‘non meam justitiam’ tunc enim mea est vel nostra, cum moribus nostris justitiam dei mereri nos putamus perfectam per mores. At non, inquit, hanc habens justitiam, sed quam? Illam ex fide. Non illam quæ ex lege; væ in operibus est et carnali disciplina, sed hanc quæ ex deo procedit ‘justitia ex fide;’: 1
. . . transeamus ad sanctorum communionem. Illos hic sententia ista confundit, qui sanctorum et amicorum dei cineres non in honore debere esse blasphemant, qui beatorum martyrum gloriosam memoriam sacrorum reverentia monumentorum colendam esse non credunt. In symbolum prævaricati sunt, et Christo in fonte mentiti sunt.: 1
. . . ut sicut de virgine per spiritum vera caro sine coitu creatur, ita per eundem ex substantia panis ac vini mystice idem Christi corpus et sanguis consecretur . . . figura: 1
Accedit verbum ad elementum et fit sacramentum, etiam ipsum tamquam visibile verbum: 1
Ad gratiam dei pertinet qui credit, non ille, pro cujus voluntate, ut dicitis, sanctitas vestra succedit.: 1
Ad quid ergo persuadendum aut scripturas releges aut conscios nominabis, qui adhuc quod sentis non potes definire: 1
Adam mortalem factum, qui sive peccaret sive non peccaret moriturus fuisset—peccatum Adæ ipsum solum læsit, non genus humanum—parvuli qui nascuntur in eo statu sunt, in quo fuit Adam ante prævaricationem—neque per mortem vel prævaricationem Adæ omne genus hominum moritur, nec per resurrectionem Christi omne genus hominum resurget—lex sic mittit ad regnum cœlorum quomodo et evangelium—et ante adventum domini fuerunt homines impeccabiles, i.e.: 1
Admissus ad dominica præcepta ex ipsis statim eruditur, id peccato deputandum, a quo deus arceat.: 1
Aliter quidem quod ipse est, aliter quæ ab ipso. Quod ipse est unum est totumque est quidquid ipse est; quod vero ab ipso est, innumerum est. Et hæc sunt quibus refletur omne quod uno toto clauditur et ambitur. Verum quod varia sunt quæ ab ipso sunt, qui a se est et unum est, variis cum convenit dominare. Et ut omnipotens apparet, contrariorum etiam origo ipse debuit inveniri.: 1
Audi excellentem dei dispensatorem, quem veneror ut patrem; in Christo Jesu enim per evangelium me genuit et eo Christi ministro lavacrum regenerationis accepi. Beatum loquor Ambrosium cujus pro Catholica fide gratiam, constantiam, labores, pericula sive operibus sive sermonibus et ipse sum expertus et mecum non dubitat orbis prædicare Romanus.: 1
Audivi (verba Ego sum qui sum) sicut auditur in corde, et non erat prorsus unde dubitarem; faciliusque dubitarem vivere me, quam non esse veritatem: 1
Baptizatum hominem sive justum sive peccatorem loco sancti: 1
Beatus Ambrosius episcopus, in cujus præcipue libris Romana: 1
Bene dicit Hiob (IX. 28): Sciens quod non parceris delinquenti, quia delicta nostra sive per nos sive per semetipsum resecat, etiam cum relaxat: 1
Bonorum quorundam intolerabilis magnitudo est, ut ad capienda et præstanda ea sola gratia divinæ inspirationis operetur. Nam quod maxime bonum, id maxime penes deum, nec alius id, quam qui possidet, dispensat, ut cuique dignatur.: 1
Bonorum unus est titulus salus hominis criminum pristinorum abolitione præmissa.: 1
Bonum quod agimus et dei est et nostrum, dei per prævenientem gratiam, nostrum per obsequentem liberam voluntatem. . . . Si nostrum non est, unde nobis retribui præmia speramus? Quia ergo non immerito gratias agimus, scimus, quod ejus munere prævenimur; et rursum quia non immerito retributionem quærimus, scimus, quod obsequente libero arbitrio bona eligimus, quæ ageremus: 1
Caritas inchoata inchoata justitia est; caritas provecta provecta justitia est; caritas magna magna justitia est; caritas perfecta perfecta justitia est: 1
Carni nostræ caro Christi spiritaliter conviscerata transformatur.: 1
Catholicam (scil. ecclesiam) facit simplex et verus intellectus in lege (scil. duobus testamentis) singulare ac verissimum sacramentum et unitas animorum.: 1
Catholicus in fide, rex in potestate, pontifex in prædicatione, judex in æquitate, philosophus in liberalibus studiis, inclytus in moribus (?) et omni honestate præcipuus.: 1
Christianus mihi nomen est, catholicus cognomen.: 1
Christus qui est secundus Adam, accepit has geminas generationes, primam vid. quæ secundum carnem est, secundam vero spiritualem, quæ per adoptionem fit, idem redemptor noster secundum hominem complexus in semetipso continet: primam vid. quam suscepit ex virgine nascendo, secundam vero quam initiavit: 1
Confiteor, deum omnipotentem et incommutabilem præscisse et prædestinasse angelos sanctos et homines electos ad vitam gratis æternam, et ipsum diabolum . . . cum ipsis quoque hominibus reprobis . . . propter præscita certissime ipsorum propria futura mala rnerita prædestinasse pariter: 1
Conscientia dantis adtenditur, qui abluat accipientis.: 1
Contemplatio ejus artifices, qui vocat ea quæ non sunt tamquam ea quæ sunt, atque in mensura et numero et pondere cuncta disponit: 1
Contra eorum superstitionem, qui picturis et imaginibus sanctorum adorationis obsequium deferendum putant.: 1
Credamus et sanctorum communionem, sed sanctos non tam pro dei parte, quam pro dei honore veneremur. Non sunt sancti pars illius, sed ipse probatur pars esse sanctorum. Quare? quia, quod sunt, de illuminatione et de similitudine ejus accipiunt; in sanctis autem non res dei, sed pars dei est. Quicquid enim de deo participant, divinæ est gratiæ, non naturæ. Colamus in sanctis timorem et amorem dei, non divinitatem dei, colamus merita, non quæ de proprio habent, sed quæ accipere pro devotione meruerunt. Digne itaque venerandi sunt, dum nobis dei cultum et futuræ vitæ desiderium contemptu mortis insinuant.: 1
Credo siquidem atque confiteor præscisse teante sæcula quæcunque erant futura, sive bona sive mala, prædestinasse vero tantummodo bona. Bona autem a te prædestinata bifariam sunt tuis a fidelibus indagata . . . i.e: 1
Cum antem sub tribus et testatio fidei et sponsio salutis pignerentur, necessario adicitur ecclesiæ mentio, quoniam ubi tres, id est pater et filius et spiritus sanctus, ibi ecclesia, quæ trium corpus est.: 1
Cum autem initio fidei quæ per dilectionem operatur imbuta mens fuerit, tendit bene vivendo etiam ad speciem: 1
Cum igitur liquido clareat hanc sanam et veram esse sententiam, quam primo loco ratio: 1
Cum libros Confessionum ediderim ante quam Pelagiana hæresis exstitisset, in eis certe dixi deo nostro et sæpe dixi: Da quod jubes et jube quod vis. Quæ mea verba Pelagius Romæ, cum a quodam fratre et episcopo meo fuissent eo præsente commemorata, ferre non potuit et contradicens aliquanto commotius pæne cum eo qui commemoraverat litigavit.: 1
Cum propterea credere jubeamur, quia id quod credere jubemur, videre non possumus, ipsam tamen fidem, quando inest in nobis, videmus in nobis.: 1
Cur ergo apud vos non renascuntur per baptismum, qui transeunt a nobis ad vos, cum apud nos fuerint baptizati, si nondum nati sunt?: 1
De Afris quod propria lege sua utuntur, ut rebaptizent, placuit, ut si ad ecclesiam aliquis de hæresi venerit, interrogent eum symbolum; et si perviderint eum in patre et filio et spiritu sancto esse baptizatum, manus ei tantum imponatur ut accipiat spiritum sanctum. Quod si interrogatus non responderit hanc trinitatem, baptizetur.: 1
De carne Christi quæ crucifixa et sepulta est, ait, ‘Vera utique caro Christi est.’ At de illo quod sumitur in sacramento dicit, ‘Veræ carnis illius sacramentum est,’ distinguens sacramentum carnis a veritate carnis. Veritas carnis quam sumpsit de virgine; quod vero nunc agitur in ecclesia mysterium, veræ illius carnis . . . sacramentum . . . non est specie caro, sed sacramentum, siquidem in specie panis est, in sacramento vero verum Christi corpus . . . (elementa) secundum quod spiritualiter vitæ substantiam subministrant corpus et sanguis Christi sunt. Illud vero corpus, in quo semel passus est Christus: 1
De gratiam secundum merita nostra dari, quia si peccatoribus illam det, videtur esse iniquus.: 1
De his, qui scripturas s. tradidisse dicuntur vel vasa dominica vel nomina patrum suorum, placuit nobis, ut quicumque eorum ex actis publicis fuerit detectus, non verbis nudis, ab ordine cleri amoveatur. Nam si iidem aliquos ordinasse fuerint deprehensi et hi quos ordinaverunt rationales (able? capable?) subsistunt, non illis obsit ordinatio: 1
De sancta trimitate, Utrum pater et filius et spiritus s. de divinitate substantialiter prædicentur, Quomodo substantiæ in eo quod sint bonæ sint, cum non sint substantialia bona, De fide Catholica and Contra Eutychen et Nestorium.: 1
Deum et animam scire cupio. Nihilne plus? Nihil omnino.: 1
Deus hominem sine peccato rectum cum libero arbitrio condidit et in paradiso posuit, quem in sanctitate justitiæ permanere voluit. Homo libero arbitrio male utens peccavit et cecidit, et factus est massa perditionis totius humani generis. Deus autem bonus et justus elegit ex eadem massa perditionis secundum præscientiam suam, quos per gratiam prædestinavit ad vitam, et vitam illis prædestinavit æternam. Ceteros autem, quos justitiæ judicio in massa perditionis reliquit, perituros præscivit, sed non ut perirent prædestinavit, pœnam autem illis, quia justus est, prædestinavit æternam. Ac per hoc unam: 1
Deus naturam nostram id est animam rationalem carnemque hominis Christi suscepit, susceptione singulariter mirabili vel mirabiliter singulari, ut nullis justitiæ suæ præcedentibus meritis filius dei sic esset ab initio quo esse homo cœpisset, ut ipse et verbum, quod sine initio est, una persona esset.: 1
Deus omnes homines sine exceptione vult salvos fieri, licet non omnes salventur. Quod autem quidem salvantur, salvantis est donum; quod autem quidem pereunt, pereuntium est meritum.: 1
Deus ostendens quid magis velit, minorem voluntatem majore delevit. Quantoque notitiæ tuæ utrumque proposuit, tanto definiit, id te sectari debere quod declaravit se magis velle. Ergo si ideo declaravit, ut id secteris quod magis vult, sine dubio, nisi ita facis, contra voluntatem ejus sapis, sapiendo contra potiorem ejus voluntatem, magisque offendis quam promereris, quod vult quidem faciendo et quod mavult respuendo. Ex parte delinquis; ex parte, si non delinquis, non tamen promereris. Non porro et promereri nolle delinquere est? Secundum igitur matrimonium, si est ex illa dei voluntate quæ indulgentia vocatur: 1
Deus solus docere potuit, quomodo se vellet orari.: 1
Dominus jugo suo in gremio ecclesiæ toto orbe diffuso omnia terrena regna subjecit.: 1
Dominus noster, sicut ipse in evangelio loquitur, leni jugo suo nos subdidit et sarcinæ levi; unde sacramentis numero paucissimis, observatione facillimis, significatione præstantissimis societatem novi populi colligavit.: 1
Dona sua coronat deus non merita tua . . . si ergo dei dona sunt bona merita tua, non deus coronat merita tua tamquam merita tua sed tamquam dona sua.: 1
Dum Christus finis est legis, qui sine lege sunt sine Christo sunt; igitur populus sine lege populus sine Christo est.: 1
Ecclesiam tu, frater Parmeniane, apud vos solos esse dixisti; nisi forte quia vobis specialem sanctitatem: 1
Ego autem aliquanto posterius didicisse me fateor, in eo quod verbum caro factum est, quomodo catholica veritas a Photini falsitate dirimatur.: 1
Ego vero evangelio non crederem, nisi me catholicae (ecclesiæ) commoveret auctoritas.: 1
Electi sunt ante mundi constitutionem ea prædestinatione, in qua deus sua futura facta præscivit; electi sunt autem de mundo ea vocatione, qua deus id, quod prædestinavit, implevit. Quos enim prædestinavit, ipsos et vocavit, illa scilicet vocatione secundum propositum, non ergo alios sed quos prædestinavit ipsos et vocavit: 1
Eo quod quisque novit non fruitur, nisi et id diligat . . . neque quisquam in eo quod percipit permanet nisi dilectione.: 1
Est Christiani hominis, quod bonum est velle et in eo quod bene voluerit, currere; sed homini non est datum perficere, ut post spatia, quæ debet homo implere, restet aliquid deo, ubi deficienti succurrat, quia ipse solus est perfectio et perfectus solus dei filius Christus, cæteri omnes semi-perfecti: 1
Est etiam præclarissimum lumen prædestinationis et gratiæ ipse salvator, ipse mediator dei et hominum homo Christus Jesus, qui ut hoc esset, quibus tandem suis vel operum vel fidei præcedentibus meritis natura humana quæ in illo est comparavit? . . . Singulariter nostra natura in Jesu nullis suis præcedentibus meritis accepit admiranda (scil: 1
Et apparuit mihi una facies eloquiorum castorum. Et cœpi et inveni quidquid illac verum legeram, hac cum commendatione gratiæ tuæ dici: 1
Et ea quæ dicuntur merita nostra, dona sunt eius: 1
Et in hac vita virtus non est nisi diligere quod diligendum est; faciunt boni amores bonos mores.: 1
Et pervenit cogitatio ad id quod est, in ictu trepidantis aspectus: 1
Et quoniam (Christianus) quamdin est in isto mortali corpore, peregrinatur a domino, ambulat per fidem non per speciem; ac per hoc omnem pacem vel corporis vel animæ vel simul corporis et animæ refert ad illam pacem, quæ homini mortali est cum immortali deo, ut ei sit ordinata in fide sub æterna lege obœdientia. Jam vero quia duo præcipua præcepta, hoc est dilectionem dei et dilectionem proximi, docet magister deus . . . consequens est, ut etiam proximo ad diligendum deum consulat, quem jubetur sicut se ipsum diligere (sic uxori, sic filiis, sic domesticis, sic ceteris quibus potuerit hominibus), et ad hoc sibi a proximo, si forte indiget, consuli velit; ac per hoc erit pacatus, quantum in ipso est, omni homini pace hominum, id est ordinata concordia cujus hic ordo est, prinmm ut nulli noceat, deinde ut etiam prosit cui potuerit. Primitus ergo inest ei suorum cura; ad eos quippe habet opportuniorem facilioremque aditum consulendi, vel naturæ ordine vel ipsius societatis humanæ. Unde apostolus dicit: ‘Quisquis autem suis et maxime domesticis non providet, fidem denegat et est infideli deterior.’ Hinc itaque etiam pax domestica oritur, id est ordinati imperandi obœdiendique concordia cohabitantium. Imperaut enim, qui consulunt: sicut vir uxori, parentes finis, domini servis. . . . Sed in domo justi viventes ex fide et adhuc ab illa cælesti civitate peregrinantis etiam qui imperant serviunt eis, quibus videntur imperare. Neque enim dominandi cupiditate imperant, sed officio consulendi, nec principandi superbia, sed providendi misericordia.: 1
Et sumus et nos esse novimus et id esse ac nosse diligimus.: 1
Et ut ostenderet filius dei, se vacasse, fidem tantummodo operatam esse: 1
Et utique verba propterea sunt instituta, non per quæ se homines invicem fallunt, sed per quæ in alterius quisque notitiam cogitationes suas perferat.: 1
Eucharistia panis noster quotidianus est; sed sic accipiamus illum, ut non solum ventre sed et mente reficiamur. Virtus enim ipsa, quæ ibi intelligitur, unitas est, ut redacti in corpus ejus, effecti membra ejus, simus quod accipimus.: 1
Eum, qui post baptismum peccaverit, per pænitentiam credimus posse salvari: 1
Ex persona beatissimi Petri forma unitatis retinendæ vel faciendæ descripta recitatur: 1
Ex utroque fit, id est, ex voluntate hominis et misericordia dei.: 1
Excepta itaque s. virgine Maria, de qua propter honorem domini nullam prorsus, cum de peccatis agitur, haberi volo quæstionem; unde enim scimus, quid ei plus gratiæ collatum fuerit ad vincendum omni ex parte peccatum, quæ concipere et parere meruit, quem constat nullum habuisse peccatum? hac ergo virgine excepta si omnes illos sanctos et sanctas, cum hic viverent, congregare possimus et interrogare, utrum essent sine peccato, quid fuisse responsuros putamus, utrum hoc quod ista dicit an quod Johannes apostolus?: 1
Fatebuntur igitur necesse est aut mutata esse secundum aliud quam secundum corpus, ac per hoc non esse hoc quod in veritate videntur, sed aliud quod non esse secundum propriam essentiam cernuntur. Aut si hoc profiteri noluerint, negare corpus esse sanguinem Christi, quod nefas est non solum dicere verum etiam cogitare.: 1
Felices esse volumus et infelices esse nolumus, sed nec velle possumus.: 1
Fides non habet meritum, cui humana ratio præbet experimentum: 1
Fides non quod oculus videt sed quod credit accipit, quoniam spiritualis est esca et spiritualis potus, spiritualiter animam pascens et æternæ satietatis vitam tribuens, sicut ipse salvator mysterium hoc commendans loquitur: spiritus est qui vivificat.: 1
Foris ab ecclesia constitutus et separatus a compagine unitatis et vinculo caritatis æterno supplicio puniveris, etiam si pro Christi nomine vivus incenderis.: 1
Fuit Adam, et in illo fuimus omnes; periit Adam, et in illo omnes perierunt.: 1
Hæc est prædestinatio sanctorum nihil aliud: præscientia scil. præparatio beneficiorum dei quibus certissime liberantur, quicunque liberantur.: 1
Hæc omnia Paulus viderat in apostolis ceteris, qui bono unitas per caritatem noluerunt a communione Petri recedere, ejus scil. qui negaverat Christum. Quod si major esset amor innocentiæ quam utilitas pacis unitatis, dicerent se non debere communicare Petro, qui negaverat magistrum.: 1
Hæreat hoc maxime prudentis animo lectoris, omnibus scripturis sacris solum illud, quod in honorem dei catholici sapiunt, contineri, sicut frequentium sententiarum luce illustratur, et sicubi durior elocutio moverit quæstionem, certum quidem esse, non ibi id quod injustum est loci illius auctorum sapuisse; secundum id autem debere intelligi, quod et ratio perspicua: 1
Hæresis Pelagiana multum nos, ut gratiam dei quæ per dominum nostrum Jesum Christum est, adversus eam defenderemus, exercuit.: 1
Hae sunt nebulæ Pelagianorum de laude creaturæ, laude nuptiarum, laude legis, laude liberi arbitrii, laude sanctorum: 1
Hi qui de nullo suo opere confidunt, ad sanctorum martyrum protectionem currunt atque ad sacra eorum corpora fletibus insistunt, promereri se veniam iis intercedentibus deprecantur.: 1
Hic omnino granditer et evidenter dei gratia commendatur. Quid enim natura humana in homine Christi meruit ut in unitatem personæ unici filii dei singulariter esset assumpta! Quæ bona voluntas, cujus boni propositi studium, quæ bona opera præcesserunt, quibus mereretur iste homo una fieri persona cum deo? Numquid antea fuit homo, et hoc ei singulare beneficium præstitum est, cum singulariter promereretur deum? Nempe ex quo homo esse cœpit, non aliud cœpit esse homo quam dei filius: et hoc unicus, et propter deum verbum, quod illo suscepto caro factum est, utique deus. . . . Unde naturæ humanæ tanta gloria, nullis præcedentibus meritis sine dubitatione gratuita, nisi quia magna hic et sola dei gratia fideliter et sobrie considerantibus evidenter ostenditur, ut intellegant homines per eandem gratiam se justifcari a peccatis, per quam factum est ut homo Christus nullum habere posset peccatum.: 1
Hinc post peccatum exul effectus stirpem quoque suam, quam peccando in se tamquam in radice vitiaverat, pœna mortis et damnationis obstrinxit, ut quidquid prolis ex illo et simul damnata per quam peccaverat conjuge per carnalem concupiscentiam, in qua inobedientiæ pœna similis [so far as the flesh here is not obedient to the will, but acts of itself] retributa est, nasceretur, traheret originale peccatum, quo treheretur per errores doloresque diversos ad illud extremum supplicium.: 1
Hoc illæ litteræ non habent. Non habent illæ paginæ vultum pietatis hujus, lacrimas confessionis, sacrificium tuum, spiritum contribulatum. . . . Nemo ibi cantat: Nonne deo subdita erit anima mea. Ab ipso enim salutare meum: 1
Hoc ipso quod contra voluntatem fecerunt ejus, de ipsis facta est voluntas ejus.: 1
Hominem, si post baptismum lapsus fuerit, per pænitentiam credimus posse salvari: 1
Homines sancti et fideles fiunt cum homine Christo unus Christus, ut omnibus per ejus hanc gratiam societatemque adscendentibus ipse unus Christus adscendat in cælum, qui de cælo descendit.: 1
Ibi (in Cassiciacum) quid egerim in litteris, jam quidem servientibus tibi, sed adhue superbiæ scholam tanquam in pausatione anhelantibus: 1
Ideoque cum essemus infirmi ad inveniendam liquida ratione veritatem, et ob hoc nobis opus esset auctoritate sanctarum litterarum, jam credere cœperam nullo modo te fuisse tributurum tam excellentem scripturæ per omnes jam terras auctoritatem, nisi et per ipsam tibi credi et per ipsam te quæri voluisses. Jam enim absurditatem quæ me in illis litteris solebat offendere, cum multa ex eis probabiliter exposita audissem, ad sacramentorum altitudinem referebam.: 1
Ille ad deum digne elevat manus, ille orationem bona conscientia effundit qui potest dicere, tu nosti, domine, quam sanctæ et innocentes et mundæ sunt ab omni molestia et iniquitate et rapina quas ad te extendo manus, quemadmodum justa et munda labia et ab omni mendacio libera, quibus offero tibi deprecationem, ut mihi miserearis.: 1
Incarnatus dominus in semetipso omne quod nobis inspiravit ostendit, ut quod præcepto diceret, exemplo suaderet.: 1
Infantes debere baptizari in remissionem peccatorum secundum regulam universalis ecclesiæ et secundum evangelii sententiam confitemur, quia dominus statuit, regnum cœlorum non nisi baptizatis posse conferri; quod, quia vires naturæ non habent: 1
Intret in animam tuam Christus, inhabitet in mentibus tuis Jesus. . . . Quid mihi prodest tantorum conscio peccatorum, si dominus veniat, nisi veniat in meam animam, redeat in meam mentem, nisi vivat in me Christus.: 1
Invenietis nobilitatem divini eloquii non secundum vestram assertionem more philosophorum in tumore et pompa esse verborum: 1
Invenimus ergo in terrena civitate dual formas, unam suam præsentiam demonstrantem, alteram cælesti civitati signifcandæ sua præsentia servientem.: 1
Ipsa ecclesia, quæ in omnibus esse debet placatrix dei, quid est aliud quam exacerbatrix dei? aut præter paucissimos quosdam, qui mala fugiunt, quid est aliud pœne omnis cœtus Christianorum quam sentina vitiorum?: 1
Ita gestum est, ut his rebus non mystice tantum dictis sed etiam gestis configuraretur vita Christiana quæ hic geritur.: 1
Ita qui per delictorum pænitentiam instituerat dominus satisfacere: 1
Jube quæso atque impera quidquid vis, sed sana et aperi aures meas.: 1
Justitia est, ut ab eruditis definiri solet (s. Aristoteles), et ut nos intelligere possumus, virtus (si per Stoicos liceat alteri alteram præferre), virtutum omnium maxima fungens diligenter officio ad restituendum sua unicuique, sine fraude, sine gratia.: 1
Justitia opus est, ut promereri quis possit deum judicem.: 1
Lex Christianorum crux est sancta Christi filii dei vivi.: 1
Libris tuis, quos tanta in omnibus fere gentibus auctoritate fundasti. . . . Non audiendos esse, si qui forte mihi dicerent; unde scis illos libros unius veri et veracissimi dei spiritu esse humano generi ministratos? idipsum enim maxime credendum erat: 1
Licet a malis interim vita, moribus, corde ac voluntate separari atque discedere, quæ separatio semper oportet custodiatur. Corporalis autem separatio ad sæculi finem fidenter, patienter, fortiter exspectatur.: 1
Longe tolerabilius est in his quæ a religione sunt sejuncta mentiri, quam in iis, sine quorum fide vel notitia deus coli non potest, falli.: 1
Malos in unitate catholica vel non noverunt, vel pro unitate tolerant quos noverunt.: 1
Malum est contra interdictum aliquid facere; sed pejus est, unitatem non habere, cum possis . . . : 1
Malum si substantia esset, bonum esset. Aut enim esset incorruptibilis substantia, magnum utique bonum; aut substantia corruptibilis esset, quæ nisi bona esset, corrumpi non posset.: 1
Manifestum est, fieri posse, ut in eis qui sunt ex parte diaboli sanctum sit sacramentum Christi, non ad salutem, sed ad judicium eorum . . . signa nostri imperatoris in eis cognoscimus . . . desertores sunt.: 1
Manifestum itaque est, in Adam omnes peccasse quasi in massa; ipse enim per peccatum corruptus, quos genuit, omnes, nati sunt sub peccato. Ex eo igitur cuncti peccatores, quia ex eo ipso sumus omnes.: 1
Multa præterea quæ de ultimo judicio ita dici videntur, ut diligenter considerata reperiantur ambigua vel magis ad aliud pertinentia, sive scilicet ad eum salva oris adventum, quo per totum hoc tempus in ecclesia sua venit, hoc est in membris suis, particulatim atque paulatim, quoniam tota corpus est ejus: 1
Multo liberius erit arbitrium, quod omnino non poterit servire peccato.: 1
Nam de naturæ possibilitate, de libero arbitrio, et de omni dei gratia et quotidiana gratia cui non sit recte sentienti uberrimum disputare?: 1
Nam in illa (catholica) ecclesia quis spiritus esse potest, nisi qui pariat filios gehennæ?: 1
Nam si secundum quosdam figurate hic nihil accipitur, sed totum in veritate conspicitur, nihil hic fides operatur, quoniam nihil spiritale geritur . . . nec jam mysterium erit, in quo nihil secreti, nihil abditi continebitur: 1
Nascitur credens non ex ministri sterilitate, sed ex veritatis fœcunditate.: 1
Naturalia per accidens non convertuntur.” “Quod innascitur usque ad finem ejus, cui adhæserit, perseverat.: 1
Natus Christus insinuat nobis gratiam dei, qua homo nullis præcedentibus meritis in ipso exordio naturæ suæ quo esse cœpit, verbo deo copularetur in tantam personæ unitatem, ut idem ipse esset filius dei qui filius hominis, etc.: 1
Ne quis putaret, in solis apostolis aut episcopis spem suam esse ponendam, sic Paulus ait: ‘Quid est enim Paulus vel quid Apollo? Utique ministri ejus, in quem credidistis. Est ergo in universis servientibus non dominium sed ministerium.: 1
Nec illud mihi placet, quod in ista vita deo intellecto jam beatam esse animam (in Soliloquiis) dixi, nisi forte spe: 1
Nec mulier petiit, nec Christus promisit, sed fides tantum quantum præsumpsit, exegit.: 1
Nec quidquam bene regenerat, nisi bono semine (boni sacerdotis) regeneretur.: 1
Nemo igitur quærat efficientem causam malæ voluntatis; non enim est efficiens sed deficiens (that is, the aspiration after nothing, after the annulling of life, constitutes the content of the bad will), quia nec illa effectio sed defectio. Deficere namque ab eo, quod summe est, ad id, quod minus est, hoc est incipere habere voluntatem malam. Causas porro defectionum istarum, cum efficientes non sint, ut dixi, sed deficientes, velle invenire tale est, ac si quisquam velit videre tenebras vel audire silentium, quod tamen utrumque nobis notum est, neque illud nisi per oculos, neque hoc nisi per aures, non sane in specie, sed in speciei privatione. Nemo ergo ex me scire quærat, quod me nescire scio, nisi forte, ut nescire discat, quod scire non posse sciendum est. Ea quippe quæ non in specie, sed in ejus privatione sciuntur, si dici aut intellegi potest quodammodo nesciendo sciuntur, ut sciendo nesciantur.: 1
Nemo sibi arroget, nemo de meritis, nemo de potestate se jactet, sed omnes speremus per dominum Jesum misericordiam invenire—quæ enim spes alia peccatoribus?: 1
Neque de ipsis criminibus quamlibet magnis remittendis in sancta ecclesia dei misericordia desperanda est agentibus pænitentiam secundum modum sui cujusque peccati.: 1
Neque per ipsum liberaremur unum mediatorem dei et hominum hominem Jesum Christum, nisi esset et deus. Sed cum factus est Adam homo, scil. rectus, mediatore non opus erat. Cum vero genus humanum peccata longe separaverunt a deo,: 1
Nihil aliud habeo quam voluntatem; nihil aliud scio nisi fluxa et caduca spernenda esse, certa et æterna requirenda . . . si fide te inveniunt, qui ad te refugiunt, fidem da, si virtute, virtutem, si scientia, scientiam. Auge in me fidem, auge spem, auge caritatem.: 1
Nihil aliud nisi similitudo mortis Christi; nihil autem aliud mortem Christi crucifixi nisi remissionis peccati similitudinem, ut quemadmodum in illo vera mors facta est, sic in nobis vera remissio peccatorum.: 1
Nihil potest per sanctas scripturas probari, quod justitia non possit tueri.: 1
Nisi per indebitam misericordiam nemo liberatur et nisi per debitum judicium nemo damnatur.: 1
Nomen trinitatis est, quod sanctificat, non opus (operantis).: 1
Non agitur de uno Pelagio, qui jam forte correctus est.: 1
Non autem existimo quemquam ita desipere, ut credat ad ecclesiæ pertinere unitatem eum qui non habet caritatem. Sicut ergo deus unus colitur ignoranter etiam extra ecclesiam nec ideo non est ipse, et fides una habetur sine caritate etiam extra ecclesiam, nec ideo non est ipse, ita et unus baptismus, etc.: 1
Non credere potest quodlibet libero arbitrio, si nulla sit suasio vel vocatio cui credat; profecto et ipsum velle credere deus operatur in homine et in omnibus misericordia ejus prævenit nos: consentire autem vocationi dei vel ab ea dissentire propriæ voluntatis est.: 1
Non omnia nostra Christus explevit, per crucem quidem suam omnes redemit, sed remansit, ut qui redimi et regnare cum eo nititur, crucifigatur. Hoc profecto residuum viderat, qui dicebat: si compatimur et conregnabimus. Quasi dicat: Quod explevit Christus, non valet nisi ei, qui id quod remansit adimplet: 1
Non respublica est in ecclesia, sed ecclesia in republica est, id est in imperio Romano.: 1
Non rivulum nostrum tuo largo fonti augendo refundimus.: 1
Non sicut quidam volunt anima sola hoc mysterio pascitur, quia non sola redimitur morte Christi et salvatur, verum etiam et caro nostra, etc. etc.: 1
Nos autem dicimus humanam voluntatem sic divinitus adjuvari ad faciendam justitiam, ut præter quod creatus est homo cum libero arbitrio voluntatis, præterque doctrinam qua ei præcipitur quemadmodum vivere debeat, accipiat spiritum sanctum, quo fiat in animo ejus delectatio dilectioque summi illius atque incommutabilis boni quod deus est, etiam nunc cum adhuc per fidem ambulatur, nondum per speciem: ut hac sibi velut arra data gratuiti muneris inardescat inhærere creatori atque inflammetur accedere ad participationem illius veri luminis, ut ex illo ei bene sit, a quo habet ut sit. Nam neque liberum arbitrium quidquam nisi ad peccandum valet, si lateat veritatis via, et cum id quod agendum et quo nitendum est cœperit non latere, nisi etiam delectet et ametur, non agitur, non suscipitur, non bene vivitur. Ut autem diligatur, caritas dei diffunditur in cordibus nostris, non per arbitrium liberum quod surgit ex nobis, sed per spiritum sanctum qui datus est nobis.: 1
Nos minus amasset, nisi et vulnera nostra susciperet: 1
Nos pro nostris angustiis unum inculcamus, bonum atque optimum esse quod deus præcipit. Audaciam existimo de bono divini præcepti disputare. Neque enim quia bonum est, idcirco auscultare debemus, sed quia deus præcepit. Ad exhibitionem obsequii prior est majestas divinæ potestatis, prior est auctoritas imperantis quam utilitas servientis.: 1
Novitas vocum in adoptione, nuncupatione, omnino fidelibus omnibus detestanda est.: 1
Nullus moveatur de hoc corpore Christi et sanguine, quod in mysterio vera sit caro et verus: 1
Numerus ille justorum, qui secundum propositum vocati sunt, ipse est (ecclesia). . . . Sunt etiam quidam ex eo numero qui adhuc nequiter vivant aut etiam in hæresibus vel in gentilium superstitionibus jaceant, et tamen etiam illic novit dominus qui sunt ejus. Namque in illa ineffabili præscientia dei multi qui foris videntur, intus sunt, et multi, qui intus videntur, foris sunt.: 1
Numquid nihil est veritas, quoniam neque per finita, neque per infinita locorum spatia diffusa est.: 1
Nunc quoniam propria voce anathematizavit Pelagius incertum stultiloquium, recte respondens, hominem cum adjutorio dei et gratia posse esse sine peccato, respondeat et ad alia capitula.: 1
Nunc quoniam satisfactum est nobis prosecutionibus præsentis Pelagii monachi, qui quidem piis doctrinis consentit, contraria vero ecclesiæ fidei anathematizat, communionis ecclesiasticæ eum esse et catholicæ confitemur.: 1
Obsequii ratio in similitudine animorum constituta est.: 1
Omne bonum ac malum, quo vel laudabiles vel vituperabiles sumus, non nobiscum oritur, sed agitur a nobis: capaces enim utriusque rei, non pleni: 1
Omnes quotquot fuerunt sancti, ad ipsam ecclesiam pertinent.: 1
Omnes res origine et radice consistit, et si caput non habet aliquid, nihil est.: 1
Oves dominicum characterem a fallacibus deprædatoribus foris adeptæ.: 1
Parva erat pro nobis domini nostri humilitas in nascendo; accessit etiam ut mori pro mortalibus dignaretur.: 1
Pater . . . filius . . . ne mater quidam ecclesia præteritur. Si quidem in filio et patre mater recognoscitur, de qua constat et patris et filii nomen.: 1
Pax cælestis civitatis ordinatissima et concordissima societas fruendi deo et invicem in deo.: 1
Peccata nostra præterita in baptismatis perceptione laxata sunt, et tamen post baptisma multa commisimus, sed laxari iterum baptismatis aqua non possumus. Quia ergo et post baptisma inquinavimus vitam, baptizemus lacrimis conscientiam.: 1
Peccata, quæ male agendo postea committuntur, possunt et pænitendo sanari, sicut etiam post baptismum fieri videmus: 1
Pelagius et Cælestius hujus perversitatis auctores vel perhibentur vel etiam probantur, vel certe si auctores non sunt, sed hoc ab aliis didicerunt, assertores tamen atque doctores: 1
Per eleemosynas de peccatis præteritis est propitiandus deus, non ad hoc emendus quodam modo, ut peccata semper liceat impune committere.: 1
Per remissionem peccatorum stat ecclesia quæ est in terris.: 1
Per sacra eloquia dono spiritus vivificamur, ut mortifera a nobis opera repellamus; spiritus vadit, cum legentis animum diversis modis et ordinibus tangit deus.: 1
Per se ipsum considerandus est baptismus verbis evangelicis, non adjuncta neque permixta ulla perversitate atque malitia sive accipientium sive tradentium . . . non cogitandum, quis det sed quid det.: 1
Perfecta ignorantia (in scripturis justitia nominatur): 1
Plus facimus quam in lege et evangelis jussum est—gratiam dei et adjutorium non ad singulos actus dari, sed in libero arbitrio esse, vel in lege ac doctrina—dei gratiam secundum merita nostra dari, quia si peccatoribus illam dat, videtur esse iniquus—si gratia dei est, quando vincimus peccata, ergo ipse est in culpa, quando a peccato vincimur, quia omnino custodire nos aut non potuit aut noluit—unumquemque hominem omnes virtutes posse habere et gratias—filios dei non posse vocari nisi omni modo absque peccato fuerint effecti—oblivionem et ignorantiam non subjacere peccato, quoniam non secundum voluntatem eveniunt, sed secundum necessitatem—non esse liberum arbitrium, si dei indigeat auxilio, quoniam in propria voluntate habet unusquisque aut facere aliquid aut non facere—victoriam nostram non ex dei esse adjutorio, sed ex libero arbitrio—si anima non potest esse sine peccato, ergo et deus subjacet peccato, cujus pars, hoc est anima: 1
Primum oportet noveris diem natalem domini non in sacramento celebrari, sed tantum in memoriam revocari quod natus sit, ac per hoc nihil opus erat, nisi revolutum anni diem, quo ipsa res acta est, festa devotione signari. Sacramentum est autem in aliqua celebratione, cum rei gestæ commemoratio ita fit, ut aliquid etiam signfcari intelligatur, quod sancte accipiendum est: 1
Pro Augustino responsiones ad capitula objectionum Gallorum calumniantium (against the Gallican monks); Responsiones pro Augustino ad excerpta quæ de Genuensi civitate sunt missa: 1
Professio fidei (to Leontius) contra eos, qui dum per solam dei voluntatem alios dicunt ad vitam attrahi, alios in mortem deprimi, hinc fatum cum gentilibus asserunt, inde liberum arbitrium cum Manichæis negant.: 1
Propter singularitatem personæ, in qua divinitas filii dei cum hurnanitate sua communes habeat actiones, qua ex causa aliquando ea quæ divina sunt referuntur ad humana, et ea quæ humana fiunt interdum adscribuntur ad divina, et hoc ordine aliquando dei filius in hominis filio filius hominis appellari dignatur et hominis filius in dei filio filius dei nuncupatur: 1
Quæ autem domus dei et ipsa civitas? Domus enim dei populus dei, quia domus dei templum dei . . . omnes fideles, quæ est domus dei, cum angelis faciunt unam civitatem. Habet custodes. Christus custodiebat, custos erat. Et episcopi hoc faciunt: 1
Quæ potest esse perversitas ut qui suis criminibus reus est, alium faciat innocentem?: 1
Quæ tu si non didicisses, Pelagiani dogmatis machina sine architecto necessario remansisset.: 1
Quæritis necessitatem rei quæ esse non potest si patitur necessitatem. Huic motui animi libero, sine coactu originis inquieto, si causa ipso motu detur antiquior, non gignitur omnino sed tollitur.: 1
Qua gratia homo Jesus ab initio factus est bonus, eadem gratia homines qui sunt membra ejus ex malis fiunt boni.: 1
Quam porro ineptum, quam pænitentiam non adimplere, ei veniam delictorum sustinere? Hoc est pretium non exhibere, ad mercem manum emittere: 1
Quantum ad totius mundi pertinet partes, modica pars est in compensatione totius mundi, in qua fides Christiana nominatur.: 1
Quasi vero ex hoc generet unde separata est, et non ex hoc unde conjuncta est. Separata est enim a vinculo caritatis et pacio, sed juncta est in uno baptismate. Itaque est una ecclesia, quæ sola Catholica nominatur: 1
Quem vero judicem poteris Ambrosio reperire meliorem? De quo magister tuus Pelagius ait, quod ejus fidem et purissimum in scripturis sensum ne inimicus quidem ausus est reprehendere.: 1
Quemadmodum si fiat ordinatio cleri ad plebem congregandam, etiamsi plebis congregatio non subsequatur, manet tamen in illis ordinatis sacramentum ordinationis, et si aliqua culpa quisquam ab officio removeatur, sacramento domini semel imposito non carebit, quamvis ad judicium permanente: 1
Qui fidem a perfido sumpserit non fidem percipit, sed reatum.: 1
Qui in invidia intus et malevolentia sine caritate vivunt, verum baptisma possunt et accipere et tradere. (Sed) salus, inquit Cyprianus, extra ecclesiam non est. Quis negat? Et ideo quæcumque ipsius ecclesiæ habentur, extra ecclesiam non valent ad salutem. Sed aliud est non habere, aliud non utiliter habere: 1
Qui vero in ecclesia remitti peccata non credens contemnit tantam divini muneris largitatem et in hac obstinatione mentis diem claudit extremum, reus est illo irremissibili peccato in spiritum sanctum.: 1
Qui vult ergo salvus esse, ita de trinitate sentiat.: 1
Quia corpus ille catholicum ad omnem hominem habuit, omne quod passus est catholicum fecit; id est ut omnis caro in ipso crucifixa sit: 1
Quia intra Catholicam constitutos plures audivi destruere nec non et alios adstruere.: 1
Quia naturalia ab initio substantiæ usque ad terminum illius perseverant.: 1
Quia unum verbum dei est, per quod facta sunt omnia, quod est incommutabilis veritas, ibi principaliter atque incommutabiliter sunt omnia simul, et omnia vita sunt et omnia unum sunt.: 1
Quicunque natus est sub peccato, quem ipsa nosciæ conditionis hæreditas adstrinxit ad culpam.: 1
Quid aliud istis restat nisi ut ipsum regnum cælorum ad hanc temporalem vitam, in qua nunc sumus, asserant pertinere? Cur enim non et in hanc insaniam progrediatur cæca præsumptio? Et quid hac assertione furiosius? Nam etsi regnum cælorum aliquando ecclesia etiam quæ hoc tempore est appellatur ad hoc utique sic appellatur, quia futuræ vitæ sempiternæque colligitur.: 1
Quid animam faciet beatam, nisi meritum suum et præmium domini sui? Sed et meritum ejus gratia est illius, cujus, præmium erit beatitudo ejus.: 1
Quid enim prodest ecclesiæ dei Christum appellare adoptivum filium vel deum nuncupativum?: 1
Quid est, quod manducant homines? Ecce omnes indifferenter quam sæpe sacramenta altaris percipiunt. Percipiunt plane, sed alius carnem Christi spiritaliter manducat et sanguinem bibit, alius vero non, quamvis buccellam de manu sacerdotis videatur percipere. Et quid accipit, cum una sit consecratio: 1
Quid intelligimus carnis sensum et carnis vitam nisi quodcunque pudet pronuntiare?: 1
Quid inter Pelagium et Cælestium in hac quæstione distabit, nisi quod ille apertior, iste occultior fuit; ille pertinacior, iste mendacior, vel certe ille liberior, hic astutior.: 1
Quid opus est, ut eorum scrutemur opuscula, qui prius quam ista hæresis (Pelagianorum) oriretur, non habuerunt necessitatem in hac difficili ad solvendum quæstione versari? quod procul dubio facerent, si respondere talibus cogerentur. Unde factum est, ut de gratia dei quid sentirent, breviter quibusdam scriptorum suorum locis et transeunter adtingerent, immorarentur vero in eis, quæ adversus inimicos ecclesiæ disputabant, et in exhortationibus ad quasque virtutes, quibus deo vivo et vero pro adipiscenda vita æterna et vera felicitate servitur. Frequentationibus autem orationum simpliciter apparebat dei gratia quid valeret; non enim poscerentur de deo quæ præcipit fieri, nisi ab illo donaretur ut fierent.: 1
Quid primum, quid ultimum, teneatur, quæ totius definitionis summa sit, quod certum propriumque fidei catholicæ fundamentum.: 1
Quid tam necessarium fuit ad erigendam spem nostram, quam ut demonstraretur nobis, quanti nos penderet deus quantumque diligeret: 1
Quis alienam mortem sua solvit nisi solus dei filius.: 1
Quisquis tibi enumerat vera merita sua, quid tibi enumerat nisi munera tua.: 1
Quod ais, ad colendum recte deum sine ipsius adjutorio dici a nobis sufficere unicuique libertatem arbitrii, omnino mentiris. Cum igitur cultus dei multis intelligatur modis, et in custodia mandatorum et in execratione vitiorum et in simplicitate conversationis et in ordine mysteriorum et in profunditate dogmatum . . . qui fieri potest, ut nos in confuso dicamus, sine adjutorio dei liberum arbitrium sufficiens ad ejus esse culturam . . . cunt utique ista omnia, tam quæ dogmatibus quam quæ mysteriis continentur, libertas arbitrii per se non potuerit invenire: 1
Quod bellum gravius et amarius cogitari potest, quam ubi voluntas sic adversa est passioni et passio voluntati, ut nullius earum victoria tales inimicitiæ finiantur, et ubi sic confligit cum ipsa natura corporis vis doloris, ut neutrum alteri cedat? Hic [in terra] enim quando contingit iste conflictus, aut dolor vincit et sensum mors adimit, aut natura vincit et dolorem sanitas tollit. Ibi autem et dolor permanet ut affligat, et natura perdurat ut sentiat; quia utrumque ideo non deficit, ne pœna deficiat.: 1
Quod operum lex minando imperat, hoc fidei Iex credendo impetrat. Ipsa est illa sapientia quæ pietas vocatur, qua colitur pater luminum, a quo est omne datum optimum et omne donum perfectum. . . . Lege operum dicit deus: Fac quod jubeo; lege fidei dicitur deo: Da quod jubes. . . . Non spiritum hujus mundi accepimus, ait constantissimus gratiæ prædicator, sed spiritum qui ex deo est, ut sciamus quæ a deo donata sunt nobis. Quis est autem spiritus mundi hujus, nisi superbiæ spiritus? . . . Nec alio spiritu decipiuntur etiam illi qui ignorantes dei justitiam et suam justitiam volentes constituere, justitiæ dei non sunt subjecti. Unde mihi videtur magis esse fidei filius, qui novit a quo speret quod nondum habet, quam qui sibi tribuit id quod habet. Colligimus non justificari hominem littera, sed spiritu, non factorum meritis, sed gratuita gratia.: 1
Quod ratio arguit, non potest auctoritas vindicare: 1
Quomodo Adam non perseverando peccavit, qui perseverantiam non accepit?: 1
Quos deus semel prædestinavit ad vitam, etiamsi negligant, etiamsi peccent, etiamsi nolint, ad vitam perducentur inviti, quos autem prædestinavit ad mortem, etiamsi currant, etiamsi festinent, sine causa laborant.: 1
Rape occasionem inopinatæ felicitatis, ut ille tu, nihil quondam penes deum nisi stilla situlæ et areæ pulvus et vasculum figuli, arbor exinde fias ills quæ penes aquas seritur, etc.: 1
Sæpe mihi ignota est humana conscientia, sed certus sum de Christi misericordia . . . non est perfidus Christus, a quo fidem percipio, non reatum . . . origo mea Christus est, radix mea Christus est . . . semen quo regeneror, verbum dei est . . . etiam si ille, per quem audio, quæ mihi dicit ipse non facit . . . me innocentem non facit nisi qui mortuus est propter delicta nostra et resurrexit propter justificationem nostram. Non enim in ministrum, per quem baptizor, credo, sed in eum, qui justificat impium.: 1
Salutis unda a culpa primi parentis absolvimur, sed tamen reatum ejusdem culpæ diluentes absoluti quoque adhuc carnaliter obimus.: 1
Sanctas quidem apostoli esse paginas confitemur, non ob aliud, nisi quia rationi: 1
Scripturæ sanctæ, quas ecclesiæ catholicæ commendat auctoritas.: 1
Secundum id, quod unigenitus est, non habet fratres; secundum id autem quod primogenitus est, fratres vocare dignatus est omnes qui post ejus et per ejus primatum in dei gratiam renascuntur per adoptionem filiorum.: 1
Sed bene quod nos onere talium personarum prior levasti. Nam in libro ad Timasium cum s. Pelagius venerabilium virorum tam Ambrosii quam Cypriani recordatus fuisset, qui liberum arbitrium in libris suis commendaverant, respondisti nulla te gravari auctoritate talium, ita ut diceres eos processu vitæ melioris, si quid male senserant, expiasse.: 1
Si Italiæ adjaces habes Romam, unde nobis auctoritas quoque praesto est.: 1
Si per gratiam (De gestis 30) omnia facimus, quando vincimur a peccato, non nos vincimur, sed dei gratia, quæ voluit nos adjuvare omni modo et non potuit.: 1
Si qua culpa in episcopis invenitur, nescic quis Petri successori subjectus non sit; cum vero culpa non exigit, omnes secundum rationem humilitatis æquales sunt.: 1
Sic enim oportebat prius hominem fieri, ut et bene velle posset et male, nec gratis si bene, nec impune, si male; postea vero sic erit, ut male velle non possit, nec ideo libero carebit arbitrio . . . ordo prætermittendus non fuit, in quo deus ostendere voluit, quam bonum sit animal rationale quod etiam non peccare possit, quamvis sit melius quod peccare non possit.: 1
Signacula quidem rerum divinarum esse visibilia, sed res ipsas invisibiles in eis honorari.: 1
Singulariter ad absolutionem nostram oblata cum lacrimis et benignitate mentis sacri altaris hostia suffragatur, quia is, qui in se resurgens a mortuis jam non moritur, adhuc per hanc in suo mysterio pro nobis iterum patitur. Nam quoties ei hostiam suæ passionis offerimus, toties nobis ad absolutionem nostram passionem illius reparamus.: 1
Tantum sentiebam de domino Christo meo, quantum de excellentis sapientiæ viro, cui nullus posset æquari; præsertim quia mirabiliter natus ex virgine ad exemplum contemnendorum temporalium pro adipiscenda immortalitate divina pro nobis cura tantam auctoritatem magisterii meruisse videbatur.: 1
Tenebatur justa damnatione genus humanum et omnes erant iræ filii: 1
Traduciani pro se sursum deorsum plebecularum aut ruralium aut theatralium scita commendant.: 1
Tui profecto sic semper indigent omnes electi tui, quo videlicet tibi de te solo semper valeant placere. Quemadmodum palmites indigent vite, quo fructum queant ferre, vel aër aut oculi luce, quo vel ille lucidus esse vel illi possint videre. . . . te igitur supplex invoco . . . ut largiaris indigentissimo mihi per gratuitae gratiæ tuæ invictissimam virtutem, etc: 1
Ubi enim erat illa ædificans caritas a fundamento humilitatis, quod est Christus Jesus?: 1
Ubi ergo malum et unde et qua huc irrepsit? Quæ radix ejus et quo semen ejus? An omnino non est? Cur ergo timemus et cavemus quod non est? Aut si inaniter timemus, certe vel timor ipse malum est . . . et tanto gravius malum, quanto non est quod timeamus. Idcirco aut est malum quod timemus, aut hoc malum est quia timemus: 1
Ubi latuit, ubi dormivit hoc nomen adoptionis vel nuncupationis de Christo?: 1
Unigenitus vocatur secundum divinitatis excellentiam, quia sine fratribus, primogenitus secundum susceptionem hominis, in qua per adoptionem gratiæ fratres habere dignatus est, de quibus esset primogenitus.: 1
Ut etiam caro nostra per hoc ad immortalitatem et incorruptionem reparetur.: 1
Ut quodammodo peccato moreretur, dum moritur carni.: 1
Væ tibi flumen moris humani? quis resistet tibi? quamdiu non siccaberis? quosque volves Evæ, filius in mare magnum et formidolosum, quod vix transeunt qui lignum [ecclesiam] conscenderint?: 1
Venerabilis memoriæ Milevitanus episcopus catholicæ communionis Optatus.: 1
Venit inter homines mediator dei et hominum, homo Christus Jesus, ad præbendum exemplum vitæ hominibus simplex, ad non parcendum malignis spiritibus rectus ad debellandum superbiam timens deum, ad detergendam vero in electis suis immunditiam recedens a malo.: 1
Verumtamen, quæso, responde mihi: num universa hujusmodi fidei mystica sacramenta, quæ symbolo non continentur, sine quibus quisque, qui ad hoc pertingere potest, catholicus esse non potest, symbolis inserenda et propter compendium minus intellegentium, ut cuique libuerit, addenda sunt?: 1
Vides non dubitasse Mariam, sed credidisse et ideo fructum fidei consecutam. . . . Sed et vos beati, qui audistis et credidistis; quæcunque enim crediderit anima et concipit et generat dei verbum et opera ejus agnoscit. Sit in singulis Mariæ anima, ut magnificet dominum; sit in singulis spiritus Mariæ, ut exultet in deo. Si secundum carnem una mater est Christi, secundum fidem tamen omnium fructus est Christus: 1
Virginibus nec maritus dominus, dominus vester ac caput Christus est ad instar et vicem masculi.: 1
Virginitas et prompta fides Christum bibit alvo cordis et intactis condit paritura latebris.: 1
Virtutes ita crescent et perficientur, ut te ad vitam vere beatam, quæ nonnisi æterna est, sine ulla dubitatione perducant: ubi jam nec prudenter: 1
Visibilis sacerdos visibiles creaturas in substantiam corporis et sanguinis sui verbo suo secreta potestate convertit.: 1
Vivit enim unicus pater noster et mater ecclesia.: 1
Vobis (Donatistis) pacem nos annuntiamus, non ut, cum ad nos veneritis, alterum baptismum accipiatis, sed ut eum qui jam apud vos erat utiliter habeatis: 1
Voluntas est nihil aliud quam motus animi cogente nullo: 1
aliquos vero ad malum divina potestate prædestinatos esse non solum non credimus, sed etiam, si sunt qui tantum malum credere velint, cum omni detestatione illis anathema dicimus.: 1
anathemo qui vel sentit vel dicit, gratiam dei, qua Christus venit in hunc mundum peccatores salvos facere, non solum per singulas horas aut per singula momenta, sed etiam per singulos actus nostros non esse necessariam, et qui hanc conantur auferre, pœnas sortiantur æternas: 1
angeli et deinde corporalia omnia subministrata: 1
augmenta beneficiorum divinorum utilia esse et necessaria omnibus in commune ætatibus dicimus, ita tamen ut nec virtus nec peccatum sine propria cuiquam voluntate tribuatur.: 1
corpus et sanguis quod in ecclesia geritur, differt ab illo corpore et sanguine quod in Christi corpore jam glorificatum cognoscitur; et hoc corpus pignus est et species, illud vero ipsa veritas. Hoc enim geretur, donec ad illud perveniatur; ubi vero ad illud perventum fuerit hoc removebitur.: 1
corpus quod natum est de Maria virgine . . . resurrexit a mortuis, penetravit cœlos et nunc pontifex factus in æternum quotidie interpellat pro nobis: 1
cum deus coronat merita nostra, nihil aliud coronat quam munera sua.: 1
cum dicat gratis justificari hominem per fidem sine operibus legis, nihil aliud volens intelligi in eo, quod dicit gratis: 1
cum solum sit in nobis velle, et in hoc probatur nostra erga deum mens, an ea velimus quæ cum voluntate ipsius faciunt, alte et impresse recogitandum esse dico dei voluntatem, quid etiam in occulto velit. Quæ enim in manifesto scimus omnes.: 1
cunctarum origo virtutum in rationabili animo sita est.: 1
delinquenti dominus nequaquam parcit, quia delictum sine ultione non deserit. Aut enim ipse homo in se pænitens punit, aut hoc deus cum homine vindicans percutit.: 1
divitem manentem in divitiis suis regnum dei non posse ingredi, nisi omnia sua vendiderit; nec prodesse eidem posse, si forte ex ipsis divitiis mandata fecerit.: 1
ego . . . te (scil. deum) quæsivi, te desideravi, tibi credidi; de homine nihil speravi . . . ego verbis antistitis fidem dedi, quæ a te data dicuntur, quæque te inspirant, te loquuntur, de te promittunt; huic de se nihil credidi nec gestis ejus, sed fidei quæ ex te est, me copulavi.: 1
elementum, receptaculum, habitaculum, habitator, locus naturæ.: 1
eo quod quisque novit, non fruitur, nisi et id diligit, neque quisquam in eo quod percipit permanet nisi dilectione: 1
et qæerebam viam comparandi roboris quod esset idoneum ad fruendum te, etc.,: 1
et quomodo jam Christi corpus dicitur, in quo nulla permutatio facta cognoscitur?: 1
et si philosophorum ego senatum advocavero, tu continuo sellularios, opifices omneque in nos vulgus accendas: 1
et si quid aliud in scripturis canonicis commendatur. . . . Illa autem quæ non scripta, sed tradita custodimus, quæ quidem toto terrarum orbe servantur, datur intelligi vel ab ipsis apostolis, vel plenariis conciliis, quorum est in ecclesia saluberrima auctoritas, commendata atque statuta retineri, sicut quod domini passio et resurrectio et ascensio in cælum et adventus de cælo spiritus sancti anniversaria sollemnitate celebrantur, et si quid aliud tale occurrit quod servatur ab universa, quacumque se diffundit, ecclesia.: 1
etsi non ita possunt mutare naturam, reatu tamen obligant filios: 1
etsi venia est pænitentiæ fructus, hanc quoque consistere non licet sine cessatione delicti. Ita cessatio delicti radix est veniæ ut venia sit pænitentiæ fructus: 1
hic etiam filius dei natura est filius, non adoptione.: 1
hic jam carnis interitum in officium pænitentiæ interpretantur, quod videatur jejuniis et sordibus et incuria omni et dedita opera malæ tractationis carnem exterminando satis deo facere: 1
hinc deus irasci exorsus, unde offendere homo inductus.: 1
hoc etiam credimus, quod accepta per baptismum gratia omnes baptizati: 1
hoc mirabile et speciale in te pietatis dei donum prædicamus, quod tanta devotione ecclesias Christi a perfidorum doctrinis intrinsecus purgare tuerique niteris, quanta forinsecus a vastatione paganorum defendere vel propagare conaris. His duabus gladiis: 1
homo igitur innocentia quidem plenus, sed virtutis capax nascitur, aut laudem aut reprehensionem ex proposito accedente meriturus . . . nec justos nasci parvulos nec injustos, quod futuri sunt actibus suis, sed tantummodo infantiam innocentiæ dote locupletem.: 1
insuper et quod majus est per hæc secretius præstita ad illam tenderent speciem satietatis ubi jam non pro peccatis nostris quotidie Christus immolabitur: 1
iste panis et sanguis qui super altare ponuntur, in figuram sive memoriam dominicæ mortis ponuntur, et quod gestum est in præterito, præsenti revocet (dominus) memoriæ, ut illius passionis memores effecti, per eam efficiamur divini muneris consortes.: 1
ita sunt hæc quodammodo indiscrete permixta atque confusa, ut quid ex quo pendeat inter multos magna quæstione volvatur, i.e.: 1
itane tandem, juvenis confidentissime, consolari te debes, quia talibus displices, an lugere?: 1
justificatio in hac vita nobis secundum tria ista confertur: prius lavacro regenerationis, quo remittuntur cuncta peccata, deinde congressione cum vitiis, a quorum reatu absoluti sumus, tertio dum nostra exaudiatur oratio, qua dicimus, Dimitte nobis debita nostra.: 1
lavat nos a peccatis nostris quotidie in sanguine suo, cum beatæ passionis ad altare memoria replicatur, cum panis et vini creatura in sacramentum carnis et sanguinis ejus ineffabili spiritus sanctificatione transfertur: 1
non æstimandum est, quod alterius verbis, quod ullius alterius meritis, quod potestate alicujus ista fiunt, sed verbo creatoris: 1
non est bonæ et solidæ fidei sic omnia ad voluntatem dei referre et ita adulari unum quemque dicendo nihil fieri sine nutu ejus, ut non intellegamus, esse aliquid in nobis ipsis: 1
non est tanti unius meritum, ut universa quæ naturaliter sunt instituta perturbet.: 1
non ex toto volumus, non ergo ex toto [nobis] imperamus.: 1
non facile humana ratione discernitur quemadmodum dominus petentibus tribuat, a quærentibus inveniatur et rursus inveniatur a non quærentibus se et palam adpareat inter illos, qui eum non interrogabant.: 1
non hoc corpus, quod videtis—Christus inquit—manducaturi estis, sacramentum aliquod vobis commendavi, spiritualiter intellectum vivificabit vos: 1
non hoc illa erat; sed aliud, aliud valde ab istis omnibus. Nec ita erat supra mentem meam sicut oleum super aquam, nec sicut coelum super terram, sed superior, quia ipsa fecit me, et ego inferior, quia factus sum ab ea. Qui novit veritatem novit eam, et qui novit eam, novit æternitatem. Caritas novit eam. O æterna veritas, et vera caritas, et cara æternitas! tu es deus meus; tibi suspiro die ac nocte.: 1
non nostri laboris est, quod sæpe moneo, ut nos salvemus; sed sola fides in Christum nobis salus est . . . nostrum pene jam nihil est nisi solum credere qui superavit omnia. Hoc est enim plena salvatio, Christum hæc vicisse. Fidem in Christo habere, plenam fidem, nullus labor est, nulla difficultas, animi tantum voluntas est . . . justitia non tantum valet quantum fides: 1
non numerandas, sed ponderandas esse sententias; ad aliquid inveniendum multitudinem nihil prodesse cæcorum: 1
non qua creamur, sed qua recreamur et renovamur.: 1
non quod sine voluntate nostra justificatio fiat, sed voluntas nostra ostenditur infirma per legem, ut sanet: 1
non repetimus quod jam erat, sed damus quod non erat.: 1
non sanguinis et corporis dominici mysterium imago: 1
non solum actuum, verum etiam cogitationum bonarum ex deo esse principium, qui nobis et initia sanctæ voluntatis inspirat et virtutem atque opportunitatem eorum quæ recte cupimus tribuit peragendi . . . deus incipit quæ bona sunt et exsequitur et consummat in nobis, nostrum vero est, tit cotidie adtrahentem nos gratiam dei humiliter subsequamur.: 1
oportet magistrum doctoremque virtutis homini simillimum fieri, ut vincendo peccatum doceat hominem vincere posse peccatum . . . ut desideriis carnis edomitis doceret, non necessitatis esse peccare, sed propositi ac voluntatis.: 1
pax ecclesiæ dimittit peccata et ab ecclesiæ pace alienatio tenet peccata; petra tenet, petra dimittit; columba tenet, columba dimittit; unitas tenet, unitas dimittit: 1
poculum humanæ salutis, quod confectum est infirmitate nostra et virtute divina, habet quidem in se, ut omnibus prosit, sed si non bibitur non medetur.: 1
porro ignorantia quam profunda quamque patiendi ejus dura conditio, ut liberari ab ea nisi prævaricatione non posset, scientiam quippe boni malique absque ansa condemnabili nequaquam capessiturus.: 1
propositum dei, quo non ob hoc hominem fecerat, tit periret, sed ut in perpetuum viveret, manet immobile, cuius benignitas cum bonæ voluntatis in nobis quantulamcunque scintillam emicuisse perspexerit vel quam ipse tamquam de dura silice nostri cordis excuderit, confovet eam et exsuscitat et confortat . . . qui enim ut pereat unus ex pusillis non habet voluntatem, quomodo sine ingenti sacrilegio putandus est non universaliter omnes, sed quosdam salvos fieri velle pro omnibus? ergo quicumque pereunt, contra illius pereunt voluntatem . . . deus mortem non fecit.: 1
quia Christum vorari fas dentibus non est, voluit in mysterio hunc panem et vinum vere carnem suam et sanguinem consecratione spiritus s. potentialiter (i.e.: 1
quia ipsum velle a deo nobis operatur, fit ut ex deo et operationem et voluntatem habeamus.: 1
quia non possunt secundum categorias Aristotelis de dogmatibus judicare.: 1
quid est altare, nisi sedes et corporis et sanguinis Christi, cujus illic per certa momenta: 1
quid interesset inter præsumptionem et confessionem, inter videntes quo eundun sit nec videntes qua, et viam ducentem ad beatificam patriam, non tantum cernendam, sed et habitandam: 1
quidquid nobis optamus, in illum auguramur, et illi deputamus, quod ab illo exspectamus.: 1
quis non ipso nominum sectarumque conglobatarum strepitu terretur?: 1
quod colorem aut saporem carnis minime præbet, virtus tamen fidei et intellegentiæ, quæ nihil de Christo dubitat, totum illud spiritaliter sapit et degustat . . . Sic debuit hoc mysterium temperari, ut et arcana secretorum celarentur infidis et meritum: 1
quod in eo ex virgine creando efficax Dei sapientia et virtus exstiterit, et in nativitate ejus divinæ prudentiæ et potestatis opus intellegatur, sitque in eo efficientia potius quam natura sapientiæ.: 1
quod scriptum est et apostolicæ disciplinæ robustissima auctoritate firmatum: 1
quomodo multæ mansiones apud patrem, si non pro varietate meritorum . . . porro et si fidei propterea congruebat sublimitati et claritatis aliqua prolatio, tale quid esse opportuerat illud emolumenti: 1
quos fecit quia voluit nec condemnat nisi spretus; si cum non spernitur, faciat consecratione meliores, nec detrimentum justitiæ patitur et munificentia miserationis ornatur.: 1
res ipsa quæ nunc Christiana religio nuncupatur, erat apud antiquos, nec defuit ab initio generis humani, quousque ipse Christus venit in carne, unde vera religio, quæ jam erat, cœpit appellari Christiana: 1
sicut baptizatus, si ab unitate recesserit, sacramentum baptismi non amittit, sic etiam ordinatus, si ab unitate recesserit, sacramentum dandi baptismi non amittit.: 1
tanta est erga creaturam suam pietas creatoris, ut non solum comitetur eam, sed etiam præcedit iugiter providentia, qui cum in nobis ortum quendam bonæ voluntatis inspexerit, inluminat eam confestim atque confortat et incitat ad salutem, incrementum tribuens ei quam vel ipse plantavit vel nostro conatu viderit emersisse.: 1
ubi catholica fide hoc mysterium celebratur, nihil a bono majus nihilque a malo minus percipi sacerdote, nihilque aliud quam caro Christi et sanguis dum catholice consecratur, quia non in merito consecrantis sed in verbo efficitur creatoris et virtute spiritus s.: 1
unde ex multa eloquentia accidit, quod dixit per Salomonem spiritus sanctus: ex multiloquio non effugies peccatum” and “error tamen illius sermone multo, ut dixi, contractus, lucta hostium exaggeratus necdum hæresis quæstionem absolvit.: 1
vir acer ingenio, in divinis scripturis doctus, Græca et Latina lingua scholasticus; prius quam impietatem Pelagii in se aperiret, clarus in doctoribus ecclesiæ fuit: 1