Mesopotamiam et Syriam Soba et convertit Ioab et percussit vallem Salinarum duodecim milia ³Deus reppulisti nos et destruxisti nos iratus es et misertus es nobis ⁴commovisti terram et turbasti eam sana contritiones eius quia commota est ⁵ostendisti populo tuo dura potasti nos vino conpunctionis ⁶dedisti metuentibus te significationem ut fugiant a facie arcus diapsalma ut liberentur dilecti tui ⁷salvum fac dextera tua et exaudi me ⁸Deus locutus est in sancto suo laetabor et partibor Sicima et convallem tabernaculorum metibor ⁹meus est Galaad et meus %est; Manasses et Effraim fortitudo capitis mei Iuda rex meus ¹⁰Moab olla spei meae in Idumeam extendam calciamentum meum mihi alienigenae subditi sunt ¹¹quis deducet me in civitatem munitam quis deducet me usque in Idumeam ¹²nonne tu Deus qui reppulisti nos et non egredieris Deus in virtutibus nostris ¹³da nobis auxilium de tribulatione et vana salus hominis ¹⁴in Deo faciemus virtutem et ipse ad nihilum deducet tribulantes nos

Chapter 60

¹in finem in hymnis David ²exaudi Deus deprecationem meam intende orationi meae ³a finibus terrae ad te clamavi dum anxiaretur cor meum in petra exaltasti me deduxisti me ⁴quia factus es spes mea turris fortitudinis a facie inimici ⁵inhabitabo in tabernaculo tuo in saecula protegar in velamento alarum tuarum diapsalma ⁶quoniam tu Deus meus exaudisti orationem meam dedisti hereditatem timentibus nomen tuum ⁷dies super dies regis adicies annos eius usque in diem generationis et generationis ⁸permanet in aeternum in conspectu Dei misericordiam et veritatem quis requiret eius ⁹sic psalmum dicam nomini tuo in saeculum saeculi ut reddam vota mea de die in diem

Chapter 61

¹in finem pro Idithun psalmus David ²nonne Deo subiecta erit anima mea ab ipso enim salutare meum ³nam et ipse Deus meus et salutaris meus susceptor meus non movebor amplius ⁴quousque inruitis in hominem interficitis universi vos tamquam parieti inclinato et maceriae depulsae ⁵verumtamen pretium meum cogitaverunt repellere cucurri in siti ore suo benedicebant et corde suo maledicebant diapsalma ⁶verumtamen Deo subiecta esto anima mea quoniam ab ipso patientia mea ⁷quia ipse Deus meus et salvator meus adiutor meus non emigrabo ⁸in Deo salutare meum et gloria mea Deus auxilii mei et spes mea in Deo est ⁹sperate in eo omnis congregatio populi effundite coram illo corda vestra Deus adiutor noster in aeternum ¹⁰verumtamen vani filii hominum mendaces filii hominum in stateris ut decipiant ipsi de vanitate in id ipsum ¹¹nolite sperare in iniquitate et rapinas nolite concupiscere divitiae si affluant nolite cor adponere ¹²semel locutus est Deus duo haec audivi quia potestas Dei ¹³et tibi Domine misericordia quia tu reddes unicuique iuxta opera sua

Chapter 62

¹psalmus David cum esset in deserto Iudaeae ²Deus Deus meus ad te de luce vigilo sitivit in te anima mea quam multipliciter tibi caro mea ³in terra deserta et invia et inaquosa sic in sancto apparui tibi ut viderem virtutem tuam et gloriam tuam ⁴quoniam melior est misericordia tua super vitas labia mea laudabunt te ⁵sic benedicam te in vita mea in nomine tuo levabo manus meas ⁶sicut adipe et pinguidine repleatur anima mea et labia exultationis laudabit os meum ⁷si memor fui tui super stratum meum in matutinis meditabar in te ⁸quia fuisti adiutor meus et in velamento alarum tuarum exultabo ⁹adhesit anima mea post te me suscepit dextera tua ¹⁰ipsi vero in vanum quaesierunt animam meam introibunt in inferiora terrae ¹¹tradentur in manus gladii partes vulpium erunt ¹²rex vero laetabitur in Deo laudabitur omnis qui iurat in eo quia obstructum est os loquentium iniqua

Chapter 63

¹in finem psalmus David ²exaudi Deus orationem meam cum deprecor a timore inimici eripe animam meam ³protexisti me a conventu malignantium a multitudine operantium iniquitatem ⁴quia exacuerunt ut gladium linguas suas intenderunt arcum rem amaram ⁵ut sagittent in occultis inmaculatum ⁶subito sagittabunt eum et non timebunt firmaverunt sibi sermonem nequam narraverunt ut absconderent laqueos dixerunt quis videbit eos ⁷scrutati sunt iniquitates defecerunt scrutantes scrutinio accedet homo et cor altum ⁸et exaltabitur Deus sagittae parvulorum factae sunt plagae eorum ⁹et infirmatae sunt contra eos linguae eorum conturbati sunt omnes qui videbant eos ¹⁰et timuit omnis homo et adnuntiaverunt opera Dei et facta eius intellexerunt ¹¹laetabitur iustus in Domino et sperabit in eo et laudabuntur omnes recti corde

Chapter 64

¹in finem psalmus David *canticum; Hieremiae et Aggei de verbo peregrinationis quando incipiebant proficisci ²te decet hymnus Deus in Sion et tibi reddetur votum in Hierusalem ³exaudi orationem ad te omnis caro veniet ⁴verba iniquorum praevaluerunt super nos et impietatibus nostris tu propitiaberis ⁵beatus quem elegisti et adsumpsisti inhabitabit in atriis tuis replebimur in bonis domus tuae sanctum est templum tuum ⁶mirabile in aequitate exaudi nos Deus salutaris noster spes omnium finium terrae et in mari longe ⁷praeparans montes in virtute tua accinctus potentia ⁸qui conturbas profundum maris sonum fluctuum eius turbabuntur gentes ⁹et timebunt qui inhabitant terminos a signis tuis exitus matutini et vespere delectabis ¹⁰visitasti terram et inebriasti eam multiplicasti locupletare eam flumen Dei repletum est aquis parasti cibum illorum quoniam ita est praeparatio eius ¹¹rivos eius inebria multiplica genimina eius in stillicidiis eius laetabitur germinans ¹²benedices coronae anni benignitatis tuae et campi tui replebuntur ubertate ¹³pinguescent speciosa deserti et exultatione colles accingentur ¹⁴induti sunt arietes ovium et valles abundabunt frumento clamabunt etenim hymnum dicent

Chapter 65

¹in finem canticum psalmi resurrectionis iubilate Deo omnis terra ²psalmum dicite nomini eius date gloriam laudi eius ³dicite Deo quam terribilia sunt opera tua Domine in multitudine virtutis tuae mentientur tibi inimici tui ⁴omnis terra adorent te et psallant tibi psalmum dicant nomini tuo diapsalma ⁵venite et videte opera Dei terribilis in consiliis super filios hominum ⁶qui convertit mare in aridam in flumine pertransibunt pede ibi laetabimur in ipso ⁷qui dominatur in virtute sua in aeternum oculi eius super gentes respiciunt qui exasperant non exaltentur in semet ipsis diapsalma ⁸benedicite gentes Deum nostrum et auditam facite vocem laudis eius ⁹qui posuit animam meam ad vitam et non dedit in commotionem pedes meos ¹⁰quoniam probasti nos Deus igne nos examinasti sicut examinatur argentum ¹¹induxisti nos in laqueum posuisti tribulationes in dorso nostro ¹²inposuisti homines super capita nostra transivimus per ignem et aquam et eduxisti nos in refrigerium ¹³introibo in domum tuam in holocaustis reddam tibi vota mea ¹⁴quae distinxerunt labia mea et locutum est os meum in tribulatione mea ¹⁵holocausta medullata offeram tibi cum incensu arietum offeram tibi boves cum hircis diapsalma ¹⁶venite audite et narrabo omnes qui timetis Deum quanta fecit animae meae ¹⁷ad ipsum ore meo clamavi et exaltavi sub lingua mea ¹⁸iniquitatem si aspexi in corde meo non exaudiat Dominus ¹⁹propterea exaudivit Deus adtendit voci deprecationis meae ²⁰benedictus Deus qui non amovit orationem meam et misericordiam suam a me

Chapter 66

¹in finem in hymnis psalmus cantici ²Deus misereatur nostri et benedicat nobis inluminet vultum suum super nos et misereatur nostri diapsalma ³ut cognoscamus in terra viam tuam in omnibus gentibus salutare tuum ⁴confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes ⁵laetentur et exultent gentes quoniam iudicas populos in aequitate et gentes in terra diriges diapsalma ⁶confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes ⁷terra dedit fructum suum benedicat nos Deus Deus noster ⁸benedicat nos Deus et metuant eum omnes fines terrae

Chapter 67

¹in finem David psalmus cantici ²exsurgat Deus et dissipentur inimici eius et fugiant qui oderunt eum a facie eius ³sicut deficit fumus deficiant sicut fluit cera a facie ignis sic pereant peccatores a facie Dei ⁴et iusti epulentur exultent in conspectu Dei delectentur in laetitia ⁵cantate Deo psalmum dicite nomini eius iter facite ei qui ascendit super occasum Dominus nomen illi et exultate in conspectu eius turbabuntur a facie eius ⁶patris orfanorum et iudicis viduarum Deus in loco sancto suo ⁷Deus inhabitare facit unius moris in domo qui educit vinctos in fortitudine similiter eos qui exasperant qui habitant in sepulchris ⁸Deus cum egredereris in conspectu populi tui cum pertransieris in deserto diapsalma ⁹terra mota est etenim caeli distillaverunt a facie Dei Sinai a facie Dei Israhel ¹⁰pluviam voluntariam segregabis Deus hereditati tuae et infirmata est tu vero perfecisti eam ¹¹animalia tua habitant in ea parasti in dulcedine tua pauperi Deus ¹²Dominus dabit verbum evangelizantibus virtute multa ¹³rex virtutum dilecti *dilecti; et speciei domus dividere spolia ¹⁴si dormiatis inter medios cleros pinnae columbae deargentatae et posteriora dorsi eius in pallore auri ¹⁵dum discernit Caelestis reges super eam nive dealbabuntur in Selmon ¹⁶mons Dei mons pinguis mons coagulatus mons pinguis ¹⁷ut quid suspicamini montes coagulatos mons in quo beneplacitum est Deo habitare in eo etenim Dominus habitabit in finem ¹⁸currus Dei decem milibus multiplex milia laetantium Dominus in eis in Sina in sancto ¹⁹ascendisti in altum cepisti captivitatem accepisti dona in hominibus etenim non credentes inhabitare Dominum Deus ²⁰benedictus Dominus die cotidie prosperum iter faciet nobis Deus salutarium nostrorum diapsalma ²¹Deus noster Deus salvos faciendi et Domini Domini exitus mortis ²²verumtamen Deus confringet capita inimicorum suorum verticem capilli perambulantium in delictis suis ²³dixit Dominus ex Basan convertam convertam in profundis maris ²⁴ut intinguatur pes tuus in sanguine lingua canum tuorum ex inimicis ab ipso ²⁵viderunt ingressus tui Deus ingressus Dei mei regis mei qui est in sancto ²⁶praevenerunt principes coniuncti psallentibus in medio iuvencularum tympanistriarum ²⁷in ecclesiis benedicite Deum Dominum de fontibus Israhel ²⁸ibi Beniamin adulescentulus in mentis excessu principes Iuda duces eorum principes Zabulon principes Nepthali ²⁹manda Deus virtutem tuam confirma Deus hoc quod operatus es nobis ³⁰a templo tuo in Hierusalem tibi adferent reges munera ³¹increpa feras harundinis congregatio taurorum in vaccis populorum ut excludant eos qui probati sunt argento dissipa gentes quae bella volunt ³²venient legati ex Aegypto Aethiopia praeveniet manus eius Deo ³³regna terrae cantate Deo psallite Domino diapsalma %psallite Deo; ³⁴qui ascendit super caelum caeli ad orientem ecce dabit voci suae vocem virtutis ³⁵date gloriam Deo super Israhel magnificentia eius et virtus eius in nubibus ³⁶mirabilis Deus in sanctis suis Deus Israhel ipse dabit virtutem et fortitudinem plebi suae benedictus Deus

Chapter 68

¹in finem pro his qui commutabuntur David ²salvum me fac Deus quoniam intraverunt aquae usque ad animam meam ³infixus sum in limum profundi et non est substantia veni in altitudines maris et tempestas demersit me ⁴laboravi clamans raucae factae sunt fauces meae defecerunt oculi mei dum spero in Deum meum ⁵multiplicati sunt super capillos capitis mei qui oderunt me gratis confortati sunt qui persecuti sunt me inimici mei iniuste quae non rapui tunc exsolvebam ⁶Deus tu scis insipientiam meam et delicta mea a te non sunt abscondita ⁷non erubescant in me qui expectant te Domine Domine virtutum non confundantur super me qui quaerunt te Deus Israhel ⁸quoniam propter te sustinui obprobrium operuit confusio faciem meam ⁹extraneus factus sum fratribus meis et peregrinus filiis matris meae ¹⁰quoniam zelus domus tuae comedit me et obprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me ¹¹et operui in ieiunio animam meam et factum est in obprobrium mihi ¹²et posui vestimentum meum cilicium et factus sum illis in parabolam ¹³adversum me exercebantur qui sedebant in porta et in me psallebant qui bibebant vinum ¹⁴ego vero orationem meam ad te Domine tempus beneplaciti Deus in multitudine misericordiae tuae exaudi me in veritate salutis tuae ¹⁵eripe me de luto ut non infigar liberer ab his qui oderunt me et de profundis aquarum ¹⁶non me demergat tempestas aquae neque absorbeat me profundum neque urgeat super me puteus os suum ¹⁷exaudi me Domine quoniam benigna est misericordia tua secundum multitudinem miserationum tuarum respice me ¹⁸et ne avertas faciem tuam a puero tuo quoniam tribulor velociter exaudi me ¹⁹intende animae meae et libera eam propter inimicos meos eripe me ²⁰tu scis inproperium meum et confusionem et reverentiam meam ²¹in conspectu tuo sunt omnes qui tribulant me inproperium expectavit cor meum et miseriam et sustinui qui simul contristaretur et non fuit et qui consolaretur et non inveni ²²et dederunt in escam meam fel et in siti mea potaverunt me aceto ²³fiat mensa eorum coram ipsis in laqueum et in retributiones et in scandalum ²⁴obscurentur oculi eorum ne videant et dorsum eorum semper incurva ²⁵effunde super eos iram tuam et furor irae tuae conprehendat eos ²⁶fiat habitatio eorum deserta et in tabernaculis eorum non sit qui inhabitet ²⁷quoniam quem tu percussisti persecuti sunt et super dolorem vulnerum meorum addiderunt ²⁸adpone iniquitatem super iniquitatem eorum et non intrent in iustitia tua ²⁹deleantur de libro viventium et cum iustis non scribantur ³⁰ego sum pauper et dolens salus tua Deus suscepit me ³¹laudabo nomen Dei cum cantico magnificabo eum in laude ³²et placebit Deo super vitulum novellum cornua producentem et ungulas ³³videant pauperes et laetentur quaerite Deum et vivet anima vestra ³⁴quoniam exaudivit pauperes Dominus et vinctos suos non despexit ³⁵laudent illum caeli et terra mare et omnia reptilia in eis ³⁶quoniam Deus salvam faciet Sion et aedificabuntur civitates Iudaeae et inhabitabunt ibi et hereditate adquirent eam ³⁷et semen servorum eius possidebunt eam et qui diligunt nomen eius habitabunt in ea

Chapter 69

¹in finem David in rememoratione eo quod salvum me fecit Dominus ²Deus in adiutorium meum intende * Domine ad adiuvandum me festina; ³confundantur et revereantur qui quaerunt animam meam ⁴avertantur retrorsum et erubescant qui volunt mihi mala avertantur statim erubescentes qui dicunt %mihi; euge euge ⁵exultent et laetentur in te omnes qui quaerunt te et dicant semper magnificetur Deus qui diligunt salutare tuum ⁶ego vero egenus et pauper Deus adiuva me adiutor meus et liberator meus es tu Domine ne moreris

Chapter 70

¹David psalmus filiorum Ionadab et priorum captivorum in te Domine speravi non confundar in aeternum ²in iustitia tua libera me et eripe me inclina ad me aurem tuam et salva me ³esto mihi in Deum protectorem et in locum munitum ut salvum me facias quoniam firmamentum meum et refugium meum es tu ⁴Deus meus eripe me de manu peccatoris de manu contra legem agentis et iniqui ⁵quoniam tu es patientia mea Domine Domine spes mea a iuventute mea ⁶in te confirmatus sum ex utero de ventre matris meae tu es protector meus in te cantatio mea semper ⁷tamquam prodigium factus sum multis et tu adiutor fortis ⁸repleatur os meum laude ut cantem gloriam tuam tota die magnitudinem tuam ⁹non proicias me in tempore senectutis cum deficiet virtus mea ne derelinquas me ¹⁰quia dixerunt inimici mei mihi et qui custodiebant animam meam consilium fecerunt in unum ¹¹dicentes Deus dereliquit eum persequimini et conprehendite eum quia non est qui eripiat ¹²Deus ne elongeris a me Deus meus in adiutorium meum respice ¹³confundantur et deficiant detrahentes animae meae operiantur confusione et pudore qui quaerunt mala mihi ¹⁴ego autem semper sperabo et adiciam super omnem laudem tuam ¹⁵os meum adnuntiabit iustitiam tuam tota die salutem tuam quoniam non cognovi litteraturam ¹⁶introibo in potentiam Domini Domine memorabor iustitiae tuae solius ¹⁷Deus docuisti me ex iuventute mea et usque nunc pronuntiabo mirabilia tua ¹⁸et usque in senectam et senium Deus ne derelinquas me donec adnuntiem brachium tuum generationi omni quae ventura est potentiam tuam ¹⁹et iustitiam tuam Deus usque in altissima quae fecisti magnalia Deus quis similis tibi ²⁰quantas ostendisti mihi tribulationes multas et malas et conversus vivificasti me et de abyssis terrae iterum reduxisti me ²¹multiplicasti magnificentiam tuam et conversus consolatus es me ²²nam et ego confitebor tibi in vasis psalmi veritatem tuam Deus psallam tibi in cithara Sanctus Israhel ²³exultabunt labia mea cum cantavero tibi et anima mea quam redemisti ²⁴sed et lingua mea tota die meditabitur iustitiam tuam cum confusi et reveriti fuerint qui quaerunt mala mihi

Chapter 71

¹in Salomonem ²Deus iudicium tuum regi da et iustitiam tuam filio regis iudicare populum tuum in iustitia et pauperes tuos in iudicio ³suscipiant montes pacem populo et colles iustitiam ⁴iudicabit pauperes populi et salvos faciet filios pauperum et humiliabit calumniatorem ⁵et permanebit cum sole et ante lunam generationes generationum ⁶descendet sicut pluvia in vellus et sicut stillicidia stillantia super terram ⁷orietur in diebus eius iustitia et abundantia pacis donec auferatur luna ⁸et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos orbis terrarum ⁹coram illo procident Aethiopes et inimici eius terram lingent ¹⁰reges Tharsis et insulae munera offerent reges Arabum et Saba dona adducent ¹¹et adorabunt eum omnes reges omnes gentes servient ei ¹²quia liberavit pauperem a potente et pauperem cui non erat adiutor ¹³parcet pauperi et inopi et animas pauperum salvas faciet ¹⁴ex usuris et iniquitate redimet animas eorum et honorabile nomen eorum coram illo ¹⁵et vivet et dabitur ei de auro Arabiae et orabunt de ipso semper tota die benedicent ei ¹⁶erit firmamentum in terra in summis montium superextolletur super Libanum fructus eius et florebunt de civitate sicut faenum terrae ¹⁷sit nomen eius benedictum in saecula ante solem permanet nomen eius et benedicentur in ipso omnes tribus terrae omnes gentes beatificabunt eum ¹⁸benedictus Dominus Deus Deus Israhel qui facit mirabilia solus ¹⁹et benedictum nomen maiestatis eius in aeternum et replebitur maiestate eius omnis terra fiat fiat ²⁰defecerunt laudes David filii Iesse

Chapter 72

¹psalmus Asaph quam bonus Israhel Deus his qui recto sunt corde ²mei autem paene moti sunt pedes paene effusi sunt gressus mei ³quia zelavi super iniquis pacem peccatorum videns ⁴quia non est respectus morti eorum et firmamentum in plaga eorum ⁵in labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur ⁶ideo tenuit eos superbia operti sunt iniquitate et impietate sua ⁷prodiet quasi ex adipe iniquitas eorum transierunt in affectum cordis ⁸cogitaverunt et locuti sunt in nequitia iniquitatem in excelso locuti sunt ⁹posuerunt in caelum os suum et lingua eorum transivit in terra ¹⁰ideo convertetur populus meus hic et dies pleni invenientur in eis ¹¹et dixerunt quomodo scit Deus et si est scientia in Excelso ¹²ecce ipsi peccatores et abundantes in saeculo obtinuerunt divitias ¹³%et dixi; ergo sine causa iustificavi cor meum et lavi inter innocentes manus meas ¹⁴et fui flagellatus tota die et castigatio mea in matutino ¹⁵si dicebam narrabo sic ecce nationem filiorum tuorum reprobavi ¹⁶et existimabam cognoscere hoc labor est ante me ¹⁷donec intrem in sanctuarium Dei intellegam in novissimis eorum ¹⁸verumtamen propter dolos posuisti eis deiecisti eos dum adlevarentur ¹⁹quomodo facti sunt in desolationem subito defecerunt perierunt propter iniquitatem suam ²⁰velut somnium surgentium Domine in civitate tua imaginem ipsorum ad nihilum rediges ²¹quia inflammatum est cor meum et renes mei commutati sunt ²²et ego ad nihilum redactus sum et nescivi ²³ut iumentum factus sum apud te et ego semper tecum ²⁴tenuisti manum dexteram meam et in voluntate tua deduxisti me et cum gloria suscepisti me ²⁵quid enim mihi est in caelo et a te quid volui super terram ²⁶defecit caro mea et cor meum Deus cordis mei et pars mea Deus in aeternum ²⁷quia ecce qui elongant se a te peribunt perdidisti omnem qui fornicatur abs te ²⁸mihi autem adherere Deo bonum est ponere in Domino Deo spem meam ut adnuntiem omnes praedicationes tuas % in portis filiae Sion;

Chapter 73

¹intellectus Asaph ut quid Deus reppulisti in finem iratus est furor tuus super oves pascuae tuae ²memor esto congregationis tuae quam possedisti ab initio redemisti virgam hereditatis tuae mons Sion in quo habitasti in eo ³leva manus tuas in superbias eorum in finem quanta malignatus est inimicus in sancto ⁴et gloriati sunt qui oderunt te in medio sollemnitatis tuae posuerunt signa sua signa ⁵et non cognoverunt sicut in exitu super summum quasi in silva lignorum securibus ⁶exciderunt ianuas eius in id ipsum in securi et ascia deiecerunt %eam; ⁷incenderunt igni sanctuarium tuum in terra polluerunt tabernaculum nominis tui ⁸dixerunt in corde suo cognatio eorum simul quiescere faciamus omnes dies festos Dei a terra ⁹signa nostra non vidimus iam non est propheta et nos non cognoscet amplius ¹⁰usquequo Deus inproperabit inimicus inritat adversarius nomen tuum in finem ¹¹ut quid avertis manum tuam et dexteram tuam de medio sinu tuo in finem ¹²Deus autem rex noster ante saeculum operatus est salutes in medio terrae ¹³tu confirmasti in virtute tua mare contribulasti capita draconum in aquis ¹⁴tu confregisti capita draconis dedisti eum escam populis Aethiopum ¹⁵tu disrupisti fontem et torrentes * tu siccasti fluvios Aetham; ¹⁶tuus est dies et tua est nox tu fabricatus es auroram et solem ¹⁷tu fecisti omnes terminos terrae aestatem et ver tu plasmasti ea ¹⁸memor esto huius inimicus inproperavit Dominum et populus insipiens incitavit nomen tuum ¹⁹ne tradas bestiis animam confitentem tibi animas pauperum tuorum ne obliviscaris in finem ²⁰respice in testamentum tuum quia repleti sunt qui obscurati sunt terrae domibus iniquitatum ²¹ne avertatur humilis factus confusus pauper et inops laudabunt nomen tuum ²²exsurge Deus iudica causam tuam memor esto inproperiorum tuorum eorum qui ab insipiente sunt tota die ²³ne obliviscaris voces inimicorum tuorum superbia eorum qui te oderunt ascendit semper

Chapter 74

¹in finem ne corrumpas psalmus Asaph cantici ²confitebimur tibi Deus confitebimur et invocabimus nomen tuum narrabimus mirabilia tua ³cum accepero tempus ego iustitias iudicabo ⁴liquefacta est terra et omnes qui habitant in ea ego confirmavi columnas eius diapsalma ⁵dixi iniquis nolite inique facere et delinquentibus nolite exaltare cornu ⁶nolite extollere in altum cornu vestrum nolite loqui adversus Deum iniquitatem ⁷quia neque ab oriente neque ab occidente neque a desertis montibus ⁸quoniam Deus iudex est hunc humiliat et hunc exaltat ⁹quia calix in manu Domini vini meri plenus mixto et inclinavit ex hoc in hoc verum fex eius non est exinanita bibent omnes peccatores terrae ¹⁰ego autem adnuntiabo in saeculum cantabo Deo Iacob ¹¹et omnia cornua peccatorum confringam et exaltabuntur cornua iusti

Chapter 75

¹in finem in laudibus psalmus Asaph canticum ad Assyrium ²notus in Iudaea Deus in Israhel magnum nomen eius ³et factus est in pace locus eius et habitatio eius in Sion ⁴ibi confregit potentias arcuum scutum et gladium et bellum diapsalma ⁵inluminas tu mirabiliter de montibus aeternis ⁶turbati sunt omnes insipientes corde dormierunt somnum suum et nihil invenerunt omnes viri divitiarum manibus suis ⁷ab increpatione tua Deus Iacob dormitaverunt qui ascenderunt equos ⁸tu terribilis es et quis resistet tibi ex tunc ira tua ⁹de caelo auditum fecisti iudicium terra timuit et quievit ¹⁰cum exsurgeret in iudicium Deus ut salvos faceret omnes mansuetos terrae diapsalma ¹¹quoniam cogitatio hominis confitebitur tibi et reliquiae cogitationis diem festum agent tibi ¹²vovete et reddite Domino Deo vestro omnes qui in circuitu eius adferent munera terribili ¹³et ei qui aufert spiritus principum terribili apud reges terrae

Chapter 76

¹in finem pro Idithun psalmus Asaph ²voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Deum et intendit me ³in die tribulationis meae Deum exquisivi manibus meis nocte contra eum et non sum deceptus rennuit consolari anima mea ⁴memor fui Dei et delectatus sum exercitatus sum et defecit spiritus meus diapsalma ⁵anticipaverunt vigilias oculi mei turbatus sum et non sum locutus ⁶cogitavi dies antiquos et annos aeternos in mente habui ⁷et meditatus sum nocte cum corde meo exercitabar et scobebam spiritum meum ⁸numquid in aeternum proiciet Deus et non adponet ut conplacitior sit adhuc ⁹aut in finem misericordiam suam abscidet a generatione in generationem ¹⁰aut obliviscetur misereri Deus aut continebit in ira sua misericordias suas diapsalma ¹¹et dixi nunc coepi haec mutatio dexterae Excelsi ¹²memor fui operum Domini quia memor ero ab initio mirabilium tuorum ¹³et meditabor in omnibus operibus tuis et in adinventionibus tuis exercebor ¹⁴Deus in sancto via tua quis deus magnus sicut Deus noster ¹⁵tu es Deus qui facis mirabilia notam fecisti in populis virtutem tuam ¹⁶redemisti in brachio tuo populum tuum filios Iacob et Ioseph diapsalma ¹⁷viderunt te aquae Deus viderunt te aquae et timuerunt et turbatae sunt abyssi ¹⁸multitudo sonitus aquarum vocem dederunt nubes etenim sagittae tuae transeunt ¹⁹vox tonitrui tui in rota inluxerunt coruscationes tuae orbi terrae commota est et contremuit terra ²⁰in mari via tua et semitae tuae in aquis multis et vestigia tua non cognoscentur ²¹deduxisti sicut oves populum tuum in manu Mosi et Aaron

Chapter 77

¹intellectus Asaph adtendite populus meus legem meam inclinate aurem vestram in verba oris mei ²aperiam in parabola os meum eloquar propositiones ab initio ³quanta audivimus et cognovimus ea et patres nostri narraverunt nobis ⁴non sunt occultata a filiis eorum in generationem alteram narrantes laudes Domini et virtutes eius et mirabilia eius quae fecit ⁵et suscitavit testimonium in Iacob et legem posuit in Israhel quanta mandavit patribus nostris nota facere ea filiis suis ⁶ut cognoscat generatio altera filii qui nascentur et exsurgent et narrabunt filiis suis ⁷ut ponant in Deo spem suam et non obliviscantur opera Dei et mandata eius exquirant ⁸ne fiant sicut patres eorum generatio prava et exasperans generatio quae non direxit cor suum et non est creditus cum Deo spiritus eius ⁹filii Effrem intendentes et mittentes arcus conversi sunt in die belli ¹⁰non custodierunt testamentum Dei et in lege eius noluerunt ambulare ¹¹et obliti sunt benefactorum eius et mirabilium eius quae ostendit eis ¹²coram patribus eorum quae fecit mirabilia in terra Aegypti in campo Taneos ¹³interrupit mare et perduxit eos statuit aquas quasi utrem ¹⁴et deduxit eos in nube diei et tota nocte in inluminatione ignis ¹⁵interrupit petram in heremo et adaquavit eos velut in abysso multa ¹⁶et eduxit aquam de petra et deduxit tamquam flumina aquas ¹⁷et adposuerunt adhuc peccare ei in ira excitaverunt Excelsum in inaquoso ¹⁸et temptaverunt Deum in cordibus suis ut peterent escas animabus suis ¹⁹et male locuti sunt de Deo dixerunt numquid poterit Deus parare mensam in deserto ²⁰quoniam percussit petram et fluxerunt aquae et torrentes inundaverunt numquid et panem potest dare aut parare mensam populo suo ²¹ideo audivit Dominus et distulit et ignis accensus est in Iacob et ira ascendit in Israhel ²²quia non crediderunt in Deo nec speraverunt in salutare eius ²³et mandavit nubibus desuper et ianuas caeli aperuit ²⁴et pluit illis manna ad manducandum et panem caeli dedit eis ²⁵panem angelorum manducavit homo cibaria misit eis in abundantiam ²⁶transtulit austrum de caelo et induxit in virtute sua africum ²⁷et pluit super eos sicut pulverem carnes et sicut harenam maris volatilia pinnata ²⁸et ceciderunt in medio castrorum eorum circa tabernacula eorum ²⁹et manducaverunt et saturati sunt nimis et desiderium eorum adtulit eis ³⁰non sunt fraudati a desiderio suo adhuc escae eorum erant in ore ipsorum ³¹et ira Dei ascendit in eos et occidit pingues eorum et electos Israhel inpedivit ³²in omnibus his peccaverunt adhuc et non crediderunt mirabilibus eius ³³et defecerunt in vanitate dies eorum et anni eorum cum festinatione ³⁴cum occideret eos quaerebant eum et revertebantur et diluculo veniebant ad Deum ³⁵et rememorati sunt quia Deus adiutor est eorum et Deus excelsus redemptor eorum est ³⁶et dilexerunt eum in ore suo et lingua sua mentiti sunt ei ³⁷cor autem ipsorum non erat rectum cum eo nec fideles habiti sunt in testamento eius ³⁸ipse autem est misericors et propitius fiet peccatis eorum et non perdet eos et abundabit ut avertat iram suam et non accendet omnem iram suam ³⁹et recordatus est quia caro sunt spiritus vadens et non rediens ⁴⁰quotiens exacerbaverunt eum in deserto in ira concitaverunt eum in inaquoso ⁴¹et conversi sunt et temptaverunt Deum et Sanctum Israhel exacerbaverunt ⁴²non sunt recordati manus eius die qua redemit eos de manu tribulantis ⁴³sicut posuit in Aegypto signa sua et prodigia sua in campo Taneos ⁴⁴et convertit in sanguine flumina eorum et imbres eorum ne biberent ⁴⁵misit in eos cynomiam et comedit eos et ranam et disperdit eos ⁴⁶et dedit erugini fructus eorum et labores eorum lucustae ⁴⁷et occidit in grandine vineam eorum et moros eorum in pruina ⁴⁸et tradidit grandini iumenta eorum et possessionem eorum igni ⁴⁹misit in eos iram indignationis suae indignationem et iram et tribulationem inmissionem per angelos malos ⁵⁰viam fecit semitae irae suae non pepercit a morte animarum eorum et iumenta eorum in morte conclusit ⁵¹et percussit omne primitivum in terra Aegypti primitias laborum eorum in tabernaculis Cham ⁵²et abstulit sicut oves populum suum et perduxit eos tamquam gregem in deserto ⁵³et deduxit eos in spe et non timuerunt et inimicos eorum operuit mare ⁵⁴et induxit eos in montem sanctificationis suae montem quem adquisivit dextera eius et eiecit a facie eorum gentes et sorte divisit eis terram in funiculo distributionis ⁵⁵et habitare fecit in tabernaculis eorum tribus Israhel ⁵⁶et temptaverunt et exacerbaverunt Deum excelsum et testimonia eius non custodierunt ⁵⁷et averterunt se et non servaverunt pactum quemadmodum patres eorum conversi sunt in arcum pravum ⁵⁸et in ira concitaverunt eum in collibus suis et in sculptilibus suis ad aemulationem eum provocaverunt ⁵⁹audivit Deus et sprevit et ad nihilum redegit valde Israhel ⁶⁰et reppulit tabernaculum Selo tabernaculum suum ubi habitavit in hominibus ⁶¹et tradidit in captivitatem virtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici ⁶²et conclusit in gladio populum suum et hereditatem suam sprevit ⁶³iuvenes eorum comedit ignis et virgines eorum non sunt lamentatae ⁶⁴sacerdotes eorum in gladio ceciderunt et viduae eorum non plorabuntur ⁶⁵et excitatus est tamquam dormiens Dominus tamquam potens crapulatus a vino ⁶⁶et percussit inimicos suos in posteriora obprobrium sempiternum dedit illis ⁶⁷et reppulit tabernaculum Ioseph et tribum Effrem non elegit ⁶⁸et elegit tribum Iuda montem Sion quem dilexit ⁶⁹et aedificavit sicut unicornium sanctificium suum in terra quam fundavit in saecula ⁷⁰et elegit David servum suum et sustulit eum de gregibus ovium de post fetantes accepit eum ⁷¹pascere Iacob servum suum et Israhel hereditatem suam ⁷²et pavit eos in innocentia cordis sui et in intellectibus manuum suarum deduxit eos

Chapter 78

¹psalmus Asaph Deus venerunt gentes in hereditatem tuam polluerunt templum sanctum tuum posuerunt Hierusalem in pomorum custodiam ²posuerunt morticina servorum tuorum escas volatilibus caeli carnes sanctorum tuorum bestiis terrae ³effuderunt sanguinem ipsorum tamquam aquam in circuitu Hierusalem et non erat qui sepeliret ⁴facti sumus obprobrium vicinis nostris subsannatio et inlusio his qui circum nos sunt ⁵usquequo Domine irasceris in finem accendetur velut ignis zelus tuus ⁶effunde iram tuam in gentes quae te non noverunt et in regna quae nomen tuum non invocaverunt ⁷quia comederunt Iacob et locum eius desolaverunt ⁸ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum cito anticipent nos misericordiae tuae quia pauperes facti sumus nimis ⁹adiuva nos Deus salutaris noster propter gloriam nominis tui Domine libera nos et propitius esto peccatis nostris propter nomen tuum ¹⁰ne forte dicant in gentibus ubi est Deus eorum et innotescat in nationibus coram oculis nostris ultio sanguinis servorum tuorum qui effusus est ¹¹introeat in conspectu tuo gemitus conpeditorum secundum magnitudinem brachii tui posside filios mortificatorum ¹²et redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum inproperium ipsorum quod exprobraverunt tibi Domine ¹³nos autem populus tuus et oves pascuae tuae confitebimur tibi in saeculum in generationem et generationem adnuntiabimus laudem tuam

Chapter 79

¹in finem pro his qui commutabuntur testimonium Asaph psalmus ²qui regis Israhel intende qui deducis tamquam oves Ioseph qui sedes super cherubin manifestare ³coram Effraim et Beniamin et Manasse excita potentiam tuam et veni ut salvos facias nos ⁴Deus converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus ⁵Domine Deus virtutum quousque irasceris super orationem servi tui ⁶cibabis nos pane lacrimarum et potum dabis nobis in lacrimis in mensura ⁷posuisti nos in contradictionem vicinis nostris et inimici nostri subsannaverunt nos ⁸Deus virtutum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus ⁹vineam de Aegypto transtulisti eiecisti gentes et plantasti eam ¹⁰dux itineris fuisti in conspectu eius et plantasti radices eius et implevit terram ¹¹operuit montes umbra eius et arbusta eius cedros Dei ¹²extendit palmites suos usque ad mare et usque ad Flumen propagines eius ¹³ut quid destruxisti maceriam eius et vindemiant eam omnes qui praetergrediuntur viam ¹⁴exterminavit eam aper de silva et singularis ferus depastus est eam ¹⁵Deus virtutum convertere respice de caelo et vide et visita vineam istam ¹⁶et perfice eam quam plantavit dextera tua et super filium quem confirmasti tibi ¹⁷incensa igni et suffossa ab increpatione vultus tui peribunt ¹⁸fiat manus tua super virum dexterae tuae et super filium hominis quem confirmasti tibi ¹⁹et non discedimus a te vivificabis nos et nomen tuum invocabimus ²⁰Domine Deus virtutum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus

Chapter 80

¹in finem pro torcularibus Asaph ²exultate Deo adiutori nostro iubilate Deo Iacob ³sumite psalmum et date tympanum psalterium iucundum cum cithara ⁴bucinate in neomenia tuba in insigni die sollemnitatis nostrae ⁵quia praeceptum Israhel est et iudicium Dei Iacob ⁶testimonium in Ioseph posuit illud cum exiret de terra Aegypti linguam quam non noverat audivit ⁷devertit ab oneribus dorsum eius manus eius in cofino servierunt ⁸in tribulatione invocasti me et liberavi te exaudivi te in abscondito tempestatis probavi te apud aquam Contradictionis diapsalma ⁹audi populus meus et contestabor te Israhel si audias me ¹⁰non erit in te deus recens nec adorabis deum alienum ¹¹ego enim sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti dilata os tuum et implebo illud ¹²et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non intendit mihi ¹³et dimisi illos secundum desideria cordis eorum ibunt in adinventionibus suis ¹⁴si populus meus audisset me Israhel si in viis meis ambulasset ¹⁵pro nihilo forsitan inimicos eorum humiliassem et super tribulantes eos misissem manum meam ¹⁶inimici Domini mentiti sunt ei et erit tempus eorum in saeculo ¹⁷et cibavit illos ex adipe frumenti et de petra melle saturavit illos

Chapter 81

¹psalmus Asaph Deus stetit in synagoga deorum in medio autem Deus deiudicat ²usquequo iudicatis iniquitatem et facies peccatorum sumitis diapsalma ³iudicate egenum et pupillum humilem et pauperem iustificate ⁴eripite pauperem et egenum de manu peccatoris liberate ⁵nescierunt neque intellexerunt in tenebris ambulant movebuntur omnia fundamenta terrae ⁶ego dixi dii estis et filii Excelsi omnes ⁷vos autem sicut homines moriemini et sicut unus de principibus cadetis ⁸surge Deus iudica terram quoniam tu hereditabis in omnibus gentibus

Chapter 82

¹canticum psalmi Asaph ²Deus quis similis erit tibi ne taceas neque conpescaris Deus ³quoniam ecce inimici tui sonaverunt et qui oderunt te extulerunt caput ⁴super populum tuum malignaverunt consilium et cogitaverunt adversus sanctos tuos ⁵dixerunt venite et disperdamus eos de gente et non memoretur nomen Israhel ultra ⁶quoniam cogitaverunt unianimiter simul adversum te testamentum disposuerunt ⁷tabernacula Idumeorum et Ismahelitae Moab et Aggareni ⁸Gebal et Ammon et Amalech alienigenae cum habitantibus Tyrum ⁹etenim Assur venit cum illis facti sunt in adiutorium filiis Loth diapsalma ¹⁰fac illis sicut Madiam et Sisarae sicut Iabin in torrente Cison ¹¹disperierunt in Endor facti sunt ut stercus terrae ¹²pone principes eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana omnes principes eorum ¹³qui dixerunt hereditate possideamus sanctuarium Dei ¹⁴Deus meus pone illos ut rotam sicut stipulam ante faciem venti ¹⁵sicut ignis qui conburit silvam sicut flamma conburens montes ¹⁶ita persequeris illos in tempestate tua et in ira tua turbabis eos ¹⁷imple facies illorum ignominia et quaerent nomen tuum Domine ¹⁸erubescant et conturbentur in saeculum saeculi et confundantur et pereant ¹⁹et cognoscant quia nomen tibi Dominus tu solus Altissimus in omni terra

Chapter 83

¹in finem pro torcularibus filiis Core psalmus ²quam dilecta tabernacula tua Domine virtutum ³concupiscit et defecit anima mea in atria Domini cor meum et caro mea exultavit in Deum vivum ⁴etenim passer invenit %sibi; domum et turtur nidum sibi ubi ponat pullos suos altaria tua Domine virtutum rex meus et Deus meus ⁵beati qui habitant in domo tua in saecula saeculorum laudabunt te diapsalma ⁶beatus vir cui est auxilium abs te ascensiones in corde suo disposuit ⁷in valle lacrimarum in loco quem posuit ⁸etenim benedictiones dabit legis dator ibunt de virtute in virtutem videbitur Deus deorum in Sion ⁹Domine Deus virtutum exaudi orationem meam auribus percipe Deus Iacob diapsalma ¹⁰protector noster aspice Deus et respice in faciem christi tui ¹¹quia melior est dies una in atriis tuis super milia elegi abiectus esse in domo Dei mei magis quam habitare in tabernaculis peccatorum ¹²quia misericordiam et veritatem %diligit; Deus gratiam et gloriam dabit Dominus ¹³non privabit bonis eos qui ambulant in innocentia Domine virtutum beatus vir qui sperat in te

Chapter 84

¹in finem filiis Core psalmus ²benedixisti Domine terram tuam avertisti captivitatem Iacob ³remisisti iniquitates plebis tuae operuisti omnia peccata eorum diapsalma ⁴mitigasti omnem iram tuam avertisti ab ira indignationis tuae ⁵converte nos Deus salutum nostrarum et averte iram tuam a nobis ⁶numquid in aeternum irasceris nobis aut extendes iram tuam a generatione in generationem ⁷Deus tu conversus vivificabis nos et plebs tua laetabitur in te ⁸ostende nobis Domine misericordiam tuam et salutare tuum da nobis ⁹audiam quid loquatur % in me; Dominus Deus quoniam loquetur pacem in plebem suam et super sanctos suos et in eos qui convertuntur ad cor ¹⁰verumtamen prope timentes eum salutare ipsius ut inhabitet gloria in terra nostra ¹¹misericordia et veritas obviaverunt % sibi; iustitia et pax osculatae sunt ¹²veritas de terra orta est et iustitia de caelo prospexit ¹³etenim Dominus dabit benignitatem et terra nostra dabit fructum suum ¹⁴iustitia ante eum ambulabit et ponet in via gressus suos

Chapter 85

¹oratio ipsi David inclina Domine aurem tuam %et; exaudi me quoniam inops et pauper sum ego ²custodi animam meam quoniam sanctus sum salvum fac servum tuum Deus meus sperantem in te ³miserere mei Domine quoniam ad te clamabo tota die ⁴laetifica animam servi tui quoniam ad te Domine animam meam levavi ⁵quoniam tu Domine suavis et mitis et multae misericordiae omnibus invocantibus te ⁶auribus percipe Domine orationem meam et intende voci orationis meae ⁷in die tribulationis meae clamavi ad te quia exaudisti me ⁸non est similis tui in diis Domine et non est secundum opera tua ⁹omnes gentes quascumque fecisti venient et adorabunt coram te Domine et glorificabunt nomen tuum ¹⁰quoniam magnus es tu et faciens mirabilia tu es Deus solus ¹¹deduc me Domine in via tua et ingrediar in veritate tua laetetur cor meum ut timeat nomen tuum ¹²confitebor tibi Domine Deus meus in toto corde meo et glorificabo nomen tuum in aeternum ¹³quia misericordia tua magna est super me et eruisti animam meam ex inferno inferiori ¹⁴Deus iniqui insurrexerunt super me et synagoga potentium quaesierunt animam meam et non proposuerunt te in conspectu suo ¹⁵et tu Domine Deus miserator et misericors patiens et multae misericordiae et verax ¹⁶respice in me et miserere mei da imperium tuum puero tuo et salvum fac filium ancillae tuae ¹⁷fac mecum signum in bono et videant qui oderunt me et confundantur quoniam tu Domine adiuvasti me et consolatus es me

Chapter 86

¹filiis Core psalmus cantici fundamenta eius in montibus sanctis ²diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Iacob ³gloriosa dicta sunt de te civitas Dei diapsalma ⁴memor ero Raab et Babylonis scientibus me ecce alienigenae et Tyrus et populus Aethiopum hii fuerunt illic ⁵numquid Sion dicet homo et homo natus est in ea et ipse fundavit eam Altissimus ⁶Dominus narrabit in scriptura populorum et principum horum qui fuerunt in ea diapsalma ⁷sicut laetantium omnium habitatio in te

Chapter 87

¹canticum psalmi filiis Core in finem pro Maeleth ad respondendum intellectus Eman Ezraitae ²Domine Deus salutis meae die clamavi et nocte coram te ³intret in conspectu tuo oratio mea inclina aurem tuam ad precem meam ⁴quia repleta est malis anima mea et vita mea in inferno adpropinquavit ⁵aestimatus sum cum descendentibus in lacum factus sum sicut homo sine adiutorio ⁶inter mortuos liber sicut vulnerati dormientes in sepulchris quorum non es memor amplius et ipsi de manu tua repulsi sunt ⁷posuerunt me in lacu inferiori in tenebrosis et in umbra mortis ⁸super me confirmatus est furor tuus et omnes fluctus tuos induxisti super me diapsalma ⁹longe fecisti notos meos a me posuerunt me abominationem sibi traditus sum et non egrediebar ¹⁰oculi mei languerunt prae inopia clamavi ad te Domine tota die expandi ad te manus meas ¹¹numquid mortuis facies mirabilia aut medici suscitabunt et confitebuntur tibi diapsalma ¹²numquid narrabit aliquis in sepulchro misericordiam tuam et veritatem tuam in perditione ¹³numquid cognoscentur in tenebris mirabilia tua et iustitia tua in terra oblivionis ¹⁴et ego ad te Domine clamavi et mane oratio mea praeveniet te ¹⁵ut quid Domine repellis orationem meam avertis faciem tuam a me ¹⁶pauper sum ego et in laboribus a iuventute mea exaltatus autem humiliatus sum et conturbatus ¹⁷in me transierunt irae tuae et terrores tui conturbaverunt me ¹⁸circuierunt me sicut aqua tota die circumdederunt me simul ¹⁹elongasti a me amicum et proximum et notos meos a miseria

Chapter 88

¹intellectus Aethan Ezraitae ²misericordias Domini in aeternum cantabo in generationem et generationem adnuntiabo veritatem tuam in ore meo ³quoniam dixisti in aeternum misericordia aedificabitur in caelis praeparabitur veritas tua *in eis; ⁴disposui testamentum electis meis iuravi David servo meo ⁵usque in aeternum praeparabo semen tuum et aedificabo in generationem et generationem sedem tuam diapsalma ⁶confitebuntur caeli mirabilia tua Domine etenim veritatem tuam in ecclesia sanctorum ⁷quoniam quis in nubibus aequabitur Domino similis erit Domino in filiis Dei ⁸Deus qui glorificatur in consilio sanctorum magnus et horrendus super omnes qui in circuitu eius sunt ⁹Domine Deus virtutum quis similis tibi potens es Domine et veritas tua in circuitu tuo ¹⁰tu dominaris potestatis maris motum autem fluctuum eius tu mitigas ¹¹tu humiliasti sicut vulneratum superbum in brachio virtutis tuae dispersisti inimicos tuos ¹²tui sunt caeli et tua est terra orbem terrae et plenitudinem eius tu fundasti ¹³aquilonem et mare tu creasti Thabor et Hermon in nomine tuo exultabunt ¹⁴tuum brachium cum potentia firmetur manus tua et exaltetur dextera tua ¹⁵iustitia et iudicium praeparatio sedis tuae misericordia et veritas praecedent faciem tuam ¹⁶beatus populus qui scit iubilationem Domine in lumine vultus tui ambulabunt ¹⁷et in nomine tuo exultabunt tota die et in iustitia tua exaltabuntur ¹⁸quoniam gloria virtutis eorum tu es et in beneplacito tuo exaltabitur cornu nostrum ¹⁹quia Domini est adsumptio *nostra; et Sancti Israhel regis nostri ²⁰tunc locutus es in visione sanctis tuis et dixisti posui adiutorium in potentem exaltavi electum de plebe mea ²¹inveni David servum meum in oleo sancto meo linui eum ²²manus enim mea auxiliabitur ei et brachium meum confirmabit eum ²³nihil proficiet inimicus in eo et filius iniquitatis non adponet nocere eum ²⁴et concidam a facie ipsius inimicos eius et odientes eum in fugam convertam ²⁵et veritas mea et misericordia mea cum ipso et in nomine meo exaltabitur cornu eius ²⁶et ponam in mari manum eius et in fluminibus dexteram eius ²⁷ipse invocabit me pater meus es tu Deus meus et susceptor salutis meae ²⁸et ego primogenitum ponam illum excelsum prae regibus terrae ²⁹in aeternum servabo illi misericordiam meam et testamentum meum fidele ipsi ³⁰et ponam in saeculum saeculi semen eius et thronum eius sicut dies caeli ³¹si dereliquerint filii eius legem meam et in iudiciis meis non ambulaverint ³²si iustitias meas profanaverint et mandata mea non custodierint ³³visitabo in virga iniquitates eorum et in verberibus peccata eorum ³⁴misericordiam autem meam non dispergam ab eo neque nocebo in veritate mea ³⁵neque profanabo testamentum meum et quae procedunt de labiis meis non faciam irrita ³⁶semel iuravi in sancto meo si David mentiar ³⁷semen eius in aeternum manebit ³⁸et thronus eius sicut sol in conspectu meo et sicut luna perfecta in aeternum et testis in caelo fidelis diapsalma ³⁹tu vero reppulisti et despexisti distulisti christum tuum ⁴⁰evertisti testamentum servi tui profanasti in terram sanctuarium eius ⁴¹destruxisti omnes sepes eius posuisti firmamenta eius formidinem ⁴²diripuerunt eum omnes transeuntes viam factus est obprobrium vicinis suis ⁴³exaltasti dexteram deprimentium eum laetificasti omnes inimicos eius ⁴⁴avertisti adiutorium gladii eius et non es auxiliatus ei in bello ⁴⁵destruxisti eum a mundatione sedem eius in terram conlisisti ⁴⁶minorasti dies temporis eius perfudisti eum confusione diapsalma ⁴⁷usquequo Domine avertis in finem exardescet sicut ignis ira tua ⁴⁸memorare quae mea substantia numquid enim vane constituisti omnes filios hominum ⁴⁹quis est homo qui vivet et non videbit mortem eruet animam suam de manu inferi diapsalma ⁵⁰ubi sunt misericordiae tuae antiquae Domine sicut iurasti David in veritate tua ⁵¹memor esto Domine obprobrii servorum tuorum quod continui in sinu meo multarum gentium ⁵²quod exprobraverunt inimici tui Domine quod exprobraverunt commutationem christi tui ⁵³benedictus Dominus in aeternum fiat fiat

Chapter 89

¹oratio Mosi hominis Dei Domine refugium tu factus es nobis in generatione et generatione ²priusquam montes fierent et formaretur terra et orbis a saeculo usque in saeculum tu es Deus ³ne avertas hominem in humilitatem et dixisti convertimini filii hominum ⁴quoniam mille anni ante oculos tuos tamquam dies hesterna quae praeteriit et custodia in nocte ⁵quae pro nihilo habentur eorum anni erunt ⁶mane sicut herba transeat mane floreat et transeat vespere decidat induret et arescat ⁷quia defecimus in ira tua et in furore tuo turbati sumus ⁸posuisti iniquitates nostras in conspectu tuo saeculum nostrum in inluminatione vultus tui ⁹quoniam omnes dies nostri defecerunt in ira tua defecimus anni nostri sicut aranea meditabantur ¹⁰dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni si autem in potentatibus octoginta anni et amplius eorum labor et dolor quoniam supervenit mansuetudo et corripiemur ¹¹quis novit potestatem irae tuae et prae timore tuo iram tuam ¹²dinumerare dexteram tuam sic notam fac et conpeditos corde in sapientia ¹³convertere Domine usquequo et deprecabilis esto super servos tuos ¹⁴repleti sumus mane misericordia tua et exultavimus et delectati sumus in omnibus diebus nostris ¹⁵laetati sumus pro diebus quibus nos humiliasti annis quibus vidimus mala ¹⁶et respice in servos tuos et in opera tua et dirige filios eorum ¹⁷et sit splendor Domini Dei nostri super nos et opera manuum nostrarum dirige super nos * et opus manuum nostrarum dirige;

Chapter 90

¹laus cantici David qui habitat in adiutorio Altissimi in protectione Dei caeli commorabitur ²dicet Domino susceptor meus es tu et refugium meum Deus meus sperabo in eum ³quoniam ipse liberabit me de laqueo venantium et a verbo aspero ⁴in scapulis suis obumbrabit te et sub pinnis eius sperabis ⁵scuto circumdabit te veritas eius non timebis a timore nocturno ⁶a sagitta volante in die a negotio perambulante in tenebris ab incursu et daemonio meridiano ⁷cadent a latere tuo mille et decem milia a dextris tuis ad te autem non adpropinquabit ⁸verumtamen oculis tuis considerabis et retributionem peccatorum videbis ⁹quoniam tu Domine spes mea Altissimum posuisti refugium tuum ¹⁰non accedent ad te mala et flagellum non adpropinquabit tabernaculo tuo ¹¹quoniam angelis suis mandabit de te ut custodiant te in omnibus viis tuis ¹²in manibus portabunt te ne forte offendas ad lapidem pedem tuum ¹³super aspidem et basiliscum ambulabis %et; conculcabis leonem et draconem ¹⁴quoniam in me speravit et liberabo eum protegam eum quia cognovit nomen meum ¹⁵clamabit ad me et exaudiam eum cum ipso sum in tribulatione eripiam eum et clarificabo eum ¹⁶longitudine dierum replebo eum et ostendam illi salutare meum

Chapter 91

¹psalmus cantici in die sabbati ²bonum est confiteri Domino et psallere nomini tuo Altissime ³ad adnuntiandum mane misericordiam tuam et veritatem tuam per noctem ⁴in decacordo psalterio cum cantico in cithara ⁵quia delectasti me Domine in factura tua et in operibus manuum tuarum exultabo ⁶quam magnificata sunt opera tua Domine nimis profundae factae sunt cogitationes tuae ⁷vir insipiens non cognoscet et stultus non intelleget haec ⁸cum exorti fuerint peccatores sicut faenum et apparuerint omnes qui operantur iniquitatem ut intereant in saeculum %saeculi; ⁹tu autem Altissimus in aeternum Domine ¹⁰*quoniam ecce inimici tui Domine; quoniam ecce inimici tui peribunt et dispergentur omnes qui operantur iniquitatem ¹¹et exaltabitur sicut unicornis cornu meum et senectus mea in misericordia uberi ¹²et despexit oculus meus inimicis meis et insurgentibus in me malignantibus audiet auris mea ¹³iustus ut palma florebit ut cedrus Libani multiplicabitur ¹⁴plantati in domo Domini in atriis Dei nostri florebunt ¹⁵adhuc multiplicabuntur in senecta uberi et bene patientes erunt ¹⁶ut adnuntient quoniam rectus Dominus Deus noster et non est iniquitas in eo

Chapter 92

¹laus cantici David in die ante sabbatum quando inhabitata est terra Dominus regnavit decore indutus est indutus est Dominus fortitudine et praecinxit se etenim firmavit orbem terrae qui non commovebitur ²parata sedis tua ex tunc a saeculo tu es ³elevaverunt flumina Domine elevaverunt flumina vocem suam *elevabunt flumina fluctus suos; ⁴a vocibus aquarum multarum mirabiles elationes maris mirabilis in altis Dominus ⁵testimonia tua credibilia facta sunt nimis domum tuam decet sanctitudo Domine in longitudine dierum

Chapter 93

¹psalmus David quarta sabbati Deus ultionum Dominus Deus ultionum libere egit ²exaltare qui iudicas terram redde retributionem superbis ³usquequo peccatores Domine usquequo peccatores gloriabuntur ⁴effabuntur et loquentur iniquitatem loquentur omnes qui operantur iniustitiam ⁵populum tuum Domine humiliaverunt et hereditatem tuam vexaverunt ⁶viduam et advenam interfecerunt et pupillos occiderunt ⁷et dixerunt non videbit Dominus nec intelleget Deus Iacob ⁸intellegite qui insipientes estis in populo et stulti aliquando sapite ⁹qui plantavit aurem non audiet aut qui finxit oculum non considerat ¹⁰qui corripit gentes non arguet qui docet hominem scientiam ¹¹Dominus scit cogitationes hominum quoniam vanae sunt ¹²beatus homo quem tu erudieris Domine et de lege tua docueris eum ¹³ut mitiges ei a diebus malis donec fodiatur peccatori fovea ¹⁴quia non repellet Dominus plebem suam et hereditatem suam non derelinquet ¹⁵quoadusque iustitia convertatur in iudicium et qui iuxta illam omnes qui recto sunt corde diapsalma ¹⁶quis consurget mihi adversus malignantes aut quis stabit mecum adversus operantes iniquitatem ¹⁷nisi quia Dominus adiuvit me paulo minus habitavit in inferno anima mea ¹⁸si dicebam motus est pes meus misericordia tua Domine adiuvabat me ¹⁹secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo consolationes tuae laetificaverunt animam meam ²⁰numquid aderit tibi sedis iniquitatis qui fingis dolorem in praecepto ²¹captabunt in animam iusti et sanguinem innocentem condemnabunt ²²et factus est Dominus mihi in refugium et Deus meus in adiutorem spei meae ²³et reddet illis iniquitatem ipsorum et in malitia eorum disperdet eos disperdet illos Dominus Deus noster

Chapter 94

¹laus cantici David venite exultemus Domino iubilemus Deo salutari nostro ²praeoccupemus faciem eius in confessione et in psalmis iubilemus ei ³quoniam Deus magnus Dominus et rex magnus super omnes deos ⁴quia in manu eius fines terrae et altitudines montium ipsius sunt ⁵quoniam ipsius est mare et ipse fecit illud et siccam manus eius formaverunt ⁶venite adoremus et procidamus et ploremus ante Dominum qui fecit nos ⁷quia ipse est Deus noster et nos populus pascuae eius et oves manus eius ⁸hodie si vocem eius audieritis nolite obdurare corda vestra ⁹sicut in inritatione secundum diem temptationis in deserto ubi temptaverunt me patres vestri probaverunt *me; et viderunt opera mea ¹⁰quadraginta annis offensus fui generationi illi et dixi semper errant corde ¹¹et isti non cognoverunt vias meas ut iuravi in ira mea si intrabunt in requiem meam

Chapter 95

¹quando domus aedificabatur post captivitatem canticum huic David cantate Domino canticum novum cantate Domino omnis terra ²cantate Domino benedicite nomini eius adnuntiate diem de die salutare eius ³adnuntiate inter gentes gloriam eius in omnibus populis mirabilia eius ⁴quoniam magnus Dominus et laudabilis valde terribilis est super omnes deos ⁵quoniam omnes dii gentium daemonia at vero Dominus caelos fecit ⁶confessio et pulchritudo in conspectu eius sanctimonia et magnificentia in sanctificatione eius ⁷adferte Domino patriae gentium adferte Domino gloriam et honorem ⁸adferte Domino gloriam nomini eius tollite hostias et introite in atria eius ⁹adorate Dominum in atrio sancto eius commoveatur a facie eius universa terra ¹⁰dicite in gentibus quia Dominus regnavit etenim correxit orbem qui non movebitur iudicabit populos in aequitate ¹¹laetentur caeli et exultet terra commoveatur mare et plenitudo eius ¹²gaudebunt campi et omnia quae in eis sunt tunc exultabunt omnia ligna silvarum ¹³a facie Domini quia venit quoniam venit iudicare terram iudicabit orbem terrae in aequitate et populos in veritate sua

Chapter 96

¹huic David quando terra eius restituta est Dominus regnavit exultet terra laetentur insulae multae ²nubes et caligo in circuitu eius iustitia et iudicium correctio sedis eius ³ignis ante ipsum praecedet et inflammabit in circuitu inimicos eius ⁴adluxerunt fulgora eius orbi terrae vidit et commota est terra ⁵montes sicut cera fluxerunt *a facie Domini; a facie Domini omnis terrae ⁶adnuntiaverunt caeli iustitiam eius et viderunt omnes populi gloriam eius ⁷confundantur omnes qui adorant sculptilia qui gloriantur in simulacris suis adorate eum omnes angeli eius ⁸audivit et laetata est Sion et exultaverunt filiae Iudaeae propter iudicia tua Domine ⁹quoniam tu Dominus Altissimus super omnem terram nimis superexaltatus es super omnes deos ¹⁰qui diligitis Dominum odite malum custodit animas sanctorum suorum de manu peccatoris liberabit eos ¹¹lux orta est iusto et rectis corde laetitia ¹²laetamini iusti in Domino et confitemini memoriae sanctificationis eius

Chapter 97

¹psalmus David cantate Domino canticum novum quoniam mirabilia fecit salvavit sibi dextera eius et brachium sanctum eius ²notum fecit Dominus salutare suum in conspectu gentium revelavit iustitiam suam ³recordatus est misericordiae suae et veritatem suam domui Israhel viderunt omnes termini terrae salutare Dei nostri ⁴iubilate Domino omnis terra cantate et exultate et psallite ⁵psallite Domino in cithara in cithara et voce psalmi ⁶in tubis ductilibus et voce tubae corneae iubilate in conspectu regis Domini ⁷moveatur mare et plenitudo eius orbis terrarum et qui habitant in eo ⁸flumina plaudent manu simul montes exultabunt ⁹a conspectu Domini quoniam venit iudicare terram iudicabit orbem terrarum in iustitia et populos in aequitate

Chapter 98

¹psalmus David Dominus regnavit irascantur populi qui sedet super cherubin moveatur terra ²Dominus in Sion magnus et excelsus est super omnes populos ³confiteantur nomini tuo magno quoniam terribile et sanctum est ⁴et honor regis iudicium diligit tu parasti directiones iudicium et iustitiam in Iacob tu fecisti ⁵exaltate Dominum Deum nostrum et adorate scabillum pedum eius quoniam sanctum est ⁶Moses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuhel inter eos qui invocant nomen eius invocabant Dominum et ipse exaudiebat illos ⁷in columna nubis loquebatur ad eos custodiebant testimonia eius et praeceptum quod dedit illis ⁸Domine Deus noster tu exaudiebas illos Deus tu propitius fuisti eis et ulciscens in omnes adinventiones eorum ⁹exaltate Dominum Deum nostrum et adorate in monte sancto eius quoniam sanctus Dominus Deus noster

Chapter 99

¹psalmus in confessione ²iubilate Domino omnis terra servite Domino in laetitia introite in conspectu eius in exultatione ³scitote quoniam Dominus ipse est Deus ipse fecit nos et non ipsi nos populus eius et oves pascuae eius ⁴introite portas eius in confessione atria eius in hymnis confitemini illi laudate nomen eius ⁵quoniam suavis Dominus in aeternum misericordia eius et usque in generationem et generationem veritas eius

Chapter 100

¹David psalmus misericordiam et iudicium cantabo tibi Domine psallam ²et intellegam in via inmaculata quando venies ad me perambulabam in innocentia cordis mei in medio domus meae ³non proponebam ante oculos meos rem iniustam facientes praevaricationes odivi non adhesit mihi ⁴cor pravum declinante a me maligno non cognoscebam ⁵detrahentem secreto proximo suo hunc persequebar superbo oculo et insatiabili corde cum hoc non edebam ⁶oculi mei ad fideles terrae ut sederent mecum ambulans in via inmaculata hic mihi ministrabat ⁷non habitabat in medio domus meae qui facit superbiam qui loquitur iniqua non direxit in conspectu oculorum meorum ⁸in matutino interficiebam omnes peccatores terrae ut disperderem de civitate Domini omnes operantes iniquitatem

Chapter 101

¹oratio pauperis cum anxius fuerit et coram Domino effuderit precem suam ²Domine exaudi orationem meam et clamor meus ad te veniat ³non avertas faciem tuam a me in quacumque die tribulor inclina ad me aurem tuam in quacumque die invocavero te velociter exaudi me ⁴quia defecerunt sicut fumus dies mei et ossa mea sicut gremium aruerunt ⁵percussum est ut faenum et aruit cor meum quia oblitus sum comedere panem meum ⁶a voce gemitus mei adhesit os meum carni meae ⁷similis factus sum pelicano solitudinis factus sum sicut nycticorax in domicilio ⁸vigilavi et factus sum sicut passer solitarius in tecto ⁹tota die exprobrabant mihi inimici mei et qui laudabant me adversus me iurabant ¹⁰quia cinerem tamquam panem manducavi et poculum meum cum fletu miscebam ¹¹a facie irae et indignationis tuae quia elevans adlisisti me ¹²dies mei sicut umbra declinaverunt et ego sicut faenum arui ¹³tu autem Domine in aeternum permanes et memoriale tuum in generationem et generationem ¹⁴tu exsurgens misereberis Sion quia tempus miserendi eius quia venit tempus ¹⁵quoniam placuerunt servis tuis lapides eius et terrae eius miserebuntur ¹⁶et timebunt gentes nomen Domini et omnes reges terrae gloriam tuam ¹⁷quia aedificabit Dominus Sion et videbitur in gloria sua ¹⁸respexit in orationem humilium et non sprevit precem eorum ¹⁹scribantur haec in generationem alteram et populus qui creabitur laudabit Dominum ²⁰quia prospexit de excelso sancto suo Dominus de caelo in terram aspexit ²¹ut audiret gemitum conpeditorum ut solvat filios interemptorum ²²ut adnuntiet in Sion nomen Domini et laudem suam in Hierusalem ²³in conveniendo populos in unum et reges ut serviant Domino ²⁴respondit ei in via virtutis suae paucitatem dierum meorum nuntia mihi ²⁵ne revoces me in dimidio dierum meorum in generationem et generationem anni tui ²⁶initio tu Domine terram fundasti et opera manuum tuarum sunt caeli ²⁷ipsi peribunt tu autem permanes et omnes sicut vestimentum veterescent et sicut opertorium mutabis eos et mutabuntur ²⁸tu autem idem ipse es et anni tui non deficient ²⁹filii servorum tuorum habitabunt et semen eorum in saeculum dirigetur

Chapter 102

¹ipsi David benedic anima mea Domino et omnia quae intra me sunt nomini sancto eius ²benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnes retributiones eius ³qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis qui sanat omnes infirmitates tuas ⁴qui redimit de interitu vitam tuam qui coronat te in misericordia et miserationibus ⁵qui replet in bonis desiderium tuum renovabitur ut aquilae iuventus tua ⁶faciens misericordias Dominus et iudicium omnibus iniuriam patientibus ⁷notas fecit vias suas Mosi filiis Israhel voluntates suas ⁸miserator et misericors Dominus longanimis et multum misericors ⁹non in perpetuum irascetur neque in aeternum comminabitur ¹⁰non secundum peccata nostra fecit nobis nec secundum iniustitias nostras retribuit nobis ¹¹quoniam secundum altitudinem caeli a terra corroboravit misericordiam suam super timentes se ¹²quantum distat ortus ab occidente longe fecit a nobis iniquitates nostras ¹³quomodo miseretur pater filiorum misertus est Dominus timentibus se ¹⁴quoniam ipse cognovit figmentum nostrum recordatus est quoniam pulvis sumus ¹⁵homo sicut faenum dies eius tamquam flos agri sic efflorebit ¹⁶quoniam spiritus pertransivit in illo et non subsistet et non cognoscet amplius locum suum ¹⁷misericordia autem Domini ab aeterno et usque in aeternum super timentes eum et iustitia illius in filios filiorum ¹⁸his qui servant testamentum eius et memores sunt mandatorum ipsius ad faciendum ea ¹⁹Dominus in caelo paravit sedem suam et regnum ipsius omnibus dominabitur ²⁰benedicite Domino angeli eius potentes virtute facientes verbum illius ad audiendam vocem sermonum eius ²¹benedicite Domino omnes virtutes eius ministri eius qui facitis voluntatem eius ²²benedicite Domino omnia opera eius in omni loco dominationis ipsius benedic anima mea Domino

Chapter 103

¹ipsi David benedic anima mea Domino Domine Deus meus magnificatus es vehementer confessionem et decorem induisti ²amictus lumine sicut vestimento extendens caelum sicut pellem ³qui tegis in aquis superiora eius qui ponis nubem ascensum tuum qui ambulas super pinnas ventorum ⁴qui facis angelos tuos spiritus et ministros tuos ignem urentem ⁵qui fundasti terram super stabilitatem suam non inclinabitur in saeculum saeculi ⁶abyssus sicut vestimentum amictus eius super montes stabunt aquae ⁷ab increpatione tua fugient a voce tonitrui tui formidabunt ⁸ascendunt montes et descendunt campi in locum quem fundasti eis ⁹terminum posuisti quem non transgredientur neque convertentur operire terram ¹⁰qui emittis fontes in convallibus inter medium montium pertransibunt aquae ¹¹potabunt omnes bestiae agri expectabunt onagri in siti sua ¹²super ea volucres caeli habitabunt de medio petrarum dabunt vocem ¹³rigans montes de superioribus suis de fructu operum tuorum satiabitur terra ¹⁴producens faenum iumentis et herbam servituti hominum ut educas panem de terra ¹⁵et vinum laetificat cor hominis ut exhilaret faciem in oleo et panis cor hominis confirmat ¹⁶saturabuntur ligna campi et cedri Libani quas plantavit ¹⁷illic passeres nidificabunt erodii domus dux est eorum ¹⁸montes excelsi cervis petra refugium erinaciis ¹⁹fecit lunam in tempora sol cognovit occasum suum ²⁰posuisti tenebras et facta est nox in ipsa pertransibunt omnes bestiae silvae ²¹catuli leonum rugientes ut rapiant et quaerant a Deo escam sibi ²²ortus est sol et congregati sunt et in cubilibus suis conlocabuntur ²³exibit homo ad opus suum et ad operationem suam usque ad vesperum ²⁴quam magnificata sunt opera tua Domine omnia in sapientia fecisti impleta est terra possessione tua ²⁵hoc mare magnum et spatiosum *manibus; illic reptilia quorum non est numerus animalia pusilla cum magnis ²⁶illic naves pertransibunt draco iste quem formasti ad inludendum ei ²⁷omnia a te expectant ut des illis escam in tempore ²⁸dante te illis colligent aperiente te manum tuam omnia implebuntur bonitate ²⁹avertente autem te faciem turbabuntur auferes spiritum eorum et deficient et in pulverem suum revertentur ³⁰emittes spiritum tuum et creabuntur et renovabis faciem terrae ³¹sit gloria Domini in saeculum laetabitur Dominus in operibus suis ³²qui respicit terram et facit eam tremere qui tangit montes et fumigant ³³cantabo Domino in vita mea psallam Deo meo quamdiu sum ³⁴iucundum sit ei eloquium meum ego vero delectabor in Domino ³⁵deficiant peccatores a terra et iniqui ita ut non sint benedic anima mea Domino

Chapter 104

¹alleluia confitemini Domino et invocate nomen eius adnuntiate inter gentes opera eius ²cantate ei et psallite ei narrate omnia mirabilia eius ³laudamini in nomine sancto eius laetetur cor quaerentium Dominum ⁴quaerite Dominum et confirmamini quaerite faciem eius semper ⁵mementote mirabilium eius quae fecit prodigia eius et iudicia oris eius ⁶semen Abraham servi eius filii Iacob electi eius ⁷ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius ⁸memor fuit in saeculum testamenti sui verbi quod mandavit in mille generationes ⁹quod disposuit ad Abraham et iuramenti sui ad Isaac ¹⁰et statuit illud Iacob in praeceptum et Israhel in testamentum aeternum ¹¹dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae ¹²cum essent numero breves paucissimos et incolas eius ¹³et pertransierunt de gente in gentem et de regno ad populum alterum ¹⁴non reliquit hominem nocere eis et corripuit pro eis reges ¹⁵nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari ¹⁶et vocavit famem super terram omne firmamentum panis contrivit ¹⁷misit ante eos virum in servum venundatus est Ioseph ¹⁸humiliaverunt in conpedibus pedes eius ferrum pertransiit anima eius ¹⁹donec veniret verbum eius eloquium Domini inflammavit eum ²⁰misit rex et solvit eum princeps populorum et dimisit eum ²¹constituit eum dominum domus suae et principem omnis possessionis suae ²²ut erudiret principes eius sicut semet ipsum et senes eius prudentiam doceret ²³et intravit Israhel in Aegyptum et Iacob accola fuit in terra Cham ²⁴et auxit populum eius vehementer et firmavit eum super inimicos eius ²⁵convertit cor eorum ut odirent populum eius ut dolum facerent in servos eius ²⁶misit Mosen servum suum Aaron quem elegit ipsum ²⁷posuit in eis verba signorum suorum et prodigiorum in terra Cham ²⁸misit tenebras et obscuravit et non exacerbavit sermones suos ²⁹convertit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum ³⁰dedit terra eorum ranas in penetrabilibus regum ipsorum ³¹dixit et venit cynomia et scinifes in omnibus finibus eorum ³²posuit pluvias eorum grandinem ignem conburentem in terra ipsorum ³³et percussit vineas eorum et ficulneas eorum et contrivit lignum finium eorum ³⁴dixit et venit lucusta et bruchus cuius non erat numerus ³⁵et comedit omne faenum in terra eorum et comedit omnem fructum terrae eorum ³⁶et percussit omne primogenitum in terra eorum primitias omnis laboris eorum ³⁷et eduxit eos in argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus ³⁸laetata est Aegyptus in profectione eorum quia incubuit timor eorum super eos ³⁹expandit nubem in protectionem eorum et ignem ut luceret eis per noctem ⁴⁰petierunt et venit coturnix et panem caeli saturavit eos ⁴¹disrupit petram et fluxerunt aquae abierunt in sicco flumina ⁴²quoniam memor fuit verbi sancti sui quod habuit ad Abraham puerum suum ⁴³et eduxit populum suum in exultatione %et; electos suos in laetitia ⁴⁴et dedit illis regiones gentium et labores populorum possederunt ⁴⁵ut custodiant iustificationes eius et legem eius requirant

Chapter 105

¹alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius ²quis loquetur potentias Domini auditas faciet omnes laudes eius ³beati qui custodiunt iudicium et faciunt iustitiam in omni tempore ⁴memento nostri Domine in beneplacito populi tui visita nos in salutari tuo ⁵ad videndum in bonitate electorum tuorum ad laetandum in laetitia gentis tuae et lauderis cum hereditate tua ⁶peccavimus cum patribus nostris iniuste egimus iniquitatem fecimus ⁷patres nostri in Aegypto non intellexerunt mirabilia tua non fuerunt memores multitudinis misericordiae tuae et inritaverunt ascendentes in mare * mare; Rubrum ⁸et salvavit eos propter nomen suum ut notam faceret potentiam suam ⁹et increpuit mare Rubrum et exsiccatum est et deduxit eos in abyssis sicut in deserto ¹⁰et salvavit eos de manu odientium et redemit eos de manu inimici ¹¹et operuit aqua tribulantes eos unus ex eis non remansit ¹²et crediderunt in verbis eius et laudaverunt laudem eius ¹³cito fecerunt obliti sunt operum eius non sustinuerunt consilium eius ¹⁴et concupierunt concupiscentiam in deserto et temptaverunt Deum in inaquoso ¹⁵et dedit eis petitionem ipsorum et misit saturitatem in anima eorum ¹⁶et inritaverunt Mosen in castris Aaron sanctum Domini ¹⁷aperta est terra et degluttivit Dathan et operuit super congregationem Abiron ¹⁸et exarsit ignis in synagoga eorum flamma conbusit peccatores ¹⁹et fecerunt vitulum in Choreb et adoraverunt sculptile ²⁰et mutaverunt gloriam suam in similitudine vituli comedentis faenum ²¹obliti sunt Deum qui salvavit eos qui fecit magnalia in Aegypto ²²mirabilia in terra Cham terribilia in mari Rubro ²³et dixit ut disperderet eos si non Moses electus eius stetisset in confractione in conspectu eius ut averteret iram eius ne disperderet eos ²⁴et pro nihilo habuerunt terram desiderabilem non crediderunt verbo eius ²⁵et murmurabant in tabernaculis suis non exaudierunt vocem Domini ²⁶et elevavit manum suam super eos ut prosterneret eos in deserto ²⁷et ut deiceret semen eorum in nationibus et dispergeret eos in regionibus ²⁸et initiati sunt Beelphegor et comederunt sacrificia mortuorum ²⁹et inritaverunt eum in adinventionibus suis et multiplicata est in eis ruina ³⁰et stetit Finees et placavit et cessavit quassatio ³¹et reputatum est ei in iustitiam in generatione et generationem usque in sempiternum ³²et inritaverunt ad aquam Contradictionis et vexatus est Moses propter eos ³³quia exacerbaverunt spiritum eius et distinxit in labiis suis ³⁴non disperdiderunt gentes quas dixit Dominus illis ³⁵et commixti sunt inter gentes et didicerunt opera eorum ³⁶et servierunt sculptilibus eorum et factum est illis in scandalum ³⁷et immolaverunt filios suos et filias suas daemoniis ³⁸et effuderunt sanguinem innocentem sanguinem filiorum suorum et filiarum *suarum; quas sacrificaverunt sculptilibus Chanaan et interfecta est terra in sanguinibus ³⁹et contaminata est in operibus eorum et fornicati sunt in adinventionibus suis ⁴⁰et iratus est furore Dominus in populo suo et abominatus est hereditatem suam ⁴¹et tradidit eos in manus gentium et dominati sunt eorum qui oderant eos ⁴²et tribulaverunt eos inimici eorum et humiliati sunt sub manibus eorum ⁴³saepe liberavit eos ipsi autem exacerbaverunt eum in consilio suo et humiliati sunt in iniquitatibus suis ⁴⁴et vidit cum tribularentur et audiret orationem eorum ⁴⁵et memor fuit testamenti sui et paenituit eum secundum multitudinem misericordiae suae ⁴⁶et dedit eos in misericordias in conspectu omnium qui ceperant eos ⁴⁷salvos fac nos Domine Deus noster et congrega nos de nationibus ut confiteamur nomini tuo sancto et gloriemur in laude tua ⁴⁸benedictus Dominus Deus Israhel a saeculo et usque in saeculum et dicet omnis populus fiat fiat

Chapter 106

¹alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius ²dicant qui redempti sunt a Domino quos redemit de manu inimici de regionibus congregavit eos ³a solis ortu et occasu et ab aquilone et mari ⁴erraverunt in solitudine in inaquoso viam civitatis habitaculi non invenerunt ⁵esurientes et sitientes anima eorum in ipsis defecit ⁶et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum eripuit eos ⁷et deduxit eos in viam rectam ut irent in civitatem habitationis ⁸confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum ⁹quia satiavit animam inanem et animam esurientem satiavit bonis ¹⁰sedentes in tenebris et umbra mortis vinctos in mendicitate et ferro ¹¹quia exacerbaverunt eloquia Dei et consilium Altissimi inritaverunt ¹²et humiliatum est in laboribus cor eorum infirmati sunt nec fuit qui adiuvaret ¹³et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum liberavit eos ¹⁴et eduxit eos de tenebris et umbra mortis et vincula eorum disrupit ¹⁵confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum ¹⁶quia contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit ¹⁷suscepit eos de via iniquitatis eorum propter iniustitias enim suas humiliati sunt ¹⁸omnem escam abominata est anima eorum et adpropinquaverunt usque ad portas mortis ¹⁹et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum liberavit eos ²⁰misit verbum suum et sanavit eos et eripuit eos de interitionibus eorum ²¹confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum ²²et sacrificent sacrificium laudis et adnuntient opera eius in exultatione ²³qui descendunt mare in navibus facientes operationem in aquis multis ²⁴ipsi viderunt opera Domini et mirabilia eius in profundo ²⁵dixit et stetit spiritus procellae et exaltati sunt fluctus eius ²⁶ascendunt usque ad caelos et descendunt usque ad abyssos anima eorum in malis tabescebat ²⁷turbati sunt et moti sunt sicut ebrius et omnis sapientia eorum devorata est ²⁸et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum eduxit eos ²⁹et statuit procellam %eius; in auram et siluerunt fluctus eius ³⁰et laetati sunt quia siluerunt et deduxit eos in portum voluntatis eorum ³¹confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum ³²exaltent eum in ecclesia plebis et in cathedra seniorum laudent eum ³³posuit flumina in desertum et exitus aquarum in sitim ³⁴terram fructiferam in salsuginem a malitia inhabitantium in ea ³⁵posuit desertum in stagna aquarum et terram sine aqua in exitus aquarum ³⁶et conlocavit illic esurientes et constituerunt civitatem habitationis ³⁷et seminaverunt agros et plantaverunt vineas et fecerunt fructum nativitatis ³⁸et benedixit eis et multiplicati sunt nimis et iumenta eorum non minoravit ³⁹et pauci facti sunt et vexati sunt a tribulatione malorum et dolore ⁴⁰effusa est contemptio super principes et errare fecit eos in invio et non in via ⁴¹et adiuvit pauperem de inopia et posuit sicut oves familias ⁴²videbunt recti et laetabuntur et omnis iniquitas oppilabit os suum ⁴³quis sapiens et custodiet haec et intellegent misericordias Domini

Chapter 107

¹canticum psalmi David ²paratum cor meum Deus paratum cor meum cantabo et psallam in gloria mea ³exsurge psalterium et cithara exsurgam diluculo ⁴confitebor tibi in populis Domine et psallam tibi in nationibus ⁵quia magna super caelos misericordia tua et usque ad nubes veritas tua ⁶exaltare super caelos Deus et super omnem terram gloria tua ⁷ut liberentur dilecti tui salvum fac dextera tua et exaudi me ⁸Deus locutus est in sancto suo exaltabor et dividam Sicima et convallem tabernaculorum dimetiar ⁹meus est Galaad et meus est Manasse et Effraim susceptio capitis mei Iuda rex meus ¹⁰Moab lebes spei meae in Idumeam extendam calciamentum meum mihi alienigenae amici facti sunt ¹¹quis deducet me in civitatem munitam quis deducet me usque in Idumeam ¹²nonne tu Deus qui reppulisti nos et non exibis Deus in virtutibus nostris ¹³da nobis auxilium de tribulatione quia vana salus hominis ¹⁴in Deo faciemus virtutem et ipse ad nihilum deducet inimicos nostros

Chapter 108

¹in finem David psalmus ²Deus laudem meam ne tacueris quia os peccatoris et os dolosi super me apertum est ³locuti sunt adversum me lingua dolosa et sermonibus odii circuierunt me et expugnaverunt me gratis ⁴pro eo ut me diligerent detrahebant mihi ego autem orabam ⁵et posuerunt adversus me mala pro bonis et odium pro dilectione mea ⁶constitue super eum peccatorem et diabulus stet a dextris eius ⁷cum iudicatur exeat condemnatus et oratio eius fiat in peccatum ⁸fiant dies eius pauci et episcopatum eius accipiat alter ⁹fiant filii eius orfani et uxor eius vidua ¹⁰nutantes transferantur filii eius et mendicent eiciantur de habitationibus suis ¹¹scrutetur fenerator omnem substantiam eius et diripiant alieni labores eius ¹²non sit illi adiutor nec sit qui misereatur pupillis eius ¹³fiant nati eius in interitum in generatione una deleatur nomen eius ¹⁴in memoriam redeat iniquitas patrum eius in conspectu Domini et peccatum matris eius non deleatur ¹⁵fiant contra Dominum semper et dispereat de terra memoria eorum ¹⁶pro eo quod non est recordatus facere misericordiam ¹⁷et persecutus est hominem inopem et mendicum et conpunctum corde mortificare ¹⁸et dilexit maledictionem et veniet ei et noluit benedictionem et elongabitur ab eo et induit maledictionem sicut vestimentum et intravit sicut aqua in interiora eius et sicut oleum in ossibus eius ¹⁹fiat ei sicut vestimentum quo operitur et sicut zona qua semper praecingitur ²⁰hoc opus eorum qui detrahunt mihi apud Dominum et qui loquuntur mala adversus animam meam ²¹et tu Domine Domine fac mecum propter nomen tuum quia suavis misericordia tua libera me ²²quia egenus et pauper ego sum et cor meum turbatum est intra me ²³sicut umbra cum declinat ablatus sum excussus sum sicut lucustae ²⁴genua mea infirmata sunt a ieiunio et caro mea inmutata est propter oleum ²⁵et ego factus sum obprobrium illis viderunt me moverunt capita sua ²⁶adiuva me Domine Deus meus salvum fac me secundum misericordiam tuam ²⁷et sciant quia manus tua haec tu Domine fecisti eam ²⁸maledicent illi et tu benedices qui insurgunt in me confundantur servus autem tuus laetabitur ²⁹induantur qui detrahunt mihi pudore et operiantur sicut deploide confusione sua ³⁰confitebor Domino nimis in ore meo et in medio multorum laudabo eum ³¹quia adstetit a dextris pauperis ut salvam faceret a persequentibus animam meam

Chapter 109

¹David psalmus dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum ²virgam virtutis tuae emittet Dominus ex Sion dominare in medio inimicorum tuorum ³tecum principium in die virtutis tuae in splendoribus sanctorum ex utero ante luciferum genui te ⁴iuravit Dominus et non paenitebit eum tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech ⁵Dominus a dextris tuis confregit in die irae suae reges ⁶iudicabit in nationibus implebit cadavera conquassabit capita in terra multorum ⁷de torrente in via bibet propterea exaltabit caput

Chapter 110

¹alleluia reversionis Aggei et Zacchariae confitebor tibi Domine in toto corde meo in consilio iustorum et congregatione ²magna opera Domini exquisita in omnes voluntates eius ³confessio et magnificentia opus eius et iustitia eius manet in saeculum saeculi ⁴memoriam fecit mirabilium suorum misericors et miserator Dominus ⁵escam dedit timentibus se memor erit in saeculum testamenti sui ⁶virtutem operum suorum adnuntiabit populo suo ⁷ut det illis hereditatem gentium opera manuum eius veritas et iudicium ⁸fidelia omnia mandata eius confirmata in saeculum saeculi facta in veritate et aequitate ⁹redemptionem misit populo suo mandavit in aeternum testamentum suum sanctum et terribile nomen eius ¹⁰initium sapientiae timor Domini intellectus bonus omnibus facientibus eum laudatio eius manet in saeculum %saeculi;

Chapter 111

¹alleluia reversionis Aggei et Zacchariae beatus vir qui timet Dominum in mandatis eius volet nimis ²potens in terra erit semen eius generatio rectorum benedicetur ³gloria et divitiae in domo eius et iustitia eius manet in saeculum saeculi ⁴exortum est in tenebris lumen rectis misericors et miserator et iustus ⁵iucundus homo qui miseretur et commodat disponet sermones suos in iudicio ⁶quia in aeternum non commovebitur ⁷in memoria aeterna erit iustus ab auditione mala non timebit paratum cor eius sperare in Domino ⁸confirmatum est cor eius non commovebitur donec dispiciat inimicos suos ⁹dispersit dedit pauperibus iustitia eius manet in saeculum saeculi cornu eius exaltabitur in gloria ¹⁰peccator videbit et irascetur dentibus suis fremet et tabescet desiderium peccatorum peribit

Chapter 112

¹alleluia laudate pueri Dominum laudate nomen Domini ²sit nomen Domini benedictum ex hoc nunc et usque in saeculum ³a solis ortu usque ad occasum laudabile nomen Domini ⁴excelsus super omnes gentes Dominus super caelos gloria eius ⁵quis sicut Dominus Deus noster qui in altis habitat ⁶et humilia respicit in caelo et in terra ⁷suscitans a terra inopem et de stercore erigens pauperem ⁸ut conlocet eum cum principibus cum principibus populi sui ⁹qui habitare facit sterilem in domo matrem filiorum laetantem

Chapter 113

¹alleluia in exitu Israhel de Aegypto domus Iacob de populo barbaro ²facta est Iudaea sanctificatio eius Israhel potestas eius ³mare vidit et fugit Iordanis conversus est retrorsum ⁴montes exultaverunt ut arietes colles sicut agni ovium ⁵quid est tibi mare quod fugisti et tu Iordanis quia conversus es retrorsum ⁶montes exultastis sicut arietes et colles sicut agni ovium ⁷a facie Domini mota est terra a facie Dei Iacob ⁸qui convertit petram in stagna aquarum et rupem in fontes aquarum ⁹non nobis Domine non nobis sed nomini tuo da gloriam ¹⁰super misericordia tua et veritate tua nequando dicant gentes ubi est Deus eorum ¹¹Deus autem noster in caelo omnia quaecumque voluit fecit ¹²simulacra gentium argentum et aurum opera manuum hominum ¹³os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt ¹⁴aures habent et non audient nares habent et non odorabuntur ¹⁵manus habent et non palpabunt pedes habent et non ambulabunt non clamabunt in gutture suo ¹⁶similes illis fiant qui faciunt ea et omnes qui confidunt in eis ¹⁷domus Israhel speravit in Domino adiutor eorum et protector eorum est ¹⁸domus Aaron speravit in Domino adiutor eorum et protector eorum est ¹⁹qui timent Dominum speraverunt in Domino adiutor eorum et protector eorum est ²⁰Dominus memor fuit nostri et benedixit nobis benedixit domui Israhel benedixit domui Aaron ²¹benedixit omnibus qui timent Dominum pusillis cum maioribus ²²adiciat Dominus super vos super vos et super filios vestros ²³benedicti vos Domino qui fecit caelum et terram ²⁴caelum caeli Domino terram autem dedit filiis hominum ²⁵non mortui laudabunt te Domine neque omnes qui descendunt in infernum ²⁶sed nos qui vivimus benedicimus Domino ex hoc nunc et usque in saeculum

Chapter 114

¹alleluia dilexi quoniam exaudiet Dominus vocem orationis meae ²quia inclinavit aurem suam mihi et in diebus meis invocabo te ³circumdederunt me dolores mortis pericula inferni invenerunt me tribulationem et dolorem inveni ⁴et nomen Domini invocavi o Domine libera animam meam ⁵misericors Dominus et iustus et Deus noster miseretur ⁶custodiens parvulos Dominus humiliatus sum et liberavit me ⁷convertere anima mea in requiem tuam quia Dominus benefecit tibi ⁸quia eripuit animam meam de morte oculos meos a lacrimis pedes meos a lapsu ⁹placebo Domino in regione vivorum

Chapter 115

¹⁰alleluia credidi propter quod locutus sum ego autem humiliatus sum nimis ¹¹ego dixi in excessu meo omnis homo mendax ¹²quid retribuam Domino pro omnibus quae retribuit mihi ¹³calicem salutaris accipiam et nomen Domini invocabo ¹⁴vota mea Domino reddam coram omni populo eius ¹⁵pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius ¹⁶o Domine quia ego servus tuus ego servus tuus et filius ancillae tuae disrupisti vincula mea ¹⁷tibi sacrificabo hostiam laudis et in nomine Domini invocabo ¹⁸vota mea Domino reddam in conspectu omnis populi eius ¹⁹in atriis domus Domini in medio tui Hierusalem

Chapter 116

¹alleluia laudate Dominum omnes gentes laudate eum omnes populi ²quoniam confirmata est super nos misericordia eius et veritas Domini manet in saeculum

Chapter 117

¹alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius ²dicat nunc Israhel quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius ³dicat nunc domus Aaron quoniam in saeculum misericordia eius ⁴dicant nunc qui timent Dominum quoniam in saeculum misericordia eius ⁵de tribulatione invocavi Dominum et exaudivit me in latitudinem Dominus ⁶Dominus mihi adiutor non timebo quid faciat mihi homo ⁷Dominus mihi adiutor et ego despiciam inimicos meos ⁸bonum est confidere in Domino quam confidere in homine ⁹bonum est sperare in Domino quam sperare in principibus ¹⁰omnes gentes circumierunt me et in nomine Domini *quia; ultus sum in eos ¹¹circumdantes circumdederunt me in nomine autem Domini * quia; ultus sum in eos ¹²circumdederunt me sicut apes et exarserunt sicut ignis in spinis et in nomine Domini * quia; ultus sum in eos ¹³inpulsus eversus sum ut caderem et Dominus suscepit me ¹⁴fortitudo mea et laudatio mea Dominus et factus est mihi in salutem ¹⁵vox exultationis et salutis in tabernaculis iustorum ¹⁶dextera Domini fecit virtutem dextera Domini exaltavit me dextera Domini fecit virtutem ¹⁷non moriar sed vivam et narrabo opera Domini ¹⁸castigans castigavit me Dominus et morti non tradidit me ¹⁹aperite mihi portas iustitiae ingressus in eas confitebor Domino ²⁰haec porta Domini iusti intrabunt in eam ²¹confitebor tibi quoniam exaudisti me et factus es mihi in salutem ²²lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli ²³a Domino factum est istud hoc est mirabile in oculis nostris ²⁴haec est dies quam fecit Dominus exultemus et laetemur in ea ²⁵o Domine salvum fac o Domine prosperare ²⁶benedictus qui venturus est in nomine Domini benediximus vobis de domo Domini ²⁷Deus Dominus et inluxit nobis constituite diem sollemnem in condensis usque ad cornua altaris ²⁸Deus meus es tu et confitebor tibi Deus meus % es tu; et exaltabo te confitebor tibi quoniam exaudisti me et factus es mihi in salutem ²⁹confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius

Chapter 118

¹alleluia aleph beati inmaculati in via qui ambulant in lege Domini ²beati qui scrutantur testimonia eius in toto corde exquirent eum ³non enim qui operantur iniquitatem in viis eius ambulaverunt ⁴tu mandasti mandata tua custodire nimis ⁵utinam dirigantur viae meae ad custodiendas iustificationes tuas ⁶tunc non confundar cum perspexero in omnibus mandatis tuis ⁷confitebor tibi in directione cordis in eo quod didici iudicia iustitiae tuae ⁸iustificationes tuas custodiam non me derelinquas usquequaque ⁹beth in quo corriget adulescentior viam suam in custodiendo sermones tuos ¹⁰in toto corde meo exquisivi te non repellas me a mandatis tuis ¹¹in corde meo abscondi eloquia tua ut non peccem tibi ¹²benedictus es Domine doce me iustificationes tuas ¹³in labiis meis pronuntiavi omnia iudicia oris tui ¹⁴in via testimoniorum tuorum delectatus sum sicut in omnibus divitiis ¹⁵in mandatis tuis exercebor et considerabo vias tuas ¹⁶in iustificationibus tuis meditabor non obliviscar sermones tuos ¹⁷gimel retribue servo tuo vivifica me et custodiam sermones tuos ¹⁸revela oculos meos et considerabo mirabilia de lege tua ¹⁹incola ego sum in terra non abscondas a me mandata tua ²⁰concupivit anima mea desiderare iustificationes tuas in omni tempore ²¹increpasti superbos maledicti qui declinant a mandatis tuis ²²aufer a me obprobrium et contemptum quia testimonia tua exquisivi ²³etenim sederunt principes et adversum me loquebantur servus autem tuus exercebatur in iustificationibus tuis ²⁴nam et testimonia tua meditatio mea et consilium meum iustificationes tuae ²⁵deleth adhesit pavimento anima mea vivifica me secundum verbum tuum ²⁶vias meas enuntiavi et exaudisti me doce me iustificationes tuas ²⁷viam iustificationum tuarum instrue me et exercebor in mirabilibus tuis ²⁸dormitavit anima mea prae taedio confirma me in verbis tuis ²⁹viam iniquitatis amove a me et lege tua miserere mei ³⁰viam veritatis elegi iudicia tua non sum oblitus ³¹adhesi testimoniis tuis Domine noli me confundere ³²viam mandatorum tuorum cucurri cum dilatasti cor meum ³³he legem pone mihi Domine viam iustificationum tuarum et exquiram eam semper ³⁴da mihi intellectum et scrutabor legem tuam et custodiam illam in toto corde meo ³⁵deduc me in semita mandatorum tuorum quia ipsam volui ³⁶inclina cor meum in testimonia tua et non in avaritiam ³⁷averte oculos meos ne videant vanitatem in via tua vivifica me ³⁸statue servo tuo eloquium tuum in timore tuo ³⁹amputa obprobrium meum quod suspicatus sum quia iudicia tua iucunda ⁴⁰ecce concupivi mandata tua in aequitate tua vivifica me ⁴¹vav et veniat super me misericordia tua Domine salutare tuum secundum eloquium tuum ⁴²et respondebo exprobrantibus mihi verbum quia speravi in sermonibus tuis ⁴³et ne auferas de ore meo verbum veritatis usquequaque quia in iudiciis tuis supersperavi ⁴⁴et custodiam legem tuam semper in saeculum et in saeculum saeculi ⁴⁵et ambulabam in latitudine quia mandata tua exquisivi ⁴⁶et loquebar in testimoniis tuis in conspectu regum et non confundebar ⁴⁷et meditabar in mandatis tuis quae dilexi ⁴⁸et levavi manus meas ad mandata quae dilexi et exercebar in iustificationibus tuis ⁴⁹zai memor esto verbi tui servo tuo in quo mihi spem dedisti ⁵⁰haec me consolata est in humilitate mea quia eloquium tuum vivificavit me ⁵¹superbi inique agebant usquequaque a lege autem tua non declinavi ⁵²memor fui iudiciorum tuorum a saeculo Domine et consolatus sum ⁵³defectio tenuit me prae peccatoribus derelinquentibus legem tuam ⁵⁴cantabiles mihi erant iustificationes tuae in loco peregrinationis meae ⁵⁵memor fui in nocte nominis tui Domine et custodivi legem tuam ⁵⁶haec facta est mihi quia iustificationes tuas exquisivi ⁵⁷heth portio mea Dominus dixi custodire legem tuam ⁵⁸deprecatus sum faciem tuam in toto corde meo miserere mei secundum eloquium tuum ⁵⁹cogitavi vias meas et avertisti pedes meos in testimonia tua ⁶⁰paratus sum et non sum turbatus ut custodiam mandata tua ⁶¹funes peccatorum circumplexi sunt me et legem tuam non sum oblitus ⁶²media nocte surgebam ad confitendum tibi super iudicia iustificationis tuae ⁶³particeps ego sum omnium timentium te et custodientium mandata tua ⁶⁴misericordia Domini plena est terra iustificationes tuas doce me ⁶⁵teth bonitatem fecisti cum servo tuo Domine secundum verbum tuum ⁶⁶bonitatem et disciplinam et scientiam doce me quia mandatis tuis credidi ⁶⁷priusquam humiliarer ego deliqui propterea eloquium tuum custodivi ⁶⁸bonus es tu et in bonitate tua doce me iustificationes tuas ⁶⁹multiplicata est super me iniquitas superborum ego autem in toto corde scrutabor mandata tua ⁷⁰coagulatum est sicut lac cor eorum ego vero legem tuam meditatus sum ⁷¹bonum mihi quia humiliasti me ut discam iustificationes tuas ⁷²bonum mihi lex oris tui super milia auri et argenti ⁷³ioth manus tuae fecerunt me et plasmaverunt me da mihi intellectum et discam mandata tua ⁷⁴qui timent te videbunt me et laetabuntur quia in verba tua supersperavi ⁷⁵cognovi Domine quia aequitas iudicia tua et veritate humiliasti me ⁷⁶fiat misericordia tua ut consoletur me secundum eloquium tuum servo tuo ⁷⁷veniant mihi miserationes tuae et vivam quia lex tua meditatio mea est ⁷⁸confundantur superbi quia iniuste iniquitatem fecerunt in me ego autem exercebor in mandatis tuis ⁷⁹convertantur mihi timentes te et qui noverunt testimonia tua ⁸⁰fiat cor meum inmaculatum in iustificationibus tuis ut non confundar ⁸¹caf defecit in salutare tuum anima mea in verbum tuum supersperavi ⁸²defecerunt oculi mei in eloquium tuum dicentes quando consolaberis me ⁸³quia factus sum sicut uter in pruina iustificationes tuas non sum oblitus ⁸⁴quot sunt dies servo tuo quando facies de persequentibus me iudicium ⁸⁵narraverunt mihi iniqui fabulationes sed non ut lex tua ⁸⁶omnia mandata tua veritas inique persecuti sunt me adiuva me ⁸⁷paulo minus consummaverunt me in terra ego autem non dereliqui mandata tua ⁸⁸secundum misericordiam tuam vivifica me et custodiam testimonia oris tui ⁸⁹lamed in aeternum Domine verbum tuum permanet in caelo ⁹⁰in generationem et generationem veritas tua fundasti terram et permanet ⁹¹ordinatione tua perseverat dies quoniam omnia serviunt tibi ⁹²nisi quod lex tua meditatio mea est tunc forte perissem in humilitate mea ⁹³in aeternum non obliviscar iustificationes tuas quia in ipsis vivificasti me ⁹⁴tuus sum ego salvum me fac quoniam iustificationes tuas exquisivi ⁹⁵me expectaverunt peccatores ut perderent me testimonia tua intellexi ⁹⁶omni consummationi vidi finem latum mandatum tuum nimis ⁹⁷mem quomodo dilexi legem tuam tota die meditatio mea est ⁹⁸super inimicos meos prudentem me fecisti mandato tuo quia in aeternum mihi est ⁹⁹super omnes docentes me intellexi quia testimonia tua meditatio mea est ¹⁰⁰super senes intellexi quia mandata tua quaesivi ¹⁰¹ab omni via mala prohibui pedes meos ut custodiam verba tua ¹⁰²a iudiciis tuis non declinavi quia tu legem posuisti mihi ¹⁰³quam dulcia faucibus meis eloquia tua super mel ori meo ¹⁰⁴a mandatis tuis intellexi propterea odivi omnem viam iniquitatis ¹⁰⁵nun lucerna pedibus meis verbum tuum et lumen semitis meis ¹⁰⁶iuravi et statui custodire iudicia iustitiae tuae ¹⁰⁷humiliatus sum usquequaque Domine vivifica me secundum verbum tuum ¹⁰⁸voluntaria oris mei beneplacita fac Domine et iudicia tua doce me ¹⁰⁹anima mea in manibus meis semper et legem tuam non sum oblitus ¹¹⁰posuerunt peccatores laqueum mihi et de mandatis tuis non erravi ¹¹¹hereditate adquisivi testimonia tua in aeternum quia exultatio cordis mei sunt ¹¹²inclinavi cor meum ad faciendas iustificationes tuas in aeternum propter retributionem ¹¹³samech iniquos odio habui et legem tuam dilexi ¹¹⁴adiutor meus et susceptor meus es tu in verbum tuum supersperavi ¹¹⁵declinate a me maligni et scrutabor mandata Dei mei ¹¹⁶suscipe me secundum eloquium tuum et vivam et non confundas me ab expectatione mea ¹¹⁷adiuva me et salvus ero et meditabor in iustificationibus tuis semper ¹¹⁸sprevisti omnes discedentes a iustitiis tuis quia iniusta cogitatio eorum ¹¹⁹praevaricantes reputavi omnes peccatores terrae ideo dilexi testimonia tua ¹²⁰confige timore tuo carnes meas a iudiciis %enim; tuis timui ¹²¹ain feci iudicium et iustitiam non tradas me calumniantibus me ¹²²suscipe servum tuum in bonum non calumnientur me superbi ¹²³oculi mei defecerunt in salutare tuum et in eloquium iustitiae tuae ¹²⁴fac cum servo tuo secundum misericordiam tuam et iustificationes tuas doce me ¹²⁵servus tuus sum ego da mihi intellectum et sciam testimonia tua ¹²⁶tempus faciendi Domino dissipaverunt legem tuam ¹²⁷ideo dilexi mandata tua super aurum et topazion ¹²⁸propterea ad omnia mandata tua dirigebar omnem viam iniquam odio habui ¹²⁹fe mirabilia testimonia tua ideo scrutata est ea anima mea ¹³⁰declaratio sermonum tuorum inluminat et intellectum dat parvulis ¹³¹os meum aperui et adtraxi spiritum quia mandata tua desiderabam ¹³²aspice in me et miserere mei secundum iudicium diligentium nomen tuum ¹³³gressus meos dirige secundum eloquium tuum et non dominetur mei omnis iniustitia ¹³⁴redime me a calumniis hominum et custodiam mandata tua ¹³⁵faciem tuam inlumina super servum tuum et doce me iustificationes tuas ¹³⁶exitus aquarum deduxerunt oculi mei quia non custodierunt legem tuam ¹³⁷sade iustus es Domine et rectum iudicium tuum ¹³⁸mandasti iustitiam testimonia tua et veritatem tuam nimis ¹³⁹tabescere me fecit zelus meus quia obliti sunt verba tua inimici mei ¹⁴⁰ignitum eloquium tuum vehementer et servus tuus dilexit illud ¹⁴¹adulescentulus sum ego et contemptus iustificationes tuas non sum oblitus ¹⁴²iustitia tua iustitia in aeternum et lex tua veritas ¹⁴³tribulatio et angustia invenerunt me mandata tua meditatio mea ¹⁴⁴aequitas testimonia tua in aeternum intellectum da mihi et vivam ¹⁴⁵cof clamavi in toto corde exaudi me Domine iustificationes tuas requiram ¹⁴⁶clamavi te salvum me fac et custodiam mandata tua ¹⁴⁷praeveni in maturitate et clamavi in verba tua supersperavi ¹⁴⁸praevenerunt oculi mei ad diluculum ut meditarer eloquia tua ¹⁴⁹vocem meam audi secundum misericordiam tuam Domine secundum iudicium tuum vivifica me ¹⁵⁰adpropinquaverunt persequentes me iniquitate a lege autem tua longe facti sunt ¹⁵¹prope es tu Domine et omnes viae tuae veritas ¹⁵²initio cognovi de testimoniis tuis quia in aeternum fundasti ea ¹⁵³res vide humilitatem meam et eripe me quia legem tuam non sum oblitus ¹⁵⁴iudica iudicium meum et redime me propter eloquium tuum vivifica me ¹⁵⁵longe a peccatoribus salus quia iustificationes tuas non exquisierunt ¹⁵⁶misericordiae tuae multae Domine secundum iudicia tua vivifica me ¹⁵⁷multi qui persequuntur me et tribulant me a testimoniis tuis non declinavi ¹⁵⁸vidi praevaricantes et tabescebam quia eloquia tua non custodierunt ¹⁵⁹vide quoniam mandata tua dilexi Domine in misericordia tua vivifica me ¹⁶⁰principium verborum tuorum veritas et in aeternum omnia iudicia iustitiae tuae ¹⁶¹sen principes persecuti sunt me gratis et a verbis tuis formidavit cor meum ¹⁶²laetabor ego super eloquia tua sicut qui invenit spolia multa ¹⁶³iniquitatem odio habui et abominatus sum legem autem tuam dilexi ¹⁶⁴septies in die laudem dixi tibi super iudicia iustitiae tuae ¹⁶⁵pax multa diligentibus legem tuam et non est illis scandalum ¹⁶⁶expectabam salutare tuum Domine et mandata tua dilexi ¹⁶⁷custodivit anima mea testimonia tua et dilexi ea vehementer ¹⁶⁸servavi mandata tua et testimonia tua quia omnes viae meae in conspectu tuo ¹⁶⁹thau adpropinquet deprecatio mea in conspectu tuo Domine iuxta eloquium tuum da mihi intellectum ¹⁷⁰intret postulatio mea in conspectu tuo secundum eloquium tuum eripe me ¹⁷¹eructabunt labia mea hymnum cum docueris me iustificationes tuas ¹⁷²pronuntiabit lingua mea eloquium tuum quia omnia mandata tua aequitas ¹⁷³fiat manus tua ut salvet me quoniam mandata tua elegi ¹⁷⁴concupivi salutare tuum Domine et lex tua meditatio mea ¹⁷⁵vivet anima mea et laudabit te et iudicia tua adiuvabunt me ¹⁷⁶erravi sicut ovis quae periit quaere servum tuum quia mandata tua non sum oblitus

Chapter 119

¹canticum graduum ad Dominum cum tribularer clamavi et exaudivit me ²Domine libera animam meam a labiis iniquis a lingua dolosa ³quid detur tibi et quid adponatur tibi ad linguam dolosam ⁴sagittae potentis acutae cum carbonibus desolatoriis ⁵heu mihi quia incolatus meus prolongatus est habitavi cum habitationibus Cedar ⁶multum incola fuit anima mea ⁷cum his qui oderant pacem eram pacificus cum loquebar illis inpugnabant me gratis

Chapter 120

¹canticum graduum levavi oculos meos in montes unde veniet auxilium mihi ²auxilium meum a Domino qui fecit caelum et terram ³non det in commotionem pedem tuum neque dormitet qui custodit te ⁴ecce non dormitabit neque dormiet qui custodit Israhel ⁵Dominus custodit te Dominus protectio tua super manum dexteram tuam ⁶per diem sol non uret te neque luna per noctem ⁷Dominus custodit te ab omni malo custodiat animam tuam Dominus ⁸Dominus custodiat introitum tuum et exitum tuum ex hoc nunc et usque in saeculum

Chapter 121

¹canticum graduum huic David laetatus sum in his quae dicta sunt mihi in domum Domini ibimus ²stantes erant pedes nostri in atriis tuis Hierusalem ³Hierusalem quae aedificatur ut civitas cuius participatio eius in id ipsum ⁴illic enim ascenderunt tribus tribus Domini testimonium Israhel ad confitendum nomini Domini ⁵quia illic sederunt sedes in iudicium sedes super domum David ⁶rogate quae ad pacem sunt Hierusalem et abundantia diligentibus te ⁷fiat pax in virtute tua et abundantia in turribus tuis ⁸propter fratres meos et proximos meos loquebar pacem de te ⁹propter domum Domini Dei nostri quaesivi bona tibi

Chapter 122

¹canticum graduum ad te levavi oculos meos qui habitas in caelo ²ecce sicut oculi servorum in manibus dominorum suorum sicut oculi ancillae in manibus dominae eius ita oculi nostri ad Dominum Deum nostrum donec misereatur nostri ³miserere nostri Domine miserere nostri quia multum repleti sumus despectione ⁴quia multum repleta est anima nostra obprobrium abundantibus et despectio superbis

Chapter 123

¹canticum graduum huic David nisi quia Dominus erat in nobis dicat nunc Israhel ²nisi quia Dominus erat in nobis cum exsurgerent in nos homines ³forte vivos degluttissent nos cum irasceretur furor eorum in nos ⁴forsitan aqua absorbuisset nos ⁵torrentem pertransivit anima nostra forsitan pertransisset anima nostra aquam intolerabilem ⁶benedictus Dominus qui non dedit nos in captionem dentibus eorum ⁷anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium laqueus contritus est et nos liberati sumus ⁸adiutorium nostrum in nomine Domini qui fecit caelum et terram

Chapter 124

¹canticum graduum qui confidunt in Domino sicut mons Sion non commovebitur in aeternum qui habitat ²in Hierusalem montes in circuitu eius et Dominus in circuitu populi sui ex hoc nunc et usque in saeculum ³quia non relinquet virgam peccatorum super sortem iustorum ut non extendant iusti ad iniquitatem manus suas ⁴benefac Domine bonis et rectis corde ⁵declinantes autem in obligationes adducet Dominus cum operantibus iniquitatem pax super Israhel

Chapter 125

¹canticum graduum in convertendo Dominum captivitatem Sion facti sumus sicut consolati ²tunc repletum est gaudio os nostrum et lingua nostra exultatione tunc dicent inter gentes magnificavit Dominus facere cum eis ³magnificavit Dominus facere nobiscum facti sumus laetantes ⁴converte Domine captivitatem nostram sicut torrens in austro ⁵qui seminant in lacrimis in exultatione metent ⁶euntes ibant et flebant portantes semina sua venientes autem venient in exultatione portantes manipulos suos

Chapter 126

¹canticum graduum Salomonis nisi Dominus aedificaverit domum in vanum laboraverunt qui aedificant eam nisi Dominus custodierit civitatem frustra vigilavit qui custodit ²vanum est vobis ante lucem surgere surgere postquam sederitis qui manducatis panem doloris cum dederit dilectis suis somnum ³ecce hereditas Domini filii mercis fructus ventris ⁴sicut sagittae in manu potentis ita filii excussorum ⁵beatus vir qui implebit desiderium suum ex ipsis non confundentur cum loquentur inimicis suis in porta

Chapter 127

¹canticum graduum beati omnes qui timent Dominum qui ambulant in viis eius ²labores manuum tuarum *quia; manducabis beatus es et bene tibi erit ³uxor tua sicut vitis abundans in lateribus domus tuae filii tui sicut novella olivarum in circuitu mensae tuae ⁴ecce sic benedicetur homo qui timet Dominum ⁵benedicat te Dominus ex Sion et videas bona Hierusalem omnibus diebus vitae tuae ⁶et videas filios filiorum tuorum pax super Israhel

Chapter 128

¹canticum graduum saepe expugnaverunt me a iuventute mea dicat nunc Israhel ²saepe expugnaverunt me a iuventute mea etenim non potuerunt mihi ³supra dorsum meum fabricabantur peccatores prolongaverunt iniquitatem suam ⁴Dominus iustus concidet cervices peccatorum ⁵confundantur et convertantur retrorsum omnes qui oderunt Sion ⁶fiant sicut faenum tectorum quod priusquam evellatur exaruit ⁷de quo non implevit manum suam qui metit et sinum suum qui manipulos colligit ⁸et non dixerunt qui praeteribant benedictio Domini super vos benediximus vobis in nomine Domini

Chapter 129

¹canticum graduum de profundis clamavi ad te Domine ²Domine exaudi vocem meam fiant aures tuae intendentes in vocem deprecationis meae ³si iniquitates observabis Domine Domine quis sustinebit ⁴quia apud te propitiatio est propter legem tuam sustinui te Domine sustinuit anima mea in verbum eius ⁵speravit anima mea in Domino ⁶a custodia matutina usque ad noctem speret Israhel in Domino ⁷quia apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio ⁸et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius

Chapter 130

¹canticum graduum David Domine non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei neque ambulavi in magnis neque in mirabilibus super me ²si non humiliter sentiebam sed exaltavi animam meam sicut ablactatum super matrem suam ita retributio in anima mea ³speret Israhel in Domino ex hoc nunc et usque in saeculum

Chapter 131

¹canticum graduum memento Domine David et omnis mansuetudinis eius ²sicut iuravit Domino votum vovit Deo Iacob ³si introiero in tabernaculum domus meae si ascendero in lectum strati mei ⁴si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem ⁵et requiem temporibus meis donec inveniam locum Domino tabernaculum Deo Iacob ⁶ecce audivimus eam in Efrata invenimus eam in campis silvae ⁷introibimus in tabernacula eius adorabimus in loco ubi steterunt pedes eius ⁸surge Domine in requiem tuam tu et arca sanctificationis tuae ⁹sacerdotes tui induentur iustitia et sancti tui exultabunt ¹⁰propter David servum tuum non avertas faciem christi tui ¹¹iuravit Dominus David veritatem et non frustrabit eum de fructu ventris tui ponam super sedem tuam ¹²si custodierint filii tui testamentum meum et testimonia mea haec quae docebo eos et filii eorum usque in saeculum sedebunt super sedem tuam ¹³quoniam elegit Dominus Sion elegit eam in habitationem sibi ¹⁴haec requies mea in saeculum saeculi hic habitabo quoniam elegi eam ¹⁵viduam eius benedicens benedicam pauperes eius saturabo panibus ¹⁶sacerdotes eius induam salutari et sancti eius exultatione exultabunt ¹⁷illic producam cornu David paravi lucernam christo meo ¹⁸inimicos eius induam confusione super ipsum autem efflorebit sanctificatio mea

Chapter 132

¹canticum graduum David ecce quam bonum et quam iucundum habitare fratres in unum ²sicut unguentum in capite quod descendit in barbam barbam Aaron quod descendit in ora vestimenti eius ³sicut ros Hermon qui descendit in montes Sion quoniam illic mandavit Dominus benedictionem et vitam usque in saeculum

Chapter 133

¹canticum graduum ecce nunc benedicite Dominum omnes servi Domini qui statis in domo Domini %in atriis domus Dei nostri; ²in noctibus extollite manus vestras in sancta et benedicite Domino ³benedicat te Dominus ex Sion qui fecit caelum et terram

Chapter 134

¹alleluia laudate nomen Domini laudate servi Dominum ²qui statis in domo Domini in atriis domus Dei nostri ³laudate Dominum quia bonus Dominus psallite nomini eius quoniam suave ⁴quoniam Iacob elegit sibi Dominus Israhel in possessionem sibi ⁵quia ego cognovi quod magnus est Dominus et Deus noster prae omnibus diis ⁶omnia quae voluit Dominus fecit in caelo et in terra in mare et in omnibus abyssis ⁷educens nubes ab extremo terrae fulgora in pluviam fecit qui producit ventos de thesauris suis ⁸qui percussit primogenita Aegypti ab homine usque ad pecus ⁹emisit signa et prodigia in medio tui Aegypte in Pharaonem et in omnes servos eius ¹⁰qui percussit gentes multas et occidit reges fortes ¹¹Seon regem Amorreorum et Og regem Basan et omnia regna Chanaan ¹²et dedit terram eorum hereditatem hereditatem Israhel populo suo ¹³Domine nomen tuum in aeternum Domine memoriale tuum in generationem et generationem ¹⁴quia iudicabit Dominus populum suum et in servis suis deprecabitur ¹⁵simulacra gentium argentum et aurum opera manuum hominum ¹⁶os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt ¹⁷aures habent et non audient neque enim est spiritus in ore eorum ¹⁸similes illis fiant qui faciunt ea et omnes qui sperant in eis ¹⁹domus Israhel benedicite Domino domus Aaron benedicite Domino ²⁰domus Levi benedicite Domino qui timetis Dominum benedicite Domino ²¹benedictus Dominus ex Sion qui habitat in Hierusalem

Chapter 135

¹alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ²confitemini Deo deorum quoniam in aeternum misericordia eius ³confitemini Domino dominorum quoniam in aeternum misericordia eius ⁴qui facit mirabilia magna solus quoniam in aeternum misericordia eius ⁵qui fecit caelos in intellectu quoniam in aeternum misericordia eius ⁶qui firmavit terram super aquas quoniam in aeternum misericordia eius ⁷qui fecit luminaria magna quoniam in aeternum misericordia eius ⁸solem in potestatem diei quoniam in aeternum misericordia eius ⁹lunam et stellas in potestatem noctis quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁰qui percussit Aegyptum cum primogenitis eorum quoniam in aeternum misericordia eius ¹¹qui eduxit Israhel de medio eorum quoniam in aeternum misericordia eius ¹²in manu potenti et brachio excelso quoniam in aeternum misericordia eius ¹³qui divisit Rubrum mare in divisiones quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁴et duxit Israhel per medium eius quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁵et excussit Pharaonem et virtutem eius in mari Rubro quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁶qui transduxit populum suum in deserto quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁷qui percussit reges magnos quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁸et occidit reges fortes quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁹Seon regem Amorreorum quoniam in aeternum misericordia eius ²⁰et Og regem Basan quoniam in aeternum misericordia eius ²¹et dedit terram eorum hereditatem quoniam in aeternum misericordia eius ²²hereditatem Israhel servo suo quoniam in aeternum misericordia eius ²³quia in humilitate nostra memor fuit nostri quoniam in aeternum misericordia eius ²⁴et redemit nos ab inimicis nostris quoniam in aeternum misericordia eius ²⁵qui dat escam omni carni quoniam in aeternum misericordia eius ²⁶confitemini Deo caeli quoniam in aeternum misericordia eius confitemini Domino dominorum quoniam in aeternum misericordia eius

Chapter 136

¹David Hieremiae super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus cum recordaremur Sion ²in salicibus in medio eius suspendimus organa nostra ³quia illic interrogaverunt nos qui captivos duxerunt nos verba cantionum et qui abduxerunt nos hymnum cantate nobis de canticis Sion ⁴quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena ⁵si oblitus fuero tui Hierusalem oblivioni detur dextera mea ⁶adhereat lingua mea faucibus meis si non meminero tui si non praeposuero Hierusalem in principio laetitiae meae ⁷memor esto Domine filiorum Edom diem Hierusalem qui dicunt exinanite exinanite usque ad fundamentum in ea ⁸filia Babylonis misera beatus qui retribuet tibi retributionem tuam quam retribuisti nobis ⁹beatus qui tenebit et adlidet parvulos tuos ad petram

Chapter 137

¹ipsi David confitebor tibi Domine in toto corde meo quoniam audisti verba oris mei in conspectu angelorum psallam tibi ²adorabo ad templum sanctum tuum et confitebor nomini tuo super misericordia tua et veritate tua quoniam magnificasti super omne nomen sanctum tuum ³in quacumque die invocavero te exaudi me multiplicabis me in anima mea virtute ⁴confiteantur tibi Domine omnes reges terrae quia audierunt omnia verba oris tui ⁵et cantent in viis Domini quoniam magna gloria Domini ⁶quoniam excelsus Dominus et humilia respicit et alta a longe cognoscit ⁷si ambulavero in medio tribulationis vivificabis me super iram inimicorum meorum extendisti manum tuam et salvum me fecit dextera tua ⁸Dominus retribuet propter me Domine misericordia tua in saeculum opera manuum tuarum ne dispicias

Chapter 138

¹in finem David psalmus ²Domine probasti me et cognovisti me tu cognovisti sessionem meam et surrectionem meam ³intellexisti cogitationes meas de longe semitam meam et funiculum meum investigasti ⁴et omnes vias meas praevidisti quia non est sermo in lingua mea ⁵ecce Domine tu cognovisti omnia novissima et antiqua tu formasti me et posuisti super me manum tuam ⁶mirabilis facta est scientia tua ex me confortata est non potero ad eam ⁷quo ibo ab spiritu tuo et quo a facie tua fugiam ⁸si ascendero in caelum tu illic es si descendero ad infernum ades ⁹si sumpsero pinnas meas diluculo et habitavero in extremis maris ¹⁰etenim illuc manus tua deducet me et tenebit me dextera tua ¹¹et dixi forsitan tenebrae conculcabunt me et nox inluminatio in deliciis meis ¹²quia tenebrae non obscurabuntur a te et nox sicut dies inluminabitur sicut tenebrae eius ita et lumen eius ¹³quia tu possedisti renes meos suscepisti me de utero matris meae ¹⁴confitebor tibi quia terribiliter magnificatus es mirabilia opera tua et anima mea cognoscit nimis ¹⁵non est occultatum os meum a te quod fecisti in occulto et substantia mea in inferioribus terrae ¹⁶inperfectum meum viderunt oculi tui et in libro tuo omnes scribentur die formabuntur et nemo in eis ¹⁷mihi autem nimis honorificati sunt amici tui Deus nimis confirmati sunt principatus eorum ¹⁸dinumerabo eos et super harenam multiplicabuntur exsurrexi et adhuc sum tecum ¹⁹si occideris Deus peccatores et viri sanguinum declinate a me ²⁰quia dices in cogitatione accipient in vanitate civitates tuas ²¹nonne qui oderunt te Domine oderam et super inimicos tuos tabescebam ²²perfecto odio oderam illos inimici facti sunt mihi ²³proba me Deus et scito cor meum interroga me et cognosce semitas meas ²⁴et vide si via iniquitatis in me est et deduc me in via aeterna

Chapter 139

¹in finem psalmus David ²eripe me Domine ab homine malo a viro iniquo eripe me ³qui cogitaverunt iniquitates in corde tota die constituebant proelia ⁴acuerunt linguam suam sicut serpentis venenum aspidum sub labiis eorum diapsalma ⁵custodi me Domine de manu peccatoris ab hominibus iniquis eripe me qui cogitaverunt subplantare gressus meos ⁶absconderunt superbi laqueum mihi et funes extenderunt in laqueum iuxta iter scandalum posuerunt mihi diapsalma ⁷dixi Domino Deus meus es tu exaudi Domine vocem deprecationis meae ⁸Domine Domine virtus salutis meae obumbrasti super caput meum in die belli ⁹non tradas Domine desiderio meo peccatori cogitaverunt contra me ne derelinquas me ne forte exaltentur diapsalma ¹⁰caput circuitus eorum labor labiorum ipsorum operiet eos ¹¹cadent super eos carbones in igne deicies eos in miseriis non subsistent ¹²vir linguosus non dirigetur in terra virum iniustum mala capient in interitu ¹³cognovi quia faciet Dominus iudicium inopis et vindictam pauperum ¹⁴verumtamen iusti confitebuntur nomini tuo habitabunt recti cum vultu tuo

Chapter 140

¹psalmus David Domine clamavi ad te exaudi me intende voci meae cum clamavero ad te ²dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum ³pone Domine custodiam ori meo et ostium circumstantiae labiis meis ⁴non declines cor meum in verba malitiae ad excusandas excusationes in peccatis cum hominibus operantibus iniquitatem et non communicabo cum electis eorum ⁵corripiet me iustus in misericordia et increpabit me oleum %autem; peccatoris non inpinguet caput meum quoniam adhuc et oratio mea in beneplacitis eorum ⁶absorti sunt iuncti petrae iudices eorum audient verba mea quoniam potuerunt ⁷sicut crassitudo terrae erupta est super terram dissipata sunt ossa nostra secus infernum ⁸quia ad te Domine Domine oculi mei in te speravi non auferas animam meam ⁹custodi me a laqueo quem statuerunt mihi et ab scandalis operantium iniquitatem ¹⁰cadent in retiaculo eius peccatores singulariter sum ego donec transeam

Chapter 141

¹intellectus David cum esset in spelunca oratio ²voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Dominum deprecatus sum ³effundo in conspectu eius deprecationem meam tribulationem meam ante ipsum pronuntio ⁴in deficiendo ex me spiritum meum et tu cognovisti semitas meas in via hac qua ambulabam absconderunt laqueum mihi ⁵considerabam ad dexteram et videbam et non erat qui cognosceret me periit fuga a me et non est qui requirit animam meam ⁶clamavi ad te Domine dixi tu es spes mea portio mea in terra viventium ⁷intende ad deprecationem meam quia humiliatus sum nimis libera me a persequentibus me quia confortati sunt super me ⁸educ de custodia animam meam ad confitendum nomini tuo me expectant iusti donec retribuas mihi

Chapter 142

¹psalmus David quando filius eum persequebatur Domine exaudi orationem meam auribus percipe obsecrationem meam in veritate tua exaudi me in tua iustitia ²et non intres in iudicio cum servo tuo quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens ³quia persecutus est inimicus animam meam humiliavit in terra vitam meam conlocavit me in obscuris sicut mortuos saeculi ⁴et anxiatus est super me spiritus meus in me turbatum est cor meum ⁵memor fui dierum antiquorum meditatus sum in omnibus operibus tuis in factis manuum tuarum meditabar ⁶expandi manus meas ad te anima mea sicut terra sine aqua tibi diapsalma ⁷velociter exaudi me Domine defecit spiritus meus non avertas faciem tuam a me et similis ero descendentibus in lacum ⁸auditam mihi fac mane misericordiam tuam quia in te speravi notam fac mihi viam in qua ambulem quia ad te levavi animam meam ⁹eripe me de inimicis meis Domine ad te confugi ¹⁰doce me facere voluntatem tuam quia Deus meus es tu spiritus tuus bonus deducet me in terra recta ¹¹propter nomen tuum Domine vivificabis me in aequitate tua educes de tribulatione animam meam ¹²et in misericordia tua disperdes inimicos meos et perdes omnes qui tribulant animam meam quoniam ego servus tuus sum

Chapter 143

¹David adversus Goliad benedictus Dominus Deus meus qui docet manus meas ad proelium digitos meos ad bellum ²misericordia mea et refugium meum susceptor meus et liberator meus protector meus et in eo speravi qui subdis populum meum sub me ³Domine quid est homo quia innotuisti ei aut filius hominis quia reputas eum ⁴homo vanitati similis factus est dies eius sicut umbra praetereunt ⁵Domine inclina caelos tuos et descende tange montes et fumigabunt ⁶fulgora coruscationem et dissipabis eos emitte sagittas tuas et conturbabis eos ⁷emitte manum tuam de alto eripe me et libera me de aquis multis de manu filiorum alienorum ⁸quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera iniquitatis ⁹Deus canticum novum cantabo tibi in psalterio decacordo psallam tibi ¹⁰qui das salutem regibus qui redimit David servum suum de gladio maligno ¹¹eripe me et eripe me de manu filiorum alienigenarum quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera iniquitatis ¹²quorum filii sicut novella plantationis in iuventute sua filiae eorum conpositae circumornatae ut similitudo templi ¹³promptuaria eorum plena eructantia ex hoc in illud oves eorum fetosae abundantes in egressibus suis ¹⁴boves eorum crassi non est ruina maceriae neque transitus neque clamor in plateis eorum ¹⁵beatum dixerunt populum cui haec sunt beatus populus cuius Dominus Deus eius

Chapter 144

¹laudatio David exaltabo te Deus meus rex et benedicam nomini tuo in saeculum et in saeculum saeculi ²per singulos dies benedicam tibi et laudabo nomen tuum in saeculum et in saeculum saeculi ³magnus Dominus et laudabilis nimis et magnitudinis eius non est finis ⁴generatio et generatio laudabit opera tua et potentiam tuam pronuntiabunt ⁵magnificentiam gloriae sanctitatis tuae loquentur et mirabilia tua narrabunt ⁶et virtutem terribilium tuorum dicent et magnitudinem tuam narrabunt ⁷memoriam abundantiae suavitatis tuae eructabunt et iustitia tua exultabunt ⁸miserator et misericors Dominus patiens et multum misericors ⁹suavis Dominus universis et miserationes eius super omnia opera eius ¹⁰confiteantur tibi Domine omnia opera tua et sancti tui confiteantur tibi ¹¹gloriam regni tui dicent et potentiam tuam loquentur ¹²ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam et gloriam magnificentiae regni tui ¹³regnum tuum regnum omnium saeculorum et dominatio tua in omni generatione et progenie fidelis Dominus in omnibus verbis suis et sanctus in omnibus operibus suis ¹⁴adlevat Dominus omnes qui corruunt et erigit omnes elisos ¹⁵oculi omnium in te sperant et tu das escam illorum in tempore oportuno ¹⁶aperis tu manum tuam et imples omne animal benedictione ¹⁷iustus Dominus in omnibus viis suis et sanctus in omnibus operibus suis ¹⁸prope est Dominus omnibus invocantibus eum omnibus invocantibus eum in veritate ¹⁹voluntatem timentium se faciet et deprecationem eorum exaudiet et salvos faciet eos ²⁰custodit Dominus omnes diligentes se et omnes peccatores disperdet ²¹laudationem Domini loquetur os meum et benedicat omnis caro nomini sancto eius in saeculum et in saeculum saeculi

Chapter 145

¹alleluia Aggei et Zacchariae ²lauda anima mea Dominum laudabo Dominum in vita mea psallam Deo meo quamdiu fuero nolite confidere in principibus ³in filiis hominum quibus non est salus ⁴exibit spiritus eius et revertetur in terram suam in illa die peribunt omnes cogitationes eorum ⁵beatus cuius Deus Iacob adiutor eius spes eius in Domino Deo ipsius ⁶qui fecit caelum et terram mare et omnia quae in eis ⁷qui custodit veritatem in saeculum facit iudicium iniuriam patientibus dat escam esurientibus Dominus solvit conpeditos ⁸Dominus inluminat caecos Dominus erigit adlisos Dominus diligit iustos ⁹Dominus custodit advenas pupillum et viduam suscipiet et viam peccatorum disperdet ¹⁰regnabit Dominus in saecula Deus tuus Sion in generationem et generationem

Chapter 146

¹alleluia Aggei et Zacchariae laudate Dominum quoniam bonum psalmus Deo nostro sit iucunda * decoraque; laudatio ²aedificans Hierusalem Dominus dispersiones Israhel congregabit ³qui sanat contritos corde et alligat contritiones illorum ⁴qui numerat multitudinem stellarum et omnibus eis nomina vocans ⁵magnus Dominus noster et magna virtus eius et sapientiae eius non est numerus ⁶suscipiens mansuetos Dominus humilians autem peccatores usque ad terram ⁷praecinite Domino in confessione psallite Deo nostro in cithara ⁸qui operit caelum nubibus et parat terrae pluviam qui producit in montibus faenum et herbam servituti hominum ⁹et dat iumentis escam ipsorum et pullis corvorum invocantibus eum ¹⁰non in fortitudine equi voluntatem habebit nec in tibiis viri beneplacitum erit ei ¹¹beneplacitum est Domino super timentes eum et in eis qui sperant super misericordia eius

Chapter 147

¹²alleluia lauda Hierusalem Dominum lauda Deum tuum Sion ¹³quoniam confortavit seras portarum tuarum benedixit filiis tuis in te ¹⁴qui posuit fines tuos pacem et adipe frumenti satiat te ¹⁵qui emittit eloquium suum terrae velociter currit sermo eius ¹⁶qui dat nivem sicut lanam nebulam sicut cinerem spargit ¹⁷mittit cristallum suum sicut buccellas ante faciem frigoris eius quis sustinebit ¹⁸emittet verbum suum et liquefaciet ea flabit spiritus eius et fluent aquae ¹⁹qui adnuntiat verbum suum Iacob iustitias et iudicia sua Israhel ²⁰non fecit taliter omni nationi et iudicia sua non manifestavit eis

Chapter 148

¹alleluia laudate Dominum de caelis laudate eum in excelsis ²laudate eum omnes angeli eius laudate eum omnes virtutes eius ³laudate eum sol et luna laudate eum omnes stellae et lumen ⁴laudate eum caeli caelorum et aqua quae super caelum est ⁵laudent nomen Domini quia ipse dixit et facta sunt ipse mandavit et creata sunt ⁶statuit ea in saeculum et in saeculum saeculi praeceptum posuit et non praeteribit ⁷laudate Dominum de terra dracones et omnes abyssi ⁸ignis grando nix glacies spiritus procellarum quae faciunt verbum eius ⁹montes et omnes colles ligna fructifera et omnes cedri ¹⁰bestiae et universa pecora serpentes et volucres pinnatae ¹¹reges terrae et omnes populi principes et omnes iudices terrae ¹²iuvenes et virgines senes cum iunioribus laudent nomen Domini ¹³quia exaltatum est nomen eius solius ¹⁴confessio eius super caelum et terram et exaltabit cornu populi sui hymnus omnibus sanctis eius filiis Israhel populo adpropinquanti sibi

Chapter 149

¹alleluia cantate Domino canticum novum laus eius in ecclesia sanctorum ²laetetur Israhel in eo qui fecit eum et filii Sion exultent in rege suo ³laudent nomen eius in choro in tympano et psalterio psallant ei ⁴quia beneplacitum est Domino in populo suo et exaltabit mansuetos in salute ⁵exultabunt sancti in gloria laetabuntur in cubilibus suis ⁶exaltationes Dei in gutture eorum et gladii ancipites in manibus eorum ⁷ad faciendam vindictam in nationibus increpationes in populis ⁸ad alligandos reges eorum in conpedibus et nobiles eorum in manicis ferreis ⁹ut faciant in eis iudicium conscriptum gloria haec est omnibus sanctis eius

Chapter 150

¹alleluia laudate Dominum in sanctis eius laudate eum in firmamento virtutis eius ²laudate eum in virtutibus eius laudate eum secundum multitudinem magnitudinis eius ³laudate eum in sono tubae laudate eum in psalterio et cithara ⁴laudate eum in tympano et choro laudate eum in cordis et organo ⁵laudate eum in cymbalis bene sonantibus laudate eum in cymbalis iubilationis

Psalms (Second Version)

Chapter 1

¹beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit in cathedra derisorum non sedit ²sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte ³et erit tamquam lignum transplantatum iuxta rivulos aquarum quod fructum suum dabit in tempore suo et folium eius non defluet et omne quod fecerit prosperabitur ⁴non sic impii sed tamquam pulvis quem proicit ventus ⁵propterea non resurgent impii in iudicio neque peccatores in congregatione iustorum ⁶quoniam novit Dominus viam iustorum et iter impiorum peribit

Chapter 2

¹quare turbabuntur gentes et tribus meditabuntur inania ²consurgent reges terrae et principes tractabunt pariter adversum Dominum et adversum christum eius ³disrumpamus vincula eorum et proiciamus a nobis laqueos eorum ⁴habitator caeli ridebit Dominus subsannabit eos ⁵tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos ⁶ego autem orditus sum regem meum super Sion montem sanctum suum adnuntiabo Dei praeceptum ⁷Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te ⁸postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae ⁹pasces eos in virga ferrea ut vas figuli conteres eos ¹⁰nunc ergo reges intellegite erudimini iudices terrae ¹¹servite Domino in timore et exultate in tremore ¹²adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via ¹³cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

Chapter 3

¹canticum David cum fugeret a facie Abessalon filii sui ²Domine quare multiplicati sunt hostes mei multi consurgunt adversus me ³multi dicunt animae meae non est salus huic in Deo semper ⁴tu autem Domine clipeus circa me gloria mea et exaltans caput meum ⁵voce mea ad Dominum clamabo et exaudiet me de monte sancto suo semper ⁶ego dormivi et soporatus sum evigilavi quia Dominus sustentavit me ⁷non timebo milia populi quae circumdederunt me surge Domine salvum me fac Deus meus ⁸quia percussisti omnium inimicorum meorum maxillam dentes impiorum confregisti ⁹Domini est salus super populum tuum benedictio tua semper

Chapter 4

¹victori in psalmis canticum David ²invocante me exaudi me Deus iustitiae meae in tribulatione dilatasti mihi miserere mei et exaudi orationem meam ³filii viri usquequo incliti mei ignominiose diligitis vanitatem quaerentes mendacium semper ⁴et cognoscite quoniam mirabilem reddidit Dominus sanctum suum Dominus exaudiet cum clamavero ad eum ⁵irascimini et nolite peccare loquimini in cordibus vestris super cubilia vestra et tacete semper ⁶sacrificate sacrificium iustitiae et fidite in Domino multi dicunt quis ostendit nobis bonum ⁷leva super nos lucem vultus tui Domine dedisti laetitiam in corde meo ⁸in tempore frumentum et vinum eorum multiplicata sunt ⁹in pace simul requiescam et dormiam ¹⁰quia tu Domine specialiter securum habitare fecisti me

Chapter 5

¹victori pro hereditatibus canticum David ²verba mea audi Domine intellege murmur meum ³rex meus et Deus meus ⁴quia te deprecor Domine mane audies vocem meam ⁵mane praeparabor ad te et contemplabor quoniam non es deus volens iniquitatem tu ⁶nec habitabit iuxta te malignus non stabunt iniqui in conspectu oculorum tuorum ⁷odisti omnes operantes iniquitatem perdes loquentes mendacium virum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus ⁸ego autem in multitudine misericordiae tuae introibo in domum tuam adorabo in templo sancto tuo in timore tuo ⁹Domine deduc me in iustitia tua propter insidiatores meos dirige ante faciem meam viam tuam ¹⁰non est enim in ore eorum rectum interiora eorum insidiae ¹¹sepulchrum patens guttur eorum linguam suam levificant condemna eos Deus decidant a consiliis suis iuxta multitudinem scelerum eorum expelle eos quoniam provocaverunt te ¹²et laetentur omnes qui sperant in te in perpetuum laudabunt et proteges eos et laetabuntur in te qui diligunt nomen tuum ¹³quia tu benedices iusto Domine ut scuto placabilitatis coronabis eum

Chapter 6

¹victori in psalmis super octava canticum David ²Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me ³miserere mei Domine quoniam infirmus sum sana me Domine quoniam conturbata sunt ossa mea ⁴et anima mea turbata est valde et tu Domine usquequo ⁵revertere Domine erue animam meam salva me propter misericordiam tuam ⁶quoniam non est in morte recordatio tui in inferno quis confitebitur tibi ⁷laboravi in gemitu meo natare faciam tota nocte lectulum meum lacrimis meis stratum meum rigabo ⁸caligavit prae amaritudine oculus meus consumptus sum ab universis hostibus meis ⁹recedite a me omnes qui operamini iniquitatem quia audivit Dominus vocem fletus mei ¹⁰audivit Dominus deprecationem meam Dominus orationem meam suscipiet ¹¹confundantur et conturbentur vehementer omnes inimici mei revertantur et confundantur subito

Chapter 7

¹pro ignoratione David quod cecinit Domino super verbis Aethiopis filii Iemini ²Domine Deus meus in te speravi salva me ab omnibus persequentibus me et libera me ³ne forte capiat ut leo animam meam laceret et non sit qui eruat ⁴Domine Deus meus si feci istud si est iniquitas in manibus meis ⁵si reddidi retribuentibus mihi malum et dimisi hostes meos vacuos ⁶persequatur inimicus animam meam et adprehendat et conculcet in terra vitam meam et gloriam meam in pulverem conlocet semper ⁷surge Domine in furore tuo elevare indignans super hostes meos et consurge ad me iudicio quod mandasti ⁸et congregatio tribuum circumdet te et pro hac in altum revertere ⁹Dominus iudicabit populos iudica me Domine secundum iustitiam meam et secundum simplicitatem meam quae est in me ¹⁰consumatur malum iniquorum et confirmetur iustitia probator cordis et renum Deus iustus ¹¹clipeus meus in Deo qui salvat rectos corde ¹²Deus iudex iustus et fortis comminans tota die ¹³non convertenti gladium suum acuet arcum suum tetendit et paravit illum ¹⁴et in ipso praeparavit vasa mortis sagittas suas ad conburendum operatus est ¹⁵ecce parturit iniquitatem et concepto dolore peperit mendacium ¹⁶lacum aperuit et effodit eum et incidet in interitum quem operatus est ¹⁷revertetur dolor suus in caput eius et super verticem eius iniquitas sua descendet ¹⁸confitebor Domino secundum iustitiam eius et cantabo nomini Domini altissimi

Chapter 8

¹victori pro torcularibus canticum David ²Domine Dominator noster quam grande est nomen tuum in universa terra qui posuisti gloriam tuam super caelos ³ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem propter adversarios meos ut quiescat inimicus et ultor ⁴videbo enim caelos tuos opera digitorum tuorum lunam et stellas quae fundasti ⁵quid est homo quoniam recordaris eius vel filius hominis quoniam visitas eum ⁶minues eum paulo minus a Deo gloria et decore coronabis eum ⁷dabis ei potestatem super opera manuum tuarum ⁸cuncta posuisti sub pedibus eius oves et armenta omnia insuper et animalia agri ⁹aves caeli et pisces maris qui pertranseunt semitas ponti ¹⁰Domine Dominator noster quam grande est nomen tuum in universa terra

Chapter 9

¹victori pro morte filii canticum David ²confitebor Domino in toto corde meo narrabo omnia mirabilia tua ³laetabor et gaudebo in te canam nomini tuo Altissimi ⁴cum ceciderint inimici mei retrorsum et corruerint et perierint a facie tua ⁵fecisti enim iudicium meum et causam meam sedisti super solium iudex iustitiae ⁶increpuisti gentes periit impius nomen eorum delisti in sempiternum et iugiter ⁷conpletae sunt solitudines in finem et civitates subvertisti periit memoria eorum cum ipsis ⁸Dominus autem in sempiternum sedebit stabilivit ad iudicandum solium suum ⁹et ipse iudicat orbem in iustitia iudicat populos in aequitatibus ¹⁰et erit Dominus elevatio oppresso elevatio oportuna in angustia ¹¹et confident in te qui noverunt nomen tuum quoniam non dereliquisti quaerentes te Domine ¹²cantate Domino habitatori Sion adnuntiate in populis commutationes eius ¹³quoniam quaerens sanguinem eorum recordatus est nec oblitus est clamoris pauperum ¹⁴misertus est mei Dominus vidit adflictionem meam ex inimicis meis ¹⁵qui exaltat me de portis mortis ut narrem omnes laudes tuas in portis filiae Sion ¹⁶exultabo in salutari tuo demersae sunt gentes in interitu quem fecerunt in rete quod absconderant captus est pes eorum ¹⁷agnitus est Dominus iudicium faciens in opere manuum suarum corruit impius sonitu sempiterno ¹⁸convertantur impii in infernum omnes gentes quae oblitae sunt Deum ¹⁹quoniam non in aeternum oblivioni erit pauper expectatio pauperum non peribit in perpetuum ²⁰surge Domine non confortetur homo iudicentur gentes ante faciem tuam ²¹pone Domine terrorem eis sciant gentes homines se esse semper ²²quare Domine stas a longe dispicis in temporibus angustiae ²³in superbia impii ardet pauper capiantur in sceleribus quae cogitaverunt ²⁴quia laudavit impius desiderium animae suae et avarus adplaudens sibi ²⁵blasphemavit Dominum impius secundum altitudinem furoris sui non requiret ²⁶nec est Deus in omnibus cogitationibus eius parturiunt viae eius in omni tempore longe sunt iudicia tua a facie eius omnes inimicos suos dispicit ²⁷loquitur in corde suo non movebor in generatione et generatione ero sine malo ²⁸maledictione os eius plenum est et dolis et avaritia sub lingua eius dolor et iniquitas ²⁹sedet insidians iuxta vestibula in absconditis ut interficiat innocentem ³⁰oculi eius robustos tuos circumspiciunt insidiatur in abscondito quasi leo in cubili insidiatur ut rapiat pauperem rapiet pauperem cum adtraxerit eum ad rete suum ³¹et confractum subiciet et inruet viribus suis valenter ³²dixit in corde suo oblitus est Deus abscondit faciem suam non respiciet in perpetuum ³³surge Domine Deus leva manum tuam noli oblivisci pauperum ³⁴quare blasphemat impius Deum dicens in corde suo quod non requirat ³⁵vides quia tu laborem et furorem respicis ut detur in manu tua tibi relinquuntur fortes tui pupillo tu es factus adiutor ³⁶contere brachium impii et maligni quaeres impietatem eius et non invenies ³⁷Dominus rex saeculi et aeternitatis perierunt gentes de terra eius ³⁸desiderium pauperum audit Dominus praeparasti ut cor eorum audiat auris tua ³⁹ut iudices pupillum et oppressum et nequaquam ultra superbiat homo de terra

Chapter 10

¹victori David ²in Domino speravi quomodo dicitis animae meae transvola in montem ut avis ³quia ecce impii tetenderunt arcum posuerunt sagittam suam super nervum ut sagittent in abscondito rectos corde ⁴quia leges dissipatae sunt iustus quid operatus est ⁵Dominus in templo sancto suo Dominus in caelo thronus eius oculi eius vident palpebrae eius probant filios hominum ⁶Dominus iustum probat impium autem et diligentem iniquitatem odit anima eius ⁷pluet super peccatores laqueos ignis et sulphur et spiritus tempestatum pars calicis eorum ⁸quoniam iustus Dominus iustitias dilexit rectum videbunt facies eorum

Chapter 11

¹victori pro octava canticum David ²salva Domine quoniam defecit sanctus quoniam inminuti sunt fideles a filiis hominum ³frustra loquuntur unusquisque proximo suo labium subdolum in corde et corde locuti sunt ⁴disperdat Dominus omnia labia dolosa linguam magniloquam ⁵qui dixerunt linguam nostram roboremus labia nostra nobiscum sunt quis dominus noster est ⁶propter vastitatem inopum et gemitum pauperum nunc consurgam dicit Dominus ponam in salutari auxilium eorum ⁷eloquia Domini eloquia munda argentum igne probatum separatum a terra colatum septuplum ⁸tu Domine custodies ea servabis nos a generatione hac in aeternum ⁹in circuitu impii ambulabunt cum exaltati fuerint vilissimi filiorum hominum

Chapter 12

¹victori canticum David usquequo Domine oblivisceris mei penitus usquequo abscondes faciem tuam a me ²usquequo ponam consilia in anima mea dolorem in corde meo per diem ³usquequo exaltabitur inimicus meus super me ⁴convertere exaudi me Domine Deus meus inlumina oculos meos ne umquam obdormiam in mortem ⁵nequando dicat inimicus meus praevalui adversus eum hostes mei exultabunt cum motus fuero ⁶ego autem in misericordia tua confido exultabit cor meum in salutari tuo cantabo Domino quia reddidit mihi

Chapter 13

¹victori David dixit stultus in corde suo non est Deus corrupti sunt et abominabiles facti sunt studiose non est qui faciat bonum ²Dominus de caelo prospexit super filios hominum ut videret si esset intellegens requirens Deum ³omnes recesserunt simul conglutinati sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum ⁴nonne cognoscent omnes qui operantur iniquitatem qui devorant populum meum ut cibum panis ⁵Dominum non invocaverunt ibi timebunt formidine ⁶quoniam Deus in generatione iusta est consilium pauperum confudistis quoniam Dominus spes eius est ⁷quis dabit de Sion salutem Israhel quando reduxerit Dominus captivitatem populi sui exultabit Iacob et laetabitur Israhel

Chapter 14

¹canticum David Domine quis peregrinabitur in tentorio tuo et quis habitabit in monte sancto tuo ²qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam ³loquiturque veritatem in corde suo qui non est facilis in lingua sua neque fecit amico suo malum et obprobrium non sustinuit super vicino suo ⁴dispicitur oculis eius inprobus timentes autem Dominum glorificat iurat ut se adfligat et non mutat ⁵pecuniam suam non dedit ad usuram et munera adversum innoxium non accepit qui facit haec non movebitur in aeternum

Chapter 15

¹humilis et simplicis David custodi me Deus quoniam speravi in te ²dicens Deo Dominus meus es tu bene mihi non est sine te ³sanctis qui in terra sunt et magnificis omnis voluntas mea in eis ⁴multiplicabuntur idola eorum post tergum sequentium non litabo libamina eorum de sanguine neque adsumam nomina eorum in labiis meis ⁵Dominus pars hereditatis meae et calicis mei tu possessor sortis meae ⁶lineae ceciderunt mihi in pulcherrimis et hereditas speciosissima mea est ⁷benedicam Domino qui dedit consilium mihi insuper et noctibus erudierunt me renes mei ⁸proponebam in conspectu meo semper quia a dextris meis est ne commovear ⁹propterea laetatum est cor meum et exultavit gloria mea et caro mea habitavit confidenter ¹⁰non enim derelinques animam meam in inferno nec dabis sanctum tuum videre corruptionem ostendes mihi semitam vitae plenitudinem laetitiarum ante vultum tuum decores in dextera tua aeternos

Chapter 16

¹oratio David audi Deus iustum intende deprecationem meam auribus percipe orationem meam absque labiis mendacii ²de vultu tuo iudicium meum prodeat oculi tui videant aequitates ³probasti cor meum visitasti nocte conflasti me et non invenisti ⁴cogitationes meas transire os meum in opere hominum propter verbum labiorum tuorum ego observavi vias latronis ⁵sustenta gressus meos in callibus tuis et non labentur vestigia mea ⁶ego invocavi te quia exaudies me Deus inclina aurem tuam mihi audi eloquium meum ⁷mirabilem fac misericordiam tuam salvator sperantium ⁸a resistentibus dexterae tuae custodi me quasi pupillam intus in oculo in umbra alarum tuarum protege me ⁹a facie impiorum vastantium me inimici mei animam meam circumdederunt ¹⁰adipe suo concluserunt et ore locuti sunt superbe ¹¹incedentes adversum me nunc circumdederunt me oculos suos posuerunt declinare in terram ¹²similitudo eius quasi leonis desiderantis praedam et quasi catuli leonis sedentis in absconditis ¹³surge Domine praeveni faciem eius incurva eum salva animam meam ab impio qui est gladius tuus ¹⁴a viris manus tuae Domine qui mortui sunt in profundo quorum pars in vita et quorum de absconditis tuis replesti ventrem qui satiabuntur filiis et dimittent reliquias suas parvulis eorum ¹⁵ego in iustitia videbo faciem tuam implebor cum evigilavero similitudine tua

Chapter 17

¹victori servo Domini David quae locutus est Domino verba cantici huius in die qua liberavit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum et de manu Saul et ait ²diligam te Domine fortitudo mea ³Domine petra mea et robur meum et salvator meus Deus meus fortis meus sperabo in eo scutum meum et cornu salutis meae susceptor meus ⁴laudatum invocabo Dominum et ab inimicis meis salvus ero ⁵circumdederunt me funes mortis et torrentes diabuli terruerunt me ⁶funes inferi circumdederunt me praevenerunt me laquei mortis ⁷in tribulatione mea invocabo Dominum et ad Deum meum clamabo exaudiet de templo suo vocem meam et clamor meus ante faciem eius veniet in aures eius ⁸commota est et contremuit terra et fundamenta montium concussa sunt et conquassata quoniam iratus est ⁹ascendit fumus de furore eius et ignis ex ore eius devorans carbones incensi sunt ab eo ¹⁰inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius ¹¹et ascendit super cherub et volavit super pinnas venti ¹²posuit tenebras latibulum suum in circuitu eius tabernaculum eius tenebrosas aquas in nubibus aetheris ¹³prae fulgore in conspectu eius nubes transierunt grando et carbones ignis ¹⁴et intonuit de caelo Dominus et Altissimus dedit vocem suam grandinem et carbones ignis ¹⁵et emisit sagittas suas et dissipavit eos fulgora multiplicavit et conturbavit illos ¹⁶et apparuerunt effusiones aquarum et revelata sunt fundamenta orbis ab increpatione tua Domine ab inspiratione spiritus furoris tui ¹⁷misit de alto et accepit me extraxit me de aquis multis ¹⁸liberavit me de inimicis meis potentissimis et de his qui oderant me quoniam robustiores me erant ¹⁹praevenerunt me in die adflictionis meae et factus est Dominus firmamentum meum ²⁰et eduxit me in latitudinem liberavit me quia placuit ei ²¹retribuit mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum reddidit mihi ²²quia custodivi vias Domini et non egi impie a Deo meo ²³omnia enim iudicia eius in conspectu meo et praecepta eius non amovi a me ²⁴et fui inmaculatus cum eo et custodivi me ab iniquitate mea ²⁵et restituit Dominus mihi secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum eius ²⁶cum sancto sanctus eris cum viro innocente innocenter ages ²⁷cum electo electus eris et cum perverso pervertes ²⁸quia tu populum pauperem salvabis et oculos excelsos humiliabis ²⁹quia tu inluminabis lucernam meam Domine Deus meus inlustrabis tenebras meas ³⁰in te enim curram accinctus et in Deo meo transiliam murum ³¹Deus inmaculata via eius eloquium Domini igne examinatum scutum est omnium sperantium in se ³²quis est deus praeter Dominum et quis fortis praeter Deum nostrum ³³Deus qui accingit me fortitudine et posuit inmaculatam viam meam ³⁴coaequans pedes meos cervis et super excelsa statuens me ³⁵docens manus meas ad proelium et conponens quasi arcum aereum brachia mea ³⁶dedisti mihi clipeum salutis tuae et dextera tua confortavit me et mansuetudo tua multiplicavit me ³⁷dilatabis gressus meos subtus me et non deficient tali mei ³⁸persequar inimicos meos et adprehendam et non revertar donec consumam eos ³⁹caedam eos et non poterunt surgere cadent sub pedibus meis ⁴⁰accinxisti me fortitudine ad proelium incurvabis resistentes mihi sub me ⁴¹inimicorum meorum dedisti mihi dorsum et odientes me disperdidisti ⁴²clamabunt et non erit qui salvet ad Dominum et non exaudiet eos ⁴³delebo eos ut pulverem ante faciem venti ut lutum platearum proiciam eos ⁴⁴salvabis me a contradictionibus populi pones me in caput gentium ⁴⁵populus quem ignoravi serviet mihi auditione auris oboediet mihi ⁴⁶filii alieni mentientur mihi filii alieni defluent et contrahentur in angustiis suis ⁴⁷vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltabitur Deus salutis meae ⁴⁸Deus qui das vindictas mihi et congregas populos sub me qui servas me ab inimicis meis ⁴⁹et a resistentibus mihi elevas me a viro iniquo libera me ⁵⁰propterea confitebor tibi in gentibus Domine et nomini tuo cantabo ⁵¹magnificanti salutes regis sui et facienti misericordiam christo suo David et semini eius usque in aeternum

Chapter 18

¹victori canticum David ²caeli enarrant gloriam Dei et opus manus eius adnuntiat firmamentum ³dies diei eructat verbum et nox nocti indicat scientiam ⁴non est sermo et non sunt verba quibus non audiatur vox eorum ⁵in universam terram exivit sonus eorum et in finibus orbis verba eorum ⁶soli posuit tabernaculum in eis et ipse quasi sponsus procedens de thalamo suo exultavit ut fortis ad currendam viam ⁷a summitate caeli egressus eius et cursus eius usque ad summitatem illius nec est qui se abscondat a calore eius ⁸lex Domini inmaculata convertens animam testimonium Domini fidele sapientiam praestans parvulis ⁹praecepta Domini recta laetificantia cor mandatum Domini lucidum inluminans oculos ¹⁰timor Domini mundus perseverans in saecula iudicia Domini vera iustificata in semet ipsis ¹¹desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum et dulciora super mel et favum redundantem ¹²unde et servus tuus docebit ea in custodiendis eis fructus multus ¹³errores quis intelleget ab occultis munda me ¹⁴a superbis quoque libera servum tuum si non fuerint dominati mei tunc inmaculatus ero et mundabor a delicto maximo ¹⁵sint placentes sermones oris mei meditatio cordis mei in conspectu tuo Domine fortitudo mea et redemptor meus

Chapter 19

¹victori canticum David ²exaudiat te Dominus in die tribulationis protegat te nomen Dei Iacob ³mittat tibi auxilium de sancto et de Sion roboret te ⁴memor sit omnis sacrificii tui et holocaustum tuum pingue fiat semper ⁵det tibi secundum cor tuum et omnem voluntatem tuam impleat ⁶laudabimus in salutari tuo et in nomine Dei nostri ducemus choros ⁷impleat Dominus omnes petitiones tuas nunc scio quoniam salvabit Dominus christum suum exaudiet eum de caelo sancto suo in fortitudine salutis dexterae suae ⁸hii in curribus et hii in equis nos autem nominis Domini Dei nostri recordabimur ⁹ipsi incurvati sunt et ceciderunt nos autem resurreximus et erecti sumus ¹⁰Domine salva rex exaudiet nos in die qua invocaverimus

Chapter 20

¹victori canticum David ²Domine in fortitudine tua laetabitur rex et in salutari tuo exultabit vehementer ³desiderium cordis eius dedisti ei et voluntate labiorum eius non fraudasti eum semper ⁴quoniam praevenies eum benedictionibus bonitatis pones in capite eius coronam de lapide pretioso ⁵vitam petivit te et dedisti ei longitudinem dierum in saeculum et in aeternum ⁶magna gloria eius in salutari tuo gloriam et decorem pones super eum ⁷pones enim eum benedictionem sempiternam et hilarabis eum laetitia apud vultum tuum ⁸quia rex confidet in Domino et in misericordia Excelsi non decipietur ⁹inveniet manus tua omnes inimicos tuos dextera tua inveniet odientes te ¹⁰pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui Dominus in furore suo praecipitabit eos et devorabit eos ignis ¹¹fructum eorum de terra perdes et semen eorum de filiis hominum ¹²quoniam inclinaverunt super te malum cogitaverunt scelus quod non potuerunt ¹³quia pones eos umerum funes tuos firmabis contra facies eorum ¹⁴exaltare Domine in fortitudine tua cantabimus et psallemus fortitudines tuas

Chapter 21

¹victori pro cervo matutino canticum ²Deus Deus meus quare dereliquisti me longe a salute mea verba rugitus mei ³Deus meus clamabo per diem et non exaudies et nocte nec est silentium mihi ⁴et tu sancte habitator Laus Israhel ⁵in te confisi sunt patres nostri confisi sunt et salvasti eos ⁶ad te clamaverunt et salvati sunt in te confisi sunt et non sunt confusi ⁷ego autem sum vermis et non homo obprobrium hominum et dispectio plebis ⁸omnes videntes me subsannant me dimittunt labium movent caput ⁹confugit ad Dominum salvet eum liberet eum quoniam vult eum ¹⁰tu autem propugnator meus ex utero fiducia mea ab uberibus matris meae ¹¹in te proiectus sum ex vulva de ventre matris meae Deus meus es tu ¹²ne longe fias a me quoniam tribulatio proxima est quoniam non est adiutor ¹³circumdederunt me vituli multi tauri pingues vallaverunt me ¹⁴aperuerunt super me os suum quasi leo capiens et rugiens ¹⁵sicut aqua effusus sum et separata sunt omnia ossa mea factum est cor meum sicut cera liquefacta in medio ventris mei ¹⁶aruit velut testa fortitudo mea et lingua mea adhesit palato meo et in pulverem mortis detraxisti me ¹⁷circumdederunt me venatores concilium pessimorum vallavit me vinxerunt manus meas et pedes meos ¹⁸numeravi omnia ossa mea quae ipsi respicientes viderunt in me ¹⁹diviserunt vestimenta mea sibi et super vestimentum meum miserunt sortem ²⁰tu autem Domine ne longe fias fortitudo mea in auxilium meum festina ²¹erue a gladio animam meam de manu canis solitariam meam ²²salva me ex ore leonis et de cornibus unicornium exaudi me ²³narrabo nomen tuum fratribus meis in medio ecclesiae laudabo te ²⁴qui timetis Dominum laudate eum omne semen Iacob glorificate eum ²⁵et metuite eum universum semen Israhel quoniam non dispexit neque contempsit modestiam pauperis et non abscondit faciem suam ab eo et cum clamaret ad eum audivit ²⁶apud te laus mea in ecclesia multa vota mea reddam in conspectu timentium eum ²⁷comedent mites et saturabuntur laudabunt Dominum quaerentes eum vivet cor vestrum in sempiternum ²⁸recordabuntur et convertentur ad Dominum omnes fines terrae et adorabunt coram eo universae cognationes gentium ²⁹quia Domini est regnum et dominabitur gentibus ³⁰comederunt et adoraverunt omnes pingues terrae ante faciem eius curvabunt genu universi qui descendunt in pulverem ³¹et anima eius ipsi vivet semen serviet ei ³²narrabitur Domino in generatione venient et adnuntiabunt iustitias eius populo qui nascetur quas fecit

Chapter 22

¹canticum David Dominus pascit me nihil mihi deerit ²in pascuis herbarum adclinavit me super aquas refectionis enutrivit me ³animam meam refecit duxit me per semitas iustitiae propter nomen suum ⁴sed et si ambulavero in valle mortis non timebo malum quoniam tu mecum es virga tua et baculus tuus ipsa consolabuntur me ⁵pones coram me mensam ex adverso hostium meorum inpinguasti oleo caput meum calix meus inebrians ⁶sed et benignitas et misericordia subsequetur me omnibus diebus vitae meae et habitabo in domo Domini in longitudine dierum

Chapter 23

¹David canticum Domini est terra et plenitudo eius orbis et habitatores eius ²quia ipse super maria fundavit eum et super flumina stabilivit illum ³quis ascendet in montem Domini et quis stabit in loco sancto eius ⁴innocens manibus et mundo corde qui non exaltavit frustra animam suam et non iuravit dolose ⁵accipiet benedictionem a Domino et iustitiam a Deo salutari suo ⁶haec generatio quaerentium eum quaerentium faciem tuam Iacob semper ⁷levate portae capita vestra et elevamini ianuae sempiternae et ingrediatur rex gloriae ⁸quis est iste rex gloriae Dominus fortis et potens Dominus fortis in proelio ⁹levate portae capita vestra et erigite ianuae sempiternae et ingrediatur rex gloriae ¹⁰quis est iste rex gloriae Dominus exercituum ipse est rex gloriae semper

Chapter 24

¹David ad te Domine animam meam levabo ²Deus meus in te confisus sum ne confundar ³ne laetentur inimici mei sed et universi qui sperant in te non confundantur ⁴confundantur qui iniqua gerunt frustra vias tuas Domine ostende mihi semitas tuas doce me ⁵deduc me in veritate tua et doce me quia tu Deus salvator meus te expectavi tota die ⁶recordare miserationum tuarum Domine et misericordiarum tuarum quia ex sempiterno sunt ⁷peccatorum adulescentiae meae et scelerum meorum ne memineris secundum misericordiam tuam recordare mei propter bonitatem tuam Domine ⁸bonus et rectus Dominus propterea docebit peccatores in via ⁹deducet mansuetos in iudicio et docebit modestos viam suam ¹⁰omnes semitae Domini misericordia et veritas his qui custodiunt pactum eius et testificationem eius ¹¹propter nomen tuum propitiare iniquitati meae quoniam grandis est ¹²quis est iste vir timens Dominum quem docebit in via quam elegerit ¹³anima eius in bono commorabitur et semen eius hereditabit terram ¹⁴secretum Domini timentibus eum et pactum suum ostendet eis ¹⁵oculi mei semper ad Dominum quia ipse educet de rete pedes meos ¹⁶respice in me et miserere mei quoniam solus et pauper sum ego ¹⁷tribulationes cordis mei multiplicatae sunt de angustiis meis educ me ¹⁸vide adflictionem meam et laborem meum et porta omnia peccata mea ¹⁹vide inimicos meos quia multiplicati sunt et odio iniquo oderunt me ²⁰custodi animam meam et libera me non confundar quia speravi in te ²¹simplicitas et aequitas servabunt me quia expectavi te ²²redime Deus Israhelem ex omnibus angustiis suis

Chapter 25

¹David iudica me Deus quoniam ego in simplicitate mea ambulavi et in Domino confidens non deficiam ²proba me Domine et tempta me ure renes meos et cor meum ³quia misericordia tua in conspectu oculorum meorum est et ambulabo in veritate tua ⁴non sedi cum viris vanitatis et cum superbis non ingrediar ⁵odivi ecclesiam pessimorum et cum iniquis non sedebo ⁶lavabo in innocentia manus meas et circuibo altare tuum Domine ⁷ut clara voce praedicem laudem et narrem omnia mirabilia tua ⁸Domine dilexi habitaculum domus tuae et locum tabernaculi gloriae tuae ⁹ne auferas cum peccatoribus animam meam cum viris sanguinum vitam meam ¹⁰in quorum manibus scelus est et dextera eorum repleta est muneribus ¹¹ego autem in simplicitate mea gradiar redime me et miserere mei ¹²pes meus stetit in recto in ecclesiis benedicam Domino

Chapter 26

¹David Dominus lux mea et salutare meum quem timebo Dominus fortitudo vitae meae quem formidabo ²cum adpropinquarent mihi maligni ut comederent carnem meam hostes mei et inimici mei ipsi inpigerunt et ceciderunt ³si steterint adversus me castra non timebit cor meum si surrexerit contra me bellum in hoc ego confidam ⁴unum petivi a Domino hoc requiram ut habitem in domo Domini omnibus diebus vitae meae ut videam pulchritudinem Domini et adtendam templum eius ⁵abscondet enim me in umbra sua in die pessima abscondet me in secreto tabernaculi sui ⁶in petra exaltabit me nunc quoque exaltabit caput meum super inimicos meos qui sunt in circuitu meo et immolabo in tabernaculo eius hostias iubili cantabo et psallam Domino ⁷audi Domine vocem meam invocantis miserere mei et exaudi me ⁸tibi dixit cor meum quaesivit vultus meus faciem tuam Domine et requiram ⁹ne abscondas faciem tuam a me ne declines in furore tuo a servo tuo auxilium meum fuisti ne derelinquas me et ne dimittas me Deus salvator meus ¹⁰pater enim meus et mater mea dereliquerunt me Dominus autem collegit me ¹¹ostende mihi Domine viam tuam et deduc me in semita recta propter insidiatores meos ¹²ne tradas me Domine animae tribulantium me quoniam surrexerunt contra me testes falsi et apertum mendacium ¹³ego autem credo quod videam bona Domini in terra viventium ¹⁴expecta Dominum confortare et roboretur cor tuum et sustine Dominum

Chapter 27

¹David ad te Domine clamabo Fortis meus ne obsurdescas mihi ne forte tacente te mihi conparer his qui descendunt in lacum ²audi Domine deprecationem meam cum clamavero ad te cum levavero manus meas ad oraculum sanctum tuum ³ne trahas me cum impiis et cum operantibus iniquitatem qui loquuntur pacem cum amicis suis et est malum in corde eorum ⁴da eis secundum opus suum et secundum malum adinventionum suarum iuxta opus manuum suarum da eis redde retributionem suam illis ⁵quoniam non intellegunt opera Domini et opus manuum eius destrues eos et non aedificabis ⁶benedictus Dominus qui audivit vocem deprecationis meae ⁷Dominus fortitudo mea et scutum meum in ipso confisum est cor meum et habui adiutorium gavisum est cor meum et in cantico meo confitebor illi ⁸Dominus fortitudo mea et robur salutarium christi sui est ⁹salva populum tuum et benedic hereditati tuae et pasce eos et subleva eos usque in sempiternum

Chapter 28

¹canticum David adferte Domino filios arietum ²adferte Domino gloriam et imperium adferte Domino gloriam nomini eius adorate Dominum in decore sancto ³vox Domini super aquas Deus gloriae intonuit Dominus super aquas multas ⁴vox Domini in fortitudine vox Domini in decore ⁵vox Domini confringentis cedros et confringet Dominus cedros Libani ⁶et disperget eas quasi vitulus Libani et Sarion quasi filius rinocerotis ⁷vox Domini dividens flammas ignis ⁸vox Domini parturire faciens desertum Cades ⁹vox Domini obsetricans cervis et revelans saltus et in templo eius omnis loquetur gloriam ¹⁰Dominus diluvium inhabitat et sedebit Dominus rex in aeternum ¹¹Dominus fortitudinem populo suo dabit Dominus benedicet populo suo in pace

Chapter 29

¹psalmus cantici pro dedicatione domus David ²exaltabo te Domine quoniam salvasti me et non delectasti inimicos meos super me ³Domine Deus meus clamavi ad te et sanasti me ⁴Domine eduxisti de inferno animam meam vivificasti me ne descenderem in lacum ⁵cantate Domino sancti eius et confitemini memoriae sanctitatis eius ⁶quoniam ad momentum est ira eius et vita in repropitiatione eius ad vesperum commorabitur fletus et in matutino laus ⁷ego autem dixi in abundantia mea non commovebor in sempiternum ⁸Domine in voluntate tua posuisti monti meo fortitudinem abscondisti faciem tuam et factus sum conturbatus ⁹ad Dominum clamabo et Dominum deprecabor ¹⁰quae est utilitas in sanguine meo cum descendero in corruptionem numquid confitebitur tibi pulvis aut adnuntiabit veritatem tuam ¹¹audi Domine et miserere mei Domine esto adiutor ¹²convertisti planctum meum in chorum mihi solvisti saccum meum et accinxisti me laetitia ¹³ut laudet te gloria et non taceat Domine Deus meus in sempiternum confitebor tibi

Chapter 30

¹victori canticum David ²in te Domine speravi non confundar in aeternum in iustitia tua salva me ³inclina ad me aurem tuam velociter libera me esto mihi in lapidem fortissimum et in domum munitam ut salves me ⁴quia petra mea et munitio mea tu es et propter nomen tuum dux meus eris et enutries me ⁵educes me de rete quod absconderunt mihi quia tu fortitudo mea es ⁶in manu tua commendabo spiritum meum redemisti me Domine Deus veritatis ⁷odisti custodientes vanitates frustra ego autem in Domino confisus sum ⁸exultabo et laetabor in misericordia tua quia vidisti adflictionem meam cognovisti tribulationes animae meae ⁹et non conclusisti me in manibus inimici posuisti in latitudine pedes meos ¹⁰miserere mei Domine quoniam tribulor caligavit in furore oculus meus anima mea et venter meus ¹¹quia consumptae sunt in maerore vitae meae et anni mei in gemitu infirmata est in iniquitate fortitudo mea et ossa mea contabuerunt ¹²apud omnes hostes meos factus sum obprobrium et vicinis meis nimis et timor notis meis qui videbant me in plateis fugiebant me ¹³oblivioni traditus sum quasi mortuus a corde factus sum quasi vas perditum ¹⁴audivi enim obprobrium multorum congregationem in circuitu cum inirent consilium adversum me et ut auferrent animam meam cogitarent ¹⁵ego autem in te speravi Domine dixi Deus meus es tu ¹⁶in manu tua tempora mea libera me de manu inimicorum meorum et persequentium me ¹⁷ostende faciem tuam super servum tuum salva me in misericordia tua ¹⁸Domine ne confundar quia invocavi te confundantur impii taceant in inferno ¹⁹muta fiant labia mendacii quae loquuntur contra iustum vetera in superbia et despectione ²⁰quam multa est bonitas tua quam abscondisti timentibus te operatus es sperantibus in te in conspectu filiorum hominum ²¹abscondes eos in protectione vultus tui a duritia viri abscondes eos in umbra a contradictione linguarum ²²benedictus Dominus qui mirabilem fecit misericordiam suam mihi in civitate munita ²³ego autem dixi in stupore meo proiectus sum de conspectu oculorum eius ergone audisti vocem deprecationis meae cum clamarem ad te ²⁴diligite Dominum omnes sancti eius fideles servat Dominus et retribuet his qui satis operantur superbiam ²⁵confortamini et roboretur cor vestrum omnes qui expectatis Dominum

Chapter 31

¹David eruditi beatus cui dimissa est iniquitas et absconditum est peccatum ²beatus homo cui non inputabit Dominus iniquitatem nec est in spiritu eius dolus ³quia tacui adtrita sunt ossa mea in rugitu meo tota die ⁴die enim et nocte gravatur super me manus tua versatus sum in miseria mea cum exardesceret messis iugiter ⁵peccatum meum notum facio tibi et iniquitatem meam non abscondo dixi confitebor scelus meum Domino et tu dimisisti iniquitatem peccati mei semper ⁶pro hoc orat omnis sanctus ad te tempus inveniens ut cum inundaverint aquae multae ad illum non accedant ⁷tu es protectio mea ab hoste custodies me laus mea salvans circumdabis me semper ⁸doceam te et monstrabo tibi viam per quam ambules cogitabo de te oculo meo ⁹nolite fieri sicut equus et mulus quibus non est intellegentia in camo et freno maxillas eorum constringe qui non accedunt ad te ¹⁰multi dolores impii confidentem autem in Domino misericordia circumdabit ¹¹laetamini in Domino et exultate iusti et laudate omnes recti corde

Chapter 32

¹laudate iusti Dominum rectos decet laudatio ²confitemini Domino in cithara in psalterio decacordo cantate ei ³cantate ei canticum novum diligenter psallite in iubilo ⁴quia rectum est verbum Domini et omne opus eius in fide ⁵diligit iustitiam et iudicium misericordia Domini plena est terra ⁶verbo Domini caeli facti sunt et spiritu oris eius omnis ornatus eorum ⁷congregans quasi in utre aquas maris ponens in thesauris abyssos ⁸timeat Dominum omnis terra ipsum formident universi habitatores orbis ⁹quia ipse mandavit et factus est ipso praecipiente stetit ¹⁰Dominus dissolvit consilium gentium irritas fecit cogitationes populorum ¹¹consilium Domini in aeternum stabit cogitationes cordis eius in generatione et generatione ¹²beata gens cuius Dominus Deus eius populus quem elegit in hereditatem sibi ¹³de caelo respexit Dominus vidit omnes filios Adam ¹⁴de firmissimo solio suo prospexit ad universos habitatores terrae ¹⁵fingens pariter cor eorum intellegens omnia opera eorum ¹⁶non salvatur rex in multitudine exercitus nec fortis liberabitur in multiplicatione virtutis ¹⁷fallax equus ad salutem et in multitudine roboris sui non salvabit ¹⁸ecce oculus Domini super timentes eum et expectantes misericordiam eius ¹⁹ut eruat de morte animam eorum et vivificet eos in fame ²⁰anima nostra expectavit Dominum auxilium nostrum et clipeus noster est ²¹in ipso enim laetabitur cor nostrum quia in nomine sancto eius speravimus ²²sit misericordia tua Domine super nos sicut expectavimus te

Chapter 33

¹David quando commutavit os suum coram Abimelech et eiecit eum et abiit ²benedicam Domino in omni tempore semper laus eius in ore meo ³in Domino laetabitur anima mea audiant mites et laetentur ⁴magnificate Dominum mecum et exaltemus nomen eius pariter ⁵quaesivi Dominum et exaudivit me et de omnibus angustiis meis liberavit me ⁶respicite ad eum et confluite et vultus vestri non confundentur ⁷hic pauper clamavit et Dominus exaudivit de omnibus tribulationibus salvabit eum ⁸circumdat angelus Domini in gyro timentes eum et eruet eos ⁹gustate et videte quoniam bonus Dominus beatus vir qui sperat in eo ¹⁰timete Dominum sancti eius quoniam non est inopia timentibus eum ¹¹leones indiguerunt et esurierunt quaerentibus autem Dominum non deerit omne bonum ¹²venite filii audite me timorem Domini docebo vos ¹³quis est vir qui velit vitam diligens dies videre bonos ¹⁴custodi linguam tuam a malo et labia tua ne loquantur dolum ¹⁵recede a malo et fac bonum quaere pacem et persequere eam ¹⁶oculi Domini ad iustos et aures eius ad clamorem eorum ¹⁷vultus Domini super facientes malum ut perdat de terra memoriam eorum ¹⁸clamaverunt et Dominus exaudivit et ex omnibus tribulationibus eorum liberavit eos ¹⁹iuxta est Dominus contritis corde et confractos spiritu salvabit ²⁰multae tribulationes iusti et ex omnibus illis liberabit eum Dominus ²¹custodit omnia ossa eius unum ex eis non confringetur ²²interficiet impium malitia et odientes iustum superabuntur ²³redimet Dominus animam servorum suorum et non peccabunt omnes sperantes in eo

Chapter 34

¹David iudica Domine adversarios meos pugna contra pugnantes me ²adprehende scutum et hastam et consurge in auxilium meum ³evagina gladium et praeoccupa ex adverso persequentem me dic animae meae salus tua ego sum ⁴confundantur et revereantur qui quaerunt animam meam convertantur retrorsum et confundantur qui cogitant malum mihi ⁵fiant sicut pulvis ante faciem venti et angelus Domini inpellat ⁶sit via eorum tenebrae et lubricum et angelus Domini persequatur eos ⁷quia frustra absconderunt mihi insidias retis sui sine causa foderunt animae meae ⁸veniat ei calamitas quam ignorat et rete suum quod abscondit conprehendat eum et cadat in laqueum ⁹anima autem mea exultabit in Domino et laetabitur in salute sua ¹⁰omnia ossa mea dicent Domine quis similis tui eruens inopem a validiore et pauperem et mendicum a violento ¹¹surgentes testes iniqui quae nesciebam interrogabant me ¹²reddebant mihi mala pro bono sterilitatem animae meae ¹³ego autem cum infirmarer ab eis induebar cilicio humiliabam in ieiunio animam meam et oratio mea ad sinum meum revertetur ¹⁴quasi ad amicum quasi ad fratrem meum sic ambulabam quasi lugens mater tristis incurvabar ¹⁵et in infirmitate mea laetabantur et congregabantur collecti sunt adversum me percutientes et nesciebam ¹⁶scindentes et non tacentes in simulatione verborum fictorum frendebant contra me dentibus suis ¹⁷Domine quanta aspicies converte animam meam a calamitatibus suis a leonibus solitariam meam ¹⁸confitebor tibi in ecclesia grandi in populo forti laudabo te ¹⁹non laetentur super me inimici mei mendaces odientes me frustra coniventes oculo ²⁰non enim pacem loquuntur sed in rapina terrae verba fraudulenta concinnant ²¹et dilataverunt super me os suum dixerunt va va vidit oculus noster ²²vidisti Domine ne taceas Domine ne elongeris a me ²³consurge et evigila in iudicium meum Deus meus et Domine in causam meam ²⁴iudica me secundum iustitiam meam Domine Deus meus et ne insultent mihi ²⁵ne dicant in corde suo va va va animae nostrae ne dicant absorbuimus eum ²⁶confundantur et revereantur pariter qui laetantur in adflictione mea induantur confusione et verecundia qui magnificantur super me ²⁷laudent et laetentur qui volunt iustitiam meam et dicant semper magnificetur Dominus qui vult pacem servi sui ²⁸et lingua mea meditabitur iustitiam tuam tota die laudem tuam

Chapter 35

¹pro victoria servi Domini David ²dixit scelus impii in medio cordis eius non esse timorem Dei ante oculos eius ³quia dolose egit adversum eum in oculis suis ut inveniret iniquitatem eius ad odiendum ⁴verba oris eius iniquitas et dolus cessavit cogitare benefacere ⁵iniquitatem cogitat in cubili suo stabit in via non bona malum non abiciet ⁶Domine in caelo misericordia tua fides tua usque ad nubes ⁷iustitia tua quasi montes Domine iudicium tuum abyssus multa homines et iumenta salvos facies Domine ⁸quam pretiosa est misericordia tua Domine et filii Adam in umbra alarum tuarum sperabunt ⁹inebriabuntur de pinguidine domus tuae et torrente deliciarum tuarum potabis eos ¹⁰quoniam tecum est fons vitae in lumine tuo videbimus lumen ¹¹adtrahe misericordiam tuam scientibus te et iustitiam tuam rectis corde ¹²ne veniat mihi pes superbiae et manus impiorum non me commoveat ¹³ibi ceciderunt operantes iniquitatem expulsi sunt et non potuerunt surgere

Chapter 36

¹David aleph noli contendere cum malignis neque aemuleris facientes iniquitatem ²quoniam sicut herba velociter conterentur et sicut holus viride arescent ³beth spera in Domino et fac bonum peregrinare in terra et pascere fide ⁴et delectare in Domino et dabit tibi petitiones cordis tui ⁵gimel volve super Dominum viam tuam et confide in eo et ipse faciet ⁶et educet sicut lumen iustitiam tuam et iudicium tuum sicut meridiem ⁷deleth tace Domino et expecta eum noli contendere adversum eum qui proficit in via sua adversum virum qui facit quae cogitat ⁸he dimitte iram et relinque furorem noli contendere ut malefacias ⁹quoniam qui malefaciunt interibunt expectantes autem Dominum ipsi hereditabunt terram ¹⁰vav adhuc enim modicum et non erit impius et cogitabis de loco eius et non subsistet ¹¹mites autem hereditabunt terram et delectabuntur in multitudine pacis ¹²zai cogitat impius de iusto et frendet adversum eum dentibus suis ¹³Dominus deridebit eum videns quod venit dies eius ¹⁴heth gladium evaginaverunt impii tetenderunt arcum suum ut percutiant egenum et pauperem et interficiant rectos in via ¹⁵gladius eorum ingrediatur in cor eorum et arcus eorum confringantur ¹⁶teth melius est parum iusto quam divitiae impiorum multae ¹⁷quia brachia impiorum confringentur sublevat autem iustos Dominus ¹⁸ioth novit Dominus diem inmaculatorum et hereditas eorum aeterna erit ¹⁹non confundentur in tempore malo et in diebus famis saturabuntur ²⁰caph quia impii peribunt et inimici Domini gloriantes ut monocerotes consumentur sicut fumus consumitur ²¹lameth fenus accipit impius et non reddit iustus autem donat et tribuit ²²quia qui benedicti fuerint ab eo hereditabunt terram et qui maledicti interibunt ²³mem a Domino gressus viri firmantur et viam eius volet ²⁴cum ceciderit non adlidetur quia Dominus sustentat manum eius ²⁵nun puer fui siquidem senui et non vidi iustum derelictum neque semen eius quaerens panem ²⁶tota die donat et commodat et semen eius in benedictione ²⁷samech recede a malo et fac bonum et habita in sempiterno ²⁸quia Dominus diligit iudicium et non derelinquet sanctos suos ain in aeternum custoditi sunt et semen impiorum periit ²⁹iusti hereditabunt terram et habitabunt in saeculum super eam ³⁰fe os iusti meditabitur sapientiam et lingua eius loquetur iudicium ³¹lex Dei eius in corde eius non deficient gressus eius ³²sade considerat impius iustum et quaerit ut occidat eum ³³Dominus non derelinquet eum in manu eius et non condemnabit eum cum iudicatur ³⁴coph expecta Dominum et custodi viam eius et exaltabit te ut possideas terram cum interibunt impii videbis ³⁵res vidi impium robustum et fortissimum sicut indigenam virentem ³⁶et transivi et ecce non erat et quaesivi eum et non est inventus ³⁷sen custodi simplicitatem et vide rectum quia erit ad extremum viro pax ³⁸iniqui autem delebuntur pariter et novissimum impiorum peribit ³⁹thau salus iustorum a Domino fortitudo eorum in tempore tribulationis ⁴⁰et auxiliabitur eis Dominus et salvabit eos ab impiis quia speraverunt in eo

Chapter 37

¹canticum David in commemoratione ²Domine ne in ira tua arguas me neque in furore tuo corripias me ³quia sagittae tuae infixae sunt mihi et tetigit me manus tua ⁴non est sanitas in carne mea a facie indignationis tuae non est pax ossibus meis a facie peccati mei ⁵quia iniquitates meae transierunt caput meum quasi onus grave adgravatae sunt super me ⁶conputruerunt et tabuerunt cicatrices meae a facie insipientiae meae ⁷adflictus sum et incurvatus nimis tota die maerens ambulabam ⁸quia lumbi mei repleti sunt ignominia et non est sanitas in carne mea ⁹evigilavi et adflictus sum nimis rugiebam a gemitu cordis mei ¹⁰Domine in conspectu tuo omne desiderium meum et gemitus meus a te non est absconditus ¹¹cor meum fluctuabat dereliquit me fortitudo mea et lux oculorum meorum etiam ipsa non est mecum ¹²cari mei et amici mei quasi contra lepram meam steterunt et vicini mei longe steterunt ¹³et inruebant quaerentes animam meam et investigantes mala mihi loquebantur insidias et dolos tota die meditabantur ¹⁴ego autem quasi surdus non audiebam et quasi mutus non aperiebam os meum ¹⁵et eram quasi homo non audiens nec habens in ore suo redargutiones ¹⁶te enim Domine expectabam tu exaudies Domine Deus meus ¹⁷quia dixi ne forte insultent mihi et cum vacillaverint pedes mei super me magnificentur ¹⁸quia ego ad plagas paratus et dolor meus contra me est semper ¹⁹quia iniquitatem meam adnuntio sollicitus ero pro peccato meo ²⁰inimici autem mei viventes confortati sunt et multiplicati sunt odientes me mendaciter ²¹et qui reddunt malum pro bono adversabantur mihi quia sequebar bonum ²²ne derelinquas me Domine Deus meus ne elongeris a me ²³festina in auxilium meum Domine salutis meae

Chapter 38

¹pro victoria Idithun canticum David ²dixi custodiam vias meas ne peccem in lingua mea custodiam os meum silentio donec est impius contra me ³obmutui silentio tacui de bono et dolor meus conturbatus est ⁴incaluit cor meum in medio mei in meditatione mea incensus sum igni ⁵locutus sum lingua mea ostende mihi Domine finem meum et mensuram dierum meorum quae sit ut sciam quid mihi desit ⁶ecce breves posuisti dies meos et vita mea quasi non sit in conspectu tuo omnia enim vanitas omnis homo stans semper ⁷tantum in imagine ambulat homo tantum frustra turbatur congregat et ignorat cui dimittat ea ⁸nunc ergo quid expecto Domine praestolatio mea tu es ⁹ab omnibus iniquitatibus meis libera me obprobrium stulto ne ponas me ¹⁰obmutui non aperiam os meum quia tu fecisti ¹¹tolle a me plagas tuas ¹²a contentione manus tuae ego consumptus sum in increpationibus pro iniquitate corripuisti virum et posuisti quasi tineam desiderabilia eius verumtamen vanitas omnis homo semper ¹³audi orationem meam Domine et clamorem meum exaudi ad lacrimam meam ne obsurdescas quia advena ego sum apud te et peregrinus sicut omnes patres mei ¹⁴parce mihi ut rideam antequam vadam et non subsistam

Chapter 39

¹pro victoria David canticum ²expectans expectavi Dominum et inclinatus est ad me ³et audivit clamorem meum et eduxit me de lacu famoso de luto caeni et statuit super petram pedes meos stabilivit gressus meos ⁴et dedit in ore meo canticum novum laudem Deo nostro videbunt multi et timebunt et sperabunt in Domino ⁵beatus vir qui posuit Dominum confidentiam suam et non est aversus ad superbias pompasque mendacii ⁶multa fecisti tu Domine Deus meus mirabilia tua et cogitationes tuas pro nobis non invenio ordinem coram te si narrare voluero et numerare plura sunt quam ut narrari queant ⁷victima et oblatione non indiges aures fodisti mihi holocaustum et pro peccato non petisti ⁸tunc dixi ecce venio in volumine libri scriptum est de me ⁹ut facerem placitum tibi Deus meus volui et legem tuam in medio ventris mei ¹⁰adnuntiavi iustum in ecclesia multa ecce labia mea non prohibebo Domine tu nosti ¹¹iustitiam tuam non abscondi in medio cordis mei fidem tuam et salutare tuum dixi non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam in ecclesia multa ¹²tu Domine non prohibebis misericordias tuas a me misericordia tua et veritas iugiter servabunt me ¹³circumdederunt enim me mala quorum non est numerus conprehenderunt me iniquitates meae et non potui videre plures factae sunt quam capilli capitis mei et cor meum dereliquit me ¹⁴placeat tibi Domine ut liberes me Domine ad adiuvandum me festina ¹⁵confundantur et revereantur simul quaerentes animam meam ut auferant eam convertantur retrorsum et confundantur qui volunt mala mihi ¹⁶pereant post confusionem suam qui dicunt mihi va va ¹⁷gaudeant et laetentur in te qui quaerunt te dicant iugiter magnificetur Dominus qui diligunt salutare tuum ¹⁸ego autem sum egens et pauper Dominus sollicitus erit pro me auxilium meum et salutare meum tu Deus meus ne moreris

Chapter 40

¹pro victoria canticum David ²beatus qui cogitat de paupere in die mala salvabit eum Dominus ³Dominus custodiet eum et vivificabit eum et beatus erit in terra et non tradet eum animae inimicorum suorum ⁴Dominus confortabit eum in lecto infirmitatis totum stratum eius vertisti in aegrotatione sua ⁵ego dixi Domine miserere mei sana animam meam quoniam peccavi tibi ⁶inimici mei loquentur malum mihi quando morietur et periet nomen eius ⁷et si venerit ut visitet vana loquetur cor eius congregabit iniquitatem sibi et egrediens foras detrahet ⁸simul adversum me murmurabant omnes odientes me contra cogitabant malum mihi ⁹verbum diabuli infundebant sibi qui dormivit non addet ut resurgat ¹⁰sed et homo pacificus meus in quo habui fiduciam qui manducabat panem meum levavit contra me plantam ¹¹tu autem Domine miserere mei et leva me ut reddam eis ¹²in hoc cognovi quod velis me quia non insultavit inimicus meus mihi ¹³ego autem in simplicitate mea adiutus sum a te et statues me ante faciem tuam in perpetuum ¹⁴benedictus Dominus Deus Israhel a saeculo et usque in saeculum amen amen

Chapter 41

¹pro victoria doctissimi filiorum Core ²sicut areola praeparata ad inrigationes aquarum sic anima mea praeparata est ad te Deus ³sitivit anima mea Deum fortem viventem quando veniam et parebo ante faciem tuam ⁴fuerunt mihi lacrimae meae panis per diem ac noctem cum diceretur mihi tota die ubi est Deus tuus ⁵horum recordatus sum et effudi in me animam meam quia veniam ad umbraculum tacebo usque ad domum Dei in voce laudis et confessionis multitudinis festa celebrantis ⁶quare incurvaris anima mea et conturbas me expecta Dominum quia adhuc confitebor ei salutaribus vultus eius ⁷Deus meus in memet ipso anima mea incurvatur propterea recordabor tui de terra Iordanis et Hermoniim de monte minimo ⁸abyssus abyssum vocat in voce cataractarum tuarum omnes gurgites tui et fluctus tui super me transierunt ⁹per diem mandavit Dominus misericordiam suam et in nocte canticum eius mecum oratio Deo vitae meae ¹⁰dicam Deo petra mea quare oblitus es mei quare tristis incedo adfligente inimico ¹¹cum me interficerent in ossibus meis exprobraverunt mihi hostes mei dicentes tota die ubi est Deus tuus ¹²quare incurvaris anima mea et conturbas me expecta Dominum quoniam adhuc confitebor ei salutibus vultus mei et Deo meo

Chapter 42

¹iudica me Deus et discerne causam meam a gente non sancta a viro doloso et iniquo salva me ²tu enim Deus fortitudo mea quare proiecisti me quare tristis incedo adfligente inimico ³mitte lucem tuam et veritatem tuam ipsae ducent me et introducent ad montem sanctum tuum et ad tabernaculum tuum ⁴et introibo ad altare tuum ad Deum laetitiae et exultationis meae et confitebor tibi in cithara Deus Deus meus ⁵quare incurvaris anima mea et quare conturbas me expecta Dominum quoniam adhuc confitebor ei salutibus vultus mei et Deo meo

Chapter 43

¹pro victoria filiorum Core eruditionis ²Deus auribus nostris audivimus patres nostri narraverunt nobis opus quod operatus es in diebus eorum in diebus antiquis ³tu manu tua gentes delisti et plantasti eos adflixisti populos et emisisti eos ⁴non enim in gladio suo possederunt terram neque brachium eorum salvavit eos sed dextera tua et brachium tuum et lux vultus tui quia conplacuisti tibi ⁵tu es rex meus Deus praecipe pro salutibus Iacob ⁶in te hostes nostros ventilabimus in nomine tuo conculcabimus adversarios nostros ⁷non enim in arcu meo confidam neque gladius meus salvabit me ⁸quia salvasti nos de hostibus nostris et eos qui oderant nos confudisti ⁹in Domino gaudebimus tota die et in nomine tuo in aeternum confitebimur semper ¹⁰verum tu proiecisti et confudisti nos et non egredieris in exercitibus nostris ¹¹vertisti terga nostra hosti et qui oderant nos diripuerunt nos ¹²dedisti nos quasi gregem ad vorandum et in gentibus dispersisti nos ¹³vendidisti populum tuum sine pretio nec grandis fuit commutatio eorum ¹⁴posuisti nos obprobrium vicinis nostris subsannationem et inrisum his qui erant in circuitu nostro ¹⁵posuisti nos similitudinem in gentibus commotionem capitis in tribubus ¹⁶tota die confusio mea contra me et ignominia faciei meae cooperuit me ¹⁷a voce exprobrantis et blasphemantis a facie inimici et ultoris ¹⁸omnia haec venerunt super nos et non sumus obliti tui nec mentiti fuimus in pacto tuo ¹⁹non est conversum retro cor nostrum nec declinaverunt gressus nostri a semita tua ²⁰quoniam deiecisti nos in loco draconum et operuisti nos umbra mortis ²¹si obliti sumus nominis Dei nostri et expandimus manus nostras ad deum alienum ²²numquid non Deus investigabit istud ipse enim novit cogitationes cordis quoniam propter te mortificati sumus tota die reputati sumus ut grex occisionis ²³consurge quare dormitas Domine evigila quare proicis nos in sempiternum ²⁴quare faciem tuam abscondis oblivisceris adflictiones et angustias nostras ²⁵quoniam incurvata est in pulvere anima nostra adhesit terrae venter noster ²⁶surge auxiliare nobis et redime nos propter misericordiam tuam

Chapter 44

¹victori pro liliis filiorum Core eruditionis canticum amantissimi ²eructavit cor meum verbum bonum dico ego opera mea regi lingua mea stilus scribae velocis ³decore pulchrior es filiis hominum effusa est gratia in labiis tuis propterea benedixit tibi Deus in aeternum ⁴accingere gladio tuo super femur fortissime ⁵gloria tua et decore tuo decore tuo prospere ascende propter veritatem et mansuetudinem iustitiae et docebit te terribilia dextera tua ⁶sagittae tuae acutae populi sub te cadent in corde inimicorum regis ⁷thronus tuus Deus in saeculum et in aeternum sceptrum aequitatis sceptrum regni tui ⁸dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem propterea unxit te Deus Deus tuus oleo exultationis prae participibus tuis ⁹zmyrna et stacte et cassia in cunctis vestimentis tuis de domibus eburneis quibus laetificaverunt te ¹⁰filiae regum in honore tuo stetit coniux in dextera tua in diademate aureo ¹¹audi filia et vide et inclina aurem tuam et obliviscere populi tui et domus patris tui ¹²et concupiscet rex decorem tuum quia ipse est dominus tuus et adora eum ¹³et o filia fortissimi in muneribus faciem tuam deprecabuntur divites populi ¹⁴omnis gloria filiae regis intrinsecus fasceis aureis vestita est ¹⁵in scutulatis ducetur ad regem virgines sequentur eam amicae eius ducentur illuc ¹⁶ducentur in laetitiis et exultatione ingredientur thalamum regis ¹⁷pro patribus tuis erunt filii tibi pones eos principes in universa terra ¹⁸recordabor nominis tui in omni generatione et generatione propterea populi confitebuntur tibi in saeculum et in aeternum

Chapter 45

¹victori filiorum Core pro iuventutibus canticum ²Deus nostra spes et fortitudo auxilium in tribulationibus inventus es validum ³ideo non timebimus cum fuerit translata terra et concussi montes in corde maris ⁴sonantibus et intumescentibus gurgitibus eius et agitatis montibus in potentia eius semper ⁵fluminis divisiones laetificant civitatem Dei sanctum tabernaculum Altissimi ⁶Dominus in medio eius non commovebitur auxiliabitur ei Deus in ipso ortu matutino ⁷conturbatae sunt gentes concussa sunt regna dedit vocem suam prostrata est terra ⁸Dominus exercituum nobiscum protector noster Deus Iacob semper ⁹venite et videte opera Domini quantas posuerit solitudines in terra ¹⁰conpescuit bella usque ad extremum terrae arcum confringet et concidet hastam plaustra conburet igni ¹¹cessate et cognoscite quoniam ego sum Deus exaltabor in gentibus exaltabor in terra ¹²Dominus exercituum nobiscum fortitudo nostra Deus Iacob semper

Chapter 46

¹victori filiorum Core canticum ²omnes populi plaudite manibus iubilate Deo in voce laudis ³quoniam Dominus altissimus terribilis rex magnus super omnem terram ⁴congregavit populos subter nos et tribus sub pedibus nostris ⁵elegit nobis hereditatem nostram gloriam Iacob quam dilexit semper ⁶ascendit Deus in iubilo Deus in voce bucinae ⁷canite Deo canite canite regi nostro canite ⁸quia rex universae terrae Deus canite erudite ⁹regnavit Deus super gentes Deus sedet super thronum sanctum suum ¹⁰principes populorum congregati sunt populus Dei Abraham quoniam Dei scuta terrae vehementer elevata sunt

Chapter 47

¹canticum psalmi filiorum Core ²magnus Dominus et laudabilis nimis in civitate Dei nostri in monte sancto suo ³specioso germini gaudio universae terrae monti Sion lateribus aquilonis civitatulae regis magni ⁴Deus in domibus eius agnitus est in auxiliando ⁵quia ecce reges congregati sunt venerunt simul ⁶ipsi videntes sic obstipuerunt conturbati sunt admirati sunt ⁷horror possedit eos ibi dolor quasi parturientis ⁸in vento uredinis confringes naves maris ⁹sicut audivimus ita vidimus in civitate Dei exercituum in civitate Dei nostri Deus fundavit eam usque in aeternum semper ¹⁰aestimavimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui ¹¹secundum nomen tuum Deus sic laus tua usque ad extremum terrae iustitia repleta est dextera tua ¹²laetetur mons Sion exultent filiae Iudae propter iudicia tua ¹³circumdate Sion et circumite eam numerate turres eius ¹⁴ponite cor vestrum in moenibus separate palatia eius ut narretis in generatione novissima ¹⁵quia ipse Deus Deus noster in saeculum et in perpetuum ipse erit dux noster in morte

Chapter 48

¹victori filiorum Core canticum ²audite hoc omnes populi auribus percipite universi habitatores occidentis ³tam filii Adam quam filii singulorum simul dives et pauper ⁴os meum loquitur sapientias et meditatio cordis mei prudentias ⁵inclino ad parabulam aurem meam aperiam in cithara enigma meum ⁶quare timebo in diebus mali iniquitas calcanei mei circumdabit me ⁷qui fiduciam habent in fortitudine sua et in multitudine divitiarum suarum superbiunt ⁸fratrem redimens non redimet vir nec dabit Deo propitiationem pro eo ⁹neque pretium redemptionis animae eorum sed quiescet in saeculo ¹⁰et vivet ultra in sempiternum ¹¹et non videbit interitum cum viderit sapientes morientes simul insipiens et indoctus peribunt et derelinquent alienis divitias suas ¹²interiora sua domus suas in saeculo tabernacula sua in generatione et generatione vocaverunt nominibus suis terras suas ¹³et homo in honore non commorabitur adsimilatus est iumentis et exaequatus est ¹⁴haec est via insipientiae eorum et post eos iuxta os eorum current semper ¹⁵quasi grex in inferno positi sunt mors pascet eos et subicient eos recti in matutino et figura eorum conteretur in inferno post habitaculum suum ¹⁶verumtamen Deus redimet animam meam de manu inferi cum adsumpserit me semper ¹⁷noli timere cum ditatus fuerit vir cum multiplicata fuerit gloria domus eius ¹⁸neque enim moriens tollet omnia nec descendet post eum gloria eius ¹⁹quia animae suae in vita sua benedicet laudabunt inquient te cum benefeceris tibi ²⁰intrabit usque ad generationes patrum suorum usque ad finem non videbunt lucem ²¹homo cum in honore esset non intellexit conparavit se iumentis et silebitur

Chapter 49

¹canticum Asaph fortis Deus Dominus locutus est et vocavit terram ab ortu solis usque ad occasum eius ²de Sion perfecta decore Deus apparuit ³veniet Deus noster et non tacebit ignis coram eo vorabit et in circuitu eius tempestas valida ⁴vocabit caelum desursum et terram ut iudicet populum suum ⁵congregate mihi sanctos meos qui feriunt pactum meum in sacrificio ⁶et adnuntiabunt caeli iustitiam eius quia Deus iudex est semper ⁷audi popule meus et loquar Israhel et contestabor te Deus Deus tuus ego sum ⁸non propter victimas tuas arguam te et holocaustomata tua coram me sunt semper ⁹non accipiam de domo tua vitulum neque de gregibus tuis hircos ¹⁰mea sunt enim omnia animalia silvarum pecudes in montibus milium ¹¹scio omnes aves montium et universitas agri mecum est ¹²si esuriero non dicam tibi meus est enim orbis et plenitudo eius ¹³numquid comedam carnem taurorum aut sanguinem hircorum bibam ¹⁴immola Deo laudem et redde Altissimo vota tua ¹⁵et invoca me in die tribulationis liberabo te et glorificabis me ¹⁶impio autem dixit Deus quid tibi est cum narratione praeceptorum meorum et ut adsumas pactum meum in ore tuo ¹⁷qui odisti disciplinam et proiecisti verba mea post te ¹⁸si videbas furem consentiebas ei et cum adulteris erat pars tua ¹⁹os tuum dimisisti ad malitiam et lingua tua concinnavit dolum ²⁰sedens adversum fratrem tuum loquebaris et adversum filium matris tuae fabricabaris obprobrium ²¹haec fecisti et tacui existimasti futurum me similem tui arguam te et proponam te ante oculos tuos ²²intellegite hoc qui obliviscimini Deum ne forte capiam et non sit qui liberet ²³qui immolat confessionem glorificat me et qui ordinate ambulat ostendam ei salutare Dei

Chapter 50

¹victori canticum David ²cum venisset ad eum Nathan propheta quando ingressus est ad Bethsabee ³miserere mei Deus secundum misericordiam tuam iuxta multitudinem miserationum tuarum dele iniquitates meas ⁴multum lava me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me ⁵quoniam iniquitates meas ego novi et peccatum meum contra me est semper ⁶tibi soli peccavi et malum coram te feci ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaveris ⁷ecce in iniquitate conceptus sum et in peccato peperit me mater mea ⁸ecce enim veritatem diligis absconditum et arcanum sapientiae manifestasti mihi ⁹asparges me hysopo et mundabor lavabis me et super nivem dealbabor ¹⁰auditum mihi facies gaudium et laetitiam ut exultent ossa quae confregisti ¹¹absconde faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele ¹²cor mundum crea mihi Deus et spiritum stabilem renova in visceribus meis ¹³ne proicias me a facie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me ¹⁴redde mihi laetitiam Iesu tui et spiritu potenti confirma me ¹⁵docebo iniquos vias tuas et peccatores ad te revertentur ¹⁶libera me de sanguinibus Deus Deus salutis meae laudabit lingua mea iustitiam tuam ¹⁷Domine labia mea aperies et os meum adnuntiabit laudem tuam ¹⁸non enim vis ut victimam feriam nec holocaustum tibi placet ¹⁹sacrificium Dei spiritus contribulatus cor contritum et humiliatum Deus non dispicies ²⁰benefac Domine in voluntate tua Sion et aedificentur muri Hierusalem ²¹tunc suscipies sacrificium iustitiae oblationes et holocausta tunc inponent super altare tuum vitulos

Chapter 51

¹victori ab erudito David ²cum venisset Doec Idumeus et adnuntiasset Saul dicens ei venit David in domum Achimelech ³quid gloriaris in malitia potens misericordia Dei tota est die ⁴insidias cogitat lingua tua quasi novacula acuta faciens dolum ⁵dilexisti malum magis quam bonum mendacium magis quam loqui iustitiam semper ⁶dilexisti omnia verba ad devorandum lingua dolosa ⁷sed Deus destruet te in sempiternum terrebit et evellet te de tabernaculo et eradicabit te de terra viventium semper ⁸videbunt iusti et timebunt et super eum ridebunt ⁹ecce vir qui non posuit Deum fortitudinem suam sed speravit in multitudine divitiarum suarum confortatus est in insidiis suis ¹⁰ego sicut oliva virens in domo Dei speravi in misericordia Dei in saeculum sempiternum ¹¹confitebor tibi in saeculo quoniam fecisti et expectabo nomen tuum quoniam bonum in conspectu sanctorum tuorum

Chapter 52

¹victori per chorum eruditi David dixit stultus in corde suo non est Deus ²corrupti sunt et abominabiles facti sunt in iniquitate non est qui faciat bonum ³Deus de caelo prospexit super filios hominum ut videret si esset intellegens requirens Deum ⁴omnes aversi sunt pariter adheserunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum ⁵numquid non cognoverunt qui operantur iniquitatem qui comedunt populum meum ut cibum panis ⁶Deum non invocaverunt ibi timuerunt timore ubi non est timor quoniam Deus dispersit ossa circumdantium te confunderis quia Deus proiecit eos ⁷quis dabit ex Sion salutare Israhel cum reduxerit Deus captivitatem populi sui exultabit Iacob laetabitur Israhel

Chapter 53

¹victori in psalmis eruditi David ²quando venerunt Ziphei et dixerunt Saul nonne David absconditus est apud nos ³Deus in nomine tuo salva me et in fortitudine tua ulciscere me ⁴Deus exaudi orationem meam auribus percipe verba oris mei ⁵quia alieni insurrexerunt adversus me et fortes quaesierunt animam meam et non posuerunt Deum in conspectu suo semper ⁶ecce Deus auxiliatur mihi Dominus sustentans animam meam ⁷reddet malum insidiatoribus meis in veritate tua disperde eos ⁸voluntarie sacrificabo tibi confitebor nomini tuo Domine quoniam bonum est ⁹quoniam ex omni tribulatione liberavit me et inimicos meos dispexit oculus meus

Chapter 54

¹victori in psalmis eruditi David ²exaudi Deus orationem meam et ne dispicias deprecationem meam ³adtende mihi et exaudi me humiliatus sum in meditatione mea et conturbatus ⁴a voce inimici a facie persequentis impii quoniam proiecerunt super me iniquitatem et in furore adversabantur mihi ⁵cor meum doluit in vitalibus meis et terrores mortis ceciderunt super me ⁶timor et tremor venit super me et operuit me caligo ⁷et dixi quis dabit mihi pinnas columbae ut volem et requiescam ⁸ut procul abeam et commorer in deserto semper ⁹festinabo ut salver ab spiritu tempestatis et turbinis ¹⁰praecipita Domine divide linguas eorum quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in civitate ¹¹die et nocte circumeuntes muros eius scelus et dolorem in medio eius ¹²insidiae in vitalibus eius et non recedet de plateis eius damnum et fraudulentia ¹³non enim inimicus exprobravit mihi ut sustineam neque is qui me oderat super me magnificatus est ut abscondar ab eo ¹⁴sed tu homo unianimis meus dux meus et notus meus ¹⁵qui simul habuimus dulce secretum in domo Dei ambulavimus in terrore ¹⁶veniat mors super eos descendant in infernum viventes quia nequitiae in congregatione eorum et in medio eorum ¹⁷ego ad Deum clamabo et Dominus salvabit me ¹⁸vespere et mane et meridie eloquar et resonabo et exaudiet vocem meam ¹⁹redimet in pace animam meam ab adpropinquantibus mihi multi enim fuerunt adversum me ²⁰exaudiet Deus et humiliabit eos qui iudex est ab initio semper non enim mutantur neque timent Deum ²¹extendit manum suam ad pacifica sua contaminabit pactum suum ²²nitidius butyro os eius pugnat autem cor illius molliores sermones eius oleo cum sint lanceae ²³proice super Dominum caritatem tuam et ipse enutriet te non dabit in aeternum fluctuationem iusto ²⁴tu autem Deus deduces eos in puteum interitus viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos ego autem fiduciam habeo tui

Chapter 55

¹victori pro columba muta eo quod procul abierit David humilis et simplex quando tenuerunt eum Palestini in Geth ²miserere mei Deus quoniam conculcavit me homo tota die pugnans tribulavit me ³conculcaverunt me insidiatores mei tota die multi enim qui pugnant contra me Altissime ⁴quacumque die territus fuero ego in te confidam ⁵in Deo laudavi verbum in Deo speravi non timebo quid faciat caro mihi ⁶tota die sermonibus me adfligebant contra me omnes cogitationes eorum in malum ⁷congregabuntur abscondite plantas meas observabunt expectantes animam meam ⁸quia nullus est salvus in eis in furore populos detrahet Deus ⁹secretiora mea numerasti pone lacrimam meam in conspectu tuo sed non in narratione tua ¹⁰tunc convertentur inimici mei retrorsum in quacumque die invocavero hoc scio quia Deus meus es ¹¹in Deo laudabo verbum in Domino praedicabo sermonem in Deo speravi non timebo quid faciat homo mihi ¹²in me sunt Deus vota tua reddam gratiarum actiones tibi ¹³quia liberasti animam meam de morte et pedes meos de lapsu ut ambulem coram Deo in luce viventium

Chapter 56

¹pro victoria ut non disperdas David humilem et simplicem quando fugit a facie Saul in spelunca ²miserere mei Deus miserere mei quoniam in te sperat anima mea in umbra alarum tuarum sperabo donec transeant insidiae ³invocabo Deum altissimum Deum ultorem meum ⁴mittet de caelo et salvabit me exprobrabit conculcantibus me semper mittet Deus misericordiam suam et veritatem suam ⁵anima mea in medio leonum dormivit ferocientium filii hominum dentes eorum lancea et sagittae et lingua eorum gladius acutus ⁶exaltare super caelos Deus in omni terra gloria tua ⁷rete paraverunt gressibus meis ad incurvandam animam meam foderunt ante me foveam ceciderunt in medium eius semper ⁸paratum cor meum Deus paratum cor meum cantabo et psallam ⁹surge gloria mea surge psalterium et cithara surgam mane ¹⁰confitebor tibi in populis Domine cantabo tibi in gentibus ¹¹quia magna usque ad caelos misericordia tua et usque ad nubes veritas tua ¹²exaltare super caelos Deus in omni terra gloria tua

Chapter 57

¹victori ut non disperdas David humilem et simplicem ²si vere utique iustitiam loquimini recta iudicate filii hominum ³etenim in corde iniquitates operamini in terra iniquitatis manus vestras adpendite ⁴alienati sunt peccatores a vulva erraverunt ab utero loquentes mendacium ⁵furor eorum sicut furor serpentis sicut reguli surdi obturantis aurem suam ⁶ut non audiat vocem murmurantium nec incantatoris incantationes callidas ⁷Deus excute dentes eorum ex ore eorum molares leonum confringe Domine ⁸dissolvantur quasi aquae quae defluent intendet arcum suum donec conterantur ⁹quasi vermis tabefactus pertranseant quasi abortivum mulieris quod non vidit solem ¹⁰antequam crescant spinae vestrae in ramnum quasi viventes quasi in ira tempestas rapiet eas ¹¹laetabitur iustus cum viderit ultionem pedes suos lavabit in sanguinem impii ¹²et dicet homo vere fructus est iusto vere est Deus iudicans in terra

Chapter 58

¹victori ut non disperdas David humilem et simplicem quando misit Saul et custodierunt domum ut occiderent eum ²erue me de inimicis meis Deus meus et a resistentibus mihi protege me ³libera me ab operariis iniquitatis et a viris sanguinum salva me ⁴quia ecce insidiati sunt animae meae congregantur adversum me fortissimi ⁵absque iniquitate mea et absque peccato meo Domine non egi inique et illi currunt et praeparantur ⁶surge ex adverso pro me et respice et tu Domine Deus exercituum Deus Israhel evigila ut visites omnes gentes non miserearis universis qui operantur iniquitatem semper ⁷revertantur ad vesperam et latrent ut canis et circumeant civitatem ⁸ecce loquuntur in ore suo gladii in labiis eorum quasi nemo audiat ⁹tu autem Domine deridebis eos subsannabis omnes gentes ¹⁰fortitudinem meam ad te servabo quoniam tu Deus elevator meus ¹¹Dei mei misericordia praeveniet me ¹²Deus ostendit mihi in insidiatoribus meis ne occidas eos ne forte obliviscantur populi mei disperge eos in fortitudine tua et destrue eos protector noster Domine ¹³in peccato oris sui in sermone labiorum suorum et capiantur in superbia sua maledictionem et mendacium narrantes ¹⁴consume in furore consume ut non subsistant et sciant quoniam Deus dominatur Iacob in finibus terrae semper ¹⁵et convertantur ad vesperam et latrent ut canis et circumeant civitatem ¹⁶ipsi vagabuntur ut comedant et cum saturati non fuerint murmurabunt ¹⁷ego autem cantabo imperium tuum et laudabo mane misericordiam tuam quoniam factus es fortitudo mea et refugium in die tribulationis meae ¹⁸tibi cantabo quoniam Deus adiutor meus fortitudo mea Deus misericordia mea

Chapter 59

¹victori pro liliis testimonium humilis et perfecti David ad docendum ²quando pugnavit adversum Syriam Mesopotamiae et adversum Syriam Suba et reversus est Ioab et percussit Edom in valle Salinarum duodecim milia ³Deus proiecisti nos et scidisti iratus convertisti nos ⁴commovisti terram et disrupisti eam sana contritiones eius quoniam commota est ⁵ostendisti populo tuo duritiam potasti nos vino consopiente ⁶dedisti timentibus te signum ut fugerent a facie arcus semper ut liberentur amici tui ⁷salva dextera tua et exaudi me ⁸Deus locutus est in sanctuario suo laetabor dividam Sicimam et vallem Soccoth dimetiar ⁹meus est Galaad et meus Manasse et Efraim fortitudo capitis mei Iudas legifer meus ¹⁰Moab olla lavacri mei super Idumeam incedam calciamento meo mihi Palestina foederata est ¹¹quis deducet me ad civitatem munitam quis deducet me usque ad Idumeam ¹²nonne tu Deus qui proiecisti nos et non egredieris Deus in exercitibus nostris ¹³da nobis auxilium in tribulatione vana est enim salus ab homine ¹⁴in Deo faciemus virtutem et ipse conculcabit tribulantes nos

Chapter 60

¹victori in psalmis David ²exaudi Deus laudationem meam intende orationi meae ³de novissimo terrae ad te clamabo cum triste fuerit cor meum cum fortis elevabitur adversum me tu eris ductor meus ⁴fuisti spes mea turris munitissima a facie inimici ⁵habitabo in tabernaculo tuo iugiter sperabo in protectione alarum tuarum semper ⁶tu enim Deus exaudisti orationem meam dedisti hereditatem timentibus nomen tuum ⁷dies super dies regis adicies annos eius donec est generatio et generatio ⁸sedebit semper ante faciem Dei misericordia et veritas servabunt eum ⁹sic canam nomini tuo iugiter reddens vota mea per singulos dies

Chapter 61

¹victori per Idithun canticum David ²attamen apud Deum silebit anima mea ex eo salus mea ³attamen ipse est scutum meum et salus mea fortitudo mea non commovebor amplius ⁴usquequo insidiamini contra virum interficitis omnes quasi murus inclinus et maceria corruens ⁵partem enim eius cogitaverunt expellere placuerunt sibi in mendacio ore suo singuli benedicunt et corde suo maledicunt semper ⁶verumtamen Deo retice anima mea ab ipso enim praestolatio mea ⁷ipse est fortitudo mea et salus mea susceptor meus non timebo ⁸in Deo salutare meum et gloria mea robur fortitudinis meae salus mea in Deo ⁹sperate in eo omni tempore populi effundite coram eo cor vestrum Deus spes nostra est semper ¹⁰verumtamen vanitas filii Adam mendacium filii viri in stateris dolosis fraudulenter agunt simul ¹¹nolite confidere in calumnia et in rapina ne frustremini divitiae si fluxerint ne adponatis cor ¹²unum locutus est Deus duo haec audivi quia imperium Dei est ¹³et tibi Domine misericordia quia tu reddes unicuique secundum opus suum

Chapter 62

¹canticum David cum esset in deserto Iuda ²Deus fortitudo mea tu es de luce consurgam ad te sitivit te anima mea desideravit te caro mea ³in terra invia et conficiente ac sine aqua sic in sancto apparui tibi ut videam fortitudinem tuam et gloriam tuam ⁴melior est enim misericordia tua quam vitae labia mea laudabunt te ⁵sic benedicam tibi in vita mea in nomine tuo levabo manus meas ⁶quasi adipe et pinguidine implebitur anima mea et labiis laudantibus canet os meum ⁷recordans tui in cubili meo per singulas vigilias meditabor tibi ⁸quia fuisti auxilium meum in umbra alarum tuarum laudabo ⁹adhesit anima mea post te me suscepit dextera tua ¹⁰ipsi vero interficere quaerunt animam meam ingrediantur in extrema terrae ¹¹congregentur in manus gladii pars vulpium erunt ¹²rex autem laetabitur in Deo laudabitur omnis qui iurat in eo quia obstruetur os loquentium mendacium

Chapter 63

¹victori canticum David ²audi Deus vocem meam loquentis a timore inimici serva vitam meam ³absconde me a consilio malignorum a tumultu operantium iniquitatem ⁴qui exacuerunt quasi gladium linguam suam tetenderunt sagittam suam verbum amarissimum ⁵ut sagittarent in absconditis simplicem ⁶subito sagittabunt eum et non timebunt confortaverunt sibi sermonem pessimum narraverunt ut absconderent laqueos dixerunt quis videbit nos ⁷scrutati sunt iniquitates defecerunt scrutantes scrutinio cogitationibus singulorum et corde profundo ⁸sagittabit ergo eos Deus iaculo repentino inferentur plagae eorum ⁹et corruent in semet ipsos linguis suis fugient omnes qui viderint eos ¹⁰et timebunt omnes homines et adnuntiabunt opus Dei et opera eius intellegent ¹¹laetabitur iustus in Domino et sperabit in eo et exultabunt omnes recti corde

Chapter 64

¹victori carmen David cantici ²tibi silens laus Deus in Sion et tibi reddetur votum ³exaudi orationem donec ad te omnis caro veniat ⁴verba iniquitatum praevaluerunt adversum me sceleribus nostris tu propitiaberis ⁵beatus quem elegeris et susceperis habitabit enim in atriis tuis replebimur bonis domus tuae sanctificatione templi tui ⁶terribilis in iustitia exaudi nos Deus salvator noster confidentia omnium finium terrae et maris longinqui ⁷praeparans montes in virtute tua accinctus fortitudine ⁸conpescens sonitum maris fremitum fluctuum eius et multitudinem gentium ⁹et timebunt qui habitant in extremis a signis tuis egressus matutinos et vespere laudantes facies ¹⁰visita terram et inriga eam ubertate dita eam rivus Dei plenus aqua praeparabis frumentum eorum quia sic fundasti eam ¹¹sulcos eius inebria multiplica fruges eius pluviis inriga eam et germini eius benedic ¹²volvetur annus in bonitate tua et vestigia tua rorabunt pinguidine ¹³pinguescent pascua deserti et exultatione colles accingentur ¹⁴vestientur agnis greges et valles plenae erunt frumento coaequabuntur et canent

Chapter 65

¹victori canticum psalmi iubilate Deo omnis terra ²cantate gloriam nomini eius date gloriam laudi eius ³dicite Deo quam terribile opus tuum in multitudine fortitudinis tuae mentientur tibi inimici tui ⁴omnis terra adoret te et cantet tibi cantet nomini tuo semper ⁵venite et videte opera Dei terribilia consilia super filiis hominum ⁶convertit mare in aridam in flumine pertransibunt pede ibi laetabimur in eo ⁷qui dominatur in fortitudine sua saeculo oculi eius gentes aspiciunt qui increduli sunt non exaltentur in semet ipsis semper ⁸benedicite populi Deo nostro et auditam facite vocem laudis eius ⁹qui posuit animam nostram in vitam et non dedit in commotione pedes nostros ¹⁰probasti enim nos Deus igne nos conflasti sicut conflatur argentum ¹¹introduxisti nos in obsidione posuisti stridorem in dorso nostro ¹²inposuisti homines super caput nostrum transivimus per ignem et aquam et eduxisti nos in refrigerium ¹³ingrediar domum tuam in holocaustis reddam tibi vota mea ¹⁴quae promiserunt tibi labia mea et locutum est os meum cum tribularer ¹⁵holocausta medullata offeram tibi cum incensu arietum faciam boves cum hircis semper ¹⁶venite audite et narrabo omnes qui timetis Deum quanta fecerit animae meae ¹⁷ipsum ore meo invocavi et exaltavi in lingua mea ¹⁸iniquitatem si vidi in corde meo non exaudiat Dominus ¹⁹ideo exaudivit Deus et adtendit vocem deprecationis meae ²⁰benedictus Deus qui non abstulit orationem meam et misericordiam suam a me

Chapter 66

¹victori in psalmis canticum carminis ²Deus misereatur nostri et benedicat nobis inlustret faciem suam super nos semper ³ut nota fiat in terra via tua in universis gentibus salus tua ⁴confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes ⁵laetentur et laudent gentes quoniam iudicas populos in aequitate et gentium quae in terra sunt ductor es sempiternus ⁶confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes ⁷terra dedit germen suum benedicat nobis Deus Deus noster ⁸benedicat nobis Deus et timeant eum omnes fines terrae

Chapter 67

¹victori David psalmus cantici ²exsurgat Deus et dissipentur inimici eius et fugiant qui oderunt eum a facie eius ³sicut deficit fumus deficiant sicut tabescit cera a facie ignis pereant impii a facie Dei ⁴iusti autem laetentur exultent in conspectu Dei et gaudeant in laetitia ⁵cantate Deo canite nomini eius praeparate viam ascendenti per deserta in Domino nomen eius et exultate coram eo ⁶patri pupillorum et defensori viduarum Deus in habitaculo sancto suo ⁷Deus habitare facit solitarios in domo educit vinctos in fortitudine increduli autem habitaverunt in siccitatibus ⁸Deus cum egredereris ante populum tuum et ambulares per desertum semper ⁹terra commota est et caeli stillaverunt a facie tua Deus hoc est in Sinai a facie Dei Dei Israhel ¹⁰pluviam voluntariam elevasti Deus hereditatem tuam laborantem tu confortasti ¹¹animalia tua habitaverunt in ea praeparasti in bonitate tua pauperi Deus ¹²Domine dabis sermonem adnuntiatricibus fortitudinis plurimae ¹³reges exercituum foederabuntur foederabuntur et pulchritudo domus dividet spolia ¹⁴si dormieritis inter medios terminos pinnae columbae deargentatae et posteriora eius in virore auri ¹⁵cum divideret Robustissimus reges in ea nive dealbata est in Selmon ¹⁶mons Dei mons pinguis mons excelsus mons pinguis ¹⁷quare contenditis montes excelsi adversum montem quem dilexit Deus ut habitaret in eo siquidem Dominus habitabit semper ¹⁸currus Dei innumerabilis milia abundantium Dominus in eis in Sina in sancto ¹⁹ascendisti in excelsum captivam duxisti captivitatem accepisti dona in hominibus insuper et non credentes habitare Dominum Deum ²⁰benedictus Dominus per singulos dies portabit nos Deus salutis nostrae semper ²¹Deus noster Deus salutis et Domini Dei mortis egressus ²²verumtamen Deus confringet capita inimicorum suorum verticem crinis ambulantis in delictis suis ²³dixit Dominus de Basan convertam convertam de profundis maris ²⁴ut calcet pes tuus in sanguine lingua canum tuorum ex inimicis a temet ipso ²⁵viderunt itinera tua Deus itinera Dei mei regis mei in sancto ²⁶praecesserunt cantores eos qui post tergum psallebant in medio puellarum tympanistriarum ²⁷in ecclesiis benedicite Deo Domino de fontibus Israhel ²⁸ibi Beniamin parvulus continens eos principes Iuda in purpura sua principes Zabulon principes Nepthali ²⁹praecepit Deus tuus de fortitudine tua conforta Deus hoc quod operatus es nobis ³⁰de templo tuo quod est in Hierusalem tibi offerent reges munera ³¹increpa bestiam calami congregatio fortium in vitulis populorum calcitrantium contra rotas argenteas disperge populos qui bella volunt ³²offerant velociter ex Aegypto Aethiopia festinet dare manus Deo ³³regna terrae cantate Deo canite Domino semper ³⁴qui ascendit super caelum caeli a principio ecce dabit voci suae vocem fortitudinis ³⁵date gloriam Deo super Israhel magnificentia eius et fortitudo eius in caelis ³⁶terribilis Deus de sanctuario suo Deus Israhel ipse dabit fortitudinem et robur populo benedictus Deus

Chapter 68

¹victori pro liliis David ²salva me Deus quoniam venerunt aquae usque ad animam ³infixus sum in limo profundi et non possum consistere veni in profundum aquarum et flumen operuit me ⁴laboravi clamans exasperatum est guttur meum defecerunt oculi mei expectantes Deum meum ⁵multiplicati sunt super capillos capitis mei qui oderunt me gratis confortati sunt qui persequebantur me inimici mei iniuste quae non rapueram tunc reddebam ⁶Deus tu scis stultitiam meam et peccata mea a te non sunt abscondita ⁷non confundantur in me qui expectant te Domine Deus exercituum non confundantur in me qui quaerunt te Deus Israhel ⁸quia propter te portavi obprobrium operuit confusio faciem meam ⁹alienus factus sum fratribus meis et peregrinus filiis matris meae ¹⁰quia zelus domus tuae comedit me et obprobrium exprobrantium tibi cecidit super me ¹¹et flevi in ieiunio animam meam et factum est in obprobria mihi ¹²et posui vestimentum meum saccum et factus sum eis in parabulam ¹³contra me loquebantur qui sedebant in porta et cantabant bibentes vinum ¹⁴mea autem oratio ad te Domine tempus reconciliationis est Deus in multitudine misericordiae tuae exaudi me in veritate salutaris tui ¹⁵erue me de luto ut non infigar libera me ab his qui oderunt me et de profundis aquis ¹⁶ne operiat me fluvius aquae et ne absorbeat me profundum et non coronet super me puteus os suum ¹⁷exaudi me Domine quoniam bona est misericordia tua secundum multitudinem miserationum tuarum respice ad me ¹⁸et ne abscondas faciem tuam a servo tuo quoniam tribulor cito exaudi me ¹⁹accede ad animam meam redime eam propter inimicos meos libera me ²⁰tu scis obprobrium meum et confusionem meam et ignominiam meam ²¹coram te sunt omnes hostes mei obprobrio contritum est cor meum et desperatus sum et expectavi qui contristaretur et non fuit et qui consolaretur et non inveni ²²et dederunt in esca mea fel et in siti mea potaverunt me aceto ²³sit mensa eorum coram eis in laqueum et in retributiones ad corruendum ²⁴contenebrentur oculi eorum ne videant et dorsum eorum semper incurva ²⁵effunde super eos indignationem tuam et ira furoris tui conprehendat eos ²⁶fiat commoratio eorum deserta in tabernaculis eorum non sit qui habitet ²⁷quoniam quem tu percussisti persecuti sunt et ut adfligerent vulneratos tuos narrabant ²⁸da iniquitatem super iniquitatem eorum et non veniant in iustitia tua ²⁹deleantur de libro viventium et cum iustis non scribantur ³⁰ego autem pauper et dolens salus tua Deus suscipiet me ³¹laudabo nomen Dei in cantico et magnificabo eum in confessione ³²et placebit Domino super vitulum novellum cornua efferentem et ungulas ³³videntes mansueti laetabuntur qui quaeritis Deum vivet anima vestra ³⁴quoniam exaudivit pauperes Dominus et vinctos suos non dispexit ³⁵laudent eum caeli et terra maria et omne quod movetur in eis ³⁶quia Deus salvabit Sion et aedificabit civitates Iuda et habitabunt ibi et possidebunt eam ³⁷et semen servorum eius possidebit eam et qui diligunt nomen eius habitabunt in ea

Chapter 69

¹victori David ad recordandum ²Deus ut liberes me Domine ut auxilieris mihi festina ³confundantur et erubescant qui quaerunt animam meam ⁴convertantur retrorsum et erubescant qui volunt malum mihi revertantur ad vestigium confusionis suae qui dicunt va va ⁵gaudeant et laetentur in te omnes qui quaerunt te et dicant semper magnificetur Deus qui diligunt salutare tuum ⁶ego autem egenus et pauper Deus festina pro me auxilium meum et salvator meus tu Domine ne moreris

Chapter 70

¹in te Domine speravi ne confundar in aeternum ²iustitia tua erue me et libera inclina ad me aurem tuam et salva me ³esto mihi robustum habitaculum ut ingrediar iugiter praecepisti ut salvares me quia petra mea et fortitudo mea es tu ⁴Deus meus salva me de manu impii de manu iniqui et nocentis ⁵quia tu es expectatio mea Deus Domine fiducia mea ab adulescentia mea ⁶a te sustentatus sum ex utero de ventre matris meae tu es protector meus in te laus mea semper ⁷quasi portentum factus sum multis et tu spes mea fortissima ⁸impleatur os meum laude tua tota die magnitudine tua ⁹ne proicias me in tempore senectutis cum defecerit fortitudo mea ne derelinquas me ¹⁰quia dixerunt inimici mei mihi et qui observabant animam meam inierunt consilium pariter ¹¹dicentes Deus dereliquit eum persequimini et conprehendite eum quia non est qui eruat ¹²Deus ne elongeris a me Deus meus ad auxiliandum mihi festina ¹³confundantur et consumantur adversarii animae meae operiantur obprobrio et confusione qui quaerunt malum mihi ¹⁴ego autem iugiter expectabo et adiciam super omnes laudationes tuas ¹⁵os meum narrabit iustitiam tuam tota die salutare tuum quia non cognovi litteraturas ¹⁶ingrediar in fortitudine Domini Dei recordabor iustitiae tuae solius ¹⁷Deus docuisti me ab adulescentia mea et usque nunc adnuntiabo mirabilia tua ¹⁸insuper et usque ad senectutem et canos Deus ne derelinquas me donec adnuntiem brachium tuum generationi cunctisque qui venturi sunt fortitudines tuas ¹⁹et iustitiam tuam Deus usque in excelsum quanta fecisti magnalia Deus quis similis tibi ²⁰qui ostendisti mihi tribulationes plurimas et adflictiones conversus vivificabis nos et de abyssis terrae rursum educes nos ²¹multiplicabis magnitudinem meam et conversus consolaberis me ²²ego autem confitebor tibi in vasis psalterii veritatem tuam Deus meus cantabo tibi in cithara Sancte Israhel ²³laudabunt labia mea cum cantavero tibi et anima mea quam redemisti ²⁴insuper et lingua mea tota die meditabitur iustitiam tuam quia confusi sunt et dehonestati quaerentes malum mihi

Chapter 71

¹Salomonis ²Deus iudicium regi da et iustitiam tuam filio regis iudicabit populum tuum in iustitia et pauperes tuos in iudicio ³adsument montes pacem populo et colles iustitiam ⁴iudicabit pauperes populi salvabit filios pauperis et confringet calumniatorem ⁵et timebunt te quamdiu erit sol et ultra lunam in generatione generationum ⁶descendet ut pluvia super vellus ut stillae inrorantes terram ⁷germinabit in diebus eius iustitia et multitudo pacis donec non sit luna ⁸et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos terrae ⁹ante eum procident Aethiopes et inimici eius pulverem lingent ¹⁰reges Tharsis et insulae munera offerent reges Arabiae et Saba tributum conferent ¹¹et adorabunt eum omnes reges universae nationes servient ei ¹²quia eruet pauperem a potente et inopem cui non est adiutor ¹³parcet inopi et pauperi et animas pauperum salvabit ¹⁴ab usura et iniquitate redimet animam eorum et pretiosus erit sanguis eorum coram oculis eius ¹⁵et vivet et dabitur ei de auro Saba et orabunt de eo iugiter tota die benedicent ei ¹⁶erit memorabile triticum in terra in capite montium elevabitur sicut Libani fructus eius et florebunt de civitate sicut faenum terrae ¹⁷erit nomen eius in aeternum ultra solem perseverabit nomen eius et benedicentur in eo omnes gentes et beatificabunt eum ¹⁸benedictus Dominus Deus Deus Israhel qui facit mirabilia solus ¹⁹et benedictum nomen gloriae eius in sempiternum et implebitur gloria eius universa terra amen amen ²⁰conpletae sunt orationes David filii Iesse

Chapter 72

¹canticum Asaph attamen bonus est Israhel Deus his qui mundo sunt corde ²mei autem paene vacillaverunt pedes paene effusi sunt gressus mei ³quia aemulatus sum contra iniquos pacem impiorum videns ⁴quod non recogitaverint de morte sua et firma sint vestibula eorum ⁵in labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur ⁶ideo nutriti sunt ad superbiam circumdederunt iniquitatem sibi ⁷processerunt a pinguidine oculi eorum transierunt cogitationes cordis ⁸inriserunt et locuti sunt in malitia calumniam de excelso loquentes ⁹posuerunt in caelo os suum et lingua eorum deambulavit in terra ¹⁰propterea convertetur populus eius hic et quis plenus invenietur in eis ¹¹et dixerunt quomodo novit Deus et si est scientia in Excelso ¹²ecce isti impii et abundantes in saeculo multiplicaverunt divitias ¹³ergone frustra mundavi cor meum et lavi in innocentia manus meas ¹⁴et fui flagellatus tota die et increpatio mea in matutinis ¹⁵dixi si narravero sic ecce generationem filiorum tuorum reliqui ¹⁶et cogitavi ut intellegerem istud labor est in oculis meis ¹⁷donec veniam ad sanctuaria Dei intellegam in novissimo eorum ¹⁸verumtamen in lubrico posuisti eos deiecisti eos ad interitum ¹⁹quomodo vastati sunt subito defecerunt consumpti sunt quasi non sint ²⁰quasi somnium evigilantis Domine in civitate tua imaginem eorum ad nihilum rediges ²¹quia contractum est cor meum et lumbi mei velut ignis fumigans ²²et ego insipiens et nescius ²³quasi iumentum factus sum apud te et eram semper tecum ²⁴et tenebas manum dexteram meam in consilium tuum deduces me et postea in gloria suscipies me ²⁵quid mihi est in caelo et tecum nolui in terra ²⁶consumpta est caro mea et cor meum robur cordis mei et pars mea Deus in aeternum ²⁷quia ecce qui elongant se a te peribunt perdidisti omnem fornicantem a te ²⁸mihi autem adpropinquare Deo bonum est posui in Domino Deo spem meam ut narrem omnes adnuntiationes tuas

Chapter 73

¹eruditionis Asaph ut quid Deus reppulisti in finem fumavit furor tuus in gregem pascuae tuae ²recordare congregationis tuae quam possedisti ab initio et redemisti virgam hereditatis tuae montis Sion in quo habitasti ³sublimitas pedum tuorum dissipata est usque ad finem omnia mala egit inimicus in sanctuario ⁴fremuerunt hostes tui in medio pacti tui posuerunt signa sua in tropeum ⁵manifesta in introitu desuper in saltu lignorum secures ⁶et nunc scalpturas eius pariter bipinne et dolatoriis deraserunt ⁷miserunt ignem in sanctuarium tuum in terram contaminaverunt habitaculum nominis tui ⁸dixerunt in cordibus suis posteri eorum simul incenderunt omnes sollemnitates Dei in terra ⁹signa nostra non vidimus non est ultra propheta et non est nobiscum qui sciat usquequo ¹⁰usquequo Deus exprobrabit adversarius blasphemabit inimicus nomen tuum in finem ¹¹quare convertis manum tuam et dexteram tuam ad medium sinum tuum consume ¹²Deus autem rex meus ab initio operatur salutes in medio terrae ¹³tu dissipasti in fortitudine tua mare contrivisti capita draconum in aquis ¹⁴tu confregisti capita Leviathan dedisti eum in escam populo Aethiopum ¹⁵tu disrupisti fontem et torrentem tu exsiccasti flumina fortia ¹⁶tua est dies et tua est nox tu ordinasti luminaria et solem ¹⁷tu statuisti omnes terminos terrae aestatem et hiemem tu plasmasti ¹⁸memento huius inimicus exprobravit Domino et populus insipiens blasphemavit nomen tuum ¹⁹ne tradas bestiis animam eruditam lege tua vitae pauperum tuorum ne obliviscaris in perpetuum ²⁰respice ad pactum quia repletae sunt tenebris terrae habitationes iniquae subrutae ²¹ne revertatur confractus et confusus egenus et pauper laudabunt nomen tuum ²²surge Deus iudica causam tuam memento obprobrii tui ab insipiente tota die ²³ne obliviscaris vocis hostium tuorum sonitus adversariorum tuorum ascendit iugiter

Chapter 74

¹victori ut non disperdas psalmus Asaph cantici ²confitebimur tibi Deus confitebimur et iuxta nomen tuum narrabunt mirabilia tua ³cum accepero tempus ego iustitias iudicabo ⁴dissolvetur terra cum omnibus habitatoribus suis ego adpendi columnas eius semper ⁵dixi inique agentibus nolite inique agere et impiis nolite exaltare cornu ⁶nolite exaltare in excelsum cornu vestrum loquentes in cervice veteri ⁷quia nec ab oriente neque ab occidente neque a solitudine montium ⁸sed Deus iudex hunc humiliabit et hunc exaltabit ⁹quia calix in manu Domini est et vino meraco usque ad plenum mixtus et propinabit ex eo verumtamen feces eius epotabunt bibentes omnes impii terrae ¹⁰ego autem adnuntiabo in sempiternum cantabo Deo Iacob ¹¹et omnia cornua impiorum confringam exaltabuntur cornua iusti

Chapter 75

¹victori in psalmis canticum Asaph carminis ²cognoscetur in Iudaea Deus in Israhel magnum nomen eius ³et erit in Salem tabernaculum eius et habitatio eius in Sion ⁴ibi confringet volatilia arcus scutum et gladium et bellum semper ⁵lumen tu es Magnifice a montibus captivitatis ⁶spoliati sunt superbi corde dormitaverunt somnum suum et non invenerunt omnes viri exercitus manus suas ⁷ab increpatione tua Deus Iacob consopitus est et currus et equus ⁸tu terribilis es et quis stabit adversum te ex tunc ira tua ⁹de caelo adnuntiabis iudicium terra timens tacebit ¹⁰cum surrexerit ad iudicandum Deus ut salvos faciat omnes mites terrae semper ¹¹quia ira hominis confitebitur tibi reliquiis irae accingeris ¹²vovete et reddite Domino Deo vestro omnes qui in circuitu eius sunt offerent dona terribili ¹³auferenti spiritum ducum terribili regibus terrae

Chapter 76

¹victori per Idithun psalmus Asaph ²voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Dominum et exaudivit me ³in die tribulationis meae Dominum requisivi manus mea nocte extenditur et non quiescit noluit consolari anima mea ⁴recordans Dei conturbabar loquebar in memet ipso et deficiebat spiritus meus semper ⁵prohibebam suspectum oculorum meorum stupebam et non loquebar ⁶recogitabam dies antiquos annos pristinos ⁷recordabar psalmorum meorum in nocte cum corde meo loquebar et scobebam spiritum meum ⁸ergone in aeternum proiciet Dominus et non repropitiabitur ultra ⁹ergone conplebit usque in finem misericordiam suam consummabit verbum de generatione et generatione ¹⁰numquid oblitus est misereri Deus aut conplebit in furore misericordias suas semper ¹¹et dixi inbecillitas mea est haec commutatio dexterae Excelsi ¹²recordabor cogitationum Domini reminiscens antiqua mirabilia tua ¹³et meditabor in omni opere tuo et adinventiones tuas loquar ¹⁴Deus in sanctuario via tua quis deus magnus ut Deus ¹⁵tu es Deus faciens mirabilia ostendens in populis potentiam tuam ¹⁶redemisti in brachio populum tuum filios Iacob et Ioseph semper ¹⁷videntes te aquae Deus videntes te aquae parturierunt et commotae sunt abyssi ¹⁸excusserunt aquas nubila vocem dederunt nubes et sagittae tuae discurrebant ¹⁹vox tonitrui tui in rota apparuerunt fulgora tua orbi concussa est et commota est terra ²⁰in mari via tua et semitae tuae in aquis multis et vestigia tua non sunt agnita ²¹deduxisti quasi gregem populum tuum in manu Mosi et Aaron

Chapter 77

¹eruditionis Asaph ausculta populus meus legem meam inclinate aurem vestram ad verba oris mei ²aperiam in parabula os meum loquar enigmata antiqua ³quae audivimus et cognovimus et patres nostri narraverunt nobis ⁴non sunt abscondita a filiis eorum a generatione sequenti narrante laudes Domini et potentiam eius et mirabilia eius quae fecit ⁵statuit contestationem Iacob et legem posuit in Israhel quae mandavit patribus nostris ut docerent filios suos ⁶ut cognosceret generatio subsequens filii nascituri surgent et narrabunt filiis suis ⁷ut ponant in Deo spem suam et non obliviscantur cogitationum eius et mandata eius custodiant ⁸ut non sint sicut patres eorum generatio declinans et provocans generatio quae non praeparavit cor suum et non credidit Deo spiritus eius ⁹filii Efraim intendentes et mittentes arcum terga verterunt in die belli ¹⁰non custodierunt pactum Dei sui et in lege eius noluerunt ingredi ¹¹et obliti sunt commutationum eius et mirabilium eius quae ostendit eis ¹²coram patribus eorum fecit mirabilia in terra Aegypto in regione Taneos ¹³divisit mare et transduxit eos et stare fecit aquas quasi acervum ¹⁴et duxit eos in nube per diem et tota nocte in lumine ignis ¹⁵scidit petram in deserto et potum dedit quasi de abyssis magnis ¹⁶et eduxit rivos de petra et elicuit quasi flumina aquas ¹⁷et addiderunt ultra peccare ei ut provocarent Excelsum in invio ¹⁸et temptaverunt Deum in cordibus suis petentes cibum animae suae ¹⁹et loquentes contra Deum dicebant numquid poterit Deus ponere mensam in solitudine ²⁰ecce percussit petram et fluxerunt aquae et torrentes inundaverunt numquid et panem poterit dare aut praeparare carnem populo suo ²¹ideo audivit Dominus et non distulit et ignis accensus est in Iacob et furor ascendit in Israhel ²²quia non crediderunt Deo nec habuerunt fiduciam in salutari eius ²³et praecepit nubibus desuper et portas caeli aperuit ²⁴et pluit super eos man ut comederent et triticum caeli dedit eis ²⁵panem fortium comedit vir cibaria misit eis in saturitatem ²⁶abstulit eurum de caelo et induxit in fortitudine sua africum ²⁷et pluit super eos quasi pulverem carnes et quasi harenam maris volatilia pinnata ²⁸et ceciderunt in medio castrorum eius in circuitu tabernaculorum eius ²⁹et comederunt et saturati sunt nimis et desiderium eorum adtulit eis ³⁰non indiguerunt de cupiditate sua cum adhuc cibus esset in ore eorum ³¹furor ergo Dei ascendit super eos et occidit pingues eorum et electos Israhel incurvavit ³²in omnibus his peccaverunt ultra et non crediderunt mirabilibus eius ³³et consumpsit in vanitate dies eorum et annos eorum velociter ³⁴si occidebat eos tunc requirebant eum et convertebantur et diluculo consurgebant ad Deum ³⁵et recordabantur quia Deus fortitudo eorum et Deus excelsus redemptor eorum ³⁶et lactaverunt eum in ore suo et lingua sua mentiti sunt ei ³⁷cor autem eorum non erat firmum cum eo nec permanserunt in pacto eius ³⁸ipse vero misericors propitiabitur iniquitati et non disperdet multumque avertit iram suam et non suscitavit totum furorem suum ³⁹sed recordatus est quia caro essent spiritus vadens et non revertens ⁴⁰quotiens provocaverunt eum in deserto adflixerunt eum in solitudine ⁴¹et conversi sunt et temptaverunt Deum et Sanctum Israhel concitaverunt ⁴²non sunt recordati manus eius diei qua redemit eos a tribulante ⁴³qui fecit in Aegypto signa sua et ostenta sua in regione Taneos ⁴⁴qui convertit in sanguine fluvios eorum et rivos eorum ut non biberent ⁴⁵qui inmisit eis genus omne muscarum ut comederent eos et ranas ut disperderent eos ⁴⁶qui dedit brucho germen eorum et laborem eorum lucustae ⁴⁷qui occidit in grandine vineas eorum et sycomoros eorum in frigore ⁴⁸qui tradidit grandini pascua eorum et iumenta eorum volucribus ⁴⁹qui misit in eos iram furoris sui indignationem et comminationem et angustiam inmissionem angelorum malorum ⁵⁰munivit semitam furori suo non pepercit morti animae eorum et animantia eorum pesti tradidit ⁵¹et percussit omne primogenitum in Aegypto principium partus in tabernaculis Cham ⁵²et tulit veluti oves populum suum et minavit eos sicut gregem in deserto ⁵³et duxit eos cum fiducia et absque timore inimicos autem eorum operuit mare ⁵⁴et adduxit eos ad terminum sanctificatum suum montem istum quem possedit dextera eius et eiecit a facie eorum gentes et possidere eos fecit in funiculo hereditatem ⁵⁵et conlocavit in tabernaculis eorum tribus Israhel ⁵⁶et temptaverunt et provocaverunt Deum excelsum et testimonia eius non custodierunt ⁵⁷et aversi sunt et praevaricati sunt ut patres eorum incurvati sunt quasi arcus inutilis ⁵⁸et provocaverunt eum in excelsis suis et in sculptilibus suis ad aemulandum concitaverunt ⁵⁹audivit Deus et non distulit et proiecit vehementer Israhel ⁶⁰et reliquit tabernaculum Selo tentorium quod conlocavit inter homines ⁶¹tradidit in captivitatem gloriam suam et decorem suum in manu hostis ⁶²et conclusit in gladio populum suum et in hereditate sua non distulit ⁶³iuvenes eius devoravit ignis et virgines eius nemo luxit ⁶⁴sacerdotes eius gladio ceciderunt et viduae eius non sunt fletae ⁶⁵et evigilavit quasi dormiens Dominus quasi fortis post crapulam vini ⁶⁶et percussit hostes suos retrorsum obprobrium sempiternum dedit eos ⁶⁷et proiecit tabernaculum Ioseph et tribum Efraim non elegit ⁶⁸sed elegit tribum Iuda montem Sion quem dilexit ⁶⁹et aedificavit in similitudinem monoceroton sanctuarium suum quasi terram fundavit illud in saeculum ⁷⁰et elegit David servum suum et tulit eum de gregibus ovium sequentem fetas adduxit eum ⁷¹ut pasceret Iacob populum eius et Israhel hereditatem eius ⁷²qui pavit eos in simplicitate cordis sui et in prudentia manuum suarum dux eorum fuit

Chapter 78

¹canticum Asaph Deus venerunt gentes in hereditatem tuam polluerunt templum sanctum tuum posuerunt Hierusalem in acervis lapidum ²dederunt cadavera servorum tuorum escam volatilibus caeli carnes sanctorum tuorum bestiis terrae ³effuderunt sanguinem eorum quasi aquam in circuitu Hierusalem et non erat qui sepeliret ⁴facti sumus obprobrium vicinis nostris subsannatio et derisio his qui in circuitu nostro sunt ⁵usquequo Domine irasceris in finem ardebit quasi ignis zelus tuus ⁶effunde furorem tuum super gentes quae non cognoverunt te et super regna quae nomen tuum non invocaverunt ⁷quia comederunt Iacob et decorem eius desolaverunt ⁸ne recorderis iniquitatum nostrarum veterum cito occupent nos misericordiae tuae quia adtenuati sumus nimis ⁹auxiliare nobis Deus Iesus noster propter gloriam nominis tui et libera nos et propitiare peccatis nostris propter nomen tuum ¹⁰quare dicunt gentes ubi est Deus eorum nota fiat in gentibus ante oculos nostros ultio sanguinis servorum tuorum qui effusus est ¹¹ingrediatur coram te gemitus vinctorum in magnitudine brachii tui relinque filios interitus ¹²et redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum obprobrium suum quo exprobraverunt tibi Domine ¹³nos enim populus tuus et grex pascuae tuae confitebimur tibi in sempiternum in generatione et generatione narrabimus laudes tuas

Chapter 79

¹victori pro liliis testimonii Asaph canticum ²qui pascis Israhel ausculta qui ducis quasi gregem Ioseph qui sedes super cherubin ostendere ³ante Efraim et Beniamin et Manasse suscita fortitudinem tuam et veni ut salvos facias nos ⁴Deus converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus ⁵Domine Deus exercituum usquequo fumabis ad orationem populi tui ⁶cibasti nos pane flebili et potasti nos in lacrimis tripliciter ⁷posuisti nos contentionem vicinis nostris et inimici nostri subsannaverunt nos ⁸Deus exercituum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus ⁹vineam de Aegypto tulisti eiecisti gentes et plantasti eam ¹⁰praeparasti ante faciem eius et stabilisti radices eius et implevit terram ¹¹operti sunt montes umbra eius et ramis illius cedri Dei ¹²expandit comas suas usque ad mare et usque ad Flumen germina sua ¹³quare dissipasti maceriam eius et vindemiaverunt eam omnes qui transeunt per viam ¹⁴vastavit eam aper de silva et omnes bestiae agri depastae sunt eam ¹⁵Deus exercituum revertere obsecro respice de caelo et vide et visita vineam hanc ¹⁶et radicem quam plantavit dextera tua et filium quem confirmasti tibi ¹⁷succensam igni et deramatam ab increpatione faciei tuae pereant ¹⁸fiat manus tua super virum dexterae tuae et super filium hominis quem confirmasti tibi ¹⁹et non recedemus a te vivificabis nos et nomine tuo vocabimur ²⁰Domine Deus exercituum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus

Chapter 80

¹victori in torcularibus Asaph ²laudate Deum fortitudinem nostram iubilate Deo Iacob ³adsumite carmen et date tympanum citharam decoram cum psalterio ⁴clangite in neomenia bucina et in medio mense die sollemnitatis nostrae ⁵quia legitimum Israhel est et iudicium Dei Iacob ⁶testimonium in Ioseph posuit cum egrederetur terra Aegypti labium quod nesciebam audivi ⁷amovi ab onere umerum eius manus eius a cofino recesserunt ⁸in tribulatione invocasti et erui te exaudivi te in abscondito tonitrui probavi te super aquam Contradictionis semper ⁹audi populus meus et contestor te Israhel si audieris me ¹⁰non sit in te deus alienus et non adores deum peregrinum ¹¹ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti dilata os tuum et implebo illud ¹²et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non credidit mihi ¹³et dimisi eum in pravitate cordis sui ambulabunt in consiliis suis ¹⁴utinam populus meus audisset me Israhel in viis meis ambulasset ¹⁵quasi nihilum inimicos eius humiliassem et super hostes eorum vertissem manum meam ¹⁶qui oderunt Dominum negabunt eum et erit tempus eorum in saeculo ¹⁷et cibavit eos de adipe frumenti et de petra mellis saturavit eos

Chapter 81

¹canticum Asaph Deus stetit in coetu Dei in medio Deus iudicat ²usquequo iudicatis iniquitatem et facies impiorum suscipitis semper ³iudicate pauperi et pupillo egeno et inopi iuste facite ⁴salvate inopem et pauperem de manu impiorum liberate ⁵non cognoscunt nec intellegunt in tenebris ambulant movebuntur omnia fundamenta terrae ⁶ego dixi dii estis et filii Excelsi omnes vos ⁷ergo quasi Adam moriemini et quasi unus de principibus cadetis ⁸surge Domine iudica terram quoniam hereditabis omnes gentes

Chapter 82

¹canticum psalmi Asaph ²Deus ne taceas ne sileas et non quiescas Deus ³quia ecce inimici tui tumultuati sunt et qui oderunt te levaverunt caput ⁴contra populum tuum nequiter tractaverunt et inierunt consilium adversum arcanum tuum ⁵dixerunt venite et conteramus eos de gente et non sit memoria nominis Israhel ultra ⁶quoniam tractaverunt pariter contra te foedus pepigerunt ⁷tabernacula Idumeae et Ismahelitarum Moab et Aggareni ⁸Gebal et Ammon et Amalech Palestina cum habitatoribus Tyri ⁹sed et Assur venit cum eis facti sunt brachium filiorum Loth semper ¹⁰fac illis sicut Madian et Sisarae sicut Iabin in torrente Cison ¹¹contriti sunt in Aendor fuerunt quasi sterquilinium terrae ¹²pone duces eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana omnes principes eorum ¹³qui dixerunt possideamus nobis pulchritudinem Dei ¹⁴Deus meus pone eos ut rotam quasi stipulam ante faciem venti ¹⁵quomodo ignis conburit silvam et sicut flamma devorat montes ¹⁶sic persequere eos in tempestate tua et in turbine tuo conturba eos ¹⁷imple facies eorum ignominia et quaerent nomen tuum Domine ¹⁸confundantur et conturbentur usque in saeculum et erubescant et pereant ¹⁹et sciant quia nomen tuum est Dominus solus tu Excelsus super omnem terram

Chapter 83

¹victori pro torculari filiorum Core canticum ²quam dilecta tabernacula tua Domine exercituum ³desiderat et defecit anima mea in atria Domini cor meum et caro mea laudabunt Deum viventem ⁴siquidem avis invenit domum et passer nidum sibi ubi ponat pullos suos altaria tua Domine exercituum rex meus et Deus meus ⁵beati qui habitant in domo tua adhuc laudabunt te semper ⁶beatus homo cuius fortitudo est in te semitae in corde eius ⁷transeuntes in valle fletus fontem ponent eam ⁸benedictione quoque amicietur doctor ibunt de fortitudine in fortitudinem parebunt apud Deum in Sion ⁹Domine Deus exercituum exaudi orationem meam ausculta Deus Iacob semper ¹⁰clipeus noster vide Deus et adtende faciem christi tui ¹¹quoniam melior est dies in atriis tuis super milia elegi abiectus esse in domo Dei mei magis quam habitare in tabernaculis impietatis ¹²quia sol et scutum Dominus Deus gratiam et gloriam dabit Dominus ¹³nec prohibebit bonum ab his qui ambulant in perfectione Domine exercituum beatus homo qui confidet in te

Chapter 84

¹victori filiorum Core canticum ²placatus es Domine terrae tuae reduxisti captivitatem Iacob ³dimisisti iniquitatem populo tuo operuisti omnes iniquitates eorum semper ⁴continuisti omnem indignationem tuam conversus es ab ira furoris tui ⁵converte nos Deus Iesus noster et solve iram tuam adversum nos ⁶noli in aeternum irasci nobis extendens iram tuam in generationem et generationem ⁷nonne tu revertens vivificabis nos et populus tuus laetabitur in te ⁸ostende nobis Domine misericordiam tuam et salutare tuum da nobis ⁹audiam quid loquatur Dominus Deus loquetur enim pacem ad populum suum et ad sanctos suos ut non convertantur ad stultitiam ¹⁰verumtamen prope est his qui timent eum salutare eius ut habitet gloria in terra nostra ¹¹misericordia et veritas occurrerunt iustitia et pax deosculatae sunt ¹²veritas de terra orta est et iustitia de caelo prospexit ¹³sed et Dominus dabit bonum et terra nostra dabit germen suum ¹⁴iustitia ante eum ibit et ponet in via gressus suos

Chapter 85

¹oratio David inclina Domine aurem tuam exaudi me quia egenus et pauper ego sum ²custodi animam meam quia sanctus sum salva servum tuum tu Deus meus qui confidit in te ³miserere mei Domine quoniam ad te clamabo tota die ⁴laetifica animam servi tui quia ad te animam meam levo ⁵tu enim es Domine bonus et propitiabilis et multus misericordia omnibus qui invocant te ⁶exaudi Domine orationem meam et ausculta vocem deprecationum mearum ⁷in die tribulationis meae invocabo te quia exaudies me ⁸non est similis tui in diis Domine non est iuxta opera tua ⁹omnes gentes quas fecisti venient et adorabunt coram te Domine et glorificabunt nomen tuum ¹⁰quia magnus tu et faciens mirabilia tu Deus solus ¹¹doce me Domine viam tuam ut ambulem in veritate tua unicum fac cor meum ut timeat nomen tuum ¹²confitebor tibi Domine Deus meus in toto corde meo et glorificabo nomen tuum in sempiternum ¹³quia misericordia tua magna super me et eruisti animam meam de inferno extremo ¹⁴Deus superbi surrexerunt adversus me et coetus robustorum quaesivit animam meam et non posuerunt te in conspectu suo ¹⁵tu autem Domine Deus misericors et clemens patiens et multae misericordiae et verus ¹⁶respice ad me et miserere mei da fortitudinem tuam servo tuo et salva filium ancillae tuae ¹⁷fac mecum signum in bonitate et videant qui oderunt me et confundantur quia tu Domine auxiliatus es mihi et consolatus es me

Chapter 86

¹filiorum Core psalmus cantici fundamentum eius in montibus sanctuarii ²diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Iacob ³gloriosa dicta sunt in te civitas Dei semper ⁴commemorabo superbiae et Babylonis scientes me ecce Palestina et Tyrus cum Aethiopia iste natus est ibi ⁵ad Sion autem dicetur vir et vir natus est in ea et ipse fundavit eam Excelsus ⁶Dominus numerabit scribens populos ipse natus est in ea semper ⁷et cantabunt quasi in choris omnes fontes mei in te

Chapter 87

¹canticum carminis filiorum Core victori per chorum ad praecinendum eruditionis Eman Ezraitae ²Domine Deus salutis meae per diem clamavi in nocte coram te ³ingrediatur ante te oratio mea inclina aurem tuam ad laudationem meam ⁴quia repleta est malis anima mea et vita mea ad infernum descendit ⁵reputatus sum cum descendentibus lacum factus sum quasi homo invalidus ⁶inter mortuos liber sicut interfecti et dormientes in sepulchro quorum non recordaris amplius et qui a manu tua abscisi sunt ⁷posuisti me in lacu novissimo in tenebris in profundis ⁸super me confirmatus est furor tuus et cunctis fluctibus tuis adflixisti me semper ⁹longe fecisti notos meos a me posuisti me abominationem eis clausum et non prodeuntem ¹⁰oculus meus infirmatus est ab adflictione invocavi te Domine tota die expandi ad te palmas meas ¹¹numquid mortuis facies mirabilia aut gigantes surgent et confitebuntur tibi semper ¹²numquid narrabitur in sepulchro misericordia tua et veritas tua in perditione ¹³numquid noscentur in tenebris mirabilia tua et iustitia tua in terra quae oblivioni tradita est ¹⁴ego autem ad te Domine clamavi et mane oratio mea praeveniet te ¹⁵quare Domine abicis animam meam abscondis faciem tuam a me ¹⁶pauper ego et aerumnosus ab adulescentia portavi furorem tuum et conturbatus sum ¹⁷per me transierunt irae tuae terrores tui oppresserunt me ¹⁸circumdederunt me quasi aquae tota die vallaverunt me pariter ¹⁹longe fecisti a me amicum et sodalem notos meos abstulisti

Chapter 88

¹eruditionis Aethan Ezraitae ²misericordias Domini in aeternum cantabo in generatione et generatione adnuntiabo veritatem tuam in ore meo ³quia dixisti sempiterna misericordia aedificabitur caelos fundabis et veritas tua in eis ⁴percussi foedus cum electo meo iuravi David servo meo ⁵usque in aeternum stabiliam semen tuum et aedificabo in generationem et generationem thronum tuum semper ⁶confitebuntur caeli mirabilia tua Domine et veritatem tuam in ecclesia sanctorum ⁷quis enim in nubibus adaequabitur Domino adsimilabitur Domino de filiis Dei ⁸Deus inclitus in arcano sanctorum nimio et terribilis in cunctis qui circum eum sunt ⁹Domine Deus exercituum quis similis tui fortissime Domine et veritas tua in circuitu tuo ¹⁰tu dominaris superbiae maris et elationes gurgitum eius tu conprimis ¹¹tu confregisti quasi vulneratum superbum in brachio forti tuo dispersisti inimicos tuos ¹²tui sunt caeli et tua est terra orbem et plenitudinem eius tu fundasti ¹³aquilonem et dexteram tu creasti Thabor et Hermon nomen tuum laudabunt ¹⁴tuum brachium cum fortitudine roboretur manus tua exaltetur dextera tua ¹⁵iustitia et iudicium firmamentum throni tui misericordia et veritas praecedent faciem tuam ¹⁶beatus populus qui novit iubilum Domine in lumine vultus tui ambulabunt ¹⁷in nomine tuo exultabunt tota die et in iustitia tua exaltabuntur ¹⁸quia gloria fortitudinis eorum tu es et in misericordia tua elevabis cornu nostrum ¹⁹quia a Domino est protectio nostra et a Sancto Israhel rege nostro ²⁰tunc locutus es per visionem sanctis tuis et dixisti posui adiutorium super robustum exaltavi electum de populo ²¹inveni David servum meum oleo sancto meo unxi eum ²²cum quo manus mea firma erit et brachium meum roborabit eum ²³non decipiet inimicus eum et filius iniquitatis non adfliget eum ²⁴sed concidam ante faciem eius hostes illius et qui eum oderunt percutiam ²⁵veritas autem mea et misericordia mea erit cum eo et in nomine meo exaltabitur cornu eius ²⁶et ponam in mari manum eius et in fluminibus dexteram eius ²⁷ipse vocabit me pater meus es tu Deus meus et fortitudo salutis meae ²⁸ego autem primogenitum ponam eum excelsum regibus terrae ²⁹in aeternum custodiam ei misericordiam meam et pactum meum fidele ei erit ³⁰et ponam perpetuum semen eius et thronum eius sicut dies caeli ³¹si autem dereliquerint filii eius legem meam et in iudiciis meis non ambulaverint ³²si caerimonias meas profanaverint et praecepta mea non custodierint ³³visitabo in virga scelera eorum et in plagis iniquitatem eorum ³⁴misericordiam autem meam non auferam ab eo nec mentiar in veritate mea ³⁵non violabo pactum meum et quod egressum est de labiis meis non mutabo ³⁶semel iuravi in sancto meo ne David mentiar ³⁷semen eius in sempiternum erit ³⁸et thronus eius sicut sol in conspectu meo sicut luna stabilietur in sempiternum et testis in caelo fidelis semper ³⁹tu autem reppulisti et proiecisti iratus es adversum christum tuum ⁴⁰adtenuasti pactum servi tui profanasti in terra diadema eius ⁴¹dissipasti omnes macerias eius posuisti munitiones eius pavorem ⁴²diripuerunt eum omnes qui transeunt per viam factus est obprobrium vicinis suis ⁴³elevasti dexteram hostium eius laetificasti omnes inimicos illius ⁴⁴avertisti robur gladii eius et non sublevasti eum in proelio ⁴⁵quiescere fecisti munditiam eius et thronum illius in terram detraxisti ⁴⁶adbreviasti dies adulescentiae eius operuisti eum ignominia sempiterna ⁴⁷usquequo Domine absconderis in finem succendetur quasi ignis indignatio tua ⁴⁸memento mei de profundo alioquin quare frustra creasti filios hominum ⁴⁹quis est vir qui vivat et non videat mortem salvans animam suam de manu inferi semper ⁵⁰ubi sunt misericordiae tuae antiquae Domine quas iurasti David in veritate tua ⁵¹recordare Domine obprobrii servorum tuorum quia portavi in sinu meo omnes iniquitates populorum ⁵²quas exprobraverunt inimici tui Domine quibus exprobraverunt vestigia christi tui ⁵³benedictus Dominus in sempiternum amen et amen

Chapter 89

¹oratio Mosi viri Dei Domine habitaculum tu factus es nobis in generatione et generatione ²antequam montes nascerentur et parturiretur terra et orbis a saeculo et usque in saeculum tu es ³convertes hominem usque ad contritionem et dices revertimini filii Adam ⁴quia mille anni in oculis tuis sicut dies hesterna quae pertransiit et vigilia nocturna ⁵percutiente te eos somnium erunt ⁶mane quasi herba pertransiens mane floruit et abiit ad vesperam conteretur atque siccabitur ⁷consumpti enim sumus in furore tuo et in indignatione tua conturbati sumus ⁸posuisti iniquitates nostras coram te neglegentias nostras in luce vultus tui ⁹omnes enim dies nostri transierunt in furore tuo consumpsimus annos nostros quasi sermonem loquens ¹⁰dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni si autem multum octoginta anni et quod amplius est labor et dolor quoniam transivimus cito et avolavimus ¹¹quis novit fortitudinem irae tuae et secundum timorem tuum indignationem tuam ¹²ut numerentur dies nostri sic ostende et veniemus corde sapienti ¹³revertere Domine usquequo et exorabilis esto super servis tuis ¹⁴imple nos matutina misericordia tua et laudabimus et laetabimur in cunctis diebus nostris ¹⁵laetifica nos pro diebus quibus adflixisti nos et annis in quibus vidimus mala ¹⁶appareat apud servos tuos opus tuum et gloria tua super filios eorum ¹⁷et sit decor Domini Dei nostri super nos et opus manuum nostrarum fac stabile super nos opus manuum nostrarum confirma

Chapter 90

¹qui habitat in abscondito Excelsi in umbraculo Domini commorabitur ²dicens Domino spes mea et fortitudo mea Deus meus confidam in eum ³quia ipse liberabit te de laqueo venantium de morte insidiarum ⁴in scapulis suis obumbrabit tibi et sub alis eius sperabis ⁵scutum et protectio veritas eius non timebis a timore nocturno ⁶a sagitta volante per diem a peste in tenebris ambulante a morsu insanientis meridie ⁷cadent a latere tuo mille et decem milia a dextris tuis ad te autem non adpropinquabit ⁸verumtamen oculis tuis videbis et ultionem impiorum cernes ⁹tu enim es Domine spes mea Excelsum posuisti habitaculum tuum ¹⁰non accedet ad te malum et lepra non adpropinquabit tabernaculo tuo ¹¹quia angelis suis mandabit de te ut custodiant te in omnibus viis tuis ¹²in manibus portabunt te ne forte offendat ad lapidem pes tuus ¹³super aspidem et basiliscum calcabis conculcabis leonem et draconem ¹⁴quoniam mihi adhesit et liberabo eum exaltabo eum quoniam cognovit nomen meum ¹⁵invocabit me et exaudiam eum cum ipso ero in tribulatione eruam eum et glorificabo ¹⁶longitudine dierum implebo illum et ostendam ei salutare meum

Chapter 91

¹psalmus cantici in die sabbati ²bonum est confiteri Domino et psallere nomini tuo Altissime ³ad adnuntiandam mane misericordiam tuam et fidem tuam in nocte ⁴in decacordo et in psalterio in cantico in cithara ⁵quoniam laetificasti me Domine in opere tuo in facturis manuum tuarum laudabo ⁶quam magnificata sunt opera tua Domine satis profundae factae sunt cogitationes tuae ⁷vir insipiens non cognoscet et stultus non intelleget istud ⁸germinaverunt impii quasi faenum et floruerunt omnes qui operantur iniquitatem ut contererentur usque in sempiternum ⁹tu autem Excelsus in aeternum Domine ¹⁰ecce enim inimici tui Domine ecce inimici tui peribunt et dissipabuntur omnes qui operantur iniquitatem ¹¹et exaltabitur quasi monocerotis cornu meum et senecta mea in oleo uberi ¹²et dispiciet oculus meus eos qui insidiantur mihi de his qui consurgunt adversum me malignantibus audit auris mea ¹³iustus ut palma florebit ut cedrus in Libano multiplicabitur ¹⁴transplantati in domo Domini in atriis Dei nostri germinabunt ¹⁵adhuc fructificabunt in senectute pingues et frondentes erunt ¹⁶adnuntiantes quia rectus Dominus fortitudo mea et non est iniquitas in eo

Chapter 92

¹Dominus regnavit gloria indutus est indutus est Dominus fortitudine et accinctus est insuper adpendit orbem qui non commovebitur ²firmum solium tuum ex tunc ab aeterno tu es ³levaverunt flumina Domine levaverunt flumina voces suas levaverunt flumina gurgites suos ⁴a vocibus aquarum multarum grandes fluctus maris grandis in excelso Dominus ⁵testimonia tua fidelia facta sunt nimis domum tuam decet sanctitas Domine in longitudine dierum

Chapter 93

¹Deus ultionum Domine Deus ultionum ostendere ²elevare qui iudicas terram redde vicissitudinem superbis ³usquequo impii Domine usquequo impii exultabunt ⁴fluent loquentes antiquum garrient omnes qui operantur iniquitatem ⁵populum tuum Domine conterent et hereditatem tuam adfligent ⁶viduam et advenam interficient et pupillos occident ⁷et dixerunt non videbit Dominus et non intelleget Deus Iacob ⁸intellegite stulti in populo et insipientes aliquando discite ⁹qui plantavit aurem non audiet aut qui finxit oculum non videbit ¹⁰qui erudit gentes non arguet qui docet hominem scientiam ¹¹Dominus novit cogitationes hominum quia vanae sunt ¹²beatus vir quem erudieris Domine et de lege tua docueris eum ¹³ut quiescat a diebus adflictionis donec fodiatur impio interitus ¹⁴non enim derelinquet Dominus populum suum et hereditatem suam non deseret ¹⁵quoniam ad iustitiam revertetur iudicium et sequentur illud omnes recti corde ¹⁶quis stabit pro me adversum malos quis stabit pro me adversum operarios iniquitatis ¹⁷nisi quia Dominus auxiliator meus paulo minus habitasset in inferno anima mea ¹⁸si dicebam commotus est pes meus misericordia tua Domine sustentabat me ¹⁹in multitudine cogitationum mearum quae sunt in me intrinsecus consolationes tuae delectabunt animam meam ²⁰numquid particeps erit tui thronus insidiarum fingens laborem in praecepto ²¹copulabuntur adversus animam iusti et sanguinem innocentem condemnabunt ²²erit autem Dominus mihi in refugium et Deus meus quasi petra spei meae ²³et restitues super eos iniquitatem suam et in malitia sua perdes eos perdet eos Dominus Deus noster

Chapter 94

¹venite laudemus Dominum iubilemus petrae Iesu nostro ²praeoccupemus vultum eius in actione gratiarum in canticis iubilemus ei ³quoniam fortis et magnus Dominus et rex magnus super omnes deos ⁴in cuius manu fundamenta terrae et excelsa montium ipsius sunt ⁵cuius est mare ipse enim fecit illud et siccam manus eius plasmaverunt ⁶venite adoremus et curvemur flectamus genua ante faciem Domini factoris nostri ⁷quia ipse est Deus noster et nos populus pascuae eius et grex manus eius ⁸hodie si vocem eius audieritis nolite indurare corda vestra ⁹sicut in contradictione sicut in die temptationis in deserto ubi temptaverunt me patres vestri probaverunt me et viderunt opus meum ¹⁰quadraginta annis displicuit mihi generatio illa et dixi populus errans corde est ¹¹et non cognoscens vias meas et iuravi in furore meo ut non introirent in requiem meam

Chapter 95

¹canite Domino canticum novum canite Domino omnis terra ²canite Domino benedicite nomini eius adnuntiate de die in diem salutare eius ³narrate in gentibus gloriam eius in universis populis mirabilia eius ⁴quia magnus Dominus et laudabilis nimis terribilis est super omnes deos ⁵omnes enim dii populorum sculptilia Dominus autem caelos fecit ⁶gloria et decor ante vultum eius fortitudo et exultatio in sanctuario eius ⁷adferte Domino familiae populorum adferte Domino gloriam et fortitudinem ⁸adferte Domino gloriam nomini eius levate munera et introite in atria eius ⁹adorate Dominum in decore sanctuarii paveat a facie eius omnis terra ¹⁰dicite in gentibus Dominus regnavit siquidem adpendit orbem inmobilem iudicabit populos in aequitate ¹¹laetamini caeli et exultet terra tonet mare et plenitudo eius ¹²gaudeat ager et omnia quae in eo sunt tunc laudabunt universa ligna saltus ¹³ante faciem Domini quoniam venit quoniam venit iudicare terram iudicabit orbem in iusto et populos in fide sua

Chapter 96

¹Dominus regnavit exultabit terra laetabuntur insulae multae ²nubes et caligo in circuitu eius iustitia et iudicium firmamentum solii eius ³ignis ante faciem eius ibit et exuret per circuitum hostes eius ⁴apparuerunt fulgora eius orbi vidit et contremuit terra ⁵montes sicut cera tabefacti sunt a facie Domini a facie dominatoris omnis terrae ⁶adnuntiaverunt caeli iustitiam eius et viderunt omnes populi gloriam eius ⁷confundantur universi qui serviunt sculptili qui gloriantur in idolis adorate eum omnes dii ⁸audivit et laetata est Sion et exultaverunt filiae Iudae propter iudicia tua Domine ⁹tu enim Dominus Excelsus super omnem terram vehementer elevatus es super universos deos ¹⁰qui diligitis Dominum odite malum custodit animas sanctorum suorum de manu impiorum eruet eos ¹¹lux orta est iusto et rectis corde laetitia ¹²laetamini iusti in Domino et confitemini memoriae sanctae eius

Chapter 97

¹canticum cantate Domino canticum novum quia mirabilia fecit salvavit sibi dextera eius et brachium sanctum eius ²notum fecit Dominus salutare suum in conspectu gentium revelavit iustitiam suam ³recordatus est misericordiae suae et veritatis suae domui Iacob viderunt omnes fines terrae salutare Dei nostri ⁴iubilate Domino omnis terra vociferamini et laudate et canite ⁵cantate Domino in cithara in cithara et voce carminis ⁶in tubis et clangore bucinae iubilate coram rege Domino ⁷tonet mare et plenitudo eius orbis et habitatores eius ⁸flumina plaudent manu simul montes laudabunt ⁹ante Dominum quia venit iudicare terram iudicabit orbem in iustitia et populos in aequitatibus

Chapter 98

¹Dominus regnavit commoveantur populi sessor cherubin concutiatur terra ²Dominus in Sion magnus et excelsus est super omnes populos ³confiteantur nomini tuo magno et terribili sanctoque ⁴imperium regis iudicium diligit tu fundasti aequitates iudicium et iustitiam in Iacob tu fecisti ⁵exaltate Dominum Deum nostrum et adorate scabillum pedum eius quia sanctus est ⁶Moses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuhel in his qui invocant nomen eius invocabant Dominum et ipse exaudivit eos ⁷in columna nubis loquebatur ad eos custodierunt testimonia eius et praeceptum dedit eis ⁸Domine Deus noster tu exaudisti eos Domine propitius fuisti eis et ultor super commutationibus eorum ⁹exaltate Dominum Deum nostrum et adorate in monte sancto eius quia sanctus Dominus Deus noster

Chapter 99

¹canticum in gratiarum actione ²iubilate Domino omnis terra servite Domino in laetitia ingredimini coram eo in laude ³scitote quoniam Dominus ipse est Deus ipse fecit nos et ipsius sumus populus eius et grex pascuae eius ⁴ingredimini portas eius in gratiarum actione atria eius in laude confitemini ei benedicite nomini eius ⁵quia bonus Dominus in sempiternum misericordia eius et usque ad generationem et generationem fides eius

Chapter 100

¹David canticum misericordiam et iudicium cantabo tibi Domine psallam ²erudiar in via perfecta quando venies ad me ambulabo in simplicitate cordis mei in medio domus meae ³non ponam coram oculis meis verbum Belial facientem declinationes odivi nec adhesit mihi ⁴cor pravum recedet a me malum nesciam ⁵loquentem in abscondito contra proximum suum hunc interficiam superbum oculis et altum corde cum hoc esse non potero ⁶oculi mei ad fideles terrae ut habitent mecum ambulans in via simpliciter hic ministrabit mihi ⁷non habitabit in medio domus meae faciens dolum loquens mendacium non placebit in conspectu oculorum meorum ⁸mane perdam omnes impios terrae ut interficiam de civitate Domini universos qui operantur iniquitatem

Chapter 101

¹oratio pauperis quando sollicitus fuerit et coram Domino fuderit eloquium suum ²Domine audi orationem meam et clamor meus ad te veniat ³ne abscondas faciem tuam a me in die tribulationis meae inclina ad me aurem tuam in quacumque die invocavero velociter exaudi me ⁴quoniam consumpti sunt sicut fumus dies mei et ossa mea quasi frixa contabuerunt ⁵percussum est quasi faenum et arefactum est cor meum quia oblitus sum comedere panem meum ⁶a voce gemitus mei adhesit os meum carni meae ⁷adsimilatus sum pelicano deserti factus sum quasi bubo solitudinum ⁸vigilavi et fui sicut avis solitaria super tectum ⁹tota die exprobrabant mihi inimici mei exultantes per me iurabant ¹⁰quia cinerem sicut panem comedi et potum meum cum fletu miscui ¹¹a facie indignationis et irae tuae quia elevasti me et adlisisti me ¹²dies mei quasi umbra inclinati sunt et ego quasi faenum arui ¹³tu autem Domine in aeternum permanes memoriale tuum in generatione et generatione ¹⁴tu suscitans misereberis Sion quia tempus est ut miserearis eius quoniam venit tempus quoniam venit pactum ¹⁵quoniam placitos fecerunt servi tui lapides eius et pulverem eius miserabilem ¹⁶et timebunt gentes nomen Domini et universi reges terrae gloriam tuam ¹⁷quia aedificavit Dominus Sion apparuit in gloria sua ¹⁸respexit ad orationem vacui et non dispexit orationem eorum ¹⁹scribatur hoc in generatione novissima et populus qui creabitur laudabit Dominum ²⁰quoniam prospexit de excelso sanctuario suo Dominus de caelo terram contemplatus est ²¹ut audiret gemitum vincti ut solveret filios mortis ²²ut narretur in Sion nomen Domini et laudatio eius in Hierusalem ²³cum congregati fuerint populi simul et regna ut serviant Domino ²⁴adflixit in via fortitudinem meam adbreviavit dies meos ²⁵dicam Deus meus ne rapias me in dimidio dierum meorum in generatione generationum anni tui ²⁶a principio terram fundasti et opus manuum tuarum caeli ²⁷ipsi peribunt tu autem stabis et omnes quasi vestimentum adterentur et quasi pallium mutabis illos et mutabuntur ²⁸tu autem ipse es et anni tui non deficient ²⁹filii servorum tuorum habitabunt et semen eorum ante faciem eorum perseverabit

Chapter 102

¹David benedic anima mea Domino et omnia viscera mea nomini sancto eius ²benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnium retributionum eius ³qui propitiatur cunctis iniquitatibus tuis et sanat omnes infirmitates tuas ⁴qui redimit de corruptione vitam tuam et coronat te misericordia et miserationibus ⁵qui replet bonis ornamentum tuum innovabitur sicut aquilae iuventus tua ⁶faciens iustitias Dominus et iudicia cunctis qui calumniam sustinent ⁷notas fecit vias suas Mosi filiis Israhel cogitationes suas ⁸misericors et clemens Dominus patiens et multae miserationis ⁹non in sempiternum iudicabit neque in aeternum irascetur ¹⁰non secundum peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis ¹¹quantum enim excelsius est caelum terra tantum confortata est misericordia eius super timentes eum ¹²quantum longe est oriens ab occidente tantum longe fecit a nobis scelera nostra ¹³sicut miseretur pater filiorum misertus est Dominus timentibus se ¹⁴ipse enim novit plasmationem nostram recordatus est quia pulvis sumus ¹⁵homo quasi herba dies eius sicut flos agri sic florebit ¹⁶quia spiritus pertransiit eum et non subsistet et non cognoscet eum ultra locus eius ¹⁷misericordia autem Domini ab aeterno et usque in aeternum super timentes eum et iustitia eius in filios filiorum ¹⁸his qui custodiunt pactum eius et recordantur praeceptorum eius ad facienda ea ¹⁹Dominus in caelo stabilivit thronum suum et regnum illius omnium dominatur ²⁰benedicite Domino angeli eius fortes robore facientes verbum eius oboedientes voci sermonis eius ²¹benedicite Domino omnes exercitus eius ministri eius qui facitis placitum illius ²²benedicite Domino universa opera eius in omnibus locis potestatis eius benedic anima mea Domino

Chapter 103

¹benedic anima mea Domino Domine Deus meus magnificatus es nimis gloria et decore indutus es ²amictus luce quasi vestimento extendens caelos ut pellem ³qui tegis aquis cenacula eius qui ponis nubes currum tuum qui ambulas super pinnas venti ⁴qui facis angelos tuos spiritus ministros tuos ignem urentem ⁵qui fundasti terram super basem suam non commovebitur in saeculum et in saeculum ⁶abysso quasi vestimento operuisti eam super montes stabunt aquae ⁷ab increpatione tua fugient a voce tonitrui tui formidabunt ⁸ascendent montes et descendent campi ad locum quem fundasti eis ⁹terminum posuisti quem non pertransibunt nec revertentur ut operiant terram ¹⁰qui emittis fontes in convallibus ut inter medios montes fluant ¹¹ut bibant omnia animalia regionum et reficiat onager sitim suam ¹²super ea volucres caeli morabuntur de medio nemorum dabunt vocem ¹³qui inrigas montes de cenaculis tuis de fructu operum tuorum implebitur terra ¹⁴germinans herbam iumentis et faenum servituti hominum ut educat panem de terra ¹⁵et vinum laetificat cor hominis ad exhilarandam faciem oleo panis autem cor hominis roborat ¹⁶saturabuntur ligna Domini cedri Libani quas plantasti ¹⁷ibi aves nidificabunt milvo abies domus eius ¹⁸montes excelsi cervis petra refugium ericiis ¹⁹fecit lunam per tempora sol cognovit occubitum suum ²⁰posuisti tenebras et facta est nox in ipsa moventur omnes bestiae silvae ²¹leones rugientes ad praedam et quaerentes a Deo escam sibi ²²oriente sole recedent et in speluncis suis cubabunt ²³egreditur homo ad opus suum et ad servitutem suam usque ad vesperam ²⁴quam multa sunt opera tua Domine omnia in sapientia fecisti impleta est terra possessione tua ²⁵hoc mare magnum et latum manibus ibi reptilia innumerabilia animalia parva cum grandibus ²⁶ibi naves pertranseunt Leviathan istum plasmasti ut inluderet ei ²⁷omnia in te sperant ut des cibum eis in tempore suo ²⁸dante te illis colligent aperiente manum tuam replebuntur bono ²⁹abscondes vultum tuum et turbabuntur auferes spiritum eorum et deficient et in pulverem suum revertentur ³⁰emittes spiritum tuum et creabuntur et instaurabis faciem terrae ³¹sit gloria Domini in sempiternum laetabitur Dominus in operibus suis ³²qui respicit terram et tremet tangit montes et fumabunt ³³cantabo Domino in vita mea psallam Deo quamdiu sum ³⁴placeat ei eloquium meum ego autem laetabor in Domino ³⁵deficiant peccatores de terra et impii ultra non sint benedic anima mea Domino

Chapter 104

¹alleluia confitemini Domino invocate nomen eius notas facite populis cogitationes eius ²canite ei et psallite illi loquimini in universis mirabilibus eius ³exultate in nomine sancto eius laetetur cor quaerentium Dominum ⁴quaerite Dominum et virtutem eius quaerite faciem eius iugiter ⁵recordamini mirabilium eius quae fecit signorum et iudiciorum oris eius ⁶semen Abraham servi eius filii Iacob electi eius ⁷ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius ⁸recordatus est in aeternum pacti sui verbi quod praecepit in mille generationes ⁹quod pepigit cum Abraham et iuramenti sui cum Isaac ¹⁰et firmavit illud cum Iacob in lege cum Israhel pactum sempiternum ¹¹dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae ¹²cum essent viri pauci modici et advenae in ea ¹³et transierunt de gente in gentem de regno ad populum alterum ¹⁴non dimisit hominem ut noceret eis et corripuit pro eis reges ¹⁵nolite tangere christos meos et prophetas meos nolite adfligere ¹⁶et vocavit famem super terram omnem virgam panis contrivit ¹⁷misit ante faciem eorum virum in servum venundatus est Ioseph ¹⁸adflixerunt in conpede pedes eius in ferrum venit anima eius ¹⁹usque ad tempus donec veniret sermo eius eloquium Domini probavit eum ²⁰misit rex et solvit eum princeps populorum et dimisit illum ²¹posuit eum dominum domus suae et principem in omni possessione sua ²²ut erudiret principes eius secundum voluntatem suam et senes eius sapientiam doceret ²³et ingressus est Israhel Aegyptum et Iacob advena fuit in terra Ham ²⁴et crescere fecit populum suum nimis et roboravit eum super hostes eius ²⁵convertit cor eorum ut odio haberent populum eius ut dolose agerent contra servos illius ²⁶misit Mosen servum suum Aaron quem elegit sibi ²⁷posuit in eis verba signorum suorum et portentorum in terra Ham ²⁸misit tenebras et contenebravit et non fuerunt increduli verbis eius ²⁹commutavit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum ³⁰ebullivit terra eorum ranas in cubiculis regum eorum ³¹dixit et venit musca omnimoda scinifes in universis terminis eorum ³²dedit pluvias eorum grandinem ignem flammantem in terra eorum ³³et percussit vineam eorum et ficum eorum et confregit lignum finium eorum ³⁴dixit et venit lucusta et bruchus cuius non erat numerus ³⁵et comedit omne faenum terrae eorum et devoravit fructum terrae eorum ³⁶et percussit omne primogenitum in terra eorum primitias universi partus eorum ³⁷et eduxit eos cum argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus ³⁸laetata est Aegyptus cum egrederentur quoniam inruerat terror eorum super eos ³⁹expandit nubem in tentorium et ignem ut luceret nocte ⁴⁰petierunt et adduxit ortygometran et pane caelesti saturavit eos ⁴¹aperuit petram et fluxerunt aquae cucurrerunt in aridis flumina ⁴²quia recordatus est verbi sancti sui cum Abraham servo suo ⁴³et eduxit populum suum in laetitia laudantes electos suos ⁴⁴et dedit eis terras gentium et laborem tribuum possederunt ⁴⁵ut custodirent caerimonias eius et leges eius servarent alleluia

Chapter 105

¹alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ²quis loquetur fortitudines Domini auditas faciet omnes laudes eius ³beati qui custodiunt iudicium et faciunt iustitiam in omni tempore ⁴recordare mei Domine in repropitiatione populi tui visita me in salutari tuo ⁵ut videam bona electorum tuorum et laeter in laetitia gentis tuae et exultem cum hereditate tua ⁶peccavimus cum patribus nostris inique fecimus impie egimus ⁷patres nostri in Aegypto non intellexerunt mirabilia tua non sunt recordati multitudinis misericordiae tuae et ad iracundiam provocaverunt super mare in mari Rubro ⁸salvavit autem eos propter nomen suum ut ostenderet fortitudinem suam ⁹et comminatus est mari Rubro et aruit et transduxit eos per abyssos quasi in deserto ¹⁰et salvavit eos de manu odientis et redemit eos de manu inimici ¹¹et operuit aqua hostes eorum unus de ipsis non superfuit ¹²et crediderunt verbis eius cecineruntque laudem eius ¹³cito obliti sunt operum illius nec expectaverunt voluntatem eius ¹⁴et desideraverunt desiderium in deserto et temptaverunt Deum in solitudine ¹⁵dedit ergo eis petitionem eorum et misit tenuitatem in animam eorum ¹⁶et zelati sunt Mosen in castris Aaron sanctum Domini ¹⁷aperta est terra et devoravit Dathan et operuit synagogam Abiram ¹⁸et succensus est ignis in synagoga eorum flamma exusit impios ¹⁹fecerunt vitulum in Horeb et adoraverunt conflatile ²⁰et mutaverunt gloriam suam in similitudine bovis comedentis faenum ²¹obliti sunt Dei salvatoris sui qui fecit magnalia in Aegypto ²²mirabilia in terra Ham terribilia super mare Rubrum ²³dixit ergo ut contereret eos nisi Moses electus eius stetisset medius contra faciem illius ut converteret indignationem eius et non interficeret ²⁴et dispexerunt terram desiderabilem nec crediderunt sermoni eius ²⁵et murmuraverunt in tabernaculis suis non audierunt vocem Domini ²⁶et levavit manum suam super eos ut deiceret eos in deserto ²⁷et ut deiceret semen eorum in gentibus et dispergeret eos in terris ²⁸et consecrati sunt Beelphegor et comederunt victimas mortuorum ²⁹et concitaverunt eum in studiis suis et percussit eos plaga ³⁰stetit autem Finees et deiudicavit et est retenta percussio ³¹et reputatum est ei in iustitia in generatione et generatione usque in aeternum ³²et provocaverunt super aquam Contradictionis et adflictus est Moses propter eos ³³quia provocaverunt spiritum eius et praecepit labiis suis ³⁴non exterminaverunt populos quos dixit Dominus eis ³⁵et commixti sunt gentibus et didicerunt opera eorum ³⁶et servierunt sculptilibus eorum et factum est eis in scandalum ³⁷et immolaverunt filios suos et filias suas daemonibus ³⁸et effuderunt sanguinem innocentem sanguinem filiorum suorum et filiarum suarum quos immolaverunt sculptilibus Chanaan et polluta est terra sanguinibus ³⁹et coinquinati sunt in operibus suis et fornicati sunt in studiis suis ⁴⁰iratus est itaque furor Domini in populum suum et abominatus est hereditatem suam ⁴¹et dedit eos in manu gentium et dominati sunt eorum qui oderant eos ⁴²et adflixerunt eos inimici sui et humiliati sunt sub manu eorum ⁴³multis vicibus liberavit eos ipsi vero provocabant in consiliis suis et humiliati sunt propter iniquitates suas ⁴⁴et vidit tribulationem eorum cum audiret eos rogantes ⁴⁵et recordatus est pacti sui cum eis et paenituit eum secundum multitudinem misericordiae suae ⁴⁶et dedit eos miserabiles coram omnibus qui ceperant eos ⁴⁷salva nos Domine Deus noster et congrega nos de gentibus ut confiteamur nomini sancto tuo et canamus laudantes te ⁴⁸benedictus Dominus Deus Israhel ab aeterno et usque in aeternum et dicet omnis populus amen alleluia

Chapter 106

¹confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ²dicant qui redempti sunt a Domino quos redemit de manu hostis et de terris congregavit eos ³ab oriente et ab occidente ab aquilone et mari ⁴erraverunt in solitudine in deserta via civitatem quae habitaretur non reppererunt ⁵esurientes et sitientes anima eorum in ipsis deficiebat ⁶et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua de adflictione eorum eripuit eos ⁷et duxit illos per viam rectam ut venirent in civitatem habitabilem ⁸confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum ⁹quia saturavit animam vacuam et animam esurientem implevit bonis ¹⁰habitantes in tenebris et umbra mortis alligatos inopia et ferro ¹¹quia provocaverunt sermones Dei et consilium Excelsi blasphemaverunt ¹²et humiliavit in labore cor eorum ceciderunt et non erat qui adiuvaret ¹³et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua et de angustiis eorum salvavit eos ¹⁴et eduxit eos de tenebris et umbra mortis et vincula eorum disrupit ¹⁵confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum ¹⁶quia contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit ¹⁷stultos propter viam sceleris eorum et propter iniquitates adflictos ¹⁸omnem cibum abominata est anima eorum et accesserunt ad portas mortis ¹⁹et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua de angustiis eorum salvavit eos ²⁰misit verbum suum et sanavit eos et salvavit de interitu ²¹confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum ²²et immolent hostias gratiarum et narrent opera eius in laude ²³qui descendunt in mare navibus facientes opus in aquis multis ²⁴ipsi viderunt opera Domini et mirabilia eius in profundo ²⁵dixit et surrexit ventus tempestatis et elevavit gurgites eius ²⁶ascendunt in caelum et descendunt in abyssos anima eorum in adflictione consumitur ²⁷obstipuerunt et intremuerunt quasi ebrius et universa sapientia eorum absorta est ²⁸clamabunt autem ad Dominum in tribulatione sua et de angustia educet eos ²⁹statuet turbinem in tranquillitatem et silebunt fluctus eius ³⁰laetabuntur quoniam quieverunt et deducet eos ad portum quem voluerunt ³¹confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum ³²et exaltent eum in ecclesia populi et in cathedra seniorum laudent eum ³³ponet flumina in desertum et fontes aquarum in sitim ³⁴terram fructiferam in salsuginem prae malitia habitatorum eius ³⁵ponet desertum in paludes aquarum et terram inviam in fontes aquarum ³⁶et conlocabit ibi esurientes et fundabunt urbem ad habitandum ³⁷et serent agros et plantabunt vineas et facient fruges genimina ³⁸et benedicet eis et multiplicabuntur nimis et pecora eorum non inminuet ³⁹inminuta sunt autem et adflicta propter angustiam mali et doloris ⁴⁰et effundet despectionem super principes et errare eos faciet in solitudine devia ⁴¹et sublevabit pauperem de inopia et ponet quasi gregem familias ⁴²videbunt recti et laetabuntur et omnis iniquitas contrahet os suum ⁴³quis sapiens et custodiet haec et intellegent misericordias Domini

Chapter 107

¹canticum psalmi David ²paratum cor meum Deus cantabo et psallam sed et gloria mea ³consurge psalterium et cithara consurgam mane ⁴confitebor tibi in populis Domine et cantabo te in nationibus ⁵quoniam magna super caelos misericordia tua et usque ad aethera veritas tua ⁶exaltare super caelos Deus et super omnem terram gloria tua ⁷ut liberentur dilecti tui salva dextera tua et exaudi me ⁸Deus locutus est in sanctuario suo gaudebo dividam Sychem et vallem Socchoth dimetiar ⁹meus est Galaad et meus est Manasse et Efraim hereditas capitis mei Iuda dux meus ¹⁰Moab lebes pelvis meae super Idumeam proiciam calciamentum meum cum Philisthim foederabor ¹¹quis deducet me in civitatem munitam quis deducet me usque in Idumeam ¹²nonne tu Deus qui proieceras nos et non exieras Deus in exercitibus nostris ¹³da nobis auxilium in tribulatione vana est enim salus ab homine ¹⁴in Deo erimus fortes et ipse conculcabit hostes nostros

Chapter 108

¹pro victoria David canticum ²Deus laudabilis mihi ne taceas quia os impii et os dolosi contra me apertum est ³locuti sunt de me lingua mendacii verbis odii circumdederunt me et expugnaverunt me frustra ⁴pro eo quod eos diligebam adversabantur mihi ego autem orabam ⁵et posuerunt contra me malum pro bono et odium pro dilectione mea ⁶constitue super eum impium et Satan astet a dextris eius ⁷cum fuerit iudicatus exeat condemnatus et oratio eius sit in peccatum ⁸fiant dies eius parvi episcopatum eius accipiat alter ⁹sint filii eius pupilli et uxor eius vidua ¹⁰instabiles vagentur liberi eius et mendicent et quaerantur in parietinis suis ¹¹scrutetur exactor universa quae habet et diripiant alieni laborem eius ¹²non sit qui eius misereatur nec qui clemens sit in pupillos eius ¹³fiat novissimum eius interitus in generatione altera deleatur nomen eius ¹⁴redeat in memoria iniquitas patrum eius apud Deum et iniquitas matris eius ne deleatur ¹⁵sit contra Dominum semper et intereat de terra memoria eorum ¹⁶eo quod non est recordatus facere misericordiam ¹⁷et persecutus est virum inopem et pauperem et conpunctum corde ut interficeret ¹⁸et dilexit maledictionem quae veniet ei et noluit benedictionem quae elongabitur ab eo et indutus est maledictione quasi vestimento suo et ingredietur quasi aqua in viscera eius et quasi oleum in ossa eius ¹⁹sit ei quasi pallium quo circumdatur et quasi cingulum quo semper accingitur ²⁰haec est retributio his qui adversantur mihi a Domino et qui loquuntur malum contra animam meam ²¹tu autem Deus Domine fac mecum propter nomen tuum quoniam bona est misericordia tua libera me ²²quoniam egenus et pauper sum et cor meum vulneratum est intrinsecus ²³quasi umbra cum inclinatur abductus sum et excussus quasi lucusta ²⁴genua mea vacillaverunt a ieiunio et caro mea mutata est absque oleo ²⁵et ego factus sum obprobrium eis videntes me moverunt caput suum ²⁶adiuva me Domine Deus meus salva me secundum misericordiam tuam ²⁷et sciant quoniam manus tua haec tu Domine fecisti eam ²⁸maledicent illi et tu benedices restiterunt et confundentur servus autem tuus laetabitur ²⁹induantur adversarii mei confusione et operiantur quasi indumento confusione sua ³⁰confitebor Domino vehementer in ore meo et in medio populorum laudabo eum ³¹quoniam stabit a dextris pauperis ut salvet a iudicibus animam eius

Chapter 109

¹David canticum dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum ²virgam fortitudinis tuae emittet Dominus ex Sion dominare in medio inimicorum tuorum ³populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae ⁴iuravit Dominus et non paenitebit eum tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech ⁵Dominus ad dexteram tuam percussit in die furoris sui reges ⁶iudicabit in gentibus implebit valles percutiet caput in terra multa ⁷de torrente in via bibet propterea exaltabit caput

Chapter 110

¹alleluia aleph confitebor Domino in toto corde beth in consilio iustorum et congregatione ²gimel magna opera Domini deleth exquirenda in cunctis voluntatibus suis ³he gloria et decor opus eius vav et iustitia eius perseverans semper ⁴zai memoriam fecit mirabilium suorum heth clemens et misericors Dominus ⁵teth escam dedit timentibus se ioth memor erit in sempiternum pacti sui ⁶caph fortitudinem operum suorum adnuntiabit populo suo ⁷lameth ut det eis hereditatem gentium mem opus manuum eius veritas et iudicium ⁸nun fidelia omnia praecepta eius samech firmata in sempiternum iugiter ain facta in veritate et aequitate ⁹fe redemptionem misit populo suo sade mandavit in aeternum pactum suum coph sanctum et terribile nomen eius ¹⁰res principium sapientiae timor Domini sen doctrina bona cunctis qui faciunt ea thau laus eius perseverans iugiter alleluia

Chapter 111

¹aleph beatus vir qui timet Dominum beth in mandatis eius volet nimis ²gimel potens in terra erit semen eius deleth generatio iustorum benedicetur ³he substantia et divitiae in domo eius vav et iustitia eius perseverans semper ⁴zai ortum est in tenebris lumen iustis heth clemens et misericors et iustus ⁵teth bonus vir clemens et fenerans ioth dispensabit verba sua in iudicio ⁶caph quia in aeternum non commovebitur ⁷lameth in memoria sempiterna erit iustus mem ab auditu malo non timebit nun paratum cor eius confidens in Domino ⁸samech firmum cor eius non timebit ain donec aspiciat hostibus suis ⁹phe dispersit dedit pauperibus sade iustitia eius permanet in aeternum coph cornu eius exaltabitur in gloria ¹⁰res impius videbit et irascetur sen dentibus suis frendet et tabescet thau desiderium impiorum peribit

Chapter 112

¹alleluia laudate servi Dominum laudate nomen Domini ²sit nomen Domini benedictum amodo et usque in aeternum ³ab ortu solis usque ad occasum eius laudabile nomen Domini ⁴excelsus super omnes gentes Dominus super caelum gloria eius ⁵quis ut Dominus Deus noster qui in excelsis habitans ⁶humilia respicit in caelo et in terra ⁷suscitans de terra inopem et de stercore elevat pauperem ⁸ut eum sedere faciat cum principibus cum principibus populi sui ⁹qui conlocat sterilem in domo matrem filiorum laetantem alleluia

Chapter 113

¹cum egrederetur Israhel de Aegypto domus Iacob de populo barbaro ²factus est Iudas in sanctificatione eius Israhel potestas eius ³mare vidit et fugit Iordanis conversus est retrorsum ⁴montes subsilierunt quasi arietes colles quasi filii gregis ⁵quid tibi est mare quia fugisti Iordanis quia conversus es retrorsum ⁶montes sussultastis quasi arietes colles quasi filii gregis ⁷a facie Domini contremesce terra a facie Dei Iacob ⁸qui convertit petram in paludes aquarum silicem in fontes aquarum ⁹non nobis Domine non nobis sed nomini tuo da gloriam ¹⁰propter misericordiam tuam et veritatem tuam ne dicant gentes ubi est Deus eorum ¹¹Deus autem noster in caelo universa quae voluit fecit ¹²idola gentium argentum et aurum opus manuum hominum ¹³os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt ¹⁴aures habent et non audient nasum habent et non odorabuntur ¹⁵manus habent et non palpabunt pedes habent et non ambulabunt nec sonabunt in gutture suo ¹⁶similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis ¹⁷Israhel confidet in Domino auxiliator et protector eorum est ¹⁸domus Aaron confidet in Domino auxiliator et protector eorum est ¹⁹timentes Dominum confident in Domino auxiliator et protector eorum est ²⁰Dominus recordatus nostri benedicet benedicet domui Israhel benedicet domui Aaron ²¹benedicet timentibus Dominum parvis et magnis ²²addat Dominus super vos super vos et super filios vestros ²³benedicti vos Domino qui fecit caelos et terram ²⁴caelum caelorum Domino terram autem dedit filiis hominum ²⁵non mortui laudabunt Dominum nec omnes qui descendunt in silentium ²⁶sed nos benedicimus Domino amodo et usque in aeternum alleluia

Chapter 114

¹dilexi quoniam audies Domine vocem deprecationis meae ²inclinavit aurem suam mihi et in diebus meis invocabo ³circumdederunt me funes mortis et munitiones inferni invenerunt me angustiam et dolorem repperi ⁴et nomen Domini invocavi obsecro Domine salva animam meam ⁵clemens Dominus et iustus et Deus noster misericors ⁶custodit parvulos Dominus adtenuatus sum et salvavit me ⁷revertere anima mea in requiem tuam quia Dominus reddet tibi ⁸quia eruit animam meam de morte oculos meos a lacrimis pedes meos ab offensa ⁹deambulabo coram Domino in terris viventium

Chapter 115

¹⁰credidi propter quod locutus sum ego adflictus sum nimis ¹¹ego dixi in stupore meo omnis homo mendacium ¹²quid reddam Domino pro omnibus quae tribuit mihi ¹³calicem salutis accipiam et nomen Domini invocabo ¹⁴vota mea Domino reddam coram omni populo eius ¹⁵gloriosa in conspectu Domini mors sanctorum eius ¹⁶obsecro Domine quia ego servus tuus ego servus tuus filius ancillae tuae dissolvisti vincula mea ¹⁷tibi immolabo hostiam laudis et in nomine Domini invocabo ¹⁸vota mea Domino reddam in conspectu omnis populi eius ¹⁹in atriis domus Domini in medio tui Hierusalem alleluia

Chapter 116

¹laudate Dominum omnes gentes conlaudate eum universi populi ²quia confortata est super nos misericordia eius et veritas Domini in aeternum alleluia

Chapter 117

¹confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ²dicat nunc Israhel quoniam in aeternum misericordia eius ³dicat domus Aaron quoniam in aeternum misericordia eius ⁴dicant qui timent Dominum quoniam in aeternum misericordia eius ⁵cum tribularer invocavi Dominum et exaudivit me in latitudine Dominus ⁶Dominus meus es non timebo quid faciat mihi homo ⁷Dominus mihi auxiliator et ego despiciam odientes me ⁸melius est sperare in Domino quam sperare in homine ⁹melius est sperare in Domino quam sperare in principibus ¹⁰omnes gentes circumdederunt me et in nomine Domini ultus sum eas ¹¹circumdederunt me et obsederunt me sed in nomine Domini ultus sum eas ¹²circumdederunt me quasi apes extinctae sunt quasi ignis spinarum in nomine Domini quia ultus sum eas ¹³inpulsus pellebar ut caderem et Dominus sustentavit me ¹⁴fortitudo mea et laus mea Dominus et factus est mihi in salutem ¹⁵vox laudis et salutis in tabernaculis iustorum ¹⁶dextera Domini fecit fortitudinem dextera Domini excelsa dextera Domini fecit fortitudinem ¹⁷non moriar sed vivam et narrabo opera Domini ¹⁸corripiens arguit me Dominus et morti non tradidit me ¹⁹aperite mihi portas iustitiae ingressus eas confitebor Domino ²⁰haec est porta Domini iusti intrabunt in eam ²¹confitebor tibi quoniam exaudisti me et factus es mihi in salutem ²²lapis quem reprobaverunt aedificantes factus est in caput anguli ²³a Domino factum est istud et hoc mirabile in oculis nostris ²⁴haec est dies quam fecit Dominus exultemus et laetemur in ea ²⁵obsecro Domine salva obsecro obsecro Domine prosperare obsecro ²⁶benedictus qui venit in nomine Domini benediximus vobis de domo Domini ²⁷Deus Dominus et apparuit nobis frequentate sollemnitatem in frondosis usque ad cornua altaris ²⁸Deus meus es tu et confitebor tibi Deus meus es tu exaltabo te ²⁹confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius

Chapter 118

¹aleph beati inmaculati in via qui ambulant in lege Domini ²beati qui custodiunt testimonia eius in toto corde requirunt eum ³nec enim qui operantur iniquitatem in viis eius ambulaverunt ⁴tu mandasti praecepta tua custodire nimis ⁵utinam dirigantur viae meae ad custodienda praecepta tua ⁶tunc non confundar cum respexero ad omnia mandata tua ⁷confitebor tibi in directione cordis cum didicero iudicia iustitiae tuae ⁸praecepta tua custodiam ne derelinquas me nimis ⁹beth in quo corrigit iuvenis semitam suam cum custodierit verba tua ¹⁰in toto corde meo exquisivi te ne errare me facias a mandatis tuis ¹¹in corde meo abscondi eloquium tuum ut non peccem tibi ¹²benedictus tu Domine doce me praecepta tua ¹³in labiis meis narravi omnes iustitias oris tui ¹⁴in via testimoniorum tuorum laetatus sum quasi in omnibus divitiis ¹⁵in praeceptis tuis meditabor et contemplabor semitas tuas ¹⁶iustitiis tuis delectabor non obliviscar verba tua ¹⁷gimel tribue servo tuo vivam et custodiam verba tua ¹⁸revela oculos meos et videbo mirabilia in lege tua ¹⁹advena ego sum in terra ne abscondas a me mandata tua ²⁰desideravit anima mea desiderare iudicia tua in omni tempore ²¹increpasti superbos maledicti qui recedunt a mandatis tuis ²²aufer a me obprobrium et contemptum quoniam testimonia tua custodivi ²³etenim sedentes principes adversum me loquebantur servus autem tuus meditabatur praecepta tua ²⁴sed et testimonia tua voluntas mea quasi viri amicissimi mei ²⁵deleth adhesit pulveri anima mea vivifica me iuxta verbum tuum ²⁶vias meas exposui et exaudisti doce me iustitiam tuam ²⁷viam praeceptorum tuorum fac me intellegere et loquar in mirabilibus tuis ²⁸destillavit anima mea prae stultitia serva me iuxta eloquium tuum ²⁹viam mendacii aufer a me et legem tuam dona mihi ³⁰viam fidei elegi iudicia tua proponebam ³¹adhesi testimoniis tuis Domine ne confundas me ³²viam mandatorum tuorum curram quoniam dilatasti cor meum ³³he ostende mihi Domine viam praeceptorum tuorum et custodiam eam per vestigium ³⁴doce me et observabo legem tuam et custodiam eam in toto corde ³⁵deduc me in semita mandatorum tuorum quia ipsam volui ³⁶inclina cor meum ad testimonia tua et non ad avaritiam ³⁷averte oculos meos ne videant vanitatem in via tua vivifica me ³⁸suscita servo tuo eloquium tuum in timorem tuum ³⁹averte obprobrium meum quod reveritus sum iudicia tua bona ⁴⁰ecce desideravi praecepta tua iustitia tua vivifica me ⁴¹vav et veniant mihi misericordiae tuae Domine et salus tua iuxta eloquium tuum ⁴²et respondebo exprobranti mihi sermonem quia speravi in sermone tuo ⁴³et ne auferas de ore meo verbum veritatis usque nimis quoniam iudicia tua expectavi ⁴⁴et custodiam legem tuam iugiter in sempiternum et ultra ⁴⁵et ambulabo in spatioso quia praecepta tua quaesivi ⁴⁶et loquar in testimoniis tuis coram regibus et non confundar ⁴⁷et delectabor in mandatis tuis quae dilexi ⁴⁸et levabo manus meas ad mandata tua quae dilexi et loquar in praeceptis tuis ⁴⁹zai memento sermonis servo tuo quem me sperare fecisti ⁵⁰haec est consolatio mea in adflictione mea quia eloquium tuum vivificavit me ⁵¹superbi deridebant me nimis a lege tua non declinavi ⁵²recordatus sum iudiciorum tuorum a saeculo Domine et consolatus sum ⁵³horror obtinuit me ab impiis qui dereliquerunt legem tuam ⁵⁴carmina erant mihi praecepta tua in domo peregrinationis meae ⁵⁵recordatus sum in nocte nominis tui Domine et custodivi legem tuam ⁵⁶hoc factum est mihi quia praecepta tua custodivi ⁵⁷heth pars mea Domine dixi ut custodiam verbum tuum ⁵⁸deprecatus sum vultum tuum in toto corde miserere mei secundum eloquium tuum ⁵⁹recogitavi vias meas et converti pedes meos ad testimonia tua ⁶⁰festinavi et non neglexi custodire mandata tua ⁶¹funes impiorum inplicaverunt me legem tuam non sum oblitus ⁶²medio noctis surgam ad confitendum tibi super iudicia iustificationis tuae ⁶³particeps ego sum omnium timentium te et custodientium praecepta tua ⁶⁴misericordia tua conpleta est terra praecepta tua doce me ⁶⁵teth benefecisti servo tuo Domine secundum verbum tuum ⁶⁶bonum sermonem et scientiam doce me quia mandatis tuis credidi ⁶⁷antequam audirem ego ignoravi nunc autem eloquium tuum custodivi ⁶⁸bonus tu et beneficus doce me praecepta tua ⁶⁹adplicabant mihi mendacium superbi ego autem in toto corde servabam praecepta tua ⁷⁰incrassatum est velut adeps cor eorum et ego in lege tua delectabar ⁷¹bonum mihi quia adflictus sum ut discerem praecepta tua ⁷²melior mihi est lex oris tui super milia auri et argenti ⁷³ioth manus tuae fecerunt me et firmaverunt me doce me et discam mandata tua ⁷⁴qui timent te videbunt me et laetabuntur quia sermonem tuum expectavi ⁷⁵scio Domine quia iustum iudicium tuum et vere adflixisti me ⁷⁶sit obsecro misericordia tua in consolatione mea sicut locutus es servo tuo ⁷⁷veniant mihi misericordiae tuae et vivam quia lex tua delectatio mea ⁷⁸confundantur superbi quoniam inique contriverunt me ego autem loquar in praeceptis tuis ⁷⁹revertantur ad me qui timent te et qui sciunt testimonium tuum ⁸⁰fiat cor meum perfectum in praeceptis tuis ut non confundar ⁸¹caph defecit in salutare tuum anima mea verbum tuum expectavi ⁸²consumpti sunt oculi mei in verbum tuum dicentes quando consolaberis me ⁸³et cum essem quasi uter in pruinam praecepta tua non sum oblitus ⁸⁴quot sunt dies servi tui quando facies in persequentibus me iudicium ⁸⁵foderunt mihi superbi foveas quae non erant iuxta legem tuam ⁸⁶omnia mandata tua vera falso persecuti sunt me auxiliare mihi ⁸⁷paulo minus consumpserunt me in terra ego autem non dimisi praecepta tua ⁸⁸secundum misericordiam tuam vivifica me et custodiam testimonium oris tui ⁸⁹lameth in aeternum Domine verbum tuum perstat in caelo ⁹⁰in generatione et generatione fides tua fundasti terram et stat ⁹¹iudicio tuo stant usque hodie quia omnia serviunt tibi ⁹²nisi quod lex tua delectatio mea forte perissem in pressura mea ⁹³in sempiternum non obliviscar praeceptorum tuorum quia per ipsa vivificasti me ⁹⁴tuus ego sum salva me quoniam praecepta tua quaesivi ⁹⁵me expectaverunt impii ut perderent me testimonium tuum considerabo ⁹⁶omni consummationi vidi finem latum mandatum tuum nimis ⁹⁷mem quam dilexi legem tuam tota die haec meditatio mea ⁹⁸super inimicos meos instruis me mandata tua quia in sempiternum hoc est mihi ⁹⁹super omnes qui docebant me eruditus sum quia testimonia tua meditatio mea ¹⁰⁰super senes intellexi quia praecepta tua servavi ¹⁰¹ab omni semita mala prohibui pedes meos ut custodirem verba tua ¹⁰²a iudiciis tuis non recessi quia tu inluminasti me ¹⁰³quam dulce gutturi meo eloquium tuum super mel ori meo ¹⁰⁴praecepta tua considerabam propterea odivi omnem semitam mendacii ¹⁰⁵nun lucerna pedi meo verbum tuum et lux semitae meae ¹⁰⁶iuravi et perseverabo ut custodiam iudicia iustitiae tuae ¹⁰⁷adflictus sum usque nimis Domine vivifica me iuxta verbum tuum ¹⁰⁸voluntaria oris mei conplaceant tibi Domine et secundum iudicia tua doce me ¹⁰⁹anima mea in manu mea semper et legis tuae non sum oblitus ¹¹⁰posuerunt impii laqueum mihi et a praeceptis tuis non aberravi ¹¹¹hereditas mea testimonia tua in sempiternum quia gaudium cordis mei sunt ¹¹²inclinavi cor meum ut facerem iustitias tuas propter aeternam retributionem ¹¹³samech tumultuosos odivi et legem tuam dilexi ¹¹⁴protectio mea et scutum meum tu es verbum tuum expectavi ¹¹⁵recedite a me maligni et custodiam mandata Dei mei ¹¹⁶confirma me secundum verbum tuum et vivam et noli me confundere ab expectatione mea ¹¹⁷auxiliare mihi et salvus ero et delectabor in praeceptis tuis iugiter ¹¹⁸abiecisti omnes qui adversantur praecepta tua quia mendax cogitatio eorum ¹¹⁹quasi scoriam conputasti omnes impios terrae propterea dilexi testimonia tua ¹²⁰horripilavit a timore tuo caro mea et iudicia tua timui ¹²¹ain feci iudicium et iustitiam ne derelinquas me his qui calumniantur me ¹²²sponde pro servo tuo in bonum ne calumnientur me superbi ¹²³oculi mei defecerunt in salutare tuum et in eloquium iustitiae tuae ¹²⁴fac cum servo tuo iuxta misericordiam tuam et praecepta tua doce me ¹²⁵servus tuus ego instrue me et cognoscam testimonia tua ¹²⁶tempus est ut facias Domine praevaricati sunt legem tuam ¹²⁷propterea dilexi mandata tua super aurum et topazium ¹²⁸propterea in universa praecepta direxi omnem semitam mendacii odio habui ¹²⁹fe mirabilia testimonia tua idcirco custodivit ea anima mea ¹³⁰ostium sermonum tuorum lucidum doce parvulos ¹³¹os meum aperui et respiravi quia mandata tua desiderabam ¹³²respice ad me et miserere mei iuxta iudicium diligentium nomen tuum ¹³³gressus meos firma in sermone tuo et non des potestatem in me universae iniquitati ¹³⁴redime me a calumnia hominis et custodiam praecepta tua ¹³⁵vultum tuum ostende servo tuo et doce me praecepta tua ¹³⁶rivi aquarum fluebant de oculis meis quia non custodierunt legem tuam ¹³⁷sade iustus es Domine et rectum iudicium tuum ¹³⁸praecepisti iustitiam testimonii tui et veritatem nimis ¹³⁹consumpsit me zelus meus quia obliti sunt verborum tuorum hostes mei ¹⁴⁰probatus sermo tuus nimis et servus tuus dilexit illum ¹⁴¹parvulus ego sum et contemptibilis sed praecepta tua non sum oblitus ¹⁴²iustitia tua iustitia sempiterna et lex tua veritas ¹⁴³tribulatio et angustia invenerunt me mandata tua voluntas mea ¹⁴⁴iusta testimonia tua semper doce me et vivam ¹⁴⁵coph clamavi in toto corde exaudi me Domine praecepta tua custodiam ¹⁴⁶invocavi te salvum me fac et custodiam testimonia tua ¹⁴⁷surgebam adhuc in tenebris et clamabam verbum tuum expectans ¹⁴⁸praeveniebant oculi mei vigilias ut meditarer in sermonibus tuis ¹⁴⁹vocem meam audi iuxta misericordiam tuam Domine secundum iudicium tuum vivifica me ¹⁵⁰adpropinquaverunt persecutores mei sceleri et a lege tua procul facti sunt ¹⁵¹prope es tu Domine et omnia mandata tua veritas ¹⁵²a principio novi de testimoniis tuis quod in aeternum fundaveris ea ¹⁵³res vide adflictionem meam et eripe me quia legis tuae non sum oblitus ¹⁵⁴iudica causam meam et redime me sermone tuo vivifica me ¹⁵⁵longe ab impiis salus quia praecepta tua non quaesierunt ¹⁵⁶misericordiae tuae multae Domine iuxta iudicia tua vivifica me ¹⁵⁷multi qui persequuntur me et adfligunt me a testimoniis tuis non declinavi ¹⁵⁸vidi praevaricatores tuos et maerebam qui verbum tuum non custodierunt ¹⁵⁹vide quoniam praecepta tua dilexi Domine iuxta misericordiam tuam vivifica me ¹⁶⁰caput verborum tuorum veritas et sempiternum omne iudicium iustitiae tuae ¹⁶¹sen principes persecuti sunt me sine causa verba autem tua timuit cor meum ¹⁶²gaudens ego sum in eloquio tuo sicut qui invenit spolia multa ¹⁶³mendacium odio habui et detestatus sum legem autem tuam dilexi ¹⁶⁴septies in die laudavi te super iudiciis iustitiae tuae ¹⁶⁵pax multa diligentibus legem tuam et non est illis scandalum ¹⁶⁶expectavi salutare tuum Domine et mandata tua feci ¹⁶⁷custodivit anima mea testimonia tua et dilexi ea nimis ¹⁶⁸custodivi praecepta tua et testimonia tua quia omnes viae meae in conspectu tuo ¹⁶⁹thau ingrediatur laus mea coram te Domine secundum verbum tuum doce me ¹⁷⁰veniat deprecatio mea ante vultum tuum secundum eloquium tuum libera me ¹⁷¹fundant labia mea hymnum docebis enim me praecepta tua ¹⁷²loquetur lingua mea sermonem tuum quia omnia mandata tua iusta ¹⁷³sit manus tua auxiliatrix mea quia praecepta tua elegi ¹⁷⁴desideravi salutare tuum Domine et lex tua voluntas mea ¹⁷⁵vivet anima mea et laudabit te et iudicia tua auxiliabuntur mihi ¹⁷⁶erravi quasi ovis perdita quaere servum tuum quia mandatorum tuorum non sum oblitus

Chapter 119

¹canticum graduum ad Dominum in tribulatione mea clamavi et exaudivit me ²Domine libera animam meam a labio mendacii a lingua dolosa ³quid detur tibi aut quid adponatur tibi ad linguam dolosam ⁴sagittae potentis acutae cum carbonibus iuniperorum ⁵heu mihi quia peregrinatio mea prolongata est habitavi cum tabernaculis Cedar ⁶multum peregrinata est anima mea ⁷cum odientibus pacem ego pacifica loquebar et illi bellantia

Chapter 120

¹canticum graduum levavi oculos meos in montes unde veniet auxilium meum ²auxilium meum a Domino factore caeli et terrae ³non det in commotionem pedem tuum nec dormitet qui custodit te ⁴ecce non dormitabit neque dormiet qui custodiet Israhel ⁵Dominus custodiet te Dominus protectio tua super manum dexteram tuam ⁶per diem sol non percutiet te neque luna per noctem ⁷Dominus custodiet te ab omni malo custodiat animam tuam ⁸Dominus custodiat exitum tuum et introitum tuum amodo et usque in aeternum

Chapter 121

¹canticum graduum David laetatus sum eo quod dixerint mihi in domum Domini ibimus ²stantes erant pedes nostri in portis tuis Hierusalem ³Hierusalem quae aedificaris ut civitas cuius participatio eius simul ⁴quia ibi ascenderunt tribus tribus Domini testimonium Israhel ad confitendum nomini Domini ⁵quia ibi sederunt sedes in iudicio sedes domui David ⁶rogate pacem Hierusalem sit bene his qui diligunt te ⁷sit pax in muris tuis abundantia in domibus tuis ⁸propter fratres meos et amicos meos loquar pacem tibi ⁹propter domum Domini Dei nostri quaeram bona tibi

Chapter 122

¹canticum graduum ad te levavi oculos meos qui habitas in caelis ²ecce sicut oculi servorum ad manum dominorum suorum sicut oculi ancillae ad manum dominae suae sic oculi nostri ad Dominum Deum nostrum donec misereatur nostri ³miserere nostri Domine miserere nostri quoniam multum repleti sumus despectione ⁴multum repleta est anima nostra obprobrii abundantium et despectionis superborum

Chapter 123

¹canticum graduum David nisi Dominus fuisset in nobis dicat nunc Israhel ²nisi Dominus fuisset in nobis cum exsurgerent super nos homines ³forsitan vivos absorbuissent nos cum irasceretur furor eorum super nos ⁴forsitan aquae circumdedissent nos ⁵torrens transisset super animam nostram forsitan transissent super animam nostram aquae superbae ⁶benedictus Dominus qui non dedit nos in praedam dentibus eorum ⁷anima nostra quasi avis erepta est de laqueo venantium laqueus contritus est et nos liberati sumus ⁸auxilium nostrum in nomine Domini qui fecit caelum et terram

Chapter 124

¹canticum graduum qui confidunt in Domino quasi mons Sion inmobilis in aeternum habitabilis ²Hierusalem montes in circuitu eius et Dominus in circuitu populi sui amodo et usque in aeternum ³quia non requiescet virga impietatis super sortem iustorum ut non mittant iusti in iniquitatem manus suas ⁴benefac Domine bonis et rectis corde ⁵qui autem declinant ad pravitates suas deducet eos Dominus cum his qui operantur iniquitatem pax super Israhel

Chapter 125

¹canticum graduum cum converteret Dominus captivitatem Sion facti sumus quasi somniantes ²tunc implebitur risu os nostrum et lingua nostra laude tunc dicent in gentibus magnificavit Dominus facere cum istis ³magnificavit Dominus facere nobiscum facti sumus laetantes ⁴converte Domine captivitatem nostram sicut rivum in austro ⁵qui seminant in lacrimis in exultatione metent ⁶qui ambulans ibat et flebat portans ad seminandum sementem veniens veniet in exultatione portans manipulos suos

Chapter 126

¹canticum graduum Salomonis nisi Dominus aedificaverit domum in vanum laboraverunt qui aedificant eam nisi Dominus custodierit civitatem frustra vigilat qui custodit eam ²frustra vobis est de mane consurgere postquam sederitis qui manducatis panem idolorum sic dabit diligentibus se somnum ³ecce hereditas Domini filii mercis fructus ventris ⁴sicut sagittae in manu potentis ita filii iuventutis ⁵beatus vir qui implevit faretram suam ex ipsis non confundentur cum loquentur inimicis in porta

Chapter 127

¹canticum graduum beatus omnis qui timet Dominum qui ambulat in viis eius ²laborem manuum tuarum cum comederis beatus tu et bene tibi erit ³uxor tua sicut vitis fructifera in penetrabilibus domus tuae filii tui sicut germina olivarum in circuitu mensae tuae ⁴ecce sic benedicetur viro qui timet Dominum ⁵benedicat tibi Dominus ex Sion et videas bona Hierusalem omnibus diebus vitae tuae ⁶et videas filios filiorum tuorum pacem super Israhel

Chapter 128

¹canticum graduum saepe expugnaverunt me ab adulescentia mea dicat nunc Israhel ²saepe expugnaverunt me ab adulescentia mea sed non potuerunt mihi ³super cervicem meam arabant arantes prolongaverunt sulcum suum ⁴Dominus iustus concidet laqueos impiorum ⁵confundantur et revertantur retrorsum omnes qui oderunt Sion ⁶fiant sicut faenum tectorum quod statim ut viruerit arescet ⁷de quo non implebit manum suam messor et sinum suum manipulos faciens ⁸de quo non dixerunt transeuntes benedictio Domini super vos benediximus vobis in nomine Domini

Chapter 129

¹canticum graduum de profundis clamavi ad te Domine ²Domine exaudi vocem meam fiant aures tuae intendentes ad vocem deprecationis meae ³si iniquitates observabis Domine Domine quis sustinebit ⁴quia tecum est propitiatio cum terribilis sis sustinui Dominum sustinuit anima mea et verbum eius expectavi ⁵anima mea ad Dominum ⁶a vigilia matutina usque ad vigiliam matutinam expectet Israhel Dominum ⁷quia apud Dominum misericordia et multa apud eum redemptio ⁸et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius

Chapter 130

¹canticum graduum Domine non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei et non ambulavi in magnis et in mirabilibus super me ²si non proposui et silere feci animam meam sicut ablactatus ad matrem suam ita ablactata ad me anima mea ³expecta Israhel Dominum amodo et usque in aeternum

Chapter 131

¹canticum graduum memento Domine David et omnis adflictionis eius ²qui iuravit Domino votum vovit Deo Iacob ³si intravero in tabernaculum domus meae si adsedero super lectum straminis mei ⁴si dedero somnum oculis meis et palpebris dormitationem ⁵donec inveniam locum Domino tabernacula Deo Iacob ⁶ecce audivimus illum in Ephrata invenimus illum in regione saltus ⁷intremus in tabernacula eius adoremus scabillum pedum eius ⁸surge Domine in requiem tuam tu et arca fortitudinis tuae ⁹sacerdotes tui induantur iustitia et sancti tui laudent ¹⁰propter David servum tuum ne avertas faciem christi tui ¹¹iuravit Dominus David veritatem non avertetur ab ea de fructu ventris tui ponam super sedem tuam ¹²si custodierint filii tui pactum meum et testificationem meam quam docuero eos et filii eorum usque in aeternum sedebunt super thronum tuum ¹³quia elegit Dominus Sion desideravit eam in habitaculum suum ¹⁴haec est requies mea in sempiternum hic habitabo quia desideravi eam ¹⁵venationem eius benedicens benedicam pauperes eius saturabo pane ¹⁶sacerdotes eius induam salutari et sancti eius laude laudabunt ¹⁷ibi oriri faciam cornu David paravi lucernam christo meo ¹⁸inimicos eius induam confusione super ipsum autem florebit sanctificatio eius

Chapter 132

¹canticum graduum David ecce quam bonum et quam decorum habitare fratres in uno ²sicut unguentum optimum in capite quod descendit in barbam barbam Aaron quod descendit super oram vestimentorum eius ³sicut ros Hermon qui descendit super montana Sion quoniam ibi mandavit Dominus benedictionem vitam usque in aeternum

Chapter 133

¹canticum graduum ecce benedicite Domino omnes servi Domini qui statis in domo Domini ²in noctibus levate manus vestras ad sanctum et benedicite Domino ³benedicat tibi Dominus ex Sion factor caeli et terrae

Chapter 134

¹alleluia laudate nomen Domini laudate servi Dominum ²qui statis in domo Domini in atriis domus Dei nostri ³laudate Dominum quoniam bonus Dominus cantate nomini eius quoniam decens ⁴quia Iacob elegit sibi Dominus Israhel in peculium suum ⁵quia ego scio quod magnus Dominus et Dominus noster prae omnibus diis ⁶omnia quae voluit Dominus fecit in caelo et in terra in mari et in cunctis abyssis ⁷levans nubes de summitatibus terrae fulgura in pluviam fecit educens ventos de thesauris suis ⁸qui percussit primitiva Aegypti ab homine usque ad pecus ⁹misit signa et portenta in medio tui Aegypte in Pharao et in cunctos servos eius ¹⁰qui percussit gentes multas et occidit reges fortes ¹¹Seon regem Amorreorum et Og regem Basan et omnia regna Chanaan ¹²et dedit terram eorum hereditatem hereditatem Israhel populo suo ¹³Domine nomen tuum in aeternum Domine memoriale tuum in generatione et generatione ¹⁴quia iudicabit Dominus populum suum et in servos suos erit placabilis ¹⁵idola gentium argentum et aurum opera manuum hominum ¹⁶os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt ¹⁷aures habent et non audient sed nec spiritus in ore eorum ¹⁸similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis ¹⁹domus Israhel benedicite Domino domus Aaron benedicite Domino ²⁰domus Levi benedicite Domino timentes Dominum benedicite Domino ²¹benedictus Dominus ex Sion qui habitat in Hierusalem alleluia

Chapter 135

¹confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius ²confitemini Deo deorum quoniam in aeternum misericordia eius ³confitemini Domino dominorum quoniam in aeternum misericordia eius ⁴qui facit mirabilia magna solus quoniam in aeternum misericordia eius ⁵qui fecit caelos in sapientia quoniam in aeternum misericordia eius ⁶qui firmavit terram super aquas quoniam in aeternum misericordia eius ⁷qui fecit luminaria magna quoniam in aeternum misericordia eius ⁸solem in potestatem diei quoniam in aeternum misericordia eius ⁹lunam et stellas in potestatem noctis quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁰qui percussit Aegyptum cum primitivis suis quoniam in aeternum misericordia eius ¹¹et eduxit Israhel de medio eorum quoniam in aeternum misericordia eius ¹²in manu valida et in brachio extento quoniam in aeternum misericordia eius ¹³qui divisit mare Rubrum in divisiones quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁴et eduxit Israhel in medio eius quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁵et convolvit Pharao et exercitum eius in mari Rubro quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁶qui duxit populum suum per desertum quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁷qui percussit reges magnos quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁸et occidit reges magnificos quoniam in aeternum misericordia eius ¹⁹Seon regem Amorreorum quoniam in aeternum misericordia eius ²⁰et Og regem Basan quoniam in aeternum misericordia eius ²¹et dedit terram eorum in hereditatem quoniam in aeternum misericordia eius ²²hereditatem Israhel servo suo quoniam in aeternum misericordia eius ²³quia in humilitate nostra memor fuit nostri quoniam in aeternum misericordia eius ²⁴et redemit nos de hostibus nostris quoniam in aeternum misericordia eius ²⁵qui dat panem omni carni quoniam in aeternum misericordia eius ²⁶confitemini Deo caeli quoniam in aeternum misericordia eius

Chapter 136

¹super flumina Babylonis ibi sedimus et flevimus cum recordaremur Sion ²super salices in medio eius suspendimus citharas nostras ³quoniam ibi interrogaverunt nos qui captivos duxerunt nos verba carminis et qui adfligebant nos laeti canite nobis de canticis Sion ⁴quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena ⁵si oblitus fuero tui Hierusalem in oblivione sit dextera mea ⁶adhereat lingua mea gutturi meo si non recordatus fuero tui si non praeposuero Hierusalem in principio laetitiae meae ⁷memento Domine filiorum Edom in diem Hierusalem dicentium evacuate evacuate usque ad fundamentum eius ⁸filia Babylon vastata beatus qui retribuet tibi vicissitudinem tuam quam retribuisti nobis ⁹beatus qui tenebit et adlidet parvulos tuos ad petram

Chapter 137

¹David confitebor tibi in toto corde meo in conspectu deorum cantabo tibi ²adorabo in templo sancto tuo et confitebor nomini tuo super misericordia tua et super veritate tua quia magnificasti super omne nomen tuum eloquium tuum ³in die invocabo et exaudies me dilatabis animae meae fortitudinem ⁴confiteantur tibi Domine omnes reges terrae quoniam audierunt eloquia oris tui ⁵et cantent in viis Domini quoniam magna gloria Domini ⁶quoniam excelsus Dominus et humilem respicit et excelsa de longe cognoscit ⁷si ambulavero in medio tribulationis vivificabis me super furorem inimicorum meorum mittes manum tuam et salvabit me dextera tua ⁸Dominus operabitur pro me Domine misericordia tua in aeternum opera manuum tuarum ne dimittas

Chapter 138

¹pro victoria David canticum Domine investigasti me et cognovisti ²tu cognovisti sessionem meam et surrectionem meam ³intellexisti malum meum de longe semitam meam et accubitionem meam eventilasti ⁴et omnes vias meas intellexisti quia non est eloquium in lingua mea ⁵ecce Domine nosti omnia retrorsum et ante formasti me et posuisti super me manum tuam ⁶super me est scientia et excelsior est non potero ad eam ⁷quo ibo ab spiritu tuo et quo a facie tua fugiam ⁸si ascendero in caelum ibi es tu si iacuero in inferno ades ⁹si sumpsero pinnas diluculo habitavero in novissimo maris ¹⁰etiam ibi manus tua deducet me et tenebit me dextera tua ¹¹si dixero forte tenebrae operient me nox quoque lux erit circa me ¹²nec tenebrae habent tenebras apud te et nox quasi dies lucet similes sunt tenebrae et lux ¹³quoniam tu possedisti renes meos orsusque es me in utero matris meae ¹⁴confitebor tibi quoniam terribiliter magnificasti me mirabilia opera tua et anima mea novit nimis ¹⁵non sunt operta ossa mea a te quibus factus sum in abscondito imaginatus sum in novissimis terrae ¹⁶informem adhuc me viderunt oculi tui et in libro tuo omnes scribentur dies formatae sunt et non est una in eis ¹⁷mihi autem quam honorabiles facti sunt amici tui Deus quam fortes pauperes eorum ¹⁸dinumerabo eos et harena plures erunt evigilavi et adhuc sum tecum ¹⁹si occideris Deus impium viri sanguinum declinate a me ²⁰qui contradicent tibi scelerate elati sunt frustra adversarii tui ²¹nonne odientes te Domine odivi et contra adversarios tuos distabui ²²perfecto odio oderam illos inimici facti sunt mihi ²³scrutare me Deus et cognosce cor meum proba me et scito cogitationes meas ²⁴et vide si via idoli in me est et deduc me in via aeterna

Chapter 139

¹pro victoria canticum David ²erue me Domine ab homine malo a viris iniquis serva me ³qui cogitaverunt malitias in corde tota die versati sunt in proeliis ⁴exacuerunt linguam suam quasi serpens venenum aspidis sub labiis eorum semper ⁵custodi me Domine de manu impii a viro iniquitatum serva me qui cogitaverunt subplantare gressus meos ⁶absconderunt superbi laqueum mihi et funibus extenderunt rete iuxta semitam offendiculum posuerunt mihi semper ⁷dixi Domino Deus meus tu audi Domine vocem deprecationis meae ⁸Domine Deus fortitudo salutis meae protexisti caput meum in die belli ⁹ne des Domine desideria impii scelera eius ne effundantur et eleventur semper ¹⁰amaritudo convivarum meorum labor labiorum eorum operiat eos ¹¹cadent super eos carbones ignis deicies eos in foveas ut non consurgant ¹²vir linguosus non dirigetur in terra virum iniquum mala capient in interitu ¹³scio quod faciet Dominus causam inopis iudicia pauperum ¹⁴attamen iusti confitebuntur nomini tuo habitabunt recti cum vultu tuo

Chapter 140

¹canticum David Domine clamavi ad te festina mihi exaudi vocem meam clamantis ad te ²dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum ³pone Domine custodem ori meo serva paupertatem labiorum meorum ⁴ne declines cor meum in verbum malum volvere cogitationes impias cum viris operantibus iniquitatem neque comedere in deliciis eorum ⁵corripiat me iustus in misericordia et arguat me oleum amaritudinis non inpinguet caput meum quia adhuc et oratio mea pro malitiis eorum ⁶sublati sunt iuxta petram iudices eorum et audient verba mea quoniam decora sunt ⁷sicut agricola cum scindit terram sic dissipata sunt ossa nostra in ore inferi ⁸quia ad te Domine Deus oculi mei in te speravi ne evacues animam meam ⁹custodi me de manibus laquei quod posuerunt mihi et de offendiculis operantium iniquitatem ¹⁰incident in rete eius impii simul ego autem transibo

Chapter 141

¹eruditio David cum esset in spelunca oratio ²voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Dominum deprecatus sum ³effundam in conspectu eius eloquium meum tribulationem meam coram illo adnuntiabo ⁴cum anxius in me fuerit spiritus meus tu enim nosti semitam meam in via hac qua ambulabo absconderunt laqueum mihi ⁵respice ad dexteram et vide quia non sit qui cognoscat me periit fuga a me non est qui quaerat animam meam ⁶clamavi ad te Domine dixi tu spes mea pars mea in terra viventium ⁷ausculta deprecationem meam quoniam infirmatus sum nimis libera me a persecutoribus quoniam confortati sunt super me ⁸educ de carcere animam meam ut confiteatur nomini tuo me expectant iusti cum retribueris mihi

Chapter 142

¹canticum David Domine exaudi orationem meam ausculta deprecationem meam in veritate tua exaudi me in iustitia tua ²et non venias ad iudicandum cum servo tuo quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens ³persecutus est enim inimicus animam meam confregit in terra vitam meam posuit me in tenebris quasi mortuos antiquos ⁴et anxius fuit in me spiritus meus in medio mei sollicitum fuit cor meum ⁵recordabar dierum antiquorum meditabar omnia opera tua facta manuum tuarum loquebar ⁶expandi manus meas ad te anima mea quasi terra sitiens ad te semper ⁷cito exaudi me Domine defecit spiritus meus ne abscondas faciem tuam a me et conparabor descendentibus in lacum ⁸fac me audire mane misericordiam tuam quoniam in te confido notam fac mihi viam in qua ambulo quoniam ad te levavi animam meam ⁹libera me de inimicis meis Domine a te protectus sum ¹⁰doce me ut faciam voluntatem tuam quia tu Deus meus spiritus tuus bonus deducet me in terra recta ¹¹propter nomen tuum Domine vivificabis me in iustitia tua educes de angustia animam meam ¹²et in misericordia tua dissipabis inimicos meos et perdes omnes ligantes animam meam ego enim sum servus tuus

Chapter 143

¹David benedictus Dominus fortis meus qui docet manus meas ad proelium digitos meos ad bellum ²misericordia mea et fortitudo mea auxiliator meus et salvator meus scutum meum et in ipso speravi qui subiecit populos mihi ³Domine quid est homo quia cognoscis eum filius hominis quia conputas eum ⁴homo vanitati adsimilatus est dies eius quasi umbra pertransiens ⁵Domine inclina caelos tuos et descende tange montes et fumigabunt ⁶mica fulmine et dissipa eos mitte sagittam tuam et interfice illos ⁷extende manum tuam de excelso libera me et erue me de aquis multis de manu filiorum alienorum ⁸quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera mendacii ⁹Deus canticum novum cantabo tibi in psalterio decacordo psallam tibi ¹⁰qui dat salutem regibus qui eruit David servum suum de gladio pessimo ¹¹libera me et erue me de manu filiorum alienorum quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera mendacii ¹²ut sint filii nostri quasi plantatio crescens in adulescentia sua filiae nostrae quasi anguli ornati ad similitudinem templi ¹³promptuaria nostra plena et supereffundentia ex hoc in illud pecora nostra in milibus et innumerabilia in conpitis nostris ¹⁴tauri nostri pingues non est interruptio et non est egressus et non est ululatus in plateis nostris ¹⁵beatus populus cuius talia sunt beatus populus cuius Dominus Deus suus

Chapter 144

¹hymnus David aleph exaltabo te Deus meus rex et benedicam nomini tuo in aeternum et ultra ²beth in omni die benedicam tibi et laudabo nomen tuum in sempiternum iugiter ³gimel magnus Deus et laudabilis nimis et magnificentiae eius non est inventio ⁴deleth generatio ad generationem laudabit opera tua et fortitudines tuas adnuntiabunt ⁵he decorem gloriae magnitudinis tuae et verba mirabilium tuorum loquar ⁶vav et fortitudinem horribilium tuorum loquentur et magnitudines tuas narrabo ⁷zai memoriam multae bonitatis tuae loquentur et iustitias tuas laudabunt ⁸heth clemens et misericors Dominus patiens et multae miserationis ⁹teth bonus Dominus omnibus et misericordiae eius in universa opera eius ¹⁰ioth confiteantur tibi Domine omnia opera tua et sancti tui benedicant tibi ¹¹caph gloriam regni tui dicent et fortitudines tuas loquentur ¹²lameth ut ostendant filiis hominum fortitudines eius et gloriam decoris regni eius ¹³mem regnum tuum regnum omnium saeculorum et potestas tua in omni generatione et generatione ¹⁴samech sustentat Dominus omnes corruentes et erigit universos iacentes ¹⁵ain oculi eorum in te sperant et tu das eis escam suam in tempore suo ¹⁶fe aperis manus tuas et imples omne animal refectione ¹⁷sade iustus Dominus in omnibus viis suis et sanctus in omnibus operibus suis ¹⁸coph iuxta est Dominus omnibus qui invocant eum omnibus qui invocant eum in veritate ¹⁹res placitum timentium se faciet et clamorem eorum audiet et salvabit eos ²⁰sen custodit Dominus omnes diligentes se et universos impios conteret ²¹thau laudem Domini loquetur os meum et benedicet omnis caro nomini sancto eius in aeternum et iugiter

Chapter 145

¹alleluia ²lauda anima mea Dominum laudabo Dominum in vita mea cantabo Deo meo quamdiu sum nolite confidere in principibus ³in filio hominis cui non est salus ⁴egredietur spiritus eius et revertetur in humum suam in die illa peribunt cogitationes eius ⁵beatus cuius Deus Iacob auxiliator eius spes eius in Domino Deo suo ⁶qui fecit caelos et terram mare et omnia quae in eis sunt ⁷et custodit veritatem in sempiternum qui facit iudicium calumniam sustinentibus et dat panem esurientibus Dominus solvit vinctos ⁸Dominus inluminat caecos Dominus erigit adlisos Dominus diligit iustos ⁹Dominus custodit advenas pupillum et viduam suscipiet et viam impiorum conteret ¹⁰regnabit Dominus in aeternum Deus tuus Sion in generationem et generationem

Chapter 146

¹alleluia laudate Dominum quoniam bonum est canticum Dei nostri quoniam decorum est pulchra laudatio ²aedificabit Hierusalem Dominus eiectos Israhel congregabit ³qui sanat contritos corde et alligat plagas eorum ⁴qui numerat multitudinem stellarum et omnes nomine suo vocat ⁵magnus Dominus noster et multus fortitudine prudentiae eius non est numerus ⁶suscipiens mansuetos Dominus humilians impios usque ad terram ⁷canite Domino in confessione canite Deo nostro in cithara ⁸qui operit caelos nubibus et praebet terrae pluviam et oriri facit in montibus germen ⁹qui dat iumentis panem suum filiis corvi clamantibus ¹⁰non est in fortitudine equi voluntas eius neque in tibiis viri placetur ei ¹¹placetur Domino in his qui timent eum et expectant misericordiam eius

Chapter 147

¹²lauda Hierusalem Dominum cane Deum tuum Sion ¹³quia confortavit vectes portarum tuarum benedixit filiis tuis in medio tui ¹⁴qui posuit terminum tuum pacem adipe frumenti saturavit te ¹⁵qui emittit eloquium suum terrae velociter curret verbum eius ¹⁶qui dat nivem quasi lanam pruinas quasi cinerem spargit ¹⁷proicit glaciem suam quasi buccellas ante faciem frigoris eius quis stabit ¹⁸mittet verbum suum et solvet illa spirabit spiritu suo et fluent aquae ¹⁹qui adnuntiat verbum suum Iacob praecepta sua et iudicia sua Israhel ²⁰non fecit similiter omni genti et iudicia eius non cognoscent alleluia

Chapter 148

¹alleluia laudate Dominum de caelis laudate eum in excelsis ²laudate eum omnes angeli eius laudate eum omnes exercitus eius ³laudate eum sol et luna laudate eum omnes stellae luminis ⁴laudate eum caeli caelorum et aquae quae super caelos sunt ⁵laudent nomen Domini quoniam ipse mandavit et creata sunt ⁶et statuit ea in saeculum et in saeculum praeceptum dedit et non praeteribit ⁷laudate Dominum de terra dracones et omnes abyssi ⁸ignis et grando nix et glacies ventus turbo quae facitis sermonem eius ⁹montes et omnes colles lignum fructiferum et universae cedri ¹⁰bestiae et omnia iumenta reptilia et aves volantes ¹¹reges terrae et omnes populi principes et universi iudices terrae ¹²iuvenes et virgines senes cum pueris laudent nomen Domini ¹³quoniam sublime nomen eius solius ¹⁴gloria eius in caelo et in terra et exaltavit cornu populi sui laus omnibus sanctis eius filiis Israhel populo adpropinquanti sibi alleluia

Chapter 149

¹alleluia cantate Domino canticum novum laus eius in congregatione sanctorum ²laetetur Israhel in factore suo filii Sion exultent in rege suo ³laudent nomen eius in choro in tympano et cithara cantent ei ⁴quia conplacet sibi Dominus in populo suo exaltabit mansuetos in Iesu ⁵exultabunt sancti in gloria laudabunt in cubilibus suis ⁶exaltationes Dei in gutture eorum et gladii ancipites in manibus eorum ⁷ad faciendam vindictam in gentibus increpationes in populis ⁸ut alligent reges eorum catenis et inclitos eorum conpedibus ferreis ⁹ut faciant in eis iudicium scriptum decor est omnium sanctorum eius alleluia

Chapter 150

¹alleluia laudate Deum in sancto eius laudate eum in fortitudine potentiae eius ²laudate eum in fortitudinibus eius laudate eum iuxta multitudinem magnificentiae suae ³laudate eum in clangore bucinae laudate eum in psalterio et cithara ⁴laudate eum in tympano et choro laudate eum in cordis et organo ⁵laudate eum in cymbalis sonantibus laudate eum in cymbalis tinnientibus

Proverbs

Chapter 1

¹parabolae Salomonis filii David regis Israhel ²ad sciendam sapientiam et disciplinam ³ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem ⁴ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus ⁵audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit ⁶animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum ⁷timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt ⁸audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae ⁹ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo ¹⁰fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas ¹¹si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra ¹²degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum ¹³omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis ¹⁴sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum ¹⁵fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum ¹⁶pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem ¹⁷frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum ¹⁸ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas ¹⁹sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt ²⁰sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam ²¹in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens ²²usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam ²³convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea ²⁴quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret ²⁵despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis ²⁶ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit ²⁷cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia ²⁸tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me ²⁹eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint ³⁰nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae ³¹comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur ³²aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos ³³qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato

Chapter 2

¹fili mi si susceperis sermones meos et mandata mea absconderis penes te ²ut audiat sapientiam auris tua inclina cor tuum ad noscendam prudentiam ³si enim sapientiam invocaveris et inclinaveris cor tuum prudentiae ⁴si quaesieris eam quasi pecuniam et sicut thesauros effoderis illam ⁵tunc intelleges timorem Domini et scientiam Dei invenies ⁶quia Dominus dat sapientiam et ex ore eius scientia et prudentia ⁷custodiet rectorum salutem et proteget gradientes simpliciter ⁸servans semitas iustitiae et vias sanctorum custodiens ⁹tunc intelleges iustitiam et iudicium et aequitatem et omnem semitam bonam ¹⁰si intraverit sapientia cor tuum et scientia animae tuae placuerit ¹¹consilium custodiet te prudentia servabit te ¹²ut eruaris de via mala ab homine qui perversa loquitur ¹³qui relinquunt iter rectum et ambulant per vias tenebrosas ¹⁴qui laetantur cum malefecerint et exultant in rebus pessimis ¹⁵quorum viae perversae et infames gressus eorum ¹⁶ut eruaris a muliere aliena et ab extranea quae mollit sermones suos ¹⁷et relinquit ducem pubertatis suae ¹⁸et pacti Dei sui oblita est inclinata est enim ad mortem domus eius et ad impios semitae ipsius ¹⁹omnes qui ingrediuntur ad eam non revertentur nec adprehendent semitas vitae ²⁰ut ambules in via bona et calles iustorum custodias ²¹qui enim recti sunt habitabunt in terra et simplices permanebunt in ea ²²impii vero de terra perdentur et qui inique agunt auferentur ex ea

Chapter 3

¹fili mi ne obliviscaris legis meae et praecepta mea custodiat cor tuum ²longitudinem enim dierum et annos vitae et pacem adponent tibi ³misericordia et veritas non te deserant circumda eas gutturi tuo et describe in tabulis cordis tui ⁴et invenies gratiam et disciplinam bonam coram Deo et hominibus ⁵habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo et ne innitaris prudentiae tuae ⁶in omnibus viis tuis cogita illum et ipse diriget gressus tuos ⁷ne sis sapiens apud temet ipsum time Dominum et recede a malo ⁸sanitas quippe erit umbilico tuo et inrigatio ossuum tuorum ⁹honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum ¹⁰et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt ¹¹disciplinam Domini fili mi ne abicias nec deficias cum ab eo corriperis ¹²quem enim diligit Dominus corripit et quasi pater in filio conplacet sibi ¹³beatus homo qui invenit sapientiam et qui affluit prudentia ¹⁴melior est adquisitio eius negotiatione argenti et auro primo fructus eius ¹⁵pretiosior est cunctis opibus et omnia quae desiderantur huic non valent conparari ¹⁶longitudo dierum in dextera eius in sinistra illius divitiae et gloria ¹⁷viae eius viae pulchrae et omnes semitae illius pacificae ¹⁸lignum vitae est his qui adprehenderint eam et qui tenuerit eam beatus ¹⁹Dominus sapientia fundavit terram stabilivit caelos prudentia ²⁰sapientia illius eruperunt abyssi et nubes rore concrescunt ²¹fili mi ne effluant haec ab oculis tuis custodi legem atque consilium ²²et erit vita animae tuae et gratia faucibus tuis ²³tunc ambulabis fiducialiter in via tua et pes tuus non inpinget ²⁴si dormieris non timebis quiesces et suavis erit somnus tuus ²⁵ne paveas repentino terrore et inruentes tibi potentias impiorum ²⁶Dominus enim erit in latere tuo et custodiet pedem tuum ne capiaris ²⁷noli prohibere benefacere eum qui potest si vales et ipse benefac ²⁸ne dicas amico tuo vade et revertere et cras dabo tibi cum statim possis dare ²⁹ne moliaris amico tuo malum cum ille in te habeat fiduciam ³⁰ne contendas adversus hominem frustra cum ipse tibi nihil mali fecerit ³¹ne aemuleris hominem iniustum nec imiteris vias eius ³²quia abominatio Domini est omnis inlusor et cum simplicibus sermocinatio eius ³³egestas a Domino in domo impii habitacula autem iustorum benedicentur ³⁴inlusores ipse deludet et mansuetis dabit gratiam ³⁵gloriam sapientes possidebunt stultorum exaltatio ignominia

Chapter 4

¹audite filii disciplinam patris et adtendite ut sciatis prudentiam ²donum bonum tribuam vobis legem meam ne derelinquatis ³nam et ego filius fui patris mei tenellus et unigenitus coram matre mea ⁴et docebat me atque dicebat suscipiat verba mea cor tuum custodi praecepta mea et vives ⁵posside sapientiam posside prudentiam ne obliviscaris neque declines a verbis oris mei ⁶ne dimittas eam et custodiet te dilige eam et servabit te ⁷principium sapientiae posside sapientiam et in omni possessione tua adquire prudentiam ⁸arripe illam et exaltabit te glorificaberis ab ea cum eam fueris amplexatus ⁹dabit capiti tuo augmenta gratiarum et corona inclita proteget te ¹⁰audi fili mi et suscipe verba mea ut multiplicentur tibi anni vitae ¹¹viam sapientiae monstravi tibi duxi te per semitas aequitatis ¹²quas cum ingressus fueris non artabuntur gressus tui et currens non habebis offendiculum ¹³tene disciplinam ne dimittas eam custodi illam quia ipsa est vita tua ¹⁴ne delecteris semitis impiorum nec tibi placeat malorum via ¹⁵fuge ab ea ne transeas per illam declina et desere eam ¹⁶non enim dormiunt nisi malefecerint et rapitur somnus ab eis nisi subplantaverint ¹⁷comedunt panem impietatis et vinum iniquitatis bibunt ¹⁸iustorum autem semita quasi lux splendens procedit et crescit usque ad perfectam diem ¹⁹via impiorum tenebrosa nesciunt ubi corruant ²⁰fili mi ausculta sermones meos et ad eloquia mea inclina aurem tuam ²¹ne recedant ab oculis tuis custodi ea in medio cordis tui ²²vita enim sunt invenientibus ea et universae carni sanitas ²³omni custodia serva cor tuum quia ex ipso vita procedit ²⁴remove a te os pravum et detrahentia labia sint procul a te ²⁵oculi tui recta videant et palpebrae tuae praecedant gressus tuos ²⁶dirige semitam pedibus tuis et omnes viae tuae stabilientur ²⁷ne declines ad dexteram et ad sinistram averte pedem tuum a malo

Chapter 5

¹fili mi adtende sapientiam meam et prudentiae meae inclina aurem tuam ²ut custodias cogitationes et disciplinam labia tua conservent ³favus enim stillans labia meretricis et nitidius oleo guttur eius ⁴novissima autem illius amara quasi absinthium et acuta quasi gladius biceps ⁵pedes eius descendunt in mortem et ad inferos gressus illius penetrant ⁶per semitam vitae non ambulat vagi sunt gressus eius et investigabiles ⁷nunc ergo fili audi me et ne recedas a verbis oris mei ⁸longe fac ab ea viam tuam et ne adpropinques foribus domus eius ⁹ne des alienis honorem tuum et annos tuos crudeli ¹⁰ne forte impleantur extranei viribus tuis et labores tui sint in domo aliena ¹¹et gemas in novissimis quando consumpseris carnes et corpus tuum et dicas ¹²cur detestatus sum disciplinam et increpationibus non adquievit cor meum ¹³nec audivi vocem docentium me et magistris non inclinavi aurem meam ¹⁴paene fui in omni malo in medio ecclesiae et synagogae ¹⁵bibe aquam de cisterna tua et fluenta putei tui ¹⁶deriventur fontes tui foras et in plateis aquas tuas divide ¹⁷habeto eas solus nec sint alieni participes tui ¹⁸sit vena tua benedicta et laetare cum muliere adulescentiae tuae ¹⁹cerva carissima et gratissimus hinulus ubera eius inebrient te omni tempore in amore illius delectare iugiter ²⁰quare seduceris fili mi ab aliena et foveris sinu alterius ²¹respicit Dominus vias hominis et omnes gressus illius considerat ²²iniquitates suae capiunt impium et funibus peccatorum suorum constringitur ²³ipse morietur quia non habuit disciplinam et multitudine stultitiae suae decipietur

Chapter 6

¹fili mi si spoponderis pro amico tuo defixisti apud extraneum manum tuam ²inlaqueatus es verbis oris tui et captus propriis sermonibus ³fac ergo quod dico fili mi et temet ipsum libera quia incidisti in manu proximi tui discurre festina suscita amicum tuum ⁴ne dederis somnum oculis tuis nec dormitent palpebrae tuae ⁵eruere quasi dammula de manu et quasi avis de insidiis aucupis ⁶vade ad formicam o piger et considera vias eius et disce sapientiam ⁷quae cum non habeat ducem nec praeceptorem nec principem ⁸parat aestate cibum sibi et congregat in messe quod comedat ⁹usquequo piger dormis quando consurges ex somno tuo ¹⁰paululum dormies paululum dormitabis paululum conseres manus ut dormias ¹¹et veniet tibi quasi viator egestas et pauperies quasi vir armatus ¹²homo apostata vir inutilis graditur ore perverso ¹³annuit oculis terit pede digito loquitur ¹⁴pravo corde machinatur malum et in omni tempore iurgia seminat ¹⁵huic extemplo veniet perditio sua et subito conteretur nec habebit ultra medicinam ¹⁶sex sunt quae odit Dominus et septimum detestatur anima eius ¹⁷oculos sublimes linguam mendacem manus effundentes innoxium sanguinem ¹⁸cor machinans cogitationes pessimas pedes veloces ad currendum in malum ¹⁹proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias ²⁰conserva fili mi praecepta patris tui et ne dimittas legem matris tuae ²¹liga ea in corde tuo iugiter et circumda gutturi tuo ²²cum ambulaveris gradiantur tecum cum dormieris custodiant te et evigilans loquere cum eis ²³quia mandatum lucerna est et lex lux et via vitae increpatio disciplinae ²⁴ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae ²⁵non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius ²⁶pretium enim scorti vix unius est panis mulier autem viri pretiosam animam capit ²⁷numquid abscondere potest homo ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant ²⁸aut ambulare super prunas et non conburentur plantae eius ²⁹sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui non erit mundus cum tetigerit eam ³⁰non grandis est culpae cum quis furatus fuerit furatur enim ut esurientem impleat animam ³¹deprehensus quoque reddet septuplum et omnem substantiam domus suae tradet ³²qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam ³³turpitudinem et ignominiam congregat sibi et obprobrium illius non delebitur ³⁴quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae ³⁵nec adquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima

Chapter 7

¹fili mi custodi sermones meos et praecepta mea reconde tibi ²serva mandata mea et vives et legem meam quasi pupillam oculi tui ³liga eam in digitis tuis scribe illam in tabulis cordis tui ⁴dic sapientiae soror mea es et prudentiam voca amicam tuam ⁵ut custodiat te a muliere extranea et ab aliena quae verba sua dulcia facit ⁶de fenestra enim domus meae per cancellos prospexi ⁷et video parvulos considero vecordem iuvenem ⁸qui transit in platea iuxta angulum et propter viam domus illius graditur ⁹in obscuro advesperascente die in noctis tenebris et caligine ¹⁰et ecce mulier occurrit illi ornatu meretricio praeparata ad capiendas animas garrula et vaga ¹¹quietis inpatiens nec valens in domo consistere pedibus suis ¹²nunc foris nunc in plateis nunc iuxta angulos insidians ¹³adprehensumque deosculatur iuvenem et procaci vultu blanditur dicens ¹⁴victimas pro salute debui hodie reddidi vota mea ¹⁵idcirco egressa sum in occursum tuum desiderans te videre et repperi ¹⁶intexui funibus lectum meum stravi tapetibus pictis ex Aegypto ¹⁷aspersi cubile meum murra et aloe et cinnamomo ¹⁸veni inebriemur uberibus donec inlucescat dies et fruamur cupitis amplexibus ¹⁹non est enim vir in domo sua abiit via longissima ²⁰sacculum pecuniae secum tulit in die plenae lunae reversurus est domum suam ²¹inretivit eum multis sermonibus et blanditiis labiorum protraxit illum ²²statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam et quasi agnus lasciviens et ignorans quod ad vincula stultus trahatur ²³donec transfigat sagitta iecur eius velut si avis festinet ad laqueum et nescit quia de periculo animae illius agitur ²⁴nunc ergo fili audi me et adtende verba oris mei ²⁵ne abstrahatur in viis illius mens tua neque decipiaris semitis eius ²⁶multos enim vulneratos deiecit et fortissimi quique interfecti sunt ab ea ²⁷viae inferi domus eius penetrantes interiora mortis

Chapter 8

¹numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam ²in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans ³iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens ⁴o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum ⁵intellegite parvuli astutiam et insipientes animadvertite ⁶audite quoniam de rebus magnis locutura sum et aperientur labia mea ut recta praedicent ⁷veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium ⁸iusti sunt omnes sermones mei non est in eis pravum quid neque perversum ⁹recti sunt intellegentibus et aequi invenientibus scientiam ¹⁰accipite disciplinam meam et non pecuniam doctrinam magis quam aurum eligite ¹¹melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis et omne desiderabile ei non potest conparari ¹²ego sapientia habito in consilio et eruditis intersum cogitationibus ¹³timor Domini odit malum arrogantiam et superbiam et viam pravam et os bilingue detestor ¹⁴meum est consilium et aequitas mea prudentia mea est fortitudo ¹⁵per me reges regnant et legum conditores iusta decernunt ¹⁶per me principes imperant et potentes decernunt iustitiam ¹⁷ego diligentes me diligo et qui mane vigilant ad me invenient me ¹⁸mecum sunt divitiae et gloria opes superbae et iustitia ¹⁹melior est fructus meus auro et pretioso lapide et genimina mea argento electo ²⁰in viis iustitiae ambulo in medio semitarum iudicii ²¹ut ditem diligentes me et thesauros eorum repleam ²²Dominus possedit me initium viarum suarum antequam quicquam faceret a principio ²³ab aeterno ordita sum et ex antiquis antequam terra fieret ²⁴necdum erant abyssi et ego iam concepta eram necdum fontes aquarum eruperant ²⁵necdum montes gravi mole constiterant ante colles ego parturiebar ²⁶adhuc terram non fecerat et flumina et cardines orbis terrae ²⁷quando praeparabat caelos aderam quando certa lege et gyro vallabat abyssos ²⁸quando aethera firmabat sursum et librabat fontes aquarum ²⁹quando circumdabat mari terminum suum et legem ponebat aquis ne transirent fines suos quando adpendebat fundamenta terrae ³⁰cum eo eram cuncta conponens et delectabar per singulos dies ludens coram eo omni tempore ³¹ludens in orbe terrarum et deliciae meae esse cum filiis hominum ³²nunc ergo filii audite me beati qui custodiunt vias meas ³³audite disciplinam et estote sapientes et nolite abicere eam ³⁴beatus homo qui audit me qui vigilat ad fores meas cotidie et observat ad postes ostii mei ³⁵qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino ³⁶qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem

Chapter 9

¹sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem ²immolavit victimas suas miscuit vinum et proposuit mensam suam ³misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis ⁴si quis est parvulus veniat ad me et insipientibus locuta est ⁵venite comedite panem meum et bibite vinum quod miscui vobis ⁶relinquite infantiam et vivite et ambulate per vias prudentiae ⁷qui erudit derisorem ipse sibi facit iniuriam et qui arguit impium generat maculam sibi ⁸noli arguere derisorem ne oderit te argue sapientem et diliget te ⁹da sapienti et addetur ei sapientia doce iustum et festinabit accipere ¹⁰principium sapientiae timor Domini et scientia sanctorum prudentia ¹¹per me enim multiplicabuntur dies tui et addentur tibi anni vitae ¹²si sapiens fueris tibimet ipsi eris si inlusor solus portabis malum ¹³mulier stulta et clamosa plenaque inlecebris et nihil omnino sciens ¹⁴sedit in foribus domus suae super sellam in excelso urbis loco ¹⁵ut vocaret transeuntes viam et pergentes itinere suo ¹⁶quis est parvulus declinet ad me et vecordi locuta est ¹⁷aquae furtivae dulciores sunt et panis absconditus suavior ¹⁸et ignoravit quod gigantes ibi sint et in profundis inferni convivae eius

Chapter 10

¹parabolae Salomonis filius sapiens laetificat patrem filius vero stultus maestitia est matris suae ²non proderunt thesauri impietatis iustitia vero liberabit a morte ³non adfliget Dominus fame animam iusti et insidias impiorum subvertet ⁴egestatem operata est manus remissa manus autem fortium divitias parat ⁵qui congregat in messe filius sapiens est qui autem stertit aestate filius confusionis ⁶benedictio super caput iusti os autem impiorum operit iniquitatem ⁷memoria iusti cum laudibus et nomen impiorum putrescet ⁸sapiens corde praecepta suscipiet stultus caeditur labiis ⁹qui ambulat simpliciter ambulat confidenter qui autem depravat vias suas manifestus erit ¹⁰qui annuit oculo dabit dolorem stultus labiis verberabitur ¹¹vena vitae os iusti et os impiorum operiet iniquitatem ¹²odium suscitat rixas et universa delicta operit caritas ¹³in labiis sapientis invenietur sapientia et virga in dorso eius qui indiget corde ¹⁴sapientes abscondunt scientiam os autem stulti confusioni proximum est ¹⁵substantia divitis urbs fortitudinis eius pavor pauperum egestas eorum ¹⁶opus iusti ad vitam fructus impii ad peccatum ¹⁷via vitae custodienti disciplinam qui autem increpationes relinquit errat ¹⁸abscondunt odium labia mendacia qui profert contumeliam insipiens est ¹⁹in multiloquio peccatum non deerit qui autem moderatur labia sua prudentissimus est ²⁰argentum electum lingua iusti cor impiorum pro nihilo ²¹labia iusti erudiunt plurimos qui autem indocti sunt in cordis egestate morientur ²²benedictio Domini divites facit nec sociabitur ei adflictio ²³quasi per risum stultus operatur scelus sapientia autem est viro prudentia ²⁴quod timet impius veniet super eum desiderium suum iustis dabitur ²⁵quasi tempestas transiens non erit impius iustus autem quasi fundamentum sempiternum ²⁶sicut acetum dentibus et fumus oculis sic piger his qui miserunt eum ²⁷timor Domini adponet dies et anni impiorum breviabuntur ²⁸expectatio iustorum laetitia spes autem impiorum peribit ²⁹fortitudo simplicis via Domini et pavor his qui operantur malum ³⁰iustus in aeternum non commovebitur impii autem non habitabunt in terram ³¹os iusti parturiet sapientiam lingua pravorum peribit ³²labia iusti considerant placita et os impiorum perversa

Chapter 11

¹statera dolosa abominatio apud Dominum et pondus aequum voluntas eius ²ubi fuerit superbia ibi erit et contumelia ubi autem humilitas ibi et sapientia ³simplicitas iustorum diriget eos et subplantatio perversorum vastabit illos ⁴non proderunt divitiae in die ultionis iustitia autem liberabit a morte ⁵iustitia simplicis diriget viam eius et in impietate sua corruet impius ⁶iustitia rectorum liberabit eos et in insidiis suis capientur iniqui ⁷mortuo homine impio nulla erit ultra spes et expectatio sollicitorum peribit ⁸iustus de angustia liberatus est et tradetur impius pro eo ⁹simulator ore decipit amicum suum iusti autem liberabuntur scientia ¹⁰in bonis iustorum exultabit civitas et in perditione impiorum erit laudatio ¹¹benedictione iustorum exaltabitur civitas et ore impiorum subvertetur ¹²qui despicit amicum suum indigens corde est vir autem prudens tacebit ¹³qui ambulat fraudulenter revelat arcana qui autem fidelis est animi celat commissum ¹⁴ubi non est gubernator populus corruet salus autem ubi multa consilia ¹⁵adfligetur malo qui fidem facit pro extraneo qui autem cavet laqueos securus erit ¹⁶mulier gratiosa inveniet gloriam et robusti habebunt divitias ¹⁷benefacit animae suae vir misericors qui autem crudelis est et propinquos abicit ¹⁸impius facit opus instabile seminanti autem iustitiam merces fidelis ¹⁹clementia praeparat vitam et sectatio malorum mortem ²⁰abominabile Domino pravum cor et voluntas eius in his qui simpliciter ambulant ²¹manus in manu non erit innocens malus semen autem iustorum salvabitur ²²circulus aureus in naribus suis mulier pulchra et fatua ²³desiderium iustorum omne bonum est praestolatio impiorum furor ²⁴alii dividunt propria et ditiores fiunt alii rapiunt non sua et semper in egestate sunt ²⁵anima quae benedicit inpinguabitur et qui inebriat ipse quoque inebriabitur ²⁶qui abscondit frumenta maledicetur in populis benedictio autem super caput vendentium ²⁷bene consurgit diluculo qui quaerit bona qui autem investigator malorum est opprimetur ab eis ²⁸qui confidet in divitiis suis corruet iusti autem quasi virens folium germinabunt ²⁹qui conturbat domum suam possidebit ventos et qui stultus est serviet sapienti ³⁰fructus iusti lignum vitae et qui suscipit animas sapiens est ³¹si iustus in terra recipit quanto magis impius et peccator

Chapter 12

¹qui diligit disciplinam diligit scientiam qui autem odit increpationes insipiens est ²qui bonus est hauriet a Domino gratiam qui autem confidit cogitationibus suis impie agit ³non roborabitur homo ex impietate et radix iustorum non commovebitur ⁴mulier diligens corona viro suo et putredo in ossibus eius quae confusione res dignas gerit ⁵cogitationes iustorum iudicia et consilia impiorum fraudulentia ⁶verba impiorum insidiantur sanguini os iustorum liberabit eos ⁷verte impios et non erunt domus autem iustorum permanebit ⁸doctrina sua noscetur vir qui autem vanus et excors est patebit contemptui ⁹melior est pauper et sufficiens sibi quam gloriosus et indigens pane ¹⁰novit iustus animas iumentorum suorum viscera autem impiorum crudelia ¹¹qui operatur terram suam saturabitur panibus qui autem sectatur otium stultissimus est ¹²desiderium impii munimentum est pessimorum radix autem iustorum proficiet ¹³propter peccata labiorum ruina proximat malo effugiet autem iustus de angustia ¹⁴de fructu oris sui unusquisque replebitur bonis et iuxta opera manuum suarum retribuetur ei ¹⁵via stulti recta in oculis eius qui autem sapiens est audit consilia ¹⁶fatuus statim indicat iram suam qui autem dissimulat iniuriam callidus est ¹⁷qui quod novit loquitur index iustitiae est qui autem mentitur testis est fraudulentus ¹⁸est qui promittit et quasi gladio pungitur conscientiae lingua autem sapientium sanitas est ¹⁹labium veritatis firmum erit in perpetuum qui autem testis est repentinus concinnat linguam mendacii ²⁰dolus in corde cogitantium mala qui autem ineunt pacis consilia sequitur eos gaudium ²¹non contristabit iustum quicquid ei acciderit impii autem replebuntur malo ²²abominatio Domino labia mendacia qui autem fideliter agunt placent ei ²³homo versutus celat scientiam et cor insipientium provocabit stultitiam ²⁴manus fortium dominabitur quae autem remissa est tributis serviet ²⁵maeror in corde viri humiliabit illud et sermone bono laetificabitur ²⁶qui neglegit damnum propter amicum iustus est iter autem impiorum decipiet eos ²⁷non inveniet fraudulentus lucrum et substantia hominis erit auri pretium ²⁸in semita iustitiae vita iter autem devium ducit ad mortem

Chapter 13

¹filius sapiens doctrina patris qui autem inlusor est non audit cum arguitur ²de fructu oris homo saturabitur bonis anima autem praevaricatorum iniqua ³qui custodit os suum custodit animam suam qui autem inconsideratus est ad loquendum sentiet mala ⁴vult et non vult piger anima autem operantium inpinguabitur ⁵verbum mendax iustus detestabitur impius confundit et confundetur ⁶iustitia custodit innocentis viam impietas vero peccato subplantat ⁷est quasi dives cum nihil habeat et est quasi pauper cum in multis divitiis sit ⁸redemptio animae viri divitiae suae qui autem pauper est increpationem non sustinet ⁹lux iustorum laetificat lucerna autem impiorum extinguetur ¹⁰inter superbos semper iurgia sunt qui autem agunt cuncta consilio reguntur sapientia ¹¹substantia festinata minuetur quae autem paulatim colligitur manu multiplicabitur ¹²spes quae differtur adfligit animam lignum vitae desiderium veniens ¹³qui detrahit alicui rei ipse se in futurum obligat qui autem timet praeceptum in pace versabitur ¹⁴lex sapientis fons vitae ut declinet a ruina mortis ¹⁵doctrina bona dabit gratiam in itinere contemptorum vorago ¹⁶astutus omnia agit cum consilio qui autem fatuus est aperit stultitiam ¹⁷nuntius impii cadet in malum legatus fidelis sanitas ¹⁸egestas et ignominia ei qui deserit disciplinam qui autem adquiescit arguenti glorificabitur ¹⁹desiderium si conpleatur delectat animam detestantur stulti eos qui fugiunt mala ²⁰qui cum sapientibus graditur sapiens erit amicus stultorum efficietur similis ²¹peccatores persequetur malum et iustis retribuentur bona ²²bonus relinquet heredes filios et nepotes et custoditur iusto substantia peccatoris ²³multi cibi in novalibus patrum et alii congregantur absque iudicio ²⁴qui parcit virgae suae odit filium suum qui autem diligit illum instanter erudit ²⁵iustus comedit et replet animam suam venter autem impiorum insaturabilis

Chapter 14

¹sapiens mulier aedificavit domum suam insipiens instructam quoque destruet manibus ²ambulans recto itinere et timens Deum despicitur ab eo qui infami graditur via ³in ore stulti virga superbiae labia sapientium custodiunt eos ⁴ubi non sunt boves praesepe vacuum est ubi autem plurimae segetes ibi manifesta fortitudo bovis ⁵testis fidelis non mentietur profert mendacium testis dolosus ⁶quaerit derisor sapientiam et non inveniet doctrina prudentium facilis ⁷vade contra virum stultum et nescito labia prudentiae ⁸sapientia callidi est intellegere viam suam et inprudentia stultorum errans ⁹stultis inludet peccatum inter iustos morabitur gratia ¹⁰cor quod novit amaritudinem animae suae in gaudio eius non miscebitur extraneus ¹¹domus impiorum delebitur tabernacula iustorum germinabunt ¹²est via quae videtur homini iusta novissima autem eius deducunt ad mortem ¹³risus dolore miscebitur et extrema gaudii luctus occupat ¹⁴viis suis replebitur stultus et super eum erit vir bonus ¹⁵innocens credit omni verbo astutus considerat gressus suos ¹⁶sapiens timet et declinat malum stultus transilit et confidit ¹⁷inpatiens operabitur stultitiam et vir versutus odiosus est ¹⁸possidebunt parvuli stultitiam et astuti expectabunt scientiam ¹⁹iacebunt mali ante bonos et impii ante portas iustorum ²⁰etiam proximo suo pauper odiosus erit amici vero divitum multi ²¹qui despicit proximum suum peccat qui autem miseretur pauperi beatus erit ²²errant qui operantur malum misericordia et veritas praeparant bona ²³in omni opere erit abundantia ubi autem verba sunt plurima frequenter egestas ²⁴corona sapientium divitiae eorum fatuitas stultorum inprudentia ²⁵liberat animas testis fidelis et profert mendacia versipellis ²⁶in timore Domini fiducia fortitudinis et filiis eius erit spes ²⁷timor Domini fons vitae ut declinet a ruina mortis ²⁸in multitudine populi dignitas regis et in paucitate plebis ignominia principis ²⁹qui patiens est multa gubernatur prudentia qui autem inpatiens exaltat stultitiam suam ³⁰vita carnium sanitas cordis putredo ossuum invidia ³¹qui calumniatur egentem exprobrat factori eius honorat autem eum qui miseretur pauperis ³²in malitia sua expelletur impius sperat autem iustus in morte sua ³³in corde prudentis requiescit sapientia et indoctos quoque erudiet ³⁴iustitia elevat gentem miseros facit populos peccatum ³⁵acceptus est regi minister intellegens iracundiam eius inutilis sustinebit

Chapter 15

¹responsio mollis frangit iram sermo durus suscitat furorem ²lingua sapientium ornat scientiam os fatuorum ebullit stultitiam ³in omni loco oculi Domini contemplantur malos et bonos ⁴lingua placabilis lignum vitae quae inmoderata est conteret spiritum ⁵stultus inridet disciplinam patris sui qui autem custodit increpationes astutior fiet ⁶domus iusti plurima fortitudo et in fructibus impii conturbatur ⁷labia sapientium disseminabunt scientiam cor stultorum dissimile erit ⁸victimae impiorum abominabiles Domino vota iustorum placabilia ⁹abominatio est Domino via impii qui sequitur iustitiam diligetur ab eo ¹⁰doctrina mala deserenti viam qui increpationes odit morietur ¹¹infernus et perditio coram Domino quanto magis corda filiorum hominum ¹²non amat pestilens eum qui se corripit nec ad sapientes graditur ¹³cor gaudens exhilarat faciem in maerore animi deicitur spiritus ¹⁴cor sapientis quaerit doctrinam et os stultorum pascetur inperitia ¹⁵omnes dies pauperis mali secura mens quasi iuge convivium ¹⁶melius est parum cum timore Domini quam thesauri magni et insatiabiles ¹⁷melius est vocare ad holera cum caritate quam ad vitulum saginatum cum odio ¹⁸vir iracundus provocat rixas qui patiens est mitigat suscitatas ¹⁹iter pigrorum quasi sepes spinarum via iustorum absque offendiculo ²⁰filius sapiens laetificat patrem et stultus homo despicit matrem suam ²¹stultitia gaudium stulto et vir prudens dirigit gressus ²²dissipantur cogitationes ubi non est consilium ubi vero plures sunt consiliarii confirmantur ²³laetatur homo in sententia oris sui et sermo oportunus est optimus ²⁴semita vitae super eruditum ut declinet de inferno novissimo ²⁵domum superborum demolietur Dominus et firmos facit terminos viduae ²⁶abominatio Domini cogitationes malae et purus sermo pulcherrimus ²⁷conturbat domum suam qui sectatur avaritiam qui autem odit munera vivet ²⁸mens iusti meditatur oboedientiam os impiorum redundat malis ²⁹longe est Dominus ab impiis et orationes iustorum exaudiet ³⁰lux oculorum laetificat animam fama bona inpinguat ossa ³¹auris quae audit increpationes vitae in medio sapientium commorabitur ³²qui abicit disciplinam despicit animam suam qui adquiescit increpationibus possessor est cordis ³³timor Domini disciplina sapientiae et gloriam praecedit humilitas

Chapter 16

¹hominis est animum praeparare et Dei gubernare linguam ²omnes viae hominum patent oculis eius spirituum ponderator est Dominus ³revela Domino opera tua et dirigentur cogitationes tuae ⁴universa propter semet ipsum operatus est Dominus impium quoque ad diem malum ⁵abominatio Domini omnis arrogans etiam si manus ad manum fuerit non erit innocens ⁶misericordia et veritate redimitur iniquitas et in timore Domini declinatur a malo ⁷cum placuerint Domino viae hominis inimicos quoque eius convertet ad pacem ⁸melius est parum cum iustitia quam multi fructus cum iniquitate ⁹cor hominis disponet viam suam sed Domini est dirigere gressus eius ¹⁰divinatio in labiis regis in iudicio non errabit os eius ¹¹pondus et statera iudicia Domini sunt et opera eius omnes lapides sacculi ¹²abominabiles regi qui agunt impie quoniam iustitia firmatur solium ¹³voluntas regum labia iusta qui recta loquitur diligetur ¹⁴indignatio regis nuntii mortis et vir sapiens placabit eam ¹⁵in hilaritate vultus regis vita et clementia eius quasi imber serotinus ¹⁶posside sapientiam quia auro melior est et adquire prudentiam quia pretiosior est argento ¹⁷semita iustorum declinat mala custos animae suae servat viam suam ¹⁸contritionem praecedit superbia et ante ruinam exaltatur spiritus ¹⁹melius est humiliari cum mitibus quam dividere spolia cum superbis ²⁰eruditus in verbo repperiet bona et qui in Domino sperat beatus est ²¹qui sapiens corde est appellabitur prudens et qui dulcis eloquio maiora percipiet ²²fons vitae eruditio possidentis doctrina stultorum fatuitas ²³cor sapientis erudiet os eius et labiis illius addet gratiam ²⁴favus mellis verba conposita dulcedo animae et sanitas ossuum ²⁵est via quae videtur homini recta et novissimum eius ducit ad mortem ²⁶anima laborantis laborat sibi quia conpulit eum os suum ²⁷vir impius fodit malum et in labiis eius ignis ardescit ²⁸homo perversus suscitat lites et verbosus separat principes ²⁹vir iniquus lactat amicum suum et ducit eum per viam non bonam ³⁰qui adtonitis oculis cogitat prava mordens labia sua perficit malum ³¹corona dignitatis senectus in viis iustitiae repperietur ³²melior est patiens viro forte et qui dominatur animo suo expugnatore urbium ³³sortes mittuntur in sinu sed a Domino temperantur

Chapter 17

¹melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis cum iurgio ²servus sapiens dominabitur filiis stultis et inter fratres hereditatem dividet ³sicut igne probatur argentum et aurum camino ita corda probat Dominus ⁴malus oboedit linguae iniquae et fallax obtemperat labiis mendacibus ⁵qui despicit pauperem exprobrat factori eius et qui in ruina laetatur alterius non erit inpunitus ⁶corona senum filii filiorum et gloria filiorum patres sui ⁷non decent stultum verba conposita nec principem labium mentiens ⁸gemma gratissima expectatio praestolantis quocumque se verterit prudenter intellegit ⁹qui celat delictum quaerit amicitias qui altero sermone repetit separat foederatos ¹⁰plus proficit correptio apud prudentem quam centum plagae apud stultum ¹¹semper iurgia quaerit malus angelus autem crudelis mittetur contra eum ¹²expedit magis ursae occurrere raptis fetibus quam fatuo confidenti sibi in stultitia sua ¹³qui reddit mala pro bonis non recedet malum de domo eius ¹⁴qui dimittit aquam caput est iurgiorum et antequam patiatur contumeliam iudicium deserit ¹⁵et qui iustificat impium et qui condemnat iustum abominabilis est uterque apud Dominum ¹⁶quid prodest habere divitias stultum cum sapientiam emere non possit ¹⁷omni tempore diligit qui amicus est et frater in angustiis conprobatur ¹⁸homo stultus plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo ¹⁹qui meditatur discordiam diligit rixas et qui exaltat ostium quaerit ruinam ²⁰qui perversi cordis est non inveniet bonum et qui vertit linguam incidet in malum ²¹natus est stultus in ignominiam suam sed nec pater in fatuo laetabitur ²²animus gaudens aetatem floridam facit spiritus tristis exsiccat ossa ²³munera de sinu impius accipit ut pervertat semitas iudicii ²⁴in facie prudentis lucet sapientia oculi stultorum in finibus terrae ²⁵ira patris filius stultus et dolor matris quae genuit eum ²⁶non est bonum damnum inferre iusto nec percutere principem qui recta iudicat ²⁷qui moderatur sermones suos doctus et prudens est et pretiosi spiritus vir eruditus ²⁸stultus quoque si tacuerit sapiens putabitur et si conpresserit labia sua intellegens

Chapter 18

¹occasiones quaerit qui vult recedere ab amico omni tempore erit exprobrabilis ²non recipit stultus verba prudentiae nisi ea dixeris quae versantur in corde eius ³impius cum in profundum venerit peccatorum contemnit sed sequitur eum ignominia et obprobrium ⁴aqua profunda verba ex ore viri et torrens redundans fons sapientiae ⁵accipere personam impii non est bonum ut declines a veritate iudicii ⁶labia stulti inmiscunt se rixis et os eius iurgia provocat ⁷os stulti contritio eius et labia illius ruina animae eius ⁸verba bilinguis quasi simplicia et ipsa perveniunt usque ad interiora ventris ⁹qui mollis et dissolutus est in opere suo frater est sua opera dissipantis ¹⁰turris fortissima nomen Domini ad ipsum currit iustus et exaltabitur ¹¹substantia divitis urbs roboris eius et quasi murus validus circumdans eum ¹²antequam conteratur exaltatur cor hominis et antequam glorificetur humiliatur ¹³qui prius respondit quam audiat stultum se esse demonstrat et confusione dignum ¹⁴spiritus viri sustentat inbecillitatem suam spiritum vero ad irascendum facilem quis poterit sustinere ¹⁵cor prudens possidebit scientiam et auris sapientium quaerit doctrinam ¹⁶donum hominis dilatat viam eius et ante principes spatium ei facit ¹⁷iustus prior est accusator sui venit amicus eius et investigavit eum ¹⁸contradictiones conprimit sors et inter potentes quoque diiudicat ¹⁹frater qui adiuvatur a fratre quasi civitas firma et iudicia quasi vectes urbium ²⁰de fructu oris viri replebitur venter eius et genimina labiorum illius saturabunt eum ²¹mors et vita in manu linguae qui diligunt eam comedent fructus eius ²²qui invenit mulierem invenit bonum et hauriet iucunditatem a Domino ²³cum obsecrationibus loquetur pauper et dives effabitur rigide ²⁴vir amicalis ad societatem magis amicus erit quam frater

Chapter 19

¹melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens ²ubi non est scientia animae non est bonum et qui festinus est pedibus offendit ³stultitia hominis subplantat gressus eius et contra Deum fervet animo suo ⁴divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur ⁵testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet ⁶multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti ⁷fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit ⁸qui autem possessor est mentis diligit animam suam et custos prudentiae inveniet bona ⁹testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit ¹⁰non decent stultum deliciae nec servum dominari principibus ¹¹doctrina viri per patientiam noscitur et gloria eius est iniqua praetergredi ¹²sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius ¹³dolor patris filius stultus et tecta iugiter perstillantia litigiosa mulier ¹⁴domus et divitiae dantur a patribus a Domino autem proprie uxor prudens ¹⁵pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet ¹⁶qui custodit mandatum custodit animam suam qui autem neglegit vias suas mortificabitur ¹⁷feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei ¹⁸erudi filium tuum ne desperes ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam ¹⁹qui inpatiens est sustinebit damnum et cum rapuerit aliud adponet ²⁰audi consilium et suscipe disciplinam ut sis sapiens in novissimis tuis ²¹multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit ²²homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax ²³timor Domini ad vitam et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessimi ²⁴abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam ²⁵pestilente flagellato stultus sapientior erit sin autem corripueris sapientem intelleget disciplinam ²⁶qui adfligit patrem et fugat matrem ignominiosus est et infelix ²⁷non cesses fili audire doctrinam nec ignores sermones scientiae ²⁸testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem ²⁹parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus

Chapter 20

¹luxuriosa res vinum et tumultuosa ebrietas quicumque his delectatur non erit sapiens ²sicut rugitus leonis ita terror regis qui provocat eum peccat in animam suam ³honor est homini qui separat se a contentionibus omnes autem stulti miscentur contumeliis ⁴propter frigus piger arare noluit mendicabit ergo aestate et non dabitur ei ⁵sicut aqua profunda sic consilium in corde viri sed homo sapiens exhauriet illud ⁶multi homines misericordes vocantur virum autem fidelem quis inveniet ⁷iustus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet ⁸rex qui sedet in solio iudicii dissipat omne malum intuitu suo ⁹quis potest dicere mundum est cor meum purus sum a peccato ¹⁰pondus et pondus mensura et mensura utrumque abominabile est apud Deum ¹¹ex studiis suis intellegitur puer si munda et si recta sint opera eius ¹²aurem audientem et oculum videntem Dominus fecit utrumque ¹³noli diligere somnum ne te egestas opprimat aperi oculos tuos et saturare panibus ¹⁴malum est malum est dicit omnis emptor et cum recesserit tunc gloriabitur ¹⁵est aurum et multitudo gemmarum vas autem pretiosum labia scientiae ¹⁶tolle vestimentum eius qui fideiussor extitit alieni et pro extraneis aufer pignus ab eo ¹⁷suavis est homini panis mendacii et postea implebitur os eius calculo ¹⁸cogitationes consiliis roborantur et gubernaculis tractanda sunt bella ¹⁹ei qui revelat mysteria et ambulat fraudulenter et dilatat labia sua ne commiscearis ²⁰qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris ²¹hereditas ad quam festinatur in principio in novissimo benedictione carebit ²²ne dicas reddam malum expecta Dominum et liberabit te ²³abominatio est apud Deum pondus et pondus statera dolosa non est bona ²⁴a Domino diriguntur gressus viri quis autem hominum intellegere potest viam suam ²⁵ruina est hominis devorare sanctos et post vota tractare ²⁶dissipat impios rex sapiens et curvat super eos fornicem ²⁷lucerna Domini spiraculum hominis quae investigat omnia secreta ventris ²⁸misericordia et veritas custodiunt regem et roboratur clementia thronus eius ²⁹exultatio iuvenum fortitudo eorum et dignitas senum canities ³⁰livor vulneris absterget mala et plagae in secretioribus ventris

Chapter 21

¹sicut divisiones aquarum ita cor regis in manu Domini quocumque voluerit inclinabit illud ²omnis via viri recta sibi videtur adpendit autem corda Dominus ³facere misericordiam et iudicium magis placent Domino quam victimae ⁴exaltatio oculorum et dilatatio cordis lucerna impiorum peccatum ⁵cogitationes robusti semper in abundantia omnis autem piger semper in egestate ⁶qui congregat thesauros lingua mendacii vanus est et inpingetur ad laqueos mortis ⁷rapinae impiorum detrahent eos quia noluerunt facere iudicium ⁸perversa via viri aliena est qui autem mundus est rectum opus eius ⁹melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi ¹⁰anima impii desiderat malum non miserebitur proximo suo ¹¹multato pestilente sapientior erit parvulus et si sectetur sapientem sumet scientiam ¹²excogitat iustus de domo impii ut detrahat impios in malum ¹³qui obturat aurem suam ad clamorem pauperis et ipse clamabit et non exaudietur ¹⁴munus absconditum extinguet iras et donum in sinu indignationem maximam ¹⁵gaudium iusto est facere iudicium et pavor operantibus iniquitatem ¹⁶vir qui erraverit a via doctrinae in coetu gigantum commorabitur ¹⁷qui diligit epulas in egestate erit qui amat vinum et pinguia non ditabitur ¹⁸pro iusto datur impius et pro rectis iniquus ¹⁹melius est habitare in terra deserta quam cum muliere rixosa et iracunda ²⁰thesaurus desiderabilis et oleum in habitaculo iusti et inprudens homo dissipabit illud ²¹qui sequitur iustitiam et misericordiam inveniet vitam et iustitiam et gloriam ²²civitatem fortium ascendit sapiens et destruxit robur fiduciae eius ²³qui custodit os suum et linguam suam custodit ab angustiis animam suam ²⁴superbus et arrogans vocatur indoctus qui in ira operatur superbiam ²⁵desideria occidunt pigrum noluerunt enim quicquam manus eius operari ²⁶tota die concupiscit et desiderat qui autem iustus est tribuet et non cessabit ²⁷hostiae impiorum abominabiles quia offeruntur ex scelere ²⁸testis mendax peribit vir oboediens loquitur victoriam ²⁹vir impius procaciter obfirmat vultum suum qui autem rectus est corrigit viam suam ³⁰non est sapientia non est prudentia non est consilium contra Dominum ³¹equus paratur ad diem belli Dominus autem salutem tribuet

Chapter 22

¹melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona ²dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus ³callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno ⁴finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita ⁵arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis ⁶proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea ⁷dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis ⁸qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur ⁹qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi ¹⁰eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae ¹¹qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem ¹²oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui ¹³dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum ¹⁴fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam ¹⁵stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam ¹⁶qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit ¹⁷inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam ¹⁸quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis ¹⁹ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie ²⁰ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia ²¹ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te ²²non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta ²³quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius ²⁴noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso ²⁵ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae ²⁶noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis ²⁷si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo ²⁸ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui ²⁹vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles

Chapter 23

¹quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam ²et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam ³ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii ⁴noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum ⁵ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum ⁶ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius ⁷quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum ⁸cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos ⁹in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui ¹⁰ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas ¹¹propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum ¹²ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae ¹³noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur ¹⁴tu virga percuties eum et animam eius de inferno liberabis ¹⁵fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum ¹⁶et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua ¹⁷non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die ¹⁸quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur ¹⁹audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum ²⁰noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt ²¹quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio ²²audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua ²³veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam ²⁴exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo ²⁵gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te ²⁶praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant ²⁷fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena ²⁸insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit ²⁹cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum ³⁰nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis ³¹ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande ³²sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet ³³oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa ³⁴et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo ³⁵et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam

Chapter 24

¹ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis ²quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur ³sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur ⁴in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima ⁵vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus ⁶quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt ⁷excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum ⁸qui cogitat malefacere stultus vocabitur ⁹cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor ¹⁰si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua ¹¹erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses ¹²si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua ¹³comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo ¹⁴sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit ¹⁵ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius ¹⁶septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum ¹⁷cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum ¹⁸ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam ¹⁹ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios ²⁰quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur ²¹time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis ²²quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit ²³haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum ²⁴qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus ²⁵qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio ²⁶labia deosculabitur qui recta verba respondet ²⁷praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam ²⁸ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis ²⁹ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum ³⁰per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti ³¹et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat ³²quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam ³³parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas ³⁴et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus

Chapter 25

¹haec quoque parabolae Salomonis quas transtulerunt viri Ezechiae regis Iuda ²gloria Dei celare verbum et gloria regum investigare sermonem ³caelum sursum et terra deorsum et cor regum inscrutabile ⁴aufer robiginem de argento et egredietur vas purissimum ⁵aufer impietatem de vultu regis et firmabitur iustitia thronus eius ⁶ne gloriosus appareas coram rege et in loco magnorum ne steteris ⁷melius est enim ut dicatur tibi ascende huc quam ut humilieris coram principe ⁸quae viderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito ne postea emendare non possis cum dehonestaveris amicum tuum ⁹causam tuam tracta cum amico tuo et secretum extraneo non reveles ¹⁰ne forte insultet tibi cum audierit et exprobrare non cesset ¹¹mala aurea in lectis argenteis qui loquitur verbum in tempore suo ¹²inauris aurea et margaritum fulgens qui arguit sapientem et aurem oboedientem ¹³sicut frigus nivis in die messis ita legatus fidelis ei qui misit eum animam illius requiescere facit ¹⁴nubes et ventus et pluviae non sequentes vir gloriosus et promissa non conplens ¹⁵patientia lenietur princeps et lingua mollis confringet duritiam ¹⁶mel invenisti comede quod sufficit tibi ne forte saturatus evomas illud ¹⁷subtrahe pedem tuum de domo proximi tui nequando satiatus oderit te ¹⁸iaculum et gladius et sagitta acuta homo qui loquitur contra proximum suum testimonium falsum ¹⁹dens putridus et pes lapsus qui sperat super infideli in die angustiae ²⁰et amittit pallium in die frigoris acetum in nitro et qui cantat carmina cordi pessimo ²¹si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere ²²prunam enim congregabis super caput eius et Dominus reddet tibi ²³ventus aquilo dissipat pluvias et facies tristis linguam detrahentem ²⁴melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi ²⁵aqua frigida animae sitienti et nuntius bonus de terra longinqua ²⁶fons turbatus pede et vena corrupta iustus cadens coram impio ²⁷sicut qui mel multum comedit non est ei bonum sic qui scrutator est maiestatis opprimitur gloria ²⁸sicut urbs patens et absque murorum ambitu ita vir qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum

Chapter 26

¹quomodo nix aestate et pluvia in messe sic indecens est stulto gloria ²sicut avis ad alia transvolans et passer quolibet vadens sic maledictum frustra prolatum in quempiam superveniet ³flagellum equo et camus asino et virga dorso inprudentium ⁴ne respondeas stulto iuxta stultitiam suam ne efficiaris ei similis ⁵responde stulto iuxta stultitiam suam ne sibi sapiens esse videatur ⁶claudus pedibus et iniquitatem bibens qui mittit verba per nuntium stultum ⁷quomodo pulchras frustra habet claudus tibias sic indecens est in ore stultorum parabola ⁸sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii ita qui tribuit insipienti honorem ⁹quomodo si spina nascatur in manu temulenti sic parabola in ore stultorum ¹⁰iudicium determinat causas et qui inponit stulto silentium iras mitigat ¹¹sicut canis qui revertitur ad vomitum suum sic inprudens qui iterat stultitiam suam ¹²vidisti hominem sapientem sibi videri magis illo spem habebit stultus ¹³dicit piger leaena in via leo in itineribus ¹⁴sicut ostium vertitur in cardine suo ita piger in lectulo suo ¹⁵abscondit piger manus sub ascellas suas et laborat si ad os suum eas converterit ¹⁶sapientior sibi piger videtur septem viris loquentibus sententias ¹⁷sicut qui adprehendit auribus canem sic qui transit et inpatiens commiscetur rixae alterius ¹⁸sicut noxius est qui mittit lanceas et sagittas et mortem ¹⁹sic vir qui fraudulenter nocet amico suo et cum fuerit deprehensus dicit ludens feci ²⁰cum defecerint ligna extinguetur ignis et susurrone subtracto iurgia conquiescunt ²¹sicut carbones ad prunam et ligna ad ignem sic homo iracundus suscitat rixas ²²verba susurronis quasi simplicia et ipsa perveniunt ad intima ventris ²³quomodo si argento sordido ornare velis vas fictile sic labia tumentia cum pessimo corde sociata ²⁴labiis suis intellegitur inimicus cum in corde tractaverit dolos ²⁵quando submiserit vocem suam ne credideris ei quoniam septem nequitiae sunt in corde illius ²⁶qui operit odium fraudulenter revelabitur malitia eius in concilio ²⁷qui fodit foveam incidet in eam et qui volvit lapidem revertetur ad eum ²⁸lingua fallax non amat veritatem et os lubricum operatur ruinas

Chapter 27

¹ne glorieris in crastinum ignorans quid superventura pariat dies ²laudet te alienus et non os tuum extraneus et non labia tua ³grave est saxum et onerosa harena sed ira stulti utroque gravior ⁴ira non habet misericordiam nec erumpens furor et impetum concitati ferre quis poterit ⁵melior est manifesta correptio quam amor absconditus ⁶meliora sunt vulnera diligentis quam fraudulenta odientis oscula ⁷anima saturata calcabit favum anima esuriens et amarum pro dulce sumet ⁸sicut avis transmigrans de nido suo sic vir qui relinquit locum suum ⁹unguento et variis odoribus delectatur cor et bonis amici consiliis anima dulcoratur ¹⁰amicum tuum et amicum patris tui ne dimiseris et domum fratris tui ne ingrediaris in die adflictionis tuae melior est vicinus iuxta quam frater procul ¹¹stude sapientiae fili mi et laetifica cor meum ut possim exprobranti respondere sermonem ¹²astutus videns malum absconditus est parvuli transeuntes sustinuere dispendia ¹³tolle vestimentum eius qui spopondit pro extraneo et pro alienis auferto pignus ¹⁴qui benedicit proximo suo voce grandi de nocte consurgens maledicenti similis erit ¹⁵tecta perstillantia in die frigoris et litigiosa mulier conparantur ¹⁶qui retinet eam quasi qui ventum teneat et oleum dexterae suae vocabit ¹⁷ferrum ferro acuitur et homo exacuit faciem amici sui ¹⁸qui servat ficum comedet fructus eius et qui custos est domini sui glorificabitur ¹⁹quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium sic corda hominum manifesta sunt prudentibus ²⁰infernus et perditio non replentur similiter et oculi hominum insatiabiles ²¹quomodo probatur in conflatorio argentum et in fornace aurum sic probatur homo ore laudantis ²²si contuderis stultum in pila quasi tisanas feriente desuper pilo non auferetur ab eo stultitia eius ²³diligenter agnosce vultum pecoris tui tuosque greges considera ²⁴non enim habebis iugiter potestatem sed corona tribuetur in generatione generationum ²⁵aperta sunt prata et apparuerunt herbae virentes et collecta sunt faena de montibus ²⁶agni ad vestimentum tuum et hedi agri pretium ²⁷sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos in necessaria domus tuae et ad victum ancillis tuis

Chapter 28

¹fugit impius nemine persequente iustus autem quasi leo confidens absque terrore erit ²propter peccata terrae multi principes eius et propter hominis sapientiam et horum scientiam quae dicuntur vita ducis longior erit ³vir pauper calumnians pauperes similis imbri vehementi in quo paratur fames ⁴qui derelinquunt legem laudant impium qui custodiunt succenduntur contra eum ⁵viri mali non cogitant iudicium qui autem requirunt Dominum animadvertunt omnia ⁶melior est pauper ambulans in simplicitate sua quam dives pravis itineribus ⁷qui custodit legem filius sapiens est qui pascit comesatores confundit patrem suum ⁸qui coacervat divitias usuris et fenore liberali in pauperes congregat eas ⁹qui declinat aurem suam ne audiat legem oratio eius erit execrabilis ¹⁰qui decipit iustos in via mala in interitu suo corruet et simplices possidebunt bona ¹¹sapiens sibi videtur vir dives pauper autem prudens scrutabitur eum ¹²in exultatione iustorum multa gloria regnantibus impiis ruinae hominum ¹³qui abscondit scelera sua non dirigetur qui confessus fuerit et reliquerit ea misericordiam consequetur ¹⁴beatus homo qui semper est pavidus qui vero mentis est durae corruet in malum ¹⁵leo rugiens et ursus esuriens princeps impius super populum pauperem ¹⁶dux indigens prudentia multos opprimet per calumniam qui autem odit avaritiam longi fient dies eius ¹⁷hominem qui calumniatur animae sanguinem si usque ad lacum fugerit nemo sustentet ¹⁸qui ambulat simpliciter salvus erit qui perversis ingreditur viis concidet semel ¹⁹qui operatur terram suam saturabitur panibus qui sectatur otium replebitur egestate ²⁰vir fidelis multum laudabitur qui autem festinat ditari non erit innocens ²¹qui cognoscit in iudicio faciem non facit bene iste et pro buccella panis deserit veritatem ²²vir qui festinat ditari et aliis invidet ignorat quod egestas superveniat ei ²³qui corripit hominem gratiam postea inveniet apud eum magis quam ille qui per linguae blandimenta decipit ²⁴qui subtrahit aliquid a patre suo et matre et dicit hoc non est peccatum particeps homicidae est ²⁵qui se iactat et dilatat iurgia concitat qui sperat in Domino saginabitur ²⁶qui confidit in corde suo stultus est qui autem graditur sapienter iste salvabitur ²⁷qui dat pauperi non indigebit qui despicit deprecantem sustinebit penuriam ²⁸cum surrexerint impii abscondentur homines cum illi perierint multiplicabuntur iusti

Chapter 29

¹viro qui corripientem dura cervice contemnit repentinus superveniet interitus et eum sanitas non sequitur ²in multiplicatione iustorum laetabitur vulgus cum impii sumpserint principatum gemet populus ³vir qui amat sapientiam laetificat patrem suum qui autem nutrit scorta perdet substantiam ⁴rex iustus erigit terram vir avarus destruet eam ⁵homo qui blandis fictisque sermonibus loquitur amico suo rete expandit gressibus eius ⁶peccantem virum iniquum involvet laqueus et iustus laudabit atque gaudebit ⁷novit iustus causam pauperum impius ignorat scientiam ⁸homines pestilentes dissipant civitatem sapientes avertunt furorem ⁹vir sapiens si cum stulto contenderit sive irascatur sive rideat non inveniet requiem ¹⁰viri sanguinum oderunt simplicem iusti quaerunt animam eius ¹¹totum spiritum suum profert stultus sapiens differt et reservat in posterum ¹²princeps qui libenter audit verba mendacii omnes ministros habebit impios ¹³pauper et creditor obviam fuerunt sibi utriusque inluminator est Dominus ¹⁴rex qui iudicat in veritate pauperes thronus eius in aeternum firmabitur ¹⁵virga atque correptio tribuet sapientiam puer autem qui dimittitur voluntati suae confundet matrem suam ¹⁶in multiplicatione impiorum multiplicabuntur scelera et iusti ruinas eorum videbunt ¹⁷erudi filium tuum et refrigerabit te et dabit delicias animae tuae ¹⁸cum prophetia defecerit dissipabitur populus qui custodit legem beatus est ¹⁹servus verbis non potest erudiri quia quod dicis intellegit et respondere contemnit ²⁰vidisti hominem velocem ad loquendum stulti magis speranda est quam illius correptio ²¹qui delicate a pueritia nutrit servum suum postea illum sentiet contumacem ²²vir iracundus provocat rixas et qui ad indignandum facilis est erit ad peccata proclivior ²³superbum sequitur humilitas et humilem spiritu suscipiet gloria ²⁴qui cum fure partitur odit animam suam adiurantem audit et non indicat ²⁵qui timet hominem cito corruet qui sperat in Domino sublevabitur ²⁶multi requirunt faciem principis et a Domino iudicium egreditur singulorum ²⁷abominantur iusti virum impium et abominantur impii eos qui in recta sunt via

Chapter 30

¹verba Congregantis filii Vomentis visio quam locutus est vir cum quo est Deus et qui Deo secum morante confortatus ait ²stultissimus sum virorum et sapientia hominum non est mecum ³non didici sapientiam et non novi sanctorum scientiam ⁴quis ascendit in caelum atque descendit quis continuit spiritum manibus suis quis conligavit aquas quasi in vestimento quis suscitavit omnes terminos terrae quod nomen eius et quod nomen filii eius si nosti ⁵omnis sermo Dei ignitus clypeus est sperantibus in se ⁶ne addas quicquam verbis illius et arguaris inveniarisque mendax ⁷duo rogavi te ne deneges mihi antequam moriar ⁸vanitatem et verba mendacia longe fac a me mendicitatem et divitias ne dederis mihi tribue tantum victui meo necessaria ⁹ne forte saturatus inliciar ad negandum et dicam quis est Dominus et egestate conpulsus furer et peierem nomen Dei mei ¹⁰ne accuses servum ad dominum suum ne forte maledicat tibi et corruas ¹¹generatio quae patri suo maledicit et quae non benedicit matri suae ¹²generatio quae sibi munda videtur et tamen non est lota a sordibus suis ¹³generatio cuius excelsi sunt oculi et palpebrae eius in alta subrectae ¹⁴generatio quae pro dentibus gladios habet et commandit molaribus suis ut comedat inopes de terra et pauperes ex hominibus ¹⁵sanguisugae duae sunt filiae dicentes adfer adfer tria sunt insaturabilia et quartum quod numquam dicit sufficit ¹⁶infernus et os vulvae et terra quae non satiatur aqua ignis vero numquam dicit sufficit ¹⁷oculum qui subsannat patrem et qui despicit partum matris suae effodiant corvi de torrentibus et comedant illum filii aquilae ¹⁸tria sunt difficilia mihi et quartum penitus ignoro ¹⁹viam aquilae in caelo viam colubri super petram viam navis in medio mari et viam viri in adulescentula ²⁰talis est via mulieris adulterae quae comedit et tergens os suum dicit non sum operata malum ²¹per tria movetur terra et quartum non potest sustinere ²²per servum cum regnaverit per stultum cum saturatus fuerit cibo ²³per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit adsumpta et per ancillam cum heres fuerit dominae suae ²⁴quattuor sunt minima terrae et ipsa sunt sapientiora sapientibus ²⁵formicae populus infirmus quae praeparant in messe cibum sibi ²⁶lepusculus plebs invalida quae conlocat in petra cubile suum ²⁷regem lucusta non habet et egreditur universa per turmas ²⁸stilio manibus nititur et moratur in aedibus regis ²⁹tria sunt quae bene gradiuntur et quartum quod incedit feliciter ³⁰leo fortissimus bestiarum ad nullius pavebit occursum ³¹gallus succinctus lumbos et aries nec est rex qui resistat ei ³²et qui stultus apparuit postquam elatus est in sublime si enim intellexisset ori inposuisset manum ³³qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum et qui vehementer emungitur elicit sanguinem et qui provocat iras producit discordias

Chapter 31

¹verba Lamuhel regis visio qua erudivit eum mater sua ²quid dilecte mi quid dilecte uteri mei quid dilecte votorum meorum ³ne dederis mulieribus substantiam tuam et vias tuas ad delendos reges ⁴noli regibus o Lamuhel noli regibus dare vinum quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas ⁵ne forte bibat et obliviscatur iudiciorum et mutet causam filiorum pauperis ⁶date siceram maerentibus et vinum his qui amaro sunt animo ⁷bibant ut obliviscantur egestatis suae et doloris non recordentur amplius ⁸aperi os tuum muto et causis omnium filiorum qui pertranseunt ⁹aperi os tuum decerne quod iustum est et iudica inopem et pauperem ¹⁰aleph mulierem fortem quis inveniet procul et de ultimis finibus pretium eius ¹¹beth confidit in ea cor viri sui et spoliis non indigebit ¹²gimel reddet ei bonum et non malum omnibus diebus vitae suae ¹³deleth quaesivit lanam et linum et operata est consilio manuum suarum ¹⁴he facta est quasi navis institoris de longe portat panem suum ¹⁵vav et de nocte surrexit deditque praedam domesticis suis et cibaria ancillis suis ¹⁶zai consideravit agrum et emit eum de fructu manuum suarum plantavit vineam ¹⁷heth accinxit fortitudine lumbos suos et roboravit brachium suum ¹⁸teth gustavit quia bona est negotiatio eius non extinguetur in nocte lucerna illius ¹⁹ioth manum suam misit ad fortia et digiti eius adprehenderunt fusum ²⁰caph manum suam aperuit inopi et palmas suas extendit ad pauperem ²¹lameth non timebit domui suae a frigoribus nivis omnes enim domestici eius vestiti duplicibus ²²mem stragulam vestem fecit sibi byssus et purpura indumentum eius ²³nun nobilis in portis vir eius quando sederit cum senatoribus terrae ²⁴samech sindonem fecit et vendidit et cingulum tradidit Chananeo ²⁵ain fortitudo et decor indumentum eius et ridebit in die novissimo ²⁶phe os suum aperuit sapientiae et lex clementiae in lingua eius ²⁷sade considerat semitas domus suae et panem otiosa non comedet ²⁸coph surrexerunt filii eius et beatissimam praedicaverunt vir eius et laudavit eam ²⁹res multae filiae congregaverunt divitias tu supergressa es universas ³⁰sin fallax gratia et vana est pulchritudo mulier timens Dominum ipsa laudabitur

Ecclesiastes

Chapter 1

¹verba Ecclesiastes filii David regis Hierusalem ²vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes vanitas vanitatum omnia vanitas ³quid habet amplius homo de universo labore suo quod laborat sub sole ⁴generatio praeterit et generatio advenit terra vero in aeternum stat ⁵oritur sol et occidit et ad locum suum revertitur ibique renascens ⁶gyrat per meridiem et flectitur ad aquilonem lustrans universa circuitu pergit spiritus et in circulos suos regreditur ⁷omnia flumina intrant mare et mare non redundat ad locum unde exeunt flumina revertuntur ut iterum fluant ⁸cunctae res difficiles non potest eas homo explicare sermone non saturatur oculus visu nec auris impletur auditu ⁹quid est quod fuit ipsum quod futurum est quid est quod factum est ipsum quod fiendum est ¹⁰nihil sub sole novum nec valet quisquam dicere ecce hoc recens est iam enim praecessit in saeculis quae fuerunt ante nos ¹¹non est priorum memoria sed nec eorum quidem quae postea futura sunt erit recordatio apud eos qui futuri sunt in novissimo ¹²ego Ecclesiastes fui rex Israhel in Hierusalem ¹³et proposui in animo meo quaerere et investigare sapienter de omnibus quae fiunt sub sole hanc occupationem pessimam dedit Deus filiis hominum ut occuparentur in ea ¹⁴vidi quae fiunt cuncta sub sole et ecce universa vanitas et adflictio spiritus ¹⁵perversi difficile corriguntur et stultorum infinitus est numerus ¹⁶locutus sum in corde meo dicens ecce magnus effectus sum et praecessi sapientia omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem et mens mea contemplata est multa sapienter et didicit ¹⁷dedique cor meum ut scirem prudentiam atque doctrinam erroresque et stultitiam et agnovi quod in his quoque esset labor et adflictio spiritus ¹⁸eo quod in multa sapientia multa sit indignatio et qui addit scientiam addat et laborem

Chapter 2

¹dixi ego in corde meo vadam et affluam deliciis et fruar bonis et vidi quod hoc quoque esset vanitas ²risum reputavi errorem et gaudio dixi quid frustra deciperis ³cogitavi in corde meo abstrahere a vino carnem meam ut animum meum transferrem ad sapientiam devitaremque stultitiam donec viderem quid esset utile filiis hominum quod facto opus est sub sole numero dierum vitae suae ⁴magnificavi opera mea aedificavi mihi domos plantavi vineas ⁵feci hortos et pomeria et consevi ea cuncti generis arboribus ⁶extruxi mihi piscinas aquarum ut inrigarem silvam lignorum germinantium ⁷possedi servos et ancillas multamque familiam habui armenta quoque et magnos ovium greges ultra omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem ⁸coacervavi mihi argentum et aurum et substantias regum ac provinciarum feci mihi cantores et cantrices et delicias filiorum hominum scyphos et urceos in ministerio ad vina fundenda ⁹et supergressus sum opibus omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem sapientia quoque perseveravit mecum ¹⁰et omnia quae desideraverunt oculi mei non negavi eis nec prohibui cor quin omni voluptate frueretur et oblectaret se in his quae paraveram et hanc ratus sum partem meam si uterer labore meo ¹¹cumque me convertissem ad universa opera quae fecerant manus meae et ad labores in quibus frustra sudaveram vidi in omnibus vanitatem et adflictionem animi et nihil permanere sub sole ¹²transivi ad contemplandam sapientiam erroresque et stultitiam quid est inquam homo ut sequi possit regem factorem suum ¹³et vidi quia tantum praecederet sapientia stultitiam quantum differt lux tenebris ¹⁴sapientis oculi in capite eius stultus in tenebris ambulat et didici quod unus utriusque esset interitus ¹⁵et dixi in corde meo si unus et stulti et meus occasus erit quid mihi prodest quod maiorem sapientiae dedi operam locutusque cum mente mea animadverti quod hoc quoque esset vanitas ¹⁶non enim erit memoria sapientis similiter ut stulti in perpetuum et futura tempora oblivione cuncta pariter obruent moritur doctus similiter et indoctus ¹⁷et idcirco taeduit me vitae meae videntem mala esse universa sub sole et cuncta vanitatem atque adflictionem spiritus ¹⁸rursum detestatus sum omnem industriam meam quae sub sole studiosissime laboravi habiturus heredem post me ¹⁹quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit et dominabitur in laboribus meis quibus desudavi et sollicitus fui et est quicquam tam vanum ²⁰unde cessavi renuntiavitque cor meum ultra laborare sub sole ²¹nam cum alius laboret in sapientia et doctrina et sollicitudine homini otioso quaesita dimittit et hoc ergo vanitas et magnum malum ²²quid enim proderit homini de universo labore suo et adflictione spiritus qua sub sole cruciatus est ²³cuncti dies eius doloribus et aerumnis pleni sunt nec per noctem mente requiescit et haec non vanitas est ²⁴nonne melius est comedere et bibere et ostendere animae suae bona de laboribus suis et hoc de manu Dei est ²⁵quis ita vorabit et deliciis affluet ut ego ²⁶homini bono in conspectu suo dedit Deus sapientiam et scientiam et laetitiam peccatori autem dedit adflictionem et curam superfluam ut addat et congreget et tradat ei qui placuit Deo sed et hoc vanitas et cassa sollicitudo mentis

Chapter 3

¹omnia tempus habent et suis spatiis transeunt universa sub caelo ²tempus nascendi et tempus moriendi tempus plantandi et tempus evellendi quod plantatum est ³tempus occidendi et tempus sanandi tempus destruendi et tempus aedificandi ⁴tempus flendi et tempus ridendi tempus plangendi et tempus saltandi ⁵tempus spargendi lapides et tempus colligendi tempus amplexandi et tempus longe fieri a conplexibus ⁶tempus adquirendi et tempus perdendi tempus custodiendi et tempus abiciendi ⁷tempus scindendi et tempus consuendi tempus tacendi et tempus loquendi ⁸tempus dilectionis et tempus odii tempus belli et tempus pacis ⁹quid habet amplius homo de labore suo ¹⁰vidi adflictionem quam dedit Deus filiis hominum ut distendantur in ea ¹¹cuncta fecit bona in tempore suo et mundum tradidit disputationi eorum ut non inveniat homo opus quod operatus est Deus ab initio usque ad finem ¹²et cognovi quod non esset melius nisi laetari et facere bene in vita sua ¹³omnis enim homo qui comedit et bibit et videt bonum de labore suo hoc donum Dei est ¹⁴didici quod omnia opera quae fecit Deus perseverent in perpetuum non possumus eis quicquam addere nec auferre quae fecit Deus ut timeatur ¹⁵quod factum est ipsum permanet quae futura sunt iam fuerunt et Deus instaurat quod abiit ¹⁶vidi sub sole in loco iudicii impietatem et in loco iustitiae iniquitatem ¹⁷et dixi in corde meo iustum et impium iudicabit Deus et tempus omni rei tunc erit ¹⁸dixi in corde meo de filiis hominum ut probaret eos Deus et ostenderet similes esse bestiis ¹⁹idcirco unus interitus est hominis et iumentorum et aequa utriusque condicio sicut moritur homo sic et illa moriuntur similiter spirant omnia et nihil habet homo iumento amplius cuncta subiacent vanitati ²⁰et omnia pergunt ad unum locum de terra facta sunt et in terram pariter revertentur ²¹quis novit si spiritus filiorum Adam ascendat sursum et si spiritus iumentorum descendat deorsum ²²et deprehendi nihil esse melius quam laetari hominem in opere suo et hanc esse partem illius quis enim eum adducet ut post se futura cognoscat

Chapter 4

¹verti me ad alia et vidi calumnias quae sub sole geruntur et lacrimas innocentum et consolatorem neminem nec posse resistere eorum violentiae cunctorum auxilio destitutos ²et laudavi magis mortuos quam viventes ³et feliciorem utroque iudicavi qui necdum natus est nec vidit mala quae sub sole fiunt ⁴rursum contemplatus omnes labores hominum et industrias animadverti patere invidiae proximi et in hoc ergo vanitas et cura superflua est ⁵stultus conplicat manus suas et comedit carnes suas dicens ⁶melior est pugillus cum requie quam plena utraque manus cum labore et adflictione animi ⁷considerans repperi et aliam vanitatem sub sole ⁸unus est et secundum non habet non filium non fratrem et tamen laborare non cessat nec satiantur oculi eius divitiis nec recogitat dicens cui laboro et fraudo animam meam bonis in hoc quoque vanitas est et adflictio pessima ⁹melius ergo est duos simul esse quam unum habent enim emolumentum societatis suae ¹⁰si unus ceciderit ab altero fulcietur vae soli quia cum ruerit non habet sublevantem ¹¹et si dormierint duo fovebuntur mutuo unus quomodo calefiet ¹²et si quispiam praevaluerit contra unum duo resistent ei funiculus triplex difficile rumpitur ¹³melior est puer pauper et sapiens rege sene et stulto qui nescit providere in posterum ¹⁴quod et de carcere catenisque interdum quis egrediatur ad regnum et alius natus in regno inopia consumatur ¹⁵vidi cunctos viventes qui ambulant sub sole cum adulescente secundo qui consurgit pro eo ¹⁶infinitus numerus est populi omnium qui fuerunt ante eum et qui postea futuri sunt non laetabuntur in eo sed et hoc vanitas et adflictio spiritus ¹⁷custodi pedem tuum ingrediens domum Dei multo enim melior est oboedientia quam stultorum victimae qui nesciunt quid faciant mali

Chapter 5

¹ne temere quid loquaris neque cor tuum sit velox ad proferendum sermonem coram Deo Deus enim in caelo et tu super terram idcirco sint pauci sermones tui ²multas curas sequuntur somnia et in multis sermonibus invenitur stultitia ³si quid vovisti Deo ne moreris reddere displicet enim ei infidelis et stulta promissio sed quodcumque voveris redde ⁴multoque melius est non vovere quam post votum promissa non conplere ⁵ne dederis os tuum ut peccare faciat carnem tuam neque dicas coram angelo non est providentia ne forte iratus Deus super sermone tuo dissipet cuncta opera manuum tuarum ⁶ubi multa sunt somnia plurimae vanitates et sermones innumeri tu vero Deum time ⁷si videris calumnias egenorum et violenta iudicia et subverti iustitiam in provincia non mireris super hoc negotio quia excelso alius excelsior est et super hos quoque eminentiores sunt alii ⁸et insuper universae terrae rex imperat servienti ⁹avarus non implebitur pecunia et qui amat divitias fructus non capiet ex eis et hoc ergo vanitas ¹⁰ubi multae sunt opes multi et qui comedant eas et quid prodest possessori nisi quod cernit divitias oculis suis ¹¹dulcis est somnus operanti sive parum sive multum comedat saturitas autem divitis non sinit dormire eum ¹²est et alia infirmitas pessima quam vidi sub sole divitiae conservatae in malum domini sui ¹³pereunt enim in adflictione pessima generavit filium qui in summa egestate erit ¹⁴sicut egressus est nudus de utero matris suae sic revertetur et nihil auferet secum de labore suo ¹⁵miserabilis prorsus infirmitas quomodo venit sic revertetur quid ergo prodest ei quod laboravit in ventum ¹⁶cunctis diebus vitae suae comedit in tenebris et in curis multis et in aerumna atque tristitia ¹⁷hoc itaque mihi visum est bonum ut comedat quis et bibat et fruatur laetitia ex labore suo quod laboravit ipse sub sole numerum dierum vitae suae quos dedit ei Deus et haec est pars illius ¹⁸et omni homini cui dedit Deus divitias atque substantiam potestatemque ei tribuit ut comedat ex eis et fruatur parte sua et laetetur de labore suo hoc est donum Dei ¹⁹non enim satis recordabitur dierum vitae suae eo quod Deus occupet deliciis cor eius

Chapter 6

¹est et aliud malum quod vidi sub sole et quidem frequens apud homines ²vir cui dedit Deus divitias et substantiam et honorem et nihil deest animae eius ex omnibus quae desiderat nec tribuit ei potestatem Deus ut comedat ex eo sed homo extraneus vorabit illud hoc vanitas et magna miseria est ³si genuerit quispiam centum et vixerit multos annos et plures dies aetatis habuerit et anima illius non utatur bonis substantiae suae sepulturaque careat de hoc ego pronuntio quod melior illo sit abortivus ⁴frustra enim venit et pergit ad tenebras et oblivione delebitur nomen eius ⁵non vidit solem neque cognovit distantiam boni et mali ⁶etiam si duobus milibus annis vixerit et non fuerit perfruitus bonis nonne ad unum locum properant omnia ⁷omnis labor hominis in ore eius sed anima illius non impletur ⁸quid habet amplius sapiens ab stulto et quid pauper nisi ut pergat illuc ubi est vita ⁹melius est videre quod cupias quam desiderare quod nescias sed et hoc vanitas est et praesumptio spiritus ¹⁰qui futurus est iam vocatum est nomen eius et scitur quod homo sit et non possit contra fortiorem se in iudicio contendere ¹¹verba sunt plurima multa in disputando habentia vanitatem

Chapter 7

¹quid necesse est homini maiora se quaerere cum ignoret quid conducat sibi in vita sua numero dierum peregrinationis suae et tempore quo velut umbra praeterit aut quis ei poterit indicare quid post eum futurum sub sole sit ²melius est nomen bonum quam unguenta pretiosa et dies mortis die nativitatis ³melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii in illa enim finis cunctorum admonetur hominum et vivens cogitat quid futurum sit ⁴melior est ira risu quia per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis ⁵cor sapientium ubi tristitia est et cor stultorum ubi laetitia ⁶melius est a sapiente corripi quam stultorum adulatione decipi ⁷quia sicut sonitus spinarum ardentium sub olla sic risus stulti sed et hoc vanitas ⁸calumnia conturbat sapientem et perdet robur cordis illius ⁹melior est finis orationis quam principium melior est patiens arrogante ¹⁰ne velox sis ad irascendum quia ira in sinu stulti requiescit ¹¹ne dicas quid putas causae est quod priora tempora meliora fuere quam nunc sunt stulta est enim huiuscemodi interrogatio ¹²utilior est sapientia cum divitiis et magis prodest videntibus solem ¹³sicut enim protegit sapientia sic protegit pecunia hoc autem plus habet eruditio et sapientia quod vitam tribuunt possessori suo ¹⁴considera opera Dei quod nemo possit corrigere quem ille despexerit ¹⁵in die bona fruere bonis et malam diem praecave sicut enim hanc sic et illam fecit Deus ut non inveniat homo contra eum iustas querimonias ¹⁶haec quoque vidi in diebus vanitatis meae iustus perit in iustitia sua et impius multo vivit tempore in malitia sua ¹⁷noli esse iustus multum neque plus sapias quam necesse est ne obstupescas ¹⁸ne impie agas multum et noli esse stultus ne moriaris in tempore non tuo ¹⁹bonum est te sustentare iustum sed et ab illo ne subtrahas manum tuam quia qui Deum timet nihil neglegit ²⁰sapientia confortabit sapientem super decem principes civitatis ²¹non est enim homo iustus in terra qui faciat bonum et non peccet ²²sed et cunctis sermonibus qui dicuntur ne accommodes cor tuum ne forte audias servum tuum maledicentem tibi ²³scit enim tua conscientia quia et tu crebro maledixisti aliis ²⁴cuncta temptavi in sapientia dixi sapiens efficiar et ipsa longius recessit a me ²⁵multo magis quam erat et alta profunditas quis inveniet eam ²⁶lustravi universa animo meo ut scirem et considerarem et quaererem sapientiam et rationem et ut cognoscerem impietatem stulti et errorem inprudentium ²⁷et inveni amariorem morte mulierem quae laqueus venatorum est et sagena cor eius vincula sunt manus illius qui placet Deo effugiet eam qui autem peccator est capietur ab illa ²⁸ecce hoc inveni dicit Ecclesiastes unum et alterum ut invenirem rationem ²⁹quam adhuc quaerit anima mea et non inveni virum de mille unum repperi mulierem ex omnibus non inveni ³⁰solummodo hoc inveni quod fecerit Deus hominem rectum et ipse se infinitis miscuerit quaestionibus quis talis ut sapiens est et quis cognovit solutionem verbi

Chapter 8

¹sapientia hominis lucet in vultu eius et potentissimus faciem illius commutavit ²ego os regis observo et praecepta iuramenti Dei ³ne festines recedere a facie eius neque permaneas in opere malo quia omne quod voluerit faciet ⁴et sermo illius potestate plenus est nec dicere ei quisquam potest quare ita facis ⁵qui custodit praeceptum non experietur quicquam mali tempus et responsionem cor sapientis intellegit ⁶omni negotio tempus est et oportunitas et multa hominis adflictio ⁷quia ignorat praeterita et ventura nullo scire potest nuntio ⁸non est in hominis dicione prohibere spiritum nec habet potestatem in die mortis nec sinitur quiescere ingruente bello neque salvabit impietas impium ⁹omnia haec consideravi et dedi cor meum in cunctis operibus quae fiunt sub sole interdum dominatur homo homini in malum suum ¹⁰vidi impios sepultos qui etiam cum adviverent in loco sancto erant et laudabantur in civitate quasi iustorum operum sed et hoc vanitas est ¹¹etenim quia non profertur cito contra malos sententia absque ullo timore filii hominum perpetrant mala ¹²attamen ex eo quod peccator centies facit malum et per patientiam sustentatur ego cognovi quod erit bonum timentibus Deum qui verentur faciem eius ¹³non sit bonum impio nec prolongentur dies eius sed quasi umbra transeant qui non timent faciem Dei ¹⁴est et alia vanitas quae fit super terram sunt iusti quibus multa proveniunt quasi opera egerint impiorum et sunt impii qui ita securi sunt quasi iustorum facta habeant sed et hoc vanissimum iudico ¹⁵laudavi igitur laetitiam quod non esset homini bonum sub sole nisi quod comederet et biberet atque gauderet et hoc solum secum auferret de labore suo in diebus vitae quos dedit ei Deus sub sole ¹⁶et adposui cor meum ut scirem sapientiam et intellegerem distentionem quae versatur in terra est homo qui diebus ac noctibus somnum oculis non capit ¹⁷et intellexi quod omnium operum Dei nullam possit homo invenire rationem eorum quae fiunt sub sole et quanto plus laboraverit ad quaerendum tanto minus inveniat etiam si dixerit sapiens se nosse non poterit repperire

Chapter 9

¹omnia haec tractavi in corde meo ut curiose intellegerem sunt iusti atque sapientes et opera eorum in manu Dei et tamen nescit homo utrum amore an odio dignus sit ²sed omnia in futuro servantur incerta eo quod universa aeque eveniant iusto et impio bono et malo mundo et inmundo immolanti victimas et sacrificia contemnenti sicut bonus sic et peccator ut periurus ita et ille qui verum deierat ³hoc est pessimum inter omnia quae sub sole fiunt quia eadem cunctis eveniunt unde et corda filiorum hominum implentur malitia et contemptu in vita sua et post haec ad inferos deducentur ⁴nemo est qui semper vivat et qui huius rei habeat fiduciam melior est canis vivens leone mortuo ⁵viventes enim sciunt se esse morituros mortui vero nihil noverunt amplius nec habent ultra mercedem quia oblivioni tradita est memoria eorum ⁶amor quoque et odium et invidia simul perierunt nec habent partem in hoc saeculo et in opere quod sub sole geritur ⁷vade ergo et comede in laetitia panem tuum et bibe cum gaudio vinum tuum quia Deo placent opera tua ⁸omni tempore sint vestimenta tua candida et oleum de capite tuo non deficiat ⁹perfruere vita cum uxore quam diligis cunctis diebus vitae instabilitatis tuae qui dati sunt tibi sub sole omni tempore vanitatis tuae haec est enim pars in vita et in labore tuo quod laboras sub sole ¹⁰quodcumque potest manus tua facere instanter operare quia nec opus nec ratio nec scientia nec sapientia erunt apud inferos quo tu properas ¹¹verti me alio vidique sub sole nec velocium esse cursum nec fortium bellum nec sapientium panem nec doctorum divitias nec artificum gratiam sed tempus casumque in omnibus ¹²nescit homo finem suum sed sicut pisces capiuntur hamo et sicut aves conprehenduntur laqueo sic capiuntur homines tempore malo cum eis extemplo supervenerit ¹³hanc quoque vidi sub sole sapientiam et probavi maximam ¹⁴civitas parva et pauci in ea viri venit contra eam rex magnus et vallavit eam extruxitque munitiones per gyrum et perfecta est obsidio ¹⁵inventusque in ea vir pauper et sapiens liberavit urbem per sapientiam suam et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis ¹⁶et dicebam ego meliorem esse sapientiam fortitudine quomodo ergo sapientia pauperis contempta est et verba eius non sunt audita ¹⁷verba sapientium audiuntur in silentio plus quam clamor principis inter stultos ¹⁸melior est sapientia quam arma bellica et qui in uno peccaverit multa bona perdet

Chapter 10

¹muscae morientes perdunt suavitatem unguenti pretiosior est sapientia et gloria parva ad tempus stultitia ²cor sapientis in dextera eius et cor stulti in sinistra illius ³sed et in via stultus ambulans cum ipse insipiens sit omnes stultos aestimat ⁴si spiritus potestatem habentis ascenderit super te locum tuum ne dimiseris quia curatio cessare faciet peccata maxima ⁵est malum quod vidi sub sole quasi per errorem egrediens a facie principis ⁶positum stultum in dignitate sublimi et divites sedere deorsum ⁷vidi servos in equis et principes ambulantes quasi servos super terram ⁸qui fodit foveam incidet in eam et qui dissipat sepem mordebit eum coluber ⁹qui transfert lapides adfligetur in eis et qui scindit ligna vulnerabitur ab eis ¹⁰si retunsum fuerit ferrum et hoc non ut prius sed hebetatum erit multo labore exacuatur et post industriam sequitur sapientia ¹¹si mordeat serpens in silentio nihil eo minus habet qui occulte detrahit ¹²verba oris sapientis gratia et labia insipientis praecipitabunt eum ¹³initium verborum eius stultitia et novissimum oris illius error pessimus ¹⁴stultus verba multiplicat ignorat homo quid ante se fuerit et quod post futurum est quis illi poterit indicare ¹⁵labor stultorum adfliget eos qui nesciunt in urbem pergere ¹⁶vae tibi terra cuius rex est puer et cuius principes mane comedunt ¹⁷beata terra cuius rex nobilis est et cuius principes vescuntur in tempore suo ad reficiendum et non ad luxuriam ¹⁸in pigritiis humiliabitur contignatio et in infirmitate manuum perstillabit domus ¹⁹in risu faciunt panem ac vinum ut epulentur viventes et pecuniae oboedient omnia ²⁰in cogitatione tua regi ne detrahas et in secreto cubiculi tui ne maledixeris diviti quia avis caeli portabit vocem tuam et qui habet pinnas adnuntiabit sententiam

Chapter 11

¹mitte panem tuum super transeuntes aquas quia post multa tempora invenies illum ²da partem septem necnon et octo quia ignoras quid futurum sit mali super terram ³si repletae fuerint nubes imbrem super terram effundent si ceciderit lignum ad austrum aut ad aquilonem in quocumque loco ceciderit ibi erit ⁴qui observat ventum non seminat et qui considerat nubes numquam metet ⁵quomodo ignoras quae sit via spiritus et qua ratione conpingantur ossa in ventre praegnatis sic nescis opera Dei qui fabricator est omnium ⁶mane semina sementem tuam et vespere ne cesset manus tua quia nescis quid magis oriatur hoc an illud et si utrumque simul melius erit ⁷dulce lumen et delectabile est oculis videre solem ⁸si annis multis vixerit homo et in omnibus his laetatus fuerit meminisse debet tenebrosi temporis et dierum multorum qui cum venerint vanitatis arguentur praeterita ⁹laetare ergo iuvenis in adulescentia tua et in bono sit cor tuum in diebus iuventutis tuae et ambula in viis cordis tui et in intuitu oculorum tuorum et scito quod pro omnibus his adducet te Deus in iudicium ¹⁰aufer iram a corde tuo et amove malitiam a carne tua adulescentia enim et voluptas vana sunt

Chapter 12

¹memento creatoris tui in diebus iuventutis tuae antequam veniat tempus adflictionis et adpropinquent anni de quibus dicas non mihi placent ²antequam tenebrescat sol et lumen et luna et stellae et revertantur nubes post pluviam ³quando commovebuntur custodes domus et nutabuntur viri fortissimi et otiosae erunt molentes inminuto numero et tenebrescent videntes per foramina ⁴et claudent ostia in platea in humilitate vocis molentis et consurgent ad vocem volucris et obsurdescent omnes filiae carminis ⁵excelsa quoque timebunt et formidabunt in via florebit amigdalum inpinguabitur lucusta et dissipabitur capparis quoniam ibit homo in domum aeternitatis suae et circumibunt in platea plangentes ⁶antequam rumpatur funis argenteus et recurrat vitta aurea et conteratur hydria super fontem et confringatur rota super cisternam ⁷et revertatur pulvis in terram suam unde erat et spiritus redeat ad Deum qui dedit illum ⁸vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes omnia vanitas ⁹cumque esset sapientissimus Ecclesiastes docuit populum et enarravit quae fecerit et investigans conposuit parabolas multas ¹⁰quaesivit verba utilia et conscripsit sermones rectissimos ac veritate plenos ¹¹verba sapientium sicut stimuli et quasi clavi in altum defixi quae per magistrorum concilium data sunt a pastore uno ¹²his amplius fili mi ne requiras faciendi plures libros nullus est finis frequensque meditatio carnis adflictio est ¹³finem loquendi omnes pariter audiamus Deum time et mandata eius observa hoc est enim omnis homo

Song of Solomon

Chapter 1

¹osculetur me osculo oris sui quia meliora sunt ubera tua vino ²fraglantia unguentis optimis oleum effusum nomen tuum ideo adulescentulae dilexerunt te ³trahe me post te curremus introduxit me rex in cellaria sua exultabimus et laetabimur in te memores uberum tuorum super vinum recti diligunt te ⁴nigra sum sed formonsa filiae Hierusalem sicut tabernacula Cedar sicut pelles Salomonis ⁵nolite me considerare quod fusca sim quia decoloravit me sol filii matris meae pugnaverunt contra me posuerunt me custodem in vineis vineam meam non custodivi ⁶indica mihi quem diligit anima mea ubi pascas ubi cubes in meridie ne vagari incipiam per greges sodalium tuorum ⁷si ignoras te o pulchra inter mulieres egredere et abi post vestigia gregum et pasce hedos tuos iuxta tabernacula pastorum ⁸equitatui meo in curribus Pharaonis adsimilavi te amica mea ⁹pulchrae sunt genae tuae sicut turturis collum tuum sicut monilia ¹⁰murenulas aureas faciemus tibi vermiculatas argento ¹¹dum esset rex in accubitu suo nardus mea dedit odorem suum ¹²fasciculus murrae dilectus meus mihi inter ubera mea commorabitur ¹³botrus cypri dilectus meus mihi in vineis Engaddi ¹⁴ecce tu pulchra es amica mea ecce tu pulchra oculi tui columbarum ¹⁵ecce tu pulcher es dilecte mi et decorus lectulus noster floridus ¹⁶tigna domorum nostrarum cedrina laquearia nostra cypressina

Chapter 2

¹ego flos campi et lilium convallium ²sicut lilium inter spinas sic amica mea inter filias ³sicut malum inter ligna silvarum sic dilectus meus inter filios sub umbra illius quam desideraveram sedi et fructus eius dulcis gutturi meo ⁴introduxit me in cellam vinariam ordinavit in me caritatem ⁵fulcite me floribus stipate me malis quia amore langueo ⁶leva eius sub capite meo et dextera illius amplexabitur me ⁷adiuro vos filiae Hierusalem per capreas cervosque camporum ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam quoadusque ipsa velit ⁸vox dilecti mei ecce iste venit saliens in montibus transiliens colles ⁹similis est dilectus meus capreae hinuloque cervorum en ipse stat post parietem nostrum despiciens per fenestras prospiciens per cancellos ¹⁰et dilectus meus loquitur mihi surge propera amica mea formonsa mea et veni ¹¹iam enim hiemps transiit imber abiit et recessit ¹²flores apparuerunt in terra tempus putationis advenit vox turturis audita est in terra nostra ¹³ficus protulit grossos suos vineae florent dederunt odorem surge amica mea speciosa mea et veni ¹⁴columba mea in foraminibus petrae in caverna maceriae ostende mihi faciem tuam sonet vox tua in auribus meis vox enim tua dulcis et facies tua decora ¹⁵capite nobis vulpes vulpes parvulas quae demoliuntur vineas nam vinea nostra floruit ¹⁶dilectus meus mihi et ego illi qui pascitur inter lilia ¹⁷donec adspiret dies et inclinentur umbrae revertere similis esto dilecte mi capreae aut hinulo cervorum super montes Bether

Chapter 3

¹in lectulo meo per noctes quaesivi quem diligit anima mea quaesivi illum et non inveni ²surgam et circuibo civitatem per vicos et plateas quaeram quem diligit anima mea quaesivi illum et non inveni ³invenerunt me vigiles qui custodiunt civitatem num quem dilexit anima mea vidistis ⁴paululum cum pertransissem eos inveni quem diligit anima mea tenui eum nec dimittam donec introducam illum in domum matris meae et in cubiculum genetricis meae ⁵adiuro vos filiae Hierusalem per capreas cervosque camporum ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam donec ipsa velit ⁶quae est ista quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus murrae et turis et universi pulveris pigmentarii ⁷en lectulum Salomonis sexaginta fortes ambiunt ex fortissimis Israhel ⁸omnes tenentes gladios et ad bella doctissimi uniuscuiusque ensis super femur suum propter timores nocturnos ⁹ferculum fecit sibi rex Salomon de lignis Libani ¹⁰columnas eius fecit argenteas reclinatorium aureum ascensum purpureum media caritate constravit propter filias Hierusalem ¹¹egredimini et videte filiae Sion regem Salomonem in diademate quo coronavit eum mater sua in die disponsionis illius et in die laetitiae cordis eius

Chapter 4

¹quam pulchra es amica mea quam pulchra es oculi tui columbarum absque eo quod intrinsecus latet capilli tui sicut greges caprarum quae ascenderunt de monte Galaad ²dentes tui sicut greges tonsarum quae ascenderunt de lavacro omnes gemellis fetibus et sterilis non est inter eas ³sicut vitta coccinea labia tua et eloquium tuum dulce sicut fragmen mali punici ita genae tuae absque eo quod intrinsecus latet ⁴sicut turris David collum tuum quae aedificata est cum propugnaculis mille clypei pendent ex ea omnis armatura fortium ⁵duo ubera tua sicut duo hinuli capreae gemelli qui pascuntur in liliis ⁶donec adspiret dies et inclinentur umbrae vadam ad montem murrae et ad collem turis ⁷tota pulchra es amica mea et macula non est in te ⁸veni de Libano sponsa veni de Libano veni coronaberis de capite Amana de vertice Sanir et Hermon de cubilibus leonum de montibus pardorum ⁹vulnerasti cor meum soror mea sponsa vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum et in uno crine colli tui ¹⁰quam pulchrae sunt mammae tuae soror mea sponsa pulchriora ubera tua vino et odor unguentorum tuorum super omnia aromata ¹¹favus distillans labia tua sponsa mel et lac sub lingua tua et odor vestimentorum tuorum sicut odor turis ¹²hortus conclusus soror mea sponsa hortus conclusus fons signatus ¹³emissiones tuae paradisus malorum punicorum cum pomorum fructibus cypri cum nardo ¹⁴nardus et crocus fistula et cinnamomum cum universis lignis Libani murra et aloe cum omnibus primis unguentis ¹⁵fons hortorum puteus aquarum viventium quae fluunt impetu de Libano ¹⁶surge aquilo et veni auster perfla hortum meum et fluant aromata illius

Chapter 5

¹veniat dilectus meus in hortum suum et comedat fructum pomorum suorum veni in hortum meum soror mea sponsa messui murram meam cum aromatibus meis comedi favum cum melle meo bibi vinum meum cum lacte meo comedite amici bibite et inebriamini carissimi ²ego dormio et cor meum vigilat vox dilecti mei pulsantis aperi mihi soror mea amica mea columba mea inmaculata mea quia caput meum plenum est rore et cincinni mei guttis noctium ³expoliavi me tunica mea quomodo induar illa lavi pedes meos quomodo inquinabo illos ⁴dilectus meus misit manum suam per foramen et venter meus intremuit ad tactum eius ⁵surrexi ut aperirem dilecto meo manus meae stillaverunt murra digiti mei pleni murra probatissima ⁶pessulum ostii aperui dilecto meo at ille declinaverat atque transierat anima mea liquefacta est ut locutus est quaesivi et non inveni illum vocavi et non respondit mihi ⁷invenerunt me custodes qui circumeunt civitatem percusserunt me vulneraverunt me tulerunt pallium meum mihi custodes murorum ⁸adiuro vos filiae Hierusalem si inveneritis dilectum meum ut nuntietis ei quia amore langueo ⁹qualis est dilectus tuus ex dilecto o pulcherrima mulierum qualis est dilectus tuus ex dilecto quia sic adiurasti nos ¹⁰dilectus meus candidus et rubicundus electus ex milibus ¹¹caput eius aurum optimum comae eius sicut elatae palmarum nigrae quasi corvus ¹²oculi eius sicut columbae super rivulos aquarum quae lacte sunt lotae et resident iuxta fluenta plenissima ¹³genae illius sicut areolae aromatum consitae a pigmentariis labia eius lilia distillantia murram primam ¹⁴manus illius tornatiles aureae plenae hyacinthis venter eius eburneus distinctus sapphyris ¹⁵crura illius columnae marmoreae quae fundatae sunt super bases aureas species eius ut Libani electus ut cedri ¹⁶guttur illius suavissimum et totus desiderabilis talis est dilectus meus et iste est amicus meus filiae Hierusalem ¹⁷quo abiit dilectus tuus o pulcherrima mulierum quo declinavit dilectus tuus et quaeremus eum tecum

Chapter 6

¹dilectus meus descendit in hortum suum ad areolam aromatis ut pascatur in hortis et lilia colligat ²ego dilecto meo et dilectus meus mihi qui pascitur inter lilia ³pulchra es amica mea suavis et decora sicut Hierusalem terribilis ut castrorum acies ordinata ⁴averte oculos tuos a me quia ipsi me avolare fecerunt capilli tui sicut grex caprarum quae apparuerunt de Galaad ⁵dentes tui sicut grex ovium quae ascenderunt de lavacro omnes gemellis fetibus et sterilis non est in eis ⁶sicut cortex mali punici genae tuae absque occultis tuis ⁷sexaginta sunt reginae et octoginta concubinae et adulescentularum non est numerus ⁸una est columba mea perfecta mea una est matris suae electa genetrici suae viderunt illam filiae et beatissimam praedicaverunt reginae et concubinae et laudaverunt eam ⁹quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens pulchra ut luna electa ut sol terribilis ut acies ordinata ¹⁰descendi ad hortum nucum ut viderem poma convallis ut inspicerem si floruisset vinea et germinassent mala punica ¹¹nescivi anima mea conturbavit me propter quadrigas Aminadab ¹²revertere revertere Sulamitis revertere revertere ut intueamur te

Chapter 7

¹quid videbis in Sulamiten nisi choros castrorum quam pulchri sunt gressus tui in calciamentis filia principis iunctura feminum tuorum sicut monilia quae fabricata sunt manu artificis ²umbilicus tuus crater tornatilis numquam indigens poculis venter tuus sicut acervus tritici vallatus liliis ³duo ubera tua sicut duo hinuli gemelli capreae ⁴collum tuum sicut turris eburnea oculi tui sicut piscinae in Esebon quae sunt in porta filiae multitudinis nasus tuus sicut turris Libani quae respicit contra Damascum ⁵caput tuum ut Carmelus et comae capitis tui sicut purpura regis vincta canalibus ⁶quam pulchra es et quam decora carissima in deliciis ⁷statura tua adsimilata est palmae et ubera tua botris ⁸dixi ascendam in palmam adprehendam fructus eius et erunt ubera tua sicut botri vineae et odor oris tui sicut malorum ⁹guttur tuum sicut vinum optimum dignum dilecto meo ad potandum labiisque et dentibus illius ruminandum ¹⁰ego dilecto meo et ad me conversio eius ¹¹veni dilecte mi egrediamur in agrum commoremur in villis ¹²mane surgamus ad vineas videamus si floruit vinea si flores fructus parturiunt si floruerunt mala punica ibi dabo tibi ubera mea ¹³mandragorae dederunt odorem in portis nostris omnia poma nova et vetera dilecte mi servavi tibi

Chapter 8

¹quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae ut inveniam te foris et deosculer et iam me nemo despiciat ²adprehendam te et ducam in domum matris meae ibi me docebis et dabo tibi poculum ex vino condito et mustum malorum granatorum meorum ³leva eius sub capite meo et dextera illius amplexabitur me ⁴adiuro vos filiae Hierusalem ne suscitetis et evigilare faciatis dilectam donec ipsa velit ⁵quae est ista quae ascendit de deserto deliciis affluens et nixa super dilectum suum sub arbore malo suscitavi te ibi corrupta est mater tua ibi violata est genetrix tua ⁶pone me ut signaculum super cor tuum ut signaculum super brachium tuum quia fortis est ut mors dilectio dura sicut inferus aemulatio lampades eius lampades ignis atque flammarum ⁷aquae multae non poterunt extinguere caritatem nec flumina obruent illam si dederit homo omnem substantiam domus suae pro dilectione quasi nihil despicient eum ⁸soror nostra parva et ubera non habet quid faciemus sorori nostrae in die quando adloquenda est ⁹si murus est aedificemus super eum propugnacula argentea si ostium est conpingamus illud tabulis cedrinis ¹⁰ego murus et ubera mea sicut turris ex quo facta sum coram eo quasi pacem repperiens ¹¹vinea fuit Pacifico in ea quae habet populos tradidit eam custodibus vir adfert pro fructu eius mille argenteos ¹²vinea mea coram me est mille tui Pacifice et ducenti his qui custodiunt fructus eius ¹³quae habitas in hortis amici auscultant fac me audire vocem tuam

Isaiah

Chapter 1

¹visio Isaiae filii Amos quam vidit super Iudam et Hierusalem in diebus Oziae Ioatham Ahaz Ezechiae regum Iuda ²audite caeli et auribus percipe terra quoniam Dominus locutus est filios enutrivi et exaltavi ipsi autem spreverunt me ³cognovit bos possessorem suum et asinus praesepe domini sui Israhel non cognovit populus meus non intellexit ⁴vae genti peccatrici populo gravi iniquitate semini nequam filiis sceleratis dereliquerunt Dominum blasphemaverunt Sanctum Israhel abalienati sunt retrorsum ⁵super quo percutiam vos ultra addentes praevaricationem omne caput languidum et omne cor maerens ⁶a planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas vulnus et livor et plaga tumens non est circumligata nec curata medicamine neque fota oleo ⁷terra vestra deserta civitates vestrae succensae igni regionem vestram coram vobis alieni devorant et desolabitur sicut in vastitate hostili ⁸et derelinquetur filia Sion ut umbraculum in vinea et sicut tugurium in cucumerario sicut civitas quae vastatur ⁹nisi Dominus exercituum reliquisset nobis semen quasi Sodoma fuissemus et quasi Gomorra similes essemus ¹⁰audite verbum Domini principes Sodomorum percipite auribus legem Dei nostri populus Gomorrae ¹¹quo mihi multitudinem victimarum vestrarum dicit Dominus plenus sum holocausta arietum et adipem pinguium et sanguinem vitulorum et agnorum et hircorum nolui ¹²cum veneritis ante conspectum meum quis quaesivit haec de manibus vestris ut ambularetis in atriis meis ¹³ne adferatis ultra sacrificium frustra incensum abominatio est mihi neomeniam et sabbatum et festivitates alias non feram iniqui sunt coetus vestri ¹⁴kalendas vestras et sollemnitates vestras odivit anima mea facta sunt mihi molesta laboravi sustinens ¹⁵et cum extenderitis manus vestras avertam oculos meos a vobis et cum multiplicaveritis orationem non audiam manus vestrae sanguine plenae sunt ¹⁶lavamini mundi estote auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis quiescite agere perverse ¹⁷discite benefacere quaerite iudicium subvenite oppresso iudicate pupillo defendite viduam ¹⁸et venite et arguite me dicit Dominus si fuerint peccata vestra ut coccinum quasi nix dealbabuntur et si fuerint rubra quasi vermiculus velut lana erunt ¹⁹si volueritis et audieritis bona terrae comedetis ²⁰quod si nolueritis et me provocaveritis ad iracundiam gladius devorabit vos quia os Domini locutum est ²¹quomodo facta est meretrix civitas fidelis plena iudicii iustitia habitavit in ea nunc autem homicidae ²²argentum tuum versum est in scoriam vinum tuum mixtum est aqua ²³principes tui infideles socii furum omnes diligunt munera sequuntur retributiones pupillo non iudicant et causa viduae non ingreditur ad eos ²⁴propter hoc ait Dominus exercituum Fortis Israhel heu consolabor super hostibus meis et vindicabor de inimicis meis ²⁵et convertam manum meam ad te et excoquam ad purum scoriam tuam et auferam omne stagnum tuum ²⁶et restituam iudices tuos ut fuerunt prius et consiliarios tuos sicut antiquitus post haec vocaberis civitas iusti urbs fidelis ²⁷Sion in iudicio redimetur et reducent eam in iustitia ²⁸et conteret scelestos et peccatores simul et qui dereliquerunt Dominum consumentur ²⁹confundentur enim ab idolis quibus sacrificaverunt et erubescetis super hortis quos elegeratis ³⁰cum fueritis velut quercus defluentibus foliis et velut hortus absque aqua ³¹et erit fortitudo vestra ut favilla stuppae et opus vestrum quasi scintilla et succendetur utrumque simul et non erit qui extinguat

Chapter 2

¹verbum quod vidit Isaias filius Amos super Iudam et Hierusalem ²et erit in novissimis diebus praeparatus mons domus Domini in vertice montium et elevabitur super colles et fluent ad eum omnes gentes ³et ibunt populi multi et dicent venite et ascendamus ad montem Domini et ad domum Dei Iacob et docebit nos vias suas et ambulabimus in semitis eius quia de Sion exibit lex et verbum Domini de Hierusalem ⁴et iudicabit gentes et arguet populos multos et conflabunt gladios suos in vomeres et lanceas suas in falces non levabit gens contra gentem gladium nec exercebuntur ultra ad proelium ⁵domus Iacob venite et ambulemus in lumine Domini ⁶proiecisti enim populum tuum domum Iacob quia repleti sunt ut olim et augures habuerunt ut Philisthim et pueris alienis adheserunt ⁷repleta est terra argento et auro et non est finis thesaurorum eius ⁸et repleta est terra eius equis et innumerabiles quadrigae eius et repleta est terra eius idolis opus manuum suarum adoraverunt quod fecerunt digiti eorum ⁹et incurvavit se homo et humiliatus est vir ne ergo dimittas eis ¹⁰ingredere in petram abscondere fossa humo a facie timoris Domini et a gloria maiestatis eius ¹¹oculi sublimis hominis humiliati sunt et incurvabitur altitudo virorum exaltabitur autem Dominus solus in die illa ¹²quia dies Domini exercituum super omnem superbum et excelsum et super omnem arrogantem et humiliabitur ¹³et super omnes cedros Libani sublimes et erectas et super omnes quercus Basan ¹⁴et super omnes montes excelsos et super omnes colles elevatos ¹⁵et super omnem turrem excelsam et super omnem murum munitum ¹⁶et super omnes naves Tharsis et super omne quod visu pulchrum est ¹⁷et incurvabitur sublimitas hominum et humiliabitur altitudo virorum et elevabitur Dominus solus in die illa ¹⁸et idola penitus conterentur ¹⁹et introibunt in speluncas petrarum et in voragines terrae a facie formidinis Domini et a gloria maiestatis eius cum surrexerit percutere terram ²⁰in die illa proiciet homo idola argenti sui et simulacra auri sui quae fecerat sibi ut adoraret talpas et vespertiliones ²¹et ingredietur fissuras petrarum et cavernas saxorum a facie formidinis Domini et a gloria maiestatis eius cum surrexerit percutere terram ²²quiescite ergo ab homine cuius spiritus in naribus eius quia excelsus reputatus est ipse

Chapter 3

¹ecce enim Dominator Deus exercituum auferet ab Hierusalem et ab Iuda validum et fortem omne robur panis et omne robur aquae ²fortem et virum bellatorem iudicem et prophetam et ariolum et senem ³principem super quinquaginta et honorabilem vultu et consiliarium sapientem de architectis et prudentem eloquii mystici ⁴et dabo pueros principes eorum et effeminati dominabuntur eis ⁵et inruet populus vir ad virum unusquisque ad proximum suum tumultuabitur puer contra senem et ignobilis contra nobilem ⁶adprehendet enim vir fratrem suum domesticum patris sui vestimentum tibi est princeps esto noster ruina autem haec sub manu tua ⁷respondebit in die illa dicens non sum medicus et in domo mea non est panis neque vestimentum nolite constituere me principem populi ⁸ruit enim Hierusalem et Iudas concidit quia lingua eorum et adinventiones eorum contra Dominum ut provocarent oculos maiestatis eius ⁹agnitio vultus eorum respondit eis et peccatum suum quasi Sodomae praedicaverunt nec absconderunt vae animae eorum quoniam reddita sunt eis mala ¹⁰dicite iusto quoniam bene quoniam fructum adinventionum suarum comedet ¹¹vae impio in malum retributio enim manuum eius fiet ei ¹²populum meum exactores sui spoliaverunt et mulieres dominatae sunt eius popule meus qui beatum te dicunt ipsi te decipiunt et viam gressuum tuorum dissipant ¹³stat ad iudicandum Dominus et stat ad iudicandos populos ¹⁴Dominus ad iudicium veniet cum senibus populi sui et principibus eius vos enim depasti estis vineam meam et rapina pauperis in domo vestra ¹⁵quare adteritis populum meum et facies pauperum commolitis dicit Dominus Deus exercituum ¹⁶et dixit Dominus pro eo quod elevatae sunt filiae Sion et ambulaverunt extento collo et nutibus oculorum ibant et plaudebant ambulabant et in pedibus suis conposito gradu incedebant ¹⁷decalvabit Dominus verticem filiarum Sion et Dominus crinem earum nudabit ¹⁸in die illa auferet Dominus ornatum calciamentorum et lunulas ¹⁹et torques et monilia et armillas et mitras ²⁰discriminalia et periscelidas et murenulas et olfactoriola et inaures ²¹et anulos et gemmas in fronte pendentes ²²et mutatoria et pallia et linteamina et acus ²³et specula et sindones et vittas et theristra ²⁴et erit pro suavi odore fetor et pro zona funiculus et pro crispanti crine calvitium et pro fascia pectorali cilicium ²⁵pulcherrimi quoque viri tui gladio cadent et fortes tui in proelio ²⁶et maerebunt atque lugebunt portae eius et desolata in terra sedebit

Chapter 4

¹et adprehendent septem mulieres virum unum in die illa dicentes panem nostrum comedemus et vestimentis nostris operiemur tantummodo vocetur nomen tuum super nos aufer obprobrium nostrum ²in die illa erit germen Domini in magnificentia et in gloria et fructus terrae sublimis et exultatio his qui salvati fuerint de Israhel ³et erit omnis qui relictus fuerit in Sion et residuus in Hierusalem sanctus vocabitur omnis qui scriptus est in vita in Hierusalem ⁴si abluerit Dominus sordem filiarum Sion et sanguinem Hierusalem laverit de medio eius spiritu iudicii et spiritu ardoris ⁵et creabit Dominus super omnem locum montis Sion et ubi invocatus est nubem per diem et fumum et splendorem ignis flammantis in nocte super omnem enim gloriam protectio ⁶et tabernaculum erit in umbraculum diei ab aestu et in securitatem et absconsionem a turbine et a pluvia

Chapter 5

¹cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vineae suae vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei ²et sepivit eam et lapides elegit ex illa et plantavit eam electam et aedificavit turrem in medio eius et torcular extruxit in ea et expectavit ut faceret uvas et fecit labruscas ³nunc ergo habitator Hierusalem et vir Iuda iudicate inter me et inter vineam meam ⁴quid est quod debui ultra facere vineae meae et non feci ei an quod expectavi ut faceret uvas et fecit labruscas ⁵et nunc ostendam vobis quid ego faciam vineae meae auferam sepem eius et erit in direptionem diruam maceriam eius et erit in conculcationem ⁶et ponam eam desertam non putabitur et non fodietur et ascendent vepres et spinae et nubibus mandabo ne pluant super eam imbrem ⁷vinea enim Domini exercituum domus Israhel et vir Iuda germen delectabile eius et expectavi ut faceret iudicium et ecce iniquitas et iustitiam et ecce clamor ⁸vae qui coniungitis domum ad domum et agrum agro copulatis usque ad terminum loci numquid habitabitis soli vos in medio terrae ⁹in auribus meis sunt haec Domini exercituum nisi domus multae desertae fuerint grandes et pulchrae absque habitatore ¹⁰decem enim iuga vinearum facient lagunculam unam et triginta modii sementis facient modios tres ¹¹vae qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et potandum usque ad vesperam ut vino aestuetis ¹²cithara et lyra et tympanum et tibia et vinum in conviviis vestris et opus Domini non respicitis nec opera manuum eius consideratis ¹³propterea captivus ductus est populus meus quia non habuit scientiam et nobiles eius interierunt fame et multitudo eius siti exaruit ¹⁴propterea dilatavit infernus animam suam et aperuit os suum absque ullo termino et descendent fortes eius et populus eius et sublimes gloriosique eius ad eum ¹⁵et incurvabitur homo et humiliabitur vir et oculi sublimium deprimentur ¹⁶et exaltabitur Dominus exercituum in iudicio et Deus sanctus sanctificabitur in iustitia ¹⁷et pascentur agni iuxta ordinem suum et deserta in ubertatem versa advenae comedent ¹⁸vae qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis et quasi vinculum plaustri peccatum ¹⁹qui dicitis festinet et cito veniat opus eius ut videamus et adpropiet et veniat consilium Sancti Israhel et sciemus illud ²⁰vae qui dicitis malum bonum et bonum malum ponentes tenebras lucem et lucem tenebras ponentes amarum in dulce et dulce in amarum ²¹vae qui sapientes estis in oculis vestris et coram vobismet ipsis prudentes ²²vae qui potentes estis ad bibendum vinum et viri fortes ad miscendam ebrietatem ²³qui iustificatis impium pro muneribus et iustitiam iusti aufertis ab eo ²⁴propter hoc sicut devorat stipulam lingua ignis et calor flammae exurit sic radix eorum quasi favilla erit et germen eorum ut pulvis ascendet abiecerunt enim legem Domini exercituum et eloquium Sancti Israhel blasphemaverunt ²⁵ideo iratus est furor Domini in populo suo et extendit manum suam super eum et percussit eum et conturbati sunt montes et facta sunt morticina eorum quasi stercus in medio platearum in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta ²⁶et levabit signum nationibus procul et sibilabit ad eum de finibus terrae et ecce festinus velociter veniet ²⁷non est deficiens neque laborans in eo non dormitabit neque dormiet neque solvetur cingulum renum eius nec rumpetur corrigia calciamenti eius ²⁸sagittae eius acutae et omnes arcus eius extenti ungulae equorum eius ut silex et rotae eius quasi impetus tempestatis ²⁹rugitus eius ut leonis rugiet ut catuli leonum et frendet et tenebit praedam et amplexabitur et non erit qui eruat ³⁰et sonabit super eum in die illa sicut sonitus maris aspiciemus in terram et ecce tenebrae tribulationis et lux obtenebrata est in caligine eius

Chapter 6

¹in anno quo mortuus est rex Ozias vidi Dominum sedentem super solium excelsum et elevatum et ea quae sub eo erant implebant templum ²seraphin stabant super illud sex alae uni et sex alae alteri duabus velabant faciem eius et duabus velabant pedes eius et duabus volabant ³et clamabant alter ad alterum et dicebant sanctus sanctus sanctus Dominus exercituum plena est omnis terra gloria eius ⁴et commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis et domus impleta est fumo ⁵et dixi vae mihi quia tacui quia vir pollutus labiis ego sum et in medio populi polluta labia habentis ego habito et Regem Dominum exercituum vidi oculis meis ⁶et volavit ad me unus de seraphin et in manu eius calculus quem forcipe tulerat de altari ⁷et tetigit os meum et dixit ecce tetigit hoc labia tua et auferetur iniquitas tua et peccatum tuum mundabitur ⁸et audivi vocem Domini dicentis quem mittam et quis ibit nobis et dixi ecce ego sum mitte me ⁹et dixit vade et dices populo huic audite audientes et nolite intellegere et videte visionem et nolite cognoscere ¹⁰excaeca cor populi huius et aures eius adgrava et oculos eius claude ne forte videat oculis suis et auribus suis audiat et corde suo intellegat et convertatur et sanem eum ¹¹et dixi usquequo Domine et dixit donec desolentur civitates absque habitatore et domus sine homine et terra relinquetur deserta ¹²et longe faciet Dominus homines et multiplicabitur quae derelicta fuerat in medio terrae ¹³et adhuc in ea decimatio et convertetur et erit in ostensionem sicut terebinthus et sicuti quercus quae expandit ramos suos semen sanctum erit id quod steterit in ea

Chapter 7

¹et factum est in diebus Ahaz filii Ioatham filii Oziae regis Iuda ascendit Rasin rex Syriae et Phacee filius Romeliae rex Israhel in Hierusalem ad proeliandum contra eam et non potuerunt debellare eam ²et nuntiaverunt domui David dicentes requievit Syria super Ephraim et commotum est cor eius et cor populi eius sicut moventur ligna silvarum a facie venti ³et dixit Dominus ad Isaiam egredere in occursum Ahaz tu et qui derelictus est Iasub filius tuus ad extremum aquaeductus piscinae superioris in via agri Fullonis ⁴et dices ad eum vide ut sileas noli timere et cor tuum ne formidet a duobus caudis titionum fumigantium istorum in ira furoris Rasin et Syriae et filii Romeliae ⁵eo quod consilium inierit contra te Syria malum Ephraim et filius Romeliae dicentes ⁶ascendamus ad Iudam et suscitemus eum et avellamus eum ad nos et ponamus regem in medio eius filium Tabeel ⁷haec dicit Dominus Deus non stabit et non erit istud ⁸sed caput Syriae Damascus et caput Damasci Rasin et adhuc sexaginta et quinque anni et desinet Ephraim esse populus ⁹et caput Ephraim Samaria et caput Samariae filius Romeliae si non credideritis non permanebitis ¹⁰et adiecit Dominus loqui ad Ahaz dicens ¹¹pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni sive in excelsum supra ¹²et dixit Ahaz non petam et non temptabo Dominum ¹³et dixit audite ergo domus David numquid parum vobis est molestos esse hominibus quia molesti estis et Deo meo ¹⁴propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitis nomen eius Emmanuhel ¹⁵butyrum et mel comedet ut sciat reprobare malum et eligere bonum ¹⁶quia antequam sciat puer reprobare malum et eligere bonum derelinquetur terra quam tu detestaris a facie duum regum suorum ¹⁷adducet Dominus super te et super populum tuum et super domum patris tui dies qui non venerunt a diebus separationis Ephraim a Iuda cum rege Assyriorum ¹⁸et erit in die illa sibilabit Dominus muscae quae est in extremo fluminum Aegypti et api quae est in terra Assur ¹⁹et venient et requiescent omnes in torrentibus vallium et cavernis petrarum et in omnibus frutectis et in universis foraminibus ²⁰in die illa radet Dominus in novacula conducta in his qui trans Flumen sunt in rege Assyriorum caput et pilos pedum et barbam universam ²¹et erit in die illa nutriet homo vaccam boum et duas oves ²²et prae ubertate lactis comedet butyrum butyrum enim et mel manducabit omnis qui relictus fuerit in medio terrae ²³et erit in die illa omnis locus ubi fuerint mille vites mille argenteis et in spinas et in vepres erunt ²⁴cum sagittis et arcu ingredientur illuc vepres enim et spinae erunt in universa terra ²⁵et omnes montes qui in sarculo sarientur non veniet illuc terror spinarum et veprium et erit in pascua bovis et in conculcationem pecoris

Chapter 8

¹et dixit Dominus ad me sume tibi librum grandem et scribe in eo stilo hominis Velociter spolia detrahe Cito praedare ²et adhibui mihi testes fideles Uriam sacerdotem et Zacchariam filium Barachiae ³et accessi ad prophetissam et concepit et peperit filium et dixit Dominus ad me voca nomen eius Adcelera spolia detrahere Festina praedari ⁴quia antequam sciat puer vocare patrem suum et matrem suam auferetur fortitudo Damasci et spolia Samariae coram rege Assyriorum ⁵et adiecit Dominus loqui ad me adhuc dicens ⁶pro eo quod abiecit populus iste aquas Siloae quae vadunt cum silentio et adsumpsit magis Rasin et filium Romeliae ⁷propter hoc ecce Dominus adducet super eos aquas Fluminis fortes et multas regem Assyriorum et omnem gloriam eius et ascendet super omnes rivos eius et fluet super universas ripas eius ⁸et ibit per Iudam inundans et transiens usque ad collum veniet et erit extensio alarum eius implens latitudinem terrae tuae o Emmanuhel ⁹congregamini populi et vincimini et audite universae procul terrae confortamini et vincimini accingite vos et vincimini ¹⁰inite consilium et dissipabitur loquimini verbum et non fiet quia nobiscum Deus ¹¹haec enim ait Dominus ad me sicut in forti manu erudivit me ne irem in via populi huius dicens ¹²non dicatis coniuratio omnia enim quae loquitur populus iste coniuratio est et timorem eius ne timeatis neque paveatis ¹³Dominum exercituum ipsum sanctificate ipse pavor vester et ipse terror vester ¹⁴et erit vobis in sanctificationem in lapidem autem offensionis et in petram scandali duabus domibus Israhel in laqueum et in ruinam habitantibus Hierusalem ¹⁵et offendent ex eis plurimi et cadent et conterentur et inretientur et capientur ¹⁶liga testimonium signa legem in discipulis meis ¹⁷et expectabo Dominum qui abscondit faciem suam a domo Iacob et praestolabor eum ¹⁸ecce ego et pueri quos mihi dedit Dominus in signum et in portentum Israhelis a Domino exercituum qui habitat in monte Sion ¹⁹et cum dixerint ad vos quaerite a pythonibus et a divinis qui stridunt in incantationibus suis numquid non populus a Deo suo requirit pro vivis a mortuis ²⁰ad legem magis et ad testimonium quod si non dixerint iuxta verbum hoc non erit eis matutina lux ²¹et transibit per eam corruet et esuriet et cum esurierit irascetur et maledicet regi suo et Deo suo et suspiciet sursum ²²et ad terram intuebitur et ecce tribulatio et tenebrae dissolutio angustia et caligo persequens et non poterit avolare de angustia sua

Chapter 9

¹primo tempore adleviata est terra Zabulon et terra Nepthalim et novissimo adgravata est via maris trans Iordanem Galileae gentium ²populus qui ambulabat in tenebris vidit lucem magnam habitantibus in regione umbrae mortis lux orta est eis ³multiplicasti gentem non magnificasti laetitiam laetabuntur coram te sicut laetantur in messe sicut exultant quando dividunt spolia ⁴iugum enim oneris eius et virgam umeri eius et sceptrum exactoris eius superasti sicut in die Madian ⁵quia omnis violenta praedatio cum tumultu et vestimentum mixtum sanguine erit in conbustionem et cibus ignis ⁶parvulus enim natus est nobis filius datus est nobis et factus est principatus super umerum eius et vocabitur nomen eius Admirabilis consiliarius Deus fortis Pater futuri saeculi Princeps pacis ⁷multiplicabitur eius imperium et pacis non erit finis super solium David et super regnum eius ut confirmet illud et corroboret in iudicio et iustitia amodo et usque in sempiternum zelus Domini exercituum faciet hoc ⁸verbum misit Dominus in Iacob et cecidit in Israhel ⁹et sciet populus omnis Ephraim et habitantes Samariam in superbia et magnitudine cordis dicentes ¹⁰lateres ceciderunt sed quadris lapidibus aedificabimus sycomoros succiderunt sed cedros inmutabimus ¹¹et elevabit Dominus hostes Rasin super eum et inimicos eius in tumultum vertet ¹²Syriam ab oriente et Philisthim ab occidente et devorabunt Israhel toto ore in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta ¹³et populus non est reversus ad percutientem se et Dominum exercituum non inquisierunt ¹⁴et disperdet Dominus ab Israhel caput et caudam incurvantem et refrenantem die una ¹⁵longevus et honorabilis ipse est caput et propheta docens mendacium ipse cauda est ¹⁶et erunt qui beatificant populum istum seducentes et qui beatificantur praecipitati ¹⁷propter hoc super adulescentulis eius non laetabitur Dominus et pupillorum eius et viduarum non miserebitur quia omnis hypocrita est et nequam et universum os locutum est stultitiam in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta ¹⁸succensa est enim quasi ignis impietas veprem et spinam vorabit et succendetur in densitate saltus et convolvetur superbia fumi ¹⁹in ira Domini exercituum conturbata est terra et erit populus quasi esca ignis vir fratri suo non parcet ²⁰et declinabit ad dexteram et esuriet et comedet ad sinistram et non saturabitur unusquisque carnem brachii sui vorabit Manasses Ephraim et Ephraim Manassen simul ipsi contra Iudam ²¹in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta

Chapter 10

¹vae qui condunt leges iniquas et scribentes iniustitiam scripserunt ²ut opprimerent in iudicio pauperes et vim facerent causae humilium populi mei ut essent viduae praeda eorum et pupillos diriperent ³quid facietis in die visitationis et calamitatis de longe venientis ad cuius fugietis auxilium et ubi derelinquetis gloriam vestram ⁴ne incurvemini sub vinculo et cum interfectis cadatis super omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta ⁵vae Assur virga furoris mei et baculus ipse in manu eorum indignatio mea ⁶ad gentem fallacem mittam eum et contra populum furoris mei mandabo illi ut auferat spolia et diripiat praedam et ponat illum in conculcationem quasi lutum platearum ⁷ipse autem non sic arbitrabitur et cor eius non ita aestimabit sed ad conterendum erit cor eius et ad internicionem gentium non paucarum ⁸dicet enim ⁹numquid non principes mei simul reges sunt numquid non ut Charchamis sic Chalanno et ut Arfad sic Emath numquid non ut Damascus sic Samaria ¹⁰quomodo invenit manus mea regna idoli sic et simulacra eorum de Hierusalem et de Samaria ¹¹numquid non sicut feci Samariae et idolis eius sic faciam Hierusalem et simulacris eius ¹²et erit cum impleverit Dominus cuncta opera sua in monte Sion et in Hierusalem visitabo super fructum magnifici cordis regis Assur et super gloriam altitudinis oculorum eius ¹³dixit enim in fortitudine manus meae feci et in sapientia mea intellexi et abstuli terminos populorum et principes eorum depraedatus sum et detraxi quasi potens in sublime residentes ¹⁴et invenit quasi nidum manus mea fortitudinem populorum et sicut colliguntur ova quae derelicta sunt sic universam terram ego congregavi et non fuit qui moveret pinnam et aperiret os et ganniret ¹⁵numquid gloriabitur securis contra eum qui secat in ea aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur quomodo si elevetur virga contra levantem se et exaltetur baculus qui utique lignum est ¹⁶propter hoc mittet Dominator Deus exercituum in pinguibus eius tenuitatem et subtus gloriam eius succensa ardebit quasi conbustio ignis ¹⁷et erit lumen Israhel in igne et Sanctus eius in flamma et succendetur et devorabitur spina eius et vepres in die una ¹⁸et gloria saltus eius et Carmeli eius ab anima usque ad carnem consumetur et erit terrore profugus ¹⁹et reliquiae ligni saltus eius pro paucitate numerabuntur et puer scribet eos ²⁰et erit in die illa non adiciet residuum Israhel et hii qui fugerint de domo Iacob inniti super eo qui percutit eos sed innitetur super Dominum Sanctum Israhel in veritate ²¹reliquiae convertentur reliquiae inquam Iacob ad Deum fortem ²²si enim fuerit populus tuus Israhel quasi harena maris reliquiae convertentur ex eo consummatio adbreviata inundabit iustitiam ²³consummationem enim et adbreviationem Dominus Deus exercituum faciet in medio omnis terrae ²⁴propter hoc haec dicit Dominus Deus exercituum noli timere populus meus habitator Sion ab Assur in virga percutiet te et baculum suum levabit super te in via Aegypti ²⁵adhuc enim paululum modicumque et consummabitur indignatio et furor meus super scelus eorum ²⁶et suscitabit super eum Dominus exercituum flagellum iuxta plagam Madian in petra Oreb et virgam suam super mare et levabit eam in via Aegypti ²⁷et erit in die illa auferetur onus eius de umero tuo et iugum eius de collo tuo et conputrescet iugum a facie olei ²⁸veniet in Aiath transibit in Magron apud Machmas commendabit vasa sua ²⁹transierunt cursim Gabee sedes nostra obstipuit Rama Gabaath Saulis fugit ³⁰hinni voce tua filia Gallim adtende Laisa paupercula Anathoth ³¹migravit Medemena habitatores Gebim confortamini ³²adhuc dies est ut in Nob stetur agitabit manum suam super montem filiae Sion collem Hierusalem ³³ecce Dominator Dominus exercituum confringet lagunculam in terrore et excelsi statura succidentur et sublimes humiliabuntur ³⁴et subvertentur condensa saltus ferro et Libanus cum excelsis cadet

Chapter 11

¹et egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet ²et requiescet super eum spiritus Domini spiritus sapientiae et intellectus spiritus consilii et fortitudinis spiritus scientiae et pietatis ³et replebit eum spiritus timoris Domini non secundum visionem oculorum iudicabit neque secundum auditum aurium arguet ⁴sed iudicabit in iustitia pauperes et arguet in aequitate pro mansuetis terrae et percutiet terram virga oris sui et spiritu labiorum suorum interficiet impium ⁵et erit iustitia cingulum lumborum eius et fides cinctorium renis eius ⁶habitabit lupus cum agno et pardus cum hedo accubabit vitulus et leo et ovis simul morabuntur et puer parvulus minabit eos ⁷vitulus et ursus pascentur simul requiescent catuli eorum et leo quasi bos comedet paleas ⁸et delectabitur infans ab ubere super foramine aspidis et in caverna reguli qui ablactatus fuerit manum suam mittet ⁹non nocebunt et non occident in universo monte sancto meo quia repleta est terra scientia Domini sicut aquae maris operientes ¹⁰in die illa radix Iesse qui stat in signum populorum ipsum gentes deprecabuntur et erit sepulchrum eius gloriosum ¹¹et erit in die illa adiciet Dominus secundo manum suam ad possidendum residuum populi sui quod relinquetur ab Assyriis et ab Aegypto et a Fetros et ab Aethiopia et ab Aelam et a Sennaar et ab Emath et ab insulis maris ¹²et levabit signum in nationes et congregabit profugos Israhel et dispersos Iuda colliget a quattuor plagis terrae ¹³et auferetur zelus Ephraim et hostes Iuda peribunt Ephraim non aemulabitur Iudam et Iudas non pugnabit contra Ephraim ¹⁴et volabunt in umeros Philisthim per mare simul praedabuntur filios orientis Idumea et Moab praeceptum manus eorum et filii Ammon oboedientes erunt ¹⁵et desolabit Dominus linguam maris Aegypti et levabit manum suam super Flumen in fortitudine spiritus sui et percutiet eum in septem rivis ita ut transeant per eum calciati ¹⁶et erit via residuo populo meo qui relinquetur ab Assyriis sicut fuit Israhel in die qua ascendit de terra Aegypti

Chapter 12

¹et dices in illa die confitebor tibi Domine quoniam iratus es mihi conversus est furor tuus et consolatus es me ²ecce Deus salvator meus fiducialiter agam et non timebo quia fortitudo mea et laus mea Dominus Deus et factus est mihi in salutem ³haurietis aquas in gaudio de fontibus salvatoris ⁴et dicetis in illa die confitemini Domino et invocate nomen eius notas facite in populis adinventiones eius mementote quoniam excelsum est nomen eius ⁵cantate Domino quoniam magnifice fecit adnuntiate hoc in universa terra ⁶exulta et lauda habitatio Sion quia magnus in medio tui Sanctus Israhel

Chapter 13

¹onus Babylonis quod vidit Isaias filius Amos ²super montem caligosum levate signum exaltate vocem levate manum et ingrediantur portas duces ³ego mandavi sanctificatis meis et vocavi fortes meos in ira mea exultantes in gloria mea ⁴vox multitudinis in montibus quasi populorum frequentium vox sonitus regum gentium congregatarum Dominus exercituum praecepit militiae belli ⁵venientibus de terra procul a summitate caeli Dominus et vasa furoris eius ut disperdat omnem terram ⁶ululate quia prope est dies Domini quasi vastitas a Domino veniet ⁷propter hoc omnes manus dissolventur et omne cor hominis tabescet ⁸et conteretur tortiones et dolores tenebunt quasi parturiens dolebunt unusquisque ad proximum suum stupebit facies conbustae vultus eorum ⁹ecce dies Domini venit crudelis et indignationis plenus et irae furorisque ad ponendam terram in solitudine et peccatores eius conterendos de ea ¹⁰quoniam stellae caeli et splendor earum non expandent lumen suum obtenebratus est sol in ortu suo et luna non splendebit in lumine suo ¹¹et visitabo super orbis mala et contra impios iniquitatem eorum et quiescere faciam superbiam infidelium et arrogantiam fortium humiliabo ¹²pretiosior erit vir auro et homo mundo obrizo ¹³super hoc caelum turbabo et movebitur terra de loco suo propter indignationem Domini exercituum et propter diem irae furoris eius ¹⁴et erit quasi dammula fugiens et quasi ovis et non erit qui congreget unusquisque ad populum suum convertetur et singuli ad terram suam fugient ¹⁵omnis qui inventus fuerit occidetur et omnis qui supervenerit cadet in gladio ¹⁶infantes eorum adlident in oculis eorum diripientur domus eorum et uxores eorum violabuntur ¹⁷ecce ego suscitabo super eos Medos qui argentum non quaerant nec aurum velint ¹⁸sed sagittis parvulos interficiant et lactantibus uteri non misereantur et super filios non parcat oculus eorum ¹⁹et erit Babylon illa gloriosa in regnis inclita in superbia Chaldeorum sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorram ²⁰non habitabitur usque in finem et non fundabitur usque ad generationem et generationem nec ponet ibi tentoria Arabs nec pastores requiescent ibi ²¹sed requiescent ibi bestiae et replebuntur domus eorum draconibus et habitabunt ibi strutiones et pilosi saltabunt ibi ²²et respondebunt ibi ululae in aedibus eius et sirenae in delubris voluptatis

Chapter 14

¹prope est ut veniat tempus eius et dies eius non elongabuntur miserebitur enim Dominus Iacob et eliget adhuc de Israhel et requiescere eos faciet super humum suam adiungetur advena ad eos et adherebit domui Iacob ²et tenebunt eos populi et adducent eos in locum suum et possidebit eos domus Israhel super terram Domini in servos et ancillas et erunt capientes eos qui se ceperant et subicient exactores suos ³et erit in die illa cum requiem dederit tibi Deus a labore tuo et a concussione tua et a servitute dura qua ante servisti ⁴sumes parabolam istam contra regem Babylonis et dices quomodo cessavit exactor quievit tributum ⁵contrivit Dominus baculum impiorum virgam dominantium ⁶caedentem populos in indignatione plaga insanabili subicientem in furore gentes persequentem crudeliter ⁷conquievit et siluit omnis terra gavisa est et exultavit ⁸abietes quoque laetatae sunt super te et cedri Libani ex quo dormisti non ascendit qui succidat nos ⁹infernus subter conturbatus est in occursum adventus tui suscitavit tibi gigantas omnes principes terrae surrexerunt de soliis suis omnes principes nationum ¹⁰universi respondebunt et dicent tibi et tu vulneratus es sicut nos nostri similis effectus es ¹¹detracta est ad inferos superbia tua concidit cadaver tuum subter te sternetur tinea et operimentum tuum erunt vermes ¹²quomodo cecidisti de caelo lucifer qui mane oriebaris corruisti in terram qui vulnerabas gentes ¹³qui dicebas in corde tuo in caelum conscendam super astra Dei exaltabo solium meum sedebo in monte testamenti in lateribus aquilonis ¹⁴ascendam super altitudinem nubium ero similis Altissimo ¹⁵verumtamen ad infernum detraheris in profundum laci ¹⁶qui te viderint ad te inclinabuntur teque prospicient numquid iste est vir qui conturbavit terram qui concussit regna ¹⁷qui posuit orbem desertum et urbes eius destruxit vinctis eius non aperuit carcerem ¹⁸omnes reges gentium universi dormierunt in gloria vir in domo sua ¹⁹tu autem proiectus es de sepulchro tuo quasi stirps inutilis pollutus et obvolutus qui interfecti sunt gladio et descenderunt ad fundamenta laci quasi cadaver putridum ²⁰non habebis consortium neque cum eis in sepultura tu enim terram disperdisti tu populum occidisti non vocabitur in aeternum semen pessimorum ²¹praeparate filios eius occisioni in iniquitate patrum eorum non consurgent nec hereditabunt terram neque implebunt faciem orbis civitatum ²²et consurgam super eos dicit Dominus exercituum et perdam Babylonis nomen et reliquias et germen et progeniem ait Dominus ²³et ponam eam in possessionem ericii et in paludes aquarum et scopabo eam in scopa terens dicit Dominus exercituum ²⁴iuravit Dominus exercituum dicens si non ut putavi ita erit et quomodo mente tractavi ²⁵sic eveniet ut conteram Assyrium in terra mea et in montibus meis conculcem eum et auferetur ab eis iugum eius et onus illius ab umero eorum tolletur ²⁶hoc consilium quod cogitavi super omnem terram et haec est manus extenta super universas gentes ²⁷Dominus enim exercituum decrevit et quis poterit infirmare et manus eius extenta et quis avertet eam ²⁸in anno quo mortuus est rex Ahaz factum est onus istud ²⁹ne laeteris Philisthea omnis tu quoniam comminuta est virga percussoris tui de radice enim colubri egredietur regulus et semen eius absorbens volucrem ³⁰et pascentur primogeniti pauperum et pauperes fiducialiter requiescent et interire faciam in fame radicem tuam et reliquias tuas interficiam ³¹ulula porta clama civitas prostrata est Philisthea omnis ab aquilone enim fumus venit et non est qui effugiat agmen eius ³²et quid respondebitur nuntiis gentis quia Dominus fundavit Sion et in ipsa sperabunt pauperes populi eius

Chapter 15

¹onus Moab quia nocte vastata est Ar Moab conticuit quia nocte vastatus est murus Moab conticuit ²ascendit domus et Dibon ad excelsa in planctum super Nabo et super Medaba Moab ululabit in cunctis capitibus eius calvitium omnis barba radetur ³in triviis eius accincti sunt sacco super tecta eius et in plateis eius omnis ululat descendit in fletum ⁴clamavit Esebon et Eleale usque Iasa audita est vox eorum super hoc expediti Moab ululabunt anima eius ululabit sibi ⁵cor meum ad Moab clamabit vectes eius usque ad Segor vitulam conternantem per ascensum enim Luith flens ascendet et in via Oronaim clamorem contritionis levabunt ⁶aquae enim Nemrim desertae erunt quia aruit herba defecit germen viror omnis interiit ⁷secundum magnitudinem operis et visitatio eorum ad torrentem salicum ducent eos ⁸quoniam circumiit clamor terminum Moab usque ad Gallim ululatus eius et usque ad puteum Helim clamor eius ⁹quia aquae Dibon repletae sunt sanguine ponam enim super Dibon additamenta his qui fugerint de Moab leonem et reliquiis terrae

Chapter 16

¹emitte agnum dominatorem terrae de Petra deserti ad montem filiae Sion ²et erit sicut avis fugiens et pulli de nido avolantes sic erunt filiae Moab in transcensu Arnon ³ini consilium coge concilium pone quasi noctem umbram tuam in meridie absconde fugientes et vagos ne prodas ⁴habitabunt apud te profugi mei Moab esto latibulum eorum a facie vastatoris finitus est enim pulvis consummatus est miser defecit qui conculcabat terram ⁵et praeparabitur in misericordia solium et sedebit super eum in veritate in tabernaculo David iudicans et quaerens iudicium et velociter reddens quod iustum est ⁶audivimus superbiam Moab superbus est valde superbia eius et arrogantia eius et indignatio eius plus quam fortitudo eius ⁷idcirco ululabit Moab ad Moab universus ululabit his qui laetantur super muro cocti lateris loquimini plagas suas ⁸quoniam suburbana Esebon deserta sunt et vinea Sabama domini gentium exciderunt flagella eius usque ad Iazer pervenerunt erraverunt in deserto propagines eius relictae sunt transierunt mare ⁹super hoc plorabo in fletu Iazer vineam Sabama inebriabo te lacrima mea Esebon et Eleale quoniam super vindemiam tuam et super messem tuam vox calcantium inruit ¹⁰et auferetur laetitia et exultatio de Carmelo et in vineis non exultabit neque iubilabit vinum in torculari non calcabit qui calcare consueverat vocem calcantium abstuli ¹¹super hoc venter meus ad Moab quasi cithara sonabit et viscera mea ad murum cocti lateris ¹²et erit cum apparuerit quod laboravit Moab super excelsis suis ingredietur ad sancta sua ut obsecret et non valebit ¹³hoc verbum quod locutus est Dominus ad Moab ex tunc ¹⁴et nunc locutus est Dominus dicens in tribus annis quasi anni mercennarii auferetur gloria Moab super omni populo multo et relinquetur parvus et modicus nequaquam multus

Chapter 17

¹onus Damasci ecce Damascus desinet esse civitas et erit sicut acervus lapidum in ruina ²derelictae civitates Aroer gregibus erunt et requiescent ibi et non erit qui exterreat ³et cessabit adiutorium ab Ephraim et regnum a Damasco et reliquiae Syriae sicut gloria filiorum Israhel erunt dicit Dominus exercituum ⁴et erit in die illa adtenuabitur gloria Iacob et pingue carnis eius marcescet ⁵et erit sicut congregans in messe quod restiterit et brachium eius spicas leget et erit sicut quaerens spicas in valle Rafaim ⁶et relinquetur in eo sicut racemus et sicut excussio oleae duarum aut trium olivarum in summitate rami sive quattuor aut quinque in cacuminibus eius fructus eius dicit Dominus Deus Israhel ⁷in die illa inclinabitur homo ad factorem suum et oculi eius ad Sanctum Israhel respicient ⁸et non inclinabitur ad altaria quae fecerunt manus eius et quae operati sunt digiti eius non respiciet lucos et delubra ⁹in die illa erunt civitates fortitudinis eius derelictae sicut aratra et segetes quae derelictae sunt a facie filiorum Israhel et erit deserta ¹⁰quia oblita es Dei salvatoris tui et Fortis adiutoris tui non es recordata propterea plantabis plantationem fidelem et germen alienum seminabis ¹¹in die plantationis tuae labrusca et mane semen tuum florebit ablata est messis in die hereditatis et dolebit graviter ¹²vae multitudo populorum multorum ut multitudo maris sonantis et tumultus turbarum sicut sonitus aquarum multarum ¹³sonabunt populi sicut sonitus aquarum inundantium et increpabit eum et fugiet procul et rapietur sicut pulvis montium a facie venti et sicut turbo coram tempestate ¹⁴in tempore vespere et ecce turbatio in matutino et non subsistet haec est pars eorum qui vastaverunt nos et sors diripientium nos

Chapter 18

¹vae terrae cymbalo alarum quae est trans flumina Aethiopiae ²qui mittit in mari legatos et in vasis papyri super aquas ite angeli veloces ad gentem convulsam et dilaceratam ad populum terribilem post quem non est alius gentem expectantem expectantem et conculcatam cuius diripuerunt flumina terram eius ³omnes habitatores orbis qui moramini in terra cum elevatum fuerit signum in montibus videbitis et clangorem tubae audietis ⁴quia haec dicit Dominus ad me quiescam et considerabo in loco meo sicut meridiana lux clara est et sicut nubes roris in die messis ⁵ante messem enim totus effloruit et inmatura perfectio germinabit et praecidentur ramusculi eius falcibus et quae derelicta fuerint abscidentur excutientur ⁶et relinquentur simul avibus montium et bestiis terrae et aestate perpetua erunt super eum volucres et omnes bestiae terrae super illum hiemabunt ⁷in tempore illo deferetur munus Domino exercituum a populo divulso et dilacerato a populo terribili post quem non fuit alius a gente expectante expectante et conculcata cuius diripuerunt flumina terram eius ad locum nominis Domini exercituum montem Sion

Chapter 19

¹onus Aegypti ecce Dominus ascendet super nubem levem et ingredietur Aegyptum et movebuntur simulacra Aegypti a facie eius et cor Aegypti tabescet in medio eius ²et concurrere faciam Aegyptios adversum Aegyptios et pugnabit vir contra fratrem suum et vir contra amicum suum civitas adversus civitatem regnum adversus regnum ³et disrumpetur spiritus Aegypti in visceribus eius et consilium eius praecipitabo et interrogabunt simulacra sua et divinos suos et pythones et ariolos ⁴et tradam Aegyptum in manu dominorum crudelium et rex fortis dominabitur eorum ait Dominus Deus exercituum ⁵et arescet aqua de mari et fluvius desolabitur atque siccabitur ⁶et deficient flumina adtenuabuntur et siccabuntur rivi aggerum calamus et iuncus marcescet ⁷nudabitur alveus rivi a fonte suo et omnis sementis inrigua siccabitur arescet et non erit ⁸et maerebunt piscatores et lugebunt omnes mittentes in flumen hamum et expandentes rete super faciem aquae marcescent ⁹confundentur qui operabantur linum pectentes et texentes subtilia ¹⁰et erunt inrigua eius flaccentia omnes qui faciebant lacunas ad capiendos pisces ¹¹stulti principes Taneos sapientes consiliarii Pharao dederunt consilium insipiens quomodo dicetis Pharaoni filius sapientium ego filius regum antiquorum ¹²ubi sunt nunc sapientes tui adnuntient tibi et indicent quid cogitaverit Dominus exercituum super Aegyptum ¹³stulti facti sunt principes Taneos emarcuerunt principes Mempheos deceperunt Aegyptum angulum populorum eius ¹⁴Dominus miscuit in medio eius spiritum vertiginis et errare fecerunt Aegyptum in omni opere suo sicut errat ebrius et vomens ¹⁵et non erit Aegypto opus quod faciat caput et caudam incurvantem et refrenantem ¹⁶in die illa erit Aegyptus quasi mulieres et stupebunt et timebunt a facie commotionis manus Domini exercituum quam ipse movebit super eam ¹⁷et erit terra Iuda Aegypto in festivitatem omnis qui illius fuerit recordatus pavebit a facie consilii Domini exercituum quod ipse cogitavit super eam ¹⁸in die illa erunt quinque civitates in terra Aegypti loquentes lingua Chanaan et iurantes per Dominum exercituum civitas Solis vocabitur una ¹⁹in die illa erit altare Domini in medio terrae Aegypti et titulus iuxta terminum eius Domini ²⁰et erit in signum et in testimonium Domino exercituum in terra Aegypti clamabunt enim ad Dominum a facie tribulantis et mittet eis salvatorem et propugnatorem qui liberet eos ²¹et cognoscetur Dominus ab Aegypto et cognoscent Aegyptii Dominum in die illa et colent eum in hostiis et muneribus et vota vovebunt Domino et solvent ²²et percutiet Dominus Aegyptum plaga et sanabit eam et revertentur ad Dominum et placabitur eis et sanabit eos ²³in die illa erit via de Aegypto in Assyrios et intrabit Assyrius Aegyptum et Aegyptius in Assyrios et servient Aegyptii Assur ²⁴in die illa erit Israhel tertius Aegyptio et Assyrio benedictio in medio terrae ²⁵cui benedixit Dominus exercituum dicens benedictus populus meus Aegypti et opus manuum mearum Assyrio hereditas autem mea Israhel

Chapter 20

¹in anno quo ingressus est Tharthan in Azotum cum misisset eum Sargon rex Assyriorum et pugnasset contra Azotum et cepisset eam ²in tempore illo locutus est Dominus in manu Isaiae filii Amos dicens vade et solve saccum de lumbis tuis et calciamenta tua tolle de pedibus tuis et fecit sic vadens nudus et disculciatus ³et dixit Dominus sicut ambulavit servus meus Isaias nudus et disculciatus trium annorum signum et portentum erit super Aegyptum et super Aethiopiam ⁴sic minabit rex Assyriorum captivitatem Aegypti et transmigrationem Aethiopiae iuvenum et senum nudam et disculciatam discopertis natibus ignominiam Aegypti ⁵et timebunt et confundentur ab Aethiopia spe sua et ab Aegypto gloria sua ⁶et dicet habitator insulae huius in die illa ecce haec erat spes nostra ad quos confugimus in auxilium ut liberaret nos a facie regis Assyriorum et quomodo effugere poterimus nos

Chapter 21

¹onus deserti maris sicut turbines ab africo veniunt de deserto venit de terra horribili ²visio dura nuntiata est mihi qui incredulus est infideliter agit et qui depopulator est vastat ascende Aelam obside Mede omnem gemitum eius cessare feci ³propterea repleti sunt lumbi mei dolore angustia possedit me sicut angustia parientis corrui cum audirem conturbatus sum cum viderem ⁴emarcuit cor meum tenebrae stupefecerunt me Babylon dilecta mea posita est mihi in miraculum ⁵pone mensam contemplare in specula comedentes bibentes surgite principes arripite clypeum ⁶haec enim dixit mihi Dominus vade et pone speculatorem et quodcumque viderit adnuntiet ⁷et vidit currum duorum equitum ascensorem asini et ascensorem cameli et contemplatus est diligenter multo intuitu ⁸et clamavit leo super specula Domini ego sum stans iugiter per diem et super custodiam meam ego sum stans totis noctibus ⁹ecce iste venit ascensor vir bigae equitum et respondit et dixit cecidit cecidit Babylon et omnia sculptilia deorum eius contrita sunt in terram ¹⁰tritura mea et fili areae meae quae audivi a Domino exercituum Deo Israhel adnuntiavi vobis ¹¹onus Duma ad me clamat ex Seir custos quid de nocte custos quid de nocte ¹²dixit custos venit mane et nox si quaeritis quaerite convertimini venite ¹³onus in Arabia in saltu ad vesperam dormietis in semitis Dodanim ¹⁴occurrentes sitienti ferte aquam qui habitatis terram austri cum panibus occurrite fugienti ¹⁵a facie enim gladiorum fugerunt a facie gladii inminentis a facie arcus extenti a facie gravis proelii ¹⁶quoniam haec dicit Dominus ad me adhuc in uno anno quasi in anno mercennarii et auferetur omnis gloria Cedar ¹⁷et reliquiae numeri sagittariorum fortium de filiis Cedar inminuentur Dominus enim Deus Israhel locutus est

Chapter 22

¹onus vallis Visionis quidnam tibi quoque est quia ascendisti et tu omnis in tecta ²clamoris plena urbs frequens civitas exultans interfecti tui non interfecti gladio nec mortui in bello ³cuncti principes tui fugerunt simul dureque ligati sunt omnes qui inventi sunt vincti sunt pariter procul fugerunt ⁴propterea dixi recedite a me amare flebo nolite incumbere ut consolemini me super vastitate filiae populi mei ⁵dies enim interfectionis et conculcationis et fletuum Domino Deo exercituum in valle Visionis scrutans murum et magnificus super montem ⁶et Aelam sumpsit faretram currum hominis equitis et parietem nudavit clypeus ⁷et erunt electae valles tuae plenae quadrigarum et equites ponent sedes suas in porta ⁸et revelabitur operimentum Iudae et videbis in die illa armamentarium domus saltus ⁹et scissuras civitatis David videbitis quia multiplicatae sunt et congregastis aquas piscinae inferioris ¹⁰et domos Hierusalem numerastis et destruxistis domos ad muniendum murum ¹¹et lacum fecistis inter duos muros et aquam piscinae veteris et non suspexistis ad eum qui fecerat eam et operatorem eius de longe non vidistis ¹²et vocavit Dominus Deus exercituum in die illa ad fletum et ad planctum ad calvitium et ad cingulum sacci ¹³et ecce gaudium et laetitia occidere vitulos et iugulare arietes comedere carnes et bibere vinum comedamus et bibamus cras enim moriemur ¹⁴et revelata est in auribus meis Domini exercituum si dimittetur iniquitas haec vobis donec moriamini dicit Dominus Deus exercituum ¹⁵haec dicit Dominus Deus exercituum vade ingredere ad eum qui habitat in tabernaculo ad Sobnam praepositum templi ¹⁶quid tu hic aut quasi quis hic quia excidisti tibi hic sepulchrum excidisti in excelso memoriam diligenter in petra tabernaculum tibi ¹⁷ecce Dominus asportari te faciet sicut asportatur gallus gallinacius et quasi amictum sic sublevabit te ¹⁸coronans coronabit te tribulatione quasi pilam mittet te in terram latam et spatiosam ibi morieris et ibi erit currus gloriae tuae ignominia domus Domini tui ¹⁹et expellam te de statione tua et de ministerio tuo deponam te ²⁰et erit in die illa vocabo servum meum Eliachim filium Helciae ²¹et induam illum tunicam tuam et cingulo tuo confortabo eum et potestatem tuam dabo in manu eius et erit quasi pater habitantibus Hierusalem et domui Iuda ²²et dabo clavem domus David super umerum eius et aperiet et non erit qui claudat et claudet et non erit qui aperiat ²³et figam illum paxillum in loco fideli et erit in solium gloriae domui patris sui ²⁴et suspendent super eum omnem gloriam domus patris eius vasorum diversa genera omne vas parvulum a vasis craterarum usque ad omne vas musicorum ²⁵in die illo dicit Dominus exercituum auferetur paxillus qui fixus fuerat in loco fideli et frangetur et cadet et peribit quod pependerat in eo quia Dominus locutus est

Chapter 23

¹onus Tyri ululate naves maris quia vastata est domus unde venire consueverant de terra Cetthim revelatum est eis ²tacete qui habitatis in insula negotiatio Sidonis transfretantes mare repleverunt te ³in aquis multis semen Nili messis fluminis fruges eius et facta est negotiatio gentium ⁴erubesce Sidon ait enim mare fortitudo maris dicens non parturivi et non peperi et non enutrivi iuvenes nec ad incrementum perduxi virgines ⁵cum auditum fuerit in Aegypto dolebunt cum audierint de Tyro ⁶transite maria ululate qui habitatis in insula ⁷numquid non haec vestra est quae gloriabatur a diebus pristinis in antiquitate sua ducent eam pedes sui longe ad peregrinandum ⁸quis cogitavit hoc super Tyrum quondam coronatam cuius negotiatores principes institores eius incliti terrae ⁹Dominus exercituum cogitavit hoc ut detraheret superbiam omnis gloriae et ad ignominiam deduceret universos inclitos terrae ¹⁰transi terram tuam quasi flumen filia maris non est cingulum ultra tibi ¹¹manum suam extendit super mare conturbavit regna Dominus mandavit adversum Chanaan ut contereret fortes eius ¹²et dixit non adicies ultra ut glorieris calumniam sustinens virgo filia Sidonis in Cetthim consurgens transfreta ibi quoque non erit requies tibi ¹³ecce terra Chaldeorum talis populus non fuit Assur fundavit eam in captivitatem transduxerunt robustos eius suffoderunt domos eius posuerunt eam in ruinam ¹⁴ululate naves maris quia devastata est fortitudo vestra ¹⁵et erit in die illa in oblivione eris o Tyre septuaginta annis sicut dies regis unius post septuaginta autem annos erit Tyro quasi canticum meretricis ¹⁶sume citharam circui civitatem meretrix oblivioni tradita bene cane frequenta canticum ut memoria tui sit ¹⁷et erit post septuaginta annos visitabit Dominus Tyrum et reducet eam ad mercedes suas et rursum fornicabitur cum universis regnis terrae super faciem terrae ¹⁸et erunt negotiatio eius et mercedes eius sanctificatae Domino non condentur neque reponentur quia his qui habitaverint coram Domino erit negotiatio eius ut manducent in saturitatem et vestiantur usque ad vetustatem

Chapter 24

¹ecce Dominus dissipabit terram et nudabit eam et adfliget faciem eius et disperget habitatores eius ²et erit sicut populus sic sacerdos et sicut servus sic dominus eius sicut ancilla sic domina eius sicut emens sic ille qui vendit sicut fenerator sic is qui mutuum accipit sicut qui repetit sic qui debet ³dissipatione dissipabitur terra et direptione praedabitur Dominus enim locutus est verbum hoc ⁴luxit et defluxit terra et infirmata est defluxit orbis infirmata est altitudo populi terrae ⁵et terra interfecta est ab habitatoribus suis quia transgressi sunt leges mutaverunt ius dissipaverunt foedus sempiternum ⁶propter hoc maledictio vorabit terram et peccabunt habitatores eius ideoque insanient cultores eius et relinquentur homines pauci ⁷luxit vindemia infirmata est vitis ingemuerunt omnes qui laetabantur corde ⁸cessavit gaudium tympanorum quievit sonitus laetantium conticuit dulcedo citharae ⁹cum cantico non bibent vinum amara erit potio bibentibus illam ¹⁰adtrita est civitas vanitatis clausa est omnis domus nullo introeunte ¹¹clamor erit super vino in plateis deserta est omnis laetitia translatum est gaudium terrae ¹²relicta est in urbe solitudo et calamitas opprimet portas ¹³quia haec erunt in medio terrae in medio populorum quomodo si paucae olivae quae remanserunt excutiantur ex olea et racemi cum fuerit finita vindemia ¹⁴hii levabunt vocem suam atque laudabunt cum glorificatus fuerit Dominus hinnient de mari ¹⁵propter hoc in doctrinis glorificate Dominum in insulis maris nomen Domini Dei Israhel ¹⁶a finibus terrae laudes audivimus gloriam iusti et dixi secretum meum mihi secretum meum mihi vae mihi praevaricantes praevaricati sunt et praevaricatione transgressorum praevaricati sunt ¹⁷formido et fovea et laqueus super te qui habitator es terrae ¹⁸et erit qui fugerit a voce formidinis cadet in foveam et qui se explicuerit de fovea tenebitur laqueo quia cataractae de excelsis apertae sunt et concutientur fundamenta terrae ¹⁹confractione confringetur terra contritione conteretur terra commotione commovebitur terra ²⁰agitatione agitabitur terra sicut ebrius et auferetur quasi tabernaculum unius noctis et gravabit eam iniquitas sua et corruet et non adiciet ut resurgat ²¹et erit in die illa visitabit Dominus super militiam caeli in excelso et super reges terrae qui sunt super terram ²²et congregabuntur in congregationem unius fascis in lacum et cludentur ibi in carcerem et post multos dies visitabuntur ²³et erubescet luna et confundetur sol cum regnaverit Dominus exercituum in monte Sion et in Hierusalem et in conspectu senum suorum fuerit glorificatus

Chapter 25

¹Domine Deus meus es tu exaltabo te confitebor nomini tuo quoniam fecisti mirabilia cogitationes antiquas fideles amen ²quia posuisti civitatem in tumulum urbem fortem in ruinam domum alienorum ut non sit civitas et in sempiternum non aedificetur ³super hoc laudabit te populus fortis civitas gentium robustarum timebit te ⁴quia factus es fortitudo pauperi fortitudo egeno in tribulatione sua spes a turbine umbraculum ab aestu spiritus enim robustorum quasi turbo inpellens parietem ⁵sicut aestum in siti tumultum alienorum humiliabis et quasi calore sub nube torrente propaginem fortium marcescere facies ⁶et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium convivium vindemiae pinguium medullatorum vindemiae defecatae ⁷et praecipitabit in monte isto faciem vinculi conligati super omnes populos et telam quam orditus est super universas nationes ⁸praecipitabit mortem in sempiternum et auferet Dominus Deus lacrimam ab omni facie et obprobrium populi sui auferet de universa terra quia Dominus locutus est ⁹et dicet in die illa ecce Deus noster iste expectavimus eum et salvabit nos iste Dominus sustinuimus eum exultabimus et laetabimur in salutari eius ¹⁰quia requiescet manus Domini in monte isto et triturabitur Moab sub eo sicuti teruntur paleae in plaustro ¹¹et extendet manus suas sub eo sicut extendit natans ad natandum et humiliabit gloriam eius cum adlisione manuum eius ¹²et munimenta sublimium murorum tuorum concident et humiliabuntur et detrahentur in terram usque ad pulverem

Chapter 26

¹in die illa cantabitur canticum istud in terra Iuda urbs fortitudinis nostrae salvator ponetur in ea murus et antemurale ²aperite portas et ingrediatur gens iusta custodiens veritatem ³vetus error abiit servabis pacem pacem quia in te speravimus ⁴sperastis in Domino in saeculis aeternis in Domino Deo forti in perpetuum ⁵quia incurvabit habitantes in excelso civitatem sublimem humiliabit humiliabit eam usque ad terram detrahet eam usque ad pulverem ⁶conculcabit eam pes pedes pauperis gressus egenorum ⁷semita iusti recta est rectus callis iusti ad ambulandum ⁸et in semita iudiciorum tuorum Domine sustinuimus te nomen tuum et memoriale tuum in desiderio animae ⁹anima mea desideravit te in nocte sed et spiritu meo in praecordiis meis de mane vigilabo ad te cum feceris iudicia tua in terra iustitiam discent habitatores orbis ¹⁰misereamur impio et non discet iustitiam in terra sanctorum inique gessit et non videbit gloriam Domini ¹¹Domine exaltetur manus tua et non videant videant et confundantur zelantes populi et ignis hostes tuos devoret ¹²Domine dabis pacem nobis omnia enim opera nostra operatus es nobis ¹³Domine Deus noster possederunt nos domini absque te tantum in te recordemur nominis tui ¹⁴morientes non vivant gigantes non resurgant propterea visitasti et contrivisti eos et perdidisti omnem memoriam eorum ¹⁵indulsisti genti Domine indulsisti genti numquid glorificatus es elongasti omnes terminos terrae ¹⁶Domine in angustia requisierunt te in tribulatione murmuris doctrina tua eis ¹⁷sicut quae concipit cum adpropinquaverit ad partum dolens clamat in doloribus suis sic facti sumus a facie tua Domine ¹⁸concepimus et quasi parturivimus et peperimus spiritum salutes non fecimus in terra ideo non ceciderunt habitatores terrae ¹⁹vivent mortui tui interfecti mei resurgent expergiscimini et laudate qui habitatis in pulvere quia ros lucis ros tuus et terram gigantum detrahes in ruinam ²⁰vade populus meus intra in cubicula tua claude ostia tua super te abscondere modicum ad momentum donec pertranseat indignatio ²¹ecce enim Dominus egreditur de loco suo ut visitet iniquitatem habitatoris terrae contra eum et revelabit terra sanguinem suum et non operiet ultra interfectos suos

Chapter 27

¹in die illo visitabit Dominus in gladio suo duro et grandi et forti super Leviathan serpentem vectem et super Leviathan serpentem tortuosum et occidet cetum qui in mari est ²in die illa vinea meri cantabit ei ³ego Dominus qui servo eam repente propinabo ei ne forte visitetur contra eam nocte et die servo eam ⁴indignatio non est mihi quis dabit me spinam et veprem in proelio gradiar super eam succendam eam pariter ⁵an potius tenebit fortitudinem meam faciet pacem mihi pacem faciet mihi ⁶qui egrediuntur impetu ad Iacob florebit et germinabit Israhel et implebunt faciem orbis semine ⁷numquid iuxta plagam percutientis se percussit eum aut sicut occidit interfectos eius sic occisus est ⁸in mensura contra mensuram cum abiecta fuerit iudicabis eam meditata est in spiritu suo duro per diem aestus ⁹idcirco super hoc dimittetur iniquitas domui Iacob et iste omnis fructus ut auferatur peccatum eius cum posuerit omnes lapides altaris sicut lapides cineris adlisos non stabunt luci et delubra ¹⁰civitas enim munita desolata erit speciosa relinquetur et dimittetur quasi desertum ibi pascetur vitulus et ibi accubabit et consumet summitates eius ¹¹in siccitate messis illius conterentur mulieres venientes et docentes eam non est enim populus sapiens propterea non miserebitur eius qui fecit eum et qui formavit eum non parcet ei ¹²et erit in die illa percutiet Dominus ab alveo Fluminis usque ad torrentem Aegypti et vos congregabimini unus et unus filii Israhel ¹³et erit in die illa clangetur in tuba magna et venient qui perditi fuerant de terra Assyriorum et qui eiecti erant in terra Aegypti et adorabunt Dominum in monte sancto in Hierusalem

Chapter 28

¹vae coronae superbiae ebriis Ephraim et flori decidenti gloriae exultationis eius qui erant in vertice vallis pinguissimae errantes a vino ²ecce validus et fortis Domini sicut impetus grandinis turbo confringens sicut impetus aquarum multarum inundantium et emissarum super terram spatiosam ³pedibus conculcabitur corona superbiae ebriorum Ephraim ⁴et erit flos decidens gloriae exultationis eius qui est super verticem vallis pinguium quasi temporaneum ante maturitatem autumni quod cum aspexerit videns statim ut manu tenuerit devorabit illud ⁵in die illa erit Dominus exercituum corona gloriae et sertum exultationis residuo populi sui ⁶et spiritus iudicii sedenti super iudicium et fortitudo revertentibus de bello ad portam ⁷verum hii quoque prae vino nescierunt et prae ebrietate erraverunt sacerdos et propheta nescierunt prae ebrietate absorti sunt a vino erraverunt in ebrietate nescierunt videntem ignoraverunt iudicium ⁸omnes enim mensae repletae sunt vomitu sordiumque ita ut non esset ultra locus ⁹quem docebit scientiam et quem intellegere faciet auditum ablactatos a lacte apulsos ab uberibus ¹⁰quia manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi ¹¹in loquella enim labii et lingua altera loquetur ad populum istum ¹²cui dixit haec requies reficite lassum et hoc est meum refrigerium et noluerunt audire ¹³et erit eis verbum Domini manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi ut vadant et cadant retrorsum et conterantur et inlaqueentur et capiantur ¹⁴propter hoc audite verbum Domini viri inlusores qui dominamini super populum meum qui est in Hierusalem ¹⁵dixistis enim percussimus foedus cum morte et cum inferno fecimus pactum flagellum inundans cum transierit non veniet super nos quia posuimus mendacium spem nostram et mendacio protecti sumus ¹⁶idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet ¹⁷et ponam iudicium in pondere et iustitiam in mensura et subvertet grando spem mendacii et protectionem aquae inundabunt ¹⁸et delebitur foedus vestrum cum morte et pactum vestrum cum inferno non stabit flagellum inundans cum transierit eritis ei in conculcationem ¹⁹quandocumque pertransierit tollet vos quoniam mane diluculo pertransibit in die et in nocte et tantummodo sola vexatio intellectum dabit auditui ²⁰coangustatum est enim stratum ita ut alter decidat et pallium breve utrumque operire non potest ²¹sicut enim in monte Divisionum stabit Dominus sicut in valle quae est in Gabao irascetur ut faciat opus suum alienum opus eius ut operetur opus suum peregrinum est opus ab eo ²²et nunc nolite inludere ne forte constringantur vincula vestra consummationem enim et adbreviationem audivi a Domino Deo exercituum super universam terram ²³auribus percipite et audite vocem meam adtendite et audite eloquium meum ²⁴numquid tota die arabit arans ut serat proscindet et sariet humum suam ²⁵nonne cum adaequaverit faciem eius seret gith et cyminum sparget et ponet triticum per ordinem et hordeum et milium et viciam in finibus suis ²⁶et erudiet eum illud in iudicio Deus suus docebit eum illud ²⁷non enim in serris triturabitur gith nec rota plaustri super cyminum circumiet sed in virga excutietur gith et cyminum in baculo ²⁸panis autem comminuetur verum non in perpetuum triturans triturabit illum neque vexabit eum rota plaustri nec in ungulis suis comminuet eum ²⁹et hoc a Domino Deo exercituum exivit ut mirabile faceret consilium et magnificaret iustitiam

Chapter 29

¹vae Arihel Arihel civitas quam circumdedit David additus est annus ad annum sollemnitates evolutae sunt ²et circumvallabo Arihel et erit tristis et maerens et erit mihi quasi Arihel ³et circumdabo quasi spheram in circuitu tuo et iaciam contra te aggerem et munimenta ponam in obsidionem tuam ⁴humiliaberis de terra loqueris et de humo audietur eloquium tuum et erit quasi pythonis de terra vox tua et de humo eloquium tuum mussitabit ⁵et erit sicut pulvis tenuis multitudo ventilantium te et sicut favilla pertransiens multitudo eorum qui contra te praevaluerunt ⁶eritque repente confestim a Domino exercituum visitabitur in tonitru et commotione terrae et voce magna turbinis et tempestatis et flammae ignis devorantis ⁷et erit sicut somnium visionis nocturnae multitudo omnium gentium quae dimicaverunt contra Arihel et omnes qui militaverunt et obsederunt et praevaluerunt adversus eam ⁸et sicuti somniat esuriens et comedit cum autem fuerit expertus vacua est anima eius et sicut somniat sitiens et bibit et postquam fuerit expergefactus lassus adhuc sitit et anima eius vacua est sic erit multitudo omnium gentium quae dimicaverunt contra montem Sion ⁹obstupescite et admiramini fluctuate et vacillate inebriamini et non a vino movemini et non ebrietate ¹⁰quoniam miscuit vobis Dominus spiritum soporis claudet oculos vestros prophetas et principes vestros qui vident visiones operiet ¹¹et erit vobis visio omnium sicut verba libri signati quem cum dederint scienti litteras dicent lege istum et respondebit non possum signatus est enim ¹²et dabitur liber nescienti litteras diceturque ei lege et respondebit nescio litteras ¹³et dixit Dominus eo quod adpropinquat populus iste ore suo et labiis suis glorificat me cor autem eius longe est a me et timuerunt me mandato hominum et doctrinis ¹⁴ideo ecce ego addam ut admirationem faciam populo huic miraculo grandi et stupendo peribit enim sapientia a sapientibus eius et intellectus prudentium eius abscondetur ¹⁵vae qui profundi estis corde ut a Domino abscondatis consilium quorum sunt in tenebris opera et dicunt quis videt nos et quis novit nos ¹⁶perversa est haec vestra cogitatio quasi lutum contra figulum cogitet et dicat opus factori suo non fecisti me et figmentum dicat fictori suo non intellegis ¹⁷nonne adhuc in modico et in brevi convertetur Libanus in Chermel et Chermel in saltum reputabitur ¹⁸et audient in die illa surdi verba libri et de tenebris et caligine oculi caecorum videbunt ¹⁹et addent mites in Domino laetitiam et pauperes homines in Sancto Israhel exultabunt ²⁰quoniam defecit qui praevalebat consummatus est inlusor et succisi sunt omnes qui vigilabant super iniquitatem ²¹qui peccare faciebant homines in verbo et arguentem in porta subplantabant et declinaverunt frustra a iusto ²²propter hoc haec dicit Dominus ad domum Iacob qui redemit Abraham non modo confundetur Iacob nec modo vultus eius erubescet ²³sed cum viderit filios suos opera manuum mearum in medio sui sanctificantes nomen meum et sanctificabunt Sanctum Iacob et Deum Israhel praedicabunt ²⁴et scient errantes spiritu intellectum et mussitatores discent legem

Chapter 30

¹vae filii desertores dicit Dominus ut faceretis consilium et non ex me et ordiremini telam et non per spiritum meum ut adderetur peccatum super peccatum ²qui ambulatis ut descendatis in Aegyptum et os meum non interrogastis sperantes auxilium in fortitudine Pharao et habentes fiduciam in umbra Aegypti ³et erit vobis fortitudo Pharaonis in confusionem et fiducia umbrae Aegypti in ignominiam ⁴erant enim in Tanis principes tui et nuntii tui usque ad Anes pervenerunt ⁵omnes confusi sunt super populo qui eis prodesse non potuit non fuerunt in auxilium et in aliquam utilitatem sed in confusionem et obprobrium ⁶onus iumentorum austri in terra tribulationis et angustiae leaena et leo ex eis vipera et regulus volans portantes super umeros iumentorum divitias suas et super gibbum camelorum thesauros suos ad populum qui eis prodesse non poterit ⁷Aegyptus enim frustra et vane auxiliabitur ideo clamavi super hoc superbia tantum est quiesce ⁸nunc ingressus scribe eis super buxum et in libro diligenter exara illud et erit in die novissimo in testimonium usque ad aeternum ⁹populus enim ad iracundiam provocans est et filii mendaces filii nolentes audire legem Domini ¹⁰qui dicunt videntibus nolite videre et aspicientibus nolite aspicere nobis ea quae recta sunt loquimini nobis placentia videte nobis errores ¹¹auferte a me viam declinate a me semitam cesset a facie nostra Sanctus Israhel ¹²propterea haec dicit Sanctus Israhel pro eo quod reprobastis verbum hoc et sperastis in calumniam et tumultum et innixi estis super eo ¹³propterea erit vobis iniquitas haec sicut interruptio cadens et requisita in muro excelso quoniam subito dum non speratur veniet contritio eius ¹⁴et comminuetur sicut conteritur lagoena figuli contritione pervalida et non invenietur de fragmentis eius testa in qua portetur igniculus de incendio aut hauriatur parum aquae de fovea ¹⁵quia haec dicit Dominus Deus Sanctus Israhel si revertamini et quiescatis salvi eritis in silentio et in spe erit fortitudo vestra et noluistis ¹⁶et dixistis nequaquam sed ad equos fugiemus ideo fugietis et super veloces ascendemus ideo veloces erunt qui persequentur vos ¹⁷mille homines a facie terroris unius et a facie terroris quinque fugietis donec relinquamini quasi malus navis in vertice montis et quasi signum super collem ¹⁸propterea expectat Dominus ut misereatur vestri et ideo exaltabitur parcens vobis quia Deus iudicii Dominus beati omnes qui expectant eum ¹⁹populus enim Sion habitabit in Hierusalem plorans nequaquam plorabis miserans miserebitur tui ad vocem clamoris tui statim ut audierit respondebit tibi ²⁰et dabit vobis Dominus panem artum et aquam brevem et non faciet avolare a te ultra doctorem tuum et erunt oculi tui videntes praeceptorem tuum ²¹et aures tuae audient verbum post tergum monentis haec via ambulate in ea neque ad dexteram neque ad sinistram ²²et contaminabis lamminas sculptilium argenti tui et vestimentum conflatilis auri tui et disperges ea sicut inmunditiam menstruatae egredere dices ei ²³et dabitur pluvia semini tuo ubicumque seminaveris in terra et panis frugum terrae erit uberrimus et pinguis pascetur in possessione tua in die illo agnus spatiose ²⁴et tauri tui et pulli asinorum qui operantur terram commixtum migma comedent sic in area ut ventilatum est ²⁵et erunt super omnem montem excelsum et super omnem collem elevatum rivi currentium aquarum in die interfectionis multorum cum ceciderint turres ²⁶et erit lux lunae sicut lux solis et lux solis erit septempliciter sicut lux septem dierum in die qua alligaverit Dominus vulnus populi sui et percussuram plagae eius sanaverit ²⁷ecce nomen Domini venit de longinquo ardens furor eius et gravis ad portandum labia eius repleta sunt indignatione et lingua eius quasi ignis devorans ²⁸spiritus eius velut torrens inundans usque ad medium colli ad perdendas gentes in nihilum et frenum erroris quod erat in maxillis populorum ²⁹canticum erit vobis sicut nox sanctificatae sollemnitatis et laetitia cordis sicut qui pergit cum tibia ut intret in montem Domini ad Fortem Israhel ³⁰et auditam faciet Dominus gloriam vocis suae et terrorem brachii sui ostendet in comminatione furoris et flamma ignis devorantis adlidet in turbine et in lapide grandinis ³¹a voce enim Domini pavebit Assur virga percussus ³²et erit transitus virgae fundatus quam requiescere faciet Dominus super eum in tympanis et in citharis et in bellis praecipuis expugnabit eos ³³praeparata est enim ab heri Thofeth a rege praeparata profunda et dilatata nutrimenta eius ignis et ligna multa flatus Domini sicut torrens sulphuris succendens eam

Chapter 31

¹vae qui descendunt in Aegyptum ad auxilium in equis sperantes et habentes fiduciam super quadrigis quia multae sunt et super equitibus quia praevalidi nimis et non sunt confisi super Sanctum Israhel et Dominum non requisierunt ²ipse autem sapiens adduxit malum et verba sua non abstulit et consurget contra domum pessimorum et contra auxilium operantium iniquitatem ³Aegyptus homo et non deus et equi eorum caro et non spiritus et Dominus inclinabit manum suam et corruet auxiliator et cadet cui praestatur auxilium simulque omnes consumentur ⁴quia haec dicit Dominus ad me quomodo si rugiat leo et catulus leonis super praedam suam cum occurrerit ei multitudo pastorum a voce eorum non formidabit et a multitudine eorum non pavebit sic descendet Dominus exercituum ut proelietur super montem Sion et super collem eius ⁵sicut aves volantes sic proteget Dominus exercituum Hierusalem protegens et liberans transiens et salvans ⁶convertimini sicut in profundum recesseratis filii Israhel ⁷in die enim illa abiciet vir idola argenti sui et idola auri sui quae fecerunt vobis manus vestrae in peccatum ⁸et cadet Assur in gladio non viri et gladius non hominis vorabit eum et fugiet non a facie gladii et iuvenes eius vectigales erunt ⁹et fortitudo eius a terrore transibit et pavebunt fugientes principes eius dixit Dominus cuius ignis est in Sion et caminus eius in Hierusalem

Chapter 32

¹ecce in iustitia regnabit rex et principes in iudicio praeerunt ²et erit vir sicut qui absconditur a vento et celat se a tempestate sicut rivi aquarum in siti et umbra petrae prominentis in terra deserta ³non caligabunt oculi videntium et aures audientium diligenter auscultabunt ⁴et cor stultorum intelleget scientiam et lingua balborum velociter loquetur et plane ⁵non vocabitur ultra is qui insipiens est princeps neque fraudulentus appellabitur maior ⁶stultus enim fatua loquetur et cor eius faciet iniquitatem ut perficiat simulationem et loquatur ad Dominum fraudulenter et vacuefaciat animam esurientis et potum sitienti auferat ⁷fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites in sermone mendacii cum loqueretur pauper iudicium ⁸princeps vero ea quae digna sunt principe cogitavit et ipse super duces stabit ⁹mulieres opulentae surgite et audite vocem meam filiae confidentes percipite auribus eloquium meum ¹⁰post dies et annum et vos conturbabimini confidentes consummata est enim vindemia collectio ultra non veniet ¹¹obstupescite opulentae conturbamini confidentes exuite vos et confundimini accingite lumbos vestros ¹²super ubera plangite super regione desiderabili super vinea fertili ¹³super humum populi mei spina et vepres ascendent quanto magis super omnes domos gaudii civitatis exultantis ¹⁴domus enim dimissa est multitudo urbis relicta est tenebrae et palpatio factae sunt super speluncas usque in aeternum gaudium onagrorum pascua gregum ¹⁵donec effundatur super nos spiritus de excelso et erit desertum in Chermel et Chermel in saltum reputabitur ¹⁶et habitabit in solitudine iudicium et iustitia in Chermel sedebit ¹⁷et erit opus iustitiae pax et cultus iustitiae silentium et securitas usque in sempiternum ¹⁸et sedebit populus meus in pulchritudine pacis et in tabernaculis fiduciae et in requie opulenta ¹⁹grando autem in descensione saltus et humilitate humiliabitur civitas ²⁰beati qui seminatis super omnes aquas inmittentes pedem bovis et asini

Chapter 33

¹vae qui praedaris nonne et ipse praedaberis et qui spernis nonne et ipse sperneris cum consummaveris depraedationem depraedaberis cum fatigatus desiveris contemnere contemneris ²Domine miserere nostri te expectavimus esto brachium eorum in mane et salus nostra in tempore tribulationis ³a voce angeli fugerunt populi ab exaltatione tua dispersae sunt gentes ⁴et congregabuntur spolia vestra sicut colligitur brucus velut cum fossae plenae fuerint de eo ⁵magnificatus est Dominus quoniam habitavit in excelso implevit Sion iudicio et iustitia ⁶et erit fides in temporibus tuis divitiae salutis sapientia et scientia timor Domini ipse thesaurus eius ⁷ecce videntes clamabunt foris angeli pacis amare flebunt ⁸dissipatae sunt viae cessavit transiens per semitam irritum factum est pactum proiecit civitates non reputavit homines ⁹luxit et elanguit terra confusus est Libanus et obsorduit et factus est Saron sicut desertum et concussa est Basan et Carmelus ¹⁰nunc consurgam dicit Dominus nunc exaltabor nunc sublevabor ¹¹concipietis ardorem parietis stipulam spiritus vester ut ignis vorabit vos ¹²et erunt populi quasi de incendio cinis spinae congregatae igni conburentur ¹³audite qui longe estis quae fecerim et cognoscite vicini fortitudinem meam ¹⁴conterriti sunt in Sion peccatores possedit tremor hypocritas quis poterit habitare de vobis cum igne devorante quis habitabit ex vobis cum ardoribus sempiternis ¹⁵qui ambulat in iustitiis et loquitur veritates qui proicit avaritiam ex calumnia et excutit manus suas ab omni munere qui obturat aures suas ne audiat sanguinem et claudit oculos suos ne videat malum ¹⁶iste in excelsis habitabit munimenta saxorum sublimitas eius panis ei datus est aquae eius fideles sunt ¹⁷regem in decore suo videbunt oculi eius cernent terram de longe ¹⁸cor tuum meditabitur timorem ubi est litteratus ubi legis verba ponderans ubi doctor parvulorum ¹⁹populum inpudentem non videbis populum alti sermonis ita ut non possis intellegere disertitudinem linguae eius in quo nulla est sapientia ²⁰respice Sion civitatem sollemnitatis nostrae oculi tui videbunt Hierusalem habitationem opulentam tabernaculum quod nequaquam transferri poterit nec auferentur clavi eius in sempiternum et omnes funiculi eius non rumpentur ²¹quia solummodo ibi magnificus Dominus noster locus fluviorum rivi latissimi et patentes non transibit per eum navis remigum neque trieris magna transgredietur eum ²²Dominus enim iudex noster Dominus legifer noster Dominus rex noster ipse salvabit nos ²³laxati sunt funiculi tui sed non praevalebunt sic erit malus tuus ut dilatare signum non queas tunc dividentur spolia praedarum multarum claudi diripient rapinam ²⁴nec dicet vicinus elangui populus qui habitat in ea auferetur ab eo iniquitas

Chapter 34

¹accedite gentes et audite et populi adtendite audiat terra et plenitudo eius orbis et omne germen eius ²quia indignatio Domini super omnes gentes et furor super universam militiam eorum interfecit eos et dedit eos in occisionem ³interfecti eorum proicientur et de cadaveribus eorum ascendet fetor tabescent montes sanguine eorum ⁴et tabescet omnis militia caelorum et conplicabuntur sicut liber caeli et omnis militia eorum defluet sicut defluit folium de vinea et de ficu ⁵quoniam inebriatus est in caelo gladius meus ecce super Idumeam descendet et super populum interfectionis meae ad iudicium ⁶gladius Domini repletus est sanguine incrassatus est adipe de sanguine agnorum et hircorum de sanguine medullatorum arietum victima enim Domini in Bosra et interfectio magna in terra Edom ⁷et descendent unicornes cum eis et tauri cum potentibus inebriabitur terra eorum sanguine et humus eorum adipe pinguium ⁸quia dies ultionis Domini annus retributionum iudicii Sion ⁹et convertentur torrentes eius in picem et humus eius in sulphur et erit terra eius in picem ardentem ¹⁰nocte et die non extinguetur in sempiternum ascendet fumus eius a generatione in generationem desolabitur in saeculum saeculorum non erit transiens per eam ¹¹et possidebunt illam onocrotalus et ericius et ibis et corvus habitabunt in ea et extendetur super eam mensura ut redigatur ad nihilum et perpendiculum in desolationem ¹²nobiles eius non erunt ibi regem potius invocabunt et omnes principes eius erunt in nihilum ¹³et orientur in domibus eius spinae et urticae et paliurus in munitionibus eius et erit cubile draconum et pascua strutionum ¹⁴et occurrent daemonia onocentauris et pilosus clamabit alter ad alterum ibi cubavit lamia et invenit sibi requiem ¹⁵ibi habuit foveam ericius et enutrivit catulos et circumfodit et fovit in umbra eius illuc congregati sunt milvi alter ad alterum ¹⁶requirite diligenter in libro Domini et legite unum ex eis non defuit alter ad alterum non quaesivit quia quod ex ore meo procedit ille mandavit et spiritus eius ipse congregavit ea ¹⁷et ipse misit eis sortem et manus eius divisit eam illis in mensuram usque in aeternum possidebunt eam in generatione et generatione habitabunt in ea

Chapter 35

¹laetabitur deserta et invia et exultabit solitudo et florebit quasi lilium ²germinans germinabit et exultabit laetabunda et laudans gloria Libani data est ei decor Carmeli et Saron ipsi videbunt gloriam Domini et decorem Dei nostri ³confortate manus dissolutas et genua debilia roborate ⁴dicite pusillanimis confortamini nolite timere ecce Deus vester ultionem adducet retributionis Deus ipse veniet et salvabit vos ⁵tunc aperientur oculi caecorum et aures surdorum patebunt ⁶tunc saliet sicut cervus claudus et aperta erit lingua mutorum quia scissae sunt in deserto aquae et torrentes in solitudine ⁷et quae erat arida in stagnum et sitiens in fontes aquarum in cubilibus in quibus prius dracones habitabant orietur viror calami et iunci ⁸et erit ibi semita et via et via sancta vocabitur non transibit per eam pollutus et haec erit nobis directa via ita ut stulti non errent per eam ⁹non erit ibi leo et mala bestia non ascendet per eam nec invenietur ibi et ambulabunt qui liberati fuerint ¹⁰et redempti a Domino convertentur et venient in Sion cum laude et laetitia sempiterna super caput eorum gaudium et laetitiam obtinebunt et fugiet dolor et gemitus

Chapter 36

¹et factum est in quartodecimo anno regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum super omnes civitates Iuda munitas et cepit eas ²et misit rex Assyriorum Rabsacen de Lachis in Hierusalem ad regem Ezechiam in manu gravi et stetit in aquaeductu piscinae superioris in via agri Fullonis ³et egressus est ad eum Eliachim filius Helciae qui erat super domum et Sobna scriba et Ioae filius Asaph a commentariis ⁴et dixit ad eos Rabsaces dicite Ezechiae haec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua confidis ⁵aut quo consilio vel fortitudine rebellare disponis super quem habes fiduciam quia recessisti a me ⁶ecce confidis super baculum harundineum confractum istum super Aegyptum cui si innisus fuerit homo intrabit in manu eius et perforabit eam sic Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in eo ⁷quod si responderis mihi in Domino Deo nostro confidimus nonne ipse est cuius abstulit Ezechias excelsa et altaria et dixit Iudae et Hierusalem coram altari isto adorabitis ⁸et nunc trade te domino meo regi Assyriorum et dabo tibi duo milia equorum nec poteris ex te praebere ascensores eorum ⁹et quomodo sustinebis faciem iudicis unius loci ex servis domini mei minoribus quod si confidis in Aegypto in quadriga et in equitibus ¹⁰et nunc numquid sine Domino ascendi ad terram istam ut disperderem eam Dominus dixit ad me ascende super terram istam et disperde eam ¹¹et dixit Eliachim et Sobna et Ioae ad Rabsacen loquere ad servos tuos syra lingua intellegimus enim ne loquaris ad nos iudaice in auribus populi qui est super murum ¹²et dixit ad eos Rabsaces numquid ad dominum tuum et ad te misit me dominus meus ut loquerer omnia verba ista et non potius ad viros qui sedent in muro ut comedant stercora sua et bibant urinam pedum suorum vobiscum ¹³et stetit Rabsaces et clamavit voce magna iudaice et dixit audite verba regis magni regis Assyriorum ¹⁴haec dicit rex non seducat vos Ezechias quia non poterit eruere vos ¹⁵et non vobis tribuat fiduciam Ezechias super Domino dicens eruens liberabit nos Dominus non dabitur civitas ista in manu regis Assyriorum ¹⁶nolite audire Ezechiam haec enim dicit rex Assyriorum facite mecum benedictionem et egredimini ad me et comedite unusquisque vineam suam et unusquisque ficum suam et bibite unusquisque aquam cisternae suae ¹⁷donec veniam et tollam vos ad terram quae est ut terra vestra terram frumenti et vini terram panum et vinearum ¹⁸ne conturbet vos Ezechias dicens Dominus liberabit nos numquid liberaverunt dii gentium unusquisque terram suam de manu regis Assyriorum ¹⁹ubi est deus Emath et Arfad ubi est deus Seffarvaim numquid liberaverunt Samariam de manu mea ²⁰quis est ex omnibus diis terrarum istarum qui eruerit terram suam de manu mea ut eruat Dominus Hierusalem de manu mea ²¹et siluerunt et non responderunt ei verbum mandaverat enim rex dicens ne respondeatis ei ²²et ingressus est Eliachim filius Helciae qui erat super domum et Sobna scriba et Ioae filius Asaph a commentariis ad Ezechiam scissis vestibus et nuntiaverunt ei verba Rabsacis

Chapter 37

¹et factum est cum audisset rex Ezechias scidit vestimenta sua et obvolutus est sacco et intravit in domum Domini ²et misit Eliachim qui erat super domum et Sobnam scribam et seniores de sacerdotibus opertos saccis ad Isaiam filium Amos prophetam ³et dixerunt ad eum haec dicit Ezechias dies tribulationis et correptionis et blasphemiae dies haec quia venerunt filii usque ad partum et virtus non est parienti ⁴si quo modo audiat Dominus Deus tuus verba Rabsaces quem misit rex Assyriorum dominus suus ad blasphemandum Deum viventem et obprobrandum sermonibus quos audivit Dominus Deus tuus leva ergo orationem pro reliquiis quae reppertae sunt ⁵et venerunt servi regis Ezechiae ad Isaiam ⁶et dixit ad eos Isaias haec dicetis domino vestro haec dicit Dominus ne timeas a facie verborum quae audisti quibus blasphemaverunt pueri regis Assyriorum me ⁷ecce ego dabo ei spiritum et audiet nuntium et revertetur ad terram suam et corruere eum faciam gladio in terra sua ⁸reversus est autem Rabsaces et invenit regem Assyriorum proeliantem adversus Lobna audierat enim quia profectus esset de Lachis ⁹et audivit de Tharaca rege Aethiopiae dicentes egressus est ut pugnet contra te quod cum audisset misit nuntios ad Ezechiam dicens ¹⁰haec dicetis Ezechiae regi Iudae loquentes non te decipiat Deus tuus in quo tu confidis dicens non dabitur Hierusalem in manu regis Assyriorum ¹¹ecce tu audisti omnia quae fecerunt reges Assyriorum omnibus terris quas subverterunt et tu poteris liberari ¹²numquid eruerunt eos dii gentium quos subverterunt patres mei Gozan et Aran et Reseph et filios Eden qui erant in Thalassar ¹³ubi est rex Emath et rex Arfad et rex urbis Seffarvaim Anahe et Ava ¹⁴et tulit Ezechias libros de manu nuntiorum et legit eos et ascendit in domum Domini et expandit eos Ezechias coram Domino ¹⁵et oravit Ezechias ad Dominum dicens ¹⁶Domine exercituum Deus Israhel qui sedes super cherubin tu es Deus solus omnium regnorum terrae tu fecisti caelum et terram ¹⁷inclina Domine aurem tuam et audi aperi Domine oculos tuos et vide et audi omnia verba Sennacherib quae misit ad blasphemandum Deum viventem ¹⁸vere enim Domine desertas fecerunt reges Assyriorum terras et regiones earum ¹⁹et dederunt deos earum igni non enim erant dii sed opera manuum hominum lignum et lapis et comminuerunt eos ²⁰et nunc Domine Deus noster salva nos de manu eius et cognoscant omnia regna terrae quia tu es Dominus solus ²¹et misit Isaias filius Amos ad Ezechiam dicens haec dicit Dominus Deus Israhel pro quibus rogasti me de Sennacherib rege Assyriorum ²²hoc est verbum quod locutus est Dominus super eum despexit te subsannavit te virgo filia Sion post te caput movit filia Hierusalem ²³cui exprobrasti et quem blasphemasti et super quem exaltasti vocem et levasti altitudinem oculorum tuorum ad Sanctum Israhel ²⁴in manu servorum tuorum exprobrasti Domino et dixisti in multitudine quadrigarum mearum ego ascendi altitudinem montium iuga Libani et succidam excelsa cedrorum eius electas abietes illius et introibo altitudinem summitatis eius saltum Carmeli eius ²⁵ego fodi et bibi aquam et exsiccavi vestigio pedis mei omnes rivos aggerum ²⁶numquid non audisti quae olim fecerim ei ex diebus antiquis ego plasmavi illud et nunc adduxi et factum est in eradicationem collium conpugnantium et civitatum munitarum ²⁷habitatores earum breviata manu contremuerunt et confusi sunt facti sunt sicut faenum agri et gramen pascuae et herba tectorum quae exaruit antequam maturesceret ²⁸habitationem tuam et egressum tuum et introitum tuum cognovi et insaniam tuam contra me ²⁹cum fureres adversum me superbia tua ascendit in aures meas ponam ergo circulum in naribus tuis et frenum in labiis tuis et reducam te in viam per quam venisti ³⁰tibi autem hoc erit signum comede hoc anno quae sponte nascuntur et in anno secundo pomis vescere in anno autem tertio seminate et metite et plantate vineas et comedite fructum earum ³¹et mittet id quod salvatum fuerit de domo Iuda et quod reliquum est radicem deorsum et faciet fructum sursum ³²quia de Hierusalem exibunt reliquiae et salvatio de monte Sion zelus Domini exercituum faciet istud ³³propterea haec dicit Dominus de rege Assyriorum non introibit civitatem hanc et non iaciet ibi sagittam et non occupabit eam clypeus et non mittet in circuitu eius aggerem ³⁴in via qua venit per eam revertetur et civitatem hanc non ingredietur dicit Dominus ³⁵et protegam civitatem istam ut salvem eam propter me et propter David servum meum ³⁶egressus est autem angelus Domini et percussit in castris Assyriorum centum octoginta quinque milia et surrexerunt mane et ecce omnes cadavera mortuorum ³⁷et egressus est et abiit et reversus est Sennacherib rex Assyriorum et habitavit in Nineve ³⁸et factum est cum adoraret in templo Nesrach deum suum Adramelech et Sarasar filii eius percusserunt eum gladio fugeruntque in terram Ararat et regnavit Asoraddon filius eius pro eo

Chapter 38

¹in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem et introivit ad eum Isaias filius Amos propheta et dixit ei haec dicit Dominus dispone domui tuae quia morieris tu et non vives ²et convertit Ezechias faciem suam ad parietem et oravit ad Dominum ³et dixit obsecro Domine memento quaeso quomodo ambulaverim coram te in veritate et in corde perfecto et quod bonum est in oculis tuis fecerim et flevit Ezechias fletu magno ⁴et factum est verbum Domini ad Isaiam dicens ⁵vade et dic Ezechiae haec dicit Dominus Deus David patris tui audivi orationem tuam vidi lacrimam tuam ecce ego adiciam super dies tuos quindecim annos ⁶et de manu regis Assyriorum eruam te et civitatem istam et protegam eam ⁷hoc autem tibi erit signum a Domino quia faciet Dominus verbum hoc quod locutus est ⁸ecce ego reverti faciam umbram linearum per quas descenderat in horologio Ahaz in sole retrorsum decem lineis et reversus est sol decem lineis per gradus quos descenderat ⁹scriptura Ezechiae regis Iuda cum aegrotasset et convaluisset de infirmitate sua ¹⁰ego dixi in dimidio dierum meorum vadam ad portas inferi quaesivi residuum annorum meorum ¹¹dixi non videbo Dominum Dominum in terra viventium non aspiciam hominem ultra et habitatorem quievit ¹²generatio mea ablata est et convoluta est a me quasi tabernaculum pastorum praecisa est velut a texente vita mea dum adhuc ordirer succidit me de mane usque ad vesperam finies me ¹³sperabam usque ad mane quasi leo sic contrivit omnia ossa mea de mane usque ad vesperam finies me ¹⁴sicut pullus hirundinis sic clamabo meditabor ut columba adtenuati sunt oculi mei suspicientes in excelsum Domine vim patior sponde pro me ¹⁵quid dicam aut quid respondebit mihi cum ipse fecerit recogitabo omnes annos meos in amaritudine animae meae ¹⁶Domine sic vivitur et in talibus vita spiritus mei corripies me et vivificabis me ¹⁷ecce in pace amaritudo mea amarissima tu autem eruisti animam meam ut non periret proiecisti post tergum tuum omnia peccata mea ¹⁸quia non infernus confitebitur tibi neque mors laudabit te non expectabunt qui descendunt in lacum veritatem tuam ¹⁹vivens vivens ipse confitebitur tibi sicut et ego hodie pater filiis notam faciet veritatem tuam ²⁰Domine salvum me fac et psalmos nostros cantabimus cunctis diebus vitae nostrae in domo Domini ²¹et iussit Isaias ut tollerent massam de ficis et cataplasmarent super vulnus et sanaretur ²²et dixit Ezechias quod erit signum quia ascendam in domo Domini

Chapter 39

¹in tempore illo misit Marodach Baladan filius Baladan rex Babylonis libros et munera ad Ezechiam audierat enim quod aegrotasset et convaluisset ²laetatus est autem super eis Ezechias et ostendit eis cellam aromatum et argenti et auri et odoramentorum et unguenti optimi et omnes apothecas supellectilis suae et universa quae inventa sunt in thesauris eius non fuit verbum quod non ostenderet eis Ezechias in domo sua et in omni potestate sua ³introiit autem Isaias propheta ad regem Ezechiam et dixit ei quid dixerunt viri isti et unde venerunt ad te et dixit Ezechias de terra longinqua venerunt ad me de Babylone ⁴et dixit quid viderunt in domo tua et dixit Ezechias omnia quae in domo mea sunt viderunt non fuit res quam non ostenderim eis in thesauris meis ⁵et dixit Isaias ad Ezechiam audi verbum Domini exercituum ⁶ecce dies venient et auferentur omnia quae in domo tua sunt et quae thesaurizaverunt patres tui usque ad diem hanc in Babylonem non relinquetur quicquam dicit Dominus ⁷et de filiis tuis qui exibunt de te quos genueris tollent et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis ⁸et dixit Ezechias ad Isaiam bonum verbum Domini quod locutus est et dixit fiat tantum pax et veritas in diebus meis

Chapter 40

¹consolamini consolamini populus meus dicit Deus vester ²loquimini ad cor Hierusalem et avocate eam quoniam conpleta est malitia eius dimissa est iniquitas illius suscepit de manu Domini duplicia pro omnibus peccatis suis ³vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite in solitudine semitas Dei nostri ⁴omnis vallis exaltabitur et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas ⁵et revelabitur gloria Domini et videbit omnis caro pariter quod os Domini locutum est ⁶vox dicentis clama et dixi quid clamabo omnis caro faenum et omnis gloria eius quasi flos agri ⁷exsiccatum est faenum et cecidit flos quia spiritus Domini sufflavit in eo vere faenum est populus ⁸exsiccatum est faenum cecidit flos verbum autem Dei nostri stabit in aeternum ⁹super montem excelsum ascende tu quae evangelizas Sion exalta in fortitudine vocem tuam quae evangelizas Hierusalem exalta noli timere dic civitatibus Iudae ecce Deus vester ¹⁰ecce Dominus Deus in fortitudine veniet et brachium eius dominabitur ecce merces eius cum eo et opus illius coram eo ¹¹sicut pastor gregem suum pascet in brachio suo congregabit agnos et in sinu suo levabit fetas ipse portabit ¹²quis mensus est pugillo aquas et caelos palmo ponderavit quis adpendit tribus digitis molem terrae et libravit in pondere montes et colles in statera ¹³quis adiuvit spiritum Domini aut quis consiliarius eius fuit et ostendit illi ¹⁴cum quo iniit consilium et instruxit eum et docuit eum semitam iustitiae et erudivit eum scientiam et viam prudentiae ostendit illi ¹⁵ecce gentes quasi stilla situlae et quasi momentum staterae reputatae sunt ecce insulae quasi pulvis exiguus ¹⁶et Libanus non sufficiet ad succendendum et animalia eius non sufficient ad holocaustum ¹⁷omnes gentes quasi non sint sic sunt coram eo et quasi nihilum et inane reputatae sunt ei ¹⁸cui ergo similem fecistis Deum aut quam imaginem ponetis ei ¹⁹numquid sculptile conflavit faber aut aurifex auro figuravit illud et lamminis argenteis argentarius ²⁰forte lignum et inputribile elegit artifex sapiens quaerit quomodo statuat simulacrum quod non moveatur ²¹numquid non scietis numquid non audietis numquid non adnuntiatum est ab initio vobis numquid non intellexistis fundamenta terrae ²²qui sedet super gyrum terrae et habitatores eius sunt quasi lucustae qui extendit velut nihilum caelos et expandit eos sicut tabernaculum ad inhabitandum ²³qui dat secretorum scrutatores quasi non sint iudices terrae velut inane fecit ²⁴et quidem neque plantatos neque satos neque radicato in terra trunco eorum repente flavit in eos et aruerunt et turbo quasi stipulam auferet eos ²⁵et cui adsimilastis me et adaequastis dicit Sanctus ²⁶levate in excelsum oculos vestros et videte quis creavit haec qui educit in numero militiam eorum et omnes ex nomine vocat prae multitudine fortitudinis et roboris virtutisque eius neque unum reliquum fuit ²⁷quare dicis Iacob et loqueris Israhel abscondita est via mea a Domino et a Deo meo iudicium meum transibit ²⁸numquid nescis aut non audisti Deus sempiternus Dominus qui creavit terminos terrae non deficiet neque laborabit nec est investigatio sapientiae eius ²⁹qui dat lasso virtutem et his qui non sunt fortitudinem et robur multiplicat ³⁰deficient pueri et laborabunt et iuvenes in infirmitate cadent ³¹qui autem sperant in Domino mutabunt fortitudinem adsument pinnas sicut aquilae current et non laborabunt ambulabunt et non deficient

Chapter 41

¹taceant ad me insulae et gentes mutent fortitudinem accedant et tunc loquantur simul ad iudicium propinquemus ²quis suscitavit ab oriente iustum vocavit eum ut sequeretur se dabit in conspectu eius gentes et reges obtinebit dabit quasi pulverem gladio eius sicut stipulam vento raptam arcui eius ³persequetur eos transibit in pace semita in pedibus eius non apparebit ⁴quis haec operatus est et fecit vocans generationes ab exordio ego Dominus primus et novissimus ego sum ⁵viderunt insulae et timuerunt extrema terrae obstipuerunt adpropinquaverunt et accesserunt ⁶unusquisque proximo suo auxiliatur et fratri suo dicit confortare ⁷confortabit faber aerarius percutiens malleo eum qui cudebat tunc temporis dicens glutino bonum est et confortavit eum in clavis ut non moveatur ⁸et tu Israhel serve meus Iacob quem elegi semen Abraham amici mei ⁹in quo adprehendi te ab extremis terrae et a longinquis eius vocavi te et dixi tibi servus meus es tu elegi te et non abieci te ¹⁰ne timeas quia tecum sum ego ne declines quia ego Deus tuus confortavi te et auxiliatus sum tui et suscepi te dextera iusti mei ¹¹ecce confundentur et erubescent omnes qui pugnant adversum te erunt quasi non sint et peribunt viri qui contradicunt tibi ¹²quaeres eos et non invenies viros rebelles tuos erunt quasi non sint et veluti consumptio homines bellantes adversum te ¹³quia ego Dominus Deus tuus adprehendens manum tuam dicensque tibi ne timeas ego adiuvi te ¹⁴noli timere vermis Iacob qui mortui estis ex Israhel ego auxiliatus sum tui dicit Dominus et redemptor tuus Sanctus Israhel ¹⁵ego posui te quasi plaustrum triturans novum habens rostra serrantia triturabis montes et comminues et colles quasi pulverem pones ¹⁶ventilabis eos et ventus tollet et turbo disperget eos et tu exultabis in Domino in Sancto Israhel laetaberis ¹⁷egeni et pauperes quaerunt aquas et non sunt lingua eorum siti aruit ego Dominus exaudiam eos Deus Israhel non derelinquam eos ¹⁸aperiam in supinis collibus flumina et in medio camporum fontes ponam desertum in stagna aquarum et terram inviam in rivos aquarum ¹⁹dabo in solitudine cedrum et spinam et myrtum et lignum olivae ponam in deserto abietem ulmum et buxum simul ²⁰ut videant et sciant et recogitent et intellegant pariter quia manus Domini fecit hoc et Sanctus Israhel creavit illud ²¹prope facite iudicium vestrum dicit Dominus adferte si quid forte habetis dixit Rex Iacob ²²accedant et nuntient nobis quaecumque ventura sunt priora quae fuerint nuntiate et ponemus cor nostrum et sciemus novissima eorum et quae ventura sunt indicate nobis ²³adnuntiate quae ventura sunt in futurum et sciemus quia dii estis vos bene quoque aut male si potestis facite et loquamur et videamus simul ²⁴ecce vos estis ex nihilo et opus vestrum ex eo quod non est abominatio est qui elegit vos ²⁵suscitavi ab aquilone et venit ab ortu solis vocabit nomen meum et adducet magistratus quasi lutum et velut plastes conculcans humum ²⁶quis adnuntiavit ab exordio ut sciamus et a principio ut dicamus iustus es non est neque adnuntians neque praedicens neque audiens sermones vestros ²⁷primus ad Sion dicet ecce adsunt et Hierusalem evangelistam dabo ²⁸et vidi et non erat neque ex istis quisquam qui iniret consilium et interrogatus responderet verbum ²⁹ecce omnes iniusti et vana opera eorum ventus et inane simulacra eorum

Chapter 42

¹ecce servus meus suscipiam eum electus meus conplacuit sibi in illo anima mea dedi spiritum meum super eum iudicium gentibus proferet ²non clamabit neque accipiet personam nec audietur foris vox eius ³calamum quassatum non conteret et linum fumigans non extinguet in veritate educet iudicium ⁴non erit tristis neque turbulentus donec ponat in terra iudicium et legem eius insulae expectabunt ⁵haec dicit Dominus Deus creans caelos et extendens eos firmans terram et quae germinant ex ea dans flatum populo qui est super eam et spiritum calcantibus eam ⁶ego Dominus vocavi te in iustitia et adprehendi manum tuam et servavi et dedi te in foedus populi in lucem gentium ⁷ut aperires oculos caecorum et educeres de conclusione vinctum de domo carceris sedentes in tenebris ⁸ego Dominus hoc est nomen meum gloriam meam alteri non dabo et laudem meam sculptilibus ⁹quae prima fuerant ecce venerunt nova quoque ego adnuntio antequam oriantur audita vobis faciam ¹⁰cantate Domino canticum novum laus eius ab extremis terrae qui descenditis in mare et plenitudo eius insulae et habitatores earum ¹¹sublevetur desertum et civitates eius in domibus habitabit Cedar laudate habitatores Petrae de vertice montium clamabunt ¹²ponent Domino gloriam et laudem eius in insulis nuntiabunt ¹³Dominus sicut fortis egredietur sicut vir proeliator suscitabit zelum vociferabitur et clamabit super inimicos suos confortabitur ¹⁴tacui semper silui patiens fui sicut pariens loquar dissipabo et absorbebo simul ¹⁵desertos faciam montes et colles et omne gramen eorum exsiccabo et ponam flumina in insulas et stagna arefaciam ¹⁶et ducam caecos in via quam nesciunt in semitis quas ignoraverunt ambulare eos faciam ponam tenebras coram eis in lucem et prava in recta haec verba feci eis et non dereliqui eos ¹⁷conversi sunt retrorsum confundantur confusione qui confidunt in sculptili qui dicunt conflatili vos dii nostri ¹⁸surdi audite et caeci intuemini ad videndum ¹⁹quis caecus nisi servus meus et surdus nisi ad quem nuntios meos misi quis caecus nisi qui venundatus est quis caecus nisi servus Domini ²⁰qui vides multa nonne custodies qui apertas habes aures nonne audies ²¹et Dominus voluit ut sanctificaret eum et magnificaret legem et extolleret ²²ipse autem populus direptus et vastatus laqueus iuvenum omnes et in domibus carcerum absconditi sunt facti sunt in rapinam nec est qui eruat in direptionem et non est qui dicat redde ²³quis est in vobis qui audiat hoc adtendat et auscultet futura ²⁴quis dedit in direptionem Iacob et Israhel vastantibus nonne Dominus ipse cui peccavimus et noluerunt in viis eius ambulare et non audierunt legem eius ²⁵et effudit super eum indignationem furoris sui et forte bellum et conbusit eum in circuitu et non cognovit et succendit eum et non intellexit

Chapter 43

¹et nunc haec dicit Dominus creans te Iacob et formans te Israhel noli timere quia redemi te et vocavi nomine tuo meus es tu ²cum transieris per aquas tecum ero et flumina non operient te cum ambulaveris in igne non conbureris et flamma non ardebit in te ³quia ego Dominus Deus tuus Sanctus Israhel salvator tuus dedi propitiationem tuam Aegyptum Aethiopiam et Saba pro te ⁴ex quo honorabilis factus es in oculis meis et gloriosus ego dilexi te et dabo homines pro te et populos pro anima tua ⁵noli timere quoniam tecum ego sum ab oriente adducam semen tuum et ab occidente congregabo te ⁶dicam aquiloni da et austro noli prohibere adfer filios meos de longinquo et filias meas ab extremis terrae ⁷et omnem qui invocat nomen meum in gloriam meam creavi eum et formavi eum et feci eum ⁸educ foras populum caecum et oculos habentem surdum et aures ei sunt ⁹omnes gentes congregatae sunt simul et collectae sunt tribus quis in vobis adnuntiet istud et quae prima sunt audire nos faciat dent testes eorum et iustificentur et audiant et dicant vere ¹⁰vos testes mei dicit Dominus et servus meus quem elegi ut sciatis et credatis mihi et intellegatis quia ego ipse sum ante me non est formatus deus et post me non erit ¹¹ego sum ego sum Dominus et non est absque me salvator ¹²ego adnuntiavi et salvavi auditum feci et non fuit in vobis alienus vos testes mei dicit Dominus et ego Deus ¹³et ab initio ego ipse et non est qui de manu mea eruat operabor et quis avertet illud ¹⁴haec dicit Dominus redemptor vester Sanctus Israhel propter vos emisi Babylonem et detraxi vectes universos et Chaldeos in navibus suis gloriantes ¹⁵ego Dominus Sanctus vester creans Israhel Rex vester ¹⁶haec dicit Dominus qui dedit in mari viam et in aquis torrentibus semitam ¹⁷qui eduxit quadrigam et equum agmen et robustum simul obdormierunt nec resurgent contriti sunt quasi linum et extincti sunt ¹⁸ne memineritis priorum et antiqua ne intueamini ¹⁹ecce ego facio nova et nunc orientur utique cognoscetis ea ponam in deserto viam et in invio flumina ²⁰glorificabit me bestia agri dracones et strutiones quia dedi in deserto aquas flumina in invio ut darem potum populo meo electo meo ²¹populum istum formavi mihi laudem meam narrabit ²²non me invocasti Iacob nec laborasti in me Israhel ²³non obtulisti mihi arietem holocausti tui et victimis tuis non glorificasti me non te servire feci in oblatione nec laborem tibi praebui in ture ²⁴non emisti mihi argento calamum et adipe victimarum tuarum non inebriasti me verumtamen servire me fecisti in peccatis tuis praebuisti mihi laborem in iniquitatibus tuis ²⁵ego sum ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me et peccatorum tuorum non recordabor ²⁶reduc me in memoriam et iudicemur simul narra si quid habes ut iustificeris ²⁷pater tuus primus peccavit et interpretes tui praevaricati sunt in me ²⁸et contaminavi principes sanctos dedi ad internicionem Iacob et Israhel in blasphemiam

Chapter 44

¹et nunc audi Iacob serve meus et Israhel quem elegi ²haec dicit Dominus faciens et formans te ab utero auxiliator tuus noli timere serve meus Iacob et Rectissime quem elegi ³effundam enim aquas super sitientem et fluenta super aridam effundam spiritum meum super semen tuum et benedictionem meam super stirpem tuam ⁴et germinabunt inter herbas quasi salices iuxta praeterfluentes aquas ⁵iste dicet Domini ego sum et ille vocabit in nomine Iacob et hic scribet manu sua Domino et in nomine Israhel adsimilabitur ⁶haec dicit Dominus rex Israhel et redemptor eius Dominus exercituum ego primus et ego novissimus et absque me non est deus ⁷quis similis mei vocet et adnuntiet et ordinem exponat mihi ex quo constitui populum antiquum ventura et quae futura sunt adnuntient eis ⁸nolite timere neque conturbemini ex tunc audire te feci et adnuntiavi vos estis testes mei numquid est deus absque me et formator quem ego non noverim ⁹plastae idoli omnes nihil sunt et amantissima eorum non proderunt eis ipsi sunt testes eorum quia non vident neque intellegunt ut confundantur ¹⁰quis formavit deum et sculptile conflavit ad nihil utile ¹¹ecce omnes participes eius confundentur fabri enim sunt ex hominibus convenient omnes stabunt et pavebunt et confundentur simul ¹²faber ferrarius lima operatus est in prunis et in malleis formavit illud et operatus est in brachio fortitudinis suae esuriet et deficiet non bibet aquam et lassescet ¹³artifex lignarius extendit normam formavit illud in runcina fecit illud in angularibus et in circino tornavit illud et fecit imaginem viri quasi speciosum hominem habitantem in domo ¹⁴succidit cedros tulit ilicem et quercum quae steterat inter ligna saltus plantavit pinum quam pluvia nutrivit ¹⁵et facta est hominibus in focum sumpsit ex eis et calefactus est et succendit et coxit panes de reliquo autem operatus est deum et adoravit fecit sculptile et curvatus est ante illud ¹⁶medium eius conbusit igni et de medio eius carnes comedit coxit pulmentum et saturatus est et calefactus est et dixit va calefactus sum vidi focum ¹⁷reliquum autem eius deum fecit sculptile sibi curvatur ante illud et adorat illud et obsecrat dicens libera me quia deus meus es tu ¹⁸nescierunt neque intellexerunt lutati enim sunt ne videant oculi eorum et ne intellegant corde suo ¹⁹non recogitant in mente sua neque cognoscunt neque sentiunt ut dicant medietatem eius conbusi igne et coxi super carbones eius panes coxi carnes et comedi et de reliquo eius idolum faciam ante truncum ligni procidam ²⁰pars eius cinis est cor insipiens adoravit illud et non liberabit animam suam neque dicet forte mendacium est in dextera mea ²¹memento horum Iacob et Israhel quoniam servus meus es tu formavi te servus meus es tu Israhel non oblivisceris mei ²²delevi ut nubem iniquitates tuas et quasi nebulam peccata tua revertere ad me quoniam redemi te ²³laudate caeli quoniam fecit Dominus iubilate extrema terrae resonate montes laudationem saltus et omne lignum eius quoniam redemit Dominus Iacob et Israhel gloriabitur ²⁴haec dicit Dominus redemptor tuus et formator tuus ex utero ego sum Dominus faciens omnia extendens caelos solus stabiliens terram et nullus mecum ²⁵irrita faciens signa divinorum et ariolos in furorem vertens convertens sapientes retrorsum et scientiam eorum stultam faciens ²⁶suscitans verbum servi sui et consilium nuntiorum suorum conplens qui dico Hierusalem habitaberis et civitatibus Iuda aedificabimini et deserta eius suscitabo ²⁷qui dico profundo desolare et flumina tua arefaciam ²⁸qui dico Cyro pastor meus es et omnem voluntatem meam conplebis qui dico Hierusalem aedificaberis et templo fundaberis

Chapter 45

¹haec dicit Dominus christo meo Cyro cuius adprehendi dexteram ut subiciam ante faciem eius gentes et dorsa regum vertam et aperiam coram eo ianuas et portae non cludentur ²ego ante te ibo et gloriosos terrae humiliabo portas aereas conteram et vectes ferreos confringam ³et dabo tibi thesauros absconditos et arcana secretorum ut scias quia ego Dominus qui voco nomen tuum Deus Israhel ⁴propter servum meum Iacob et Israhel electum meum et vocavi te in nomine tuo adsimilavi te et non cognovisti me ⁵ego Dominus et non est amplius extra me non est deus accinxi te et non cognovisti me ⁶ut sciant hii qui ab ortu solis et qui ab occidente quoniam absque me non est ego Dominus et non est alter ⁷formans lucem et creans tenebras faciens pacem et creans malum ego Dominus faciens omnia haec ⁸rorate caeli desuper et nubes pluant iustum aperiatur terra et germinet salvatorem et iustitia oriatur simul ego Dominus creavi eum ⁹vae qui contradicit fictori suo testa de samiis terrae numquid dicet lutum figulo suo quid facis et opus tuum absque manibus est ¹⁰vae qui dicit patri quid generas et mulieri quid parturis ¹¹haec dicit Dominus Sanctus Israhel plastes eius ventura interrogate me super filios meos et super opus manuum mearum mandastis mihi ¹²ego feci terram et hominem super eam creavi ego manus meae tetenderunt caelos et omni militiae eorum mandavi ¹³ego suscitavi eum ad iustitiam et omnes vias eius dirigam ipse aedificabit civitatem meam et captivitatem meam dimittet non in pretio neque in muneribus dicit Dominus Deus exercituum ¹⁴haec dicit Dominus labor Aegypti et negotiatio Aethiopiae et Sabaim viri sublimes ad te transibunt et tui erunt post te ambulabunt vincti manicis pergent et te adorabunt teque deprecabuntur tantum in te est Deus et non est absque te deus ¹⁵vere tu es Deus absconditus Deus Israhel salvator ¹⁶confusi sunt et erubuerunt omnes simul abierunt in confusione fabricatores errorum ¹⁷Israhel salvatus est in Domino salute aeterna non confundemini et non erubescetis usque in saeculum saeculi ¹⁸quia haec dicit Dominus creans caelos ipse Deus formans terram et faciens eam ipse plastes eius non in vanum creavit eam ut habitetur formavit eam ego Dominus et non est alius ¹⁹non in abscondito locutus sum in loco terrae tenebroso non dixi semini Iacob frustra quaerite me ego Dominus loquens iustitiam adnuntians recta ²⁰congregamini et venite et accedite simul qui salvati estis ex gentibus nescierunt qui levant lignum sculpturae suae et rogant deum non salvantem ²¹adnuntiate et venite et consiliamini simul quis auditum fecit hoc ab initio ex tunc praedixit illud numquid non ego Dominus et non est ultra Deus absque me Deus iustus et salvans non est praeter me ²²convertimini ad me et salvi eritis omnes fines terrae quia ego Deus et non est alius ²³in memet ipso iuravi egredietur de ore meo iustitiae verbum et non revertetur quia mihi curvabunt omnia genu et iurabit omnis lingua ²⁴ergo in Domino dicet meae sunt iustitiae et imperium ad eum venient et confundentur omnes qui repugnant ei ²⁵in Domino iustificabitur et laudabitur omne semen Israhel

Chapter 46

¹conflatus est Bel contritus est Nabo facta sunt simulacra eorum bestiis et iumentis onera vestra gravi pondere usque ad lassitudinem ²contabuerunt et contrita sunt simul non potuerunt salvare portantem et anima eorum in captivitatem ibit ³audite me domus Iacob et omne residuum domus Israhel qui portamini a meo utero qui gestamini a mea vulva ⁴usque ad senectam ego ipse et usque ad canos ego portabo ego feci et ego feram et ego portabo et salvabo ⁵cui adsimilastis me et adaequastis et conparastis me et fecistis similem ⁶qui confertis aurum de sacculo et argentum statera ponderatis conducentes aurificem ut faciat deum et procidunt et adorant ⁷portant illud in umeris gestantes et ponentes in loco suo et stabit ac de loco suo non movebitur sed et cum clamaverint ad eum non audiet de tribulatione non salvabit eos ⁸mementote istud et fundamini redite praevaricatores ad cor ⁹recordamini prioris saeculi quoniam ego sum Deus et non est ultra Deus nec est similis mei ¹⁰adnuntians ab exordio novissimum et ab initio quae necdum facta sunt dicens consilium meum stabit et omnis voluntas mea fiet ¹¹vocans ab oriente avem et de terra longinqua virum voluntatis meae et locutus sum et adducam illud creavi et faciam illud ¹²audite me duro corde qui longe estis a iustitia ¹³prope feci iustitiam meam non elongabitur et salus mea non morabitur dabo in Sion salutem et Israheli gloriam meam

Chapter 47

¹descende sede in pulverem virgo filia Babylon sede in terra non est solium filiae Chaldeorum quia ultra non vocaberis mollis et tenera ²tolle molam et mole farinam denuda turpitudinem tuam discoperi umerum revela crus transi flumina ³revelabitur ignominia tua et videbitur obprobrium tuum ultionem capiam et non resistet mihi homo ⁴redemptor noster Dominus exercituum nomen illius Sanctus Israhel ⁵sede tace et intra in tenebras filia Chaldeorum quia non vocaberis ultra domina regnorum ⁶iratus sum super populum meum contaminavi hereditatem meam et dedi eos in manu tua non posuisti eis misericordias super senem adgravasti iugum tuum valde ⁷et dixisti in sempiternum ero domina non posuisti haec super cor tuum neque recordata es novissimi tui ⁸et nunc audi haec delicata et habitans confidenter quae dicis in corde tuo ego sum et non est praeter me amplius non sedebo vidua et ignorabo sterilitatem ⁹venient tibi duo haec subito in die una sterilitas et viduitas universa venerunt super te propter multitudinem maleficiorum tuorum et propter duritiam incantatorum tuorum vehementem ¹⁰et fiduciam habuisti in malitia tua et dixisti non est qui videat me sapientia tua et scientia tua haec decepit te et dixisti in corde tuo ego sum et praeter me non est altera ¹¹veniet super te malum et nescies ortum eius et inruet super te calamitas quam non poteris expiare veniet super te repente miseria quam nescies ¹²sta cum incantatoribus tuis et cum multitudine maleficiorum tuorum in quibus laborasti ab adulescentia tua si forte quid prosit tibi aut si possis fieri fortior ¹³defecisti in multitudine consiliorum tuorum stent et salvent te augures caeli qui contemplabantur sidera et supputabant menses ut ex eis adnuntiarent ventura tibi ¹⁴ecce facti sunt quasi stipula ignis conbusit eos non liberabunt animam suam de manu flammae non sunt prunae quibus calefiant nec focus ut sedeant ad eum ¹⁵sic facta sunt tibi in quibuscumque laboraveras negotiatores tui ab adulescentia tua unusquisque in via sua erraverunt non est qui salvet te

Chapter 48

¹audite hoc domus Iacob qui vocamini nomine Israhel et de aquis Iuda existis qui iuratis in nomine Domini et Dei Israhel recordamini non in veritate neque in iustitia ²de civitate enim sancta vocati sunt et super Deum Israhel constabiliti sunt Dominus exercituum nomen eius ³priora ex tunc adnuntiavi et ex ore meo exierunt et audita feci ea repente operatus sum et venerunt ⁴scivi enim quia durus es tu et nervus ferreus cervix tua et frons tua aerea ⁵praedixi tibi ex tunc antequam venirent indicavi tibi ne forte diceres idola mea fecerunt haec et sculptilia mea et conflatilia mandaverunt ista ⁶quae audisti vide omnia vos autem non adnuntiastis audita feci tibi nova ex nunc et conservata quae nescis ⁷nunc creata sunt et non ex tunc et ante diem et non audisti ea ne forte dicas ecce cognovi ea ⁸neque audisti neque cognovisti neque ex tunc aperta est auris tua scio enim quia praevaricans praevaricabis et transgressorem ex ventre vocavi te ⁹propter nomen meum longe faciam furorem meum et laude mea infrenabo te ne intereas ¹⁰ecce excoxi te sed non quasi argentum elegi te in camino paupertatis ¹¹propter me propter me faciam ut non blasphemer et gloriam meam alteri non dabo ¹²audi me Iacob et Israhel quem ego voco ego ipse ego primus et ego novissimus ¹³manus quoque mea fundavit terram et dextera mea mensa est caelos ego vocabo eos et stabunt simul ¹⁴congregamini omnes vos et audite quis de eis adnuntiavit haec Dominus dilexit eum faciet voluntatem suam in Babylone et brachium suum in Chaldeis ¹⁵ego ego locutus sum et vocavi eum adduxi eum et directa est via eius ¹⁶accedite ad me et audite hoc non a principio in abscondito locutus sum ex tempore antequam fieret ibi eram et nunc Dominus Deus misit me et spiritus eius ¹⁷haec dicit Dominus redemptor tuus Sanctus Israhel ego Dominus Deus tuus docens te utilia gubernans te in via qua ambulas ¹⁸utinam adtendisses mandata mea facta fuisset sicut flumen pax tua et iustitia tua sicut gurgites maris ¹⁹et fuisset quasi harena semen tuum et stirps uteri tui ut lapilli eius non interisset et non fuisset adtritum nomen eius a facie mea ²⁰egredimini de Babylone fugite a Chaldeis in voce exultationis adnuntiate auditum facite hoc efferte illud usque ad extrema terrae dicite redemit Dominus servum suum Iacob ²¹non sitierunt in deserto cum educeret eos aquam de petra produxit eis et scidit petram et fluxerunt aquae ²²non est pax dicit Dominus impiis

Chapter 49

¹audite insulae et adtendite populi de longe Dominus ab utero vocavit me de ventre matris meae recordatus est nominis mei ²et posuit os meum quasi gladium acutum in umbra manus suae protexit me et posuit me sicut sagittam electam in faretra sua abscondit me ³et dixit mihi servus meus es tu Israhel quia in te gloriabor ⁴et ego dixi in vacuum laboravi sine causa et vane fortitudinem meam consumpsi ergo iudicium meum cum Domino et opus meum cum Deo meo ⁵et nunc dicit Dominus formans me ex utero servum sibi ut reducam Iacob ad eum et Israhel non congregabitur et glorificatus sum in oculis Domini et Deus meus factus est fortitudo mea ⁶et dixit parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Iacob et feces Israhel convertendas dedi te in lucem gentium ut sis salus mea usque ad extremum terrae ⁷haec dicit Dominus redemptor Israhel Sanctus eius ad contemptibilem animam ad abominatam gentem ad servum dominorum reges videbunt et consurgent principes et adorabunt propter Dominum quia fidelis est et Sanctum Israhel qui elegit te ⁸haec dicit Dominus in tempore placito exaudivi te et in die salutis auxiliatus sum tui et servavi te et dedi te in foedus populi ut suscitares terram et possideres hereditates dissipatas ⁹ut diceres his qui vincti sunt exite et his qui in tenebris revelamini super vias pascentur et in omnibus planis pascua eorum ¹⁰non esurient neque sitient et non percutiet eos aestus et sol quia miserator eorum reget eos et ad fontes aquarum portabit eos ¹¹et ponam omnes montes meos in viam et semitae meae exaltabuntur ¹²ecce isti de longe venient et ecce illi ab aquilone et mari et isti de terra australi ¹³laudate caeli et exulta terra iubilate montes laudem quia consolatus est Dominus populum suum et pauperum suorum miserebitur ¹⁴et dixit Sion dereliquit me Dominus et Dominus oblitus est mei ¹⁵numquid oblivisci potest mulier infantem suum ut non misereatur filio uteri sui et si illa oblita fuerit ego tamen non obliviscar tui ¹⁶ecce in manibus meis descripsi te muri tui coram oculis meis semper ¹⁷venerunt structores tui destruentes te et dissipantes a te exibunt ¹⁸leva in circuitu oculos tuos et vide omnes isti congregati sunt venerunt tibi vivo ego dicit Dominus quia omnibus his velut ornamento vestieris et circumdabis tibi eos quasi sponsa ¹⁹quia deserta tua et solitudines tuae et terra ruinae tuae nunc angusta erunt prae habitatoribus et longe fugabuntur qui absorbebant te ²⁰adhuc dicent in auribus tuis filii sterilitatis tuae angustus mihi est locus fac spatium mihi ut habitem ²¹et dices in corde tuo quis genuit mihi istos ego sterilis et non pariens transmigrata et captiva et istos quis enutrivit ego destituta et sola et isti ubi hic erant ²²haec dicit Dominus Deus ecce levo ad gentes manum meam et ad populos exaltabo signum meum et adferent filios tuos in ulnis et filias tuas super umeros portabunt ²³et erunt reges nutricii tui et reginae nutrices tuae vultu in terra dimisso adorabunt te et pulverem pedum tuorum lingent et scies quia ego Dominus super quo non confundentur qui expectant eum ²⁴numquid tolletur a forte praeda aut quod captum fuerit a robusto salvum esse poterit ²⁵quia haec dicit Dominus equidem et captivitas a forte tolletur et quod ablatum fuerit a robusto salvabitur eos vero qui iudicaverunt te ego iudicabo et filios tuos ego salvabo ²⁶et cibabo hostes tuos carnibus suis et quasi musto sanguine suo inebriabuntur et sciet omnis caro quia ego Dominus salvans te et redemptor tuus Fortis Iacob

Chapter 50

¹haec dicit Dominus quis est hic liber repudii matris vestrae quo dimisi eam aut quis est creditor meus cui vendidi vos ecce in iniquitatibus vestris venditi estis et in sceleribus vestris dimisi matrem vestram ²quia veni et non erat vir vocavi et non erat qui audiret numquid adbreviata et parvula facta est manus mea ut non possim redimere aut non est in me virtus ad liberandum ecce in increpatione mea desertum faciam mare ponam flumina in siccum conputrescent pisces sine aqua et morientur in siti ³induam caelos tenebris et saccum ponam operimentum eorum ⁴Dominus dedit mihi linguam eruditam ut sciam sustentare eum qui lassus est verbo erigit mane mane erigit mihi aurem ut audiam quasi magistrum ⁵Dominus Deus aperuit mihi aurem ego autem non contradico retrorsum non abii ⁶corpus meum dedi percutientibus et genas meas vellentibus faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus ⁷Dominus Deus auxiliator meus ideo non sum confusus ideo posui faciem meam ut petram durissimam et scio quoniam non confundar ⁸iuxta est qui iustificat me quis contradicet mihi stemus simul quis est adversarius meus accedat ad me ⁹ecce Dominus Deus auxiliator meus quis est qui condemnet me ecce omnes quasi vestimentum conterentur tinea comedet eos ¹⁰quis ex vobis timens Dominum audiens vocem servi sui qui ambulavit in tenebris et non est lumen ei speret in nomine Domini et innitatur super Deum suum ¹¹ecce omnes vos accendentes ignem accincti flammis ambulate in lumine ignis vestri et in flammis quas succendistis de manu mea factum est hoc vobis in doloribus dormietis

Chapter 51

¹audite me qui sequimini quod iustum est et quaeritis Dominum adtendite ad petram unde excisi estis et ad cavernam laci de qua praecisi estis ²adtendite ad Abraham patrem vestrum et ad Sarram quae peperit vos quia unum vocavi eum et benedixi ei et multiplicavi eum ³consolabitur ergo Dominus et Sion consolabitur omnes ruinas eius et ponet desertum eius quasi delicias et solitudinem eius quasi hortum Domini gaudium et laetitia invenietur in ea gratiarum actio et vox laudis ⁴adtendite ad me populus meus et tribus mea me audite quia lex a me exiet et iudicium meum in lucem populorum requiescet ⁵prope est iustus meus egressus est salvator meus et brachia mea populos iudicabunt me insulae expectabunt et brachium meum sustinebunt ⁶levate in caelum oculos vestros et videte sub terra deorsum quia caeli sicut fumus liquescent et terra sicut vestimentum adteretur et habitatores eius sicut haec interibunt salus autem mea in sempiternum erit et iustitia mea non deficiet ⁷audite me qui scitis iustum populus lex mea in corde eorum nolite timere obprobrium hominum et blasphemias eorum ne metuatis ⁸sicut enim vestimentum sic comedet eos vermis et sicut lanam sic devorabit eos tinea salus autem mea in sempiternum erit et iustitia mea in generationes generationum ⁹consurge consurge induere fortitudinem brachium Domini consurge sicut in diebus antiquis in generationibus saeculorum numquid non tu percussisti superbum vulnerasti draconem ¹⁰numquid non tu siccasti mare aquam abyssi vehementis qui posuisti profundum maris viam ut transirent liberati ¹¹et nunc qui redempti sunt a Domino revertentur et venient in Sion laudantes et laetitia sempiterna super capita eorum gaudium et laetitiam tenebunt fugiet dolor et gemitus ¹²ego ego ipse consolabor vos quis tu ut timeres ab homine mortali et a filio hominis qui quasi faenum ita arescet ¹³et oblitus es Domini factoris tui qui tetendit caelos et fundavit terram et formidasti iugiter tota die a facie furoris eius qui te tribulabat et paraverat ad perdendum ubi nunc est furor tribulantis ¹⁴cito veniet gradiens ad aperiendum et non interficiet usque ad internicionem nec deficiet panis eius ¹⁵ego autem sum Dominus Deus tuus qui conturbo mare et intumescunt fluctus eius Dominus exercituum nomen meum ¹⁶posui verba mea in ore tuo et in umbra manus meae protexi te ut plantes caelos et fundes terram et dicas ad Sion populus meus es tu ¹⁷elevare elevare consurge Hierusalem quae bibisti de manu Domini calicem irae eius usque ad fundum calicis soporis bibisti et epotasti usque ad feces ¹⁸non est qui sustentet eam ex omnibus filiis quos genuit et non est qui adprehendat manum eius ex omnibus filiis quos enutrivit ¹⁹duo sunt quae occurrerunt tibi quis contristabitur super te vastitas et contritio et fames et gladius quis consolabitur te ²⁰filii tui proiecti sunt dormierunt in capite omnium viarum sicut bestia inlaqueata pleni indignatione Domini increpatione Dei tui ²¹idcirco audi hoc paupercula et ebria non a vino ²²haec dicit Dominator tuus Dominus et Deus tuus qui pugnavit pro populo suo ecce tuli de manu tua calicem soporis fundum calicis indignationis meae non adicies ut bibas illud ultra ²³et ponam illud in manu eorum qui te humiliaverunt et dixerunt animae tuae incurvare ut transeamus et posuisti ut terram corpus tuum et quasi viam transeuntibus

Chapter 52

¹consurge consurge induere fortitudine tua Sion induere vestimentis gloriae tuae Hierusalem civitas sancti quia non adiciet ultra ut pertranseat per te incircumcisus et inmundus ²excutere de pulvere consurge sede Hierusalem solve vincula colli tui captiva filia Sion ³quia haec dicit Dominus gratis venundati estis et sine argento redimemini ⁴quia haec dicit Dominus Deus in Aegyptum descendit populus meus in principio ut colonus esset ibi et Assur absque ulla causa calumniatus est eum ⁵et nunc quid mihi est hic dicit Dominus quoniam ablatus est populus meus gratis dominatores eius inique agunt dicit Dominus et iugiter tota die nomen meum blasphematur ⁶propter hoc sciet populus meus nomen meum in die illa quia ego ipse qui loquebar ecce adsum ⁷quam pulchri super montes pedes adnuntiantis et praedicantis pacem adnuntiantis bonum praedicantis salutem dicentis Sion regnavit Deus tuus ⁸vox speculatorum tuorum levaverunt vocem simul laudabunt quia oculum ad oculum videbunt cum converterit Dominus Sion ⁹gaudete et laudate simul deserta Hierusalem quia consolatus est Dominus populum suum redemit Hierusalem ¹⁰paravit Dominus brachium sanctum suum in oculis omnium gentium et videbunt omnes fines terrae salutare Dei nostri ¹¹recedite recedite exite inde pollutum nolite tangere exite de medio eius mundamini qui fertis vasa Domini ¹²quoniam non in tumultu exibitis nec in fuga properabitis praecedet enim vos Dominus et congregabit vos Deus Israhel ¹³ecce intelleget servus meus exaltabitur et elevabitur et sublimis erit valde ¹⁴sicut obstipuerunt super te multi sic inglorius erit inter viros aspectus eius et forma eius inter filios hominum ¹⁵iste asperget gentes multas super ipsum continebunt reges os suum quia quibus non est narratum de eo viderunt et qui non audierunt contemplati sunt

Chapter 53

¹quis credidit auditui nostro et brachium Domini cui revelatum est ²et ascendet sicut virgultum coram eo et sicut radix de terra sitienti non est species ei neque decor et vidimus eum et non erat aspectus et desideravimus eum ³despectum et novissimum virorum virum dolorum et scientem infirmitatem et quasi absconditus vultus eius et despectus unde nec reputavimus eum ⁴vere languores nostros ipse tulit et dolores nostros ipse portavit et nos putavimus eum quasi leprosum et percussum a Deo et humiliatum ⁵ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras adtritus est propter scelera nostra disciplina pacis nostrae super eum et livore eius sanati sumus ⁶omnes nos quasi oves erravimus unusquisque in viam suam declinavit et Dominus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum ⁷oblatus est quia ipse voluit et non aperuit os suum sicut ovis ad occisionem ducetur et quasi agnus coram tondente obmutescet et non aperiet os suum ⁸de angustia et de iudicio sublatus est generationem eius quis enarrabit quia abscisus est de terra viventium propter scelus populi mei percussit eum ⁹et dabit impios pro sepultura et divitem pro morte sua eo quod iniquitatem non fecerit neque dolus fuerit in ore eius ¹⁰et Dominus voluit conterere eum in infirmitate si posuerit pro peccato animam suam videbit semen longevum et voluntas Domini in manu eius dirigetur ¹¹pro eo quod laboravit anima eius videbit et saturabitur in scientia sua iustificabit ipse iustus servus meus multos et iniquitates eorum ipse portabit ¹²ideo dispertiam ei plurimos et fortium dividet spolia pro eo quod tradidit in morte animam suam et cum sceleratis reputatus est et ipse peccatum multorum tulit et pro transgressoribus rogavit

Chapter 54

¹lauda sterilis quae non paris decanta laudem et hinni quae non pariebas quoniam multi filii desertae magis quam eius quae habebat virum dicit Dominus ²dilata locum tentorii tui et pelles tabernaculorum tuorum extende ne parcas longos fac funiculos tuos et clavos tuos consolida ³ad dexteram enim et ad levam penetrabis et semen tuum gentes hereditabit et civitates desertas inhabitabit ⁴noli timere quia non confunderis neque erubescas non enim te pudebit quia confusionis adulescentiae tuae oblivisceris et obprobrii viduitatis tuae non recordaberis amplius ⁵quia dominabitur tui qui fecit te Dominus exercituum nomen eius et redemptor tuus Sanctus Israhel Deus omnis terrae vocabitur ⁶quia ut mulierem derelictam et maerentem spiritu vocavit te Dominus et uxorem ab adulescentia abiectam dixit Deus tuus ⁷ad punctum in modico dereliqui te et in miserationibus magnis congregabo te ⁸in momento indignationis abscondi faciem meam parumper a te et in misericordia sempiterna misertus sum tui dixit redemptor tuus Dominus ⁹sicut in diebus Noe istud mihi est cui iuravi ne inducerem aquas Noe ultra super terram sic iuravi ut non irascar tibi et non increpem te ¹⁰montes enim commovebuntur et colles contremescent misericordia autem mea non recedet et foedus pacis meae non movebitur dixit miserator tuus Dominus ¹¹paupercula tempestate convulsa absque ulla consolatione ecce ego sternam per ordinem lapides tuos et fundabo te in sapphyris ¹²et ponam iaspidem propugnacula tua et portas tuas in lapides sculptos et omnes terminos tuos in lapides desiderabiles ¹³universos filios tuos doctos a Domino et multitudinem pacis filiis tuis ¹⁴et in iustitia fundaberis recede procul a calumnia quia non timebis et a pavore quia non adpropinquabit tibi ¹⁵ecce accola veniet qui non erat mecum advena quondam tuus adiungetur tibi ¹⁶ecce ego creavi fabrum sufflantem in igne prunas et proferentem vas in opus suum et ego creavi interfectorem ad disperdendum ¹⁷omne vas quod fictum est contra te non dirigetur et omnem linguam resistentem tibi in iudicio iudicabis haec hereditas servorum Domini et iustitia eorum apud me dicit Dominus

Chapter 55

¹o omnes sitientes venite ad aquas et qui non habetis argentum properate emite et comedite venite emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac ²quare adpenditis argentum non in panibus et laborem vestrum non in saturitate audite audientes me et comedite bonum et delectabitur in crassitudine anima vestra ³inclinate aurem vestram et venite ad me audite et vivet anima vestra et feriam vobis pactum sempiternum misericordias David fideles ⁴ecce testem populis dedi eum ducem ac praeceptorem gentibus ⁵ecce gentem quam nesciebas vocabis et gentes quae non cognoverunt te ad te current propter Dominum Deum tuum et Sanctum Israhel quia glorificavit te ⁶quaerite Dominum dum inveniri potest invocate eum dum prope est ⁷derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et revertatur ad Dominum et miserebitur eius et ad Deum nostrum quoniam multus est ad ignoscendum ⁸non enim cogitationes meae cogitationes vestrae neque viae vestrae viae meae dicit Dominus ⁹quia sicut exaltantur caeli a terra sic exaltatae sunt viae meae a viis vestris et cogitationes meae a cogitationibus vestris ¹⁰et quomodo descendit imber et nix de caelo et illuc ultra non revertitur sed inebriat terram et infundit eam et germinare eam facit et dat semen serenti et panem comedenti ¹¹sic erit verbum meum quod egredietur de ore meo non revertetur ad me vacuum sed faciet quaecumque volui et prosperabitur in his ad quae misi illud ¹²quia in laetitia egrediemini et in pace deducemini montes et colles cantabunt coram vobis laudem et omnia ligna regionis plaudent manu ¹³pro saliunca ascendet abies et pro urtica crescet myrtus et erit Dominus nominatus in signum aeternum quod non auferetur

Chapter 56

¹haec dicit Dominus custodite iudicium et facite iustitiam quia iuxta est salus mea ut veniat et iustitia mea ut reveletur ²beatus vir qui facit hoc et filius hominis qui adprehendit istud custodiens sabbatum ne polluat illud custodiens manus suas ne faciat omne malum ³et non dicat filius advenae qui adheret Domino dicens separatione dividet me Dominus a populo suo et non dicat eunuchus ecce ego lignum aridum ⁴quia haec dicit Dominus eunuchis qui custodierint sabbata mea et elegerint quae volui et tenuerint foedus meum ⁵dabo eis in domo mea et in muris meis locum et nomen melius a filiis et filiabus nomen sempiternum dabo eis quod non peribit ⁶et filios advenae qui adherent Domino ut colant eum et diligant nomen eius ut sint ei in servos omnem custodientem sabbatum ne polluat illud et tenentem foedus meum ⁷adducam eos in montem sanctum meum et laetificabo eos in domo orationis meae holocausta eorum et victimae eorum placebunt mihi super altari meo quia domus mea domus orationis vocabitur cunctis populis ⁸ait Dominus Deus qui congregat dispersos Israhel adhuc congregabo ad eum congregatos eius ⁹omnes bestiae agri venite ad devorandum universae bestiae saltus ¹⁰speculatores eius caeci omnes nescierunt universi canes muti non valentes latrare videntes vana dormientes et amantes somnia ¹¹et canes inpudentissimi nescierunt saturitatem ipsi pastores ignoraverunt intellegentiam omnes in viam suam declinaverunt unusquisque ad avaritiam suam a summo usque ad novissimum ¹²venite sumamus vinum et impleamur ebrietate et erit sicut hodie sic et cras et multo amplius

Chapter 57

¹iustus perit et nemo est qui recogitet in corde suo et viri misericordiae colliguntur quia non est qui intellegat a facie enim malitiae collectus est iustus ²veniat pax requiescat in cubili suo qui ambulavit in directione sua ³vos autem accedite huc filii auguratricis semen adulteri et fornicariae ⁴super quem lusistis super quem dilatastis os et eiecistis linguam numquid non vos filii scelesti semen mendax ⁵qui consolamini in diis subter omne lignum frondosum immolantes parvulos in torrentibus subter inminentes petras ⁶in partibus torrentis pars tua haec est sors tua et ipsis effudisti libamen obtulisti sacrificium numquid super his non indignabor ⁷super montem excelsum et sublimem posuisti cubile tuum et illuc ascendisti ut immolares hostias ⁸et post ostium et retro postem posuisti memoriale tuum quia iuxta me discoperuisti et suscepisti adulterum dilatasti cubile tuum et pepigisti cum eis dilexisti stratum eorum manu aperta ⁹et ornasti te regi unguento et multiplicasti pigmenta tua misisti legatos tuos procul et humiliata es usque ad inferos ¹⁰in multitudine viae tuae laborasti non dixisti quiescam vitam manus tuae invenisti propterea non rogasti ¹¹pro quo sollicita timuisti quia mentita es et mei non es recordata neque cogitasti in corde tuo quia ego tacens et quasi non videns et mei oblita es ¹²ego adnuntiabo iustitiam tuam et opera tua non proderunt tibi ¹³cum clamaveris liberent te congregati tui et omnes eos auferet ventus tollet aura qui autem fiduciam habet mei hereditabit terram et possidebit montem sanctum meum ¹⁴et dicam viam facite praebete iter declinate de semita auferte offendicula de via populi mei ¹⁵quia haec dicit Excelsus et Sublimis habitans aeternitatem et sanctum nomen eius in excelso et in sancto habitans et cum contrito et humili spiritu ut vivificet spiritum humilium et vivificet cor contritorum ¹⁶non enim in sempiternum litigabo neque usque ad finem irascar quia spiritus a facie mea egredietur et flatus ego faciam ¹⁷propter iniquitatem avaritiae eius iratus sum et percussi eum abscondi et indignatus sum et abiit vagus in via cordis sui ¹⁸vias eius vidi et dimisi eum et reduxi eum et reddidi consolationes ipsi et lugentibus eius ¹⁹creavi fructum labiorum pacem pacem ei qui longe est et qui prope dixit Dominus et sanavi eum ²⁰impii autem quasi mare fervens quod quiescere non potest et redundant fluctus eius in conculcationem et lutum ²¹non est pax dixit Deus meus impiis

Chapter 58

¹clama ne cesses quasi tuba exalta vocem tuam et adnuntia populo meo scelera eorum et domui Iacob peccata eorum ²me etenim de die in diem quaerunt et scire vias meas volunt quasi gens quae iustitiam fecerit et quae iudicium Dei sui non reliquerit rogant me iudicia iustitiae adpropinquare Deo volunt ³quare ieiunavimus et non aspexisti humiliavimus animam nostram et nescisti ecce in die ieiunii vestri invenitur voluntas et omnes debitores vestros repetitis ⁴ecce ad lites et contentiones ieiunatis et percutitis pugno impie nolite ieiunare sicut usque ad hanc diem ut audiatur in excelso clamor vester ⁵numquid tale est ieiunium quod elegi per diem adfligere hominem animam suam numquid contorquere quasi circulum caput suum et saccum et cinerem sternere numquid istud vocabis ieiunium et diem acceptabilem Domino ⁶nonne hoc est magis ieiunium quod elegi dissolve conligationes impietatis solve fasciculos deprimentes dimitte eos qui confracti sunt liberos et omne onus disrumpe ⁷frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam cum videris nudum operi eum et carnem tuam ne despexeris ⁸tunc erumpet quasi mane lumen tuum et sanitas tua citius orietur et anteibit faciem tuam iustitia tua et gloria Domini colliget te ⁹tunc invocabis et Dominus exaudiet clamabis et dicet ecce adsum si abstuleris de medio tui catenam et desieris digitum extendere et loqui quod non prodest ¹⁰cum effuderis esurienti animam tuam et animam adflictam repleveris orietur in tenebris lux tua et tenebrae tuae erunt sicut meridies ¹¹et requiem tibi dabit Dominus semper et implebit splendoribus animam tuam et ossa tua liberabit et eris quasi hortus inriguus et sicut fons aquarum cuius non deficient aquae ¹²et aedificabuntur in te deserta saeculorum fundamenta generationis et generationis suscitabis et vocaberis aedificator sepium avertens semitas in quietem ¹³si averteris a sabbato pedem tuum facere voluntatem tuam in die sancto meo et vocaveris sabbatum delicatum et sanctum Domini gloriosum et glorificaveris eum dum non facis vias tuas et non invenitur voluntas tua ut loquaris sermonem ¹⁴tunc delectaberis super Domino et sustollam te super altitudines terrae et cibabo te hereditate Iacob patris tui os enim Domini locutum est

Chapter 59

¹ecce non est adbreviata manus Domini ut salvare nequeat neque adgravata est auris eius ut non exaudiat ²sed iniquitates vestrae diviserunt inter vos et Deum vestrum et peccata vestra absconderunt faciem eius a vobis ne exaudiret ³manus enim vestrae pollutae sunt sanguine et digiti vestri iniquitate labia vestra locuta sunt mendacium et lingua vestra iniquitatem fatur ⁴non est qui invocet iustitiam neque est qui iudicet vere sed confidunt in nihili et loquuntur vanitates conceperunt laborem et pepererunt iniquitatem ⁵ova aspidum ruperunt et telas araneae texuerunt qui comederit de ovis eorum morietur et quod confotum est erumpet in regulum ⁶telae eorum non erunt in vestimentum neque operientur operibus suis opera eorum opera inutilia et opus iniquitatis in manibus eorum ⁷pedes eorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem innocentem cogitationes eorum cogitationes inutiles vastitas et contritio in viis eorum ⁸viam pacis nescierunt et non est iudicium in gressibus eorum semitae eorum incurvatae sunt eis omnis qui calcat in ea ignorat pacem ⁹propter hoc elongatum est iudicium a nobis et non adprehendet nos iustitia expectavimus lucem et ecce tenebrae splendorem et in tenebris ambulavimus ¹⁰palpavimus sicut caeci parietem et quasi absque oculis adtrectavimus inpegimus meridie quasi in tenebris in caligosis quasi mortui ¹¹rugiemus quasi ursi omnes et quasi columbae meditantes gememus expectavimus iudicium et non est salutem et elongata est a nobis ¹²multiplicatae sunt enim iniquitates nostrae coram te et peccata nostra responderunt nobis quia scelera nostra nobiscum et iniquitates nostras cognovimus ¹³peccare et mentiri contra Dominum et aversi sumus ne iremus post tergum Dei nostri ut loqueremur calumniam et transgressionem concepimus et locuti sumus de corde verba mendacii ¹⁴et conversum est retrorsum iudicium et iustitia longe stetit quia corruit in platea veritas et aequitas non potuit ingredi ¹⁵et facta est veritas in oblivione et qui recessit a malo praedae patuit et vidit Dominus et malum apparuit in oculis eius quia non est iudicium ¹⁶et vidit quia non est vir et aporiatus est quia non est qui occurrat et salvavit sibi brachium suum et iustitia eius ipsa confirmavit eum ¹⁷indutus est iustitia ut lorica et galea salutis in capite eius indutus est vestimentis ultionis et opertus est quasi pallio zeli ¹⁸sicut ad vindictam quasi ad retributionem indignationis hostibus suis et vicissitudinem inimicis suis insulis vicem reddet ¹⁹et timebunt qui ab occidente nomen Domini et qui ab ortu solis gloriam eius cum venerit quasi fluvius violentus quem spiritus Domini cogit ²⁰et venerit Sion redemptor et eis qui redeunt ab iniquitate in Iacob dicit Dominus ²¹hoc foedus meum cum eis dicit Dominus spiritus meus qui est in te et verba mea quae posui in ore tuo non recedent de ore tuo et de ore seminis tui et de ore seminis seminis tui dixit Dominus amodo et usque in sempiternum

Chapter 60

¹surge inluminare quia venit lumen tuum et gloria Domini super te orta est ²quia ecce tenebrae operient terram et caligo populos super te autem orietur Dominus et gloria eius in te videbitur ³et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui ⁴leva in circuitu oculos tuos et vide omnes isti congregati sunt venerunt tibi filii tui de longe venient et filiae tuae in latere sugent ⁵tunc videbis et afflues et mirabitur et dilatabitur cor tuum quando conversa fuerit ad te multitudo maris fortitudo gentium venerit tibi ⁶inundatio camelorum operiet te dromedariae Madian et Efa omnes de Saba venient aurum et tus deferentes et laudem Domino adnuntiantes ⁷omne pecus Cedar congregabitur tibi arietes Nabaioth ministrabunt tibi offerentur super placabili altari meo et domum maiestatis meae glorificabo ⁸qui sunt isti qui ut nubes volant et quasi columbae ad fenestras suas ⁹me enim insulae expectant et naves maris in principio ut adducam filios tuos de longe argentum eorum et aurum eorum cum eis nomini Domini Dei tui et Sancto Israhel quia glorificavit te ¹⁰et aedificabunt filii peregrinorum muros tuos et reges eorum ministrabunt tibi in indignatione enim mea percussi te et in reconciliatione mea misertus sum tui ¹¹et aperientur portae tuae iugiter die et nocte non claudentur ut adferatur ad te fortitudo gentium et reges earum adducantur ¹²gens enim et regnum quod non servierit tibi peribit et gentes solitudine vastabuntur ¹³gloria Libani ad te veniet abies et buxus et pinus simul ad ornandum locum sanctificationis meae et locum pedum meorum glorificabo ¹⁴et venient ad te curvi filii eorum qui humiliaverunt te et adorabunt vestigia pedum tuorum omnes qui detrahebant tibi et vocabunt te civitatem Domini Sion Sancti Israhel ¹⁵pro eo quod fuisti derelicta et odio habita et non erat qui per te transiret ponam te in superbiam saeculorum gaudium in generationem et generationem ¹⁶et suges lac gentium et mamilla regum lactaberis et scies quia ego Dominus salvans te et redemptor tuus Fortis Iacob ¹⁷pro aere adferam aurum et pro ferro adferam argentum et pro lignis aes et pro lapidibus ferrum et ponam visitationem tuam pacem et praepositos tuos iustitiam ¹⁸non audietur ultra iniquitas in terra tua vastitas et contritio in terminis tuis et occupabit salus muros tuos et portas tuas laudatio ¹⁹non erit tibi amplius sol ad lucendum per diem nec splendor lunae inluminabit te sed erit tibi Dominus in lucem sempiternam et Deus tuus in gloriam tuam ²⁰non occidet ultra sol tuus et luna tua non minuetur quia Dominus erit in lucem sempiternam et conplebuntur dies luctus tui ²¹populus autem tuus omnes iusti in perpetuum hereditabunt terram germen plantationis meae opus manus meae ad glorificandum ²²minimus erit in mille et parvulus in gentem fortissimam ego Dominus in tempore eius subito faciam istud

Chapter 61

¹spiritus Domini super me eo quod unxerit Dominus me ad adnuntiandum mansuetis misit me ut mederer contritis corde et praedicarem captivis indulgentiam et clausis apertionem ²ut praedicarem annum placabilem Domini et diem ultionis Deo nostro ut consolarer omnes lugentes ³ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum ⁴et aedificabunt deserta a saeculo et ruinas antiquas erigent et instaurabunt civitates desertas dissipatas in generationem et generationem ⁵et stabunt alieni et pascent pecora vestra et filii peregrinorum agricolae et vinitores vestri erunt ⁶vos autem sacerdotes Domini vocabimini ministri Dei nostri dicetur vobis fortitudinem gentium comedetis et in gloria earum superbietis ⁷pro confusione vestra duplici et rubore laudabunt partem eorum propter hoc in terra sua duplicia possidebunt laetitia sempiterna erit eis ⁸quia ego Dominus diligens iudicium odio habens rapinam in holocausto et dabo opus eorum in veritate et foedus perpetuum feriam eis ⁹et scietur in gentibus semen eorum et germen eorum in medio populorum omnes qui viderint eos cognoscent eos quia isti sunt semen cui benedixit Dominus ¹⁰gaudens gaudebo in Domino et exultabit anima mea in Deo meo quia induit me vestimentis salutis et indumento iustitiae circumdedit me quasi sponsum decoratum corona et quasi sponsam ornatam monilibus suis ¹¹sicut enim terra profert germen suum et sicut hortus semen suum germinat sic Dominus Deus germinabit iustitiam et laudem coram universis gentibus

Chapter 62

¹propter Sion non tacebo et propter Hierusalem non quiescam donec egrediatur ut splendor iustus eius et salvator eius ut lampas accendatur ²et videbunt gentes iustum tuum et cuncti reges inclitum tuum et vocabitur tibi nomen novum quod os Domini nominabit ³et eris corona gloriae in manu Domini et diadema regni in manu Dei tui ⁴non vocaberis ultra Derelicta et terra tua non vocabitur amplius Desolata sed vocaberis Voluntas mea in ea et terra tua Inhabitata quia conplacuit Domino in te et terra tua inhabitabitur ⁵habitabit enim iuvenis cum virgine et habitabunt in te filii tui et gaudebit sponsus super sponsam gaudebit super te Deus tuus ⁶super muros tuos Hierusalem constitui custodes tota die et tota nocte perpetuo non tacebunt qui reminiscimini Domini ne taceatis ⁷et ne detis silentium ei donec stabiliat et donec ponat Hierusalem laudem in terra ⁸iuravit Dominus in dextera sua et in brachio fortitudinis suae si dedero triticum tuum ultra cibum inimicis tuis et si biberint filii alieni vinum tuum in quo laborasti ⁹quia qui congregabunt illud comedent et laudabunt Dominum et qui conportant illud bibent in atriis sanctis meis ¹⁰transite transite per portas praeparate viam populo planum facite iter et eligite lapides elevate signum ad populos ¹¹ecce Dominus auditum fecit in extremis terrae dicite filiae Sion ecce salvator tuus venit ecce merces eius cum eo et opus eius coram illo ¹²et vocabunt eos Populus sanctus Redempti a Domino tu autem vocaberis Quaesita civitas et non Derelicta

Chapter 63

¹quis est iste qui venit de Edom tinctis vestibus de Bosra iste formonsus in stola sua gradiens in multitudine fortitudinis suae ego qui loquor iustitiam et propugnator sum ad salvandum ²quare ergo rubrum est indumentum tuum et vestimenta tua sicut calcantium in torculari ³torcular calcavi solus et de gentibus non est vir mecum calcavi eos in furore meo et conculcavi eos in ira mea et aspersus est sanguis eorum super vestimenta mea et omnia indumenta mea inquinavi ⁴dies enim ultionis in corde meo annus redemptionis meae venit ⁵circumspexi et non erat auxiliator quaesivi et non fuit qui adiuvaret et salvavit mihi brachium meum et indignatio mea ipsa auxiliata est mihi ⁶et conculcavi populos in furore meo et inebriavi eos in indignatione mea et detraxi in terra virtutem eorum ⁷miserationum Domini recordabor laudem Domini super omnibus quae reddidit nobis Dominus et super multitudinem bonorum domui Israhel quae largitus est eis secundum indulgentiam suam et secundum multitudinem misericordiarum suarum ⁸et dixit verumtamen populus meus est filii non negantes et factus est eis salvator ⁹in omni tribulatione eorum non est tribulatus et angelus faciei eius salvavit eos in dilectione sua et in indulgentia sua ipse redemit eos et portavit eos et levavit eos cunctis diebus saeculi ¹⁰ipsi autem ad iracundiam provocaverunt et adflixerunt spiritum Sancti eius et conversus est eis in inimicum et ipse debellavit eos ¹¹et recordatus est dierum saeculi Mosi populi sui ubi est qui eduxit eos de mari cum pastoribus gregis sui ubi est qui posuit in medio eius spiritum Sancti sui ¹²qui eduxit ad dexteram Mosen brachio maiestatis suae qui scidit aquas ante eos ut faceret sibi nomen sempiternum ¹³qui duxit eos per abyssos quasi equum in deserto non inpingentem ¹⁴quasi animal in campo descendens spiritus Domini ductor eius fuit sic adduxisti populum tuum ut faceres tibi nomen gloriae ¹⁵adtende de caelo et vide de habitaculo sancto tuo et gloriae tuae ubi est zelus tuus et fortitudo tua multitudo viscerum tuorum et miserationum tuarum super me continuerunt se ¹⁶tu enim pater noster et Abraham nescivit nos et Israhel ignoravit nos tu Domine pater noster redemptor noster a saeculo nomen tuum ¹⁷quare errare nos fecisti Domine de viis tuis indurasti cor nostrum ne timeremus te convertere propter servos tuos tribus hereditatis tuae ¹⁸quasi nihilum possederunt populum sanctum tuum hostes nostri conculcaverunt sanctificationem tuam ¹⁹facti sumus quasi in principio cum non dominareris nostri neque invocaretur nomen tuum super nos

Chapter 64

¹utinam disrumperes caelos et descenderes a facie tua montes defluerent ²sicut exustio ignis tabescerent aquae arderent igni ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis a facie tua gentes turbarentur ³cum feceris mirabilia non sustinebimus descendisti et a facie tua montes defluxerunt ⁴a saeculo non audierunt neque auribus perceperunt oculus non vidit Deus absque te quae praeparasti expectantibus te ⁵occurristi laetanti et facienti iustitiam in viis tuis recordabuntur tui ecce tu iratus es et peccavimus in ipsis fuimus semper et salvabimur ⁶et facti sumus ut inmundus omnes nos quasi pannus menstruatae universae iustitiae nostrae et cecidimus quasi folium universi et iniquitates nostrae quasi ventus abstulerunt nos ⁷non est qui invocet nomen tuum qui consurgat et teneat te abscondisti faciem tuam a nobis et adlisisti nos in manu iniquitatis nostrae ⁸et nunc Domine pater noster es tu nos vero lutum et fictor noster et opera manuum tuarum omnes nos ⁹ne irascaris Domine satis et ne ultra memineris iniquitatis ecce respice populus tuus omnes nos ¹⁰civitas sancti tui facta est deserta Sion deserta facta est Hierusalem desolata ¹¹domus sanctificationis nostrae et gloriae nostrae ubi laudaverunt te patres nostri facta est in exustionem ignis et omnia desiderabilia nostra versa sunt in ruinas ¹²numquid super his continebis te Domine tacebis et adfliges nos vehementer

Chapter 65

¹quaesierunt me qui ante non interrogabant invenerunt qui non quaesierunt me dixi ecce ego ecce ego ad gentem quae non vocabat nomen meum ²expandi manus meas tota die ad populum incredulum qui graditur in via non bona post cogitationes suas ³populus qui ad iracundiam provocat me ante faciem meam semper qui immolant in hortis et sacrificant super lateres ⁴qui habitant in sepulchris et in delubris idolorum dormiunt qui comedunt carnem suillam et ius profanum in vasis eorum ⁵qui dicunt recede a me non adpropinques mihi quia inmundus es isti fumus erunt in furore meo ignis ardens tota die ⁶ecce scriptum est coram me non tacebo sed reddam et retribuam in sinu eorum ⁷iniquitates vestras et iniquitates patrum vestrorum simul dicit Dominus qui sacrificaverunt super montes et super colles exprobraverunt mihi et remetiar opus eorum primum in sinu eorum ⁸haec dicit Dominus quomodo si inveniatur granum in botro et dicatur ne dissipes illud quoniam benedictio est sic faciam propter servos meos ut non disperdam totum ⁹et educam de Iacob semen et de Iuda possidentem montes meos et hereditabunt eam electi mei et servi mei habitabunt ibi ¹⁰et erunt campestria in caulas gregum et vallis Achor in cubile armentorum populo meo qui requisierunt me ¹¹et vos qui dereliquistis Dominum qui obliti estis montem sanctum meum qui ponitis Fortunae mensam et libatis super eam ¹²numerabo vos in gladio et omnes in caede corruetis pro eo quod vocavi et non respondistis locutus sum et non audistis et faciebatis malum in oculis meis et quae nolui elegistis ¹³propter hoc haec dicit Dominus Deus ecce servi mei comedent et vos esurietis ecce servi mei bibent et vos sitietis ¹⁴ecce servi mei laetabuntur et vos confundemini ecce servi mei laudabunt prae exultatione cordis et vos clamabitis prae dolore cordis et prae contritione spiritus ululabitis ¹⁵et dimittetis nomen vestrum in iuramentum electis meis et interficiet te Dominus Deus et servos suos vocabit nomine alio ¹⁶in quo qui benedictus est super terram benedicetur in Deo amen et qui iurat in terra iurabit in Deo amen quia oblivioni traditae sunt angustiae priores et quia absconditae sunt ab oculis nostris ¹⁷ecce enim ego creo caelos novos et terram novam et non erunt in memoria priora et non ascendent super cor ¹⁸sed gaudebitis et exultabitis usque in sempiternum in his quae ego creo quia ecce ego creo Hierusalem exultationem et populum eius gaudium ¹⁹et exultabo in Hierusalem et gaudebo in populo meo et non audietur in eo ultra vox fletus et vox clamoris ²⁰non erit ibi amplius infans dierum et senex qui non impleat dies suos quoniam puer centum annorum morietur et peccator centum annorum maledictus erit ²¹et aedificabunt domos et habitabunt et plantabunt vineas et comedent fructum earum ²²non aedificabunt et alius habitabit non plantabunt et alius comedet secundum dies enim ligni erunt dies populi mei et opera manuum eorum inveterabunt ²³electis meis non laborabunt frustra neque generabunt in conturbatione quia semen benedictorum Domini est et nepotes eorum cum eis ²⁴eritque antequam clament ego exaudiam adhuc illis loquentibus ego audiam ²⁵lupus et agnus pascentur simul et leo et bos comedent paleas et serpenti pulvis panis eius non nocebunt neque occident in omni monte sancto meo dicit Dominus

Chapter 66

¹haec dicit Dominus caelum sedis mea et terra scabillum pedum meorum quae ista domus quam aedificabitis mihi et quis iste locus quietis meae ²omnia haec manus mea fecit et facta sunt universa ista dicit Dominus ad quem autem respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos ³qui immolat bovem quasi qui interficiat virum qui mactat pecus quasi qui excerebret canem qui offert oblationem quasi qui sanguinem suillum offerat qui recordatur turis quasi qui benedicat idolo haec omnia elegerunt in viis suis et in abominationibus suis anima eorum delectata est ⁴unde et ego eligam inlusiones eorum et quae timebant adducam eis quia vocavi et non erat qui responderet locutus sum et non audierunt feceruntque malum in oculis meis et quae nolui elegerunt ⁵audite verbum Domini qui tremetis ad verbum eius dixerunt fratres vestri odientes vos et abicientes propter nomen meum glorificetur Dominus et videbimus in laetitia vestra ipsi autem confundentur ⁶vox populi de civitate vox de templo vox Domini reddentis retributionem inimicis suis ⁷antequam parturiret peperit antequam veniret partus eius peperit masculum ⁸quis audivit umquam tale et quis vidit huic simile numquid parturiet terra in die una aut parietur gens simul quia parturivit et peperit Sion filios suos ⁹numquid ego qui alios parere facio ipse non pariam dicit Dominus si ego qui generationem ceteris tribuo sterilis ero ait Dominus Deus tuus ¹⁰laetamini cum Hierusalem et exultate in ea omnes qui diligitis eam gaudete cum ea gaudio universi qui lugetis super eam ¹¹ut sugatis et repleamini ab ubere consolationis eius ut mulgeatis et deliciis affluatis ab omnimoda gloria eius ¹²quia haec dicit Dominus ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis et quasi torrentem inundantem gloriam gentium quam sugetis ad ubera portabimini et super genua blandientur vobis ¹³quomodo si cui mater blandiatur ita ego consolabor vos et in Hierusalem consolabimini ¹⁴videbitis et gaudebit cor vestrum et ossa vestra quasi herba germinabunt et cognoscetur manus Domini servis eius et indignabitur inimicis suis ¹⁵quia ecce Dominus in igne veniet et quasi turbo quadrigae eius reddere in indignatione furorem suum et increpationem suam in flamma ignis ¹⁶quia in igne Dominus diiudicatur et in gladio suo ad omnem carnem et multiplicabuntur interfecti a Domino ¹⁷qui sanctificabantur et mundos se putabant in hortis post unam intrinsecus qui comedebant carnem suillam et abominationem et murem simul consumentur dicit Dominus ¹⁸ego autem opera eorum et cogitationes eorum venio ut congregem cum omnibus gentibus et linguis et venient et videbunt gloriam meam ¹⁹et ponam in eis signum et mittam ex eis qui salvati fuerint ad gentes in mari in Africa in Lydia tenentes sagittam in Italiam et Graeciam ad insulas longe ad eos qui non audierunt de me et non viderunt gloriam meam et adnuntiabunt gloriam meam gentibus ²⁰et adducent omnes fratres vestros de cunctis gentibus donum Domino in equis et in quadrigis et in lecticis et in mulis et in carrucis ad montem sanctum meum Hierusalem dicit Dominus quomodo si inferant filii Israhel munus in vase mundo in domum Domini ²¹et adsumam ex eis in sacerdotes et in Levitas dicit Dominus ²²quia sicut caeli novi et terra nova quae ego facio stare coram me dicit Dominus sic stabit semen vestrum et nomen vestrum ²³et erit mensis ex mense et sabbatum ex sabbato veniet omnis caro ut adoret coram facie mea dicit Dominus

Jeremiah

Chapter 1

¹verba Hieremiae filii Helciae de sacerdotibus qui fuerunt in Anathoth in terra Beniamin ²quod factum est verbum Domini ad eum in diebus Iosiae filii Amon regis Iuda in tertiodecimo anno regni eius ³et factum est in diebus Ioachim filii Iosiae regis Iuda usque ad consummationem undecimi anni Sedeciae filii Iosiae regis Iuda usque ad transmigrationem Hierusalem in mense quinto ⁴et factum est verbum Domini ad me dicens ⁵priusquam te formarem in utero novi te et antequam exires de vulva sanctificavi te prophetam gentibus dedi te ⁶et dixi a a a Domine Deus ecce nescio loqui quia puer ego sum ⁷et dixit Dominus ad me noli dicere puer sum quoniam ad omnia quae mittam te ibis et universa quaecumque mandavero tibi loqueris ⁸ne timeas a facie eorum quia tecum ego sum ut eruam te dicit Dominus ⁹et misit Dominus manum suam et tetigit os meum et dixit Dominus ad me ecce dedi verba mea in ore tuo ¹⁰ecce constitui te hodie super gentes et super regna ut evellas et destruas et disperdas et dissipes et aedifices et plantes ¹¹et factum est verbum Domini ad me dicens quid tu vides Hieremia et dixi virgam vigilantem ego video ¹²et dixit Dominus ad me bene vidisti quia vigilabo ego super verbo meo ut faciam illud ¹³et factum est verbum Domini secundo ad me dicens quid tu vides et dixi ollam succensam ego video et faciem eius a facie aquilonis ¹⁴et dixit Dominus ad me ab aquilone pandetur malum super omnes habitatores terrae ¹⁵quia ecce ego convocabo omnes cognationes regnorum aquilonis ait Dominus et venient et ponent unusquisque solium suum in introitu portarum Hierusalem et super omnes muros eius in circuitu et super universas urbes Iuda ¹⁶et loquar iudicia mea cum eis super omni malitia eorum qui dereliquerunt me et libaverunt diis alienis et adoraverunt opus manuum suarum ¹⁷tu ergo accinge lumbos tuos et surge et loquere ad eos omnia quae ego praecipio tibi ne formides a facie eorum nec enim timere te faciam vultum eorum ¹⁸ego quippe dedi te hodie in civitatem munitam et in columnam ferream et in murum aereum super omnem terram regibus Iuda principibus eius et sacerdotibus et populo terrae ¹⁹et bellabunt adversum te et non praevalebunt quia tecum ego sum ait Dominus ut liberem te

Chapter 2

¹et factum est verbum Domini ad me dicens ²vade et clama in auribus Hierusalem dicens haec dicit Dominus recordatus sum tui miserans adulescentiam tuam et caritatem disponsationis tuae quando secuta me es in deserto in terra quae non seminatur ³sanctus Israhel Domino primitiae frugum eius omnes qui devorant eum delinquunt mala venient super eos dicit Dominus ⁴audite verbum Domini domus Iacob et omnes cognationes domus Israhel ⁵haec dicit Dominus quid invenerunt patres vestri in me iniquitatis quia elongaverunt a me et ambulaverunt post vanitatem et vani facti sunt ⁶et non dixerunt ubi est Dominus qui ascendere nos fecit de terra Aegypti qui transduxit nos per desertum per terram inhabitabilem et inviam per terram sitis et imaginem mortis per terram in qua non ambulavit vir neque habitavit homo ⁷et induxi vos in terram Carmeli ut comederetis fructum eius et optima illius et ingressi contaminastis terram meam et hereditatem meam posuistis in abominationem ⁸sacerdotes non dixerunt ubi est Dominus et tenentes legem nescierunt me et pastores praevaricati sunt in me et prophetae prophetaverunt in Baal et idola secuti sunt ⁹propterea adhuc iudicio contendam vobiscum ait Dominus et cum filiis vestris disceptabo ¹⁰transite ad insulas Cetthim et videte et in Cedar mittite et considerate vehementer et videte si factum est huiuscemodi ¹¹si mutavit gens deos et certe ipsi non sunt dii populus vero meus mutavit Gloriam suam in idolum ¹²obstupescite caeli super hoc et portae eius desolamini vehementer dicit Dominus ¹³duo enim mala fecit populus meus me dereliquerunt fontem aquae vivae ut foderent sibi cisternas cisternas dissipatas quae continere non valent aquas ¹⁴numquid servus est Israhel aut vernaculus quare ergo est factus in praedam ¹⁵super eum rugierunt leones et dederunt vocem suam posuerunt terram eius in solitudinem civitates eius exustae sunt et non est qui habitet in eis ¹⁶filii quoque Memfeos et Tafnes constupraverunt te usque ad verticem ¹⁷numquid non istud factum est tibi quia dereliquisti Dominum Deum tuum eo tempore quo ducebat te per viam ¹⁸et nunc quid tibi vis in via Aegypti ut bibas aquam turbidam et quid tibi cum via Assyriorum ut bibas aquam Fluminis ¹⁹arguet te malitia tua et aversio tua increpabit te scito et vide quia malum et amarum est reliquisse te Dominum Deum tuum et non esse timorem mei apud te dicit Dominus Deus exercituum ²⁰a saeculo confregisti iugum meum rupisti vincula mea et dixisti non serviam in omni enim colle sublimi et sub omni ligno frondoso tu prosternebaris meretrix ²¹ego autem plantavi te vineam electam omne semen verum quomodo ergo conversa es in pravum vinea aliena ²²si laveris te nitro et multiplicaveris tibi herbam borith maculata es in iniquitate tua coram me dicit Dominus Deus ²³quomodo dicis non sum polluta post Baalim non ambulavi vide vias tuas in convalle scito quid feceris cursor levis explicans vias tuas ²⁴onager adsuetus in solitudine in desiderio animae suae adtraxit ventum amoris sui nullus avertet eam omnes qui quaerunt eam non deficient in menstruis eius invenient eam ²⁵prohibe pedem tuum a nuditate et guttur tuum a siti et dixisti desperavi nequaquam faciam adamavi quippe alienos et post eos ambulabo ²⁶quomodo confunditur fur quando deprehenditur sic confusi sunt domus Israhel ipsi et reges eorum principes et sacerdotes et prophetae eorum ²⁷dicentes ligno pater meus es tu et lapidi tu me genuisti verterunt ad me tergum et non faciem et in tempore adflictionis suae dicent surge et libera nos ²⁸ubi sunt dii tui quos fecisti tibi surgant et liberent te in tempore adflictionis tuae secundum numerum quippe civitatum tuarum erant dii tui Iuda ²⁹quid vultis mecum iudicio contendere omnes dereliquistis me dicit Dominus ³⁰frustra percussi filios vestros disciplinam non receperunt devoravit gladius vester prophetas vestros quasi leo vastator ³¹generatio vestra videte verbum Domini numquid solitudo factus sum Israheli aut terra serotina quare ergo dixit populus meus recessimus non veniemus ultra ad te ³²numquid obliviscitur virgo ornamenti sui sponsa fasciae pectoralis suae populus vero meus oblitus est mei diebus innumeris ³³quid niteris bonam ostendere viam tuam ad quaerendam dilectionem quae insuper et malitias tuas docuisti vias tuas ³⁴et in alis tuis inventus est sanguis animarum pauperum et innocentium non in fossis inveni eos sed in omnibus quae supra memoravi ³⁵et dixisti absque peccato et innocens ego sum et propterea avertatur furor tuus a me ecce ego iudicio contendam tecum eo quod dixeris non peccavi ³⁶quam vilis es facta nimis iterans vias tuas et ab Aegypto confunderis sicut confusa es ab Assur ³⁷nam et ab ista egredieris et manus tuae erunt super caput tuum quoniam obtrivit Dominus confidentiam tuam et nihil habebis prosperum

Chapter 3

¹vulgo dicitur si dimiserit vir uxorem suam et recedens ab eo duxerit virum alterum numquid revertetur ad eam ultra numquid non polluta et contaminata erit mulier illa tu autem fornicata es cum amatoribus multis tamen revertere ad me dicit Dominus ²leva oculos tuos in directum et vide ubi non prostrata sis in viis sedebas expectans eos quasi latro in solitudine et polluisti terram in fornicationibus tuis et in malitiis tuis ³quam ob rem prohibitae sunt stillae pluviarum et serotinus imber non fuit frons mulieris meretricis facta est tibi noluisti erubescere ⁴ergo saltim amodo voca me pater meus dux virginitatis meae tu es ⁵numquid irasceris in perpetuum aut perseverabis in finem ecce locuta es et fecisti mala et potuisti ⁶et dixit Dominus ad me in diebus Iosiae regis numquid vidisti quae fecerit aversatrix Israhel abiit sibimet super omnem montem excelsum et sub omne lignum frondosum et fornicata est ibi ⁷et dixi cum fecisset haec omnia ad me convertere et non est reversa et vidit praevaricatrix soror eius Iuda ⁸quia pro eo quod moechata esset aversatrix Israhel dimisissem eam et dedissem ei libellum repudii et non timuit praevaricatrix Iuda soror eius sed abiit et fornicata est etiam ipsa ⁹et facilitate fornicationis suae contaminavit terram et moechata est cum lapide et cum ligno ¹⁰et in omnibus his non est reversa ad me praevaricatrix soror eius Iuda in toto corde suo sed in mendacio ait Dominus ¹¹et dixit Dominus ad me iustificavit animam suam aversatrix Israhel conparatione praevaricatricis Iuda ¹²vade et clama sermones istos contra aquilonem et dices revertere aversatrix Israhel ait Dominus et non avertam faciem meam a vobis quia sanctus ego sum dicit Dominus et non irascar in perpetuum ¹³tamen scito iniquitatem tuam quia in Dominum Deum tuum praevaricata es et dispersisti vias tuas alienis sub omni ligno frondoso et vocem meam non audisti ait Dominus ¹⁴convertimini filii revertentes dicit Dominus quia ego vir vester et adsumam vos unum de civitate et duos de cognatione et introducam vos in Sion ¹⁵et dabo vobis pastores iuxta cor meum et pascent vos scientia et doctrina ¹⁶cumque multiplicati fueritis et creveritis in terra in diebus illis ait Dominus non dicent ultra arca testamenti Domini neque ascendet super cor neque recordabuntur illius nec visitabitur nec fiet ultra ¹⁷in tempore illo vocabunt Hierusalem solium Domini et congregabuntur ad eam omnes gentes in nomine Domini in Hierusalem et non ambulabunt post pravitatem cordis sui pessimi ¹⁸in diebus illis ibit domus Iuda ad domum Israhel et venient simul de terra aquilonis ad terram quam dedi patribus vestris ¹⁹ego autem dixi quomodo ponam te in filiis et tribuam tibi terram desiderabilem hereditatem praeclaram exercituum gentium et dixi patrem vocabis me et post me ingredi non cessabis ²⁰sed quomodo si contemnat mulier amatorem suum sic contempsit me domus Israhel dicit Dominus ²¹vox in viis audita est ploratus et ululatus filiorum Israhel quoniam iniquam fecerunt viam suam obliti sunt Domini Dei sui ²²convertimini filii revertentes et sanabo aversiones vestras ecce nos venimus ad te tu enim es Dominus Deus noster ²³vere mendaces erant colles multitudo montium vere in Domino Deo nostro salus Israhel ²⁴confusio comedit laborem patrum nostrorum ab adulescentia nostra greges eorum et armenta eorum filios eorum et filias eorum ²⁵dormiemus in confusione nostra et operiet nos ignominia nostra quoniam Domino Deo nostro peccavimus nos et patres nostri ab adulescentia nostra usque ad hanc diem et non audivimus vocem Domini Dei nostri

Chapter 4

¹si converteris Israhel ait Dominus ad me convertere si abstuleris offendicula tua a facie mea non commoveberis ²et iurabis vivit Dominus in veritate et in iudicio et in iustitia et benedicent eum gentes ipsumque laudabunt ³haec enim dicit Dominus viro Iuda et Hierusalem novate vobis novale et nolite serere super spinas ⁴circumcidimini Domino et auferte praeputia cordium vestrorum vir Iuda et habitatores Hierusalem ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea et succendatur et non sit qui extinguat propter malitiam cogitationum vestrarum ⁵adnuntiate in Iuda et in Hierusalem auditum facite loquimini et canite tuba in terra clamate fortiter dicite congregamini et ingrediamur civitates munitas ⁶levate signum in Sion confortamini nolite stare quia malum ego adduco ab aquilone et contritionem magnam ⁷ascendit leo de cubili suo et praedo gentium se levavit egressus est de loco suo ut ponat terram tuam in desolationem civitates tuae vastabuntur remanentes absque habitatore ⁸super hoc accingite vos ciliciis plangite et ululate quia non est aversa ira furoris Domini a nobis ⁹et erit in die illa dicit Dominus peribit cor regis et cor principum et obstupescent sacerdotes et prophetae consternabuntur ¹⁰et dixi heu heu heu Domine Deus ergone decepisti populum istum et Hierusalem dicens pax erit vobis et ecce pervenit gladius usque ad animam ¹¹in tempore illo dicetur populo huic et Hierusalem ventus urens in viis quae sunt in deserto viae filiae populi mei non ad ventilandum et ad purgandum ¹²spiritus plenus ex his veniet mihi et nunc ego sed loquar iudicia mea cum eis ¹³ecce quasi nubes ascendet et quasi tempestas currus eius velociores aquilis equi illius vae nobis quoniam vastati sumus ¹⁴lava a malitia cor tuum Hierusalem ut salva fias usquequo morabuntur in te cogitationes noxiae ¹⁵vox enim adnuntiantis a Dan et notum facientis idolum de monte Ephraim ¹⁶concitate gentes ecce auditum est in Hierusalem custodes venire de terra longinqua et dare super civitates Iuda vocem suam ¹⁷quasi custodes agrorum facti sunt super eam in gyro quia me ad iracundiam provocavit ait Dominus ¹⁸viae tuae et cogitationes tuae fecerunt haec tibi ista malitia tua quia amara quia tetigit cor tuum ¹⁹ventrem meum ventrem meum doleo sensus cordis mei turbati sunt in me non tacebo quoniam vocem bucinae audivit anima mea clamorem proelii ²⁰contritio super contritionem vocata est et vastata est omnis terra repente vastata sunt tabernacula mea subito pelles meae ²¹usquequo videbo fugientem audiam vocem bucinae ²²quia stultus populus meus me non cognovit filii insipientes sunt et vecordes sapientes sunt ut faciant mala bene autem facere nescierunt ²³aspexi terram et ecce vacua erat et nihili et caelos et non erat lux in eis ²⁴vidi montes et ecce movebantur et omnes colles conturbati sunt ²⁵intuitus sum et non erat homo et omne volatile caeli recessit ²⁶aspexi et ecce Carmelus desertus et omnes urbes eius destructae sunt a facie Domini et a facie irae furoris eius ²⁷haec enim dicit Dominus deserta erit omnis terra sed tamen consummationem non faciam ²⁸lugebit terra et maerebunt caeli desuper eo quod locutus sum cogitavi et non paenituit me nec aversus sum ab eo ²⁹a voce equitis et mittentis sagittam fugit omnis civitas ingressi sunt ardua et ascenderunt rupes universae urbes derelictae sunt et non habitat in eis homo ³⁰tu autem vastata quid facies cum vestieris te coccino cum ornata fueris monili aureo et pinxeris stibio oculos tuos frustra conponeris contempserunt te amatores tui animam tuam quaerent ³¹vocem enim quasi parturientis audivi angustias ut puerperae vox filiae Sion intermorientis expandentisque manus suas vae mihi quia defecit anima mea propter interfectos

Chapter 5

¹circuite vias Hierusalem et aspicite et considerate et quaerite in plateis eius an inveniatis virum facientem iudicium et quaerentem fidem et propitius ero eius ²quod si etiam vivit Dominus dixerint et hoc falso iurabunt ³Domine oculi tui respiciunt fidem percussisti eos et non doluerunt adtrivisti eos et rennuerunt accipere disciplinam induraverunt facies suas super petram noluerunt reverti ⁴ego autem dixi forsitan pauperes sunt et stulti ignorantes viam Domini iudicium Dei sui ⁵ibo igitur ad optimates et loquar eis ipsi enim cognoverunt viam Domini iudicium Dei sui et ecce magis hii simul confregerunt iugum ruperunt vincula ⁶idcirco percussit eos leo de silva lupus ad vesperam vastavit eos pardus vigilans super civitates eorum omnis qui egressus fuerit ex eis capietur quia multiplicatae sunt praevaricationes eorum confortatae sunt aversiones eorum ⁷super quo propitius tibi esse potero filii tui dereliquerunt me et iurant in his qui non sunt dii saturavi eos et moechati sunt et in domo meretricis luxuriabantur ⁸equi amatores et admissarii facti sunt unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat ⁹numquid super his non visitabo dicit Dominus et in gente tali non ulciscetur anima mea ¹⁰ascendite muros eius et dissipate consummationem autem nolite facere auferte propagines eius quia non sunt Domini ¹¹praevaricatione enim praevaricata est in me domus Israhel et domus Iuda ait Dominus ¹²negaverunt Dominum et dixerunt non est ipse neque veniet super nos malum gladium et famem non videbimus ¹³prophetae fuerunt in ventum et responsum non fuit in eis haec ergo evenient illis ¹⁴haec dicit Dominus Deus exercituum quia locuti estis verbum istud ecce ego do verba mea in ore tuo in ignem et populum istum ligna et vorabit eos ¹⁵ecce ego adducam super vos gentem de longinquo domus Israhel ait Dominus gentem robustam gentem antiquam gentem cuius ignorabis linguam nec intelleges quid loquatur ¹⁶faretra eius quasi sepulchrum patens universi fortes ¹⁷et comedet segetes tuas et panem tuum devorabit filios tuos et filias tuas comedet gregem tuum et armenta tua comedet vineam tuam et ficum tuam et conteret urbes munitas tuas in quibus tu habes fiduciam gladio ¹⁸verumtamen et diebus illis ait Dominus non faciam vos in consummationem ¹⁹quod si dixeritis quare fecit Dominus Deus noster nobis haec omnia dices ad eos sicut dereliquistis me et servistis deo alieno in terra vestra sic servietis alienis in terra non vestra ²⁰adnuntiate hoc domui Iacob et auditum facite in Iuda dicentes ²¹audi populus stulte qui non habes cor qui habentes oculos non videtis et aures et non auditis ²²me ergo non timebitis ait Dominus et a facie mea non dolebitis qui posui harenam terminum mari praeceptum sempiternum quod non praeteribit et commovebuntur et non poterunt et intumescent fluctus eius et non transibunt illud ²³populo autem huic factum est cor incredulum et exasperans recesserunt et abierunt ²⁴et non dixerunt in corde suo metuamus Dominum Deum nostrum qui dat nobis pluviam temporaneam et serotinam in tempore suo plenitudinem annuae messis custodientem nobis ²⁵iniquitates nostrae declinaverunt haec et peccata nostra prohibuerunt bonum a nobis ²⁶quia inventi sunt in populo meo impii insidiantes quasi aucupes laqueos ponentes et pedicas ad capiendos viros ²⁷sicut decipula plena avibus sic domus eorum plenae dolo ideo magnificati sunt et ditati ²⁸incrassati sunt et inpinguati et praeterierunt sermones meos pessime causam non iudicaverunt causam pupilli non direxerunt et iudicium pauperum non iudicaverunt ²⁹numquid super his non visitabo dicit Dominus aut super gentem huiuscemodi non ulciscetur anima mea ³⁰stupor et mirabilia facta sunt in terra ³¹prophetae prophetabant mendacium et sacerdotes adplaudebant manibus suis et populus meus dilexit talia quid igitur fiet in novissimo eius

Chapter 6

¹confortamini filii Beniamin in medio Hierusalem et in Thecua clangite bucina et super Bethaccharem levate vexillum quia malum visum est ab aquilone et contritio magna ²speciosae et delicatae adsimilavi filiam Sion ³ad eam venient pastores et greges eorum fixerunt in ea tentoria in circuitu pascet unusquisque eos qui sub manu sua sunt ⁴sanctificate super eam bellum consurgite et ascendamus in meridie vae nobis quia declinavit dies quia longiores factae sunt umbrae vesperi ⁵surgite et ascendamus in nocte et dissipemus domos eius ⁶quia haec dicit Dominus exercituum caedite lignum eius et fundite circa Hierusalem aggerem haec est civitas visitationis omnis calumnia in medio eius ⁷sicut frigidam facit cisterna aquam suam sic frigidam fecit malitiam suam iniquitas et vastitas audietur in ea coram me semper infirmitas et plaga ⁸erudire Hierusalem ne forte recedat anima mea a te ne forte ponam te desertam terram inhabitabilem ⁹haec dicit Dominus exercituum usque ad racemum colligent quasi in vinea reliquias Israhel converte manum tuam quasi vindemiator ad cartallum ¹⁰cui loquar et quem contestabor ut audiant ecce incircumcisae aures eorum et audire non possunt ecce verbum Domini factum est eis in obprobrium et non suscipient illud ¹¹idcirco furore Domini plenus sum laboravi sustinens effunde super parvulum foris et super concilium iuvenum simul vir enim cum muliere capietur senex cum pleno dierum ¹²et transibunt domus eorum ad alteros agri et uxores pariter quia extendam manum meam super habitantes terram dicit Dominus ¹³a minore quippe usque ad maiorem omnes avaritiae student et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt dolum ¹⁴et curabant contritionem filiae populi mei cum ignominia dicentes pax pax et non erat pax ¹⁵confusi sunt quia abominationem fecerunt quin potius confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt quam ob rem cadent inter ruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus ¹⁶haec dicit Dominus state super vias et videte et interrogate de semitis antiquis quae sit via bona et ambulate in ea et invenietis refrigerium animabus vestris et dixerunt non ambulabimus ¹⁷et constitui super vos speculatores audite vocem tubae et dixerunt non audiemus ¹⁸ideo audite gentes et cognosce congregatio quanta ego faciam eis ¹⁹audi terra ecce ego adducam mala super populum istum fructum cogitationum eius quia verba mea non audierunt et legem meam proiecerunt ²⁰ut quid mihi tus de Saba adfertis et calamum suave olentem de terra longinqua holocaustomata vestra non sunt accepta et victimae vestrae non placuerunt mihi ²¹propterea haec dicit Dominus ecce ego dabo in populum istum ruinas et ruent in eis patres et filii simul vicinus et proximus et peribunt ²²haec dicit Dominus ecce populus venit de terra aquilonis et gens magna consurget a finibus terrae ²³sagittam et scutum arripiet crudelis est et non miserebitur vox eius quasi mare sonabit et super equos ascendent praeparati quasi vir ad proelium adversum te filia Sion ²⁴audivimus famam eius dissolutae sunt manus nostrae tribulatio adprehendit nos dolores ut parturientem ²⁵nolite exire ad agros et in via ne ambuletis quoniam gladius inimici pavor in circuitu ²⁶filia populi mei accingere cilicio et conspergere cinere luctum unigeniti fac tibi planctum amarum quia repente veniet vastator super nos ²⁷probatorem dedi te in populo meo robustum et scies et probabis viam eorum ²⁸omnes isti principes declinantum ambulantes fraudulenter aes et ferrum universi corrupti sunt ²⁹defecit sufflatorium in igne consumptum est plumbum frustra conflavit conflator malitiae enim eorum non sunt consumptae ³⁰argentum reprobum vocate eos quia Dominus proiecit illos

Chapter 7

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens ²sta in porta domus Domini et praedica ibi verbum istud et dic audite verbum Domini omnis Iuda qui ingredimini per portas has ut adoretis Dominum ³haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel bonas facite vias vestras et studia vestra et habitabo vobiscum in loco isto ⁴nolite confidere in verbis mendacii dicentes templum Domini templum Domini templum Domini est ⁵quoniam si bene direxeritis vias vestras et studia vestra si feceritis iudicium inter virum et proximum eius ⁶advenae et pupillo et viduae non feceritis calumniam nec sanguinem innocentem effuderitis in loco hoc et post deos alienos non ambulaveritis in malum vobismet ipsis ⁷habitabo vobiscum in loco isto in terra quam dedi patribus vestris a saeculo usque in saeculum ⁸ecce vos confiditis vobis in sermonibus mendacii qui non proderunt vobis ⁹furari occidere adulterare iurare mendaciter libare Baali et ire post deos alienos quos ignoratis ¹⁰et venistis et stetistis coram me in domo hac in qua invocatum est nomen meum et dixistis liberati sumus eo quod fecerimus omnes abominationes istas ¹¹ergo spelunca latronum facta est domus ista in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris ego ego sum ego vidi dicit Dominus ¹²ite ad locum meum in Silo ubi habitavit nomen meum a principio et videte quae fecerim ei propter malitiam populi mei Israhel ¹³et nunc quia fecistis omnia opera haec dicit Dominus et locutus sum ad vos mane consurgens et loquens et non audistis et vocavi vos et non respondistis ¹⁴faciam domui huic in qua invocatum est nomen meum et in qua vos habetis fiduciam et loco quem dedi vobis et patribus vestris sicut feci Silo ¹⁵et proiciam vos a facie mea sicut proieci omnes fratres vestros universum semen Ephraim ¹⁶tu ergo noli orare pro populo hoc nec adsumas pro eis laudem et orationem et non obsistas mihi quia non exaudiam te ¹⁷nonne vides quid isti faciant in civitatibus Iuda et in plateis Hierusalem ¹⁸filii colligunt ligna et patres succendunt ignem et mulieres conspergunt adipem ut faciant placentas Reginae caeli et libent diis alienis et me ad iracundiam provocent ¹⁹numquid me ad iracundiam provocant dicit Dominus nonne semet ipsos in confusionem vultus sui ²⁰ideo haec dicit Dominus Deus ecce furor meus et indignatio mea conflatur super locum istum super viros et super iumenta et super lignum regionis et super fruges terrae et succendetur et non extinguetur ²¹haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel holocaustomata vestra addite victimis vestris et comedite carnes ²²quia non sum locutus cum patribus vestris et non praecepi eis in die qua eduxi eos de terra Aegypti de verbo holocaustomatum et victimarum ²³sed hoc verbum praecepi eis dicens audite vocem meam et ero vobis Deus et vos eritis mihi populus et ambulate in omni via quam mandavi vobis ut bene sit vobis ²⁴et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam sed abierunt in voluntatibus et pravitate cordis sui mali factique sunt retrorsum et non in ante ²⁵a die qua egressi sunt patres eorum de terra Aegypti usque ad diem hanc et misi ad vos omnes servos meos prophetas per diem consurgens diluculo et mittens ²⁶et non audierunt me nec inclinaverunt aurem suam sed induraverunt cervicem et peius operati sunt quam patres eorum ²⁷et loqueris ad eos omnia verba haec et non audient te et vocabis eos et non respondebunt tibi ²⁸et dices ad eos haec est gens quae non audivit vocem Domini Dei sui nec recepit disciplinam periit fides et ablata est de ore eorum ²⁹tonde capillum tuum et proice et sume in directum planctum quia proiecit Dominus et reliquit generationem furoris sui ³⁰quia fecerunt filii Iuda malum in oculis meis dicit Dominus posuerunt offendicula sua in domo in qua invocatum est nomen meum ut polluerent eam ³¹et aedificaverunt excelsa Thofeth qui est in valle filii Ennom ut incenderent filios suos et filias suas igni quae non praecepi nec cogitavi in corde meo ³²ideo ecce dies venient dicit Dominus et non dicetur amplius Thofeth et vallis filii Ennom sed vallis Interfectionis et sepelient in Thofeth eo quod non sit locus ³³et erit morticinum populi huius in cibum volucribus caeli et bestiis terrae et non erit qui abigat ³⁴et quiescere faciam de urbibus Iuda et de plateis Hierusalem vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsi et vocem sponsae in desolatione enim erit terra

Chapter 8

¹in tempore illo ait Dominus eicient ossa regis Iuda et ossa principum eius et ossa sacerdotum et ossa prophetarum et ossa eorum qui habitaverunt Hierusalem de sepulchris suis ²et pandent ea ad solem et lunam et omnem militiam caeli quae dilexerunt et quibus servierunt et post quae ambulaverunt et quae quaesierunt et adoraverunt non colligentur et non sepelientur in sterquilinium super faciem terrae erunt ³et eligent magis mortem quam vitam omnes qui residui fuerint de cognatione hac pessima in universis locis quae derelicta sunt ad quae eieci eos dicit Dominus exercituum ⁴et dices ad eos haec dicit Dominus numquid qui cadet non resurget et qui aversus est non revertetur ⁵quare ergo aversus est populus iste in Hierusalem aversione contentiosa adprehenderunt mendacium et noluerunt reverti ⁶adtendi et auscultavi nemo quod bonum est loquitur nullus est qui agat paenitentiam super peccato suo dicens quid feci omnes conversi sunt ad cursum suum quasi equus impetu vadens in proelio ⁷milvus in caelo cognovit tempus suum turtur et hirundo et ciconia custodierunt tempus adventus sui populus autem meus non cognovit iudicium Domini ⁸quomodo dicitis sapientes nos sumus et lex Domini nobiscum est vere mendacium operatus est stilus mendax scribarum ⁹confusi sunt sapientes perterriti et capti sunt verbum enim Domini proiecerunt et sapientia nulla est in eis ¹⁰propterea dabo mulieres eorum exteris agros eorum heredibus quia a minimo usque ad maximum omnes avaritiam sequuntur a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt mendacium ¹¹et sanabant contritionem filiae populi mei ad ignominiam dicentes pax pax cum non esset pax ¹²confusi sunt quia abominationem fecerunt quinimmo confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt idcirco cadent inter corruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus ¹³congregans congregabo eos ait Dominus non est uva in vitibus et non sunt ficus in ficulnea folium defluxit et dedi eis quae praetergressa sunt ¹⁴quare sedemus convenite et ingrediamur civitatem munitam et sileamus ibi quia Dominus noster silere nos fecit et potum dedit nobis aquam fellis peccavimus enim Domino ¹⁵expectavimus pacem et non erat bonum tempus medellae et ecce formido ¹⁶a Dan auditus est fremitus equorum eius a voce hinnituum pugnatorum eius commota est omnis terra et venerunt et devoraverunt terram et plenitudinem eius urbem et habitatores eius ¹⁷quia ecce ego mittam vobis serpentes regulos quibus non est incantatio et mordebunt vos ait Dominus ¹⁸dolor meus super dolorem in me cor meum maerens ¹⁹ecce vox clamoris filiae populi mei de terra longinqua numquid Dominus non est in Sion aut rex eius non est in ea quare ergo me ad iracundiam concitaverunt in sculptilibus suis et in vanitatibus alienis ²⁰transiit messis finita est aestas et nos salvati non sumus ²¹super contritionem filiae populi mei contritus sum et contristatus stupor obtinuit me ²²numquid resina non est in Galaad aut medicus non est ibi quare igitur non est obducta cicatrix filiae populi mei

Chapter 9

¹quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrimarum et plorabo die et nocte interfectos filiae populi mei ²quis dabit me in solitudine diversorium viatorum et derelinquam populum meum et recedam ab eis quia omnes adulteri sunt coetus praevaricatorum ³et extenderunt linguam suam quasi arcum mendacii et non veritatis confortati sunt in terra quia de malo ad malum egressi sunt et me non cognoverunt dicit Dominus ⁴unusquisque se a proximo suo custodiat et in omni fratre suo non habeat fiduciam quia omnis frater subplantans subplantabit et omnis amicus fraudulenter incedet ⁵et vir fratrem suum deridebit et veritatem non loquentur docuerunt enim linguam suam loqui mendacium ut inique agerent laboraverunt ⁶habitatio tua in medio doli in dolo rennuerunt scire me dicit Dominus ⁷propterea haec dicit Dominus exercituum ecce ego conflabo et probabo eos quid enim aliud faciam a facie filiae populi mei ⁸sagitta vulnerans lingua eorum dolum locuta est in ore suo pacem cum amico suo loquitur et occulte ponit ei insidias ⁹numquid super his non visitabo dicit Dominus aut in gentem huiuscemodi non ulciscetur anima mea ¹⁰super montes adsumam fletum ac lamentum et super speciosa deserti planctum quoniam incensa sunt eo quod non sit vir pertransiens et non audierunt vocem possidentis a volucre caeli usque ad pecora transmigraverunt et recesserunt ¹¹et dabo Hierusalem in acervos harenae et cubilia draconum et civitates Iuda dabo in desolationem eo quod non sit habitator ¹²quis est vir sapiens qui intellegat hoc et ad quem verbum oris Domini fiat ut adnuntiet istud quare perierit terra exusta sit quasi desertum eo quod non sit qui pertranseat ¹³et dixit Dominus quia dereliquerunt legem meam quam dedi eis et non audierunt vocem meam et non ambulaverunt in ea ¹⁴et abierunt post pravitatem cordis sui et post Baalim quos didicerunt a patribus suis ¹⁵idcirco haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego cibabo eos populum istum absinthio et potum dabo eis aquam fellis ¹⁶et dispergam eos in gentibus quas non noverunt ipsi et patres eorum et mittam post eos gladium donec consumantur ¹⁷haec dicit Dominus exercituum contemplamini et vocate lamentatrices et veniant et ad eas quae sapientes sunt mittite et properent ¹⁸festinent et adsumant super nos lamentum deducant oculi nostri lacrimas et palpebrae nostrae defluant aquis ¹⁹quia vox lamentationis audita est de Sion quomodo vastati sumus et confusi vehementer quia dereliquimus terram quoniam deiecta sunt tabernacula nostra ²⁰audite ergo mulieres verbum Domini et adsumat auris vestra sermonem oris eius et docete filias vestras lamentum et unaquaeque proximam suam planctum ²¹quia ascendit mors per fenestras nostras ingressa est domos nostras disperdere parvulos de foris iuvenes de plateis ²²loquere haec dicit Dominus et cadet morticinum hominis quasi stercus super faciem regionis et quasi faenum post tergum metentis et non est qui colligat ²³haec dicit Dominus non glorietur sapiens in sapientia sua et non glorietur fortis in fortitudine sua et non glorietur dives in divitiis suis ²⁴sed in hoc glorietur qui gloriatur scire et nosse me quia ego sum Dominus qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra haec enim placent mihi ait Dominus ²⁵ecce dies veniunt dicit Dominus et visitabo super omnem qui circumcisum habet praeputium ²⁶super Aegyptum et super Iudam et super Edom et super filios Ammon et super Moab et super omnes qui adtonsi sunt in comam habitantes in deserto quia omnes gentes habent praeputium omnis autem domus Israhel incircumcisi sunt corde

Chapter 10

¹audite verbum quod locutus est Dominus super vos domus Israhel ²haec dicit Dominus iuxta vias gentium nolite discere et a signis caeli nolite metuere quae timent gentes ³quia leges populorum vanae sunt quia lignum de saltu praecidit opus manuum artificis in ascia ⁴argento et auro decoravit illud clavis et malleis conpegit ut non dissolvatur ⁵in similitudinem palmae fabricata sunt et non loquentur portata tollentur quia incedere non valent nolite ergo timere ea quia nec male possunt facere nec bene ⁶non est similis tui Domine magnus tu et magnum nomen tuum in fortitudine ⁷quis non timebit te o rex gentium tuum est enim decus inter cunctos sapientes gentium et in universis regnis eorum nullus est similis tui ⁸pariter insipientes et fatui probabuntur doctrina vanitatis eorum lignum est ⁹argentum involutum de Tharsis adfertur et aurum de Ofaz opus artificis et manus aerarii hyacinthus et purpura indumentum eorum opus artificum universa haec ¹⁰Dominus autem Deus verus est ipse Deus vivens et rex sempiternus ab indignatione eius commovebitur terra et non sustinebunt gentes comminationem eius ¹¹sic ergo dicetis eis dii qui caelos et terram non fecerunt pereant de terra et de his quae sub caelis sunt ¹²qui facit terram in fortitudine sua praeparat orbem in sapientia sua et prudentia sua extendit caelos ¹³ad vocem suam dat multitudinem aquarum in caelo et elevat nebulas ab extremitatibus terrae fulgura in pluviam facit et educit ventum de thesauris suis ¹⁴stultus factus est omnis homo ab scientia confusus est omnis artifex in sculptili quoniam falsum est quod conflavit et non est spiritus in eis ¹⁵vana sunt et opus risu dignum in tempore visitationis suae peribunt ¹⁶non est his similis pars Iacob qui enim formavit omnia ipse est et Israhel virga hereditatis eius Dominus exercituum nomen illi ¹⁷congrega de terra confusionem tuam quae habitas in obsidione ¹⁸quia haec dicit Dominus ecce ego longe proiciam habitatores terrae in hac vice et tribulabo eos ita ut inveniantur ¹⁹vae mihi super contritione mea pessima plaga mea ego autem dixi plane haec infirmitas mea est et portabo illam ²⁰tabernaculum meum vastatum est omnes funiculi mei disrupti sunt filii mei exierunt a me et non subsistunt non est qui extendat ultra tentorium meum et erigat pelles meas ²¹quia stulte egerunt pastores et Dominum non quaesierunt propterea non intellexerunt et omnis grex eorum dispersus est ²²vox auditionis ecce venit et commotio magna de terra aquilonis ut ponat civitates Iuda solitudinem et habitaculum draconum ²³scio Domine quia non est hominis via eius nec viri est ut ambulet et dirigat gressus suos ²⁴corripe me Domine verumtamen in iudicio et non in furore tuo ne forte ad nihilum redigas me ²⁵effunde indignationem tuam super gentes quae non cognoverunt te et super provincias quae nomen tuum non invocaverunt quia comederunt Iacob et devoraverunt eum et consumpserunt illum et decus eius dissipaverunt

Chapter 11

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens ²audite verba pacti huius et loquimini ad viros Iuda et habitatores Hierusalem ³et dices ad eos haec dicit Dominus Deus Israhel maledictus vir qui non audierit verba pacti huius ⁴quod praecepi patribus vestris in die qua eduxi eos de terra Aegypti de fornace ferrea dicens audite vocem meam et facite omnia quae praecipio vobis et eritis mihi in populum et ego ero vobis in Deum ⁵ut suscitem iuramentum quod iuravi patribus vestris daturum me eis terram fluentem lacte et melle sicut est dies haec et respondi et dixi amen Domine ⁶et dixit Dominus ad me vociferare omnia verba haec in civitatibus Iuda et foris Hierusalem dicens audite verba pacti huius et facite illa ⁷quia contestans contestatus sum patres vestros in die qua eduxi eos de terra Aegypti usque ad diem hanc mane surgens contestatus sum et dixi audite vocem meam ⁸et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam sed abierunt unusquisque in pravitate cordis sui mali et induxi super eos omnia verba pacti huius quod praecepi ut facerent et non fecerunt ⁹et dixit Dominus ad me inventa est coniuratio in viris Iuda et in habitatoribus Hierusalem ¹⁰reversi sunt ad iniquitates patrum suorum priores qui noluerunt audire verba mea et hii ergo abierunt post deos alienos ut servirent eis irritum fecerunt domus Israhel et domus Iuda pactum meum quod pepigi cum patribus eorum ¹¹quam ob rem haec dicit Dominus ecce ego inducam super eos mala de quibus exire non poterunt et clamabunt ad me et non exaudiam eos ¹²et ibunt civitates Iuda et habitatores Hierusalem et clamabunt ad deos quibus libant et non salvabunt eos in tempore adflictionis eorum ¹³secundum numerum enim civitatum tuarum erant dii tui Iuda et secundum numerum viarum Hierusalem posuistis aras confusionis aras ad libandum Baali ¹⁴tu ergo noli orare pro populo hoc et ne adsumas pro eis laudem et orationem quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me in tempore adflictionis eorum ¹⁵quid est quod dilectus meus in domo mea fecit scelera multa numquid carnes sanctae auferent a te malitias tuas in quibus gloriata es ¹⁶olivam uberem pulchram fructiferam speciosam vocavit Dominus nomen tuum ad vocem loquellae grandis exarsit ignis in ea et conbusta sunt frutecta eius ¹⁷et Dominus exercituum qui plantavit te locutus est super te malum pro malis domus Israhel et domus Iuda quae fecerunt sibi ad inritandum me libantes Baali ¹⁸tu autem Domine demonstrasti mihi et cognovi tunc ostendisti mihi studia eorum ¹⁹et ego quasi agnus mansuetus qui portatur ad victimam et non cognovi quia super me cogitaverunt consilia mittamus lignum in panem eius et eradamus eum de terra viventium et nomen eius non memoretur amplius ²⁰tu autem Domine Sabaoth qui iudicas iuste et probas renes et cor videam ultionem tuam ex eis tibi enim revelavi causam meam ²¹propterea haec dicit Dominus ad viros Anathoth qui quaerunt animam tuam et dicunt non prophetabis in nomine Domini et non morieris in manibus nostris ²²propterea haec dicit Dominus exercituum ecce ego visitabo super eos iuvenes morientur in gladio filii eorum et filiae eorum morientur in fame ²³et reliquiae non erunt ex eis inducam enim malum super viros Anathoth annum visitationis eorum

Chapter 12

¹iustus quidem tu es Domine si disputem tecum verumtamen iusta loquar ad te quare via impiorum prosperatur bene est omnibus qui praevaricantur et inique agunt ²plantasti eos et radicem miserunt proficiunt et faciunt fructum prope es tu ori eorum et longe a renibus eorum ³et tu Domine nosti me vidisti me et probasti cor meum tecum congrega eos quasi gregem ad victimam et sanctifica eos in die occisionis ⁴usquequo lugebit terra et herba omnis regionis siccabitur propter malitiam habitantium in ea consumptum est animal et volucre quoniam dixerunt non videbit novissima nostra ⁵si cum peditibus currens laborasti quomodo contendere poteris cum equis cum autem in terra pacis secura fueris quid facies in superbia Iordanis ⁶nam et fratres tui et domus patris tui etiam ipsi pugnaverunt adversum te et clamaverunt post te plena voce ne credas eis cum locuti fuerint tibi bona ⁷reliqui domum meam dimisi hereditatem meam dedi dilectam animam meam in manu inimicorum eius ⁸facta est mihi hereditas mea quasi leo in silva dedit contra me vocem ideo odivi eam ⁹numquid avis discolor hereditas mea mihi numquid avis tincta per totum venite congregamini omnes bestiae terrae properate ad devorandum ¹⁰pastores multi demoliti sunt vineam meam conculcaverunt partem meam dederunt portionem meam desiderabilem in desertum solitudinis ¹¹posuerunt eam in dissipationem luxitque super me desolatione desolata est omnis terra quia nullus est qui recogitet corde ¹²super omnes vias deserti venerunt vastatores quia gladius Domini devoravit ab extremo terrae usque ad extremum eius non est pax universae carni ¹³seminaverunt triticum et spinas messuerunt hereditatem acceperunt et non eis proderit confundemini a fructibus vestris propter iram furoris Domini ¹⁴haec dicit Dominus adversum omnes vicinos meos pessimos qui tangunt hereditatem quam distribui populo meo Israhel ecce ego evellam eos de terra eorum et domum Iuda evellam de medio eorum ¹⁵et cum evellero eos convertar et miserebor eorum et reducam eos virum ad hereditatem suam et virum in terram suam ¹⁶et erit si eruditi didicerint vias populi mei ut iurent in nomine meo vivit Dominus sicut docuerunt populum meum iurare in Baal aedificabuntur in medio populi mei ¹⁷quod si non audierint evellam gentem illam evulsione et perditione ait Dominus

Chapter 13

¹haec dicit Dominus ad me vade et posside tibi lumbare lineum et pones illud super lumbos tuos et in aquam non inferes illud ²et possedi lumbare iuxta verbum Domini et posui circa lumbos meos ³et factus est sermo Domini ad me secundo dicens ⁴tolle lumbare quod possedisti quod est circa lumbos tuos et surgens vade ad Eufraten et absconde illud ibi in foramine petrae ⁵et abii et abscondi illud in Eufraten sicut praeceperat mihi Dominus ⁶et factum est post dies plurimos dixit Dominus ad me surge vade ad Eufraten et tolle inde lumbare quod praecepi tibi ut absconderes illud ibi ⁷et abii ad Eufraten et fodi et tuli lumbare de loco ubi absconderam illud et ecce conputruerat lumbare ita ut nullo usui aptum esset ⁸et factum est verbum Domini ad me dicens ⁹haec dicit Dominus sic putrescere faciam superbiam Iuda et superbiam Hierusalem multam ¹⁰populum istum pessimum qui nolunt audire verba mea et ambulant in pravitate cordis sui abieruntque post deos alienos ut servirent eis et adorarent eos et erunt sicut lumbare istud quod nullo usui aptum est ¹¹sicut enim adheret lumbare ad lumbos viri sic adglutinavi mihi omnem domum Israhel et omnem domum Iuda dicit Dominus ut esset mihi in populum et in nomen et in laudem et in gloriam et non audierunt ¹²dices ergo ad eos sermonem istum haec dicit Dominus Deus Israhel omnis laguncula implebitur vino et dicent ad te numquid ignoramus quia omnis laguncula implebitur vino ¹³et dices ad eos haec dicit Dominus ecce ego implebo omnes habitatores terrae huius et reges qui sedent de stirpe David super thronum eius et sacerdotes et prophetas et omnes habitatores Hierusalem ebrietate ¹⁴et dispergam eos virum a fratre suo et patres et filios pariter ait Dominus non parcam et non concedam neque miserebor ut non disperdam eos ¹⁵audite et auribus percipite nolite elevari quia Dominus locutus est ¹⁶date Domino Deo vestro gloriam antequam contenebrescat et antequam offendant pedes vestri ad montes caligosos expectabitis lucem et ponet eam in umbram mortis et in caliginem ¹⁷quod si hoc non audieritis in abscondito plorabit anima mea a facie superbiae plorans plorabit et deducet oculus meus lacrimam quia captus est grex Domini ¹⁸dic regi et dominatrici humiliamini sedete quoniam descendit de capite vestro corona gloriae vestrae ¹⁹civitates austri clausae sunt et non est qui aperiat translata est omnis Iudaea transmigratione perfecta ²⁰levate oculos vestros et videte qui venitis ab aquilone ubi est grex qui datus est tibi pecus inclitum tuum ²¹quid dices cum visitaverit te tu enim docuisti eos adversum te et erudisti in caput tuum numquid non dolores adprehendent te quasi mulierem parturientem ²²quod si dixeris in corde tuo quare venerunt mihi haec propter multitudinem iniquitatis tuae revelata sunt verecundiora tua pollutae sunt plantae tuae ²³si mutare potest Aethiops pellem suam aut pardus varietates suas et vos poteritis bene facere cum didiceritis malum ²⁴et disseminabo eos quasi stipulam quae vento raptatur in deserto ²⁵haec sors tua parsque mensurae tuae a me dicit Dominus quia oblita es mei et confisa es in mendacio ²⁶unde et ego nudavi femora tua contra faciem tuam et apparuit ignominia tua ²⁷adulteria tua et hinnitus tuus scelus fornicationis tuae super colles in agro vidi abominationes tuas vae tibi Hierusalem non mundaberis post me usquequo adhuc

Chapter 14

¹quod factum est verbum Domini ad Hieremiam de sermonibus siccitatis ²luxit Iudaea et portae eius corruerunt et obscuratae sunt in terra et clamor Hierusalem ascendit ³maiores miserunt minores suos ad aquam venerunt ad hauriendum non invenerunt aquam reportaverunt vasa sua vacua confusi sunt et adflicti et operuerunt capita sua ⁴propter terrae vastitatem quia non venit pluvia in terra confusi sunt agricolae operuerunt capita sua ⁵nam et cerva in agro peperit et reliquit quia non erat herba ⁶et onagri steterunt in rupibus traxerunt ventum quasi dracones defecerunt oculi eorum quia non erat herba ⁷si iniquitates nostrae responderunt nobis Domine fac propter nomen tuum quoniam multae sunt aversiones nostrae tibi peccavimus ⁸expectatio Israhel salvator eius in tempore tribulationis quare quasi colonus futurus es in terra et quasi viator declinans ad manendum ⁹quare futurus es velut vir vagus ut fortis qui non potest salvare tu autem in nobis es Domine et nomen tuum super nos invocatum est ne derelinquas nos ¹⁰haec dicit Dominus populo huic qui dilexit movere pedes suos et non quievit et Domino non placuit nunc recordabitur iniquitatum eorum et visitabit peccata eorum ¹¹et dixit Dominus ad me noli orare pro populo isto in bonum ¹²cum ieiunaverint non exaudiam preces eorum et si obtulerint holocaustomata et victimas non suscipiam ea quoniam gladio et fame et peste ego consumam eos ¹³et dixi a a a Domine Deus prophetae dicunt eis non videbitis gladium et famis non erit in vobis sed pacem veram dabit vobis in loco isto ¹⁴et dixit Dominus ad me falso prophetae vaticinantur in nomine meo non misi eos et non praecepi eis neque locutus sum ad eos visionem mendacem et divinationem et fraudulentiam et seductionem cordis sui prophetant vobis ¹⁵ideo haec dicit Dominus de prophetis qui prophetant in nomine meo quos ego non misi dicentes gladius et famis non erit in terra hac in gladio et fame consumentur prophetae illi ¹⁶et populi quibus prophetant erunt proiecti in viis Hierusalem prae fame et gladio et non erit qui sepeliat eos ipsi et uxores eorum filii et filiae eorum et effundam super eos malum suum ¹⁷et dices ad eos verbum istud deducant oculi mei lacrimam per noctem et diem et non taceant quoniam contritione magna contrita est virgo filia populi mei plaga pessima vehementer ¹⁸si egressus fuero ad agros ecce occisi gladio et si introiero in civitatem ecce adtenuati fame propheta quoque et sacerdos abierunt in terram quam ignorabant ¹⁹numquid proiciens abiecisti Iudam aut Sion abominata est anima tua quare ergo percussisti nos ita ut nulla sit sanitas expectavimus pacem et non est bonum et tempus curationis et ecce turbatio ²⁰cognovimus Domine impietates nostras iniquitatem patrum nostrorum quia peccavimus tibi ²¹ne nos des in obprobrium propter nomen tuum neque facias nobis contumeliam solii gloriae tuae recordare ne irritum facias foedus tuum nobiscum ²²numquid sunt in sculptilibus gentium qui pluant aut caeli possunt dare imbres nonne tu es Domine Deus noster quem expectavimus tu enim fecisti omnia haec

Chapter 15

¹et dixit Dominus ad me si steterit Moses et Samuhel coram me non est anima mea ad populum istum eice illos a facie mea et egrediantur ²quod si dixerint ad te quo egrediemur dices ad eos haec dicit Dominus qui ad mortem ad mortem et qui ad gladium ad gladium et qui ad famem ad famem et qui ad captivitatem ad captivitatem ³et visitabo super eos quattuor species dicit Dominus gladium ad occisionem et canes ad lacerandum et volatilia caeli et bestias terrae ad devorandum et dissipandum ⁴et dabo eos in fervorem universis regnis terrae propter Manassem filium Ezechiae regis Iuda super omnibus quae fecit in Hierusalem ⁵quis enim miserebitur tui Hierusalem aut quis contristabitur pro te aut quis ibit ad rogandum pro pace tua ⁶tu reliquisti me dicit Dominus retrorsum abisti et extendam manum meam super te et interficiam te laboravi rogans ⁷et dispergam eos ventilabro in portis terrae interfeci et perdidi populum meum et tamen a viis suis non sunt reversi ⁸multiplicatae sunt mihi viduae eius super harenam maris induxi eis super matrem adulescentis vastatorem meridie misi super civitates repente terrorem ⁹infirmata est quae peperit septem defecit anima eius occidit ei sol cum adhuc esset dies confusa est et erubuit et residuos eius in gladium dabo in conspectu inimicorum eorum ait Dominus ¹⁰vae mihi mater mea quare genuisti me virum rixae virum discordiae in universa terra non feneravi nec feneravit mihi quisquam omnes maledicunt mihi ¹¹dicit Dominus si non reliquiae tuae in bonum si non occurri tibi in tempore adflictionis et in tempore tribulationis adversum inimicum ¹²numquid foederabitur ferrum ferro ab aquilone et aes ¹³divitias tuas et thesauros tuos in direptionem dabo gratis in omnibus peccatis tuis et in omnibus terminis tuis ¹⁴et adducam inimicos tuos de terra qua nescis quia ignis succensus est in furore meo super vos ardebit ¹⁵tu scis Domine recordare mei et visita me et tuere me ab his qui persequuntur me noli in patientia tua suscipere me scito quoniam sustinui pro te obprobrium ¹⁶inventi sunt sermones tui et comedi eos et factum est mihi verbum tuum in gaudium et in laetitiam cordis mei quoniam invocatum est nomen tuum super me Domine Deus exercituum ¹⁷non sedi in concilio ludentium et gloriatus sum a facie manus tuae solus sedebam quoniam comminatione replesti me ¹⁸quare factus est dolor meus perpetuus et plaga mea desperabilis rennuit curari facta est mihi quasi mendacium aquarum infidelium ¹⁹propter hoc haec dicit Dominus si converteris convertam te et ante faciem meam stabis et si separaveris pretiosum a vili quasi os meum eris convertentur ipsi ad te et tu non converteris ad eos ²⁰et dabo te populo huic in murum aereum fortem et bellabunt adversum te et non praevalebunt quia ego tecum sum ut salvem te et eruam dicit Dominus ²¹et liberabo te de manu pessimorum et redimam te de manu fortium

Chapter 16

¹et factum est verbum Domini ad me dicens ²non accipies uxorem et non erunt tibi filii et filiae in loco isto ³quia haec dicit Dominus super filios et filias qui generantur in loco isto et super matres eorum quae genuerunt eos et super patres eorum de quorum stirpe sunt nati in terra hac ⁴mortibus aegrotationum morientur non plangentur et non sepelientur in sterquilinium super faciem terrae erunt et gladio et fame consumentur et erit cadaver eorum in escam volatilibus caeli et bestiis terrae ⁵haec enim dicit Dominus ne ingrediaris domum convivii neque vadas ad plangendum neque consoleris eos quia abstuli pacem meam a populo isto dicit Dominus misericordiam et miserationes ⁶et morientur grandes et parvi in terra ista non sepelientur neque plangentur et non se incident neque calvitium fiet pro eis ⁷et non frangent inter eos lugenti panem ad consolandum super mortuo et non dabunt eis potum calicis ad consolandum super patre suo et matre ⁸et domum convivii non ingredieris ut sedeas cum eis et comedas et bibas ⁹quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego auferam de loco isto in oculis vestris et in diebus vestris vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsi et vocem sponsae ¹⁰et cum adnuntiaveris populo huic omnia verba haec et dixerint tibi quare locutus est Dominus super nos omne malum grande istud quae iniquitas nostra et quod peccatum nostrum quod peccavimus Domino Deo nostro ¹¹dices ad eos quia dereliquerunt patres vestri me ait Dominus et abierunt post deos alienos et servierunt eis et adoraverunt eos et me dereliquerunt et legem meam non custodierunt ¹²sed et vos peius operati estis quam patres vestri ecce enim ambulat unusquisque post pravitatem cordis sui mali ut me non audiat ¹³et eiciam vos de terra hac in terram quam ignoratis vos et patres vestri et servietis ibi diis alienis die ac nocte qui non dabunt vobis requiem ¹⁴propterea ecce dies veniunt dicit Dominus et non dicetur ultra vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra Aegypti ¹⁵sed vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra aquilonis et de universis terris ad quas eieci eos et reducam eos in terram suam quam dedi patribus eorum ¹⁶ecce ego mittam piscatores multos dicit Dominus et piscabuntur eos et post haec mittam eis multos venatores et venabuntur eos de omni monte et de omni colle et de cavernis petrarum ¹⁷quia oculi mei super omnes vias eorum non sunt absconditae a facie mea et non fuit occulta iniquitas eorum ab oculis meis ¹⁸et reddam primum duplices iniquitates et peccata eorum quia contaminaverunt terram meam in morticinis idolorum suorum et abominationibus suis impleverunt hereditatem meam ¹⁹Domine fortitudo mea et robur meum et refugium meum in die tribulationis ad te gentes venient ab extremis terrae et dicent vere mendacium possederunt patres nostri vanitatem quae eis non profuit ²⁰numquid faciet sibi homo deos et ipsi non sunt dii ²¹idcirco ecce ego ostendam eis per vicem hanc ostendam eis manum meam et virtutem meam et scient quia nomen mihi Dominus

Chapter 17

¹peccatum Iuda scriptum est stilo ferreo in ungue adamantino exaratum super latitudinem cordis eorum et in cornibus ararum eorum ²cum recordati fuerint filii eorum ararum suarum et lucorum lignorumque frondentium in montibus excelsis ³sacrificantes in agro fortitudinem tuam et omnes thesauros tuos in direptionem dabo excelsa tua propter peccata in universis finibus tuis ⁴et relinqueris sola ab hereditate tua quam dedi tibi et servire te faciam inimicis tuis in terra quam ignoras quoniam ignem succendisti in furore meo usque in aeternum ardebit ⁵haec dicit Dominus maledictus homo qui confidit in homine et ponit carnem brachium suum et a Domino recedit cor eius ⁶erit enim quasi myrice in deserto et non videbit cum venerit bonum sed habitabit in siccitate in deserto in terra salsuginis et inhabitabili ⁷benedictus vir qui confidit in Domino et erit Dominus fiducia eius ⁸et erit quasi lignum quod transplantatur super aquas quod ad humorem mittit radices suas et non timebit cum venerit aestus et erit folium eius viride et in tempore siccitatis non erit sollicitum nec aliquando desinet facere fructum ⁹pravum est cor omnium et inscrutabile quis cognoscet illud ¹⁰ego Dominus scrutans cor et probans renes qui do unicuique iuxta viam et iuxta fructum adinventionum suarum ¹¹perdix fovit quae non peperit fecit divitias et non in iudicio in dimidio dierum suorum derelinquet eas et in novissimo suo erit insipiens ¹²solium gloriae altitudinis a principio locus sanctificationis nostrae ¹³expectatio Israhel Domine omnes qui te derelinquunt confundentur recedentes in terra scribentur quoniam dereliquerunt venam aquarum viventium Dominum ¹⁴sana me Domine et sanabor salvum me fac et salvus ero quoniam laus mea tu es ¹⁵ecce ipsi dicunt ad me ubi est verbum Domini veniat ¹⁶et ego non sum turbatus te pastorem sequens et diem hominis non desideravi tu scis quod egressum est de labiis meis rectum in conspectu tuo fuit ¹⁷non sis mihi tu formidini spes mea tu in die adflictionis ¹⁸confundantur qui persequuntur me et non confundar ego paveant illi et non paveam ego induc super eos diem adflictionis et duplici contritione contere eos ¹⁹haec dicit Dominus ad me vade et sta in porta filiorum populi per quam ingrediuntur reges Iuda et egrediuntur et in cunctis portis Hierusalem ²⁰et dices ad eos audite verbum Domini reges Iuda et omnis Iudaea cunctique habitatores Hierusalem qui ingredimini per portas istas ²¹haec dicit Dominus custodite animas vestras et nolite portare pondera in die sabbati nec inferatis per portas Hierusalem ²²et nolite eicere onera de domibus vestris in die sabbati et omne opus non facietis sanctificate diem sabbati sicut praecepi patribus vestris ²³et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam sed induraverunt cervicem suam ne audirent me et ne acciperent disciplinam ²⁴et erit si audieritis me dicit Dominus ut non inferatis onera per portas civitatis huius in die sabbati et si sanctificaveritis diem sabbati ne faciatis in ea omne opus ²⁵ingredientur per portas civitatis huius reges et principes sedentes super solium David et ascendentes in curribus et equis ipsi et principes eorum vir Iuda et habitatores Hierusalem et habitabitur civitas haec in sempiternum ²⁶et venient de civitate Iuda et de circuitu Hierusalem et de terra Beniamin et de campestribus et de montuosis et ab austro portantes holocaustum et victimam et sacrificium et tus et inferent oblationem in domum Domini ²⁷si autem non audieritis me ut sanctificetis diem sabbati et ne portetis onus et ne inferatis per portas Hierusalem in die sabbati succendam ignem in portis eius et devorabit domos Hierusalem et non extinguetur

Chapter 18

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens ²surge et descende in domum figuli et ibi audies verba mea ³et descendi in domum figuli et ecce ipse faciebat opus super rotam ⁴et dissipatum est vas quod ipse faciebat e luto manibus suis conversusque fecit illud vas alterum sicut placuerat in oculis eius ut faceret ⁵et factum est verbum Domini ad me dicens ⁶numquid sicut figulus iste non potero facere vobis domus Israhel ait Dominus ecce sicut lutum in manu figuli sic vos in manu mea domus Israhel ⁷repente loquar adversum gentem et adversum regnum ut eradicem et destruam et disperdam illud ⁸si paenitentiam egerit gens illa a malo suo quod locutus sum adversum eam agam et ego paenitentiam super malo quod cogitavi ut facerem ei ⁹et subito loquar de gente et regno ut aedificem et ut plantem illud ¹⁰si fecerit malum in oculis meis ut non audiat vocem meam paenitentiam agam super bono quod locutus sum ut facerem ei ¹¹nunc ergo dic viro Iudae et habitatoribus Hierusalem dicens haec dicit Dominus ecce ego fingo contra vos malum et cogito contra vos cogitationem revertatur unusquisque a via sua mala et dirigite vias vestras et studia vestra ¹²qui dixerunt desperavimus post cogitationes enim nostras ibimus et unusquisque pravitatem cordis sui mali faciemus ¹³ideo haec dicit Dominus interrogate gentes quis audivit talia horribilia quae fecit nimis virgo Israhel ¹⁴numquid deficiet de petra agri nix Libani aut evelli possunt aquae erumpentes frigidae et defluentes ¹⁵quia oblitus est mei populus meus frustra libantes et inpingentes in viis suis in semitis saeculi ut ambularent per eas in itinere non trito ¹⁶ut fieret terra eorum in desolationem et in sibilum sempiternum omnis qui praeterit per eam obstupescet et movebit caput suum ¹⁷sicut ventus urens dispergam eos coram inimico dorsum et non faciem ostendam eis in die perditionis eorum ¹⁸et dixerunt venite et cogitemus contra Hieremiam cogitationes non enim peribit lex a sacerdote neque consilium a sapiente nec sermo a propheta venite et percutiamus eum lingua et non adtendamus ad universos sermones eius ¹⁹adtende Domine ad me et audi vocem adversariorum meorum ²⁰numquid redditur pro bono malum quia foderunt foveam animae meae recordare quod steterim in conspectu tuo ut loquerer pro eis bonum et averterem indignationem tuam ab eis ²¹propterea da filios eorum in famem et deduc eos in manus gladii fiant uxores eorum absque liberis et viduae et viri earum interficiantur morte iuvenes eorum confodiantur gladio in proelio ²²audiatur clamor de domibus eorum adduces enim super eos latronem repente quia foderunt foveam ut caperent me et laqueos absconderunt pedibus meis ²³tu autem Domine scis omne consilium eorum adversum me in mortem ne propitieris iniquitati eorum et peccatum eorum a facie tua non deleatur fiant corruentes in conspectu tuo in tempore furoris tui abutere eis

Chapter 19

¹haec dicit Dominus vade et accipe lagunculam figuli testeam a senioribus populi et a senioribus sacerdotum ²et egredere ad vallem filii Ennom quae est iuxta introitum portae Fictilis et praedicabis ibi verba quae ego loquar ad te ³et dices audite verbum Domini reges Iuda et habitatores Hierusalem haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam adflictionem super locum istum ita ut omnis qui audierit illam tinniant aures eius ⁴eo quod dereliquerint me et alienum fecerint locum istum et libaverint in eo diis alienis quos nescierunt ipsi et patres eorum et reges Iuda et repleverunt locum istum sanguine innocentium ⁵et aedificaverunt excelsa Baali ad conburendos filios suos igni in holocaustum Baali quae non praecepi nec locutus sum nec ascenderunt in cor meum ⁶propterea ecce dies veniunt dicit Dominus et non vocabitur locus iste amplius Thofeth et vallis filii Ennom sed vallis Occisionis ⁷et dissipabo consilium Iudae et Hierusalem in loco isto et subvertam eos gladio in conspectu inimicorum suorum et in manu quaerentium animas eorum et dabo cadavera eorum escam volatilibus caeli et bestiis terrae ⁸et ponam civitatem hanc in stuporem et in sibilum omnis qui praeterierit per eam obstupescet et sibilabit super universa plaga eius ⁹et cibabo eos carnibus filiorum suorum et carnibus filiarum suarum et unusquisque carnes amici sui comedet in obsidione et in angustia in qua concludent eos inimici eorum et qui quaerunt animas eorum ¹⁰et conteres lagunculam in oculis virorum qui ibunt tecum ¹¹et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum sic conteram populum istum et civitatem istam sicut conteritur vas figuli quod non potest ultra instaurari et in Thofeth sepelientur eo quod non sit alius locus ad sepeliendum ¹²sic faciam loco huic ait Dominus et habitatoribus eius ut ponam civitatem istam sicut Thofeth ¹³et erunt domus Hierusalem et domus regum Iuda sicut locus Thofeth inmundae omnes domus in quarum domatibus sacrificaverunt omni militiae caeli et libaverunt libamina diis alienis ¹⁴venit autem Hieremias de Thofeth quo miserat eum Dominus ad prophetandum et stetit in atrio domus Domini et dixit ad omnem populum ¹⁵haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam super civitatem hanc et super omnes urbes eius universa mala quae locutus sum adversum eam quoniam induraverunt cervicem suam ut non audirent sermones meos

Chapter 20

¹et audivit Phassur filius Emmer sacerdos qui constitutus erat princeps in domo Domini Hieremiam prophetantem sermones istos ²et percussit Phassur Hieremiam prophetam et misit eum in nervum quod erat in porta Beniamin superiori in domo Domini ³cumque inluxisset in crastinum eduxit Phassur Hieremiam de nervo et dixit ad eum Hieremias non Phassur vocavit Dominus nomen tuum sed Pavorem undique ⁴quia haec dicit Dominus ecce ego dabo te in pavorem te et omnes amicos tuos et corruent gladio inimicorum suorum et oculi tui videbunt et omnem Iudam dabo in manu regis Babylonis et traducet eos in Babylonem et percutiet eos gladio ⁵et dabo universam substantiam civitatis huius et omnem laborem eius omneque pretium et cunctos thesauros regum Iuda dabo in manu inimicorum eorum et diripient eos et tollent et ducent in Babylonem ⁶tu autem Phassur et omnes habitatores domus tuae ibitis in captivitatem et in Babylonem venies et ibi morieris ibique sepelieris tu et omnes amici tui quibus prophetasti mendacium ⁷seduxisti me Domine et seductus sum fortior me fuisti et invaluisti factus sum in derisum tota die omnes subsannant me ⁸quia iam olim loquor vociferans iniquitatem et vastitatem clamito et factus est mihi sermo Domini in obprobrium et in derisum tota die ⁹et dixi non recordabor eius neque loquar ultra in nomine illius et factus est in corde meo quasi ignis exaestuans claususque in ossibus meis et defeci ferre non sustinens ¹⁰audivi enim contumelias multorum et terrorem in circuitu persequimini et persequamur eum ab omnibus viris qui erant pacifici mei et custodientes latus meum si quo modo decipiatur et praevaleamus adversus eum et consequamur ultionem ex eo ¹¹Dominus autem mecum est quasi bellator fortis idcirco qui persequuntur me cadent et infirmi erunt confundentur vehementer quia non intellexerunt obprobrium sempiternum quod numquam delebitur ¹²et tu Domine exercituum probator iusti qui vides renes et cor videam quaeso ultionem tuam ex eis tibi enim revelavi causam meam ¹³cantate Domino laudate Dominum quia liberavit animam pauperis de manu malorum ¹⁴maledicta dies in qua natus sum dies in qua peperit me mater mea non sit benedicta ¹⁵maledictus vir qui adnuntiavit patri meo dicens natus est tibi puer masculus et quasi gaudio laetificavit eum ¹⁶sit homo ille ut sunt civitates quas subvertit Dominus et non paenituit eum audiat clamorem mane et ululatum in tempore meridiano ¹⁷qui non me interfecit a vulva ut fieret mihi mater mea sepulchrum et vulva eius conceptus aeternus ¹⁸quare de vulva egressus sum ut viderem laborem et dolorem et consumerentur in confusione dies mei

Chapter 21

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino quando misit ad eum rex Sedecias Phassur filium Melchiae et Sophoniam filium Maasiae sacerdotem dicens ²interroga pro nobis Dominum quia Nabuchodonosor rex Babylonis proeliatur adversum nos si forte faciat Dominus nobiscum secundum omnia mirabilia sua et recedat a nobis ³et dixit Hieremias ad eos sic dicetis Sedeciae ⁴haec dicit Dominus Deus Israhel ecce ego convertam vasa belli quae in manibus vestris sunt et quibus vos pugnatis adversum regem Babylonis et Chaldeos qui obsident vos in circuitu murorum et congregabo ea in medio civitatis huius ⁵et debellabo ego vos in manu extenta et brachio forti et in furore et in indignatione et in ira grandi ⁶et percutiam habitatores civitatis huius homines et bestiae pestilentia magna morientur ⁷et post haec ait Dominus dabo Sedeciam regem Iuda et servos eius et populum eius et qui derelicti sunt in civitate hac a peste et gladio et fame in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu inimicorum eorum et in manu quaerentium animam eorum et percutiet eos in ore gladii et non movebitur neque parcet nec miserebitur ⁸et ad populum hunc dices haec dicit Dominus ecce ego do coram vobis viam vitae et viam mortis ⁹qui habitaverit in urbe hac morietur gladio et fame et peste qui autem egressus fuerit et transfugerit ad Chaldeos qui obsident vos vivet et erit ei anima sua quasi spolium ¹⁰posui enim faciem meam super civitatem hanc in malum et non in bonum ait Dominus in manu regis Babylonis dabitur et exuret eam igni ¹¹et domui regis Iuda audite verbum Domini ¹²domus David haec dicit Dominus iudicate mane iudicium et eruite vi oppressum de manu calumniantis ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea et succendatur et non sit qui extinguat propter malitiam studiorum vestrorum ¹³ecce ego ad te habitatricem vallis solidae atque campestris ait Dominus qui dicitis quis percutiet nos et quis ingredietur domos nostras ¹⁴et visitabo super vos iuxta fructum studiorum vestrorum dicit Dominus et succendam ignem in saltu eius et devorabit omnia in circuitu eius

Chapter 22

¹haec dicit Dominus descende in domum regis Iuda et loqueris ibi verbum hoc ²et dices audi verbum Domini rex Iuda qui sedes super solium David tu et servi tui et populus tuus qui ingredimini per portas istas ³haec dicit Dominus facite iudicium et iustitiam et liberate vi oppressum de manu calumniatoris et advenam et pupillum et viduam nolite contristare neque opprimatis inique et sanguinem innocentem ne effundatis in loco isto ⁴si enim facientes feceritis verbum istud ingredientur per portas domus huius reges sedentes de genere David super thronum eius et ascendentes currus et equos ipsi et servi et populus eorum ⁵quod si non audieritis verba haec in memet ipso iuravi dicit Dominus quia in solitudinem erit domus haec ⁶quia haec dicit Dominus super domum regis Iuda Galaad tu mihi caput Libani si non posuero te solitudinem urbes inhabitabiles ⁷et sanctificabo super te interficientem virum et arma eius et succident electam cedrum tuam et praecipitabunt in ignem ⁸et pertransibunt gentes multae per civitatem hanc et dicet unusquisque proximo suo quare fecit Dominus sic civitati huic grandi ⁹et respondebunt eo quod dereliquerint pactum Domini Dei sui et adoraverint deos alienos et servierint eis ¹⁰nolite flere mortuum neque lugeatis super eum fletu plangite eum qui egreditur quia non revertetur ultra nec videbit terram nativitatis suae ¹¹quia haec dicit Dominus ad Sellum filium Iosiae regem Iuda qui regnavit pro Iosia patre suo qui egressus est de loco isto non revertetur huc amplius ¹²sed in loco ad quem transtuli eum ibi morietur et terram istam non videbit amplius ¹³vae qui aedificat domum suam in iniustitia et cenacula sua non in iudicio amicum suum opprimet frustra et mercedem eius non reddet ei ¹⁴qui dicit aedificabo mihi domum latam et cenacula spatiosa qui aperit sibi fenestras et facit laquearia cedrina pingitque sinopide ¹⁵numquid regnabis quoniam confers te cedro pater tuus numquid non comedit et bibit et fecit iudicium et iustitiam tunc cum bene erat ei ¹⁶iudicavit causam pauperis et egeni in bonum suum numquid non ideo quia cognovit me dicit Dominus ¹⁷tui vero oculi et cor ad avaritiam et ad sanguinem innocentem fundendum et ad calumniam et ad cursum mali operis ¹⁸propterea haec dicit Dominus ad Ioachim filium Iosiae regem Iuda non plangent eum vae frater et vae fratres non concrepabunt ei vae domine et vae inclite ¹⁹sepultura asini sepelietur putrefactus et proiectus extra portas Hierusalem ²⁰ascende Libanum et clama et in Basan da vocem tuam et clama ad transeuntes quia contriti sunt omnes amatores tui ²¹locutus sum ad te in abundantia tua dixisti non audiam haec est via tua ab adulescentia tua quia non audisti vocem meam ²²omnes pastores tuos pascet ventus et amatores tui in captivitatem ibunt et tunc confunderis et erubesces ab omni malitia tua ²³quae sedes in Libano et nidificas in cedris quomodo congemuisti cum venissent tibi dolores quasi dolores parturientis ²⁴vivo ego dicit Dominus quia si fuerit Iechonias filius Ioachim regis Iuda anulus in manu dextera mea inde avellam eum ²⁵et dabo te in manu quaerentium animam tuam et in manu quorum tu formidas faciem et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu Chaldeorum ²⁶et mittam te et matrem tuam quae genuit te in terram alienam in qua nati non estis ibique moriemini ²⁷et in terram ad quam ipsi levant animam suam ut revertantur illuc non revertentur ²⁸numquid vas fictile atque contritum vir iste Iechonias numquid vas absque omni voluptate quare abiecti sunt ipse et semen eius et proiecti in terram quam ignoraverunt ²⁹terra terra terra audi sermonem Domini ³⁰haec dicit Dominus scribe virum istum sterilem virum qui in diebus suis non prosperabitur nec enim erit de semine eius vir qui sedeat super solium David et potestatem habeat ultra in Iuda

Chapter 23

¹vae pastoribus qui disperdunt et dilacerant gregem pascuae meae dicit Dominus ²ideo haec dicit Dominus Deus Israhel ad pastores qui pascunt populum meum vos dispersistis gregem meum eiecistis eos et non visitastis eos ecce ego visitabo super vos malitiam studiorum vestrorum ait Dominus ³et ego congregabo reliquias gregis mei de omnibus terris ad quas eiecero eos illuc et convertam eos ad rura sua et crescent et multiplicabuntur ⁴et suscitabo super eos pastores et pascent eos non formidabunt ultra et non pavebunt et nullus quaeretur ex numero dicit Dominus ⁵ecce dies veniunt ait Dominus et suscitabo David germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra ⁶in diebus illius salvabitur Iuda et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus iustus noster ⁷propter hoc ecce dies veniunt dicit Dominus et non dicent ultra vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra Aegypti ⁸sed vivit Dominus qui eduxit et adduxit semen domus Israhel de terra aquilonis et de cunctis terris ad quas eieceram eos illuc et habitabunt in terra sua ⁹ad prophetas contritum est cor meum in medio mei contremuerunt omnia ossa mea factus sum quasi vir ebrius et quasi homo madidus a vino a facie Domini et a facie verborum sanctorum eius ¹⁰quia adulteris repleta est terra quia a facie maledictionis luxit terra arefacta sunt arva deserti factus est cursus eorum malus et fortitudo eorum dissimilis ¹¹propheta namque et sacerdos polluti sunt et in domo mea inveni malum eorum ait Dominus ¹²idcirco via eorum erit quasi lubricum in tenebris inpellentur enim et corruent in ea adferam enim super eos mala annum visitationis eorum ait Dominus ¹³et in prophetis Samariae vidi fatuitatem prophetabant in Baal et decipiebant populum meum Israhel ¹⁴et in prophetis Hierusalem vidi similitudinem adulterium et iter mendacii et confortaverunt manus pessimorum ut non converteretur unusquisque a malitia sua facti sunt mihi omnes Sodoma et habitatores eius quasi Gomorra ¹⁵propterea haec dicit Dominus exercituum ad prophetas ecce ego cibabo eos absinthio et potabo eos felle a prophetis enim Hierusalem est egressa pollutio super omnem terram ¹⁶haec dicit Dominus exercituum nolite audire verba prophetarum qui prophetant vobis et decipiunt vos visionem cordis sui loquuntur non de ore Domini ¹⁷dicunt his qui blasphemant me locutus est Dominus pax erit vobis et omni qui ambulat in pravitate cordis sui dixerunt non veniet super vos malum ¹⁸quis enim adfuit in consilio Domini et vidit et audivit sermonem eius quis consideravit verbum illius et audivit ¹⁹ecce turbo dominicae indignationis egredietur et tempestas erumpens super caput impiorum veniet ²⁰non revertetur furor Domini usque dum faciat et usque dum conpleat cogitationem cordis sui in novissimis diebus intellegetis consilium eius ²¹non mittebam prophetas et ipsi currebant non loquebar ad eos et ipsi prophetabant ²²si stetissent in consilio meo et nota fecissent verba mea populo meo avertissem utique eos a via sua mala et a pessimis cogitationibus suis ²³putasne Deus e vicino ego sum dicit Dominus et non Deus de longe ²⁴si occultabitur vir in absconditis et ego non videbo eum dicit Dominus numquid non caelum et terram ego impleo ait Dominus ²⁵audivi quae dixerunt prophetae prophetantes in nomine meo mendacium atque dicentes somniavi somniavi ²⁶usquequo istud in corde est prophetarum vaticinantium mendacium et prophetantium seductiones cordis sui ²⁷qui volunt facere ut obliviscatur populus meus nominis mei propter somnia eorum quae narrant unusquisque ad proximum suum sicut obliti sunt patres eorum nominis mei propter Baal ²⁸propheta qui habet somnium narret somnium et qui habet sermonem meum loquatur sermonem meum vere quid paleis ad triticum dicit Dominus ²⁹numquid non verba mea sunt quasi ignis ait Dominus et quasi malleus conterens petram ³⁰propterea ecce ego ad prophetas ait Dominus qui furantur verba mea unusquisque a proximo suo ³¹ecce ego ad prophetas ait Dominus qui adsumunt linguas suas et aiunt dicit Dominus ³²ecce ego ad prophetas somniantes mendacium ait Dominus qui narraverunt ea et seduxerunt populum meum in mendacio suo et in miraculis suis cum ego non misissem eos nec mandassem eis qui nihil profuerunt populo huic dicit Dominus ³³si igitur interrogaverit te populus iste vel propheta aut sacerdos dicens quod est onus Domini dices ad eos ut quid vobis onus proiciam quippe vos dicit Dominus ³⁴et prophetes et sacerdos et populus qui dicit onus Domini visitabo super virum illum et super domum eius ³⁵haec dicetis unusquisque ad proximum et ad fratrem suum quid respondit Dominus et quid locutus est Dominus ³⁶et onus Domini ultra non memorabitur quia onus erit unicuique sermo suus et pervertitis verba Dei viventis Domini exercituum Dei nostri ³⁷haec dices ad prophetam quid respondit tibi Dominus et quid locutus est Dominus ³⁸si autem onus Domini dixeritis propter hoc haec dicit Dominus quia dixistis sermonem istum onus Domini et misi ad vos dicens nolite dicere onus Domini ³⁹propterea ecce ego tollam vos portans et derelinquam vos et civitatem quam dedi vobis et patribus vestris a facie mea ⁴⁰et dabo vos in obprobrium sempiternum et in ignominiam aeternam quae numquam oblivione delebitur

Chapter 24

¹ostendit mihi Dominus et ecce duo calathi pleni ficis positi ante templum Domini postquam transtulit Nabuchodonosor rex Babylonis Iechoniam filium Ioachim regem Iuda et principes eius et fabrum et inclusorem de Hierusalem et adduxit eos in Babylonem ²calathus unus ficus bonas habebat nimis ut solent ficus esse primi temporis et calathus unus ficus habebat malas nimis quae comedi non poterant eo quod essent malae ³et dixit Dominus ad me quid tu vides Hieremia et dixi ficus ficus bonas bonas valde et malas malas valde quae comedi non possunt eo quod sint malae ⁴et factum est verbum Domini ad me dicens ⁵haec dicit Dominus Deus Israhel sicut ficus hae bonae sic cognoscam transmigrationem Iuda quam emisi de loco isto in terram Chaldeorum in bonum ⁶et ponam oculos meos super eos ad placandum et reducam eos in terram hanc et aedificabo eos et non destruam et plantabo eos et non evellam ⁷et dabo eis cor ut sciant me quia ego sum Dominus et erunt mihi in populum et ego ero eis in Deum quia revertentur ad me in toto corde suo ⁸et sicut ficus pessimae quae comedi non possunt eo quod sint malae haec dicit Dominus sic dabo Sedeciam regem Iuda et principes eius et reliquos de Hierusalem qui remanserunt in urbe hac et qui habitant in terra Aegypti ⁹et dabo eos in vexationem adflictionemque omnibus regnis terrae in obprobrium et in parabolam et in proverbium et in maledictionem in universis locis ad quos eieci eos ¹⁰et mittam in eis gladium et famem et pestem donec consumantur de terra quam dedi eis et patribus eorum

Chapter 25

¹verbum quod factum est ad Hieremiam de omni populo Iudae in anno quarto Ioachim filii Iosiae regis Iuda ipse est annus primus Nabuchodonosor regis Babylonis ²quae locutus est Hieremias propheta ad omnem populum Iuda et ad universos habitatores Hierusalem dicens ³a tertiodecimo anno Iosiae filii Amon regis Iuda usque ad diem hanc iste est tertius et vicesimus annus factum est verbum Domini ad me et locutus sum ad vos de nocte consurgens et loquens et non audistis ⁴et misit Dominus ad vos omnes servos suos prophetas consurgens diluculo mittensque et non audistis neque inclinastis aures vestras ut audiretis ⁵cum diceret revertimini unusquisque a via sua mala et a pessimis cogitationibus vestris et habitabitis in terram quam dedit Dominus vobis et patribus vestris a saeculo et usque in saeculum ⁶et nolite ire post deos alienos ut serviatis eis adoretisque eos neque me ad iracundiam provocetis in operibus manuum vestrarum et non adfligam vos ⁷et non audistis me dicit Dominus ut me ad iracundiam provocaretis in operibus manuum vestrarum in malum vestrum ⁸propterea haec dicit Dominus exercituum pro eo quod non audistis verba mea ⁹ecce ego mittam et adsumam universas cognationes aquilonis ait Dominus et ad Nabuchodonosor regem Babylonis servum meum et adducam eos super terram istam et super habitatores eius et super omnes nationes quae in circuitu illius sunt et interficiam eos et ponam eos in stuporem et in sibilum et in solitudines sempiternas ¹⁰perdamque ex eis vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsae et vocem sponsi vocem molae et lumen lucernae ¹¹et erit universa terra eius in solitudinem et in stuporem et servient omnes gentes istae regi Babylonis septuaginta annis ¹²cumque impleti fuerint anni septuaginta visitabo super regem Babylonis et super gentem illam dicit Dominus iniquitatem eorum et super terram Chaldeorum et ponam illam in solitudines sempiternas ¹³et adducam super terram illam omnia verba mea quae locutus sum contra eam omne quod scriptum est in libro isto quaecumque prophetavit Hieremias adversum omnes gentes ¹⁴quia servierunt eis cum essent gentes multae et reges magni et reddam eis secundum opera eorum et secundum facta manuum suarum ¹⁵quia sic dicit Dominus exercituum Deus Israhel sume calicem vini furoris huius de manu mea et propinabis de illo cunctis gentibus ad quas ego mittam te ¹⁶et bibent et turbabuntur et insanient a facie gladii quem ego mittam inter eos ¹⁷et accepi calicem de manu Domini et propinavi cunctis gentibus ad quas misit me Dominus ¹⁸Hierusalem et civitatibus Iudae et regibus eius et principibus eius ut darem eos in solitudinem et in stuporem in sibilum et in maledictionem sicut est dies ista ¹⁹Pharaoni regi Aegypti et servis eius et principibus eius et omni populo eius ²⁰et universis generaliter cunctis regibus terrae Ausitidis et cunctis regibus terrae Philisthim et Ascaloni et Gazae et Accaroni et reliquiis Azoti ²¹Idumeae et Moab et filiis Ammon ²²et cunctis regibus Tyri et cunctis regibus Sidonis et regibus terrae insularum qui sunt trans mare ²³et Dedan et Theman et Buz et universis qui adtonsi sunt in comam ²⁴et cunctis regibus Arabiae et cunctis regibus occidentis qui habitant in deserto ²⁵et cunctis regibus Zambri et cunctis regibus Aelam et cunctis regibus Medorum ²⁶et cunctis regibus aquilonis de prope et de longe unicuique contra fratrem suum et omnibus regnis terrae quae super faciem eius sunt et rex Sesach bibet post eos ²⁷et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel bibite et inebriamini et vomite et cadite neque surgatis a facie gladii quem ego mittam inter vos ²⁸cumque noluerint accipere calicem de manu ut bibant dices ad eos haec dicit Dominus exercituum bibentes bibetis ²⁹quia ecce in civitate in qua invocatum est nomen meum ego incipio adfligere et vos quasi innocentes inmunes eritis non eritis inmunes gladium enim ego voco super omnes habitatores terrae dicit Dominus exercituum ³⁰et tu prophetabis ad eos omnia verba haec et dices ad illos Dominus de excelso rugiet et de habitaculo sancto suo dabit vocem suam rugiens rugiet super decorem suum celeuma quasi calcantium concinetur adversus omnes habitatores terrae ³¹pervenit sonitus usque ad extrema terrae quia iudicium Domino cum gentibus iudicatur ipse cum omni carne impios tradidit gladio dicit Dominus ³²haec dicit Dominus exercituum ecce adflictio egredietur de gente in gentem et turbo magnus egredietur a summitatibus terrae ³³et erunt interfecti Domini in die illa a summo terrae usque ad summum eius non plangentur et non colligentur neque sepelientur in sterquilinium super faciem terrae iacebunt ³⁴ululate pastores et clamate et aspergite vos cinere optimates gregis quia conpleti sunt dies vestri ut interficiamini et dissipationes vestrae et cadetis quasi vasa pretiosa ³⁵et peribit fuga a pastoribus et salvatio ab optimatibus gregis ³⁶vox clamoris pastorum et ululatus optimatium gregis quia vastavit Dominus pascuam eorum ³⁷et conticuerunt arva pacis a facie irae furoris Domini ³⁸dereliquit quasi leo umbraculum suum facta est terra eorum in desolationem a facie irae columbae et a facie irae furoris Domini

Chapter 26

¹in principio regis Ioachim filii Iosiae regis Iuda factum est verbum istud a Domino dicens ²haec dicit Dominus sta in atrio domus Domini et loqueris ad omnes civitates Iuda de quibus veniunt ut adorent in domo Domini universos sermones quos ego mandavi tibi ut loquaris ad eos noli subtrahere verbum ³si forte audiant et convertantur unusquisque a via sua mala et paeniteat me mali quod cogito facere eis propter malitias studiorum eorum ⁴et dices ad eos haec dicit Dominus si non audieritis me ut ambuletis in lege mea quam dedi vobis ⁵ut audiatis sermones servorum meorum prophetarum quos ego misi ad vos de nocte consurgens et dirigens et non audistis ⁶dabo domum istam sicut Silo et urbem hanc dabo in maledictionem cunctis gentibus terrae ⁷et audierunt sacerdotes et prophetae et omnis populus Hieremiam loquentem verba haec in domo Domini ⁸cumque conplesset Hieremias loquens omnia quae praeceperat ei Dominus ut loqueretur ad universum populum adprehenderunt eum sacerdotes et prophetae et omnis populus dicens morte morietur ⁹quare prophetavit in nomine Domini dicens sicut Silo erit domus haec et urbs ista desolabitur eo quod non sit habitator et congregatus est omnis populus adversum Hieremiam in domum Domini ¹⁰et audierunt principes Iuda verba haec et ascenderunt de domo regis in domum Domini et sederunt in introitu portae Domini novae ¹¹et locuti sunt sacerdotes et prophetae ad principes et ad omnem populum dicentes iudicium mortis est viro huic quia prophetavit adversum civitatem istam sicut audistis auribus vestris ¹²et ait Hieremias ad omnes principes et ad universum populum dicens Dominus misit me ut prophetarem ad domum istam et ad civitatem hanc omnia verba quae audistis ¹³nunc ergo bonas facite vias vestras et studia vestra et audite vocem Domini Dei vestri et paenitebit Dominum mali quod locutus est adversum vos ¹⁴ego autem ecce in manibus vestris sum facite mihi ut bonum et rectum est in oculis vestris ¹⁵verumtamen scitote et cognoscite quod si occideritis me sanguinem innocentem traditis contra vosmet ipsos et contra civitatem istam et habitatores eius in veritate enim misit me Dominus ad vos ut loquerer in auribus vestris omnia verba haec ¹⁶et dixerunt principes et omnis populus ad sacerdotes et prophetas non est viro huic iudicium mortis quia in nomine Domini Dei nostri locutus est ad nos ¹⁷surrexerunt ergo viri de senioribus terrae et dixerunt ad omnem coetum populi loquentes ¹⁸Michas de Morasthim fuit propheta in diebus Ezechiae regis Iudae et ait ad omnem populum Iudae dicens haec dicit Dominus exercituum Sion quasi ager arabitur et Hierusalem in acervum lapidum erit et mons domus in excelsa silvarum ¹⁹numquid morte condemnavit eum Ezechias rex Iuda et omnis Iuda numquid non timuerunt Dominum et deprecati sunt faciem Domini et paenituit Dominum mali quod locutus erat adversum eos itaque nos facimus malum grande contra animas nostras ²⁰fuit quoque vir prophetans in nomine Domini Urias filius Semei de Cariathiarim et prophetavit adversum civitatem istam et adversum terram hanc iuxta universa verba Hieremiae ²¹et audivit rex Ioachim et omnes potentes et principes eius verba haec et quaesivit rex interficere eum et audivit Urias et timuit fugitque et ingressus est Aegyptum ²²et misit rex Ioachim viros in Aegyptum Elnathan filium Achobor et viros cum eo in Aegyptum ²³et eduxerunt Uriam de Aegypto et adduxerunt eum ad regem Ioachim et percussit eum gladio et proiecit cadaver eius in sepulchris vulgi ignobilis ²⁴igitur manus Ahicam filii Saphan fuit cum Hieremia ut non traderetur in manu populi et interficerent eum

Chapter 27

¹in principio regni Ioachim filii Iosiae regis Iuda factum est verbum istud ad Hieremiam a Domino dicens ²haec dicit Dominus ad me fac tibi vincula et catenas et pones eas in collo tuo ³et mittes eas ad regem Edom et ad regem Moab et ad regem filiorum Ammon et ad regem Tyri et ad regem Sidonis in manu nuntiorum qui venerunt Hierusalem ad Sedeciam regem Iuda ⁴et praecipies eis ut ad dominos suos loquantur haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel haec dicetis ad dominos vestros ⁵ego feci terram et hominem et iumenta quae sunt super faciem terrae in fortitudine mea magna et in brachio meo extento et dedi eam ei qui placuit in oculis meis ⁶et nunc itaque ego dedi omnes terras istas in manu Nabuchodonosor regis Babylonis servi mei insuper et bestias agri dedi ei ut serviant illi ⁷et servient ei omnes gentes et filio eius et filio filii eius donec veniat tempus terrae eius et ipsius et servient ei gentes multae et reges magni ⁸gens autem et regnum quod non servierit Nabuchodonosor regi Babylonis et quicumque non curvaverit collum suum sub iugo regis Babylonis in gladio et in fame et in peste visitabo super gentem illam ait Dominus donec consumam eos in manu eius ⁹vos ergo nolite audire prophetas vestros et divinos et somniatores et augures et maleficos qui dicunt vobis non servietis regi Babylonis ¹⁰quia mendacium prophetant vobis ut longe faciant vos de terra vestra et eiciant vos et pereatis ¹¹porro gens quae subiecerit cervicem suam sub iugo regis Babylonis et servierit ei dimittam eam in terra sua dicit Dominus et colet eam et habitabit in ea ¹²et ad Sedeciam regem Iuda locutus sum secundum omnia verba haec dicens subicite colla vestra sub iugo regis Babylonis et servite ei et populo eius et vivetis ¹³quare moriemini tu et populus tuus gladio fame et peste sicut locutus est Dominus ad gentem quae servire noluerit regi Babylonis ¹⁴nolite audire verba prophetarum dicentium vobis non servietis regi Babylonis quia mendacium ipsi loquuntur vobis ¹⁵quia non misi eos ait Dominus et ipsi prophetant in nomine meo mendaciter ut eiciant vos et pereatis tam vos quam prophetae qui vaticinantur vobis ¹⁶et ad sacerdotes et ad populum istum locutus sum dicens haec dicit Dominus nolite audire verba prophetarum vestrorum qui prophetant vobis dicentes ecce vasa Domini revertentur de Babylone nunc cito mendacium enim prophetant vobis ¹⁷nolite ergo audire eos sed servite regi Babylonis ut vivatis quare datur haec civitas in solitudinem ¹⁸et si prophetae sunt et est verbum Domini in eis occurrant Domino exercituum ut non veniant vasa quae derelicta fuerant in domum Domini et in domum regis Iuda et in Hierusalem in Babylonem ¹⁹quia haec dicit Dominus exercituum ad columnas et ad mare et ad bases et ad reliqua vasorum quae remanserunt in civitate hac ²⁰quae non tulit Nabuchodonosor rex Babylonis cum transferret Iechoniam filium Ioachim regem Iuda de Hierusalem in Babylonem et omnes optimates Iuda et Hierusalem ²¹quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ad vasa quae derelicta sunt in domum Domini et in domum regis Iuda et Hierusalem ²²in Babylonem transferentur et ibi erunt usque ad diem visitationis suae dicit Dominus et adferri faciam ea et restitui in loco isto

Chapter 28

¹et factum est in anno illo in principio regni Sedeciae regis Iuda in anno quarto in mense quinto dixit ad me Ananias filius Azur propheta de Gabaon in domo Domini coram sacerdotibus et omni populo dicens ²haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel contrivi iugum regis Babylonis ³adhuc duo anni dierum et ego referri faciam ad locum istum omnia vasa Domini quae tulit Nabuchodonosor rex Babylonis de loco isto et transtulit ea in Babylonem ⁴et Iechoniam filium Ioachim regem Iuda et omnem transmigrationem Iudae qui ingressi sunt in Babylonem ego convertam ad locum istum ait Dominus conteram enim iugum regis Babylonis ⁵et dixit Hieremias propheta ad Ananiam prophetam in oculis sacerdotum et in oculis omnis populi qui stabant in domo Domini ⁶et ait Hieremias propheta amen sic faciat Dominus suscitet Dominus verba tua quae prophetasti ut referantur vasa in domum Domini et omnis transmigratio de Babylone ad locum istum ⁷verumtamen audi verbum hoc quod ego loquor in auribus tuis et in auribus universi populi ⁸prophetae qui fuerunt ante me et te ab initio et prophetaverunt super terras multas et super regna magna de proelio et de adflictione et de fame ⁹propheta qui vaticinatus est pacem cum venerit verbum eius scietur propheta quem misit Dominus in veritate ¹⁰et tulit Ananias propheta catenam de collo Hieremiae prophetae et confregit eam ¹¹et ait Ananias in conspectu omnis populi dicens haec dicit Dominus sic confringam iugum Nabuchodonosor regis Babylonis post duos annos dierum de collo omnium gentium ¹²et abiit Hieremias prophetes in viam suam et factum est verbum Domini ad Hieremiam postquam confregit Ananias propheta catenam de collo Hieremiae prophetae dicens ¹³vade et dices Ananiae haec dicit Dominus catenas ligneas contrivisti et facies pro eis catenas ferreas ¹⁴quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel iugum ferreum posui super collum cunctarum gentium istarum ut serviant Nabuchodonosor regi Babylonis et servient ei insuper et bestias terrae dedi ei ¹⁵et dixit Hieremias propheta ad Ananiam prophetam audi Anania non misit te Dominus et tu confidere fecisti populum istum in mendacio ¹⁶idcirco haec dicit Dominus ecce emittam te a facie terrae hoc anno morieris adversum Dominum enim locutus es ¹⁷et mortuus est Ananias propheta in anno illo mense septimo

Chapter 29

¹et haec sunt verba libri quae misit Hieremias propheta de Hierusalem ad reliquias seniorum transmigrationis et ad sacerdotes et ad prophetas et ad omnem populum quem transduxerat Nabuchodonosor de Hierusalem in Babylonem ²postquam egressus est Iechonias rex et domina et eunuchi et principes Iuda et Hierusalem et faber et inclusor de Hierusalem ³in manu Ellasa filii Saphan et Gamaliae filii Helciae quos misit Sedecias rex Iuda ad Nabuchodonosor regem Babylonis in Babylonem dicens ⁴haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel omni transmigrationi quam transtuli de Hierusalem in Babylonem ⁵aedificate domos et habitate et plantate hortos et comedite fructum eorum ⁶accipite uxores et generate filios et filias date filiis vestris uxores et filias vestras date viris et pariant filios et filias et multiplicamini ibi et nolite esse pauci numero ⁷et quaerite pacem civitatis ad quam transmigrare vos feci et orate pro ea ad Dominum quia in pace illius erit pax vobis ⁸haec enim dicit Dominus exercituum Deus Israhel non vos inducant prophetae vestri qui sunt in medio vestrum et divini vestri et ne adtendatis ad somnia vestra quae vos somniatis ⁹quia falso ipsi prophetant vobis in nomine meo et non misi eos dicit Dominus ¹⁰quia haec dicit Dominus cum coeperint impleri in Babylone septuaginta anni visitabo vos et suscitabo super vos verbum meum bonum ut reducam vos ad locum istum ¹¹ego enim scio cogitationes quas cogito super vos ait Dominus cogitationes pacis et non adflictionis ut dem vobis finem et patientiam ¹²et invocabitis me et ibitis et orabitis me et exaudiam vos ¹³quaeretis me et invenietis cum quaesieritis me in toto corde vestro ¹⁴et inveniar a vobis ait Dominus et reducam captivitatem vestram et congregabo vos de universis gentibus et de cunctis locis ad quae expuli vos dicit Dominus et reverti vos faciam de loco ad quem transmigrare vos feci ¹⁵quia dixistis suscitavit nobis Dominus prophetas in Babylone ¹⁶quia haec dicit Dominus ad regem qui sedet super solium David et ad omnem populum habitatorem urbis huius ad fratres vestros qui non sunt egressi vobiscum in transmigrationem ¹⁷haec dicit Dominus exercituum ecce mittam in eis gladium et famem et pestem et ponam eos quasi ficus malas quae comedi non possunt eo quod pessimae sint ¹⁸et persequar eos in gladio in fame et in pestilentia et dabo eos in vexationem universis regnis terrae in maledictionem et in stuporem et in sibilum et in obprobrium cunctis gentibus ad quas ego eieci eos ¹⁹eo quod non audierint verba mea dicit Dominus quae misi ad eos per servos meos prophetas de nocte consurgens et mittens et non audistis dicit Dominus ²⁰vos ergo audite verbum Domini omnis transmigratio quam emisi de Hierusalem in Babylonem ²¹haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ad Ahab filium Culia et ad Sedeciam filium Maasiae qui prophetant vobis in nomine meo mendaciter ecce ego tradam eos in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et percutiet eos in oculis vestris ²²et adsumetur ex eis maledictio omni transmigrationi Iuda quae est in Babylone dicentium ponat te Dominus sicut Sedeciam et sicut Ahab quos frixit rex Babylonis in igne ²³pro eo quod fecerint stultitiam in Israhel et moechati sunt in uxores amicorum suorum et locuti sunt verbum in nomine meo mendaciter quod non mandavi eis ego sum iudex et testis dicit Dominus ²⁴et ad Semeiam Neelamiten dices ²⁵haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel pro eo quod misisti in nomine tuo libros ad omnem populum qui est in Hierusalem et ad Sophoniam filium Maasiae sacerdotem et ad universos sacerdotes dicens ²⁶Dominus dedit te sacerdotem pro Ioiadae sacerdote ut sis dux in domo Domini super omnem virum arrepticium et prophetantem ut mittas eum in nervum et in carcerem ²⁷et nunc quare non increpasti Hieremiam Anathothiten qui prophetat vobis ²⁸quia super hoc misit ad nos in Babylonem dicens longum est aedificate domos et habitate et plantate hortos et comedite fructum eorum ²⁹legit ergo Sophonias sacerdos librum istum in auribus Hieremiae prophetae ³⁰et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens ³¹mitte ad omnem transmigrationem dicens haec dicit Dominus ad Semeiam Neelamiten pro eo quod prophetavit vobis Semeias et ego non misi eum et fecit vos confidere in mendacio ³²idcirco haec dicit Dominus ecce ego visitabo super Semeiam Neelamiten et super semen eius non erit ei vir sedens in medio populi huius et non videbit bonum quod ego faciam populo meo ait Dominus quia praevaricationem locutus est adversum Dominum

Chapter 30

¹hoc verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens ²haec dicit Dominus Deus Israhel dicens scribe tibi omnia verba quae locutus sum ad te in libro ³ecce enim dies veniunt dicit Dominus et convertam conversionem populi mei Israhel et Iuda ait Dominus et convertam eos ad terram quam dedi patribus eorum et possidebunt eam ⁴et haec verba quae locutus est Dominus ad Israhel et ad Iudam ⁵quoniam haec dicit Dominus vocem terroris audivimus formido et non est pax ⁶interrogate et videte si generat masculus quare ergo vidi omnis viri manum super lumbum suum quasi parientis et conversae sunt universae facies in auruginem ⁷vae quia magna dies illa nec est similis eius tempusque tribulationis est Iacob et ex ipso salvabitur ⁸et erit in die illa ait Dominus exercituum conteram iugum eius de collo tuo et vincula illius disrumpam et non dominabuntur ei amplius alieni ⁹sed servient Domino Deo suo et David regi suo quem suscitabo eis ¹⁰tu ergo ne timeas serve meus Iacob ait Dominus neque paveas Israhel quia ecce ego salvo te de terra longinqua et semen tuum de terra captivitatis eorum et revertetur Iacob et quiescet et cunctis affluet et non erit quem formidet ¹¹quoniam tecum ego sum ait Dominus ut salvem te faciam enim consummationem in cunctis gentibus in quibus dispersi te te autem non faciam in consummationem sed castigabo te in iudicio ut non tibi videaris innoxius ¹²quia haec dicit Dominus insanabilis fractura tua pessima plaga tua ¹³non est qui iudicet iudicium tuum ad alligandum curationum utilitas non est tibi ¹⁴omnes amatores tui obliti sunt tui te non quaerent plaga enim inimici percussi te castigatione crudeli propter multitudinem iniquitatis tuae dura facta sunt peccata tua ¹⁵quid clamas super contritione tua insanabilis est dolor tuus propter multitudinem iniquitatis tuae et dura peccata tua feci haec tibi ¹⁶propterea omnes qui comedunt te devorabuntur et universi hostes tui in captivitatem ducentur et qui te vastant vastabuntur cunctosque praedatores tuos dabo in praedam ¹⁷obducam enim cicatricem tibi et a vulneribus tuis sanabo te dicit Dominus quia Eiectam vocaverunt te Sion haec est quae non habebat requirentem ¹⁸haec dicit Dominus ecce ego convertam conversionem tabernaculorum Iacob et tectis eius miserebor et aedificabitur civitas in excelso suo et templum iuxta ordinem suum fundabitur ¹⁹et egredietur de eis laus voxque ludentium et multiplicabo eos et non inminuentur et glorificabo eos et non adtenuabuntur ²⁰et erunt filii eius sicut a principio et coetus eius coram me permanebit et visitabo adversum omnes qui tribulant eum ²¹et erit dux eius ex eo et princeps de medio eius producetur et adplicabo eum et accedet ad me quis enim iste est qui adplicet cor suum ut adpropinquet mihi ait Dominus ²²et eritis mihi in populum et ego ero vobis in Deum ²³ecce turbo Domini furor egrediens procella ruens in capite impiorum conquiescet ²⁴non avertet iram indignationis Dominus donec faciat et conpleat cogitationem cordis sui in novissimo dierum intellegetis ea

Chapter 31

¹in tempore illo dicit Dominus ero Deus universis cognationibus Israhel et ipsi erunt mihi in populum ²haec dicit Dominus invenit gratiam in deserto populus qui remanserat gladio vadet ad requiem suam Israhel ³longe Dominus apparuit mihi et in caritate perpetua dilexi te ideo adtraxi te miserans ⁴rursumque aedificabo te et aedificaberis virgo Israhel adhuc ornaberis tympanis tuis et egredieris in choro ludentium ⁵adhuc plantabis vineas in montibus Samariae plantabunt plantantes et donec tempus veniat non vindemiabunt ⁶quia erit dies in qua clamabunt custodes in monte Ephraim surgite et ascendamus in Sion ad Dominum Deum nostrum ⁷quia haec dicit Dominus exultate in laetitia Iacob et hinnite contra caput gentium personate canite et dicite salva Domine populum tuum reliquias Israhel ⁸ecce ego adducam eos de terra aquilonis et congregabo eos ab extremis terrae inter quos erunt caecus et claudus et praegnans et pariens simul coetus magnus revertentium huc ⁹in fletu venient et in precibus deducam eos et adducam eos per torrentes aquarum in via recta et non inpingent in ea quia factus sum Israheli pater et Ephraim primogenitus meus est ¹⁰audite verbum Domini gentes et adnuntiate insulis quae procul sunt et dicite qui dispersit Israhel congregabit eum et custodiet eum sicut pastor gregem suum ¹¹redemit enim Dominus Iacob et liberavit eum de manu potentioris ¹²et venient et laudabunt in monte Sion et confluent ad bona Domini super frumento et vino et oleo et fetu pecorum et armentorum eritque anima eorum quasi hortus inriguus et ultra non esurient ¹³tunc laetabitur virgo in choro iuvenes et senes simul et convertam luctum eorum in gaudium et consolabor eos et laetificabo a dolore suo ¹⁴et inebriabo animam sacerdotum pinguedine et populus meus bonis meis adimplebitur ait Dominus ¹⁵haec dicit Dominus vox in excelso audita est lamentationis fletus et luctus Rachel plorantis filios suos et nolentis consolari super eis quia non sunt ¹⁶haec dicit Dominus quiescat vox tua a ploratu et oculi tui a lacrimis quia est merces operi tuo ait Dominus et revertentur de terra inimici ¹⁷et est spes novissimis tuis ait Dominus et revertentur filii ad terminos suos ¹⁸audiens audivi Ephraim transmigrantem castigasti me et eruditus sum quasi iuvenculus indomitus converte me et revertar quia tu Dominus Deus meus ¹⁹postquam enim convertisti me egi paenitentiam et postquam ostendisti mihi percussi femur meum confusus sum et erubui quoniam sustinui obprobrium adulescentiae meae ²⁰si filius honorabilis mihi Ephraim si puer delicatus quia ex quo locutus sum de eo adhuc recordabor eius idcirco conturbata sunt viscera mea super eum miserans miserebor eius ait Dominus ²¹statue tibi speculam pone tibi amaritudines dirige cor tuum in viam directam in qua ambulasti revertere virgo Israhel revertere ad civitates tuas istas ²²usquequo deliciis dissolveris filia vaga quia creavit Dominus novum super terram femina circumdabit virum ²³haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel adhuc dicent verbum istud in terra Iuda et in urbibus eius cum convertero captivitatem eorum benedicat tibi Dominus pulchritudo iustitiae mons sanctus ²⁴et habitabunt in eo Iudas et omnes civitates eius simul agricolae et minantes greges ²⁵quia inebriavi animam lassam et omnem animam esurientem saturavi ²⁶ideo quasi de somno suscitatus sum et vidi et somnus meus dulcis mihi ²⁷ecce dies veniunt dicit Dominus et seminabo domum Israhel et domum Iuda semine hominis et semine iumentorum ²⁸et sicut vigilavi super eos ut evellerem et demolirer et dissiparem et disperderem et adfligerem sic vigilabo super eos ut aedificem et plantem ait Dominus ²⁹in diebus illis non dicent ultra patres comederunt uvam acerbam et dentes filiorum obstipuerunt ³⁰sed unusquisque in iniquitate sua morietur omnis homo qui comederit uvam acerbam obstupescent dentes eius ³¹ecce dies veniunt dicit Dominus et feriam domui Israhel et domui Iuda foedus novum ³²non secundum pactum quod pepigi cum patribus vestris in die qua adprehendi manum eorum ut educerem eos de terra Aegypti pactum quod irritum fecerunt et ego dominatus sum eorum dicit Dominus ³³sed hoc erit pactum quod feriam cum domo Israhel post dies illos dicit Dominus dabo legem meam in visceribus eorum et in corde eorum scribam eam et ero eis in Deum et ipsi erunt mihi in populum ³⁴et non docebunt ultra vir proximum suum et vir fratrem suum dicens cognoscite Dominum omnes enim cognoscent me a minimo eorum usque ad maximum ait Dominus quia propitiabor iniquitati eorum et peccati eorum non ero memor amplius ³⁵haec dicit Dominus qui dat solem in lumine diei ordinem lunae et stellarum in lumine noctis qui turbat mare et sonant fluctus eius Dominus exercituum nomen illi ³⁶si defecerint leges istae coram me dicit Dominus tunc et semen Israhel deficiet ut non sit gens coram me cunctis diebus ³⁷haec dicit Dominus si mensurari potuerint caeli sursum et investigari fundamenta terrae deorsum et ego abiciam universum semen Israhel propter omnia quae fecerunt dicit Dominus ³⁸ecce dies veniunt dicit Dominus et aedificabitur civitas Domino a turre Ananehel usque ad portam Anguli ³⁹et exibit ultra norma mensurae in conspectu eius super collem Gareb et circuibit Goatha ⁴⁰et omnem vallem cadaverum et cineris et universam regionem mortis usque ad torrentem Cedron et usque ad angulum portae Equorum orientalis sanctum Domini non evelletur et non destruetur ultra in perpetuum

Chapter 32

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino in anno decimo Sedeciae regis Iuda ipse est annus octavusdecimus Nabuchodonosor ²tunc exercitus regis Babylonis obsidebat Hierusalem et Hieremias propheta erat clausus in atrio carceris qui erat in domo regis Iuda ³clauserat enim eum Sedecias rex Iuda dicens quare vaticinaris dicens haec dicit Dominus ecce ego dabo civitatem istam in manu regis Babylonis et capiet eam ⁴et Sedecias rex Iuda non effugiet de manu Chaldeorum sed tradetur in manu regis Babylonis et loquetur os eius cum ore illius et oculi eius oculos illius videbunt ⁵et in Babylonem ducet Sedeciam et ibi erit donec visitem eum ait Dominus si autem dimicaveritis adversum Chaldeos nihil prosperum habebitis ⁶et dixit Hieremias factum est verbum Domini ad me dicens ⁷ecce Anamehel filius Sellum patruelis tuus veniet ad te dicens eme tibi agrum meum qui est in Anathoth tibi enim conpetit ex propinquitate ut emas ⁸et venit ad me Anamehel filius patrui mei secundum verbum Domini ad vestibulum carceris et ait ad me posside agrum meum qui est in Anathoth in terra Beniamin quia tibi conpetit hereditas et tu propinquus ut possideas intellexi autem quod verbum Domini esset ⁹et emi agrum ab Anamehel filio patrui mei qui est in Anathoth et adpendi ei argentum septem stateres et decem argenteos ¹⁰et scripsi in libro et signavi et adhibui testes et adpendi argentum in statera ¹¹et accepi librum possessionis signatum stipulationes et rata et signa forinsecus ¹²et dedi librum possessionis Baruch filio Neri filii Maasiae in oculis Anamehel patruelis mei et in oculis testium qui scripti erant in libro emptionis in oculis omnium Iudaeorum qui sedebant in atrio carceris ¹³et praecepi Baruch coram eis dicens ¹⁴haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel sume libros istos librum emptionis hunc signatum et librum hunc qui apertus est et pones illos in vase fictili ut permanere possint diebus multis ¹⁵haec enim dicit Dominus exercituum Deus Israhel adhuc possidebuntur domus et agri et vineae in terra ista ¹⁶et oravi ad Dominum postquam tradidi librum possessionis Baruch filio Neri dicens ¹⁷heu heu heu Domine Deus ecce tu fecisti caelum et terram in fortitudine tua magna et in brachio tuo extento non erit tibi difficile omne verbum ¹⁸qui facis misericordiam in milibus et reddes iniquitatem patrum in sinu filiorum eorum post eos fortissime magne potens Dominus exercituum nomen tibi ¹⁹magnus consilio et inconprehensibilis cogitatu cuius oculi aperti sunt super omnes vias filiorum Adam ut reddas unicuique secundum vias suas et secundum fructum adinventionum eius ²⁰qui posuisti signa et portenta in terra Aegypti usque ad diem hanc et in Israhel et in hominibus et fecisti tibi nomen sicut est dies haec ²¹et eduxisti populum tuum Israhel de terra Aegypti in signis et in portentis et in manu robusta et in brachio extento et in terrore magno ²²et dedisti eis terram hanc quam iurasti patribus eorum ut dares eis terram fluentem lacte et melle ²³et ingressi sunt et possederunt eam et non oboedierunt voci tuae et in lege tua non ambulaverunt omnia quae mandasti eis ut facerent non fecerunt et evenerunt eis omnia mala haec ²⁴ecce munitiones extructae sunt adversum civitatem ut capiatur et urbs data est in manu Chaldeorum qui proeliantur adversum eam a facie gladii et famis et pestilentiae et quaecumque locutus es acciderunt ut ipse tu cernis ²⁵et tu dicis mihi Domine Deus eme agrum argento et adhibe testes cum urbs data sit in manu Chaldeorum ²⁶et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens ²⁷ecce ego Dominus Deus universae carnis numquid mihi difficile erit omne verbum ²⁸propterea haec dicit Dominus ecce ego tradam civitatem istam in manu Chaldeorum et in manu regis Babylonis et capiet eam ²⁹et venient Chaldei proeliantes adversum urbem hanc et succendent eam igni et conburent eam et domos in quarum domatibus sacrificabant Baal et libabant diis alienis libamina ad inritandum me ³⁰erant enim filii Israhel et filii Iuda iugiter facientes malum in oculis meis ab adulescentia sua filii Israhel qui usque nunc exacerbant me in opere manuum suarum dicit Dominus ³¹quia in furore et in indignatione mea facta est mihi civitas haec a die qua aedificaverunt eam usque ad diem istam qua aufertur de conspectu meo ³²propter malitiam filiorum Israhel et filiorum Iuda quam fecerunt ad iracundiam me provocantes ipsi et reges eorum principes eorum et sacerdotes et prophetae eorum vir Iuda et habitatores Hierusalem ³³et verterunt ad me terga et non facies cum docerem eos diluculo et erudirem et nollent audire ut acciperent disciplinam ³⁴et posuerunt idola sua in domo in qua invocatum est nomen meum ut polluerent eam ³⁵et aedificaverunt excelsa Baal quae sunt in valle filii Ennom ut initiarent filios suos et filias suas Moloch quod non mandavi eis nec ascendit in cor meum ut facerent abominationem hanc et in peccatum deducerent Iudam ³⁶et nunc propter ista haec dicit Dominus Deus Israhel ad civitatem hanc de qua vos dicitis quod tradatur in manu regis Babylonis in gladio et in fame et in peste ³⁷ecce ego congregabo eos de universis terris ad quas eieci eos in furore meo et in ira mea et in indignatione grandi et reducam eos ad locum istum et habitare eos faciam confidenter ³⁸et erunt mihi in populum et ego ero eis in Deum ³⁹et dabo eis cor unum et viam unam ut timeant me universis diebus et bene sit eis et filiis eorum post eos ⁴⁰et feriam eis pactum sempiternum et non desinam eis benefacere et timorem meum dabo in corde eorum ut non recedant a me ⁴¹et laetabor super eis cum bene eis fecero et plantabo eos in terra ista in veritate in toto corde meo et in tota anima mea ⁴²quia haec dicit Dominus sicut adduxi super populum istum omne malum hoc grande sic adducam super eos omne bonum quod ego loquor ad eos ⁴³et possidebuntur agri in terra ista de qua vos dicitis quod deserta sit eo quod non remanserit homo et iumentum et data sit in manu Chaldeorum ⁴⁴agri pecunia ementur et scribentur in libro et inprimetur signum et testis adhibebitur in terra Beniamin et in circuitu Hierusalem in civitatibus Iuda et in civitatibus montanis et in civitatibus campestribus et in civitatibus quae ad austrum sunt quia convertam captivitatem eorum ait Dominus

Chapter 33

¹et factum est verbum Domini ad Hieremiam secundo cum adhuc clausus esset in atrio carceris dicens ²haec dicit Dominus qui facturus est Dominus et formaturus illud et paraturus Dominus nomen eius ³clama ad me et exaudiam te et adnuntiabo tibi grandia et firma quae nescis ⁴quia haec dicit Dominus Deus Israhel ad domos urbis huius et ad domos regis Iuda quae destructae sunt et ad munitiones et gladium ⁵venientium ut dimicent cum Chaldeis et impleant eas cadaveribus hominum quas percussi in furore meo et in indignatione mea abscondens faciem meam a civitate hac propter omnem malitiam eorum ⁶ecce ego obducam ei cicatricem et sanitatem et curabo eos et revelabo illis deprecationem pacis et veritatis ⁷et convertam conversionem Iuda et conversionem Hierusalem et aedificabo eos sicut a principio ⁸et emundabo illos ab omni iniquitate sua in qua peccaverunt mihi et propitius ero cunctis iniquitatibus eorum in quibus deliquerunt mihi et spreverunt me ⁹et erit mihi in nomen et in gaudium et in laudem et in exultationem cunctis gentibus terrae quae audierint omnia bona quae ego facturus sum eis et pavebunt et turbabuntur in universis bonis et in omni pace quam ego faciam ei ¹⁰haec dicit Dominus adhuc audietur in loco isto quem vos dicitis esse desertum eo quod non sit homo et iumentum in civitatibus Iuda et foris Hierusalem quae desolatae sunt absque homine et absque habitatore et absque pecore ¹¹vox gaudii et vox laetitiae vox sponsi et vox sponsae vox dicentium confitemini Domino exercituum quoniam bonus Dominus quoniam in aeternum misericordia eius et portantium vota in domum Domini reducam enim conversionem terrae sicut a principio dicit Dominus ¹²haec dicit Dominus exercituum adhuc erit in loco isto deserto absque homine et absque iumento et in cunctis civitatibus eius habitaculum pastorum accubantium gregum ¹³in civitatibus montuosis et in civitatibus campestribus et in civitatibus quae ad austrum sunt et in terra Beniamin et in circuitu Hierusalem et in civitatibus Iuda adhuc transibunt greges ad manum numerantis ait Dominus ¹⁴ecce dies veniunt dicit Dominus et suscitabo verbum bonum quod locutus sum ad domum Israhel et ad domum Iuda ¹⁵in diebus illis et in tempore illo germinare faciam David germen iustitiae et faciet iudicium et iustitiam in terra ¹⁶in diebus illis salvabitur Iuda et Hierusalem habitabit confidenter et hoc est quod vocabit eam Dominus iustus noster ¹⁷quia haec dicit Dominus non interibit de David vir qui sedeat super thronum domus Israhel ¹⁸et de sacerdotibus et Levitis non interibit vir a facie mea qui offerat holocaustomata et incendat sacrificium et caedat victimas cunctis diebus ¹⁹et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens ²⁰haec dicit Dominus si irritum fieri potest pactum meum cum die et pactum meum cum nocte ut non sit dies et nox in tempore suo ²¹et pactum meum irritum esse poterit cum David servo meo ut non sit ex eo filius qui regnet in throno eius et Levitae et sacerdotes ministri mei ²²sicuti numerari non possunt stellae caeli et metiri harena maris sic multiplicabo semen David servi mei et Levitas ministros meos ²³et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens ²⁴numquid non vidisti quid populus hic locutus sit dicens duae cognationes quas elegerat Dominus abiectae sunt et populum meum despexerunt eo quod non sit ultra gens coram eis ²⁵haec dicit Dominus si pactum meum inter diem et noctem et leges caelo et terrae non posui ²⁶equidem et semen Iacob et David servi mei proiciam ut non adsumam de semine eius principes seminis Abraham et Isaac et Iacob reducam enim conversionem eorum et miserebor eis

Chapter 34

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino quando Nabuchodonosor rex Babylonis et omnis exercitus eius universaque regna terrae quae erant sub potestate manus eius et omnes populi bellabant contra Hierusalem et contra omnes urbes eius dicens ²haec dicit Dominus Deus Israhel vade et loquere ad Sedeciam regem Iuda et dices ad eum haec dicit Dominus ecce ego tradam civitatem hanc in manu regis Babylonis et succendet eam igni ³et tu non effugies de manu eius sed conprehensione capieris et in manu eius traderis et oculi tui oculos regis Babylonis videbunt et os eius cum ore tuo loquetur et Babylonem introibis ⁴attamen audi verbum Domini Sedecia rex Iuda haec dicit Dominus ad te non morieris in gladio ⁵sed in pace morieris et secundum conbustiones patrum tuorum regum priorum qui fuerunt ante te sic conburent te et vae domine plangent te quia verbum ego locutus sum dicit Dominus ⁶et locutus est Hieremias propheta ad Sedeciam regem Iuda universa verba haec in Hierusalem ⁷et exercitus regis Babylonis pugnabat contra Hierusalem et contra omnes civitates Iuda quae reliquae erant contra Lachis et contra Azeca haec enim supererant de civitatibus Iuda urbes munitae ⁸verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino postquam percussit rex Sedecias foedus cum omni populo in Hierusalem praedicans ⁹ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam hebraeum et hebraeam liberos et nequaquam dominarentur eis id est in Iudaeo et fratre suo ¹⁰audierunt ergo omnes principes et universus populus qui inierant pactum ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam liberos et ultra non dominarentur in eis audierunt igitur et dimiserunt ¹¹et conversi sunt deinceps et retraxerunt servos et ancillas suas quos dimiserant liberos et subiugaverunt in famulos et in famulas ¹²et factum est verbum Domini ad Hieremiam a Domino dicens ¹³haec dicit Dominus Deus Israhel ego percussi foedus cum patribus vestris in die qua eduxi eos de terra Aegypti de domo servitutis dicens ¹⁴cum conpleti fuerint septem anni dimittat unusquisque fratrem suum hebraeum qui venditus est ei et serviet tibi sex annis et dimittes eum a te liberum et non audierunt patres vestri me nec inclinaverunt aurem suam ¹⁵et conversi estis vos hodie et fecistis quod rectum est in oculis meis ut praedicaretis libertatem unusquisque ad amicum suum et inistis pactum in conspectu meo in domo in qua invocatum est nomen meum super eam ¹⁶et reversi estis et commaculastis nomen meum et reduxistis unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam quos dimiseratis ut essent liberi et suae potestatis et subiugastis eos ut sint vobis servi et ancillae ¹⁷propterea haec dicit Dominus vos non audistis me ut praedicaretis libertatem unusquisque fratri suo et unusquisque amico suo ecce ego praedico libertatem ait Dominus ad gladium et pestem et famem et dabo vos in commotionem cunctis regnis terrae ¹⁸et dabo viros qui praevaricantur foedus meum et non observaverunt verba foederis quibus adsensi sunt in conspectu meo vitulum quem ceciderunt in duas partes et transierunt inter divisiones eius ¹⁹principes Iuda et principes Hierusalem eunuchi et sacerdotes et omnis populus terrae qui transierunt inter divisiones vituli ²⁰et dabo eos in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et erit morticinum eorum in escam volucribus caeli et bestiis terrae ²¹et Sedeciam regem Iuda et principes eius dabo in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et in manu exercituum regis Babylonis qui recesserunt a vobis ²²ecce ego praecipio dicit Dominus et reducam eos in civitatem hanc et proeliabuntur adversum eam et capient eam et incendent igni et civitates Iuda dabo in solitudinem eo quod non sit habitator

Chapter 35

¹verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino in diebus Ioachim filii Iosiae regis Iuda dicens ²vade ad domum Rechabitarum et loquere eis et introduces eos in domum Domini in unam exedram thesaurorum et dabis eis bibere vinum ³et adsumpsi Iezoniam filium Hieremiae filii Absaniae et fratres eius et omnes filios eius et universam domum Rechabitarum ⁴et introduxi eos in domum Domini ad gazofilacium filiorum Anan filii Hiegedeliae hominis Dei quod erat iuxta gazofilacium principum super thesaurum Maasiae filii Sellum qui erat custos vestibuli ⁵et posui coram filiis domus Rechabitarum scyphos plenos vino et calices et dixi ad eos bibite vinum ⁶qui responderunt non bibemus vinum quia Ionadab filius Rechab pater noster praecepit nobis dicens non bibetis vinum vos et filii vestri usque in sempiternum ⁷et domum non aedificabitis et sementem non seretis et vineas non plantabitis nec habebitis sed in tabernaculis habitabitis cunctis diebus vestris ut vivatis diebus multis super faciem terrae in qua vos peregrinamini ⁸oboedivimus ergo voci Ionadab filii Rechab patris nostri in omnibus quae praecepit nobis ita ut non biberemus vinum cunctis diebus nostris nos et mulieres nostrae filii et filiae nostrae ⁹et non aedificaremus domos ad habitandum et vineam et agrum et sementem non habuimus ¹⁰sed habitavimus in tabernaculis et oboedientes fecimus iuxta omnia quae praecepit nobis Ionadab pater noster ¹¹cum autem ascendisset Nabuchodonosor rex Babylonis ad terram nostram diximus venite et ingrediamur Hierusalem a facie exercitus Chaldeorum et a facie exercitus Syriae et mansimus in Hierusalem ¹²et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens ¹³haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel vade et dic viris Iuda et habitatoribus Hierusalem numquid non recipietis disciplinam ut oboediatis verbis meis dicit Dominus ¹⁴praevaluerunt sermones Ionadab filii Rechab quos praecepit filiis suis ut non biberent vinum et non biberunt usque ad diem hanc quia oboedierunt praecepto patris sui ego autem locutus sum ad vos de mane consurgens et loquens et non oboedistis mihi ¹⁵misique ad vos omnes servos meos prophetas consurgens diluculo mittensque et dicens convertimini unusquisque a via sua pessima et bona facite studia vestra et nolite sequi deos alienos neque colatis eos et habitabitis in terra quam dedi vobis et patribus vestris et non inclinastis aurem vestram neque audistis me ¹⁶firmaverunt igitur filii Ionadab filii Rechab praeceptum patris sui quod praeceperat eis populus autem iste non oboedivit mihi ¹⁷idcirco haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego adduco super Iudam et super omnes habitatores Hierusalem universam adflictionem quam locutus sum adversum eos eo quod locutus sum ad illos et non audierunt vocavi illos et non responderunt mihi ¹⁸domui autem Rechabitarum dixit Hieremias haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel pro eo quod oboedistis praecepto Ionadab patris vestri et custodistis omnia mandata eius et fecistis universa quae praecepit vobis ¹⁹propterea haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel non deficiet vir de stirpe Ionadab filii Rechab stans in conspectu meo cunctis diebus

Chapter 36

¹et factum est in anno quarto Ioachim filii Iosiae regis Iuda factum est verbum hoc ad Hieremiam a Domino dicens ²tolle volumen libri et scribes in eo omnia verba quae locutus sum tibi adversum Israhel et Iudam et adversum omnes gentes a die qua locutus sum ad te ex diebus Iosiae usque ad diem hanc ³si forte audiente domo Iuda universa mala quae ego cogito facere eis revertatur unusquisque a via sua pessima et propitius ero iniquitati et peccato eorum ⁴vocavit ergo Hieremias Baruch filium Neriae et scripsit Baruch ex ore Hieremiae omnes sermones Domini quos locutus est ad eum in volumine libri ⁵et praecepit Hieremias Baruch dicens ego clausus sum nec valeo ingredi domum Domini ⁶ingredere ergo tu et lege de volumine in quo scripsisti ex ore meo verba Domini audiente populo in domo Domini in die ieiunii insuper et audiente universo Iuda qui veniunt de civitatibus suis leges eis ⁷si forte cadat oratio eorum in conspectu Domini et revertatur unusquisque a via sua pessima quoniam magnus furor et indignatio quam locutus est Dominus adversum populum hunc ⁸et fecit Baruch filius Neriae iuxta omnia quae praeceperat ei Hieremias propheta legens ex volumine sermones Domini in domo Domini ⁹factum est autem in anno quinto Ioachim filii Iosiae regis Iuda in mense nono praedicaverunt ieiunium in conspectu Domini omni populo in Hierusalem et universae multitudini quae confluxerat de civitatibus Iuda in Hierusalem ¹⁰legitque Baruch ex volumine sermones Hieremiae in domo Domini in gazofilacio Gamariae filii Saphan scribae in vestibulo superiori in introitu portae novae domus Domini audiente omni populo ¹¹cumque audisset Micheas filius Gamariae filii Saphan omnes sermones Domini ex libro ¹²descendit in domum regis ad gazofilacium scribae et ecce ibi omnes principes sedebant Elisama scriba et Dalaias filius Semeiae et Elnathan filius Achobor et Gamarias filius Saphan et Sedecias filius Ananiae et universi principes ¹³et nuntiavit eis Micheas omnia verba quae audivit legente Baruch ex volumine in auribus populi ¹⁴miserunt itaque omnes principes ad Baruch Iudi filium Nathaniae filii Selemiae filii Chusi dicentes volumen ex quo legisti audiente populo sume in manu tua et veni tulit ergo Baruch filius Neriae volumen in manu sua et venit ad eos ¹⁵et dixerunt ad eum sede et lege haec in auribus nostris et legit Baruch in auribus eorum ¹⁶igitur cum audissent omnia verba obstipuerunt unusquisque ad proximum suum et dixerunt ad Baruch nuntiare debemus regi omnes sermones istos ¹⁷et interrogaverunt eum dicentes indica nobis quomodo scripsisti omnes sermones istos ex ore eius ¹⁸dixit autem eis Baruch ex ore suo loquebatur quasi legens ad me omnes sermones istos et ego scribebam in volumine atramento ¹⁹et dixerunt principes ad Baruch vade et abscondere tu et Hieremias et nemo sciat ubi sitis ²⁰et ingressi sunt ad regem in atrium porro volumen commendaverunt in gazofilacio Elisamae scribae et nuntiaverunt audiente rege omnes sermones ²¹misitque rex Iudi ut sumeret volumen qui tollens illud de gazofilacio Elisamae scribae legit audiente rege et universis principibus qui stabant circa regem ²²rex autem sedebat in domo hiemali in mense nono et posita erat arula coram eo plena prunis ²³cumque legisset Iudi tres pagellas vel quattuor scidit illud scalpello scribae et proiecit in igne qui erat super arulam donec consumeretur omne volumen igni qui erat in arula ²⁴et non timuerunt neque sciderunt vestimenta sua rex et omnes servi eius qui audierunt universos sermones istos ²⁵verumtamen Elnathan et Dalaias et Gamarias contradixerunt regi ne conbureret librum et non audivit eos ²⁶et praecepit rex Hieremahel filio Ammelech et Saraiae filio Ezrihel et Selemiae filio Abdehel ut conprehenderent Baruch scribam et Hieremiam prophetam abscondit autem eos Dominus ²⁷et factum est verbum Domini ad Hieremiam postquam conbuserat rex volumen et sermones quos scripserat Baruch ex ore Hieremiae dicens ²⁸rursum tolle volumen aliud et scribe in eo omnes sermones priores qui erant in volumine primo quod conbusit Ioachim rex Iuda ²⁹et ad Ioachim regem Iuda dices haec dicit Dominus tu conbusisti volumen illud dicens quare scripsisti in eo adnuntians festinus veniet rex Babylonis et vastabit terram hanc et cessare faciet ex illa hominem et iumentum ³⁰propterea haec dicit Dominus contra Ioachim regem Iuda non erit ex eo qui sedeat super solium David et cadaver eius proicietur ad aestum per diem et ad gelu per noctem ³¹et visitabo contra eum et contra semen eius et contra servos eius iniquitates suas et adducam super eos et super habitatores Hierusalem et super viros Iuda omne malum quod locutus sum ad eos et non audierunt ³²Hieremias autem tulit volumen aliud et dedit illud Baruch filio Neriae scribae qui scripsit in eo ex ore Hieremiae omnes sermones libri quem conbuserat Ioachim rex Iuda igni et insuper additi sunt sermones multo plures quam ante fuerant

Chapter 37

¹et regnavit rex Sedecias filius Iosiae pro Iechonia filio Ioachim quem constituit regem Nabuchodonosor rex Babylonis in terra Iuda ²et non oboedivit ipse et servi eius et populus terrae verbis Domini quae locutus est in manu Hieremiae prophetae ³et misit rex Sedecias Iuchal filium Selemiae et Sophoniam filium Maasiae sacerdotem ad Hieremiam prophetam dicens ora pro nobis Dominum Deum nostrum ⁴Hieremias autem libere ambulabat in medio populi non enim miserant eum in custodiam carceris igitur exercitus Pharao egressus est Aegyptum et audientes Chaldei qui obsidebant Hierusalem huiuscemodi nuntium recesserunt ab Hierusalem ⁵et factum est verbum Domini ad Hieremiam prophetam dicens ⁶haec dicit Dominus Deus Israhel sic dicetis regi Iuda qui misit vos ad me ad interrogandum ecce exercitus Pharaonis qui egressus est vobis in auxilium revertetur in terram suam in Aegyptum ⁷et redient Chaldei et bellabunt contra civitatem hanc et capient eam et incendent igni ⁸haec dicit Dominus nolite decipere animas vestras dicentes euntes abibunt et recedent a nobis Chaldei quia non abibunt ⁹sed et si percusseritis omnem exercitum Chaldeorum qui proeliantur adversum vos et derelicti fuerint ex eis aliqui vulnerati singuli de tentorio suo consurgent et incendent civitatem hanc igni ¹⁰ergo cum recessisset exercitus Chaldeorum ab Hierusalem propter exercitum Pharaonis ¹¹egressus est Hieremias de Hierusalem ut iret in terram Beniamin et divideret ibi possessionem in conspectu civium ¹²cumque pervenisset ad portam Beniamin erat ibi custos portae per vices nomine Hierias filius Selemiae filii Ananiae et adprehendit Hieremiam prophetam dicens ad Chaldeos profugis ¹³et respondit Hieremias falsum est non fugio ad Chaldeos et non audivit eum sed conprehendit Hierias Hieremiam et adduxit eum ad principes ¹⁴quam ob rem irati principes contra Hieremiam caesum eum miserunt in carcerem qui erat in domo Ionathan scribae ipse enim praepositus erat super carcerem ¹⁵itaque ingressus est Hieremias in domum laci et in ergastula et sedit ibi Hieremias diebus multis ¹⁶mittens autem rex Sedecias tulit eum et interrogavit in domo sua abscondite et dixit putasne est sermo a Domino et dixit Hieremias est et ait in manu regis Babylonis traderis ¹⁷et dixit Hieremias ad regem Sedeciam quid peccavi tibi et servis tuis et populo tuo quia misisti me in domum carceris ¹⁸ubi sunt prophetae vestri qui prophetabant vobis et dicebant non veniet rex Babylonis super vos et super terram hanc ¹⁹nunc ergo audi obsecro domine mi rex valeat deprecatio mea in conspectu tuo et ne me remittas in domum Ionathan scribae ne moriar ibi ²⁰praecepit ergo rex Sedecias ut traderetur Hieremias in vestibulo carceris et daretur ei torta panis cotidie excepto pulmento donec consumerentur omnes panes de civitate et mansit Hieremias in vestibulo carceris

Chapter 38

¹audivit autem Saphatias filius Matthan et Gedelias filius Phassur et Iuchal filius Selemiae et Phassur filius Melchiae sermones quos Hieremias loquebatur ad omnem populum dicens ²haec dicit Dominus quicumque manserit in civitate hac morietur gladio et fame et peste qui autem profugerit ad Chaldeos vivet et erit anima eius sospes et vivens ³haec dicit Dominus tradenda tradetur civitas haec in manu exercitus regis Babylonis et capiet eam ⁴et dixerunt principes regi rogamus ut occidatur homo iste de industria enim dissolvit manus virorum bellantium qui remanserunt in civitate hac et manus universi populi loquens ad eos iuxta verba haec siquidem homo hic non quaerit pacem populi huius sed malum ⁵et dixit rex Sedecias ecce ipse in manibus vestris est nec enim fas est regem vobis quicquam negare ⁶tulerunt ergo Hieremiam et proiecerunt eum in lacu Melchiae filii Ammelech qui erat in vestibulo carceris et submiserunt Hieremiam in funibus et in lacum non erat aqua sed lutum descendit itaque Hieremias in caenum ⁷audivit autem Abdemelech Aethiops vir eunuchus qui erat in domo regis quod misissent Hieremiam in lacum porro rex sedebat in porta Beniamin ⁸et egressus est Abdemelech de domo regis et locutus est ad regem dicens ⁹domine mi rex malefecerunt viri isti omnia quaecumque perpetrarunt contra Hieremiam prophetam mittentes eum in lacum ut moriatur ibi fame non sunt enim panes ultra in civitate ¹⁰praecepit itaque rex Abdemelech Aethiopi dicens tolle tecum hinc triginta viros et leva Hieremiam prophetam de lacu antequam moriatur ¹¹adsumptis ergo Abdemelech secum viris ingressus est domum regis quae erat sub cellario et tulit inde veteres pannos et antiqua quae conputruerant et submisit ea ad Hieremiam in lacum per funiculos ¹²dixitque Abdemelech Aethiops ad Hieremiam pone veteres pannos et haec scissa et putrida sub cubitu manuum tuarum et subter funes fecit ergo Hieremias sic ¹³et extraxerunt Hieremiam funibus et eduxerunt eum de lacu mansit autem Hieremias in vestibulo carceris ¹⁴et misit rex Sedecias et tulit ad se Hieremiam prophetam ad ostium tertium quod erat in domo Domini et dixit rex ad Hieremiam interrogo ego te sermonem ne abscondas a me aliquid ¹⁵dixit autem Hieremias ad Sedeciam si adnuntiavero tibi numquid non interficies me et si consilium tibi dedero non me audies ¹⁶iuravit ergo rex Sedecias Hieremiae clam dicens vivit Dominus qui fecit nobis animam hanc si occidero te et si tradidero te in manu virorum istorum qui quaerunt animam tuam ¹⁷et dixit Hieremias ad Sedeciam haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel si profectus exieris ad principes regis Babylonis vivet anima tua et civitas haec non succendetur igni et salvus eris tu et domus tua ¹⁸si autem non exieris ad principes regis Babylonis tradetur civitas haec in manu Chaldeorum et succendent eam igni et tu non effugies de manu eorum ¹⁹et dixit rex Sedecias ad Hieremiam sollicitus sum propter Iudaeos qui transfugerunt ad Chaldeos ne forte tradar in manus eorum et inludant mihi ²⁰respondit autem Hieremias non te tradent audi quaeso vocem Domini quam ego loquor ad te et bene tibi erit et vivet anima tua ²¹quod si nolueris egredi iste est sermo quem ostendit mihi Dominus ²²ecce omnes mulieres quae remanserunt in domo regis Iuda educentur ad principes regis Babylonis et ipsae dicent seduxerunt te et praevaluerunt adversum te viri pacifici tui demerserunt in caeno et lubrico pedes tuos et recesserunt a te ²³et omnes uxores tuae et filii tui educentur ad Chaldeos et non effugies manus eorum sed in manu regis Babylonis capieris et civitatem hanc conburet igni ²⁴dixit ergo Sedecias ad Hieremiam nullus sciat verba haec et non morieris ²⁵si autem audierint principes quia locutus sum tecum et venerint ad te et dixerint tibi indica nobis quid locutus sis cum rege ne celes nos et non te interficiemus et quid locutus est tecum rex ²⁶dices ad eos prostravi ego preces meas coram rege ne me reduci iuberet in domum Ionathan et ibi morerer ²⁷venerunt ergo omnes principes ad Hieremiam et interrogaverunt eum et locutus est eis iuxta omnia verba quae praeceperat ei rex et cessaverunt ab eo nihil enim fuerat auditum ²⁸mansit vero Hieremias in vestibulo carceris usque ad diem quo capta est Hierusalem et factum est ut caperetur Hierusalem

Chapter 39

¹anno nono Sedeciae regis Iuda mense decimo venit Nabuchodonosor rex Babylonis et omnis exercitus eius ad Hierusalem et obsidebant eam ²undecimo autem anno Sedeciae mense quarto quinta mensis aperta est civitas ³et ingressi sunt omnes principes regis Babylonis et sederunt in porta media Neregel Sereser Semegar Nabu Sarsachim Rabsares Neregel Sereser Rebmag et omnes reliqui principes regis Babylonis ⁴cumque vidisset eos Sedecias rex Iuda et omnes viri bellatores fugerunt et egressi sunt nocte de civitate per viam horti regis et per portam quae erat inter duos muros et egressi sunt ad viam deserti ⁵persecutus est autem eos exercitus Chaldeorum et conprehenderunt Sedeciam in campo solitudinis hiericuntinae et captum adduxerunt ad Nabuchodonosor regem Babylonis in Reblatha quae est in terra Emath et locutus est ad eum iudicia ⁶et occidit rex Babylonis filios Sedeciae in Reblatha in oculis eius et omnes nobiles Iuda occidit rex Babylonis ⁷oculos quoque Sedeciae eruit et vinxit eum conpedibus ut duceretur in Babylonem ⁸domum quoque regis et domum vulgi succenderunt Chaldei igni et murum Hierusalem subverterunt ⁹et reliquias populi quae remanserunt in civitate et perfugas qui transfugerant ad eum et superfluos vulgi qui remanserant transtulit Nabuzardan magister militum in Babylonem ¹⁰et de plebe pauperum qui nihil penitus habebant dimisit Nabuzardan magister militum in terra Iuda et dedit eis vineas et cisternas in die illa ¹¹praeceperat autem Nabuchodonosor rex Babylonis de Hieremia Nabuzardan magistro militiae dicens ¹²tolle illum et pone super eum oculos tuos nihilque ei mali facias sed ut voluerit sic facies ei ¹³misit ergo Nabuzardan princeps militiae et Nabu et Sesban et Rabsares et Neregel et Sereser et Rebmag et omnes optimates regis Babylonis ¹⁴miserunt et tulerunt Hieremiam de vestibulo carceris et tradiderunt eum Godoliae filio Ahicam filii Saphan ut intraret domum et habitaret in populo ¹⁵ad Hieremiam autem factus fuerat sermo Domini cum clausus esset in vestibulo carceris dicens ¹⁶vade et dic Abdemelech Aethiopi dicens haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam sermones meos super civitatem hanc in malum et non in bonum et erunt in conspectu tuo in die illa ¹⁷et liberabo te in die illa ait Dominus et non traderis in manus virorum quos tu formidas ¹⁸sed eruens liberabo te et gladio non cades sed erit tibi anima tua in salutem quia in me habuisti fiduciam ait Dominus

Chapter 40

¹sermo qui factus est ad Hieremiam a Domino postquam dimissus est a Nabuzardan magistro militiae de Rama quando tulit eum vinctum catenis in medio omnium qui migrabant de Hierusalem et Iuda et ducebantur in Babylonem ²tollens ergo princeps militiae Hieremiam dixit ad eum Dominus Deus tuus locutus est malum hoc super locum istum ³et adduxit et fecit Dominus sicut locutus est quia peccastis Domino et non audistis vocem eius et factus est vobis sermo hic ⁴nunc ergo ecce solvi te hodie de catenis quae sunt in manibus tuis si placet tibi ut venias mecum in Babylonem veni et ponam oculos meos super te si autem displicet tibi venire mecum in Babylonem reside ecce omnis terra in conspectu tuo quod elegeris et quo placuerit tibi ut vadas illuc perge ⁵et mecum noli venire sed habita apud Godoliam filium Ahicam filii Saphan quem praeposuit rex Babylonis civitatibus Iudaeae habita ergo cum eo in medio populi vel quocumque placuerit tibi ut vadas vade dedit quoque ei magister militiae cibaria et munuscula et dimisit eum ⁶venit autem Hieremias ad Godoliam filium Ahicam in Masphat et habitavit cum eo in medio populi qui relictus fuerat in terra ⁷cum ergo audissent omnes principes exercitus qui dispersi fuerant per regiones ipsi et socii eorum quod praefecisset rex Babylonis Godoliam filium Ahicam terrae et quod commendasset ei viros et mulieres et parvulos et de pauperibus terrae qui non fuerant translati in Babylonem ⁸venerunt ad Godoliam in Masphat et Ismahel filius Nathaniae et Iohanan et Ionathan filii Caree et Sareas filius Thenoemeth et filii Offi qui erat de Nethophathi et Iezonias filius Maachathi ipsi et viri eorum ⁹et iuravit eis Godolias filius Ahicam filii Saphan et comitibus eorum dicens nolite timere servire Chaldeis habitate in terra et servite regi Babylonis et bene erit vobis ¹⁰ecce ego habito in Masphat ut respondeam praecepto Chaldeorum qui mittuntur ad nos vos autem colligite vindemiam et messem et oleum et condite in vasis vestris et manete in urbibus vestris quas tenetis ¹¹sed et omnes Iudaei qui erant in Moab et in filiis Ammon et in Idumea et in universis regionibus audito quod dedisset rex Babylonis reliquias in Iudaeam et quod praeposuisset super eos Godoliam filium Ahicam filii Saphan ¹²reversi sunt inquam omnes Iudaei de universis locis ad quae profugerant et venerunt in terram Iuda ad Godoliam in Masphat et collegerunt vinum et messem multam nimis ¹³Iohanan autem filius Caree et omnes principes exercitus qui dispersi erant in regionibus venerunt ad Godoliam in Masphat ¹⁴et dixerunt ei scito quia Baalis rex filiorum Ammon misit Ismahel filium Nathaniae percutere animam tuam et non credidit eis Godolias filius Ahicam ¹⁵Iohanan vero filius Caree dixit ad Godoliam seorsum in Masphat loquens ibo et percutiam Ismahel filium Nathaniae nullo sciente ne interficiat animam tuam et dissipentur omnes Iudaei qui congregati sunt ad te et peribunt reliquiae Iuda ¹⁶et ait Godolias filius Ahicam ad Iohanan filium Caree noli facere verbum hoc falsum enim tu loqueris de Ismahel

Chapter 41

¹et factum est in mense septimo venit Ismahel filius Nathaniae filii Elisama de semine regali et optimates regis et decem viri cum eo ad Godoliam filium Ahicam in Masphat et comederunt ibi panes simul in Masphat ²surrexit autem Ismahel filius Nathaniae et decem viri qui erant cum eo et percusserunt Godoliam filium Ahicam filii Saphan gladio et interfecerunt eum quem praefecerat rex Babylonis terrae ³omnes quoque Iudaeos qui erant cum Godolia in Masphat et Chaldeos qui repperti sunt ibi et viros bellatores percussit Ismahel ⁴secundo autem die postquam occiderat Godoliam nullo adhuc sciente ⁵venerunt viri de Sychem et de Silo et de Samaria octoginta viri rasi barbam et scissis vestibus et squalentes munera et tus habebant in manu ut offerrent in domo Domini ⁶egressus ergo Ismahel filius Nathaniae in occursum eorum de Masphat incedens et plorans ibat cum autem occurrisset eis dixit ad eos venite ad Godoliam filium Ahicam ⁷qui cum venissent ad medium civitatis interfecit eos Ismahel filius Nathaniae circa medium laci ipse et viri qui erant cum eo ⁸decem autem viri repperti sunt inter eos qui dixerunt ad Ismahel noli occidere nos quia habemus thesauros in agro frumenti et hordei et olei et mellis et cessavit et non interfecit eos cum fratribus suis ⁹lacus autem in quem proiecerat Ismahel omnia cadavera virorum quos percussit propter Godoliam ipse est quem fecit rex Asa propter Baasa regem Israhel ipsum replevit Ismahel filius Nathaniae occisis ¹⁰et captivas duxit Ismahel omnes reliquias populi qui erant in Masphat filias regis et universum populum qui remanserat in Masphat quos commendarat Nabuzardan princeps militiae Godoliae filio Ahicam et cepit eos Ismahel filius Nathaniae et abiit ut transiret ad filios Ammon ¹¹audivit autem Iohanan filius Caree et omnes principes bellatorum qui erant cum eo omne malum quod fecerat Ismahel filius Nathaniae ¹²et adsumptis universis viris profecti sunt ut bellarent adversum Ismahel filium Nathaniae et invenerunt eum ad aquas Multas quae sunt in Gabaon ¹³cumque vidisset omnis populus qui erat cum Ismahel Iohanan filium Caree et universos principes bellatorum qui erant cum eo laetati sunt ¹⁴et reversus est omnis populus quem ceperat Ismahel in Masphat reversusque abiit ad Iohanan filium Caree ¹⁵Ismahel autem filius Nathaniae fugit cum octo viris a facie Iohanan et abiit ad filios Ammon ¹⁶tulit ergo Iohanan filius Caree et omnes principes bellatorum qui erant cum eo universas reliquias vulgi quas reduxerat ab Ismahel filio Nathaniae de Masphat postquam percussit Godoliam filium Ahicam fortes viros ad proelium et mulieres et pueros et eunuchos quos reduxerat de Gabaon ¹⁷et abierunt et sederunt peregrinantes in Chamaam quae est iuxta Bethleem ut pergerent et introirent Aegyptum ¹⁸a facie Chaldeorum timebant enim eos quia percusserat Ismahel filius Nathaniae Godoliam filium Ahicam quem praeposuerat rex Babylonis in terra Iuda

Chapter 42

¹et accesserunt omnes principes bellatorum et Iohanan filius Caree et Iezonias filius Osaiae et reliquum vulgus a parvo usque ad magnum ²dixeruntque ad Hieremiam prophetam cadat oratio nostra in conspectu tuo et ora pro nobis ad Dominum Deum tuum pro universis reliquiis istis quia derelicti sumus pauci de pluribus sicut oculi tui nos intuentur ³et adnuntiet nobis Dominus Deus tuus viam per quam pergamus et verbum quod faciamus ⁴dixit autem ad eos Hieremias propheta audivi ecce ego oro ad Dominum Deum vestrum secundum verba vestra omne verbum quodcumque responderit mihi indicabo vobis nec celabo vos quicquam ⁵et illi dixerunt ad Hieremiam sit Dominus inter nos testis veritatis et fidei si non iuxta omne verbum in quo miserit te Dominus Deus tuus ad nos sic faciemus ⁶sive bonum est sive malum voci Domini Dei nostri ad quem mittimus te oboediemus ut bene sit nobis cum audierimus vocem Domini Dei nostri ⁷cum autem conpleti essent decem dies factum est verbum Domini ad Hieremiam ⁸vocavitque Iohanan filium Caree et omnes principes bellatorum qui erant cum eo et universum populum a minimo usque ad magnum ⁹et dixit ad eos haec dicit Dominus Deus Israhel ad quem misistis me ut prosternerem preces vestras in conspectu eius ¹⁰si quiescentes manseritis in terra hac aedificabo vos et non destruam plantabo et non evellam iam enim placatus sum super malo quod feci vobis ¹¹nolite timere a facie regis Babylonis quem vos pavidi formidatis nolite eum metuere dicit Dominus quia vobiscum sum ego ut salvos faciam vos et eruam de manu eius ¹²et dabo vobis misericordiam et miserebor vestri et habitare vos faciam in terra vestra ¹³si autem dixeritis vos non habitabimus in terra ista nec audiemus vocem Domini Dei nostri ¹⁴dicentes nequaquam sed ad terram Aegypti pergemus ubi non videbimus bellum et clangorem tubae non audiemus et famem non sustinebimus et ibi habitabimus ¹⁵propter hoc nunc audite verbum Domini reliquiae Iuda haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel si posueritis faciem vestram ut ingrediamini Aegyptum et intraveritis ut ibi habitetis ¹⁶gladium quem vos formidatis ibi conprehendet vos in terra Aegypti et fames pro qua estis solliciti adherebit vobis in Aegypto et ibi moriemini ¹⁷omnesque viri qui posuerint faciem suam ut ingrediantur Aegyptum et habitent ibi morientur gladio et fame et peste nullus de eis remanebit nec effugient a facie mali quod ego adferam super eos ¹⁸quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel sicut conflatus est furor meus et indignatio mea super habitatores Hierusalem sic conflabitur indignatio mea super vos cum ingressi fueritis Aegyptum et eritis in iusiurandum et in stuporem et in maledictum et in obprobrium et nequaquam ultra videbitis locum istum ¹⁹verbum Domini super vos reliquiae Iuda nolite intrare Aegyptum scientes scietis quia obtestatus sum vobis hodie ²⁰quia decepistis animas vestras vos enim misistis me ad Dominum Deum nostrum dicentes ora pro nobis ad Dominum Deum nostrum et iuxta omnia quaecumque dixerit tibi Dominus Deus noster sic adnuntia nobis et faciemus ²¹et adnuntiavi vobis hodie et non audistis vocem Domini Dei vestri super universis pro quibus misit me ad vos ²²nunc ergo scientes scietis quia gladio et fame et peste moriemini in loco ad quem voluistis intrare ut habitaretis ibi

Chapter 43

¹factum est autem cum conplesset Hieremias loquens ad populum universos sermones Domini Dei eorum pro quibus miserat eum Dominus Deus eorum ad illos omnia verba haec ²dixit Azarias filius Osaiae et Iohanan filius Caree et omnes viri superbi dicentes ad Hieremiam mendacium tu loqueris non misit te Dominus Deus noster dicens ne ingrediamini Aegyptum ut habitetis illuc ³sed Baruch filius Neriae incitat te adversum nos ut tradat nos in manibus Chaldeorum ut interficiat nos et transduci faciat in Babylonem ⁴et non audivit Iohanan filius Caree et omnes principes bellatorum et universus populus vocem Domini ut maneret in terra Iuda ⁵sed tollens Iohanan filius Caree et universi principes bellatorum universos reliquiarum Iuda qui reversi fuerant de cunctis gentibus ad quas fuerant ante dispersi ut habitarent in terra Iuda ⁶viros et mulieres et parvulos et filias regis et omnem animam quam reliquerat Nabuzardan princeps militiae cum Godolia filio Ahicam filii Saphan et Hieremiam prophetam et Baruch filium Neriae ⁷et ingressi sunt terram Aegypti quia non oboedierunt voci Domini et venerunt usque ad Tafnas ⁸et factus est sermo Domini ad Hieremiam in Tafnis dicens ⁹sume in manu tua lapides grandes et absconde eos in crypta quae est sub muro latericio in porta domus Pharaonis in Tafnis cernentibus viris iudaeis ¹⁰et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego mittam et adsumam Nabuchodonosor regem Babylonis servum meum et ponam thronum eius super lapides istos quos abscondi et statuet solium suum super eos ¹¹veniensque percutiet terram Aegypti quos in morte in morte et quos in captivitate in captivitate et quos in gladio in gladio ¹²et succendet ignem in delubris deorum Aegypti et conburet ea et captivos ducet illos et amicietur terra Aegypti sicut amicitur pastor pallio suo et egredietur inde in pace ¹³et conteret statuas domus Solis quae sunt in terra Aegypti et delubra deorum Aegypti conburet igni

Chapter 44

¹verbum quod factum est ad Hieremiam ad omnes Iudaeos qui habitant in terra Aegypti habitantes in Magdolo et in Tafnis et in Memphis et in terra Fatures dicens ²haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel vos vidistis omne malum istud quod adduxi super Hierusalem et super omnes urbes Iuda et ecce sunt desertae hodie et non est in eis habitator ³propter malitiam quam fecerunt ut me ad iracundiam provocarent et irent et sacrificarent et colerent deos alienos quos nesciebant et illi et vos et patres vestri ⁴et misi ad vos omnes servos meos prophetas de nocte consurgens mittensque et dicens nolite facere verbum abominationis huius quam odi ⁵et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam ut converterentur a malis suis et non sacrificarent diis alienis ⁶et conflata est indignatio mea et furor meus et succensa est in civitatibus Iuda et in plateis Hierusalem et versae sunt in solitudinem et vastitatem secundum diem hanc ⁷et nunc haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel quare vos facitis malum grande contra animas vestras ut intereat ex vobis vir et mulier parvulus et lactans de medio Iudae nec relinquatur vobis quicquam residuum ⁸provocantes me in operibus manuum vestrarum sacrificando diis alienis in terra Aegypti in quam ingressi estis ut habitetis ibi et dispereatis et sitis in maledictionem et in obprobrium cunctis gentibus terrae ⁹numquid obliti estis mala patrum vestrorum et mala regum Iuda et mala uxorum eius et mala vestra et mala uxorum vestrarum quae fecerunt in terra Iuda et in regionibus Hierusalem ¹⁰non sunt mundati usque ad diem hanc et non timuerunt et non ambulaverunt in lege et in praeceptis meis quae dedi coram vobis et coram patribus vestris ¹¹ideo haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego pono faciem meam in vobis in malum et disperdam omnem Iudam ¹²et adsumam reliquias Iudae qui posuerunt facies suas ut ingrederentur terram Aegypti et habitarent ibi et consumentur omnes in terra Aegypti cadent in gladio et in fame consumentur a minimo usque ad maximum in gladio et in fame morientur et erunt in iusiurandum et in miraculum et in maledictionem et in obprobrium ¹³et visitabo habitatores terrae Aegypti sicut visitavi super Hierusalem in gladio et in fame et in peste ¹⁴et non erit qui effugiat et sit residuus de reliquiis Iudaeorum qui vadunt ut peregrinentur in terra Aegypti et revertantur in terram Iuda ad quam ipsi elevant animas suas ut revertantur et habitent ibi non revertentur nisi qui fugerint ¹⁵responderunt autem Hieremiae omnes viri scientes quod sacrificarent uxores eorum diis alienis et universae mulieres quarum stabat multitudo grandis et omnis populus habitantium in terra Aegypti in Fatures dicens ¹⁶sermonem quem locutus es ad nos in nomine Domini non audiemus ex te ¹⁷sed facientes faciemus omne verbum quod egreditur de ore nostro ut sacrificemus Reginae caeli et libemus ei libamina sicut fecimus nos et patres nostri reges nostri et principes nostri in urbibus Iuda et in plateis Hierusalem et saturati sumus panibus et bene nobis erat malumque non vidimus ¹⁸ex eo autem quo cessavimus sacrificare Reginae caeli et libare ei libamina indigemus omnibus et gladio et fame consumpti sumus ¹⁹quod si nos sacrificamus Reginae caeli et libamus ei libamina numquid sine viris nostris fecimus ei placentas ad colendum eam et liba libandi ²⁰et dixit Hieremias ad omnem populum adversum viros et adversum mulieres et adversum universam plebem qui responderant ei verbum dicens ²¹numquid non sacrificium quod sacrificastis in civitatibus Iuda et in plateis Hierusalem vos et patres vestri reges vestri et principes vestri et populus terrae horum recordatus est Dominus et ascendit super cor eius ²²et non poterat Dominus ultra portare propter malitiam studiorum vestrorum et propter abominationes quas fecistis et facta est terra vestra in desolationem et in stuporem et in maledictum eo quod non sit habitator sicut est dies haec ²³propterea quod sacrificaveritis idolis et peccaveritis Domino et non audieritis vocem Domini et in lege et in praeceptis et in testimoniis eius non ambulaveritis idcirco evenerunt vobis mala haec sicut est dies haec ²⁴dixit autem Hieremias ad omnem populum et ad universas mulieres audite verbum Domini omnis Iuda qui estis in terra Aegypti ²⁵haec inquit Dominus exercituum Deus Israhel dicens vos et uxores vestrae locuti estis ore vestro et manibus vestris implestis dicentes faciamus vota nostra quae vovimus ut sacrificemus Reginae caeli et libemus ei libamina implestis vota vestra et opere perpetrastis ea ²⁶ideo audite verbum Domini omnis Iuda qui habitatis in terra Aegypti ecce ego iuravi in nomine meo magno ait Dominus quia nequaquam ultra nomen meum vocabitur ex ore omnis viri iudaei dicentis vivit Dominus Deus in omni terra Aegypti ²⁷ecce ego vigilabo super eos in malum et non in bonum et consumentur omnes viri Iuda qui sunt in terra Aegypti gladio et fame donec penitus consumantur ²⁸et qui fugerint gladium revertentur de terra Aegypti in terram Iuda viri pauci et scient omnes reliquiae Iuda ingredientium terram Aegypti ut habitent ibi cuius sermo conpleatur meus an illorum ²⁹et hoc vobis signum ait Dominus quod visitem ego super vos in loco isto ut sciatis quia vere conplebuntur sermones mei contra vos in malum ³⁰haec dicit Dominus ecce ego tradam Pharaonem Efree regem Aegypti in manu inimicorum eius et in manu quaerentium animam illius sicut tradidi Sedeciam regem Iuda in manu Nabuchodonosor regis Babylonis inimici sui et quaerentis animam eius

Chapter 45

¹verbum quod locutus est Hieremias propheta ad Baruch filium Neri cum scripsisset verba haec in libro de ore Hieremiae anno quarto Ioachim filii Iosiae regis Iuda dicens ²haec dicit Dominus Deus Israhel ad te Baruch ³dixisti vae misero mihi quoniam addidit Dominus dolorem dolori meo laboravi in gemitu meo et requiem non inveni ⁴haec dices ad eum sic dicit Dominus ecce quos aedificavi ego destruo et quos plantavi ego evello et universam terram hanc ⁵et tu quaeris tibi grandia noli quaerere quia ecce ego adducam malum super omnem carnem ait Dominus et dabo tibi animam tuam in salutem in omnibus locis ad quaecumque perrexeris

Chapter 46

¹quod factum est verbum Domini ad Hieremiam prophetam contra gentes ²ad Aegyptum adversum exercitum Pharaonis Nechao regis Aegypti qui erat iuxta flumen Eufraten in Charchamis quem percussit Nabuchodonosor rex Babylonis in quarto anno Ioachim filii Iosiae regis Iuda ³praeparate scutum et clypeum et procedite ad bellum ⁴iungite equos et ascendite equites state in galeis polite lanceas induite vos loricis ⁵quid igitur vidi ipsos pavidos et terga vertentes fortes eorum caesos fugerunt conciti nec respexerunt terror undique ait Dominus ⁶non fugiat velox nec salvari se putet fortis ad aquilonem iuxta flumen Eufraten victi sunt et ruerunt ⁷quis est iste qui quasi flumen ascendit et veluti fluviorum intumescunt gurgites eius ⁸Aegyptus fluminis instar ascendet et velut flumina movebuntur fluctus eius et dicet ascendens operiam terram perdam civitatem et habitatores eius ⁹ascendite equos et exultate in curribus et procedant fortes Aethiopia et Lybies tenentes scutum et Lydii arripientes et iacientes sagittas ¹⁰dies autem ille Domini Dei exercituum dies ultionis ut sumat vindictam de inimicis suis devorabit gladius et saturabitur et inebriabitur sanguine eorum victima enim Domini exercituum in terra aquilonis iuxta flumen Eufraten ¹¹ascende in Galaad et tolle resinam virgo filia Aegypti frustra multiplicas medicamina sanitas non erit tibi ¹²audierunt gentes ignominiam tuam et ululatus tuus replevit terram quia fortis inpegit in fortem ambo pariter conciderunt