__________________________________________________________________ Title: The Holy Bible: Latin Vulgate Translation Creator(s): Anonymous Language: Rights: Public Domain CCEL Subjects: All; Bible; Old Testament; New Testament; Apocrypha __________________________________________________________________ Holy Bible Latin Vulgate Translation __________________________________________________________________ Old Testament __________________________________________________________________ Genesis __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1in principio creavit Deus caelum et terram ^2terra autem erat inanis et vacua et tenebrae super faciem abyssi et spiritus Dei ferebatur super aquas ^3dixitque Deus fiat lux et facta est lux ^4et vidit Deus lucem quod esset bona et divisit lucem ac tenebras ^5appellavitque lucem diem et tenebras noctem factumque est vespere et mane dies unus ^6dixit quoque Deus fiat firmamentum in medio aquarum et dividat aquas ab aquis ^7et fecit Deus firmamentum divisitque aquas quae erant sub firmamento ab his quae erant super firmamentum et factum est ita ^8vocavitque Deus firmamentum caelum et factum est vespere et mane dies secundus ^9dixit vero Deus congregentur aquae quae sub caelo sunt in locum unum et appareat arida factumque est ita ^10et vocavit Deus aridam terram congregationesque aquarum appellavit maria et vidit Deus quod esset bonum ^11et ait germinet terra herbam virentem et facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum cuius semen in semet ipso sit super terram et factum est ita ^12et protulit terra herbam virentem et adferentem semen iuxta genus suum lignumque faciens fructum et habens unumquodque sementem secundum speciem suam et vidit Deus quod esset bonum ^13factumque est vespere et mane dies tertius ^14dixit autem Deus fiant luminaria in firmamento caeli ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos ^15ut luceant in firmamento caeli et inluminent terram et factum est ita ^16fecitque Deus duo magna luminaria luminare maius ut praeesset diei et luminare minus ut praeesset nocti et stellas ^17et posuit eas in firmamento caeli ut lucerent super terram ^18et praeessent diei ac nocti et dividerent lucem ac tenebras et vidit Deus quod esset bonum ^19et factum est vespere et mane dies quartus ^20dixit etiam Deus producant aquae reptile animae viventis et volatile super terram sub firmamento caeli ^21creavitque Deus cete grandia et omnem animam viventem atque motabilem quam produxerant aquae in species suas et omne volatile secundum genus suum et vidit Deus quod esset bonum ^22benedixitque eis dicens crescite et multiplicamini et replete aquas maris avesque multiplicentur super terram ^23et factum est vespere et mane dies quintus ^24dixit quoque Deus producat terra animam viventem in genere suo iumenta et reptilia et bestias terrae secundum species suas factumque est ita ^25et fecit Deus bestias terrae iuxta species suas et iumenta et omne reptile terrae in genere suo et vidit Deus quod esset bonum ^26et ait faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram et praesit piscibus maris et volatilibus caeli et bestiis universaeque terrae omnique reptili quod movetur in terra ^27et creavit Deus hominem ad imaginem suam ad imaginem Dei creavit illum masculum et feminam creavit eos ^28benedixitque illis Deus et ait crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus quae moventur super terram ^29dixitque Deus ecce dedi vobis omnem herbam adferentem semen super terram et universa ligna quae habent in semet ipsis sementem generis sui ut sint vobis in escam ^30et cunctis animantibus terrae omnique volucri caeli et universis quae moventur in terra et in quibus est anima vivens ut habeant ad vescendum et factum est ita ^31viditque Deus cuncta quae fecit et erant valde bona et factum est vespere et mane dies sextus __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1igitur perfecti sunt caeli et terra et omnis ornatus eorum ^2conplevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat et requievit die septimo ab universo opere quod patrarat ^3et benedixit diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret ^4istae generationes caeli et terrae quando creatae sunt in die quo fecit Dominus Deus caelum et terram ^5et omne virgultum agri antequam oreretur in terra omnemque herbam regionis priusquam germinaret non enim pluerat Dominus Deus super terram et homo non erat qui operaretur terram ^6sed fons ascendebat e terra inrigans universam superficiem terrae ^7formavit igitur Dominus Deus hominem de limo terrae et inspiravit in faciem eius spiraculum vitae et factus est homo in animam viventem ^8plantaverat autem Dominus Deus paradisum voluptatis a principio in quo posuit hominem quem formaverat ^9produxitque Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave lignum etiam vitae in medio paradisi lignumque scientiae boni et mali ^10et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad inrigandum paradisum qui inde dividitur in quattuor capita ^11nomen uni Phison ipse est qui circuit omnem terram Evilat ubi nascitur aurum ^12et aurum terrae illius optimum est ibique invenitur bdellium et lapis onychinus ^13et nomen fluvio secundo Geon ipse est qui circuit omnem terram Aethiopiae ^14nomen vero fluminis tertii Tigris ipse vadit contra Assyrios fluvius autem quartus ipse est Eufrates ^15tulit ergo Dominus Deus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis ut operaretur et custodiret illum ^16praecepitque ei dicens ex omni ligno paradisi comede ^17de ligno autem scientiae boni et mali ne comedas in quocumque enim die comederis ex eo morte morieris ^18dixit quoque Dominus Deus non est bonum esse hominem solum faciamus ei adiutorium similem sui ^19formatis igitur Dominus Deus de humo cunctis animantibus terrae et universis volatilibus caeli adduxit ea ad Adam ut videret quid vocaret ea omne enim quod vocavit Adam animae viventis ipsum est nomen eius ^20appellavitque Adam nominibus suis cuncta animantia et universa volatilia caeli et omnes bestias terrae Adam vero non inveniebatur adiutor similis eius ^21inmisit ergo Dominus Deus soporem in Adam cumque obdormisset tulit unam de costis eius et replevit carnem pro ea ^22et aedificavit Dominus Deus costam quam tulerat de Adam in mulierem et adduxit eam ad Adam ^23dixitque Adam hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea haec vocabitur virago quoniam de viro sumpta est ^24quam ob rem relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una ^25erant autem uterque nudi Adam scilicet et uxor eius et non erubescebant __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terrae quae fecerat Dominus Deus qui dixit ad mulierem cur praecepit vobis Deus ut non comederetis de omni ligno paradisi ^2cui respondit mulier de fructu lignorum quae sunt in paradiso vescemur ^3de fructu vero ligni quod est in medio paradisi praecepit nobis Deus ne comederemus et ne tangeremus illud ne forte moriamur ^4dixit autem serpens ad mulierem nequaquam morte moriemini ^5scit enim Deus quod in quocumque die comederitis ex eo aperientur oculi vestri et eritis sicut dii scientes bonum et malum ^6vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile et tulit de fructu illius et comedit deditque viro suo qui comedit ^7et aperti sunt oculi amborum cumque cognovissent esse se nudos consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata ^8et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi ^9vocavitque Dominus Deus Adam et dixit ei ubi es ^10qui ait vocem tuam audivi in paradiso et timui eo quod nudus essem et abscondi me ^11cui dixit quis enim indicavit tibi quod nudus esses nisi quod ex ligno de quo tibi praeceperam ne comederes comedisti ^12dixitque Adam mulier quam dedisti sociam mihi dedit mihi de ligno et comedi ^13et dixit Dominus Deus ad mulierem quare hoc fecisti quae respondit serpens decepit me et comedi ^14et ait Dominus Deus ad serpentem quia fecisti hoc maledictus es inter omnia animantia et bestias terrae super pectus tuum gradieris et terram comedes cunctis diebus vitae tuae ^15inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius ^16mulieri quoque dixit multiplicabo aerumnas tuas et conceptus tuos in dolore paries filios et sub viri potestate eris et ipse dominabitur tui ^17ad Adam vero dixit quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno ex quo praeceperam tibi ne comederes maledicta terra in opere tuo in laboribus comedes eam cunctis diebus vitae tuae ^18spinas et tribulos germinabit tibi et comedes herbas terrae ^19in sudore vultus tui vesceris pane donec revertaris in terram de qua sumptus es quia pulvis es et in pulverem reverteris ^20et vocavit Adam nomen uxoris suae Hava eo quod mater esset cunctorum viventium ^21fecit quoque Dominus Deus Adam et uxori eius tunicas pellicias et induit eos ^22et ait ecce Adam factus est quasi unus ex nobis sciens bonum et malum nunc ergo ne forte mittat manum suam et sumat etiam de ligno vitae et comedat et vivat in aeternum ^23emisit eum Dominus Deus de paradiso voluptatis ut operaretur terram de qua sumptus est ^24eiecitque Adam et conlocavit ante paradisum voluptatis cherubin et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1Adam vero cognovit Havam uxorem suam quae concepit et peperit Cain dicens possedi hominem per Dominum ^2rursusque peperit fratrem eius Abel fuit autem Abel pastor ovium et Cain agricola ^3factum est autem post multos dies ut offerret Cain de fructibus terrae munera Domino ^4Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui et de adipibus eorum et respexit Dominus ad Abel et ad munera eius ^5ad Cain vero et ad munera illius non respexit iratusque est Cain vehementer et concidit vultus eius ^6dixitque Dominus ad eum quare maestus es et cur concidit facies tua ^7nonne si bene egeris recipies sin autem male statim in foribus peccatum aderit sed sub te erit appetitus eius et tu dominaberis illius ^8dixitque Cain ad Abel fratrem suum egrediamur foras cumque essent in agro consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum ^9et ait Dominus ad Cain ubi est Abel frater tuus qui respondit nescio num custos fratris mei sum ^10dixitque ad eum quid fecisti vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra ^11nunc igitur maledictus eris super terram quae aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua ^12cum operatus fueris eam non dabit tibi fructus suos vagus et profugus eris super terram ^13dixitque Cain ad Dominum maior est iniquitas mea quam ut veniam merear ^14ecce eicis me hodie a facie terrae et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra omnis igitur qui invenerit me occidet me ^15dixitque ei Dominus nequaquam ita fiet sed omnis qui occiderit Cain septuplum punietur posuitque Dominus Cain signum ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum ^16egressusque Cain a facie Domini habitavit in terra profugus ad orientalem plagam Eden ^17cognovit autem Cain uxorem suam quae concepit et peperit Enoch et aedificavit civitatem vocavitque nomen eius ex nomine filii sui Enoch ^18porro Enoch genuit Irad et Irad genuit Maviahel et Maviahel genuit Matusahel et Matusahel genuit Lamech ^19qui accepit uxores duas nomen uni Ada et nomen alteri Sella ^20genuitque Ada Iabel qui fuit pater habitantium in tentoriis atque pastorum ^21et nomen fratris eius Iubal ipse fuit pater canentium cithara et organo ^22Sella quoque genuit Thubalcain qui fuit malleator et faber in cuncta opera aeris et ferri soror vero Thubalcain Noemma ^23dixitque Lamech uxoribus suis Adae et Sellae audite vocem meam uxores Lamech auscultate sermonem meum quoniam occidi virum in vulnus meum et adulescentulum in livorem meum ^24septuplum ultio dabitur de Cain de Lamech vero septuagies septies ^25cognovit quoque adhuc Adam uxorem suam et peperit filium vocavitque nomen eius Seth dicens posuit mihi Deus semen aliud pro Abel quem occidit Cain ^26sed et Seth natus est filius quem vocavit Enos iste coepit invocare nomen Domini __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1hic est liber generationis Adam in die qua creavit Deus hominem ad similitudinem Dei fecit illum ^2masculum et feminam creavit eos et benedixit illis et vocavit nomen eorum Adam in die qua creati sunt ^3vixit autem Adam centum triginta annis et genuit ad similitudinem et imaginem suam vocavitque nomen eius Seth ^4et facti sunt dies Adam postquam genuit Seth octingenti anni genuitque filios et filias ^5et factum est omne tempus quod vixit Adam anni nongenti triginta et mortuus est ^6vixit quoque Seth centum quinque annos et genuit Enos ^7vixitque Seth postquam genuit Enos octingentis septem annis genuitque filios et filias ^8et facti sunt omnes dies Seth nongentorum duodecim annorum et mortuus est ^9vixit vero Enos nonaginta annis et genuit Cainan ^10post cuius ortum vixit octingentis quindecim annis et genuit filios et filias ^11factique sunt omnes dies Enos nongentorum quinque annorum et mortuus est ^12vixit quoque Cainan septuaginta annis et genuit Malalehel ^13et vixit Cainan postquam genuit Malalehel octingentos quadraginta annos genuitque filios et filias ^14et facti sunt omnes dies Cainan nongenti decem anni et mortuus est ^15vixit autem Malalehel sexaginta quinque annos et genuit Iared ^16et vixit Malalehel postquam genuit Iared octingentis triginta annis et genuit filios et filias ^17et facti sunt omnes dies Malalehel octingenti nonaginta quinque anni et mortuus est ^18vixitque Iared centum sexaginta duobus annis et genuit Enoch ^19et vixit Iared postquam genuit Enoch octingentos annos et genuit filios et filias ^20et facti sunt omnes dies Iared nongenti sexaginta duo anni et mortuus est ^21porro Enoch vixit sexaginta quinque annis et genuit Mathusalam ^22et ambulavit Enoch cum Deo postquam genuit Mathusalam trecentis annis et genuit filios et filias ^23et facti sunt omnes dies Enoch trecenti sexaginta quinque anni ^24ambulavitque cum Deo et non apparuit quia tulit eum Deus ^25vixit quoque Mathusalam centum octoginta septem annos et genuit Lamech ^26et vixit Mathusalam postquam genuit Lamech septingentos octoginta duos annos et genuit filios et filias ^27et facti sunt omnes dies Mathusalae nongenti sexaginta novem anni et mortuus est ^28vixit autem Lamech centum octoginta duobus annis et genuit filium ^29vocavitque nomen eius Noe dicens iste consolabitur nos ab operibus et laboribus manuum nostrarum in terra cui maledixit Dominus ^30vixitque Lamech postquam genuit Noe quingentos nonaginta quinque annos et genuit filios et filias ^31et facti sunt omnes dies Lamech septingenti septuaginta septem anni et mortuus est ^32Noe vero cum quingentorum esset annorum genuit Sem et Ham et Iafeth __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1cumque coepissent homines multiplicari super terram et filias procreassent ^2videntes filii Dei filias eorum quod essent pulchrae acceperunt uxores sibi ex omnibus quas elegerant ^3dixitque Deus non permanebit spiritus meus in homine in aeternum quia caro est eruntque dies illius centum viginti annorum ^4gigantes autem erant super terram in diebus illis postquam enim ingressi sunt filii Dei ad filias hominum illaeque genuerunt isti sunt potentes a saeculo viri famosi ^5videns autem Deus quod multa malitia hominum esset in terra et cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore ^6paenituit eum quod hominem fecisset in terra et tactus dolore cordis intrinsecus ^7delebo inquit hominem quem creavi a facie terrae ab homine usque ad animantia a reptili usque ad volucres caeli paenitet enim me fecisse eos ^8Noe vero invenit gratiam coram Domino ^9hae generationes Noe Noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis cum Deo ambulavit ^10et genuit tres filios Sem Ham et Iafeth ^11corrupta est autem terra coram Deo et repleta est iniquitate ^12cumque vidisset Deus terram esse corruptam omnis quippe caro corruperat viam suam super terram ^13dixit ad Noe finis universae carnis venit coram me repleta est terra iniquitate a facie eorum et ego disperdam eos cum terra ^14fac tibi arcam de lignis levigatis mansiunculas in arca facies et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus ^15et sic facies eam trecentorum cubitorum erit longitudo arcae quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo illius ^16fenestram in arca facies et in cubito consummabis summitatem ostium autem arcae pones ex latere deorsum cenacula et tristega facies in ea ^17ecce ego adducam diluvii aquas super terram ut interficiam omnem carnem in qua spiritus vitae est subter caelum universa quae in terra sunt consumentur ^18ponamque foedus meum tecum et ingredieris arcam tu et filii tui uxor tua et uxores filiorum tuorum tecum ^19et ex cunctis animantibus universae carnis bina induces in arcam ut vivant tecum masculini sexus et feminini ^20de volucribus iuxta genus suum et de iumentis in genere suo et ex omni reptili terrae secundum genus suum bina de omnibus ingredientur tecum ut possint vivere ^21tolles igitur tecum ex omnibus escis quae mandi possunt et conportabis apud te et erunt tam tibi quam illis in cibum ^22fecit ergo Noe omnia quae praeceperat illi Deus __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1dixitque Dominus ad eum ingredere tu et omnis domus tua arcam te enim vidi iustum coram me in generatione hac ^2ex omnibus animantibus mundis tolle septena septena masculum et feminam de animantibus vero non mundis duo duo masculum et feminam ^3sed et de volatilibus caeli septena septena masculum et feminam ut salvetur semen super faciem universae terrae ^4adhuc enim et post dies septem ego pluam super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus et delebo omnem substantiam quam feci de superficie terrae ^5fecit ergo Noe omnia quae mandaverat ei Dominus ^6eratque sescentorum annorum quando diluvii aquae inundaverunt super terram ^7et ingressus est Noe et filii eius uxor eius et uxores filiorum eius cum eo in arcam propter aquas diluvii ^8de animantibus quoque mundis et inmundis et de volucribus et ex omni quod movetur super terram ^9duo et duo ingressa sunt ad Noe in arcam masculus et femina sicut praeceperat Deus Noe ^10cumque transissent septem dies aquae diluvii inundaverunt super terram ^11anno sescentesimo vitae Noe mense secundo septimodecimo die mensis rupti sunt omnes fontes abyssi magnae et cataractae caeli apertae sunt ^12et facta est pluvia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus ^13in articulo diei illius ingressus est Noe et Sem et Ham et Iafeth filii eius uxor illius et tres uxores filiorum eius cum eis in arcam ^14ipsi et omne animal secundum genus suum universaque iumenta in genus suum et omne quod movetur super terram in genere suo cunctumque volatile secundum genus suum universae aves omnesque volucres ^15ingressae sunt ad Noe in arcam bina et bina ex omni carne in qua erat spiritus vitae ^16et quae ingressa sunt masculus et femina ex omni carne introierunt sicut praeceperat ei Deus et inclusit eum Dominus de foris ^17factumque est diluvium quadraginta diebus super terram et multiplicatae sunt aquae et elevaverunt arcam in sublime a terra ^18vehementer inundaverunt et omnia repleverunt in superficie terrae porro arca ferebatur super aquas ^19et aquae praevaluerunt nimis super terram opertique sunt omnes montes excelsi sub universo caelo ^20quindecim cubitis altior fuit aqua super montes quos operuerat ^21consumptaque est omnis caro quae movebatur super terram volucrum animantium bestiarum omniumque reptilium quae reptant super terram universi homines ^22et cuncta in quibus spiraculum vitae est in terra mortua sunt ^23et delevit omnem substantiam quae erat super terram ab homine usque ad pecus tam reptile quam volucres caeli et deleta sunt de terra remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in arca ^24obtinueruntque aquae terras centum quinquaginta diebus __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1recordatus autem Deus Noe cunctarumque animantium et omnium iumentorum quae erant cum eo in arca adduxit spiritum super terram et inminutae sunt aquae ^2et clausi sunt fontes abyssi et cataractae caeli et prohibitae sunt pluviae de caelo ^3reversaeque aquae de terra euntes et redeuntes et coeperunt minui post centum quinquaginta dies ^4requievitque arca mense septimo vicesima septima die mensis super montes Armeniae ^5at vero aquae ibant et decrescebant usque ad decimum mensem decimo enim mense prima die mensis apparuerunt cacumina montium ^6cumque transissent quadraginta dies aperiens Noe fenestram arcae quam fecerat dimisit corvum ^7qui egrediebatur et revertebatur donec siccarentur aquae super terram ^8emisit quoque columbam post eum ut videret si iam cessassent aquae super faciem terrae ^9quae cum non invenisset ubi requiesceret pes eius reversa est ad eum in arcam aquae enim erant super universam terram extenditque manum et adprehensam intulit in arcam ^10expectatis autem ultra septem diebus aliis rursum dimisit columbam ex arca ^11at illa venit ad eum ad vesperam portans ramum olivae virentibus foliis in ore suo intellexit ergo Noe quod cessassent aquae super terram ^12expectavitque nihilominus septem alios dies et emisit columbam quae non est reversa ultra ad eum ^13igitur sescentesimo primo anno primo mense prima die mensis inminutae sunt aquae super terram et aperiens Noe tectum arcae aspexit viditque quod exsiccata esset superficies terrae ^14mense secundo septima et vicesima die mensis arefacta est terra ^15locutus est autem Deus ad Noe dicens ^16egredere de arca tu et uxor tua filii tui et uxores filiorum tuorum tecum ^17cuncta animantia quae sunt apud te ex omni carne tam in volatilibus quam in bestiis et in universis reptilibus quae reptant super terram educ tecum et ingredimini super terram crescite et multiplicamini super eam ^18egressus est ergo Noe et filii eius uxor illius et uxores filiorum eius cum eo ^19sed et omnia animantia iumenta et reptilia quae repunt super terram secundum genus suum arcam egressa sunt ^20aedificavit autem Noe altare Domino et tollens de cunctis pecoribus et volucribus mundis obtulit holocausta super altare ^21odoratusque est Dominus odorem suavitatis et ait ad eum nequaquam ultra maledicam terrae propter homines sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adulescentia sua non igitur ultra percutiam omnem animantem sicut feci ^22cunctis diebus terrae sementis et messis frigus et aestus aestas et hiemps nox et dies non requiescent __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1benedixitque Deus Noe et filiis eius et dixit ad eos crescite et multiplicamini et implete terram ^2et terror vester ac tremor sit super cuncta animalia terrae et super omnes volucres caeli cum universis quae moventur in terra omnes pisces maris manui vestrae traditi sunt ^3et omne quod movetur et vivit erit vobis in cibum quasi holera virentia tradidi vobis omnia ^4excepto quod carnem cum sanguine non comedetis ^5sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum et de manu hominis de manu viri et fratris eius requiram animam hominis ^6quicumque effuderit humanum sanguinem fundetur sanguis illius ad imaginem quippe Dei factus est homo ^7vos autem crescite et multiplicamini et ingredimini super terram et implete eam ^8haec quoque dixit Deus ad Noe et ad filios eius cum eo ^9ecce ego statuam pactum meum vobiscum et cum semine vestro post vos ^10et ad omnem animam viventem quae est vobiscum tam in volucribus quam in iumentis et pecudibus terrae cunctis quae egressa sunt de arca et universis bestiis terrae ^11statuam pactum meum vobiscum et nequaquam ultra interficietur omnis caro aquis diluvii neque erit deinceps diluvium dissipans terram ^12dixitque Deus hoc signum foederis quod do inter me et vos et ad omnem animam viventem quae est vobiscum in generationes sempiternas ^13arcum meum ponam in nubibus et erit signum foederis inter me et inter terram ^14cumque obduxero nubibus caelum apparebit arcus meus in nubibus ^15et recordabor foederis mei vobiscum et cum omni anima vivente quae carnem vegetat et non erunt ultra aquae diluvii ad delendam universam carnem ^16eritque arcus in nubibus et videbo illum et recordabor foederis sempiterni quod pactum est inter Deum et inter omnem animam viventem universae carnis quae est super terram ^17dixitque Deus Noe hoc erit signum foederis quod constitui inter me et inter omnem carnem super terram ^18erant igitur filii Noe qui egressi sunt de arca Sem Ham et Iafeth porro Ham ipse est pater Chanaan ^19tres isti sunt filii Noe et ab his disseminatum est omne hominum genus super universam terram ^20coepitque Noe vir agricola exercere terram et plantavit vineam ^21bibensque vinum inebriatus est et nudatus in tabernaculo suo ^22quod cum vidisset Ham pater Chanaan verenda scilicet patris sui esse nuda nuntiavit duobus fratribus suis foras ^23at vero Sem et Iafeth pallium inposuerunt umeris suis et incedentes retrorsum operuerunt verecunda patris sui faciesque eorum aversae erant et patris virilia non viderunt ^24evigilans autem Noe ex vino cum didicisset quae fecerat ei filius suus minor ^25ait maledictus Chanaan servus servorum erit fratribus suis ^26dixitque benedictus Dominus Deus Sem sit Chanaan servus eius ^27dilatet Deus Iafeth et habitet in tabernaculis Sem sitque Chanaan servus eius ^28vixit autem Noe post diluvium trecentis quinquaginta annis ^29et impleti sunt omnes dies eius nongentorum quinquaginta annorum et mortuus est __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1hae generationes filiorum Noe Sem Ham Iafeth natique sunt eis filii post diluvium ^2filii Iafeth Gomer Magog et Madai Iavan et Thubal et Mosoch et Thiras ^3porro filii Gomer Aschenez et Rifath et Thogorma ^4filii autem Iavan Elisa et Tharsis Cetthim et Dodanim ^5ab his divisae sunt insulae gentium in regionibus suis unusquisque secundum linguam et familias in nationibus suis ^6filii autem Ham Chus et Mesraim et Fut et Chanaan ^7filii Chus Saba et Hevila et Sabatha et Regma et Sabathaca filii Regma Saba et Dadan ^8porro Chus genuit Nemrod ipse coepit esse potens in terra ^9et erat robustus venator coram Domino ab hoc exivit proverbium quasi Nemrod robustus venator coram Domino ^10fuit autem principium regni eius Babylon et Arach et Archad et Chalanne in terra Sennaar ^11de terra illa egressus est Assur et aedificavit Nineven et plateas civitatis et Chale ^12Resen quoque inter Nineven et Chale haec est civitas magna ^13at vero Mesraim genuit Ludim et Anamim et Laabim Nepthuim ^14et Phetrusim et Cesluim de quibus egressi sunt Philisthim et Capthurim ^15Chanaan autem genuit Sidonem primogenitum suum Ettheum ^16et Iebuseum et Amorreum Gergeseum ^17Eveum et Araceum Sineum ^18et Aradium Samariten et Amatheum et post haec disseminati sunt populi Chananeorum ^19factique sunt termini Chanaan venientibus a Sidone Geraram usque Gazam donec ingrediaris Sodomam et Gomorram et Adama et Seboim usque Lesa ^20hii filii Ham in cognationibus et linguis et generationibus terrisque et gentibus suis ^21de Sem quoque nati sunt patre omnium filiorum Eber fratre Iafeth maiore ^22filii Sem Aelam et Assur et Arfaxad et Lud et Aram ^23filii Aram Us et Hul et Gether et Mes ^24at vero Arfaxad genuit Sala de quo ortus est Eber ^25natique sunt Eber filii duo nomen uni Faleg eo quod in diebus eius divisa sit terra et nomen fratris eius Iectan ^26qui Iectan genuit Helmodad et Saleph et Asarmoth Iare ^27et Aduram et Uzal Decla ^28et Ebal et Abimahel Saba ^29et Ophir et Evila et Iobab omnes isti filii Iectan ^30et facta est habitatio eorum de Messa pergentibus usque Sephar montem orientalem ^31isti filii Sem secundum cognationes et linguas et regiones in gentibus suis ^32hae familiae Noe iuxta populos et nationes suas ab his divisae sunt gentes in terra post diluvium __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1erat autem terra labii unius et sermonum eorundem ^2cumque proficiscerentur de oriente invenerunt campum in terra Sennaar et habitaverunt in eo ^3dixitque alter ad proximum suum venite faciamus lateres et coquamus eos igni habueruntque lateres pro saxis et bitumen pro cemento ^4et dixerunt venite faciamus nobis civitatem et turrem cuius culmen pertingat ad caelum et celebremus nomen nostrum antequam dividamur in universas terras ^5descendit autem Dominus ut videret civitatem et turrem quam aedificabant filii Adam ^6et dixit ecce unus est populus et unum labium omnibus coeperuntque hoc facere nec desistent a cogitationibus suis donec eas opere conpleant ^7venite igitur descendamus et confundamus ibi linguam eorum ut non audiat unusquisque vocem proximi sui ^8atque ita divisit eos Dominus ex illo loco in universas terras et cessaverunt aedificare civitatem ^9et idcirco vocatum est nomen eius Babel quia ibi confusum est labium universae terrae et inde dispersit eos Dominus super faciem cunctarum regionum ^10hae generationes Sem Sem centum erat annorum quando genuit Arfaxad biennio post diluvium ^11vixitque Sem postquam genuit Arfaxad quingentos annos et genuit filios et filias ^12porro Arfaxad vixit triginta quinque annos et genuit Sale ^13vixitque Arfaxad postquam genuit Sale trecentis tribus annis et genuit filios et filias ^14Sale quoque vixit triginta annis et genuit Eber ^15vixitque Sale postquam genuit Eber quadringentis tribus annis et genuit filios et filias ^16vixit autem Eber triginta quattuor annis et genuit Faleg ^17et vixit Eber postquam genuit Faleg quadringentis triginta annis et genuit filios et filias ^18vixit quoque Faleg triginta annis et genuit Reu ^19vixitque Faleg postquam genuit Reu ducentis novem annis et genuit filios et filias ^20vixit autem Reu triginta duobus annis et genuit Sarug ^21vixitque Reu postquam genuit Sarug ducentis septem annis et genuit filios et filias ^22vixit vero Sarug triginta annis et genuit Nahor ^23vixitque Sarug postquam genuit Nahor ducentos annos et genuit filios et filias ^24vixit autem Nahor viginti novem annis et genuit Thare ^25vixitque Nahor postquam genuit Thare centum decem et novem annos et genuit filios et filias ^26vixitque Thare septuaginta annis et genuit Abram et Nahor et Aran ^27hae sunt autem generationes Thare Thare genuit Abram et Nahor et Aran porro Aran genuit Loth ^28mortuusque est Aran ante Thare patrem suum in terra nativitatis suae in Ur Chaldeorum ^29duxerunt autem Abram et Nahor uxores nomen autem uxoris Abram Sarai et nomen uxoris Nahor Melcha filia Aran patris Melchae et patris Ieschae ^30erat autem Sarai sterilis nec habebat liberos ^31tulit itaque Thare Abram filium suum et Loth filium Aran filium filii sui et Sarai nurum suam uxorem Abram filii sui et eduxit eos de Ur Chaldeorum ut irent in terram Chanaan veneruntque usque Haran et habitaverunt ibi ^32et facti sunt dies Thare ducentorum quinque annorum et mortuus est in Haran __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1dixit autem Dominus ad Abram egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui in terram quam monstrabo tibi ^2faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus ^3benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae ^4egressus est itaque Abram sicut praeceperat ei Dominus et ivit cum eo Loth septuaginta quinque annorum erat Abram cum egrederetur de Haran ^5tulitque Sarai uxorem suam et Loth filium fratris sui universamque substantiam quam possederant et animas quas fecerant in Haran et egressi sunt ut irent in terram Chanaan cumque venissent in eam ^6pertransivit Abram terram usque ad locum Sychem usque ad convallem Inlustrem Chananeus autem tunc erat in terra ^7apparuitque Dominus Abram et dixit ei semini tuo dabo terram hanc qui aedificavit ibi altare Domino qui apparuerat ei ^8et inde transgrediens ad montem qui erat contra orientem Bethel tetendit ibi tabernaculum suum ab occidente habens Bethel et ab oriente Ai aedificavit quoque ibi altare Domino et invocavit nomen eius ^9perrexitque Abram vadens et ultra progrediens ad meridiem ^10facta est autem fames in terra descenditque Abram in Aegyptum ut peregrinaretur ibi praevaluerat enim fames in terra ^11cumque prope esset ut ingrederetur Aegyptum dixit Sarai uxori suae novi quod pulchra sis mulier ^12et quod cum viderint te Aegyptii dicturi sunt uxor ipsius est et interficient me et te reservabunt ^13dic ergo obsecro te quod soror mea sis ut bene sit mihi propter te et vivat anima mea ob gratiam tui ^14cum itaque ingressus esset Abram Aegyptum viderunt Aegyptii mulierem quod esset pulchra nimis ^15et nuntiaverunt principes Pharaoni et laudaverunt eam apud illum et sublata est mulier in domum Pharaonis ^16Abram vero bene usi sunt propter illam fueruntque ei oves et boves et asini et servi et famulae et asinae et cameli ^17flagellavit autem Dominus Pharaonem plagis maximis et domum eius propter Sarai uxorem Abram ^18vocavitque Pharao Abram et dixit ei quidnam est quod fecisti mihi quare non indicasti quod uxor tua esset ^19quam ob causam dixisti esse sororem tuam ut tollerem eam mihi in uxorem nunc igitur ecce coniux tua accipe eam et vade ^20praecepitque Pharao super Abram viris et deduxerunt eum et uxorem illius et omnia quae habebat __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1ascendit ergo Abram de Aegypto ipse et uxor eius et omnia quae habebat et Loth cum eo ad australem plagam ^2erat autem dives valde in possessione argenti et auri ^3reversusque est per iter quo venerat a meridie in Bethel usque ad locum ubi prius fixerat tabernaculum inter Bethel et Ai ^4in loco altaris quod fecerat prius et invocavit ibi nomen Domini ^5sed et Loth qui erat cum Abram fuerunt greges ovium et armenta et tabernacula ^6nec poterat eos capere terra ut habitarent simul erat quippe substantia eorum multa et non quibant habitare communiter ^7unde et facta est rixa inter pastores gregum Abram et Loth eo autem tempore Chananeus et Ferezeus habitabant in illa terra ^8dixit ergo Abram ad Loth ne quaeso sit iurgium inter me et te et inter pastores meos et pastores tuos fratres enim sumus ^9ecce universa terra coram te est recede a me obsecro si ad sinistram ieris ego ad dexteram tenebo si tu dexteram elegeris ego ad sinistram pergam ^10elevatis itaque Loth oculis vidit omnem circa regionem Iordanis quae universa inrigabatur antequam subverteret Dominus Sodomam et Gomorram sicut paradisus Domini et sicut Aegyptus venientibus in Segor ^11elegitque sibi Loth regionem circa Iordanem et recessit ab oriente divisique sunt alterutrum a fratre suo ^12Abram habitavit in terra Chanaan Loth moratus est in oppidis quae erant circa Iordanem et habitavit in Sodomis ^13homines autem Sodomitae pessimi erant et peccatores coram Domino nimis ^14dixitque Dominus ad Abram postquam divisus est Loth ab eo leva oculos tuos et vide a loco in quo nunc es ad aquilonem et ad meridiem ad orientem et ad occidentem ^15omnem terram quam conspicis tibi dabo et semini tuo usque in sempiternum ^16faciamque semen tuum sicut pulverem terrae si quis potest hominum numerare pulverem semen quoque tuum numerare poterit ^17surge et perambula terram in longitudine et in latitudine sua quia tibi daturus sum eam ^18movens igitur Abram tabernaculum suum venit et habitavit iuxta convallem Mambre quod est in Hebron aedificavitque ibi altare Domino __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1factum est autem in illo tempore ut Amrafel rex Sennaar et Arioch rex Ponti et Chodorlahomor rex Aelamitarum et Thadal rex Gentium ^2inirent bellum contra Bara regem Sodomorum et contra Bersa regem Gomorrae et contra Sennaab regem Adamae et contra Semeber regem Seboim contraque regem Balae ipsa est Segor ^3omnes hii convenerunt in vallem Silvestrem quae nunc est mare Salis ^4duodecim enim annis servierant Chodorlahomor et tertiodecimo anno recesserunt ab eo ^5igitur anno quartodecimo venit Chodorlahomor et reges qui erant cum eo percusseruntque Rafaim in Astharothcarnaim et Zuzim cum eis et Emim in Savecariathaim ^6et Chorreos in montibus Seir usque ad campestria Pharan quae est in solitudine ^7reversique sunt et venerunt ad fontem Mesfat ipsa est Cades et percusserunt omnem regionem Amalechitarum et Amorreum qui habitabat in Asasonthamar ^8et egressi sunt rex Sodomorum et rex Gomorrae rexque Adamae et rex Seboim necnon et rex Balae quae est Segor et direxerunt contra eos aciem in valle Silvestri ^9scilicet adversum Chodorlahomor regem Aelamitarum et Thadal regem Gentium et Amrafel regem Sennaar et Arioch regem Ponti quattuor reges adversus quinque ^10vallis autem Silvestris habebat puteos multos bituminis itaque rex Sodomorum et Gomorrae terga verterunt cecideruntque ibi et qui remanserant fugerunt ad montem ^11tulerunt autem omnem substantiam Sodomorum et Gomorrae et universa quae ad cibum pertinent et abierunt ^12necnon et Loth et substantiam eius filium fratris Abram qui habitabat in Sodomis ^13et ecce unus qui evaserat nuntiavit Abram Hebraeo qui habitabat in convalle Mambre Amorrei fratris Eschol et fratris Aner hii enim pepigerant foedus cum Abram ^14quod cum audisset Abram captum videlicet Loth fratrem suum numeravit expeditos vernaculos suos trecentos decem et octo et persecutus est eos usque Dan ^15et divisis sociis inruit super eos nocte percussitque eos et persecutus est usque Hoba quae est ad levam Damasci ^16reduxitque omnem substantiam et Loth fratrem suum cum substantia illius mulieres quoque et populum ^17egressus est autem rex Sodomorum in occursum eius postquam reversus est a caede Chodorlahomor et regum qui cum eo erant in valle Save quae est vallis Regis ^18at vero Melchisedech rex Salem proferens panem et vinum erat enim sacerdos Dei altissimi ^19benedixit ei et ait benedictus Abram Deo excelso qui creavit caelum et terram ^20et benedictus Deus excelsus quo protegente hostes in manibus tuis sunt et dedit ei decimas ex omnibus ^21dixit autem rex Sodomorum ad Abram da mihi animas cetera tolle tibi ^22qui respondit ei levo manum meam ad Dominum Deum excelsum possessorem caeli et terrae ^23quod a filo subteminis usque ad corrigiam caligae non accipiam ex omnibus quae tua sunt ne dicas ego ditavi Abram ^24exceptis his quae comederunt iuvenes et partibus virorum qui venerunt mecum Aner Eschol et Mambre isti accipient partes suas __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1his itaque transactis factus est sermo Domini ad Abram per visionem dicens noli timere Abram ego protector tuus sum et merces tua magna nimis ^2dixitque Abram Domine Deus quid dabis mihi ego vadam absque liberis et filius procuratoris domus meae iste Damascus Eliezer ^3addiditque Abram mihi autem non dedisti semen et ecce vernaculus meus heres meus erit ^4statimque sermo Domini factus est ad eum dicens non erit hic heres tuus sed qui egredietur de utero tuo ipsum habebis heredem ^5eduxitque eum foras et ait illi suspice caelum et numera stellas si potes et dixit ei sic erit semen tuum ^6credidit Domino et reputatum est ei ad iustitiam ^7dixitque ad eum ego Dominus qui eduxi te de Ur Chaldeorum ut darem tibi terram istam et possideres eam ^8at ille ait Domine Deus unde scire possum quod possessurus sim eam ^9respondens Dominus sume inquit mihi vaccam triennem et capram trimam et arietem annorum trium turturem quoque et columbam ^10qui tollens universa haec divisit per medium et utrasque partes contra se altrinsecus posuit aves autem non divisit ^11descenderuntque volucres super cadavera et abigebat eas Abram ^12cumque sol occumberet sopor inruit super Abram et horror magnus et tenebrosus invasit eum ^13dictumque est ad eum scito praenoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua et subicient eos servituti et adfligent quadringentis annis ^14verumtamen gentem cui servituri sunt ego iudicabo et post haec egredientur cum magna substantia ^15tu autem ibis ad patres tuos in pace sepultus in senectute bona ^16generatione autem quarta revertentur huc necdum enim conpletae sunt iniquitates Amorreorum usque ad praesens tempus ^17cum ergo occubuisset sol facta est caligo tenebrosa et apparuit clibanus fumans et lampas ignis transiens inter divisiones illas ^18in die illo pepigit Dominus cum Abram foedus dicens semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti usque ad fluvium magnum flumen Eufraten ^19Cineos et Cenezeos et Cedmoneos ^20et Hettheos et Ferezeos Rafaim quoque ^21et Amorreos et Chananeos et Gergeseos et Iebuseos __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1igitur Sarai uxor Abram non genuerat liberos sed habens ancillam aegyptiam nomine Agar ^2dixit marito suo ecce conclusit me Dominus ne parerem ingredere ad ancillam meam si forte saltem ex illa suscipiam filios cumque ille adquiesceret deprecanti ^3tulit Agar Aegyptiam ancillam suam post annos decem quam habitare coeperant in terra Chanaan et dedit eam viro suo uxorem ^4qui ingressus est ad eam at illa concepisse se videns despexit dominam suam ^5dixitque Sarai ad Abram inique agis contra me ego dedi ancillam meam in sinum tuum quae videns quod conceperit despectui me habet iudicet Dominus inter me et te ^6cui respondens Abram ecce ait ancilla tua in manu tua est utere ea ut libet adfligente igitur eam Sarai fugam iniit ^7cumque invenisset illam angelus Domini iuxta fontem aquae in solitudine qui est in via Sur ^8dixit ad eam Agar ancilla Sarai unde venis et quo vadis quae respondit a facie Sarai dominae meae ego fugio ^9dixitque ei angelus Domini revertere ad dominam tuam et humiliare sub manibus ipsius ^10et rursum multiplicans inquit multiplicabo semen tuum et non numerabitur prae multitudine ^11ac deinceps ecce ait concepisti et paries filium vocabisque nomen eius Ismahel eo quod audierit Dominus adflictionem tuam ^12hic erit ferus homo manus eius contra omnes et manus omnium contra eum et e regione universorum fratrum suorum figet tabernacula ^13vocavit autem nomen Domini qui loquebatur ad eam Tu Deus qui vidisti me dixit enim profecto hic vidi posteriora videntis me ^14propterea appellavit puteum illum puteum Viventis et videntis me ipse est inter Cades et Barad ^15peperitque Abrae filium qui vocavit nomen eius Ismahel ^16octoginta et sex annorum erat quando peperit ei Agar Ismahelem __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1postquam vero nonaginta et novem annorum esse coeperat apparuit ei Dominus dixitque ad eum ego Deus omnipotens ambula coram me et esto perfectus ^2ponamque foedus meum inter me et te et multiplicabo te vehementer nimis ^3cecidit Abram pronus in faciem ^4dixitque ei Deus ego sum et pactum meum tecum erisque pater multarum gentium ^5nec ultra vocabitur nomen tuum Abram sed appellaberis Abraham quia patrem multarum gentium constitui te ^6faciamque te crescere vehementissime et ponam in gentibus regesque ex te egredientur ^7et statuam pactum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationibus suis foedere sempiterno ut sim Deus tuus et seminis tui post te ^8daboque tibi et semini tuo terram peregrinationis tuae omnem terram Chanaan in possessionem aeternam eroque Deus eorum ^9dixit iterum Deus ad Abraham et tu ergo custodies pactum meum et semen tuum post te in generationibus suis ^10hoc est pactum quod observabitis inter me et vos et semen tuum post te circumcidetur ex vobis omne masculinum ^11et circumcidetis carnem praeputii vestri ut sit in signum foederis inter me et vos ^12infans octo dierum circumcidetur in vobis omne masculinum in generationibus vestris tam vernaculus quam empticius circumcidetur et quicumque non fuerit de stirpe vestra ^13eritque pactum meum in carne vestra in foedus aeternum ^14masculus cuius praeputii caro circumcisa non fuerit delebitur anima illa de populo suo quia pactum meum irritum fecit ^15dixit quoque Deus ad Abraham Sarai uxorem tuam non vocabis Sarai sed Sarram ^16et benedicam ei et ex illa dabo tibi filium cui benedicturus sum eritque in nationes et reges populorum orientur ex eo ^17cecidit Abraham in faciem et risit dicens in corde suo putasne centenario nascetur filius et Sarra nonagenaria pariet ^18dixitque ad Deum utinam Ismahel vivat coram te ^19et ait Deus ad Abraham Sarra uxor tua pariet tibi filium vocabisque nomen eius Isaac et constituam pactum meum illi in foedus sempiternum et semini eius post eum ^20super Ismahel quoque exaudivi te ecce benedicam ei et augebo et multiplicabo eum valde duodecim duces generabit et faciam illum in gentem magnam ^21pactum vero meum statuam ad Isaac quem pariet tibi Sarra tempore isto in anno altero ^22cumque finitus esset sermo loquentis cum eo ascendit Deus ab Abraham ^23tulit autem Abraham Ismahelem filium suum et omnes vernaculos domus suae universosque quos emerat cunctos mares ex omnibus viris domus suae et circumcidit carnem praeputii eorum statim in ipsa die sicut praeceperat ei Deus ^24nonaginta novem erat annorum quando circumcidit carnem praeputii sui ^25et Ismahel filius eius tredecim annos impleverat tempore circumcisionis suae ^26eadem die circumcisus est Abraham et Ismahel filius eius ^27et omnes viri domus illius tam vernaculi quam empticii et alienigenae pariter circumcisi sunt __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1apparuit autem ei Dominus in convalle Mambre sedenti in ostio tabernaculi sui in ipso fervore diei ^2cumque elevasset oculos apparuerunt ei tres viri stantes propter eum quos cum vidisset cucurrit in occursum eorum de ostio tabernaculi et adoravit in terra ^3et dixit Domine si inveni gratiam in oculis tuis ne transeas servum tuum ^4sed adferam pauxillum aquae et lavate pedes vestros et requiescite sub arbore ^5ponam buccellam panis et confortate cor vestrum postea transibitis idcirco enim declinastis ad servum vestrum qui dixerunt fac ut locutus es ^6festinavit Abraham in tabernaculum ad Sarram dixitque ei adcelera tria sata similae commisce et fac subcinericios panes ^7ipse vero ad armentum cucurrit et tulit inde vitulum tenerrimum et optimum deditque puero qui festinavit et coxit illum ^8tulit quoque butyrum et lac et vitulum quem coxerat et posuit coram eis ipse vero stabat iuxta eos sub arbore ^9cumque comedissent dixerunt ad eum ubi est Sarra uxor tua ille respondit ecce in tabernaculo est ^10cui dixit revertens veniam ad te tempore isto vita comite et habebit filium Sarra uxor tua quo audito Sarra risit post ostium tabernaculi ^11erant autem ambo senes provectaeque aetatis et desierant Sarrae fieri muliebria ^12quae risit occulte dicens postquam consenui et dominus meus vetulus est voluptati operam dabo ^13dixit autem Dominus ad Abraham quare risit Sarra dicens num vere paritura sum anus ^14numquid Deo est quicquam difficile iuxta condictum revertar ad te hoc eodem tempore vita comite et habebit Sarra filium ^15negavit Sarra dicens non risi timore perterrita Dominus autem non est inquit ita sed risisti ^16cum ergo surrexissent inde viri direxerunt oculos suos contra Sodomam et Abraham simul gradiebatur deducens eos ^17dixitque Dominus num celare potero Abraham quae gesturus sum ^18cum futurus sit in gentem magnam ac robustissimam et benedicendae sint in illo omnes nationes terrae ^19scio enim quod praecepturus sit filiis suis et domui suae post se ut custodiant viam Domini et faciant iustitiam et iudicium ut adducat Dominus propter Abraham omnia quae locutus est ad eum ^20dixit itaque Dominus clamor Sodomorum et Gomorrae multiplicatus est et peccatum earum adgravatum est nimis ^21descendam et videbo utrum clamorem qui venit ad me opere conpleverint an non est ita ut sciam ^22converteruntque se inde et abierunt Sodomam Abraham vero adhuc stabat coram Domino ^23et adpropinquans ait numquid perdes iustum cum impio ^24si fuerint quinquaginta iusti in civitate peribunt simul et non parces loco illi propter quinquaginta iustos si fuerint in eo ^25absit a te ut rem hanc facias et occidas iustum cum impio fiatque iustus sicut impius non est hoc tuum qui iudicas omnem terram nequaquam facies iudicium ^26dixitque Dominus ad eum si invenero Sodomis quinquaginta iustos in medio civitatis dimittam omni loco propter eos ^27respondens Abraham ait quia semel coepi loquar ad Dominum meum cum sim pulvis et cinis ^28quid si minus quinquaginta iustis quinque fuerint delebis propter quinque universam urbem et ait non delebo si invenero ibi quadraginta quinque ^29rursumque locutus est ad eum sin autem quadraginta inventi fuerint quid facies ait non percutiam propter quadraginta ^30ne quaeso inquit indigneris Domine si loquar quid si inventi fuerint ibi triginta respondit non faciam si invenero ibi triginta ^31quia semel ait coepi loquar ad Dominum meum quid si inventi fuerint ibi viginti dixit non interficiam propter viginti ^32obsecro inquit ne irascaris Domine si loquar adhuc semel quid si inventi fuerint ibi decem dixit non delebo propter decem ^33abiit Dominus postquam cessavit loqui ad Abraham et ille reversus est in locum suum __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1veneruntque duo angeli Sodomam vespere sedente Loth in foribus civitatis qui cum vidisset surrexit et ivit obviam eis adoravitque pronus in terra ^2et dixit obsecro domini declinate in domum pueri vestri et manete ibi lavate pedes vestros et mane proficiscimini in viam vestram qui dixerunt minime sed in platea manebimus ^3conpulit illos oppido ut deverterent ad eum ingressisque domum illius fecit convivium coxit azyma et comederunt ^4prius autem quam irent cubitum viri civitatis vallaverunt domum a puero usque ad senem omnis populus simul ^5vocaveruntque Loth et dixerunt ei ubi sunt viri qui introierunt ad te nocte educ illos huc ut cognoscamus eos ^6egressus ad eos Loth post tergum adcludens ostium ait ^7nolite quaeso fratres mei nolite malum hoc facere ^8habeo duas filias quae necdum cognoverunt virum educam eas ad vos et abutimini eis sicut placuerit vobis dummodo viris istis nihil faciatis mali quia ingressi sunt sub umbraculum tegminis mei ^9at illi dixerunt recede illuc et rursus ingressus es inquiunt ut advena numquid ut iudices te ergo ipsum magis quam hos adfligemus vimque faciebant Loth vehementissime iam prope erat ut refringerent fores ^10et ecce miserunt manum viri et introduxerunt ad se Loth cluseruntque ostium ^11et eos qui erant foris percusserunt caecitate a minimo usque ad maximum ita ut ostium invenire non possent ^12dixerunt autem ad Loth habes hic tuorum quempiam generum aut filios aut filias omnes qui tui sunt educ de urbe hac ^13delebimus enim locum istum eo quod increverit clamor eorum coram Domino qui misit nos ut perdamus illos ^14egressus itaque Loth locutus est ad generos suos qui accepturi erant filias eius et dixit surgite egredimini de loco isto quia delebit Dominus civitatem hanc et visus est eis quasi ludens loqui ^15cumque esset mane cogebant eum angeli dicentes surge et tolle uxorem tuam et duas filias quas habes ne et tu pariter pereas in scelere civitatis ^16dissimulante illo adprehenderunt manum eius et manum uxoris ac duarum filiarum eius eo quod parceret Dominus illi ^17et eduxerunt eum posueruntque extra civitatem ibi locutus est ad eum salva animam tuam noli respicere post tergum nec stes in omni circa regione sed in monte salvum te fac ne et tu simul pereas ^18dixitque Loth ad eos quaeso Domine mi ^19quia invenit servus tuus gratiam coram te et magnificasti misericordiam tuam quam fecisti mecum ut salvares animam meam nec possum in monte salvari ne forte adprehendat me malum et moriar ^20est civitas haec iuxta ad quam possum fugere parva et salvabor in ea numquid non modica est et vivet anima mea ^21dixitque ad eum ecce etiam in hoc suscepi preces tuas ut non subvertam urbem pro qua locutus es ^22festina et salvare ibi quia non potero facere quicquam donec ingrediaris illuc idcirco vocatum est nomen urbis illius Segor ^23sol egressus est super terram et Loth ingressus est in Segor ^24igitur Dominus pluit super Sodomam et Gomorram sulphur et ignem a Domino de caelo ^25et subvertit civitates has et omnem circa regionem universos habitatores urbium et cuncta terrae virentia ^26respiciensque uxor eius post se versa est in statuam salis ^27Abraham autem consurgens mane ubi steterat prius cum Domino ^28intuitus est Sodomam et Gomorram et universam terram regionis illius viditque ascendentem favillam de terra quasi fornacis fumum ^29cum enim subverteret Deus civitates regionis illius recordatus est Abrahae et liberavit Loth de subversione urbium in quibus habitaverat ^30ascenditque Loth de Segor et mansit in monte duae quoque filiae eius cum eo timuerat enim manere in Segor et mansit in spelunca ipse et duae filiae eius ^31dixitque maior ad minorem pater noster senex est et nullus virorum remansit in terra qui possit ingredi ad nos iuxta morem universae terrae ^32veni inebriemus eum vino dormiamusque cum eo ut servare possimus ex patre nostro semen ^33dederunt itaque patri suo bibere vinum nocte illa et ingressa est maior dormivitque cum patre at ille non sensit nec quando accubuit filia nec quando surrexit ^34altera quoque die dixit maior ad minorem ecce dormivi heri cum patre meo demus ei bibere vinum etiam hac nocte et dormies cum eo ut salvemus semen de patre nostro ^35dederunt et illa nocte patri vinum ingressaque minor filia dormivit cum eo et nec tunc quidem sensit quando concubuerit vel quando illa surrexerit ^36conceperunt ergo duae filiae Loth de patre suo ^37peperitque maior filium et vocavit nomen eius Moab ipse est pater Moabitarum usque in praesentem diem ^38minor quoque peperit filium et vocavit nomen eius Ammon id est filius populi mei ipse est pater Ammanitarum usque hodie __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1profectus inde Abraham in terram australem habitavit inter Cades et Sur et peregrinatus est in Geraris ^2dixitque de Sarra uxore sua soror mea est misit ergo Abimelech rex Gerarae et tulit eam ^3venit autem Deus ad Abimelech per somnium noctis et ait ei en morieris propter mulierem quam tulisti habet enim virum ^4Abimelech vero non tetigerat eam et ait Domine num gentem ignorantem et iustam interficies ^5nonne ipse dixit mihi soror mea est et ipsa ait frater meus est in simplicitate cordis mei et munditia manuum mearum feci hoc ^6dixitque ad eum Deus et ego scio quod simplici corde feceris et ideo custodivi te ne peccares in me et non dimisi ut tangeres eam ^7nunc igitur redde uxorem viro suo quia propheta est et orabit pro te et vives si autem nolueris reddere scito quod morte morieris tu et omnia quae tua sunt ^8statimque de nocte consurgens Abimelech vocavit omnes servos suos et locutus est universa verba haec in auribus eorum timueruntque omnes viri valde ^9vocavit autem Abimelech etiam Abraham et dixit ei quid fecisti nobis quid peccavimus in te quia induxisti super me et super regnum meum peccatum grande quae non debuisti facere fecisti nobis ^10rursusque expostulans ait quid vidisti ut hoc faceres ^11respondit Abraham cogitavi mecum dicens forsitan non est timor Dei in loco isto et interficient me propter uxorem meam ^12alias autem et vere soror mea est filia patris mei et non filia matris meae et duxi eam uxorem ^13postquam autem eduxit me Deus de domo patris mei dixi ad eam hanc misericordiam facies mecum in omni loco ad quem ingrediemur dices quod frater tuus sim ^14tulit igitur Abimelech oves et boves et servos et ancillas et dedit Abraham reddiditque illi Sarram uxorem suam ^15et ait terra coram vobis est ubicumque tibi placuerit habita ^16Sarrae autem dixit ecce mille argenteos dedi fratri tuo hoc erit tibi in velamen oculorum ad omnes qui tecum sunt et quocumque perrexeris mementoque te deprehensam ^17orante autem Abraham sanavit Deus Abimelech et uxorem ancillasque eius et pepererunt ^18concluserat enim Deus omnem vulvam domus Abimelech propter Sarram uxorem Abraham __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1visitavit autem Dominus Sarram sicut promiserat et implevit quae locutus est ^2concepitque et peperit filium in senectute sua tempore quo praedixerat ei Deus ^3vocavitque Abraham nomen filii sui quem genuit ei Sarra Isaac ^4et circumcidit eum octavo die sicut praeceperat ei Deus ^5cum centum esset annorum hac quippe aetate patris natus est Isaac ^6dixitque Sarra risum fecit mihi Deus quicumque audierit conridebit mihi ^7rursumque ait quis auditurum crederet Abraham quod Sarra lactaret filium quem peperit ei iam seni ^8crevit igitur puer et ablactatus est fecitque Abraham grande convivium in die ablactationis eius ^9cumque vidisset Sarra filium Agar Aegyptiae ludentem dixit ad Abraham ^10eice ancillam hanc et filium eius non enim erit heres filius ancillae cum filio meo Isaac ^11dure accepit hoc Abraham pro filio suo ^12cui dixit Deus non tibi videatur asperum super puero et super ancilla tua omnia quae dixerit tibi Sarra audi vocem eius quia in Isaac vocabitur tibi semen ^13sed et filium ancillae faciam in gentem magnam quia semen tuum est ^14surrexit itaque Abraham mane et tollens panem et utrem aquae inposuit scapulae eius tradiditque puerum et dimisit eam quae cum abisset errabat in solitudine Bersabee ^15cumque consumpta esset aqua in utre abiecit puerum subter unam arborum quae ibi erant ^16et abiit seditque e regione procul quantum potest arcus iacere dixit enim non videbo morientem puerum et sedens contra levavit vocem suam et flevit ^17exaudivit autem Deus vocem pueri vocavitque angelus Domini Agar de caelo dicens quid agis Agar noli timere exaudivit enim Deus vocem pueri de loco in quo est ^18surge tolle puerum et tene manum illius quia in gentem magnam faciam eum ^19aperuitque oculos eius Deus quae videns puteum aquae abiit et implevit utrem deditque puero bibere ^20et fuit cum eo qui crevit et moratus est in solitudine et factus est iuvenis sagittarius ^21habitavitque in deserto Pharan et accepit illi mater sua uxorem de terra Aegypti ^22eodem tempore dixit Abimelech et Fichol princeps exercitus eius ad Abraham Deus tecum est in universis quae agis ^23iura ergo per Dominum ne noceas mihi et posteris meis stirpique meae sed iuxta misericordiam quam feci tibi facies mihi et terrae in qua versatus es advena ^24dixitque Abraham ego iurabo ^25et increpavit Abimelech propter puteum aquae quem vi abstulerant servi illius ^26respondit Abimelech nescivi quis fecerit hanc rem sed et tu non indicasti mihi et ego non audivi praeter hodie ^27tulit itaque Abraham oves et boves et dedit Abimelech percusseruntque ambo foedus ^28et statuit Abraham septem agnas gregis seorsum ^29cui dixit Abimelech quid sibi volunt septem agnae istae quas stare fecisti seorsum ^30at ille septem inquit agnas accipies de manu mea ut sint in testimonium mihi quoniam ego fodi puteum istum ^31idcirco vocatus est locus ille Bersabee quia ibi uterque iuraverunt ^32et inierunt foedus pro puteo Iuramenti ^33surrexit autem Abimelech et Fichol princeps militiae eius reversique sunt in terram Palestinorum Abraham vero plantavit nemus in Bersabee et invocavit ibi nomen Domini Dei aeterni ^34et fuit colonus terrae Philisthinorum diebus multis __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1quae postquam gesta sunt temptavit Deus Abraham et dixit ad eum Abraham ille respondit adsum ^2ait ei tolle filium tuum unigenitum quem diligis Isaac et vade in terram Visionis atque offer eum ibi holocaustum super unum montium quem monstravero tibi ^3igitur Abraham de nocte consurgens stravit asinum suum ducens secum duos iuvenes et Isaac filium suum cumque concidisset ligna in holocaustum abiit ad locum quem praeceperat ei Deus ^4die autem tertio elevatis oculis vidit locum procul ^5dixitque ad pueros suos expectate hic cum asino ego et puer illuc usque properantes postquam adoraverimus revertemur ad vos ^6tulit quoque ligna holocausti et inposuit super Isaac filium suum ipse vero portabat in manibus ignem et gladium cumque duo pergerent simul ^7dixit Isaac patri suo pater mi at ille respondit quid vis fili ecce inquit ignis et ligna ubi est victima holocausti ^8dixit Abraham Deus providebit sibi victimam holocausti fili mi pergebant ergo pariter ^9veneruntque ad locum quem ostenderat ei Deus in quo aedificavit altare et desuper ligna conposuit cumque conligasset Isaac filium suum posuit eum in altari super struem lignorum ^10extenditque manum et arripuit gladium ut immolaret filium ^11et ecce angelus Domini de caelo clamavit dicens Abraham Abraham qui respondit adsum ^12dixitque ei non extendas manum tuam super puerum neque facias illi quicquam nunc cognovi quod timeas Dominum et non peperceris filio tuo unigenito propter me ^13levavit Abraham oculos viditque post tergum arietem inter vepres herentem cornibus quem adsumens obtulit holocaustum pro filio ^14appellavitque nomen loci illius Dominus videt unde usque hodie dicitur in monte Dominus videbit ^15vocavit autem angelus Domini Abraham secundo de caelo dicens ^16per memet ipsum iuravi dicit Dominus quia fecisti rem hanc et non pepercisti filio tuo unigenito ^17benedicam tibi et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli et velut harenam quae est in litore maris possidebit semen tuum portas inimicorum suorum ^18et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae quia oboedisti voci meae ^19reversus est Abraham ad pueros suos abieruntque Bersabee simul et habitavit ibi ^20his itaque gestis nuntiatum est Abraham quod Melcha quoque genuisset filios Nahor fratri suo ^21Hus primogenitum et Buz fratrem eius Camuhel patrem Syrorum ^22et Chased et Azau Pheldas quoque et Iedlaph ^23ac Bathuel de quo nata est Rebecca octo istos genuit Melcha Nahor fratri Abraham ^24concubina vero illius nomine Roma peperit Tabee et Gaom et Thaas et Maacha __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1vixit autem Sarra centum viginti septem annis ^2et mortua est in civitate Arbee quae est Hebron in terra Chanaan venitque Abraham ut plangeret et fleret eam ^3cumque surrexisset ab officio funeris locutus est ad filios Heth dicens ^4advena sum et peregrinus apud vos date mihi ius sepulchri vobiscum ut sepeliam mortuum meum ^5responderuntque filii Heth ^6audi nos domine princeps Dei es apud nos in electis sepulchris nostris sepeli mortuum tuum nullusque prohibere te poterit quin in monumento eius sepelias mortuum tuum ^7surrexit Abraham et adoravit populum terrae filios videlicet Heth ^8dixitque ad eos si placet animae vestrae ut sepeliam mortuum meum audite me et intercedite apud Ephron filium Soor ^9ut det mihi speluncam duplicem quam habet in extrema parte agri sui pecunia digna tradat mihi eam coram vobis in possessionem sepulchri ^10habitabat autem Ephron in medio filiorum Heth responditque ad Abraham cunctis audientibus qui ingrediebantur portam civitatis illius dicens ^11nequaquam ita fiat domine mi sed magis ausculta quod loquor agrum trado tibi et speluncam quae in eo est praesentibus filiis populi mei sepeli mortuum tuum ^12adoravit Abraham coram populo terrae ^13et locutus est ad Ephron circumstante plebe quaeso ut audias me dabo pecuniam pro agro suscipe eam et sic sepeliam mortuum meum in eo ^14respondit Ephron ^15domine mi audi terram quam postulas quadringentis argenti siclis valet istud est pretium inter me et te sed quantum est hoc sepeli mortuum tuum ^16quod cum audisset Abraham adpendit pecuniam quam Ephron postulaverat audientibus filiis Heth quadringentos siclos argenti et probati monetae publicae ^17confirmatusque est ager quondam Ephronis in quo erat spelunca duplex respiciens Mambre tam ipse quam spelunca et omnes arbores eius in cunctis terminis per circuitum ^18Abrahae in possessionem videntibus filiis Heth et cunctis qui intrabant portam civitatis illius ^19atque ita sepelivit Abraham Sarram uxorem suam in spelunca agri duplici qui respiciebat Mambre haec est Hebron in terra Chanaan ^20et confirmatus est ager et antrum quod erat in eo Abrahae in possessionem monumenti a filiis Heth __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1erat autem Abraham senex dierumque multorum et Dominus in cunctis benedixerat ei ^2dixitque ad servum seniorem domus suae qui praeerat omnibus quae habebat pone manum tuam subter femur meum ^3ut adiurem te per Dominum Deum caeli et terrae ut non accipias uxorem filio meo de filiabus Chananeorum inter quos habito ^4sed ad terram et ad cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio meo Isaac ^5respondit servus si noluerit mulier venire mecum in terram hanc num reducere debeo filium tuum ad locum de quo egressus es ^6dixit Abraham cave nequando reducas illuc filium meum ^7Dominus Deus caeli qui tulit me de domo patris mei et de terra nativitatis meae qui locutus est mihi et iuravit dicens semini tuo dabo terram hanc ipse mittet angelum suum coram te et accipies inde uxorem filio meo ^8sin autem noluerit mulier sequi te non teneberis iuramento filium tantum meum ne reducas illuc ^9posuit ergo servus manum sub femore Abraham domini sui et iuravit illi super sermone hoc ^10tulitque decem camelos de grege domini sui et abiit ex omnibus bonis eius portans secum profectusque perrexit Mesopotamiam ad urbem Nahor ^11cumque camelos fecisset accumbere extra oppidum iuxta puteum aquae vespere eo tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam dixit ^12Domine Deus domini mei Abraham occurre obsecro hodie mihi et fac misericordiam cum domino meo Abraham ^13ecce ego sto propter fontem aquae et filiae habitatorum huius civitatis egredientur ad hauriendam aquam ^14igitur puella cui ego dixero inclina hydriam tuam ut bibam et illa responderit bibe quin et camelis tuis dabo potum ipsa est quam praeparasti servo tuo Isaac et per hoc intellegam quod feceris misericordiam cum domino meo ^15necdum intra se verba conpleverat et ecce Rebecca egrediebatur filia Bathuel filii Melchae uxoris Nahor fratris Abraham habens hydriam in scapula ^16puella decora nimis virgoque pulcherrima et incognita viro descenderat autem ad fontem et impleverat hydriam ac revertebatur ^17occurritque ei servus et ait pauxillum mihi ad sorbendum praebe aquae de hydria tua ^18quae respondit bibe domine mi celeriterque deposuit hydriam super ulnam suam et dedit ei potum ^19cumque ille bibisset adiecit quin et camelis tuis hauriam aquam donec cuncti bibant ^20effundensque hydriam in canalibus recurrit ad puteum ut hauriret aquam et haustam omnibus camelis dedit ^21ille autem contemplabatur eam tacitus scire volens utrum prosperum fecisset iter suum Dominus an non ^22postquam ergo biberunt cameli protulit vir inaures aureas adpendentes siclos duos et armillas totidem pondo siclorum decem ^23dixitque ad eam cuius es filia indica mihi est in domo patris tui locus ad manendum ^24quae respondit filia Bathuelis sum filii Melchae quem peperit Nahor ^25et addidit dicens palearum quoque et faeni plurimum est apud nos et locus spatiosus ad manendum ^26inclinavit se homo et adoravit Dominum ^27dicens benedictus Dominus Deus domini mei Abraham qui non abstulit misericordiam et veritatem suam a domino meo et recto me itinere perduxit in domum fratris domini mei ^28cucurrit itaque puella et nuntiavit in domum matris suae omnia quae audierat ^29habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban qui festinus egressus est ad hominem ubi erat fons ^30cumque vidisset inaures et armillas in manibus sororis suae et audisset cuncta verba referentis haec locutus est mihi homo venit ad virum qui stabat iuxta camelos et propter fontem aquae ^31dixitque ad eum ingredere benedicte Domini cur foris stas praeparavi domum et locum camelis ^32et introduxit eum hospitium ac destravit camelos deditque paleas et faenum et aquam ad lavandos pedes camelorum et virorum qui venerant cum eo ^33et adpositus est in conspectu eius panis qui ait non comedam donec loquar sermones meos respondit ei loquere ^34at ille servus inquit Abraham sum ^35et Dominus benedixit domino meo valde magnificatusque est et dedit ei oves et boves argentum et aurum servos et ancillas camelos et asinos ^36et peperit Sarra uxor domini mei filium domino meo in senectute sua deditque illi omnia quae habuerat ^37et adiuravit me dominus meus dicens non accipies uxorem filio meo de filiabus Chananeorum in quorum terra habito ^38sed ad domum patris mei perges et de cognatione mea accipies uxorem filio meo ^39ego vero respondi domino meo quid si noluerit venire mecum mulier ^40Dominus ait in cuius conspectu ambulo mittet angelum suum tecum et diriget viam tuam accipiesque uxorem filio meo de cognatione mea et de domo patris mei ^41innocens eris a maledictione mea cum veneris ad propinquos meos et non dederint tibi ^42veni ergo hodie ad fontem et dixi Domine Deus domini mei Abraham si direxisti viam meam in qua nunc ambulo ^43ecce sto iuxta fontem aquae et virgo quae egredietur ad hauriendam aquam audierit a me da mihi pauxillum aquae ad bibendum ex hydria tua ^44et dixerit mihi et tu bibe et camelis tuis hauriam ipsa est mulier quam praeparavit Dominus filio domini mei ^45dum haec mecum tacitus volverem apparuit Rebecca veniens cum hydria quam portabat in scapula descenditque ad fontem et hausit aquam et aio ad eam da mihi paululum bibere ^46quae festina deposuit hydriam de umero et dixit mihi et tu bibe et camelis tuis potum tribuam bibi et adaquavit camelos ^47interrogavique eam et dixi cuius es filia quae respondit filia Bathuelis sum filii Nahor quem peperit illi Melcha suspendi itaque inaures ad ornandam faciem eius et armillas posui in manibus ^48pronusque adoravi Dominum benedicens Domino Deo domini mei Abraham qui perduxisset me recto itinere ut sumerem filiam fratris domini mei filio eius ^49quam ob rem si facitis misericordiam et veritatem cum domino meo indicate mihi sin autem aliud placet et hoc dicite ut vadam ad dextram sive ad sinistram ^50responderunt Laban et Bathuel a Domino egressus est sermo non possumus extra placitum eius quicquam aliud tecum loqui ^51en Rebecca coram te est tolle eam et proficiscere et sit uxor filii domini tui sicut locutus est Dominus ^52quod cum audisset puer Abraham adoravit in terra Dominum ^53prolatisque vasis argenteis et aureis ac vestibus dedit ea Rebeccae pro munere fratribus quoque eius et matri dona obtulit ^54initoque convivio vescentes pariter et bibentes manserunt ibi surgens autem mane locutus est puer dimittite me ut vadam ad dominum meum ^55responderunt fratres eius et mater maneat puella saltem decem dies apud nos et postea proficiscetur ^56nolite ait me retinere quia Dominus direxit viam meam dimittite me ut pergam ad dominum meum ^57dixerunt vocemus puellam et quaeramus ipsius voluntatem ^58cumque vocata venisset sciscitati sunt vis ire cum homine isto quae ait vadam ^59dimiserunt ergo eam et nutricem illius servumque Abraham et comites eius ^60inprecantes prospera sorori suae atque dicentes soror nostra es crescas in mille milia et possideat semen tuum portas inimicorum suorum ^61igitur Rebecca et puellae illius ascensis camelis secutae sunt virum qui festinus revertebatur ad dominum suum ^62eo tempore Isaac deambulabat per viam quae ducit ad puteum cuius nomen est Viventis et videntis habitabat enim in terra australi ^63et egressus fuerat ad meditandum in agro inclinata iam die cumque levasset oculos vidit camelos venientes procul ^64Rebecca quoque conspecto Isaac descendit de camelo ^65et ait ad puerum quis est ille homo qui venit per agrum in occursum nobis dixit ei ipse est dominus meus at illa tollens cito pallium operuit se ^66servus autem cuncta quae gesserat narravit Isaac ^67qui introduxit eam in tabernaculum Sarrae matris suae et accepit uxorem et in tantum dilexit ut dolorem qui ex morte matris acciderat temperaret __________________________________________________________________ Chapter 25 ^1Abraham vero aliam duxit uxorem nomine Cetthuram ^2quae peperit ei Zamram et Iexan et Madan et Madian et Iesboch et Sue ^3Iexan quoque genuit Saba et Dadan filii Dadan fuerunt Assurim et Lathusim et Loommim ^4at vero ex Madian ortus est Epha et Opher et Enoch et Abida et Eldaa omnes hii filii Cetthurae ^5deditque Abraham cuncta quae possederat Isaac ^6filiis autem concubinarum largitus est munera et separavit eos ab Isaac filio suo dum adhuc ipse viveret ad plagam orientalem ^7fuerunt autem dies vitae eius centum septuaginta quinque anni ^8et deficiens mortuus est in senectute bona provectaeque aetatis et plenus dierum congregatusque est ad populum suum ^9et sepelierunt eum Isaac et Ismahel filii sui in spelunca duplici quae sita est in agro Ephron filii Soor Hetthei e regione Mambre ^10quem emerat a filiis Heth ibi sepultus est ipse et Sarra uxor eius ^11et post obitum illius benedixit Deus Isaac filio eius qui habitabat iuxta puteum nomine Viventis et videntis ^12hae sunt generationes Ismahel filii Abraham quem peperit ei Agar Aegyptia famula Sarrae ^13et haec nomina filiorum eius in vocabulis et generationibus suis primogenitus Ismahelis Nabaioth dein Cedar et Abdeel et Mabsam ^14Masma quoque et Duma et Massa ^15Adad et Thema Itur et Naphis et Cedma ^16isti sunt filii Ismahel et haec nomina per castella et oppida eorum duodecim principes tribuum suarum ^17anni vitae Ismahel centum triginta septem deficiens mortuus est et adpositus ad populum suum ^18habitavit autem ab Evila usque Sur quae respicit Aegyptum introeuntibus Assyrios coram cunctis fratribus suis obiit ^19hae quoque sunt generationes Isaac filii Abraham Abraham genuit Isaac ^20qui cum quadraginta esset annorum duxit uxorem Rebeccam filiam Bathuel Syri de Mesopotamiam sororem Laban ^21deprecatusque est Dominum pro uxore sua eo quod esset sterilis qui exaudivit eum et dedit conceptum Rebeccae ^22sed conlidebantur in utero eius parvuli quae ait si sic mihi futurum erat quid necesse fuit concipere perrexitque ut consuleret Dominum ^23qui respondens ait duae gentes in utero tuo sunt et duo populi ex ventre tuo dividentur populusque populum superabit et maior minori serviet ^24iam tempus pariendi venerat et ecce gemini in utero repperti sunt ^25qui primus egressus est rufus erat et totus in morem pellis hispidus vocatumque est nomen eius Esau protinus alter egrediens plantam fratris tenebat manu et idcirco appellavit eum Iacob ^26sexagenarius erat Isaac quando nati sunt parvuli ^27quibus adultis factus est Esau vir gnarus venandi et homo agricola Iacob autem vir simplex habitabat in tabernaculis ^28Isaac amabat Esau eo quod de venationibus illius vesceretur et Rebecca diligebat Iacob ^29coxit autem Iacob pulmentum ad quem cum venisset Esau de agro lassus ^30ait da mihi de coctione hac rufa quia oppido lassus sum quam ob causam vocatum est nomen eius Edom ^31cui dixit Iacob vende mihi primogenita tua ^32ille respondit en morior quid mihi proderunt primogenita ^33ait Iacob iura ergo mihi iuravit Esau et vendidit primogenita ^34et sic accepto pane et lentis edulio comedit et bibit et abiit parvipendens quod primogenita vendidisset __________________________________________________________________ Chapter 26 ^1orta autem fame super terram post eam sterilitatem quae acciderat in diebus Abraham abiit Isaac ad Abimelech regem Palestinorum in Gerara ^2apparuitque ei Dominus et ait ne descendas in Aegyptum sed quiesce in terra quam dixero tibi ^3et peregrinare in ea eroque tecum et benedicam tibi tibi enim et semini tuo dabo universas regiones has conplens iuramentum quod spopondi Abraham patri tuo ^4et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli daboque posteris tuis universas regiones has et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae ^5eo quod oboedierit Abraham voci meae et custodierit praecepta et mandata mea et caerimonias legesque servaverit ^6mansit itaque Isaac in Geraris ^7qui cum interrogaretur a viris loci illius super uxore sua respondit soror mea est timuerat enim confiteri quod sibi esset sociata coniugio reputans ne forte interficerent eum propter illius pulchritudinem ^8cumque pertransissent dies plurimi et ibi demoraretur prospiciens Abimelech Palestinorum rex per fenestram vidit eum iocantem cum Rebecca uxore sua ^9et accersito ait perspicuum est quod uxor tua sit cur mentitus es sororem tuam esse respondit timui ne morerer propter eam ^10dixitque Abimelech quare inposuisti nobis potuit coire quispiam de populo cum uxore tua et induxeras super nos grande peccatum praecepitque omni populo dicens ^11qui tetigerit hominis huius uxorem morte morietur ^12seruit autem Isaac in terra illa et invenit in ipso anno centuplum benedixitque ei Dominus ^13et locupletatus est homo et ibat proficiens atque succrescens donec magnus vehementer effectus est ^14habuit quoque possessionem ovium et armentorum et familiae plurimum ob haec invidentes ei Palestini ^15omnes puteos quos foderant servi patris illius Abraham illo tempore obstruxerunt implentes humo ^16in tantum ut ipse Abimelech diceret ad Isaac recede a nobis quoniam potentior nostri factus es valde ^17et ille discedens veniret ad torrentem Gerarae habitaretque ibi ^18rursum fodit alios puteos quos foderant servi patris sui Abraham et quos illo mortuo olim obstruxerant Philisthim appellavitque eos hisdem nominibus quibus ante pater vocaverat ^19foderunt in torrente et reppererunt aquam vivam ^20sed et ibi iurgium fuit pastorum Gerarae adversum pastores Isaac dicentium nostra est aqua quam ob rem nomen putei ex eo quod acciderat vocavit Calumniam ^21foderunt et alium et pro illo quoque rixati sunt appellavitque eum Inimicitias ^22profectus inde fodit alium puteum pro quo non contenderunt itaque vocavit nomen illius Latitudo dicens nunc dilatavit nos Dominus et fecit crescere super terram ^23ascendit autem ex illo loco in Bersabee ^24ubi apparuit ei Dominus in ipsa nocte dicens ego sum Deus Abraham patris tui noli metuere quia tecum sum benedicam tibi et multiplicabo semen tuum propter servum meum Abraham ^25itaque aedificavit ibi altare et invocato nomine Domini extendit tabernaculum praecepitque servis suis ut foderent puteum ^26ad quem locum cum venissent de Geraris Abimelech et Ochozath amicus illius et Fichol dux militum ^27locutus est eis Isaac quid venistis ad me hominem quem odistis et expulistis a vobis ^28qui responderunt vidimus tecum esse Dominum et idcirco nunc diximus sit iuramentum inter nos et ineamus foedus ^29ut non facias nobis quicquam mali sicut et nos nihil tuorum adtigimus nec fecimus quod te laederet sed cum pace dimisimus auctum benedictione Domini ^30fecit ergo eis convivium et post cibum et potum ^31surgentes mane iuraverunt sibi mutuo dimisitque eos Isaac pacifice in locum suum ^32ecce autem venerunt in ipso die servi Isaac adnuntiantes ei de puteo quem foderant atque dicentes invenimus aquam ^33unde appellavit eum Abundantiam et nomen urbi inpositum est Bersabee usque in praesentem diem ^34Esau vero quadragenarius duxit uxores Iudith filiam Beeri Hetthei et Basemath filiam Helon eiusdem loci ^35quae ambae offenderant animum Isaac et Rebeccae __________________________________________________________________ Chapter 27 ^1senuit autem Isaac et caligaverunt oculi eius et videre non poterat vocavitque Esau filium suum maiorem et dixit ei fili mi qui respondit adsum ^2cui pater vides inquit quod senuerim et ignorem diem mortis meae ^3sume arma tua faretram et arcum et egredere foras cumque venatu aliquid adprehenderis ^4fac mihi inde pulmentum sicut velle me nosti et adfer ut comedam et benedicat tibi anima mea antequam moriar ^5quod cum audisset Rebecca et ille abisset in agrum ut iussionem patris expleret ^6dixit filio suo Iacob audivi patrem tuum loquentem cum Esau fratre tuo et dicentem ei ^7adfer mihi venationem tuam et fac cibos ut comedam et benedicam tibi coram Domino antequam moriar ^8nunc ergo fili mi adquiesce consiliis meis ^9et pergens ad gregem adfer mihi duos hedos optimos ut faciam ex eis escas patri tuo quibus libenter vescitur ^10quas cum intuleris et comederit benedicat tibi priusquam moriatur ^11cui ille respondit nosti quod Esau frater meus homo pilosus sit et ego lenis ^12si adtractaverit me pater meus et senserit timeo ne putet sibi voluisse inludere et inducat super me maledictionem pro benedictione ^13ad quem mater in me sit ait ista maledictio fili mi tantum audi vocem meam et perge adferque quae dixi ^14abiit et adtulit deditque matri paravit illa cibos sicut noverat velle patrem illius ^15et vestibus Esau valde bonis quas apud se habebat domi induit eum ^16pelliculasque hedorum circumdedit manibus et colli nuda protexit ^17dedit pulmentum et panes quos coxerat tradidit ^18quibus inlatis dixit pater mi et ille respondit audio quis tu es fili mi ^19dixitque Iacob ego sum Esau primogenitus tuus feci sicut praecepisti mihi surge sede et comede de venatione mea ut benedicat mihi anima tua ^20rursum Isaac ad filium suum quomodo inquit tam cito invenire potuisti fili mi qui respondit voluntatis Dei fuit ut cito mihi occurreret quod volebam ^21dixitque Isaac accede huc ut tangam te fili mi et probem utrum tu sis filius meus Esau an non ^22accessit ille ad patrem et palpato eo dixit Isaac vox quidem vox Iacob est sed manus manus sunt Esau ^23et non cognovit eum quia pilosae manus similitudinem maioris expresserant benedicens ergo illi ^24ait tu es filius meus Esau respondit ego sum ^25at ille offer inquit mihi cibos de venatione tua fili mi ut benedicat tibi anima mea quos cum oblatos comedisset obtulit ei etiam vinum quo hausto ^26dixit ad eum accede ad me et da mihi osculum fili mi ^27accessit et osculatus est eum statimque ut sensit vestimentorum illius flagrantiam benedicens ait ecce odor filii mei sicut odor agri cui benedixit Dominus ^28det tibi Deus de rore caeli et de pinguedine terrae abundantiam frumenti et vini ^29et serviant tibi populi et adorent te tribus esto dominus fratrum tuorum et incurventur ante te filii matris tuae qui maledixerit tibi sit maledictus et qui benedixerit benedictionibus repleatur ^30vix Isaac sermonem impleverat et egresso Iacob foras venit Esau ^31coctosque de venatione cibos intulit patri dicens surge pater mi et comede de venatione filii tui ut benedicat mihi anima tua ^32dixitque illi Isaac quis enim es tu qui respondit ego sum primogenitus filius tuus Esau ^33expavit Isaac stupore vehementi et ultra quam credi potest admirans ait quis igitur ille est qui dudum captam venationem adtulit mihi et comedi ex omnibus priusquam tu venires benedixique ei et erit benedictus ^34auditis Esau sermonibus patris inrugiit clamore magno et consternatus ait benedic etiam mihi pater mi ^35qui ait venit germanus tuus fraudulenter et accepit benedictionem tuam ^36at ille subiunxit iuste vocatum est nomen eius Iacob subplantavit enim me en altera vice primogenita mea ante tulit et nunc secundo subripuit benedictionem meam rursumque ad patrem numquid non reservasti ait et mihi benedictionem ^37respondit Isaac dominum tuum illum constitui et omnes fratres eius servituti illius subiugavi frumento et vino stabilivi eum tibi post haec fili mi ultra quid faciam ^38cui Esau num unam inquit tantum benedictionem habes pater mihi quoque obsecro ut benedicas cumque heiulatu magno fleret ^39motus Isaac dixit ad eum in pinguedine terrae et in rore caeli desuper ^40erit benedictio tua vives gladio et fratri tuo servies tempusque veniet cum excutias et solvas iugum eius de cervicibus tuis ^41oderat ergo semper Esau Iacob pro benedictione qua benedixerat ei pater dixitque in corde suo veniant dies luctus patris mei ut occidam Iacob fratrem meum ^42nuntiata sunt haec Rebeccae quae mittens et vocans Iacob filium suum dixit ad eum ecce Esau frater tuus minatur ut occidat te ^43nunc ergo fili audi vocem meam et consurgens fuge ad Laban fratrem meum in Haran ^44habitabisque cum eo dies paucos donec requiescat furor fratris tui ^45et cesset indignatio eius obliviscaturque eorum quae fecisti in eum postea mittam et adducam te inde huc cur utroque orbabor filio in una die ^46dixit quoque Rebecca ad Isaac taedet me vitae meae propter filias Heth si acceperit Iacob uxorem de stirpe huius terrae nolo vivere __________________________________________________________________ Chapter 28 ^1vocavit itaque Isaac Iacob et benedixit praecepitque ei dicens noli accipere coniugem de genere Chanaan ^2sed vade et proficiscere in Mesopotamiam Syriae ad domum Bathuel patrem matris tuae et accipe tibi inde uxorem de filiabus Laban avunculi tui ^3Deus autem omnipotens benedicat tibi et crescere te faciat atque multiplicet ut sis in turbas populorum ^4et det tibi benedictiones Abraham et semini tuo post te ut possideas terram peregrinationis tuae quam pollicitus est avo tuo ^5cumque dimisisset eum Isaac profectus venit in Mesopotamiam Syriae ad Laban filium Bathuel Syri fratrem Rebeccae matris suae ^6videns autem Esau quod benedixisset pater suus Iacob et misisset eum in Mesopotamiam Syriae ut inde uxorem duceret et quod post benedictionem praecepisset ei dicens non accipies coniugem de filiabus Chanaan ^7quodque oboediens Iacob parentibus isset in Syriam ^8probans quoque quod non libenter aspiceret filias Chanaan pater suus ^9ivit ad Ismahelem et duxit uxorem absque his quas prius habebat Maeleth filiam Ismahel filii Abraham sororem Nabaioth ^10igitur egressus Iacob de Bersabee pergebat Haran ^11cumque venisset ad quendam locum et vellet in eo requiescere post solis occubitum tulit de lapidibus qui iacebant et subponens capiti suo dormivit in eodem loco ^12viditque in somnis scalam stantem super terram et cacumen illius tangens caelum angelos quoque Dei ascendentes et descendentes per eam ^13et Dominum innixum scalae dicentem sibi ego sum Dominus Deus Abraham patris tui et Deus Isaac terram in qua dormis tibi dabo et semini tuo ^14eritque germen tuum quasi pulvis terrae dilataberis ad occidentem et orientem septentrionem et meridiem et benedicentur in te et in semine tuo cunctae tribus terrae ^15et ero custos tuus quocumque perrexeris et reducam te in terram hanc nec dimittam nisi conplevero universa quae dixi ^16cumque evigilasset Iacob de somno ait vere Dominus est in loco isto et ego nesciebam ^17pavensque quam terribilis inquit est locus iste non est hic aliud nisi domus Dei et porta caeli ^18surgens ergo mane tulit lapidem quem subposuerat capiti suo et erexit in titulum fundens oleum desuper ^19appellavitque nomen urbis Bethel quae prius Luza vocabatur ^20vovit etiam votum dicens si fuerit Deus mecum et custodierit me in via per quam ambulo et dederit mihi panem ad vescendum et vestem ad induendum ^21reversusque fuero prospere ad domum patris mei erit mihi Dominus in Deum ^22et lapis iste quem erexi in titulum vocabitur Domus Dei cunctorumque quae dederis mihi decimas offeram tibi __________________________________________________________________ Chapter 29 ^1profectus ergo Iacob venit ad terram orientalem ^2et vidit puteum in agro tresque greges ovium accubantes iuxta eum nam ex illo adaquabantur pecora et os eius grandi lapide claudebatur ^3morisque erat ut cunctis ovibus congregatis devolverent lapidem et refectis gregibus rursum super os putei ponerent ^4dixitque ad pastores fratres unde estis qui responderunt de Haran ^5quos interrogans numquid ait nostis Laban filium Nahor dixerunt novimus ^6sanusne est inquit valet inquiunt et ecce Rahel filia eius venit cum grege suo ^7dixitque Iacob adhuc multum diei superest nec est tempus ut reducantur ad caulas greges date ante potum ovibus et sic ad pastum eas reducite ^8qui responderunt non possumus donec omnia pecora congregentur et amoveamus lapidem de ore putei ut adaquemus greges ^9adhuc loquebantur et ecce Rahel veniebat cum ovibus patris sui nam gregem ipsa pascebat ^10quam cum vidisset Iacob et sciret consobrinam suam ovesque Laban avunculi sui amovit lapidem quo puteus claudebatur ^11et adaquato grege osculatus est eam elevataque voce flevit ^12et indicavit ei quod frater esset patris eius et filius Rebeccae at illa festinans nuntiavit patri suo ^13qui cum audisset venisse Iacob filium sororis suae cucurrit obviam conplexusque eum et in oscula ruens duxit in domum suam auditis autem causis itineris ^14respondit os meum es et caro mea et postquam expleti sunt dies mensis unius ^15dixit ei num quia frater meus es gratis servies mihi dic quid mercedis accipias ^16habebat vero filias duas nomen maioris Lia minor appellabatur Rahel ^17sed Lia lippis erat oculis Rahel decora facie et venusto aspectu ^18quam diligens Iacob ait serviam tibi pro Rahel filia tua minore septem annis ^19respondit Laban melius est ut tibi eam dem quam viro alteri mane apud me ^20servivit igitur Iacob pro Rahel septem annis et videbantur illi pauci dies prae amoris magnitudine ^21dixitque ad Laban da mihi uxorem meam quia iam tempus expletum est ut ingrediar ad eam ^22qui vocatis multis amicorum turbis ad convivium fecit nuptias ^23et vespere filiam suam Liam introduxit ad eum ^24dans ancillam filiae Zelpham nomine ad quam cum ex more Iacob fuisset ingressus facto mane vidit Liam ^25et dixit ad socerum quid est quod facere voluisti nonne pro Rahel servivi tibi quare inposuisti mihi ^26respondit Laban non est in loco nostro consuetudinis ut minores ante tradamus ad nuptias ^27imple ebdomadem dierum huius copulae et hanc quoque dabo tibi pro opere quo serviturus es mihi septem annis aliis ^28adquievit placito et ebdomade transacta Rahel duxit uxorem ^29cui pater servam Balam dederat ^30tandemque potitus optatis nuptiis amorem sequentis priori praetulit serviens apud eum septem annis aliis ^31videns autem Dominus quod despiceret Liam aperuit vulvam eius sorore sterili permanente ^32quae conceptum genuit filium vocavitque nomen eius Ruben dicens vidit Dominus humilitatem meam nunc amabit me vir meus ^33rursumque concepit et peperit filium et ait quoniam audivit Dominus haberi me contemptui dedit etiam istum mihi vocavitque nomen illius Symeon ^34concepit tertio et genuit alium dixitque nunc quoque copulabitur mihi maritus meus eo quod pepererim illi tres filios et idcirco appellavit nomen eius Levi ^35quarto concepit et peperit filium et ait modo confitebor Domino et ob hoc vocavit eum Iudam cessavitque parere __________________________________________________________________ Chapter 30 ^1cernens autem Rahel quod infecunda esset invidit sorori et ait marito suo da mihi liberos alioquin moriar ^2cui iratus respondit Iacob num pro Deo ego sum qui privavit te fructu ventris tui ^3at illa habeo inquit famulam Balam ingredere ad eam ut pariat super genua mea et habeam ex ea filios ^4deditque illi Balam in coniugium quae ^5ingresso ad se viro concepit et peperit filium ^6dixitque Rahel iudicavit mihi Dominus et exaudivit vocem meam dans mihi filium et idcirco appellavit nomen illius Dan ^7rursumque Bala concipiens peperit alterum ^8pro quo ait Rahel conparavit me Deus cum sorore mea et invalui vocavitque eum Nepthalim ^9sentiens Lia quod parere desisset Zelpham ancillam suam marito tradidit ^10qua post conceptum edente filium ^11dixit feliciter et idcirco vocavit nomen eius Gad ^12peperit quoque Zelpha alterum ^13dixitque Lia hoc pro beatitudine mea beatam quippe me dicent mulieres propterea appellavit eum Aser ^14egressus autem Ruben tempore messis triticeae in agro repperit mandragoras quos matri Liae detulit dixitque Rahel da mihi partem de mandragoris filii tui ^15illa respondit parumne tibi videtur quod praeripueris maritum mihi nisi etiam mandragoras filii mei tuleris ait Rahel dormiat tecum hac nocte pro mandragoris filii tui ^16redeuntique ad vesperam de agro Iacob egressa est in occursum Lia et ad me inquit intrabis quia mercede conduxi te pro mandragoris filii mei dormivit cum ea nocte illa ^17et exaudivit Deus preces eius concepitque et peperit filium quintum ^18et ait dedit Deus mercedem mihi quia dedi ancillam meam viro meo appellavitque nomen illius Isachar ^19rursum Lia concipiens peperit sextum filium ^20et ait ditavit me Deus dote bona etiam hac vice mecum erit maritus meus eo quod genuerim ei sex filios et idcirco appellavit nomen eius Zabulon ^21post quem peperit filiam nomine Dinam ^22recordatus quoque Dominus Rahelis exaudivit eam et aperuit vulvam illius ^23quae concepit et peperit filium dicens abstulit Deus obprobrium meum ^24et vocavit nomen illius Ioseph dicens addat mihi Dominus filium alterum ^25nato autem Ioseph dixit Iacob socero suo dimitte me ut revertar in patriam et ad terram meam ^26da mihi uxores et liberos meos pro quibus servivi tibi ut abeam tu nosti servitutem qua servivi tibi ^27ait ei Laban inveniam gratiam in conspectu tuo experimento didici quod benedixerit mihi Deus propter te ^28constitue mercedem tuam quam dem tibi ^29at ille respondit tu nosti quomodo servierim tibi et quanta in manibus meis fuerit possessio tua ^30modicum habuisti antequam venirem et nunc dives effectus es benedixitque tibi Dominus ad introitum meum iustum est igitur ut aliquando provideam etiam domui meae ^31dixitque Laban quid dabo tibi at ille ait nihil volo sed si feceris quod postulo iterum pascam et custodiam pecora tua ^32gyra omnes greges tuos et separa cunctas oves varias et sparso vellere et quodcumque furvum et maculosum variumque fuerit tam in ovibus quam in capris erit merces mea ^33respondebitque mihi cras iustitia mea quando placiti tempus advenerit coram te et omnia quae non fuerint varia et maculosa et furva tam in ovibus quam in capris furti me arguent ^34dixit Laban gratum habeo quod petis ^35et separavit in die illo capras et oves hircos et arietes varios atque maculosos cunctum autem gregem unicolorem id est albi et nigri velleris tradidit in manu filiorum suorum ^36et posuit spatium itineris inter se et generum dierum trium qui pascebat reliquos greges eius ^37tollens ergo Iacob virgas populeas virides et amigdalinas et ex platanis ex parte decorticavit eas detractisque corticibus in his quae spoliata fuerant candor apparuit illa vero quae integra erant viridia permanserunt atque in hunc modum color effectus est varius ^38posuitque eas in canalibus ubi effundebatur aqua ut cum venissent greges ad bibendum ante oculos haberent virgas et in aspectu earum conciperent ^39factumque est ut in ipso calore coitus oves intuerentur virgas et parerent maculosa et varia et diverso colore respersa ^40divisitque gregem Iacob et posuit virgas ante oculos arietum erant autem alba quaeque et nigra Laban cetera vero Iacob separatis inter se gregibus ^41igitur quando primo tempore ascendebantur oves ponebat Iacob virgas in canalibus aquarum ante oculos arietum et ovium ut in earum contemplatione conciperent ^42quando vero serotina admissura erat et conceptus extremus non ponebat eas factaque sunt ea quae erant serotina Laban et quae primi temporis Iacob ^43ditatusque est homo ultra modum et habuit greges multos ancillas et servos camelos et asinos __________________________________________________________________ Chapter 31 ^1postquam autem audivit verba filiorum Laban dicentium tulit Iacob omnia quae fuerunt patris nostri et de illius facultate ditatus factus est inclitus ^2animadvertit quoque faciem Laban quod non esset erga se sicut heri et nudius tertius ^3maxime dicente sibi Domino revertere in terram patrum tuorum et ad generationem tuam eroque tecum ^4misit et vocavit Rahel et Liam in agrum ubi pascebat greges ^5dixitque eis video faciem patris vestri quod non sit erga me sicut heri et nudius tertius Deus autem patris mei fuit mecum ^6et ipsae nostis quod totis viribus meis servierim patri vestro ^7sed pater vester circumvenit me et mutavit mercedem meam decem vicibus et tamen non dimisit eum Deus ut noceret mihi ^8si quando dixit variae erunt mercedes tuae pariebant omnes oves varios fetus quando vero e contrario ait alba quaeque accipies pro mercede omnes greges alba pepererunt ^9tulitque Deus substantiam patris vestri et dedit mihi ^10postquam enim conceptus ovium tempus advenerat levavi oculos meos et vidi in somnis ascendentes mares super feminas varios et maculosos et diversorum colorum ^11dixitque angelus Dei ad me in somnis Iacob et ego respondi adsum ^12qui ait leva oculos tuos et vide universos masculos ascendentes super feminas varios respersos atque maculosos vidi enim omnia quae fecit tibi Laban ^13ego sum Deus Bethel ubi unxisti lapidem et votum vovisti mihi nunc ergo surge et egredere de terra hac revertens in terram nativitatis tuae ^14responderunt Rahel et Lia numquid habemus residui quicquam in facultatibus et hereditate domus patris nostri ^15nonne quasi alienas reputavit nos et vendidit comeditque pretium nostrum ^16sed Deus tulit opes patris nostri et nobis eas tradidit ac filiis nostris unde omnia quae praecepit fac ^17surrexit itaque Iacob et inpositis liberis et coniugibus suis super camelos abiit ^18tulitque omnem substantiam et greges et quicquid in Mesopotamiam quaesierat pergens ad Isaac patrem suum in terram Chanaan ^19eo tempore Laban ierat ad tondendas oves et Rahel furata est idola patris sui ^20noluitque Iacob confiteri socero quod fugeret ^21cumque abisset tam ipse quam omnia quae iuris eius erant et amne transmisso pergeret contra montem Galaad ^22nuntiatum est Laban die tertio quod fugeret Iacob ^23qui adsumptis fratribus suis persecutus est eum diebus septem et conprehendit in monte Galaad ^24viditque in somnis dicentem sibi Dominum cave ne quicquam aspere loquaris contra Iacob ^25iamque Iacob extenderat in monte tabernaculum cum ille consecutus eum cum fratribus suis in eodem monte Galaad fixit tentorium ^26et dixit ad Iacob quare ita egisti ut clam me abigeres filias meas quasi captivas gladio ^27cur ignorante me fugere voluisti nec indicare mihi ut prosequerer te cum gaudio et canticis et tympanis et cithara ^28non es passus ut oscularer filios meos ac filias stulte operatus es et nunc ^29valet quidem manus mea reddere tibi malum sed Deus patris vestri heri dixit mihi cave ne loquaris cum Iacob quicquam durius ^30esto ad tuos ire cupiebas et desiderio tibi erat domus patris tui cur furatus es deos meos ^31respondit Iacob quod inscio te profectus sum timui ne violenter auferres filias tuas ^32quod autem furti arguis apud quemcumque inveneris deos tuos necetur coram fratribus nostris scrutare quicquid tuorum apud me inveneris et aufer haec dicens ignorabat quod Rahel furata esset idola ^33ingressus itaque Laban tabernaculum Iacob et Liae et utriusque famulae non invenit cumque intrasset tentorium Rahelis ^34illa festinans abscondit idola subter stramen cameli et sedit desuper scrutantique omne tentorium et nihil invenienti ^35ait ne irascatur dominus meus quod coram te adsurgere nequeo quia iuxta consuetudinem feminarum nunc accidit mihi sic delusa sollicitudo quaerentis est ^36tumensque Iacob cum iurgio ait quam ob culpam meam et ob quod peccatum sic exarsisti post me ^37et scrutatus es omnem supellectilem meam quid invenisti de cuncta substantia domus tuae pone hic coram fratribus meis et fratribus tuis et iudicent inter me et te ^38idcirco viginti annis fui tecum oves tuae et caprae steriles non fuerunt arietes gregis tui non comedi ^39nec captum a bestia ostendi tibi ego damnum omne reddebam quicquid furto perierat a me exigebas ^40die noctuque aestu urebar et gelu fugiebat somnus ab oculis meis ^41sic per viginti annos in domo tua servivi tibi quattuordecim pro filiabus et sex pro gregibus tuis inmutasti quoque mercedem meam decem vicibus ^42nisi Deus patris mei Abraham et Timor Isaac adfuisset mihi forsitan modo nudum me dimisisses adflictionem meam et laborem manuum mearum respexit Deus et arguit te heri ^43respondit ei Laban filiae et filii et greges tui et omnia quae cernis mea sunt quid possum facere filiis et nepotibus meis ^44veni ergo et ineamus foedus ut sit testimonium inter me et te ^45tulit itaque Iacob lapidem et erexit illum in titulum ^46dixitque fratribus suis adferte lapides qui congregantes fecerunt tumulum comederuntque super eum ^47quem vocavit Laban tumulus Testis et Iacob acervum Testimonii uterque iuxta proprietatem linguae suae ^48dixitque Laban tumulus iste testis erit inter me et te hodie et idcirco appellatum est nomen eius Galaad id est tumulus Testis ^49intueatur Dominus et iudicet inter nos quando recesserimus a nobis ^50si adflixeris filias meas et si introduxeris uxores alias super eas nullus sermonis nostri testis est absque Deo qui praesens respicit ^51dixitque rursus ad Iacob en tumulus hic et lapis quem erexi inter me et te ^52testis erit tumulus inquam iste et lapis sint in testimonio si aut ego transiero illum pergens ad te aut tu praeterieris malum mihi cogitans ^53Deus Abraham et Deus Nahor iudicet inter nos Deus patris eorum iuravit Iacob per Timorem patris sui Isaac ^54immolatisque victimis in monte vocavit fratres suos ut ederent panem qui cum comedissent manserunt ibi ^55Laban vero de nocte consurgens osculatus est filios et filias suas et benedixit illis reversus in locum suum __________________________________________________________________ Chapter 32 ^1Iacob quoque abiit itinere quo coeperat fueruntque ei obviam angeli Dei ^2quos cum vidisset ait castra Dei sunt haec et appellavit nomen loci illius Manaim id est Castra ^3misit autem et nuntios ante se ad Esau fratrem suum in terram Seir regionis Edom ^4praecepitque eis dicens sic loquimini domino meo Esau haec dicit frater tuus Iacob apud Laban peregrinatus sum et fui usque in praesentem diem ^5habeo boves et asinos oves et servos atque ancillas mittoque nunc legationem ad dominum meum ut inveniam gratiam in conspectu tuo ^6reversi sunt nuntii ad Iacob dicentes venimus ad Esau fratrem tuum et ecce properat in occursum tibi cum quadringentis viris ^7timuit Iacob valde et perterritus divisit populum qui secum erat greges quoque et oves et boves et camelos in duas turmas ^8dicens si venerit Esau ad unam turmam et percusserit eam alia turma quae reliqua est salvabitur ^9dixitque Iacob Deus patris mei Abraham et Deus patris mei Isaac Domine qui dixisti mihi revertere in terram tuam et in locum nativitatis tuae et benefaciam tibi ^10minor sum cunctis miserationibus et veritate quam explesti servo tuo in baculo meo transivi Iordanem istum et nunc cum duabus turmis regredior ^11erue me de manu fratris mei de manu Esau quia valde eum timeo ne forte veniens percutiat matrem cum filiis ^12tu locutus es quod bene mihi faceres et dilatares semen meum sicut harenam maris quae prae multitudine numerari non potest ^13cumque dormisset ibi nocte illa separavit de his quae habebat munera Esau fratri suo ^14capras ducentas hircos viginti oves ducentas arietes viginti ^15camelos fetas cum pullis suis triginta vaccas quadraginta et tauros viginti asinas viginti et pullos earum decem ^16et misit per manus servorum suorum singulos seorsum greges dixitque pueris suis antecedite me et sit spatium inter gregem et gregem ^17et praecepit priori dicens si obvium habueris Esau fratrem meum et interrogaverit te cuius es et quo vadis et cuius sunt ista quae sequeris ^18respondebis servi tui Iacob munera misit domino meo Esau ipse quoque post nos venit ^19similiter mandata dedit secundo ac tertio et cunctis qui sequebantur greges dicens hisdem verbis loquimini ad Esau cum inveneritis eum ^20et addetis ipse quoque servus tuus Iacob iter nostrum insequitur dixit enim placabo illum muneribus quae praecedunt et postea videbo forsitan propitiabitur mihi ^21praecesserunt itaque munera ante eum ipse vero mansit nocte illa in Castris ^22cumque mature surrexisset tulit duas uxores suas et totidem famulas cum undecim filiis et transivit vadum Iaboc ^23transductisque omnibus quae ad se pertinebant ^24remansit solus et ecce vir luctabatur cum eo usque mane ^25qui cum videret quod eum superare non posset tetigit nervum femoris eius et statim emarcuit ^26dixitque ad eum dimitte me iam enim ascendit aurora respondit non dimittam te nisi benedixeris mihi ^27ait ergo quod nomen est tibi respondit Iacob ^28at ille nequaquam inquit Iacob appellabitur nomen tuum sed Israhel quoniam si contra Deum fortis fuisti quanto magis contra homines praevalebis ^29interrogavit eum Iacob dic mihi quo appellaris nomine respondit cur quaeris nomen meum et benedixit ei in eodem loco ^30vocavitque Iacob nomen loci illius Phanuhel dicens vidi Deum facie ad faciem et salva facta est anima mea ^31ortusque est ei statim sol postquam transgressus est Phanuhel ipse vero claudicabat pede ^32quam ob causam non comedunt filii Israhel nervum qui emarcuit in femore Iacob usque in praesentem diem eo quod tetigerit nervum femoris eius et obstipuerit __________________________________________________________________ Chapter 33 ^1levans autem Iacob oculos suos vidit venientem Esau et cum eo quadringentos viros divisitque filios Liae et Rahel ambarumque famularum ^2et posuit utramque ancillam et liberos earum in principio Liam vero et filios eius in secundo loco Rahel autem et Ioseph novissimos ^3et ipse praegrediens adoravit pronus in terram septies donec adpropinquaret frater eius ^4currens itaque Esau obviam fratri suo amplexatus est eum stringensque collum et osculans flevit ^5levatisque oculis vidit mulieres et parvulos earum et ait quid sibi volunt isti et si ad te pertinent respondit parvuli sunt quos donavit mihi Deus servo tuo ^6et adpropinquantes ancillae et filii earum incurvati sunt ^7accessitque Lia cum liberis suis et cum similiter adorassent extremi Ioseph et Rahel adoraverunt ^8quaenam sunt inquit istae turmae quas obvias habui respondit ut invenirem gratiam coram domino meo ^9et ille habeo ait plurima frater mi sint tua tibi ^10dixit Iacob noli ita obsecro sed si inveni gratiam in oculis tuis accipe munusculum de manibus meis sic enim vidi faciem tuam quasi viderim vultum Dei esto mihi propitius ^11et suscipe benedictionem quam adtuli tibi et quam donavit mihi Deus tribuens omnia vix fratre conpellente suscipiens ^12ait gradiamur simul eroque socius itineris tui ^13dixit Iacob nosti domine mi quod parvulos habeam teneros et oves ac boves fetas mecum quas si plus in ambulando fecero laborare morientur una die cuncti greges ^14praecedat dominus meus ante servum suum et ego sequar paulatim vestigia eius sicut videro posse parvulos meos donec veniam ad dominum meum in Seir ^15respondit Esau oro te ut de populo qui mecum est saltem socii remaneant viae tuae non est inquit necesse hoc uno indigeo ut inveniam gratiam in conspectu domini mei ^16reversus est itaque illo die Esau itinere quo venerat in Seir ^17et Iacob venit in Soccoth ubi aedificata domo et fixis tentoriis appellavit nomen loci illius Soccoth id est Tabernacula ^18transivitque in Salem urbem Sycimorum quae est in terra Chanaan postquam regressus est de Mesopotamiam Syriae et habitavit iuxta oppidum ^19emitque partem agri in qua fixerat tabernaculum a filiis Emor patris Sychem centum agnis ^20et erecto ibi altari invocavit super illud Fortissimum Deum Israhel __________________________________________________________________ Chapter 34 ^1egressa est autem Dina filia Liae ut videret mulieres regionis illius ^2quam cum vidisset Sychem filius Emor Evei princeps terrae illius adamavit et rapuit et dormivit cum illa vi opprimens virginem ^3et conglutinata est anima eius cum ea tristemque blanditiis delinivit ^4et pergens ad Emor patrem suum accipe mihi inquit puellam hanc coniugem ^5quod cum audisset Iacob absentibus filiis et in pastu occupatis pecorum siluit donec redirent ^6egresso autem Emor patre Sychem ut loqueretur ad Iacob ^7ecce filii eius veniebant de agro auditoque quod acciderat irati sunt valde eo quod foedam rem esset operatus in Israhel et violata filia Iacob rem inlicitam perpetrasset ^8locutus est itaque Emor ad eos Sychem filii mei adhesit anima filiae vestrae date eam illi uxorem ^9et iungamus vicissim conubia filias vestras tradite nobis et filias nostras accipite ^10et habitate nobiscum terra in potestate vestra est exercete negotiamini et possidete eam ^11sed et Sychem ad patrem et ad fratres eius ait inveniam gratiam coram vobis et quaecumque statueritis dabo ^12augete dotem munera postulate libens tribuam quod petieritis tantum date mihi puellam hanc uxorem ^13responderunt filii Iacob Sychem et patri eius in dolo saevientes ob stuprum sororis ^14non possumus facere quod petitis nec dare sororem nostram homini incircumciso quod inlicitum et nefarium est apud nos ^15sed in hoc valebimus foederari si esse volueritis nostri similes et circumcidatur in vobis omne masculini sexus ^16tunc dabimus et accipiemus mutuo filias nostras ac vestras et habitabimus vobiscum erimusque unus populus ^17sin autem circumcidi nolueritis tollemus filiam nostram et recedemus ^18placuit oblatio eorum Emor et Sychem filio eius ^19nec distulit adulescens quin statim quod petebatur expleret amabat enim puellam valde et ipse erat inclitus in omni domo patris sui ^20ingressique portam urbis locuti sunt populo ^21viri isti pacifici sunt et volunt habitare nobiscum negotientur in terra et exerceant eam quae spatiosa et lata cultoribus indiget filias eorum accipiemus uxores et nostras illis dabimus ^22unum est quod differtur tantum bonum si circumcidamus masculos nostros ritum gentis imitantes ^23et substantia eorum et pecora et cuncta quae possident nostra erunt tantum in hoc adquiescamus et habitantes simul unum efficiemus populum ^24adsensi sunt omnes circumcisis cunctis maribus ^25et ecce die tertio quando gravissimus vulnerum dolor est arreptis duo Iacob filii Symeon et Levi fratres Dinae gladiis ingressi sunt urbem confidenter interfectisque omnibus masculis ^26Emor et Sychem pariter necaverunt tollentes Dinam de domo Sychem sororem suam ^27quibus egressis inruerunt super occisos ceteri filii Iacob et depopulati sunt urbem in ultionem stupri ^28oves eorum et armenta et asinos cunctaque vastantes quae in domibus et in agris erant ^29parvulos quoque et uxores eorum duxere captivas ^30quibus patratis audacter Iacob dixit ad Symeon et Levi turbastis me et odiosum fecistis Chananeis et Ferezeis habitatoribus terrae huius nos pauci sumus illi congregati percutient me et delebor ego et domus mea ^31responderunt numquid ut scorto abuti debuere sorore nostra __________________________________________________________________ Chapter 35 ^1interea locutus est Deus ad Iacob surge et ascende Bethel et habita ibi facque altare Deo qui apparuit tibi quando fugiebas Esau fratrem tuum ^2Iacob vero convocata omni domo sua ait abicite deos alienos qui in medio vestri sunt et mundamini ac mutate vestimenta vestra ^3surgite et ascendamus in Bethel ut faciamus ibi altare Deo qui exaudivit me in die tribulationis meae et fuit socius itineris mei ^4dederunt ergo ei omnes deos alienos quos habebant et inaures quae erant in auribus eorum at ille infodit ea subter terebinthum quae est post urbem Sychem ^5cumque profecti essent terror Dei invasit omnes per circuitum civitates et non sunt ausi persequi recedentes ^6venit igitur Iacob Luzam quae est in terra Chanaan cognomento Bethel ipse et omnis populus cum eo ^7aedificavitque ibi altare et appellavit nomen loci Domus Dei ibi enim apparuit ei Deus cum fugeret fratrem suum ^8eodem tempore mortua est Debbora nutrix Rebeccae et sepulta ad radices Bethel subter quercum vocatumque est nomen loci quercus Fletus ^9apparuit autem iterum Deus Iacob postquam reversus est de Mesopotamiam Syriae benedixitque ei ^10dicens non vocaberis ultra Iacob sed Israhel erit nomen tuum et appellavit eum Israhel ^11dixitque ei ego Deus omnipotens cresce et multiplicare gentes et populi nationum erunt ex te reges de lumbis tuis egredientur ^12terramque quam dedi Abraham et Isaac dabo tibi et semini tuo post te ^13et recessit ab eo ^14ille vero erexit titulum lapideum in loco quo locutus ei fuerat Deus libans super eum libamina et effundens oleum ^15vocansque nomen loci Bethel ^16egressus inde venit verno tempore ad terram quae ducit Efratham in qua cum parturiret Rahel ^17ob difficultatem partus periclitari coepit dixitque ei obsetrix noli timere quia et hunc habebis filium ^18egrediente autem anima prae dolore et inminente iam morte vocavit nomen filii sui Benoni id est filius doloris mei pater vero appellavit eum Beniamin id est filius dexterae ^19mortua est ergo Rahel et sepulta in via quae ducit Efratham haec est Bethleem ^20erexitque Iacob titulum super sepulchrum eius hic est titulus monumenti Rahel usque in praesentem diem ^21egressus inde fixit tabernaculum trans turrem Gregis ^22cumque habitaret in illa regione abiit Ruben et dormivit cum Bala concubina patris sui quod illum minime latuit erant autem filii Iacob duodecim ^23filii Liae primogenitus Ruben et Symeon et Levi et Iudas et Isachar et Zabulon ^24filii Rahel Ioseph et Beniamin ^25filii Balae ancillae Rahelis Dan et Nepthalim ^26filii Zelphae ancillae Liae Gad et Aser hii filii Iacob qui nati sunt ei in Mesopotamiam Syriae ^27venit etiam ad Isaac patrem suum in Mambre civitatem Arbee haec est Hebron in qua peregrinatus est Abraham et Isaac ^28et conpleti sunt dies Isaac centum octoginta annorum ^29consumptusque aetate mortuus est et adpositus populo suo senex et plenus dierum et sepelierunt eum Esau et Iacob filii sui __________________________________________________________________ Chapter 36 ^1hae sunt autem generationes Esau ipse est Edom ^2Esau accepit uxores de filiabus Chanaan Ada filiam Elom Hetthei et Oolibama filiam Anae filiae Sebeon Evei ^3Basemath quoque filiam Ismahel sororem Nabaioth ^4peperit autem Ada Eliphaz Basemath genuit Rauhel ^5Oolibama edidit Hieus et Hielom et Core hii filii Esau qui nati sunt ei in terra Chanaan ^6tulit autem Esau uxores suas et filios et filias et omnem animam domus suae et substantiam et pecora et cuncta quae habere poterat in terra Chanaan et abiit in alteram regionem recessitque a fratre suo Iacob ^7divites enim erant valde et simul habitare non poterant nec sustinebat eos terra peregrinationis eorum prae multitudine gregum ^8habitavitque Esau in monte Seir ipse est Edom ^9hae sunt generationes Esau patris Edom in monte Seir ^10et haec nomina filiorum eius Eliphaz filius Ada uxoris Esau Rauhel quoque filius Basemath uxoris eius ^11fueruntque filii Eliphaz Theman Omar Sephu et Gatham et Cenez ^12erat autem Thamna concubina Eliphaz filii Esau quae peperit ei Amalech hii sunt filii Adae uxoris Esau ^13filii autem Rauhel Naath et Zara Semma et Meza hii filii Basemath uxoris Esau ^14isti quoque erant filii Oolibama filiae Ana filiae Sebeon uxoris Esau quos genuit ei Hieus et Hielom et Core ^15hii duces filiorum Esau filii Eliphaz primogeniti Esau dux Theman dux Omar dux Sephu dux Cenez ^16dux Core dux Gatham dux Amalech hii filii Eliphaz in terra Edom et hii filii Adae ^17hii quoque filii Rauhel filii Esau dux Naath dux Zara dux Semma dux Meza hii duces Rauhel in terra Edom isti filii Basemath uxoris Esau ^18hii autem filii Oolibama uxoris Esau dux Hieus dux Hielom dux Core hii duces Oolibama filiae Ana uxoris Esau ^19isti filii Esau et hii duces eorum ipse est Edom ^20isti filii Seir Horrei habitatores terrae Lotham et Sobal et Sebeon et Anan ^21Dison et Eser et Disan hii duces Horrei filii Seir in terra Edom ^22facti sunt autem filii Lotham Horrei et Heman erat autem soror Lotham Thamna ^23et isti filii Sobal Alvam et Maneeth et Hebal Sephi et Onam ^24et hii filii Sebeon Ahaia et Anam iste est Ana qui invenit aquas calidas in solitudine cum pasceret asinos Sebeon patris sui ^25habuitque filium Disan et filiam Oolibama ^26et isti filii Disan Amdan et Esban et Iethran et Charan ^27hii quoque filii Eser Balaan et Zevan et Acham ^28habuit autem filios Disan Hus et Aran ^29isti duces Horreorum dux Lothan dux Sobal dux Sebeon dux Ana ^30dux Dison dux Eser dux Disan isti duces Horreorum qui imperaverunt in terra Seir ^31reges autem qui regnaverunt in terra Edom antequam haberent regem filii Israhel fuerunt hii ^32Bale filius Beor nomenque urbis eius Denaba ^33mortuus est autem Bale et regnavit pro eo Iobab filius Zare de Bosra ^34cumque mortuus esset Iobab regnavit pro eo Husan de terra Themanorum ^35hoc quoque mortuo regnavit pro eo Adad filius Badadi qui percussit Madian in regione Moab et nomen urbis eius Ahuith ^36cumque mortuus esset Adad regnavit pro eo Semla de Maserecha ^37hoc quoque mortuo regnavit pro eo Saul de fluvio Rooboth ^38cumque et hic obisset successit in regnum Baalanam filius Achobor ^39isto quoque mortuo regnavit pro eo Adad nomenque urbis eius Phau et appellabatur uxor illius Meezabel filia Matred filiae Mizaab ^40haec ergo nomina Esau in cognationibus et locis et vocabulis suis dux Thamna dux Alva dux Ietheth ^41dux Oolibama dux Ela dux Phinon ^42dux Cenez dux Theman dux Mabsar ^43dux Mabdiel dux Iram hii duces Edom habitantes in terra imperii sui ipse est Esau pater Idumeorum __________________________________________________________________ Chapter 37 ^1habitavit autem Iacob in terra Chanaan in qua peregrinatus est pater suus ^2et hae sunt generationes eius Ioseph cum sedecim esset annorum pascebat gregem cum fratribus suis adhuc puer et erat cum filiis Balae et Zelphae uxorum patris sui accusavitque fratres suos apud patrem crimine pessimo ^3Israhel autem diligebat Ioseph super omnes filios suos eo quod in senectute genuisset eum fecitque ei tunicam polymitam ^4videntes autem fratres eius quod a patre plus cunctis filiis amaretur oderant eum nec poterant ei quicquam pacificum loqui ^5accidit quoque ut visum somnium referret fratribus quae causa maioris odii seminarium fuit ^6dixitque ad eos audite somnium meum quod vidi ^7putabam ligare nos manipulos in agro et quasi consurgere manipulum meum et stare vestrosque manipulos circumstantes adorare manipulum meum ^8responderunt fratres eius numquid rex noster eris aut subiciemur dicioni tuae haec ergo causa somniorum atque sermonum invidiae et odii fomitem ministravit ^9aliud quoque vidit somnium quod narrans fratribus ait vidi per somnium quasi solem et lunam et stellas undecim adorare me ^10quod cum patri suo et fratribus rettulisset increpavit eum pater et dixit quid sibi vult hoc somnium quod vidisti num ego et mater tua et fratres adorabimus te super terram ^11invidebant igitur ei fratres sui pater vero rem tacitus considerabat ^12cumque fratres illius in pascendis gregibus patris morarentur in Sychem ^13dixit ad eum Israhel fratres tui pascunt oves in Sycimis veni mittam te ad eos quo respondente ^14praesto sum ait vade et vide si cuncta prospera sint erga fratres tuos et pecora et renuntia mihi quid agatur missus de valle Hebron venit in Sychem ^15invenitque eum vir errantem in agro et interrogavit quid quaereret ^16at ille respondit fratres meos quaero indica mihi ubi pascant greges ^17dixitque ei vir recesserunt de loco isto audivi autem eos dicentes eamus in Dothain perrexit ergo Ioseph post fratres suos et invenit eos in Dothain ^18qui cum vidissent eum procul antequam accederet ad eos cogitaverunt illum occidere ^19et mutuo loquebantur ecce somniator venit ^20venite occidamus eum et mittamus in cisternam veterem dicemusque fera pessima devoravit eum et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua ^21audiens hoc Ruben nitebatur liberare eum de manibus eorum et dicebat ^22non interficiamus animam eius nec effundatis sanguinem sed proicite eum in cisternam hanc quae est in solitudine manusque vestras servate innoxias hoc autem dicebat volens eripere eum de manibus eorum et reddere patri suo ^23confestim igitur ut pervenit ad fratres nudaverunt eum tunica talari et polymita ^24miseruntque in cisternam quae non habebat aquam ^25et sedentes ut comederent panem viderunt viatores Ismahelitas venire de Galaad et camelos eorum portare aromata et resinam et stacten in Aegyptum ^26dixit ergo Iudas fratribus suis quid nobis prodest si occiderimus fratrem nostrum et celaverimus sanguinem ipsius ^27melius est ut vendatur Ismahelitis et manus nostrae non polluantur frater enim et caro nostra est adquieverunt fratres sermonibus eius ^28et praetereuntibus Madianitis negotiatoribus extrahentes eum de cisterna vendiderunt Ismahelitis viginti argenteis qui duxerunt eum in Aegyptum ^29reversusque Ruben ad cisternam non invenit puerum ^30et scissis vestibus pergens ad fratres ait puer non conparet et ego quo ibo ^31tulerunt autem tunicam eius et in sanguinem hedi quem occiderant tinxerunt ^32mittentes qui ferrent ad patrem et dicerent hanc invenimus vide utrum tunica filii tui sit an non ^33quam cum agnovisset pater ait tunica filii mei est fera pessima comedit eum bestia devoravit Ioseph ^34scissisque vestibus indutus est cilicio lugens filium multo tempore ^35congregatis autem cunctis liberis eius ut lenirent dolorem patris noluit consolationem recipere et ait descendam ad filium meum lugens in infernum et illo perseverante in fletu ^36Madianei vendiderunt Ioseph in Aegypto Putiphar eunucho Pharaonis magistro militiae __________________________________________________________________ Chapter 38 ^1eo tempore descendens Iudas a fratribus suis divertit ad virum odollamitem nomine Hiram ^2viditque ibi filiam hominis chananei vocabulo Suae et uxore accepta ingressus est ad eam ^3quae concepit et peperit filium vocavitque nomen eius Her ^4rursum concepto fetu natum filium nominavit Onam ^5tertium quoque peperit quem appellavit Sela quo nato parere ultra cessavit ^6dedit autem Iudas uxorem primogenito suo Her nomine Thamar ^7fuitque Her primogenitus Iudae nequam in conspectu Domini et ab eo occisus est ^8dixit ergo Iudas ad Onam filium suum ingredere ad uxorem fratris tui et sociare illi ut suscites semen fratri tuo ^9ille sciens non sibi nasci filios introiens ad uxorem fratris sui semen fundebat in terram ne liberi fratris nomine nascerentur ^10et idcirco percussit eum Dominus quod rem detestabilem faceret ^11quam ob rem dixit Iudas Thamar nurui suae esto vidua in domo patris tui donec crescat Sela filius meus timebat enim ne et ipse moreretur sicut fratres eius quae abiit et habitavit in domo patris sui ^12evolutis autem multis diebus mortua est filia Suae uxor Iudae qui post luctum consolatione suscepta ascendebat ad tonsores ovium suarum ipse et Hiras opilio gregis Odollamita in Thamnas ^13nuntiatumque est Thamar quod socer illius ascenderet in Thamnas ad tondendas oves ^14quae depositis viduitatis vestibus adsumpsit theristrum et mutato habitu sedit in bivio itineris quod ducit Thamnam eo quod crevisset Sela et non eum accepisset maritum ^15quam cum vidisset Iudas suspicatus est esse meretricem operuerat enim vultum suum ne cognosceretur ^16ingrediensque ad eam ait dimitte me ut coeam tecum nesciebat enim quod nurus sua esset qua respondente quid mihi dabis ut fruaris concubitu meo ^17dixit mittam tibi hedum de gregibus rursum illa dicente patiar quod vis si dederis mihi arrabonem donec mittas quod polliceris ^18ait Iudas quid vis tibi pro arrabone dari respondit anulum tuum et armillam et baculum quem manu tenes ad unum igitur coitum concepit mulier ^19et surgens abiit depositoque habitu quem adsumpserat induta est viduitatis vestibus ^20misit autem Iudas hedum per pastorem suum Odollamitem ut reciperet pignus quod dederat mulieri qui cum non invenisset eam ^21interrogavit homines loci illius ubi est mulier quae sedebat in bivio respondentibus cunctis non fuit in loco isto meretrix ^22reversus est ad Iudam et dixit ei non inveni eam sed et homines loci illius dixerunt mihi numquam ibi sedisse scortum ^23ait Iudas habeat sibi certe mendacii nos arguere non poterit ego misi hedum quem promiseram et tu non invenisti eam ^24ecce autem post tres menses nuntiaverunt Iudae dicentes fornicata est Thamar nurus tua et videtur uterus illius intumescere dixit Iudas producite eam ut conburatur ^25quae cum educeretur ad poenam misit ad socerum suum dicens de viro cuius haec sunt concepi cognosce cuius sit anulus et armilla et baculus ^26qui agnitis muneribus ait iustior me est quia non tradidi eam Sela filio meo attamen ultra non cognovit illam ^27instante autem partu apparuerunt gemini in utero atque in ipsa effusione infantum unus protulit manum in qua obsetrix ligavit coccinum dicens ^28iste egreditur prior ^29illo vero retrahente manum egressus est alter dixitque mulier quare divisa est propter te maceria et ob hanc causam vocavit nomen eius Phares ^30postea egressus est frater in cuius manu erat coccinum quem appellavit Zara __________________________________________________________________ Chapter 39 ^1igitur Ioseph ductus est in Aegyptum emitque eum Putiphar eunuchus Pharaonis princeps exercitus vir aegyptius de manu Ismahelitarum a quibus perductus erat ^2fuitque Dominus cum eo et erat vir in cunctis prospere agens habitabatque in domo domini sui ^3qui optime noverat esse Dominum cum eo et omnia quae gereret ab eo dirigi in manu illius ^4invenitque Ioseph gratiam coram domino suo et ministrabat ei a quo praepositus omnibus gubernabat creditam sibi domum et universa quae tradita fuerant ^5benedixitque Dominus domui Aegyptii propter Ioseph et multiplicavit tam in aedibus quam in agris cunctam eius substantiam ^6nec quicquam aliud noverat nisi panem quo vescebatur erat autem Ioseph pulchra facie et decorus aspectu ^7post multos itaque dies iecit domina oculos suos in Ioseph et ait dormi mecum ^8qui nequaquam adquiescens operi nefario dixit ad eam ecce dominus meus omnibus mihi traditis ignorat quid habeat in domo sua ^9nec quicquam est quod non in mea sit potestate vel non tradiderit mihi praeter te quae uxor eius es quomodo ergo possum malum hoc facere et peccare in Deum meum ^10huiuscemodi verbis per singulos dies et mulier molesta erat adulescenti et ille recusabat stuprum ^11accidit autem ut quadam die intraret Ioseph domum et operis quippiam absque arbitris faceret ^12et illa adprehensa lacinia vestimenti eius diceret dormi mecum qui relicto in manu illius pallio fugit et egressus est foras ^13cumque vidisset mulier vestem in manibus suis et se esse contemptam ^14vocavit homines domus suae et ait ad eos en introduxit virum hebraeum ut inluderet nobis ingressus est ad me ut coiret mecum cumque ego succlamassem ^15et audisset vocem meam reliquit pallium quod tenebam et fugit foras ^16in argumentum ergo fidei retentum pallium ostendit marito revertenti domum ^17et ait ingressus est ad me servus hebraeus quem adduxisti ut inluderet mihi ^18cumque vidisset me clamare reliquit pallium et fugit foras ^19his auditis dominus et nimium credulus verbis coniugis iratus est valde ^20tradiditque Ioseph in carcerem ubi vincti regis custodiebantur et erat ibi clausus ^21fuit autem Dominus cum Ioseph et misertus illius dedit ei gratiam in conspectu principis carceris ^22qui tradidit in manu ipsius universos vinctos qui in custodia tenebantur et quicquid fiebat sub ipso erat ^23nec noverat aliquid cunctis ei creditis Dominus enim erat cum illo et omnia eius opera dirigebat __________________________________________________________________ Chapter 40 ^1his ita gestis accidit ut peccarent duo eunuchi pincerna regis Aegypti et pistor domino suo ^2iratusque Pharao contra eos nam alter pincernis praeerat alter pistoribus ^3misit eos in carcerem principis militum in quo erat vinctus et Ioseph ^4at custos carceris tradidit eos Ioseph qui et ministrabat eis aliquantum temporis fluxerat et illi in custodia tenebantur ^5videruntque ambo somnium nocte una iuxta interpretationem congruam sibi ^6ad quos cum introisset Ioseph mane et vidisset eos tristes ^7sciscitatus est dicens cur tristior est hodie solito facies vestra ^8qui responderunt somnium vidimus et non est qui interpretetur nobis dixitque ad eos Ioseph numquid non Dei est interpretatio referte mihi quid videritis ^9narravit prior praepositus pincernarum somnium videbam coram me vitem ^10in qua erant tres propagines crescere paulatim gemmas et post flores uvas maturescere ^11calicemque Pharaonis in manu mea tuli ergo uvas et expressi in calicem quem tenebam et tradidi poculum Pharaoni ^12respondit Ioseph haec est interpretatio somnii tres propagines tres adhuc dies sunt ^13post quos recordabitur Pharao magisterii tui et restituet te in gradum pristinum dabisque ei calicem iuxta officium tuum sicut facere ante consueveras ^14tantum memento mei cum tibi bene fuerit et facies mecum misericordiam ut suggeras Pharaoni et educat me de isto carcere ^15quia furto sublatus sum de terra Hebraeorum et hic innocens in lacum missus sum ^16videns pistorum magister quod prudenter somnium dissolvisset ait et ego vidi somnium quod haberem tria canistra farinae super caput meum ^17et in uno canistro quod erat excelsius portare me omnes cibos qui fiunt arte pistoria avesque comedere ex eo ^18respondit Ioseph haec est interpretatio somnii tria canistra tres adhuc dies sunt ^19post quos auferet Pharao caput tuum ac suspendet te in cruce et lacerabunt volucres carnes tuas ^20exin dies tertius natalicius Pharaonis erat qui faciens grande convivium pueris suis recordatus est inter epulas magistri pincernarum et pistorum principis ^21restituitque alterum in locum suum ut porrigeret regi poculum ^22alterum suspendit in patibulo ut coniectoris veritas probaretur ^23et tamen succedentibus prosperis praepositus pincernarum oblitus est interpretis sui __________________________________________________________________ Chapter 41 ^1post duos annos vidit Pharao somnium putabat se stare super fluvium ^2de quo ascendebant septem boves pulchrae et crassae nimis et pascebantur in locis palustribus ^3aliae quoque septem emergebant de flumine foedae confectaeque macie et pascebantur in ipsa amnis ripa in locis virentibus ^4devoraveruntque eas quarum mira species et habitudo corporum erat expergefactus Pharao ^5rursum dormivit et vidit alterum somnium septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque formonsae ^6aliae quoque totidem spicae tenues et percussae uredine oriebantur ^7devorantes omnem priorum pulchritudinem evigilans post quietem ^8et facto mane pavore perterritus misit ad coniectores Aegypti cunctosque sapientes et accersitis narravit somnium nec erat qui interpretaretur ^9tunc demum reminiscens pincernarum magister ait confiteor peccatum meum ^10iratus rex servis suis me et magistrum pistorum retrudi iussit in carcerem principis militum ^11ubi una nocte uterque vidimus somnium praesagum futurorum ^12erat ibi puer hebraeus eiusdem ducis militum famulus cui narrantes somnia ^13audivimus quicquid postea rei probavit eventus ego enim redditus sum officio meo et ille suspensus est in cruce ^14protinus ad regis imperium eductum de carcere Ioseph totonderunt ac veste mutata obtulerunt ei ^15cui ille ait vidi somnia nec est qui edisserat quae audivi te prudentissime conicere ^16respondit Ioseph absque me Deus respondebit prospera Pharaoni ^17narravit ergo ille quod viderat putabam me stare super ripam fluminis ^18et septem boves de amne conscendere pulchras nimis et obesis carnibus quae in pastu paludis virecta carpebant ^19et ecce has sequebantur aliae septem boves in tantum deformes et macilentae ut numquam tales in terra Aegypti viderim ^20quae devoratis et consumptis prioribus ^21nullum saturitatis dedere vestigium sed simili macie et squalore torpebant evigilans rursum sopore depressus ^22vidi somnium septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque pulcherrimae ^23aliae quoque septem tenues et percussae uredine oriebantur stipula ^24quae priorum pulchritudinem devorarunt narravi coniectoribus somnium et nemo est qui edisserat ^25respondit Ioseph somnium regis unum est quae facturus est Deus ostendit Pharaoni ^26septem boves pulchrae et septem spicae plenae septem ubertatis anni sunt eandemque vim somnii conprehendunt ^27septem quoque boves tenues atque macilentae quae ascenderunt post eas et septem spicae tenues et vento urente percussae septem anni sunt venturae famis ^28qui hoc ordine conplebuntur ^29ecce septem anni venient fertilitatis magnae in universa terra Aegypti ^30quos sequentur septem anni alii tantae sterilitatis ut oblivioni tradatur cuncta retro abundantia consumptura est enim fames omnem terram ^31et ubertatis magnitudinem perditura inopiae magnitudo ^32quod autem vidisti secundo ad eandem rem pertinens somnium firmitatis indicium est eo quod fiat sermo Dei et velocius impleatur ^33nunc ergo provideat rex virum sapientem et industrium et praeficiat eum terrae Aegypti ^34qui constituat praepositos per singulas regiones et quintam partem fructuum per septem annos fertilitatis ^35qui iam nunc futuri sunt congreget in horrea et omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur serveturque in urbibus ^36et paretur futurae septem annorum fami quae pressura est Aegyptum et non consumetur terra inopia ^37placuit Pharaoni consilium et cunctis ministris eius ^38locutusque est ad eos num invenire poterimus talem virum qui spiritu Dei plenus sit ^39dixit ergo ad Ioseph quia ostendit Deus tibi omnia quae locutus es numquid sapientiorem et similem tui invenire potero ^40tu eris super domum meam et ad tui oris imperium cunctus populus oboediet uno tantum regni solio te praecedam ^41dicens quoque rursum Pharao ad Ioseph ecce constitui te super universam terram Aegypti ^42tulit anulum de manu sua et dedit in manu eius vestivitque eum stola byssina et collo torquem auream circumposuit ^43fecitque ascendere super currum suum secundum clamante praecone ut omnes coram eo genuflecterent et praepositum esse scirent universae terrae Aegypti ^44dixit quoque rex ad Ioseph ego sum Pharao absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra Aegypti ^45vertitque nomen illius et vocavit eum lingua aegyptiaca Salvatorem mundi dedit quoque illi uxorem Aseneth filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos egressus itaque Ioseph ad terram Aegypti ^46triginta autem erat annorum quando stetit in conspectu regis Pharaonis circuivit omnes regiones Aegypti ^47venitque fertilitas septem annorum et in manipulos redactae segetes congregatae sunt in horrea Aegypti ^48omnis etiam frugum abundantia in singulis urbibus condita est ^49tantaque fuit multitudo tritici ut harenae maris coaequaretur et copia mensuram excederet ^50nati sunt autem Ioseph filii duo antequam veniret fames quos ei peperit Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos ^51vocavitque nomen primogeniti Manasse dicens oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum et domum patris mei ^52nomen quoque secundi appellavit Ephraim dicens crescere me fecit Deus in terra paupertatis meae ^53igitur transactis septem annis ubertatis qui fuerant in Aegypto ^54coeperunt venire septem anni inopiae quos praedixerat Ioseph et in universo orbe fames praevaluit in cuncta autem terra Aegypti erat panis ^55qua esuriente clamavit populus ad Pharaonem alimenta petens quibus ille respondit ite ad Ioseph et quicquid vobis dixerit facite ^56crescebat autem cotidie fames in omni terra aperuitque Ioseph universa horrea et vendebat Aegyptiis nam et illos oppresserat fames ^57omnesque provinciae veniebant in Aegyptum ut emerent escas et malum inopiae temperarent __________________________________________________________________ Chapter 42 ^1audiens autem Iacob quod alimenta venderentur in Aegypto dixit filiis suis quare neglegitis ^2audivi quod triticum venundetur in Aegypto descendite et emite nobis necessaria ut possimus vivere et non consumamur inopia ^3descendentes igitur fratres Ioseph decem ut emerent frumenta in Aegypto ^4Beniamin domi retento ab Iacob qui dixerat fratribus eius ne forte in itinere quicquam patiatur mali ^5ingressi sunt terram Aegypti cum aliis qui pergebant ad emendum erat autem fames in terra Chanaan ^6et Ioseph princeps Aegypti atque ad illius nutum frumenta populis vendebantur cumque adorassent eum fratres sui ^7et agnovisset eos quasi ad alienos durius loquebatur interrogans eos unde venistis qui responderunt de terra Chanaan ut emamus victui necessaria ^8et tamen fratres ipse cognoscens non est agnitus ab eis ^9recordatusque somniorum quae aliquando viderat ait exploratores estis ut videatis infirmiora terrae venistis ^10qui dixerunt non est ita domine sed servi tui venerunt ut emerent cibos ^11omnes filii unius viri sumus pacifici venimus nec quicquam famuli tui machinantur mali ^12quibus ille respondit aliter est inmunita terrae huius considerare venistis ^13et illi duodecim inquiunt servi tui fratres sumus filii viri unius in terra Chanaan minimus cum patre nostro est alius non est super ^14hoc est ait quod locutus sum exploratores estis ^15iam nunc experimentum vestri capiam per salutem Pharaonis non egrediemini hinc donec veniat frater vester minimus ^16mittite e vobis unum et adducat eum vos autem eritis in vinculis donec probentur quae dixistis utrum falsa an vera sint alioquin per salutem Pharaonis exploratores estis ^17tradidit ergo eos custodiae tribus diebus ^18die autem tertio eductis de carcere ait facite quod dixi et vivetis Deum enim timeo ^19si pacifici estis frater vester unus ligetur in carcere vos autem abite et ferte frumenta quae emistis in domos vestras ^20et fratrem vestrum minimum ad me adducite ut possim vestros probare sermones et non moriamini fecerunt ut dixerat ^21et locuti sunt invicem merito haec patimur quia peccavimus in fratrem nostrum videntes angustiam animae illius cum deprecaretur nos et non audivimus idcirco venit super nos ista tribulatio ^22e quibus unus Ruben ait numquid non dixi vobis nolite peccare in puerum et non audistis me en sanguis eius exquiritur ^23nesciebant autem quod intellegeret Ioseph eo quod per interpretem loquebatur ad eos ^24avertitque se parumper et flevit et reversus locutus est ad eos ^25tollens Symeon et ligans illis praesentibus iussitque ministris ut implerent saccos eorum tritico et reponerent pecunias singulorum in sacculis suis datis supra cibariis in via qui fecerunt ita ^26at illi portantes frumenta in asinis profecti sunt ^27apertoque unus sacco ut daret iumento pabulum in diversorio contemplatus pecuniam in ore sacculi ^28dixit fratribus suis reddita est mihi pecunia en habetur in sacco et obstupefacti turbatique dixerunt mutuo quidnam est hoc quod fecit nobis Deus ^29veneruntque ad Iacob patrem suum in terra Chanaan et narraverunt ei omnia quae accidissent sibi dicentes ^30locutus est nobis dominus terrae dure et putavit nos exploratores provinciae ^31cui respondimus pacifici sumus nec ullas molimur insidias ^32duodecim fratres uno patre geniti sumus unus non est super minimus cum patre versatur in terra Chanaan ^33qui ait nobis sic probabo quod pacifici sitis fratrem vestrum unum dimittite apud me et cibaria domibus vestris necessaria sumite et abite ^34fratremque vestrum minimum adducite ad me ut sciam quod non sitis exploratores et istum qui tenetur in vinculis recipere possitis ac deinceps emendi quae vultis habeatis licentiam ^35his dictis cum frumenta effunderent singuli reppererunt in ore saccorum ligatas pecunias exterritisque simul omnibus ^36dixit pater Iacob absque liberis me esse fecistis Ioseph non est super Symeon tenetur in vinculis Beniamin auferetis in me haec mala omnia reciderunt ^37cui respondit Ruben duos filios meos interfice si non reduxero illum tibi trade in manu mea et ego eum restituam ^38at ille non descendet inquit filius meus vobiscum frater eius mortuus est ipse solus remansit si quid ei adversi acciderit in terra ad quam pergitis deducetis canos meos cum dolore ad inferos __________________________________________________________________ Chapter 43 ^1interim fames omnem terram vehementer premebat ^2consumptisque cibis quos ex Aegypto detulerant dixit Iacob ad filios suos revertimini et emite pauxillum escarum ^3respondit Iudas denuntiavit nobis vir ille sub testificatione iurandi dicens non videbitis faciem meam nisi fratrem vestrum minimum adduxeritis vobiscum ^4si ergo vis mittere eum nobiscum pergemus pariter et ememus tibi necessaria ^5si autem non vis non ibimus vir enim ut saepe diximus denuntiavit nobis dicens non videbitis faciem meam absque fratre vestro minimo ^6dixit eis Israhel in meam hoc fecistis miseriam ut indicaretis ei et alium habere vos fratrem ^7at illi responderunt interrogavit nos homo per ordinem nostram progeniem si pater viveret si haberemus fratrem et nos respondimus ei consequenter iuxta id quod fuerat sciscitatus numquid scire poteramus quod dicturus esset adducite vobiscum fratrem vestrum ^8Iudas quoque dixit patri suo mitte puerum mecum ut proficiscamur et possimus vivere ne moriamur nos et parvuli nostri ^9ego suscipio puerum de manu mea require illum nisi reduxero et tradidero eum tibi ero peccati in te reus omni tempore ^10si non intercessisset dilatio iam vice altera venissemus ^11igitur Israhel pater eorum dixit ad eos si sic necesse est facite quod vultis sumite de optimis terrae fructibus in vasis vestris et deferte viro munera modicum resinae et mellis et styracis et stactes et terebinthi et amigdalarum ^12pecuniamque duplicem ferte vobiscum et illam quam invenistis in sacculis reportate ne forte errore factum sit ^13sed et fratrem vestrum tollite et ite ad virum ^14Deus autem meus omnipotens faciat vobis eum placabilem et remittat vobiscum fratrem vestrum quem tenet et hunc Beniamin ego autem quasi orbatus absque liberis ero ^15tulerunt ergo viri munera et pecuniam duplicem et Beniamin descenderuntque in Aegyptum et steterunt coram Ioseph ^16quos cum ille vidisset et Beniamin simul praecepit dispensatori domus suae dicens introduc viros domum et occide victimas et instrue convivium quoniam mecum sunt comesuri meridie ^17fecit ille sicut fuerat imperatum et introduxit viros domum ^18ibique exterriti dixerunt mutuo propter pecuniam quam rettulimus prius in saccis nostris introducti sumus ut devolvat in nos calumniam et violenter subiciat servituti et nos et asinos nostros ^19quam ob rem in ipsis foribus accedentes ad dispensatorem ^20locuti sunt oramus domine ut audias iam ante descendimus ut emeremus escas ^21quibus emptis cum venissemus ad diversorium aperuimus sacculos nostros et invenimus pecuniam in ore saccorum quam nunc eodem pondere reportamus ^22sed et aliud adtulimus argentum ut emamus quae necessaria sunt non est in nostra conscientia quis eam posuerit in marsuppiis nostris ^23at ille respondit pax vobiscum nolite timere Deus vester et Deus patris vestri dedit vobis thesauros in sacculis vestris nam pecuniam quam dedistis mihi probatam ego habeo eduxitque ad eos Symeon ^24et introductis domum adtulit aquam et laverunt pedes suos deditque pabula asinis eorum ^25illi vero parabant munera donec ingrederetur Ioseph meridie audierant enim quod ibi comesuri essent panem ^26igitur ingressus est Ioseph domum suam obtuleruntque ei munera tenentes in manibus et adoraverunt proni in terram ^27at ille clementer resalutatis eis interrogavit dicens salvusne est pater vester senex de quo dixeratis mihi adhuc vivit ^28qui responderunt sospes est servus tuus pater noster adhuc vivit et incurvati adoraverunt eum ^29adtollens autem oculos Ioseph vidit Beniamin fratrem suum uterinum et ait iste est frater vester parvulus de quo dixeratis mihi et rursum Deus inquit misereatur tui fili mi ^30festinavitque quia commota fuerant viscera eius super fratre suo et erumpebant lacrimae et introiens cubiculum flevit ^31rursusque lota facie egressus continuit se et ait ponite panes ^32quibus adpositis seorsum Ioseph et seorsum fratribus Aegyptiis quoque qui vescebantur simul seorsum inlicitum est enim Aegyptiis comedere cum Hebraeis et profanum putant huiuscemodi convivium ^33sederunt coram eo primogenitus iuxta primogenita sua et minimus iuxta aetatem suam et mirabantur nimis ^34sumptis partibus quas ab eo acceperant maiorque pars venit Beniamin ita ut quinque partibus excederet biberuntque et inebriati sunt cum eo __________________________________________________________________ Chapter 44 ^1praecepit autem Ioseph dispensatori domus suae dicens imple saccos eorum frumento quantum possunt capere et pone pecuniam singulorum in summitate sacci ^2scyphum autem meum argenteum et pretium quod dedit tritici pone in ore sacci iunioris factumque est ita ^3et orto mane dimissi sunt cum asinis suis ^4iamque urbem exierant et processerant paululum tum Ioseph arcessito dispensatore domus surge inquit persequere viros et adprehensis dicito quare reddidistis malum pro bono ^5scyphum quem furati estis ipse est in quo bibit dominus meus et in quo augurari solet pessimam rem fecistis ^6fecit ille ut iusserat et adprehensis per ordinem locutus est ^7qui responderunt quare sic loquitur dominus noster ut servi tui tantum flagitii commiserint ^8pecuniam quam invenimus in summitate saccorum reportavimus ad te de terra Chanaan et quomodo consequens est ut furati simus de domo domini tui aurum vel argentum ^9apud quemcumque fuerit inventum servorum tuorum quod quaeris moriatur et nos servi erimus domini nostri ^10qui dixit fiat iuxta vestram sententiam apud quem fuerit inventum ipse sit servus meus vos autem eritis innoxii ^11itaque festinato deponentes in terram saccos aperuerunt singuli ^12quos scrutatus incipiens a maiore usque ad minimum invenit scyphum in sacco Beniamin ^13at illi scissis vestibus oneratisque rursum asinis reversi sunt in oppidum ^14primusque Iudas cum fratribus ingressus est ad Ioseph necdum enim de loco abierat omnesque ante eum in terra pariter corruerunt ^15quibus ille ait cur sic agere voluistis an ignoratis quod non sit similis mei in augurandi scientia ^16cui Iudas quid respondebimus inquit domino meo vel quid loquemur aut iusti poterimus obtendere Deus invenit iniquitatem servorum tuorum en omnes servi sumus domini mei et nos et apud quem inventus est scyphus ^17respondit Ioseph absit a me ut sic agam qui furatus est scyphum ipse sit servus meus vos autem abite liberi ad patrem vestrum ^18accedens propius Iudas confidenter ait oro domine mi loquatur servus tuus verbum in auribus tuis et ne irascaris famulo tuo tu es enim post Pharaonem ^19dominus meus interrogasti prius servos tuos habetis patrem aut fratrem ^20et nos respondimus tibi domino meo est nobis pater senex et puer parvulus qui in senecta illius natus est cuius uterinus frater est mortuus et ipsum solum habet mater sua pater vero tenere diligit eum ^21dixistique servis tuis adducite eum ad me et ponam oculos meos super illum ^22suggessimus domino meo non potest puer relinquere patrem suum si enim illum dimiserit morietur ^23et dixisti servis tuis nisi venerit frater vester minimus vobiscum non videbitis amplius faciem meam ^24cum ergo ascendissemus ad famulum tuum patrem nostrum narravimus ei omnia quae locutus est dominus meus ^25et dixit pater noster revertimini et emite nobis parum tritici ^26cui diximus ire non possumus si frater noster minimus descendet nobiscum proficiscemur simul alioquin illo absente non audemus videre faciem viri ^27atque ille respondit vos scitis quod duos genuerit mihi uxor mea ^28egressus est unus et dixistis bestia devoravit eum et hucusque non conparet ^29si tuleritis et istum et aliquid ei in via contigerit deducetis canos meos cum maerore ad inferos ^30igitur si intravero ad servum tuum patrem nostrum et puer defuerit cum anima illius ex huius anima pendeat ^31videritque eum non esse nobiscum morietur et deducent famuli tui canos eius cum dolore ad inferos ^32ego proprie servus tuus qui in meam hunc recepi fidem et spopondi dicens nisi reduxero eum peccati reus ero in patrem meum omni tempore ^33manebo itaque servus tuus pro puero in ministerium domini mei et puer ascendat cum fratribus suis ^34non enim possum redire ad patrem absente puero ne calamitatis quae oppressura est patrem meum testis adsistam __________________________________________________________________ Chapter 45 ^1non se poterat ultra cohibere Ioseph multis coram adstantibus unde praecepit ut egrederentur cuncti foras et nullus interesset alienus agnitioni mutuae ^2elevavitque vocem cum fletu quam audierunt Aegyptii omnisque domus Pharaonis ^3et dixit fratribus suis ego sum Ioseph adhuc pater meus vivit nec poterant respondere fratres nimio timore perterriti ^4ad quos ille clementer accedite inquit ad me et cum accessissent prope ego sum ait Ioseph frater vester quem vendidistis in Aegypto ^5nolite pavere nec vobis durum esse videatur quod vendidistis me in his regionibus pro salute enim vestra misit me Deus ante vos in Aegyptum ^6biennium est quod fames esse coepit in terra et adhuc quinque anni restant quibus nec arari poterit nec meti ^7praemisitque me Deus ut reservemini super terram et escas ad vivendum habere possitis ^8non vestro consilio sed Dei huc voluntate missus sum qui fecit me quasi patrem Pharaonis et dominum universae domus eius ac principem in omni terra Aegypti ^9festinate et ascendite ad patrem meum et dicetis ei haec mandat filius tuus Ioseph Deus me fecit dominum universae terrae Aegypti descende ad me ne moreris ^10et habita in terra Gessen erisque iuxta me tu et filii tui et filii filiorum tuorum oves tuae et armenta tua et universa quae possides ^11ibique te pascam adhuc enim quinque anni residui sunt famis ne et tu pereas et domus tua et omnia quae possides ^12en oculi vestri et oculi fratris mei Beniamin vident quod os meum loquatur ad vos ^13nuntiate patri meo universam gloriam meam et cuncta quae vidistis in Aegypto festinate et adducite eum ad me ^14cumque amplexatus recidisset in collum Beniamin fratris sui flevit illo quoque flente similiter super collum eius ^15osculatusque est Ioseph omnes fratres suos et ploravit super singulos post quae ausi sunt loqui ad eum ^16auditumque est et celebri sermone vulgatum in aula regis venerunt fratres Ioseph et gavisus est Pharao atque omnis familia eius ^17dixitque ad Ioseph ut imperaret fratribus suis dicens onerantes iumenta ite in terram Chanaan ^18et tollite inde patrem vestrum et cognationem et venite ad me et ego dabo vobis omnia bona Aegypti ut comedatis medullam terrae ^19praecipe etiam ut tollant plaustra de terra Aegypti ad subvectionem parvulorum suorum et coniugum ac dicito tollite patrem vestrum et properate quantocius venientes ^20ne dimittatis quicquam de supellectili vestra quia omnes opes Aegypti vestrae erunt ^21fecerunt filii Israhel ut eis mandatum fuerat quibus dedit Ioseph plaustra secundum Pharaonis imperium et cibaria in itinere ^22singulisque proferri iussit binas stolas Beniamin vero dedit trecentos argenteos cum quinque stolis optimis ^23tantundem pecuniae et vestium mittens patri suo addens eis asinos decem qui subveherent ex omnibus divitiis Aegypti et totidem asinas triticum in itinere panesque portantes ^24dimisit ergo fratres suos et proficiscentibus ait ne irascamini in via ^25qui ascendentes ex Aegypto venerunt in terram Chanaan ad patrem suum Iacob ^26et nuntiaverunt ei dicentes Ioseph vivit et ipse dominatur in omni terra Aegypti quo audito quasi de gravi somno evigilans tamen non credebat eis ^27illi contra referebant omnem ordinem rei cumque vidisset plaustra et universa quae miserat revixit spiritus eius ^28et ait sufficit mihi si adhuc Ioseph filius meus vivit vadam et videbo illum antequam moriar __________________________________________________________________ Chapter 46 ^1profectusque Israhel cum omnibus quae habebat venit ad puteum Iuramenti et mactatis ibi victimis Deo patris sui Isaac ^2audivit eum per visionem nocte vocantem se et dicentem sibi Iacob Iacob cui respondit ecce adsum ^3ait illi Deus ego sum Fortissimus Deus patris tui noli timere et descende in Aegyptum quia in gentem magnam faciam te ibi ^4ego descendam tecum illuc et ego inde adducam te revertentem Ioseph quoque ponet manum suam super oculos tuos ^5surrexit Iacob a puteo Iuramenti tuleruntque eum filii cum parvulis et uxoribus suis in plaustris quae miserat Pharao ad portandum senem ^6et omnia quae possederat in terra Chanaan venitque in Aegyptum cum omni semine suo ^7filii eius et nepotes filiae et cuncta simul progenies ^8haec sunt autem nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt in Aegyptum ipse cum liberis suis primogenitus Ruben ^9filii Ruben Enoch et Phallu et Esrom et Charmi ^10filii Symeon Iemuhel et Iamin et Ahod et Iachin et Saher et Saul filius Chananitidis ^11filii Levi Gerson Caath et Merari ^12filii Iuda Her et Onan et Sela et Phares et Zara mortui sunt autem Her et Onan in terra Chanaan natique sunt filii Phares Esrom et Amul ^13filii Isachar Thola et Phua et Iob et Semron ^14filii Zabulon Sared et Helon et Iahelel ^15hii filii Liae quos genuit in Mesopotamiam Syriae cum Dina filia sua omnes animae filiorum eius et filiarum triginta tres ^16filii Gad Sephion et Haggi Suni et Esebon Heri et Arodi et Areli ^17filii Aser Iamne et Iesua et Iesui et Beria Sara quoque soror eorum filii Beria Heber et Melchihel ^18hii filii Zelphae quam dedit Laban Liae filiae suae et hos genuit Iacob sedecim animas ^19filii Rahel uxoris Iacob Ioseph et Beniamin ^20natique sunt Ioseph filii in terra Aegypti quos genuit ei Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos Manasses et Ephraim ^21filii Beniamin Bela et Bechor et Asbel Gera et Naaman et Ehi et Ros Mophim et Opphim et Ared ^22hii filii Rahel quos genuit Iacob omnes animae quattuordecim ^23filii Dan Usim ^24filii Nepthalim Iasihel et Guni et Hieser et Sallem ^25hii filii Balae quam dedit Laban Raheli filiae suae et hos genuit Iacob omnes animae septem ^26cunctae animae quae ingressae sunt cum Iacob in Aegyptum et egressae de femore illius absque uxoribus filiorum sexaginta sex ^27filii autem Ioseph qui nati sunt ei in terra Aegypti animae duae omnis anima domus Iacob quae ingressa est Aegyptum fuere septuaginta ^28misit autem Iudam ante se ad Ioseph ut nuntiaret ei et ille occurreret in Gessen ^29quo cum pervenisset iuncto Ioseph curru suo ascendit obviam patri ad eundem locum vidensque eum inruit super collum eius et inter amplexus flevit ^30dixitque pater ad Ioseph iam laetus moriar quia vidi faciem tuam et superstitem te relinquo ^31et ille locutus est ad fratres et ad omnem domum patris sui ascendam et nuntiabo Pharaoni dicamque ei fratres mei et domus patris mei qui erant in terra Chanaan venerunt ad me ^32et sunt viri pastores ovium curamque habent alendorum gregum pecora sua et armenta et omnia quae habere potuerunt adduxerunt secum ^33cumque vocaverit vos et dixerit quod est opus vestrum ^34respondebitis viri pastores sumus servi tui ab infantia nostra usque in praesens et nos et patres nostri haec autem dicetis ut habitare possitis in terra Gessen quia detestantur Aegyptii omnes pastores ovium __________________________________________________________________ Chapter 47 ^1ingressus ergo Ioseph nuntiavit Pharaoni dicens pater meus et fratres oves eorum et armenta et cuncta quae possident venerunt de terra Chanaan et ecce consistunt in terra Gessen ^2extremos quoque fratrum suorum quinque viros statuit coram rege ^3quos ille interrogavit quid habetis operis responderunt pastores ovium sumus servi tui et nos et patres nostri ^4ad peregrinandum in terra tua venimus quoniam non est herba gregibus servorum tuorum ingravescente fame in regione Chanaan petimusque ut esse nos iubeas servos tuos in terra Gessen ^5dixit itaque rex ad Ioseph pater tuus et fratres tui venerunt ad te ^6terra Aegypti in conspectu tuo est in optimo loco fac habitare eos et trade eis terram Gessen quod si nosti esse in eis viros industrios constitue illos magistros pecorum meorum ^7post haec introduxit Ioseph patrem suum ad regem et statuit eum coram eo qui benedicens illi ^8et interrogatus ab eo quot sunt dies annorum vitae tuae ^9respondit dies peregrinationis vitae meae centum triginta annorum sunt parvi et mali et non pervenerunt usque ad dies patrum meorum quibus peregrinati sunt ^10et benedicto rege egressus est foras ^11Ioseph vero patri et fratribus suis dedit possessionem in Aegypto in optimo loco terrae solo Ramesses ut praeceperat Pharao ^12et alebat eos omnemque domum patris sui praebens cibaria singulis ^13in toto enim orbe panis deerat et oppresserat fames terram maxime Aegypti et Chanaan ^14e quibus omnem pecuniam congregavit pro venditione frumenti et intulit eam in aerarium regis ^15cumque defecisset emptoris pretium venit cuncta Aegyptus ad Ioseph dicens da nobis panes quare morimur coram te deficiente pecunia ^16quibus ille respondit adducite pecora vestra et dabo vobis pro eis cibos si pretium non habetis ^17quae cum adduxissent dedit eis alimenta pro equis et ovibus et bubus et asinis sustentavitque eos illo anno pro commutatione pecorum ^18veneruntque anno secundo et dixerunt ei non celamus dominum nostrum quod deficiente pecunia pecora simul defecerint nec clam te est quod absque corporibus et terra nihil habeamus ^19cur ergo morimur te vidente et nos et terra nostra tui erimus eme nos in servitutem regiam et praebe semina ne pereunte cultore redigatur terra in solitudinem ^20emit igitur Ioseph omnem terram Aegypti vendentibus singulis possessiones suas prae magnitudine famis subiecitque eam Pharaoni ^21et cunctos populos eius a novissimis terminis Aegypti usque ad extremos fines eius ^22praeter terram sacerdotum quae a rege tradita fuerat eis quibus et statuta cibaria ex horreis publicis praebebantur et idcirco non sunt conpulsi vendere possessiones suas ^23dixit ergo Ioseph ad populos en ut cernitis et vos et terram vestram Pharao possidet accipite semina et serite agros ^24ut fruges habere possitis quintam partem regi dabitis quattuor reliquas permitto vobis in sementem et in cibos famulis et liberis vestris ^25qui responderunt salus nostra in manu tua est respiciat nos tantum dominus noster et laeti serviemus regi ^26ex eo tempore usque in praesentem diem in universa terra Aegypti regibus quinta pars solvitur et factum est quasi in legem absque terra sacerdotali quae libera ab hac condicione fuit ^27habitavit ergo Israhel in Aegypto id est in terra Gessen et possedit eam auctusque est et multiplicatus nimis ^28et vixit in ea decem et septem annis factique sunt omnes dies vitae illius centum quadraginta septem annorum ^29cumque adpropinquare cerneret mortis diem vocavit filium suum Ioseph et dixit ad eum si inveni gratiam in conspectu tuo pone manum sub femore meo et facies mihi misericordiam et veritatem ut non sepelias me in Aegypto ^30sed dormiam cum patribus meis et auferas me de hac terra condasque in sepulchro maiorum cui respondit Ioseph ego faciam quod iussisti ^31et ille iura ergo inquit mihi quo iurante adoravit Israhel Deum conversus ad lectuli caput __________________________________________________________________ Chapter 48 ^1his ita transactis nuntiatum est Ioseph quod aegrotaret pater eius qui adsumptis duobus filiis Manasse et Ephraim ire perrexit ^2dictumque est seni ecce filius tuus Ioseph venit ad te qui confortatus sedit in lectulo ^3et ingresso ad se ait Deus omnipotens apparuit mihi in Luza quae est in terra Chanaan benedixitque mihi ^4et ait ego te augebo et multiplicabo et faciam in turbas populorum daboque tibi terram hanc et semini tuo post te in possessionem sempiternam ^5duo igitur filii tui qui nati sunt tibi in terra Aegypti antequam huc venirem ad te mei erunt Ephraim et Manasses sicut Ruben et Symeon reputabuntur mihi ^6reliquos autem quos genueris post eos tui erunt et nomine fratrum suorum vocabuntur in possessionibus suis ^7mihi enim quando veniebam de Mesopotamiam mortua est Rahel in terra Chanaan in ipso itinere eratque vernum tempus et ingrediebar Ephratam et sepelivi eam iuxta viam Ephratae quae alio nomine appellatur Bethleem ^8videns autem filios eius dixit ad eum qui sunt isti ^9respondit filii mei sunt quos dedit mihi Deus in hoc loco adduc inquit eos ad me ut benedicam illis ^10oculi enim Israhel caligabant prae nimia senectute et clare videre non poterat adplicitosque ad se deosculatus et circumplexus ^11dixit ad filium non sum fraudatus aspectu tuo insuper ostendit mihi Deus semen tuum ^12cumque tulisset eos Ioseph de gremio patris adoravit pronus in terram ^13et posuit Ephraim ad dexteram suam id est ad sinistram Israhel Manassen vero in sinistra sua ad dexteram scilicet patris adplicuitque ambos ad eum ^14qui extendens manum dextram posuit super caput Ephraim iunioris fratris sinistram autem super caput Manasse qui maior natu erat commutans manus ^15benedixitque Ioseph filio suo et ait Deus in cuius conspectu ambulaverunt patres mei Abraham et Isaac Deus qui pascit me ab adulescentia mea usque in praesentem diem ^16angelus qui eruit me de cunctis malis benedicat pueris et invocetur super eos nomen meum nomina quoque patrum meorum Abraham et Isaac et crescant in multitudinem super terram ^17videns autem Ioseph quod posuisset pater suus dexteram manum super caput Ephraim graviter accepit et adprehensam patris manum levare conatus est de capite Ephraim et transferre super caput Manasse ^18dixitque ad patrem non ita convenit pater quia hic est primogenitus pone dexteram tuam super caput eius ^19qui rennuens ait scio fili mi scio et iste quidem erit in populos et multiplicabitur sed frater eius iunior maior illo erit et semen illius crescet in gentes ^20benedixitque eis in ipso tempore dicens in te benedicetur Israhel atque dicetur faciat tibi Deus sicut Ephraim et sicut Manasse constituitque Ephraim ante Manassen ^21et ait ad Ioseph filium suum en ego morior et erit Deus vobiscum reducetque vos ad terram patrum vestrorum ^22do tibi partem unam extra fratres tuos quam tuli de manu Amorrei in gladio et arcu meo __________________________________________________________________ Chapter 49 ^1vocavit autem Iacob filios suos et ait eis congregamini ut adnuntiem quae ventura sunt vobis diebus novissimis ^2congregamini et audite filii Iacob audite Israhel patrem vestrum ^3Ruben primogenitus meus tu fortitudo mea et principium doloris mei prior in donis maior imperio ^4effusus es sicut aqua non crescas quia ascendisti cubile patris tui et maculasti stratum eius ^5Symeon et Levi fratres vasa iniquitatis bellantia ^6in consilio eorum ne veniat anima mea et in coetu illorum non sit gloria mea quia in furore suo occiderunt virum et in voluntate sua suffoderunt murum ^7maledictus furor eorum quia pertinax et indignatio illorum quia dura dividam eos in Iacob et dispergam illos in Israhel ^8Iuda te laudabunt fratres tui manus tua in cervicibus inimicorum tuorum adorabunt te filii patris tui ^9catulus leonis Iuda a praeda fili mi ascendisti requiescens accubuisti ut leo et quasi leaena quis suscitabit eum ^10non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium ^11ligans ad vineam pullum suum et ad vitem o fili mi asinam suam lavabit vino stolam suam et sanguine uvae pallium suum ^12pulchriores oculi eius vino et dentes lacte candidiores ^13Zabulon in litore maris habitabit et in statione navium pertingens usque ad Sidonem ^14Isachar asinus fortis accubans inter terminos ^15vidit requiem quod esset bona et terram quod optima et subposuit umerum suum ad portandum factusque est tributis serviens ^16Dan iudicabit populum suum sicut et alia tribus Israhel ^17fiat Dan coluber in via cerastes in semita mordens ungulas equi ut cadat ascensor eius retro ^18salutare tuum expectabo Domine ^19Gad accinctus proeliabitur ante eum et ipse accingetur retrorsum ^20Aser pinguis panis eius et praebebit delicias regibus ^21Nepthalim cervus emissus et dans eloquia pulchritudinis ^22filius adcrescens Ioseph filius adcrescens et decorus aspectu filiae discurrerunt super murum ^23sed exasperaverunt eum et iurgati sunt invideruntque illi habentes iacula ^24sedit in forti arcus eius et dissoluta sunt vincula brachiorum et manuum illius per manus potentis Iacob inde pastor egressus est lapis Israhel ^25Deus patris tui erit adiutor tuus et Omnipotens benedicet tibi benedictionibus caeli desuper benedictionibus abyssi iacentis deorsum benedictionibus uberum et vulvae ^26benedictiones patris tui confortatae sunt benedictionibus patrum eius donec veniret desiderium collium aeternorum fiant in capite Ioseph et in vertice nazarei inter fratres suos ^27Beniamin lupus rapax mane comedet praedam et vespere dividet spolia ^28omnes hii in tribubus Israhel duodecim haec locutus est eis pater suus benedixitque singulis benedictionibus propriis ^29et praecepit eis dicens ego congregor ad populum meum sepelite me cum patribus meis in spelunca duplici quae est in agro Ephron Hetthei ^30contra Mambre in terra Chanaan quam emit Abraham cum agro ab Ephron Hettheo in possessionem sepulchri ^31ibi sepelierunt eum et Sarram uxorem eius ibi sepultus est Isaac cum Rebecca coniuge ibi et Lia condita iacet ^32finitisque mandatis quibus filios instruebat collegit pedes suos super lectulum et obiit adpositusque est ad populum suum __________________________________________________________________ Chapter 50 ^1quod cernens Ioseph ruit super faciem patris flens et deosculans eum ^2praecepitque servis suis medicis ut aromatibus condirent patrem ^3quibus iussa explentibus transierunt quadraginta dies iste quippe mos erat cadaverum conditorum flevitque eum Aegyptus septuaginta diebus ^4et expleto planctus tempore locutus est Ioseph ad familiam Pharaonis si inveni gratiam in conspectu vestro loquimini in auribus Pharaonis ^5eo quod pater meus adiuraverit me dicens en morior in sepulchro meo quod fodi mihi in terra Chanaan sepelies me ascendam igitur et sepeliam patrem meum ac revertar ^6dixitque ei Pharao ascende et sepeli patrem tuum sicut adiuratus es ^7quo ascendente ierunt cum eo omnes senes domus Pharaonis cunctique maiores natu terrae Aegypti ^8domus Ioseph cum fratribus suis absque parvulis et gregibus atque armentis quae dereliquerant in terra Gessen ^9habuit quoque in comitatu currus et equites et facta est turba non modica ^10veneruntque ad aream Atad quae sita est trans Iordanem ubi celebrantes exequias planctu magno atque vehementi impleverunt septem dies ^11quod cum vidissent habitatores terrae Chanaan dixerunt planctus magnus est iste Aegyptiis et idcirco appellaverunt nomen loci illius Planctus Aegypti ^12fecerunt ergo filii Iacob sicut praeceperat eis ^13et portantes eum in terram Chanaan sepelierunt in spelunca duplici quam emerat Abraham cum agro in possessionem sepulchri ab Ephron Hettheo contra faciem Mambre ^14reversusque est Ioseph in Aegyptum cum fratribus suis et omni comitatu sepulto patre ^15quo mortuo timentes fratres eius et mutuo conloquentes ne forte memor sit iniuriae quam passus est et reddat nobis malum omne quod fecimus ^16mandaverunt ei pater tuus praecepit nobis antequam moreretur ^17ut haec tibi verbis illius diceremus obsecro ut obliviscaris sceleris fratrum tuorum et peccati atque malitiae quam exercuerunt in te nos quoque oramus ut servis Dei patris tui dimittas iniquitatem hanc quibus auditis flevit Ioseph ^18veneruntque ad eum fratres sui et proni in terram dixerunt servi tui sumus ^19quibus ille respondit nolite timere num Dei possumus rennuere voluntatem ^20vos cogitastis de me malum et Deus vertit illud in bonum ut exaltaret me sicut inpraesentiarum cernitis et salvos faceret multos populos ^21nolite metuere ego pascam vos et parvulos vestros consolatusque est eos et blande ac leniter est locutus ^22et habitavit in Aegypto cum omni domo patris sui vixitque centum decem annis et vidit Ephraim filios usque ad tertiam generationem filii quoque Machir filii Manasse nati sunt in genibus Ioseph ^23quibus transactis locutus est fratribus suis post mortem meam Deus visitabit vos et ascendere faciet de terra ista ad terram quam iuravit Abraham Isaac et Iacob ^24cumque adiurasset eos atque dixisset Deus visitabit vos asportate vobiscum ossa mea de loco isto __________________________________________________________________ Exodus __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1haec sunt nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt Aegyptum cum Iacob singuli cum domibus suis introierunt ^2Ruben Symeon Levi Iuda ^3Isachar Zabulon et Beniamin ^4Dan et Nepthalim Gad et Aser ^5erant igitur omnes animae eorum qui egressi sunt de femore Iacob septuaginta Ioseph autem in Aegypto erat ^6quo mortuo et universis fratribus eius omnique cognatione illa ^7filii Israhel creverunt et quasi germinantes multiplicati sunt ac roborati nimis impleverunt terram ^8surrexit interea rex novus super Aegyptum qui ignorabat Ioseph ^9et ait ad populum suum ecce populus filiorum Israhel multus et fortior nobis ^10venite sapienter opprimamus eum ne forte multiplicetur et si ingruerit contra nos bellum addatur inimicis nostris expugnatisque nobis egrediatur e terra ^11praeposuit itaque eis magistros operum ut adfligerent eos oneribus aedificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni Phiton et Ramesses ^12quantoque opprimebant eos tanto magis multiplicabantur et crescebant ^13oderantque filios Israhel Aegyptii et adfligebant inludentes eis ^14atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et lateris omnique famulatu quo in terrae operibus premebantur ^15dixit autem rex Aegypti obsetricibus Hebraeorum quarum una vocabatur Sephra altera Phua ^16praecipiens eis quando obsetricabitis Hebraeas et partus tempus advenerit si masculus fuerit interficite illum si femina reservate ^17timuerunt autem obsetrices Deum et non fecerunt iuxta praeceptum regis Aegypti sed conservabant mares ^18quibus ad se accersitis rex ait quidnam est hoc quod facere voluistis ut pueros servaretis ^19quae responderunt non sunt hebraeae sicut aegyptiae mulieres ipsae enim obsetricandi habent scientiam et priusquam veniamus ad eas pariunt ^20bene ergo fecit Deus obsetricibus et crevit populus confortatusque est nimis ^21et quia timuerant obsetrices Deum aedificavit illis domos ^22praecepit autem Pharao omni populo suo dicens quicquid masculini sexus natum fuerit in flumen proicite quicquid feminei reservate __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1egressus est post haec vir de domo Levi accepta uxore stirpis suae ^2quae concepit et peperit filium et videns eum elegantem abscondit tribus mensibus ^3cumque iam celare non posset sumpsit fiscellam scirpeam et linivit eam bitumine ac pice posuitque intus infantulum et exposuit eum in carecto ripae fluminis ^4stante procul sorore eius et considerante eventum rei ^5ecce autem descendebat filia Pharaonis ut lavaretur in flumine et puellae eius gradiebantur per crepidinem alvei quae cum vidisset fiscellam in papyrione misit unam e famulis suis et adlatam ^6aperiens cernensque in ea parvulum vagientem miserta eius ait de infantibus Hebraeorum est ^7cui soror pueri vis inquit ut vadam et vocem tibi hebraeam mulierem quae nutrire possit infantulum ^8respondit vade perrexit puella et vocavit matrem eius ^9ad quam locuta filia Pharaonis accipe ait puerum istum et nutri mihi ego tibi dabo mercedem tuam suscepit mulier et nutrivit puerum adultumque tradidit filiae Pharaonis ^10quem illa adoptavit in locum filii vocavitque nomen eius Mosi dicens quia de aqua tuli eum ^11in diebus illis postquam creverat Moses egressus ad fratres suos vidit adflictionem eorum et virum aegyptium percutientem quendam de Hebraeis fratribus suis ^12cumque circumspexisset huc atque illuc et nullum adesse vidisset percussum Aegyptium abscondit sabulo ^13et egressus die altero conspexit duos Hebraeos rixantes dixitque ei qui faciebat iniuriam quare percutis proximum tuum ^14qui respondit quis constituit te principem et iudicem super nos num occidere me tu dicis sicut occidisti Aegyptium timuit Moses et ait quomodo palam factum est verbum istud ^15audivitque Pharao sermonem hunc et quaerebat occidere Mosen qui fugiens de conspectu eius moratus est in terra Madian et sedit iuxta puteum ^16erant sacerdoti Madian septem filiae quae venerunt ad hauriendas aquas et impletis canalibus adaquare cupiebant greges patris sui ^17supervenere pastores et eiecerunt eas surrexitque Moses et defensis puellis adaquavit oves earum ^18quae cum revertissent ad Raguhel patrem suum dixit ad eas cur velocius venistis solito ^19responderunt vir aegyptius liberavit nos de manu pastorum insuper et hausit aquam nobiscum potumque dedit ovibus ^20at ille ubi est inquit quare dimisistis hominem vocate eum ut comedat panem ^21iuravit ergo Moses quod habitaret cum eo accepitque Sefforam filiam eius ^22quae peperit filium quem vocavit Gersam dicens advena fui in terra aliena ^23post multum temporis mortuus est rex Aegypti et ingemescentes filii Israhel propter opera vociferati sunt ascenditque clamor eorum ad Deum ab operibus ^24et audivit gemitum eorum ac recordatus foederis quod pepigerat cum Abraham et Isaac et Iacob ^25respexit filios Israhel et cognovit eos __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1Moses autem pascebat oves Iethro cognati sui sacerdotis Madian cumque minasset gregem ad interiora deserti venit ad montem Dei Horeb ^2apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi et videbat quod rubus arderet et non conbureretur ^3dixit ergo Moses vadam et videbo visionem hanc magnam quare non conburatur rubus ^4cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum vocavit eum de medio rubi et ait Moses Moses qui respondit adsum ^5at ille ne adpropies inquit huc solve calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas terra sancta est ^6et ait ego sum Deus patris tui Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob abscondit Moses faciem suam non enim audebat aspicere contra Deum ^7cui ait Dominus vidi adflictionem populi mei in Aegypto et clamorem eius audivi propter duritiam eorum qui praesunt operibus ^8et sciens dolorem eius descendi ut liberarem eum de manibus Aegyptiorum et educerem de terra illa in terram bonam et spatiosam in terram quae fluit lacte et melle ad loca Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei ^9clamor ergo filiorum Israhel venit ad me vidique adflictionem eorum qua ab Aegyptiis opprimuntur ^10sed veni mittam te ad Pharaonem ut educas populum meum filios Israhel de Aegypto ^11dixit Moses ad Deum quis ego sum ut vadam ad Pharaonem et educam filios Israhel de Aegypto ^12qui dixit ei ero tecum et hoc habebis signum quod miserim te cum eduxeris populum de Aegypto immolabis Deo super montem istum ^13ait Moses ad Deum ecce ego vadam ad filios Israhel et dicam eis Deus patrum vestrorum misit me ad vos si dixerint mihi quod est nomen eius quid dicam eis ^14dixit Deus ad Mosen ego sum qui sum ait sic dices filiis Israhel qui est misit me ad vos ^15dixitque iterum Deus ad Mosen haec dices filiis Israhel Dominus Deus patrum vestrorum Deus Abraham Deus Isaac et Deus Iacob misit me ad vos hoc nomen mihi est in aeternum et hoc memoriale meum in generationem et generatione ^16vade congrega seniores Israhel et dices ad eos Dominus Deus patrum vestrorum apparuit mihi Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob dicens visitans visitavi vos et omnia quae acciderunt vobis in Aegypto ^17et dixi ut educam vos de adflictione Aegypti in terram Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei ad terram fluentem lacte et melle ^18et audient vocem tuam ingredierisque tu et seniores Israhel ad regem Aegypti et dices ad eum Dominus Deus Hebraeorum vocavit nos ibimus viam trium dierum per solitudinem ut immolemus Domino Deo nostro ^19sed ego scio quod non dimittet vos rex Aegypti ut eatis nisi per manum validam ^20extendam enim manum meam et percutiam Aegyptum in cunctis mirabilibus meis quae facturus sum in medio eorum post haec dimittet vos ^21daboque gratiam populo huic coram Aegyptiis et cum egrediemini non exibitis vacui ^22sed postulabit mulier a vicina sua et ab hospita vasa argentea et aurea ac vestes ponetisque eas super filios et filias vestras et spoliabitis Aegyptum __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1respondens Moses ait non credent mihi neque audient vocem meam sed dicent non apparuit tibi Dominus ^2dixit ergo ad eum quid est hoc quod tenes in manu tua respondit virga ^3ait proice eam in terram proiecit et versa est in colubrum ita ut fugeret Moses ^4dixitque Dominus extende manum tuam et adprehende caudam eius extendit et tenuit versaque est in virgam ^5ut credant inquit quod apparuerit tibi Dominus Deus patrum tuorum Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob ^6dixitque Dominus rursum mitte manum in sinum tuum quam cum misisset in sinum protulit leprosam instar nivis ^7retrahe ait manum in sinum tuum retraxit et protulit iterum et erat similis carni reliquae ^8si non crediderint inquit tibi neque audierint sermonem signi prioris credent verbo signi sequentis ^9quod si nec duobus quidem his signis crediderint neque audierint vocem tuam sume aquam fluminis et effunde eam super aridam et quicquid hauseris de fluvio vertetur in sanguinem ^10ait Moses obsecro Domine non sum eloquens ab heri et nudius tertius et ex quo locutus es ad servum tuum inpeditioris et tardioris linguae sum ^11dixit Dominus ad eum quis fecit os hominis aut quis fabricatus est mutum et surdum videntem et caecum nonne ego ^12perge igitur et ego ero in ore tuo doceboque te quid loquaris ^13at ille obsecro inquit Domine mitte quem missurus es ^14iratus Dominus in Mosen ait Aaron frater tuus Levites scio quod eloquens sit ecce ipse egreditur in occursum tuum vidensque te laetabitur corde ^15loquere ad eum et pone verba mea in ore eius ego ero in ore tuo et in ore illius et ostendam vobis quid agere debeatis ^16ipse loquetur pro te ad populum et erit os tuum tu autem eris ei in his quae ad Deum pertinent ^17virgam quoque hanc sume in manu tua in qua facturus es signa ^18abiit Moses et reversus est ad Iethro cognatum suum dixitque ei vadam et revertar ad fratres meos in Aegyptum ut videam si adhuc vivunt cui ait Iethro vade in pace ^19dixit ergo Dominus ad Mosen in Madian vade revertere in Aegyptum mortui sunt omnes qui quaerebant animam tuam ^20tulit Moses uxorem et filios suos et inposuit eos super asinum reversusque est in Aegyptum portans virgam Dei in manu sua ^21dixitque ei Dominus revertenti in Aegyptum vide ut omnia ostenta quae posui in manu tua facias coram Pharaone ego indurabo cor eius et non dimittet populum ^22dicesque ad eum haec dicit Dominus filius meus primogenitus meus Israhel ^23dixi tibi dimitte filium meum ut serviat mihi et noluisti dimittere eum ecce ego interficiam filium tuum primogenitum ^24cumque esset in itinere in diversorio occurrit ei Dominus et volebat occidere eum ^25tulit ilico Seffora acutissimam petram et circumcidit praeputium filii sui tetigitque pedes eius et ait sponsus sanguinum tu mihi es ^26et dimisit eum postquam dixerat sponsus sanguinum ob circumcisionem ^27dixit autem Dominus ad Aaron vade in occursum Mosi in deserto qui perrexit ei obviam in montem Dei et osculatus est eum ^28narravitque Moses Aaron omnia verba Domini quibus miserat eum et signa quae mandaverat ^29veneruntque simul et congregaverunt cunctos seniores filiorum Israhel ^30locutusque est Aaron omnia verba quae dixerat Dominus ad Mosen et fecit signa coram populo ^31et credidit populus audieruntque quod visitasset Dominus filios Israhel et quod respexisset adflictionem eorum et proni adoraverunt __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1post haec ingressi sunt Moses et Aaron et dixerunt Pharaoni haec dicit Dominus Deus Israhel dimitte populum meum ut sacrificet mihi in deserto ^2at ille respondit quis est Dominus ut audiam vocem eius et dimittam Israhel nescio Dominum et Israhel non dimittam ^3dixerunt Deus Hebraeorum vocavit nos ut eamus viam trium dierum in solitudinem et sacrificemus Domino Deo nostro ne forte accidat nobis pestis aut gladius ^4ait ad eos rex Aegypti quare Moses et Aaron sollicitatis populum ab operibus suis ite ad onera vestra ^5dixitque Pharao multus est populus terrae videtis quod turba succreverit quanto magis si dederitis eis requiem ab operibus ^6praecepit ergo in die illo praefectis operum et exactoribus populi dicens ^7nequaquam ultra dabitis paleas populo ad conficiendos lateres sicut prius sed ipsi vadant et colligant stipulam ^8et mensuram laterum quos prius faciebant inponetis super eos nec minuetis quicquam vacant enim et idcirco vociferantur dicentes eamus et sacrificemus Deo nostro ^9opprimantur operibus et expleant ea ut non adquiescant verbis mendacibus ^10igitur egressi praefecti operum et exactores ad populum dixerunt sic dicit Pharao non do vobis paleas ^11ite et colligite sicubi invenire potueritis nec minuetur quicquam de opere vestro ^12dispersusque est populus per omnem terram Aegypti ad colligendas paleas ^13praefecti quoque operum instabant dicentes conplete opus vestrum cotidie ut prius facere solebatis quando dabantur vobis paleae ^14flagellatique sunt qui praeerant operibus filiorum Israhel ab exactoribus Pharaonis dicentibus quare non impletis mensuram laterum sicut prius nec heri nec hodie ^15veneruntque praepositi filiorum Israhel et vociferati sunt ad Pharaonem dicentes cur ita agis contra servos tuos ^16paleae non dantur nobis et lateres similiter imperantur en famuli tui flagellis caedimur et iniuste agitur contra populum tuum ^17qui ait vacatis otio et idcirco dicitis eamus et sacrificemus Domino ^18ite ergo et operamini paleae non dabuntur vobis et reddetis consuetum numerum laterum ^19videbantque se praepositi filiorum Israhel in malo eo quod diceretur eis non minuetur quicquam de lateribus per singulos dies ^20occurreruntque Mosi et Aaron qui stabant ex adverso egredientes a Pharaone ^21et dixerunt ad eos videat Dominus et iudicet quoniam fetere fecistis odorem nostrum coram Pharao et servis eius et praebuistis ei gladium ut occideret nos ^22reversusque Moses ad Dominum ait Domine cur adflixisti populum istum quare misisti me ^23ex eo enim quo ingressus sum ad Pharaonem ut loquerer nomine tuo adflixit populum tuum et non liberasti eos __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1dixit Dominus ad Mosen nunc videbis quae facturus sum Pharaoni per manum enim fortem dimittet eos et in manu robusta eiciet illos de terra sua ^2locutusque est Dominus ad Mosen dicens ego Dominus ^3qui apparui Abraham Isaac et Iacob in Deo omnipotente et nomen meum Adonai non indicavi eis ^4pepigique cum eis foedus ut darem illis terram Chanaan terram peregrinationis eorum in qua fuerunt advenae ^5ego audivi gemitum filiorum Israhel quo Aegyptii oppresserunt eos et recordatus sum pacti mei ^6ideo dic filiis Israhel ego Dominus qui educam vos de ergastulo Aegyptiorum et eruam de servitute ac redimam in brachio excelso et iudiciis magnis ^7et adsumam vos mihi in populum et ero vester Deus scietisque quod ego sim Dominus Deus vester qui eduxerim vos de ergastulo Aegyptiorum ^8et induxerim in terram super quam levavi manum meam ut darem eam Abraham Isaac et Iacob daboque illam vobis possidendam ego Dominus ^9narravit ergo Moses omnia filiis Israhel qui non adquieverunt ei propter angustiam spiritus et opus durissimum ^10locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^11ingredere et loquere ad Pharao regem Aegypti ut dimittat filios Israhel de terra sua ^12respondit Moses coram Domino ecce filii Israhel non me audiunt et quomodo audiet me Pharao praesertim cum sim incircumcisus labiis ^13locutus est Dominus ad Mosen et Aaron et dedit mandatum ad filios Israhel et ad Pharao regem Aegypti ut educerent filios Israhel de terra Aegypti ^14isti sunt principes domorum per familias suas filii Ruben primogeniti Israhelis Enoch et Phallu Aesrom et Charmi ^15hae cognationes Ruben filii Symeon Iamuhel et Iamin et Aod Iachin et Soer et Saul filius Chananitidis hae progenies Symeon ^16et haec nomina filiorum Levi per cognationes suas Gerson et Caath et Merari anni autem vitae Levi fuerunt centum triginta septem ^17filii Gerson Lobeni et Semei per cognationes suas ^18filii Caath Amram et Isuar et Hebron et Ozihel annique vitae Caath centum triginta tres ^19filii Merari Mooli et Musi hae cognationes Levi per familias suas ^20accepit autem Amram uxorem Iocabed patruelem suam quae peperit ei Aaron et Mosen fueruntque anni vitae Amram centum triginta septem ^21filii quoque Isuar Core et Napheg et Zechri ^22filii quoque Ozihel Misahel et Elsaphan et Sethri ^23accepit autem Aaron uxorem Elisabe filiam Aminadab sororem Naasson quae peperit ei Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar ^24filii quoque Core Asir et Helcana et Abiasab hae sunt cognationes Coritarum ^25at vero Eleazar filius Aaron accepit uxorem de filiabus Phutihel quae peperit ei Finees hii sunt principes familiarum leviticarum per cognationes suas ^26iste est Aaron et Moses quibus praecepit Dominus ut educerent filios Israhel de terra Aegypti per turmas suas ^27hii sunt qui loquuntur ad Pharao regem Aegypti ut educant filios Israhel de Aegypto iste Moses et Aaron ^28in die qua locutus est Dominus ad Mosen in terra Aegypti ^29et locutus est Dominus ad Mosen dicens ego Dominus loquere ad Pharao regem Aegypti omnia quae ego loquor tibi ^30et ait Moses coram Domino en incircumcisus labiis sum quomodo audiet me Pharao __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1dixitque Dominus ad Mosen ecce constitui te Deum Pharaonis Aaron frater tuus erit propheta tuus ^2tu loqueris omnia quae mando tibi ille loquetur ad Pharaonem ut dimittat filios Israhel de terra sua ^3sed ego indurabo cor eius et multiplicabo signa et ostenta mea in terra Aegypti ^4et non audiet vos inmittamque manum meam super Aegyptum et educam exercitum et populum meum filios Israhel de terra Aegypti per iudicia maxima ^5et scient Aegyptii quod ego sim Dominus qui extenderim manum meam super Aegyptum et eduxerim filios Israhel de medio eorum ^6fecit itaque Moses et Aaron sicut praeceperat Dominus ita egerunt ^7erat autem Moses octoginta annorum et Aaron octoginta trium quando locuti sunt ad Pharaonem ^8dixitque Dominus ad Mosen et Aaron ^9cum dixerit vobis Pharao ostendite signa dices ad Aaron tolle virgam tuam et proice eam coram Pharao ac vertatur in colubrum ^10ingressi itaque Moses et Aaron ad Pharaonem fecerunt sicut praeceperat Dominus tulitque Aaron virgam coram Pharao et servis eius quae versa est in colubrum ^11vocavit autem Pharao sapientes et maleficos et fecerunt etiam ipsi per incantationes aegyptias et arcana quaedam similiter ^12proieceruntque singuli virgas suas quae versae sunt in dracones sed devoravit virga Aaron virgas eorum ^13induratumque est cor Pharaonis et non audivit eos sicut praeceperat Dominus ^14dixit autem Dominus ad Mosen ingravatum est cor Pharaonis non vult dimittere populum ^15vade ad eum mane ecce egredietur ad aquas et stabis in occursum eius super ripam fluminis et virgam quae conversa est in draconem tolles in manu tua ^16dicesque ad eum Dominus Deus Hebraeorum misit me ad te dicens dimitte populum meum ut mihi sacrificet in deserto et usque ad praesens audire noluisti ^17haec igitur dicit Dominus in hoc scies quod Dominus sim ecce percutiam virga quae in manu mea est aquam fluminis et vertetur in sanguinem ^18pisces quoque qui sunt in fluvio morientur et conputrescent aquae et adfligentur Aegyptii bibentes aquam fluminis ^19dixit quoque Dominus ad Mosen dic ad Aaron tolle virgam tuam et extende manum tuam super aquas Aegypti et super fluvios eorum et rivos ac paludes et omnes lacus aquarum ut vertantur in sanguinem et sit cruor in omni terra Aegypti tam in ligneis vasis quam in saxeis ^20feceruntque ita Moses et Aaron sicut praeceperat Dominus et elevans virgam percussit aquam fluminis coram Pharao et servis eius quae versa est in sanguinem ^21et pisces qui erant in flumine mortui sunt conputruitque fluvius et non poterant Aegyptii bibere aquam fluminis et fuit sanguis in tota terra Aegypti ^22feceruntque similiter malefici Aegyptiorum incantationibus suis et induratum est cor Pharaonis nec audivit eos sicut praeceperat Dominus ^23avertitque se et ingressus est domum suam nec adposuit cor etiam hac vice ^24foderunt autem omnes Aegyptii per circuitum fluminis aquam ut biberent non enim poterant bibere de aqua fluminis ^25impletique sunt septem dies postquam percussit Dominus fluvium __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1dixitque Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao et dices ad eum haec dicit Dominus dimitte populum meum ut sacrificet mihi ^2sin autem nolueris dimittere ecce ego percutiam omnes terminos tuos ranis ^3et ebulliet fluvius ranas quae ascendent et ingredientur domum tuam et cubiculum lectuli tui et super stratum tuum et in domos servorum tuorum et in populum tuum et in furnos tuos et in reliquias ciborum tuorum ^4et ad te et ad populum tuum et ad omnes servos tuos intrabunt ranae ^5dixitque Dominus ad Mosen dic Aaron extende manum tuam super fluvios et super rivos ac paludes et educ ranas super terram Aegypti ^6extendit Aaron manum super aquas Aegypti et ascenderunt ranae operueruntque terram Aegypti ^7fecerunt autem et malefici per incantationes suas similiter eduxeruntque ranas super terram Aegypti ^8vocavit autem Pharao Mosen et Aaron et dixit orate Dominum ut auferat ranas a me et a populo meo et dimittam populum ut sacrificet Domino ^9dixitque Moses Pharaoni constitue mihi quando deprecer pro te et pro servis tuis et pro populo tuo ut abigantur ranae a te et a domo tua et tantum in flumine remaneant ^10qui respondit cras at ille iuxta verbum inquit tuum ut scias quoniam non est sicut Dominus Deus noster ^11et recedent ranae a te et a domo tua et a servis tuis et a populo tuo tantum in flumine remanebunt ^12egressique sunt Moses et Aaron a Pharaone et clamavit Moses ad Dominum pro sponsione ranarum quam condixerat Pharaoni ^13fecitque Dominus iuxta verbum Mosi et mortuae sunt ranae de domibus et de villis et de agris ^14congregaveruntque eas in inmensos aggeres et conputruit terra ^15videns autem Pharao quod data esset requies ingravavit cor suum et non audivit eos sicut praeceperat Dominus ^16dixitque Dominus ad Mosen loquere ad Aaron extende virgam tuam et percute pulverem terrae et sint scinifes in universa terra Aegypti ^17feceruntque ita et extendit Aaron manu virgam tenens percussitque pulverem terrae et facti sunt scinifes in hominibus et in iumentis omnis pulvis terrae versus est in scinifes per totam terram Aegypti ^18feceruntque similiter malefici incantationibus suis ut educerent scinifes et non potuerunt erantque scinifes tam in hominibus quam in iumentis ^19et dixerunt malefici ad Pharao digitus Dei est induratumque est cor Pharaonis et non audivit eos sicut praeceperat Dominus ^20dixit quoque Dominus ad Mosen consurge diluculo et sta coram Pharaone egreditur enim ad aquas et dices ad eum haec dicit Dominus dimitte populum meum ut sacrificet mihi ^21quod si non dimiseris eum ecce ego inmittam in te et in servos tuos et in populum tuum et in domos tuas omne genus muscarum et implebuntur domus Aegyptiorum muscis diversi generis et in universa terra in qua fuerint ^22faciamque mirabilem in die illa terram Gessen in qua populus meus est ut non sint ibi muscae et scias quoniam ego Dominus in medio terrae ^23ponamque divisionem inter populum meum et populum tuum cras erit signum istud ^24fecitque Dominus ita et venit musca gravissima in domos Pharaonis et servorum eius et in omnem terram Aegypti corruptaque est terra ab huiuscemodi muscis ^25vocavit Pharao Mosen et Aaron et ait eis ite sacrificate Deo vestro in terra ^26et ait Moses non potest ita fieri abominationes enim Aegyptiorum immolabimus Domino Deo nostro quod si mactaverimus ea quae colunt Aegyptii coram eis lapidibus nos obruent ^27via trium dierum pergemus in solitudine et sacrificabimus Domino Deo nostro sicut praeceperit nobis ^28dixitque Pharao ego dimittam vos ut sacrificetis Domino Deo vestro in deserto verumtamen longius ne abeatis rogate pro me ^29et ait Moses egressus a te orabo Dominum et recedet musca a Pharaone et a servis et a populo eius cras verumtamen noli ultra fallere ut non dimittas populum sacrificare Domino ^30egressusque Moses a Pharao oravit Dominum ^31qui fecit iuxta verbum illius et abstulit muscas a Pharao et a servis et a populo eius non superfuit ne una quidem ^32et ingravatum est cor Pharaonis ita ut ne hac quidem vice dimitteret populum __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1dixit autem Dominus ad Mosen ingredere ad Pharaonem et loquere ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum dimitte populum meum ut sacrificet mihi ^2quod si adhuc rennuis et retines eos ^3ecce manus mea erit super agros tuos et super equos et asinos et camelos et boves et oves pestis valde gravis ^4et faciet Dominus mirabile inter possessiones Israhel et possessiones Aegyptiorum ut nihil omnino intereat ex his quae pertinent ad filios Israhel ^5constituitque Dominus tempus dicens cras faciet Dominus verbum istud in terra ^6fecit ergo Dominus verbum hoc altero die mortuaque sunt omnia animantia Aegyptiorum de animalibus vero filiorum Israhel nihil omnino periit ^7et misit Pharao ad videndum nec erat quicquam mortuum de his quae possidebat Israhel ingravatumque est cor Pharaonis et non dimisit populum ^8et dixit Dominus ad Mosen et Aaron tollite plenas manus cineris de camino et spargat illud Moses in caelum coram Pharao ^9sitque pulvis super omnem terram Aegypti erunt enim in hominibus et in iumentis vulnera et vesicae turgentes in universa terra Aegypti ^10tuleruntque cinerem de camino et steterunt contra Pharao et sparsit illud Moses in caelum factaque sunt vulnera vesicarum turgentium in hominibus et in iumentis ^11nec poterant malefici stare coram Mosen propter vulnera quae in illis erant et in omni terra Aegypti ^12induravitque Dominus cor Pharaonis et non audivit eos sicut locutus est Dominus ad Mosen ^13dixit quoque Dominus ad Mosen mane consurge et sta coram Pharao et dices ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum dimitte populum meum ut sacrificet mihi ^14quia in hac vice mittam omnes plagas meas super cor tuum super servos tuos et super populum tuum ut scias quod non sit similis mei in omni terra ^15nunc enim extendens manum percutiam te et populum tuum peste peribisque de terra ^16idcirco autem posui te ut ostendam in te fortitudinem meam et narretur nomen meum in omni terra ^17adhuc retines populum meum et non vis eum dimittere ^18en pluam hac ipsa hora cras grandinem multam nimis qualis non fuit in Aegypto a die qua fundata est usque in praesens tempus ^19mitte ergo iam nunc et congrega iumenta tua et omnia quae habes in agro homines enim et iumenta et universa quae inventa fuerint foris nec congregata de agris cecideritque super ea grando morientur ^20qui timuit verbum Domini de servis Pharao fecit confugere servos suos et iumenta in domos ^21qui autem neglexit sermonem Domini dimisit servos suos et iumenta in agris ^22et dixit Dominus ad Mosen extende manum tuam in caelum ut fiat grando in universa terra Aegypti super homines et super iumenta et super omnem herbam agri in terra Aegypti ^23extenditque Moses virgam in caelum et Dominus dedit tonitrua et grandinem ac discurrentia fulgura super terram pluitque Dominus grandinem super terram Aegypti ^24et grando et ignis inmixta pariter ferebantur tantaeque fuit magnitudinis quanta ante numquam apparuit in universa terra Aegypti ex quo gens illa condita est ^25et percussit grando in omni terra Aegypti cuncta quae fuerunt in agris ab homine usque ad iumentum cunctam herbam agri percussit grando et omne lignum regionis confregit ^26tantum in terra Gessen ubi erant filii Israhel grando non cecidit ^27misitque Pharao et vocavit Mosen et Aaron dicens ad eos peccavi etiam nunc Dominus iustus ego et populus meus impii ^28orate Dominum et desinant tonitrua Dei et grando ut dimittam vos et nequaquam hic ultra maneatis ^29ait Moses cum egressus fuero de urbe extendam palmas meas ad Dominum et cessabunt tonitrua et grando non erit ut scias quia Domini est terra ^30novi autem quod et tu et servi tui necdum timeatis Dominum Deum ^31linum ergo et hordeum laesum est eo quod hordeum esset virens et linum iam folliculos germinaret ^32triticum autem et far non sunt laesa quia serotina erant ^33egressusque Moses a Pharaone et ex urbe tetendit manus ad Dominum et cessaverunt tonitrua et grando nec ultra stillavit pluvia super terram ^34videns autem Pharao quod cessasset pluvia et grando et tonitrua auxit peccatum ^35et ingravatum est cor eius et servorum illius et induratum nimis nec dimisit filios Israhel sicut praeceperat Dominus per manum Mosi __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1et dixit Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao ego enim induravi cor eius et servorum illius ut faciam signa mea haec in eo ^2et narres in auribus filii tui et nepotum tuorum quotiens contriverim Aegyptios et signa mea fecerim in eis et sciatis quia ego Dominus ^3introierunt ergo Moses et Aaron ad Pharaonem et dixerunt ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum usquequo non vis subici mihi dimitte populum meum ut sacrificet mihi ^4sin autem resistis et non vis dimittere eum ecce ego inducam cras lucustam in fines tuos ^5quae operiat superficiem terrae nec quicquam eius appareat sed comedatur quod residuum fuit grandini conrodet enim omnia ligna quae germinant in agris ^6et implebunt domos tuas et servorum tuorum et omnium Aegyptiorum quantam non viderunt patres tui et avi ex quo orti sunt super terram usque in praesentem diem avertitque se et egressus est a Pharaone ^7dixerunt autem servi Pharaonis ad eum usquequo patiemur hoc scandalum dimitte homines ut sacrificent Domino Deo suo nonne vides quod perierit Aegyptus ^8revocaveruntque Mosen et Aaron ad Pharaonem qui dixit eis ite sacrificate Domino Deo vestro quinam sunt qui ituri sunt ^9ait Moses cum parvulis nostris et senibus pergemus cum filiis et filiabus cum ovibus et armentis est enim sollemnitas Domini nostri ^10et respondit sic Dominus sit vobiscum quomodo ego dimittam vos et parvulos vestros cui dubium est quod pessime cogitetis ^11non fiet ita sed ite tantum viri et sacrificate Domino hoc enim et ipsi petistis statimque eiecti sunt de conspectu Pharaonis ^12dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam super terram Aegypti ad lucustam ut ascendat super eam et devoret omnem herbam quae residua fuit grandini ^13extendit Moses virgam super terram Aegypti et Dominus induxit ventum urentem tota illa die ac nocte et mane facto ventus urens levavit lucustas ^14quae ascenderunt super universam terram Aegypti et sederunt in cunctis finibus Aegyptiorum innumerabiles quales ante illud tempus non fuerant nec postea futurae sunt ^15operueruntque universam superficiem terrae vastantes omnia devorata est igitur herba terrae et quicquid pomorum in arboribus fuit quae grando dimiserat nihilque omnino virens relictum est in lignis et in herbis terrae in cuncta Aegypto ^16quam ob rem festinus Pharao vocavit Mosen et Aaron et dixit eis peccavi in Dominum Deum vestrum et in vos ^17sed nunc dimittite peccatum mihi etiam hac vice et rogate Dominum Deum vestrum ut auferat a me mortem istam ^18egressusque est de conspectu Pharaonis et oravit Dominum ^19qui flare fecit ventum ab occidente vehementissimum et arreptam lucustam proiecit in mare Rubrum non remansit ne una quidem in cunctis finibus Aegypti ^20et induravit Dominus cor Pharaonis nec dimisit filios Israhel ^21dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam in caelum et sint tenebrae super terram Aegypti tam densae ut palpari queant ^22extendit Moses manum in caelum et factae sunt tenebrae horribiles in universa terra Aegypti tribus diebus ^23nemo vidit fratrem suum nec movit se de loco in quo erat ubicumque autem habitabant filii Israhel lux erat ^24vocavitque Pharao Mosen et Aaron et dixit eis ite sacrificate Domino oves tantum vestrae et armenta remaneant parvuli vestri eant vobiscum ^25ait Moses hostias quoque et holocausta dabis nobis quae offeramus Domino Deo nostro ^26cuncti greges pergent nobiscum non remanebit ex eis ungula quae necessaria sunt in cultum Domini Dei nostri praesertim cum ignoremus quid debeat immolari donec ad ipsum locum perveniamus ^27induravit autem Dominus cor Pharaonis et noluit dimittere eos ^28dixitque Pharao ad eum recede a me cave ne ultra videas faciem meam quocumque die apparueris mihi morieris ^29respondit Moses ita fiat ut locutus es non videbo ultra faciem tuam __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1et dixit Dominus ad Mosen adhuc una plaga tangam Pharaonem et Aegyptum et post haec dimittet vos et exire conpellet ^2dices ergo omni plebi ut postulet vir ab amico suo et mulier a vicina sua vasa argentea et aurea ^3dabit autem Dominus gratiam populo coram Aegyptiis fuitque Moses vir magnus valde in terra Aegypti coram servis Pharao et omni populo ^4et ait haec dicit Dominus media nocte egrediar in Aegyptum ^5et morietur omne primogenitum in terra Aegyptiorum a primogenito Pharaonis qui sedet in solio eius usque ad primogenitum ancillae quae est ad molam et omnia primogenita iumentorum ^6eritque clamor magnus in universa terra Aegypti qualis nec ante fuit nec postea futurus est ^7apud omnes autem filios Israhel non muttiet canis ab homine usque ad pecus ut sciatis quanto miraculo dividat Dominus Aegyptios et Israhel ^8descendentque omnes servi tui isti ad me et adorabunt me dicentes egredere tu et omnis populus qui subiectus est tibi post haec egrediemur ^9et exivit a Pharaone iratus nimis dixit autem Dominus ad Mosen non audiet vos Pharao ut multa signa fiant in terra Aegypti ^10Moses autem et Aaron fecerunt omnia ostenta quae scripta sunt coram Pharaone et induravit Dominus cor Pharaonis nec dimisit filios Israhel de terra sua __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1dixit quoque Dominus ad Mosen et Aaron in terra Aegypti ^2mensis iste vobis principium mensuum primus erit in mensibus anni ^3loquimini ad universum coetum filiorum Israhel et dicite eis decima die mensis huius tollat unusquisque agnum per familias et domos suas ^4sin autem minor est numerus ut sufficere possit ad vescendum agnum adsumet vicinum suum qui iunctus est domui eius iuxta numerum animarum quae sufficere possunt ad esum agni ^5erit autem agnus absque macula masculus anniculus iuxta quem ritum tolletis et hedum ^6et servabitis eum usque ad quartamdecimam diem mensis huius immolabitque eum universa multitudo filiorum Israhel ad vesperam ^7et sument de sanguine ac ponent super utrumque postem et in superliminaribus domorum in quibus comedent illum ^8et edent carnes nocte illa assas igni et azymos panes cum lactucis agrestibus ^9non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua sed assum tantum igni caput cum pedibus eius et intestinis vorabitis ^10nec remanebit ex eo quicquam usque mane si quid residui fuerit igne conburetis ^11sic autem comedetis illum renes vestros accingetis calciamenta habebitis in pedibus tenentes baculos in manibus et comedetis festinantes est enim phase id est transitus Domini ^12et transibo per terram Aegypti nocte illa percutiamque omne primogenitum in terra Aegypti ab homine usque ad pecus et in cunctis diis Aegypti faciam iudicia ego Dominus ^13erit autem sanguis vobis in signum in aedibus in quibus eritis et videbo sanguinem ac transibo vos nec erit in vobis plaga disperdens quando percussero terram Aegypti ^14habebitis autem hanc diem in monumentum et celebrabitis eam sollemnem Domino in generationibus vestris cultu sempiterno ^15septem diebus azyma comedetis in die primo non erit fermentum in domibus vestris quicumque comederit fermentatum peribit anima illa de Israhel a primo die usque ad diem septimum ^16dies prima erit sancta atque sollemnis et dies septima eadem festivitate venerabilis nihil operis facietis in eis exceptis his quae ad vescendum pertinent ^17et observabitis azyma in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra Aegypti et custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo ^18primo mense quartadecima die mensis ad vesperam comedetis azyma usque ad diem vicesimam primam eiusdem mensis ad vesperam ^19septem diebus fermentum non invenietur in domibus vestris qui comederit fermentatum peribit anima eius de coetu Israhel tam de advenis quam de indigenis terrae ^20omne fermentatum non comedetis in cunctis habitaculis vestris edetis azyma ^21vocavit autem Moses omnes seniores filiorum Israhel et dixit ad eos ite tollentes animal per familias vestras immolate phase ^22fasciculumque hysopi tinguite sanguine qui est in limine et aspergite ex eo superliminare et utrumque postem nullus vestrum egrediatur ostium domus suae usque mane ^23transibit enim Dominus percutiens Aegyptios cumque viderit sanguinem in superliminari et in utroque poste transcendet ostium et non sinet percussorem ingredi domos vestras et laedere ^24custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in aeternum ^25cumque introieritis terram quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus est observabitis caerimonias istas ^26et cum dixerint vobis filii vestri quae est ista religio ^27dicetis eis victima transitus Domini est quando transivit super domos filiorum Israhel in Aegypto percutiens Aegyptios et domos nostras liberans incurvatusque populus adoravit ^28et egressi filii Israhel fecerunt sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron ^29factum est autem in noctis medio percussit Dominus omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito Pharaonis qui sedebat in solio eius usque ad primogenitum captivae quae erat in carcere et omne primogenitum iumentorum ^30surrexitque Pharao nocte et omnes servi eius cunctaque Aegyptus et ortus est clamor magnus in Aegypto neque enim erat domus in qua non iaceret mortuus ^31vocatisque Mosen et Aaron nocte ait surgite egredimini a populo meo et vos et filii Israhel ite immolate Domino sicut dicitis ^32oves vestras et armenta adsumite ut petieratis et abeuntes benedicite mihi ^33urguebantque Aegyptii populum de terra exire velociter dicentes omnes moriemur ^34tulit igitur populus conspersam farinam antequam fermentaretur et ligans in palliis posuit super umeros suos ^35feceruntque filii Israhel sicut praeceperat Moses et petierunt ab Aegyptiis vasa argentea et aurea vestemque plurimam ^36dedit autem Dominus gratiam populo coram Aegyptiis ut commodarent eis et spoliaverunt Aegyptios ^37profectique sunt filii Israhel de Ramesse in Soccoth sescenta ferme milia peditum virorum absque parvulis ^38sed et vulgus promiscuum innumerabile ascendit cum eis oves et armenta et animantia diversi generis multa nimis ^39coxeruntque farinam quam dudum conspersam de Aegypto tulerant et fecerunt subcinericios panes azymos neque enim poterant fermentari cogentibus exire Aegyptiis et nullam facere sinentibus moram nec pulmenti quicquam occurrerant praeparare ^40habitatio autem filiorum Israhel qua manserant in Aegypto fuit quadringentorum triginta annorum ^41quibus expletis eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Aegypti ^42nox est ista observabilis Domini quando eduxit eos de terra Aegypti hanc observare debent omnes filii Israhel in generationibus suis ^43dixitque Dominus ad Mosen et Aaron haec est religio phase omnis alienigena non comedet ex eo ^44omnis autem servus empticius circumcidetur et sic comedet ^45advena et mercennarius non edent ex eo ^46in una domo comedetur nec efferetis de carnibus eius foras nec os illius confringetis ^47omnis coetus filiorum Israhel faciet illud ^48quod si quis peregrinorum in vestram voluerit transire coloniam et facere phase Domini circumcidetur prius omne masculinum eius et tunc rite celebrabit eritque sicut indigena terrae si quis autem circumcisus non fuerit non vescetur ex eo ^49eadem lex erit indigenae et colono qui peregrinatur apud vos ^50fecerunt omnes filii Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron ^51et in eadem die eduxit Dominus filios Israhel de terra Aegypti per turmas suas __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2sanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Israhel tam de hominibus quam de iumentis mea sunt enim omnia ^3et ait Moses ad populum mementote diei huius in qua egressi estis de Aegypto et de domo servitutis quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto ut non comedatis fermentatum panem ^4hodie egredimini mense novarum frugum ^5cumque te introduxerit Dominus in terram Chananei et Hetthei et Amorrei et Evei et Iebusei quam iuravit patribus tuis ut daret tibi terram fluentem lacte et melle celebrabis hunc morem sacrorum mense isto ^6septem diebus vesceris azymis et in die septimo erit sollemnitas Domini ^7azyma comedetis septem diebus non apparebit apud te aliquid fermentatum nec in cunctis finibus tuis ^8narrabisque filio tuo in die illo dicens hoc est quod fecit Dominus mihi quando egressus sum de Aegypto ^9et erit quasi signum in manu tua et quasi monumentum ante oculos tuos et ut lex Domini semper in ore tuo in manu enim forti eduxit te Dominus de Aegypto ^10custodies huiuscemodi cultum statuto tempore a diebus in dies ^11cumque introduxerit te in terram Chananei sicut iuravit tibi et patribus tuis et dederit eam tibi ^12separabis omne quod aperit vulvam Domino et quod primitivum est in pecoribus tuis quicquid habueris masculini sexus consecrabis Domino ^13primogenitum asini mutabis ove quod si non redemeris interficies omne autem primogenitum hominis de filiis tuis pretio redimes ^14cumque interrogaverit te filius tuus cras dicens quid est hoc respondebis ei in manu forti eduxit nos Dominus de Aegypto de domo servitutis ^15nam cum induratus esset Pharao et nollet nos dimittere occidit Dominus omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito hominis usque ad primogenitum iumentorum idcirco immolo Domino omne quod aperit vulvam masculini sexus et omnia primogenita filiorum meorum redimo ^16erit igitur quasi signum in manu tua et quasi adpensum quid ob recordationem inter oculos tuos eo quod in manu forti eduxerit nos Dominus de Aegypto ^17igitur cum emisisset Pharao populum non eos duxit Dominus per viam terrae Philisthim quae vicina est reputans ne forte paeniteret eum si vidisset adversum se bella consurgere et reverteretur in Aegyptum ^18sed circumduxit per viam deserti quae est iuxta mare Rubrum et armati ascenderunt filii Israhel de terra Aegypti ^19tulit quoque Moses ossa Ioseph secum eo quod adiurasset filios Israhel dicens visitabit vos Deus efferte ossa mea hinc vobiscum ^20profectique de Soccoth castrametati sunt in Etham in extremis finibus solitudinis ^21Dominus autem praecedebat eos ad ostendendam viam per diem in columna nubis et per noctem in columna ignis ut dux esset itineris utroque tempore ^22numquam defuit columna nubis per diem nec columna ignis per noctem coram populo __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1locutus est autem Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel reversi castrametentur e regione Phiahiroth quae est inter Magdolum et mare contra Beelsephon in conspectu eius castra ponetis super mare ^3dicturusque est Pharao super filiis Israhel coartati sunt in terra conclusit eos desertum ^4et indurabo cor eius ac persequetur vos et glorificabor in Pharao et in omni exercitu eius scientque Aegyptii quia ego sum Dominus feceruntque ita ^5et nuntiatum est regi Aegyptiorum quod fugisset populus inmutatumque est cor Pharaonis et servorum eius super populo et dixerunt quid voluimus facere ut dimitteremus Israhel ne serviret nobis ^6iunxit ergo currum et omnem populum suum adsumpsit secum ^7tulitque sescentos currus electos quicquid in Aegypto curruum fuit et duces totius exercitus ^8induravitque Dominus cor Pharaonis regis Aegypti et persecutus est filios Israhel at illi egressi erant in manu excelsa ^9cumque persequerentur Aegyptii vestigia praecedentium reppererunt eos in castris super mare omnis equitatus et currus Pharaonis et universus exercitus erant in Ahiroth contra Beelsephon ^10cumque adpropinquasset Pharao levantes filii Israhel oculos viderunt Aegyptios post se et timuerunt valde clamaveruntque ad Dominum ^11et dixerunt ad Mosen forsitan non erant sepulchra in Aegypto ideo tulisti nos ut moreremur in solitudine quid hoc facere voluisti ut educeres nos ex Aegypto ^12nonne iste est sermo quem loquebamur ad te in Aegypto dicentes recede a nobis ut serviamus Aegyptiis multo enim melius est servire eis quam mori in solitudine ^13et ait Moses ad populum nolite timere state et videte magnalia Domini quae facturus est hodie Aegyptios enim quos nunc videtis nequaquam ultra videbitis usque in sempiternum ^14Dominus pugnabit pro vobis et vos tacebitis ^15dixitque Dominus ad Mosen quid clamas ad me loquere filiis Israhel ut proficiscantur ^16tu autem eleva virgam tuam et extende manum super mare et divide illud ut gradiantur filii Israhel in medio mari per siccum ^17ego autem indurabo cor Aegyptiorum ut persequantur vos et glorificabor in Pharaone et in omni exercitu eius in curribus et in equitibus illius ^18et scient Aegyptii quia ego sum Dominus cum glorificatus fuero in Pharaone et in curribus atque in equitibus eius ^19tollensque se angelus Dei qui praecedebat castra Israhel abiit post eos et cum eo pariter columna nubis priora dimittens post tergum ^20stetit inter castra Aegyptiorum et castra Israhel et erat nubes tenebrosa et inluminans noctem ut ad se invicem toto noctis tempore accedere non valerent ^21cumque extendisset Moses manum super mare abstulit illud Dominus flante vento vehementi et urente tota nocte et vertit in siccum divisaque est aqua ^22et ingressi sunt filii Israhel per medium maris sicci erat enim aqua quasi murus a dextra eorum et leva ^23persequentesque Aegyptii ingressi sunt post eos omnis equitatus Pharaonis currus eius et equites per medium maris ^24iamque advenerat vigilia matutina et ecce respiciens Dominus super castra Aegyptiorum per columnam ignis et nubis interfecit exercitum eorum ^25et subvertit rotas curruum ferebanturque in profundum dixerunt ergo Aegyptii fugiamus Israhelem Dominus enim pugnat pro eis contra nos ^26et ait Dominus ad Mosen extende manum tuam super mare ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus et equites eorum ^27cumque extendisset Moses manum contra mare reversum est primo diluculo ad priorem locum fugientibusque Aegyptiis occurrerunt aquae et involvit eos Dominus in mediis fluctibus ^28reversaeque sunt aquae et operuerunt currus et equites cuncti exercitus Pharaonis qui sequentes ingressi fuerant mare ne unus quidem superfuit ex eis ^29filii autem Israhel perrexerunt per medium sicci maris et aquae eis erant quasi pro muro a dextris et a sinistris ^30liberavitque Dominus in die illo Israhel de manu Aegyptiorum ^31et viderunt Aegyptios mortuos super litus maris et manum magnam quam exercuerat Dominus contra eos timuitque populus Dominum et crediderunt Domino et Mosi servo eius __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1tunc cecinit Moses et filii Israhel carmen hoc Domino et dixerunt cantemus Domino gloriose enim magnificatus est equum et ascensorem deiecit in mare ^2fortitudo mea et laus mea Dominus et factus est mihi in salutem iste Deus meus et glorificabo eum Deus patris mei et exaltabo eum ^3Dominus quasi vir pugnator Omnipotens nomen eius ^4currus Pharaonis et exercitum eius proiecit in mare electi principes eius submersi sunt in mari Rubro ^5abyssi operuerunt eos descenderunt in profundum quasi lapis ^6dextera tua Domine magnifice in fortitudine dextera tua Domine percussit inimicum ^7et in multitudine gloriae tuae deposuisti adversarios meos misisti iram tuam quae devoravit eos ut stipulam ^8et in spiritu furoris tui congregatae sunt aquae stetit unda fluens congregatae sunt abyssi in medio mari ^9dixit inimicus persequar et conprehendam dividam spolia implebitur anima mea evaginabo gladium meum interficiet eos manus mea ^10flavit spiritus tuus et operuit eos mare submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus ^11quis similis tui in fortibus Domine quis similis tui magnificus in sanctitate terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia ^12extendisti manum tuam et devoravit eos terra ^13dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti et portasti eum in fortitudine tua ad habitaculum sanctum tuum ^14adtenderunt populi et irati sunt dolores obtinuerunt habitatores Philisthim ^15tunc conturbati sunt principes Edom robustos Moab obtinuit tremor obriguerunt omnes habitatores Chanaan ^16inruat super eos formido et pavor in magnitudine brachii tui fiant inmobiles quasi lapis donec pertranseat populus tuus Domine donec pertranseat populus tuus iste quem possedisti ^17introduces eos et plantabis in monte hereditatis tuae firmissimo habitaculo tuo quod operatus es Domine sanctuarium Domine quod firmaverunt manus tuae ^18Dominus regnabit in aeternum et ultra ^19ingressus est enim equus Pharao cum curribus et equitibus eius in mare et reduxit super eos Dominus aquas maris filii autem Israhel ambulaverunt per siccum in medio eius ^20sumpsit ergo Maria prophetis soror Aaron tympanum in manu egressaeque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris ^21quibus praecinebat dicens cantemus Domino gloriose enim magnificatus est equum et ascensorem eius deiecit in mare ^22tulit autem Moses Israhel de mari Rubro et egressi sunt in desertum Sur ambulaveruntque tribus diebus per solitudinem et non inveniebant aquam ^23et venerunt in Marath nec poterant bibere aquas de Mara eo quod essent amarae unde et congruum loco nomen inposuit vocans illud Mara id est amaritudinem ^24et murmuravit populus contra Mosen dicens quid bibemus ^25at ille clamavit ad Dominum qui ostendit ei lignum quod cum misisset in aquas in dulcedinem versae sunt ibi constituit ei praecepta atque iudicia et ibi temptavit eum ^26dicens si audieris vocem Domini Dei tui et quod rectum est coram eo feceris et oboedieris mandatis eius custodierisque omnia praecepta illius cunctum languorem quem posui in Aegypto non inducam super te ego enim Dominus sanator tuus ^27venerunt autem in Helim ubi erant duodecim fontes aquarum et septuaginta palmae et castrametati sunt iuxta aquas __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1profectique sunt de Helim et venit omnis multitudo filiorum Israhel in desertum Sin quod est inter Helim et Sinai quintodecimo die mensis secundi postquam egressi sunt de terra Aegypti ^2et murmuravit omnis congregatio filiorum Israhel contra Mosen et contra Aaron in solitudine ^3dixeruntque ad eos filii Israhel utinam mortui essemus per manum Domini in terra Aegypti quando sedebamus super ollas carnium et comedebamus panes in saturitate cur eduxistis nos in desertum istud ut occideretis omnem multitudinem fame ^4dixit autem Dominus ad Mosen ecce ego pluam vobis panes de caelo egrediatur populus et colligat quae sufficiunt per singulos dies ut temptem eum utrum ambulet in lege mea an non ^5die autem sexta parent quod inferant et sit duplum quam colligere solebant per singulos dies ^6dixeruntque Moses et Aaron ad omnes filios Israhel vespere scietis quod Dominus eduxerit vos de terra Aegypti ^7et mane videbitis gloriam Domini audivit enim murmur vestrum contra Dominum nos vero quid sumus quia mussitatis contra nos ^8et ait Moses dabit Dominus vobis vespere carnes edere et mane panes in saturitate eo quod audierit murmurationes vestras quibus murmurati estis contra eum nos enim quid sumus nec contra nos est murmur vestrum sed contra Dominum ^9dixitque Moses ad Aaron dic universae congregationi filiorum Israhel accedite coram Domino audivit enim murmur vestrum ^10cumque loqueretur Aaron ad omnem coetum filiorum Israhel respexerunt ad solitudinem et ecce gloria Domini apparuit in nube ^11locutus est autem Dominus ad Mosen dicens ^12audivi murmurationes filiorum Israhel loquere ad eos vespere comedetis carnes et mane saturabimini panibus scietisque quod sim Dominus Deus vester ^13factum est ergo vespere et ascendens coturnix operuit castra mane quoque ros iacuit per circuitum castrorum ^14cumque operuisset superficiem terrae apparuit in solitudine minutum et quasi pilo tunsum in similitudinem pruinae super terram ^15quod cum vidissent filii Israhel dixerunt ad invicem man hu quod significat quid est hoc ignorabant enim quid esset quibus ait Moses iste est panis quem dedit Dominus vobis ad vescendum ^16hic est sermo quem praecepit Dominus colligat ex eo unusquisque quantum sufficiat ad vescendum gomor per singula capita iuxta numerum animarum vestrarum quae habitant in tabernaculo sic tolletis ^17feceruntque ita filii Israhel et collegerunt alius plus alius minus ^18et mensi sunt ad mensuram gomor nec qui plus collegerat habuit amplius nec qui minus paraverat repperit minus sed singuli iuxta id quod edere poterant congregarunt ^19dixitque Moses ad eos nullus relinquat ex eo in mane ^20qui non audierunt eum sed dimiserunt quidam ex eis usque mane et scatere coepit vermibus atque conputruit et iratus est contra eos Moses ^21colligebant autem mane singuli quantum sufficere poterat ad vescendum cumque incaluisset sol liquefiebat ^22in die vero sexta collegerunt cibos duplices id est duo gomor per singulos homines venerunt autem omnes principes multitudinis et narraverunt Mosi ^23qui ait eis hoc est quod locutus est Dominus requies sabbati sanctificata erit Domino cras quodcumque operandum est facite et quae coquenda sunt coquite quicquid autem reliquum fuerit reponite usque in mane ^24feceruntque ita ut praeceperat Moses et non conputruit neque vermis inventus est in eo ^25dixitque Moses comedite illud hodie quia sabbatum est Domino non invenietur hodie in agro ^26sex diebus colligite in die autem septimo sabbatum est Domino idcirco non invenietur ^27venit septima dies et egressi de populo ut colligerent non invenerunt ^28dixit autem Dominus ad Mosen usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam ^29videte quod Dominus dederit vobis sabbatum et propter hoc tribuerit vobis die sexto cibos duplices maneat unusquisque apud semet ipsum nullus egrediatur de loco suo die septimo ^30et sabbatizavit populus die septimo ^31appellavitque domus Israhel nomen eius man quod erat quasi semen coriandri album gustusque eius quasi similae cum melle ^32dixit autem Moses iste est sermo quem praecepit Dominus imple gomor ex eo et custodiatur in futuras retro generationes ut noverint panem quo alui vos in solitudine quando educti estis de terra Aegypti ^33dixitque Moses ad Aaron sume vas unum et mitte ibi man quantum potest capere gomor et repone coram Domino ad servandum in generationes vestras ^34sicut praecepit Dominus Mosi posuitque illud Aaron in tabernaculo reservandum ^35filii autem Israhel comederunt man quadraginta annis donec venirent in terram habitabilem hoc cibo aliti sunt usquequo tangerent fines terrae Chanaan ^36gomor autem decima pars est oephi __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1igitur profecta omnis multitudo filiorum Israhel de deserto Sin per mansiones suas iuxta sermonem Domini castrametata est in Raphidim ubi non erat aqua ad bibendum populo ^2qui iurgatus contra Mosen ait da nobis aquam ut bibamus quibus respondit Moses quid iurgamini contra me cur temptatis Dominum ^3sitivit ergo populus ibi pro aquae penuria et murmuravit contra Mosen dicens cur nos exire fecisti de Aegypto ut occideres et nos et liberos nostros ac iumenta siti ^4clamavit autem Moses ad Dominum dicens quid faciam populo huic adhuc pauxillum et lapidabunt me ^5ait Dominus ad Mosen antecede populum et sume tecum de senibus Israhel et virgam qua percussisti fluvium tolle in manu tua et vade ^6en ego stabo coram te ibi super petram Horeb percutiesque petram et exibit ex ea aqua ut bibat populus fecit Moses ita coram senibus Israhel ^7et vocavit nomen loci illius Temptatio propter iurgium filiorum Israhel et quia temptaverunt Dominum dicentes estne Dominus in nobis an non ^8venit autem Amalech et pugnabat contra Israhel in Raphidim ^9dixitque Moses ad Iosue elige viros et egressus pugna contra Amalech cras ego stabo in vertice collis habens virgam Dei in manu mea ^10fecit Iosue ut locutus ei erat Moses et pugnavit contra Amalech Moses autem et Aaron et Hur ascenderunt super verticem collis ^11cumque levaret Moses manus vincebat Israhel sin autem paululum remisisset superabat Amalech ^12manus autem Mosi erant graves sumentes igitur lapidem posuerunt subter eum in quo sedit Aaron autem et Hur sustentabant manus eius ex utraque parte et factum est ut manus ipsius non lassarentur usque ad occasum solis ^13fugavitque Iosue Amalech et populum eius in ore gladii ^14dixit autem Dominus ad Mosen scribe hoc ob monumentum in libro et trade auribus Iosue delebo enim memoriam Amalech sub caelo ^15aedificavitque Moses altare et vocavit nomen eius Dominus exaltatio mea dicens ^16quia manus solii Domini et bellum Dei erit contra Amalech a generatione in generationem __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1cumque audisset Iethro sacerdos Madian cognatus Mosi omnia quae fecerat Deus Mosi et Israhel populo suo eo quod eduxisset Dominus Israhel de Aegypto ^2tulit Sefforam uxorem Mosi quam remiserat ^3et duos filios eius quorum unus vocabatur Gersan dicente patre advena fui in terra aliena ^4alter vero Eliezer Deus enim ait patris mei adiutor meus et eruit me de gladio Pharaonis ^5venit ergo Iethro cognatus Mosi et filii eius et uxor ad Mosen in desertum ubi erat castrametatus iuxta montem Dei ^6et mandavit Mosi dicens ego cognatus tuus Iethro venio ad te et uxor tua et duo filii tui cum ea ^7qui egressus in occursum cognati sui adoravit et osculatus est eum salutaveruntque se mutuo verbis pacificis cumque intrasset tabernaculum ^8narravit Moses cognato suo cuncta quae fecerat Deus Pharaoni et Aegyptiis propter Israhel universum laborem qui accidisset eis in itinere quo liberarat eos Dominus ^9laetatusque est Iethro super omnibus bonis quae fecerat Dominus Israheli eo quod eruisset eum de manu Aegyptiorum ^10et ait benedictus Dominus qui liberavit vos de manu Aegyptiorum et de manu Pharaonis qui eruit populum suum de manu Aegypti ^11nunc cognovi quia magnus Dominus super omnes deos eo quod superbe egerint contra illos ^12obtulit ergo Iethro cognatus Mosi holocausta et hostias Deo veneruntque Aaron et omnes senes Israhel ut comederent panem cum eo coram Domino ^13altero autem die sedit Moses ut iudicaret populum qui adsistebat Mosi de mane usque ad vesperam ^14quod cum vidisset cognatus eius omnia scilicet quae agebat in populo ait quid est hoc quod facis in plebe cur solus sedes et omnis populus praestolatur de mane usque ad vesperam ^15cui respondit Moses venit ad me populus quaerens sententiam Dei ^16cumque acciderit eis aliqua disceptatio veniunt ad me ut iudicem inter eos et ostendam praecepta Dei et leges eius ^17at ille non bonam inquit rem facis ^18stulto labore consumeris et tu et populus iste qui tecum est ultra vires tuas est negotium solus illud non poteris sustinere ^19sed audi verba mea atque consilia et erit Deus tecum esto tu populo in his quae ad Deum pertinent ut referas quae dicuntur ad eum ^20ostendasque populo caerimonias et ritum colendi viamque per quam ingredi debeant et opus quod facere ^21provide autem de omni plebe viros potentes et timentes Deum in quibus sit veritas et qui oderint avaritiam et constitue ex eis tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos ^22qui iudicent populum omni tempore quicquid autem maius fuerit referant ad te et ipsi minora tantummodo iudicent leviusque tibi sit partito in alios onere ^23si hoc feceris implebis imperium Dei et praecepta eius poteris sustentare et omnis hic populus revertetur cum pace ad loca sua ^24quibus auditis Moses fecit omnia quae ille suggesserat ^25et electis viris strenuis de cuncto Israhel constituit eos principes populi tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos ^26qui iudicabant plebem omni tempore quicquid autem gravius erat referebant ad eum faciliora tantummodo iudicantes ^27dimisitque cognatum qui reversus abiit in terram suam __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1mense tertio egressionis Israhel de terra Aegypti in die hac venerunt in solitudinem Sinai ^2nam profecti de Raphidim et pervenientes usque in desertum Sinai castrametati sunt in eodem loco ibique Israhel fixit tentoria e regione montis ^3Moses autem ascendit ad Deum vocavitque eum Dominus de monte et ait haec dices domui Iacob et adnuntiabis filiis Israhel ^4vos ipsi vidistis quae fecerim Aegyptiis quomodo portaverim vos super alas aquilarum et adsumpserim mihi ^5si ergo audieritis vocem meam et custodieritis pactum meum eritis mihi in peculium de cunctis populis mea est enim omnis terra ^6et vos eritis mihi regnum sacerdotale et gens sancta haec sunt verba quae loqueris ad filios Israhel ^7venit Moses et convocatis maioribus natu populi exposuit omnes sermones quos mandaverat Dominus ^8responditque universus populus simul cuncta quae locutus est Dominus faciemus cumque rettulisset Moses verba populi ad Dominum ^9ait ei Dominus iam nunc veniam ad te in caligine nubis ut audiat me populus loquentem ad te et credat tibi in perpetuum nuntiavit ergo Moses verba populi ad Dominum ^10qui dixit ei vade ad populum et sanctifica illos hodie et cras laventque vestimenta sua ^11et sint parati in diem tertium die enim tertio descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai ^12constituesque terminos populo per circuitum et dices cavete ne ascendatis in montem nec tangatis fines illius omnis qui tetigerit montem morte morietur ^13manus non tanget eum sed lapidibus opprimetur aut confodietur iaculis sive iumentum fuerit sive homo non vivet cum coeperit clangere bucina tunc ascendant in montem ^14descenditque Moses de monte ad populum et sanctificavit eum cumque lavissent vestimenta sua ^15ait ad eos estote parati in diem tertium ne adpropinquetis uxoribus vestris ^16iam advenerat tertius dies et mane inclaruerat et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura et nubes densissima operire montem clangorque bucinae vehementius perstrepebat timuit populus qui erat in castris ^17cumque eduxisset eos Moses in occursum Dei de loco castrorum steterunt ad radices montis ^18totus autem mons Sinai fumabat eo quod descendisset Dominus super eum in igne et ascenderet fumus ex eo quasi de fornace eratque mons omnis terribilis ^19et sonitus bucinae paulatim crescebat in maius et prolixius tendebatur Moses loquebatur et Dominus respondebat ei ^20descenditque Dominus super montem Sinai in ipso montis vertice et vocavit Mosen in cacumen eius quo cum ascendisset ^21dixit ad eum descende et contestare populum ne forte velint transcendere terminos ad videndum Dominum et pereat ex eis plurima multitudo ^22sacerdotes quoque qui accedunt ad Dominum sanctificentur ne percutiat eos ^23dixitque Moses ad Dominum non poterit vulgus ascendere in montem Sinai tu enim testificatus es et iussisti dicens pone terminos circa montem et sanctifica illum ^24cui ait Dominus vade descende ascendesque tu et Aaron tecum sacerdotes autem et populus ne transeant terminos nec ascendant ad Dominum ne forte interficiat illos ^25descendit Moses ad populum et omnia narravit eis __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1locutus quoque est Dominus cunctos sermones hos ^2ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis ^3non habebis deos alienos coram me ^4non facies tibi sculptile neque omnem similitudinem quae est in caelo desuper et quae in terra deorsum nec eorum quae sunt in aquis sub terra ^5non adorabis ea neque coles ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me ^6et faciens misericordiam in milia his qui diligunt me et custodiunt praecepta mea ^7non adsumes nomen Domini Dei tui in vanum nec enim habebit insontem Dominus eum qui adsumpserit nomen Domini Dei sui frustra ^8memento ut diem sabbati sanctifices ^9sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ^10septimo autem die sabbati Domini Dei tui non facies omne opus tu et filius tuus et filia tua servus tuus et ancilla tua iumentum tuum et advena qui est intra portas tuas ^11sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt et requievit in die septimo idcirco benedixit Dominus diei sabbati et sanctificavit eum ^12honora patrem tuum et matrem tuam ut sis longevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi ^13non occides ^14non moechaberis ^15non furtum facies ^16non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium ^17non concupisces domum proximi tui nec desiderabis uxorem eius non servum non ancillam non bovem non asinum nec omnia quae illius sunt ^18cunctus autem populus videbat voces et lampadas et sonitum bucinae montemque fumantem et perterriti ac pavore concussi steterunt procul ^19dicentes Mosi loquere tu nobis et audiemus non loquatur nobis Dominus ne forte moriamur ^20et ait Moses ad populum nolite timere ut enim probaret vos venit Deus et ut terror illius esset in vobis et non peccaretis ^21stetitque populus de longe Moses autem accessit ad caliginem in qua erat Deus ^22dixit praeterea Dominus ad Mosen haec dices filiis Israhel vos vidistis quod de caelo locutus sum vobis ^23non facietis mecum deos argenteos nec deos aureos facietis vobis ^24altare de terra facietis mihi et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra oves vestras et boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei veniam ad te et benedicam tibi ^25quod si altare lapideum feceris mihi non aedificabis illud de sectis lapidibus si enim levaveris cultrum tuum super eo polluetur ^26non ascendes per gradus ad altare meum ne reveletur turpitudo tua __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1haec sunt iudicia quae propones eis ^2si emeris servum hebraeum sex annis serviet tibi in septimo egredietur liber gratis ^3cum quali veste intraverit cum tali exeat si habens uxorem et uxor egredietur simul ^4sin autem dominus dederit illi uxorem et peperit filios et filias mulier et liberi eius erunt domini sui ipse vero exibit cum vestitu suo ^5quod si dixerit servus diligo dominum meum et uxorem ac liberos non egrediar liber ^6offeret eum dominus diis et adplicabitur ad ostium et postes perforabitque aurem eius subula et erit ei servus in saeculum ^7si quis vendiderit filiam suam in famulam non egredietur sicut ancillae exire consuerunt ^8si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerit dimittet eam populo autem alieno vendendi non habet potestatem si spreverit eam ^9sin autem filio suo desponderit eam iuxta morem filiarum faciet illi ^10quod si alteram ei acceperit providebit puellae nuptias et vestimenta et pretium pudicitiae non negabit ^11si tria ista non fecerit egredietur gratis absque pecunia ^12qui percusserit hominem volens occidere morte moriatur ^13qui autem non est insidiatus sed Deus illum tradidit in manu eius constituam tibi locum quo fugere debeat ^14si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias ab altari meo evelles eum ut moriatur ^15qui percusserit patrem suum et matrem morte moriatur ^16qui furatus fuerit hominem et vendiderit eum convictus noxae morte moriatur ^17qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur ^18si rixati fuerint viri et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno et ille mortuus non fuerit sed iacuerit in lectulo ^19si surrexerit et ambulaverit foris super baculum suum innocens erit qui percussit ita tamen ut operas eius et inpensas in medicos restituat ^20qui percusserit servum suum vel ancillam virga et mortui fuerint in manibus eius criminis reus erit ^21sin autem uno die supervixerit vel duobus non subiacebit poenae quia pecunia illius est ^22si rixati fuerint viri et percusserit quis mulierem praegnantem et abortivum quidem fecerit sed ipsa vixerit subiacebit damno quantum expetierit maritus mulieris et arbitri iudicarint ^23sin autem mors eius fuerit subsecuta reddet animam pro anima ^24oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede ^25adustionem pro adustione vulnus pro vulnere livorem pro livore ^26si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillae et luscos eos fecerit dimittet liberos pro oculo quem eruit ^27dentem quoque si excusserit servo vel ancillae suae similiter dimittet eos liberos ^28si bos cornu petierit virum aut mulierem et mortui fuerint lapidibus obruetur et non comedentur carnes eius dominusque bovis innocens erit ^29quod si bos cornipeta fuerit ab heri et nudius tertius et contestati sunt dominum eius nec reclusit eum occideritque virum aut mulierem et bos lapidibus obruetur et dominum illius occident ^30quod si pretium ei fuerit inpositum dabit pro anima sua quicquid fuerit postulatus ^31filium quoque et filiam si cornu percusserit simili sententiae subiacebit ^32si servum ancillamque invaserit triginta siclos argenti dabit domino bos vero lapidibus opprimetur ^33si quis aperuerit cisternam et foderit et non operuerit eam cecideritque bos vel asinus in eam ^34dominus cisternae reddet pretium iumentorum quod autem mortuum est ipsius erit ^35si bos alienus bovem alterius vulnerarit et ille mortuus fuerit vendent bovem vivum et divident pretium cadaver autem mortui inter se dispertient ^36sin autem sciebat quod bos cornipeta esset ab heri et nudius tertius et non custodivit eum dominus suus reddet bovem pro bove et cadaver integrum accipiet __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1si quis furatus fuerit bovem aut ovem et occiderit vel vendiderit quinque boves pro uno bove restituet et quattuor oves pro una ove ^2si effringens fur domum sive suffodiens fuerit inventus et accepto vulnere mortuus fuerit percussor non erit reus sanguinis ^3quod si orto sole hoc fecerit homicidium perpetravit et ipse morietur si non habuerit quod pro furto reddat venundabitur ^4si inventum fuerit apud eum quod furatus est vivens sive bos sive asinus sive ovis duplum restituet ^5si laeserit quispiam agrum vel vineam et dimiserit iumentum suum ut depascatur aliena quicquid optimum habuerit in agro suo vel in vinea pro damni aestimatione restituet ^6si egressus ignis invenerit spinas et conprehenderit acervos frugum sive stantes segetes in agris reddet damnum qui ignem succenderit ^7si quis commendaverit amico pecuniam aut vas in custodiam et ab eo qui susceperat furto ablata fuerint si invenitur fur duplum reddet ^8si latet dominus domus adplicabitur ad deos et iurabit quod non extenderit manum in rem proximi sui ^9ad perpetrandam fraudem tam in bove quam in asino et ove ac vestimento et quicquid damnum inferre potest ad deos utriusque causa perveniet et si illi iudicaverint duplum restituet proximo suo ^10si quis commendaverit proximo suo asinum bovem ovem et omne iumentum ad custodiam et mortuum fuerit aut debilitatum vel captum ab hostibus nullusque hoc viderit ^11iusiurandum erit in medio quod non extenderit manum ad rem proximi sui suscipietque dominus iuramentum et ille reddere non cogetur ^12quod si furto ablatum fuerit restituet damnum domino ^13si comestum a bestia deferet ad eum quod occisum est et non restituet ^14qui a proximo suo quicquam horum mutuo postularit et debilitatum aut mortuum fuerit domino non praesente reddere conpelletur ^15quod si inpraesentiarum fuit dominus non restituet maxime si conductum venerat pro mercede operis sui ^16si seduxerit quis virginem necdum desponsatam et dormierit cum ea dotabit eam et habebit uxorem ^17si pater virginis dare noluerit reddet pecuniam iuxta modum dotis quam virgines accipere consuerunt ^18maleficos non patieris vivere ^19qui coierit cum iumento morte moriatur ^20qui immolat diis occidetur praeter Domino soli ^21advenam non contristabis neque adfliges eum advenae enim et ipsi fuistis in terra Aegypti ^22viduae et pupillo non nocebitis ^23si laeseritis eos vociferabuntur ad me et ego audiam clamorem eorum ^24et indignabitur furor meus percutiamque vos gladio et erunt uxores vestrae viduae et filii vestri pupilli ^25si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui habitat tecum non urgues eum quasi exactor nec usuris opprimes ^26si pignus a proximo tuo acceperis vestimentum ante solis occasum redde ei ^27ipsum enim est solum quo operitur indumentum carnis eius nec habet aliud in quo dormiat si clamaverit ad me exaudiam eum quia misericors sum ^28diis non detrahes et principi populi tui non maledices ^29decimas tuas et primitias non tardabis offerre primogenitum filiorum tuorum dabis mihi ^30de bubus quoque et ovibus similiter facies septem diebus sit cum matre sua die octavo reddes illum mihi ^31viri sancti eritis mihi carnem quae a bestiis fuerit praegustata non comedetis sed proicietis canibus __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium ^2non sequeris turbam ad faciendum malum nec in iudicio plurimorum adquiesces sententiae ut a vero devies ^3pauperis quoque non misereberis in negotio ^4si occurreris bovi inimici tui aut asino erranti reduc ad eum ^5si videris asinum odientis te iacere sub onere non pertransibis sed sublevabis cum eo ^6non declinabis in iudicio pauperis ^7mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium ^8nec accipias munera quae excaecant etiam prudentes et subvertunt verba iustorum ^9peregrino molestus non eris scitis enim advenarum animas quia et ipsi peregrini fuistis in terra Aegypti ^10sex annis seminabis terram tuam et congregabis fruges eius ^11anno autem septimo dimittes eam et requiescere facies ut comedant pauperes populi tui et quicquid reliqui fuerit edant bestiae agri ita facies in vinea et in oliveto tuo ^12sex diebus operaberis septima die cessabis ut requiescat bos et asinus tuus et refrigeretur filius ancillae tuae et advena ^13omnia quae dixi vobis custodite et per nomen externorum deorum non iurabitis neque audietur ex ore vestro ^14tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis ^15sollemnitatem azymorum custodies septem diebus comedes azyma sicut praecepi tibi tempore mensis novorum quando egressus es de Aegypto non apparebis in conspectu meo vacuus ^16et sollemnitatem messis primitivorum operis tui quaecumque serueris in agro sollemnitatem quoque in exitu anni quando congregaveris omnes fruges tuas de agro ^17ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo ^18non immolabis super fermento sanguinem victimae meae nec remanebit adeps sollemnitatis meae usque mane ^19primitias frugum terrae tuae deferes in domum Domini Dei tui nec coques hedum in lacte matris suae ^20ecce ego mittam angelum meum qui praecedat te et custodiat in via et introducat ad locum quem paravi ^21observa eum et audi vocem eius nec contemnendum putes quia non dimittet cum peccaveritis et est nomen meum in illo ^22quod si audieris vocem eius et feceris omnia quae loquor inimicus ero inimicis tuis et adfligam adfligentes te ^23praecedetque te angelus meus et introducet te ad Amorreum et Hettheum et Ferezeum Chananeumque et Eveum et Iebuseum quos ego contribo ^24non adorabis deos eorum nec coles eos non facies opera eorum sed destrues eos et confringes statuas eorum ^25servietisque Domino Deo vestro ut benedicam panibus tuis et aquis et auferam infirmitatem de medio tui ^26non erit infecunda nec sterilis in terra tua numerum dierum tuorum implebo ^27terrorem meum mittam in praecursum tuum et occidam omnem populum ad quem ingredieris cunctorumque inimicorum tuorum coram te terga vertam ^28emittens crabrones prius qui fugabunt Eveum et Chananeum et Hettheum antequam introeas ^29non eiciam eos a facie tua anno uno ne terra in solitudinem redigatur et crescant contra te bestiae ^30paulatim expellam eos de conspectu tuo donec augearis et possideas terram ^31ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palestinorum et a deserto usque ad Fluvium tradam manibus vestris habitatores terrae et eiciam eos de conspectu vestro ^32non inibis cum eis foedus nec cum diis eorum ^33non habitent in terra tua ne forte peccare te faciant in me si servieris diis eorum quod tibi certo erit in scandalum __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1Mosi quoque dixit ascende ad Dominum tu et Aaron Nadab et Abiu et septuaginta senes ex Israhel et adorabitis procul ^2solusque Moses ascendet ad Dominum et illi non adpropinquabunt nec populus ascendet cum eo ^3venit ergo Moses et narravit plebi omnia verba Domini atque iudicia responditque cunctus populus una voce omnia verba Domini quae locutus est faciemus ^4scripsit autem Moses universos sermones Domini et mane consurgens aedificavit altare ad radices montis et duodecim titulos per duodecim tribus Israhel ^5misitque iuvenes de filiis Israhel et obtulerunt holocausta immolaveruntque victimas pacificas Domino vitulos ^6tulit itaque Moses dimidiam partem sanguinis et misit in crateras partem autem residuam fudit super altare ^7adsumensque volumen foederis legit audiente populo qui dixerunt omnia quae locutus est Dominus faciemus et erimus oboedientes ^8ille vero sumptum sanguinem respersit in populum et ait hic est sanguis foederis quod pepigit Dominus vobiscum super cunctis sermonibus his ^9ascenderuntque Moses et Aaron Nadab et Abiu et septuaginta de senioribus Israhel ^10et viderunt Deum Israhel sub pedibus eius quasi opus lapidis sapphirini et quasi caelum cum serenum est ^11nec super eos qui procul recesserant de filiis Israhel misit manum suam videruntque Deum et comederunt ac biberunt ^12dixit autem Dominus ad Mosen ascende ad me in montem et esto ibi daboque tibi tabulas lapideas et legem ac mandata quae scripsi ut doceas eos ^13surrexerunt Moses et Iosue minister eius ascendensque Moses in montem Dei ^14senioribus ait expectate hic donec revertamur ad vos habetis Aaron et Hur vobiscum si quid natum fuerit quaestionis referetis ad eos ^15cumque ascendisset Moses operuit nubes montem ^16et habitavit gloria Domini super Sinai tegens illum nube sex diebus septimo autem die vocavit eum de medio caliginis ^17erat autem species gloriae Domini quasi ignis ardens super verticem montis in conspectu filiorum Israhel ^18ingressusque Moses medium nebulae ascendit in montem et fuit ibi quadraginta diebus et quadraginta noctibus __________________________________________________________________ Chapter 25 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel ut tollant mihi primitias ab omni homine qui offert ultroneus accipietis eas ^3haec sunt autem quae accipere debetis aurum et argentum et aes ^4hyacinthum et purpuram coccumque bis tinctum et byssum pilos caprarum ^5et pelles arietum rubricatas pelles ianthinas et ligna setthim ^6oleum ad luminaria concinnanda aromata in unguentum et thymiama boni odoris ^7lapides onychinos et gemmas ad ornandum ephod ac rationale ^8facientque mihi sanctuarium et habitabo in medio eorum ^9iuxta omnem similitudinem tabernaculi quod ostendam tibi et omnium vasorum in cultum eius sicque facietis illud ^10arcam de lignis setthim conpingite cuius longitudo habeat duos semis cubitos latitudo cubitum et dimidium altitudo cubitum similiter ac semissem ^11et deaurabis eam auro mundissimo intus et foris faciesque supra coronam auream per circuitum ^12et quattuor circulos aureos quos pones per quattuor arcae angulos duo circuli sint in latere uno et duo in altero ^13facies quoque vectes de lignis setthim et operies eos auro ^14inducesque per circulos qui sunt in arcae lateribus ut portetur in eis ^15qui semper erunt in circulis nec umquam extrahentur ab eis ^16ponesque in arcam testificationem quam dabo tibi ^17facies et propitiatorium de auro mundissimo duos cubitos et dimidium tenebit longitudo eius cubitum ac semissem latitudo ^18duos quoque cherubin aureos et productiles facies ex utraque parte oraculi ^19cherub unus sit in latere uno et alter in altero ^20utrumque latus propitiatorii tegant expandentes alas et operientes oraculum respiciantque se mutuo versis vultibus in propitiatorium quo operienda est arca ^21in qua pones testimonium quod dabo tibi ^22inde praecipiam et loquar ad te supra propitiatorio scilicet ac medio duorum cherubin qui erunt super arcam testimonii cuncta quae mandabo per te filiis Israhel ^23facies et mensam de lignis setthim habentem duos cubitos longitudinis et in latitudine cubitum et in altitudine cubitum ac semissem ^24et inaurabis eam auro purissimo faciesque illi labium aureum per circuitum ^25et ipsi labio coronam interrasilem altam quattuor digitis et super illam alteram coronam aureolam ^26quattuor quoque circulos aureos praeparabis et pones eos in quattuor angulis eiusdem mensae per singulos pedes ^27subter coronam erunt circuli aurei ut mittantur vectes per eos et possit mensa portari ^28ipsosque vectes facies de lignis setthim et circumdabis auro ad subvehendam mensam ^29parabis et acetabula ac fialas turibula et cyatos in quibus offerenda sunt libamina ex auro purissimo ^30et pones super mensam panes propositionis in conspectu meo semper ^31facies et candelabrum ductile de auro mundissimo hastile eius et calamos scyphos et spherulas ac lilia ex ipso procedentia ^32sex calami egredientur de lateribus tres ex uno latere et tres ex altero ^33tres scyphi quasi in nucis modum per calamos singulos spherulaque simul et lilium et tres similiter scyphi instar nucis in calamo altero spherulaque et lilium hoc erit opus sex calamorum qui producendi sunt de hastili ^34in ipso autem candelabro erunt quattuor scyphi in nucis modum spherulaeque per singulos et lilia ^35spherula sub duobus calamis per tria loca qui simul sex fiunt procedentes de hastili uno ^36et spherae igitur et calami ex ipso erunt universa ductilia de auro purissimo ^37facies et lucernas septem et pones eas super candelabrum ut luceant ex adverso ^38emunctoria quoque et ubi quae emuncta sunt extinguantur fient de auro purissimo ^39omne pondus candelabri cum universis vasis suis habebit talentum auri mundissimi ^40inspice et fac secundum exemplar quod tibi in monte monstratum est __________________________________________________________________ Chapter 26 ^1tabernaculum vero ita fiet decem cortinas de bysso retorta et hyacintho ac purpura coccoque bis tincto variatas opere plumario facies ^2longitudo cortinae unius habebit viginti octo cubitos latitudo quattuor cubitorum erit unius mensurae fient universa tentoria ^3quinque cortinae sibi iungentur mutuo et aliae quinque nexu simili coherebunt ^4ansulas hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies cortinarum ut possint invicem copulari ^5quinquagenas ansulas cortina habebit in utraque parte ita insertas ut ansa contra ansam veniat et altera alteri possit aptari ^6facies et quinquaginta circulos aureos quibus cortinarum vela iungenda sunt ut unum tabernaculum fiat ^7facies et saga cilicina undecim ad operiendum tectum tabernaculi ^8longitudo sagi unius habebit triginta cubitos et latitudo quattuor aequa erit mensura sagorum omnium ^9e quibus quinque iunges seorsum et sex sibi mutuo copulabis ita ut sextum sagum in fronte tecti duplices ^10facies et quinquaginta ansas in ora sagi unius ut coniungi cum altero queat et quinquaginta ansas in ora sagi alterius ut cum altero copuletur ^11quinquaginta fibulas aeneas quibus iungantur ansae et unum ex omnibus operimentum fiat ^12quod autem superfuerit in sagis quae parantur tecto id est unum sagum quod amplius est ex medietate eius operies posteriora tabernaculi ^13et cubitus ex una parte pendebit et alter ex altera qui plus est in sagorum longitudine utrumque latus tabernaculi protegens ^14facies et operimentum aliud tecto de pellibus arietum rubricatis et super hoc rursum aliud operimentum de ianthinis pellibus ^15facies et tabulas stantes tabernaculi de lignis setthim ^16quae singulae denos cubitos in longitudine habeant et in latitudine singulos ac semissem ^17in lateribus tabulae duae incastraturae fient quibus tabula alteri tabulae conectatur atque in hunc modum cunctae tabulae parabuntur ^18quarum viginti erunt in latere meridiano quod vergit ad austrum ^19quibus quadraginta bases argenteas fundes ut binae bases singulis tabulis per duos angulos subiciantur ^20in latere quoque secundo tabernaculi quod vergit ad aquilonem viginti tabulae erunt ^21quadraginta habentes bases argenteas binae bases singulis tabulis subponentur ^22ad occidentalem vero plagam tabernaculi facies sex tabulas ^23et rursum alias duas quae in angulis erigantur post tergum tabernaculi ^24eruntque coniunctae a deorsum usque sursum et una omnes conpago retinebit duabus quoque tabulis quae in angulis ponendae sunt similis iunctura servabitur ^25et erunt simul tabulae octo bases earum argenteae sedecim duabus basibus per unam tabulam supputatis ^26facies et vectes de lignis setthim quinque ad continendas tabulas in uno latere tabernaculi ^27et quinque alios in altero et eiusdem numeri ad occidentalem plagam ^28qui mittentur per medias tabulas a summo usque ad summum ^29ipsasque tabulas deaurabis et fundes eis anulos aureos per quos vectes tabulata contineant quos operies lamminis aureis ^30et eriges tabernaculum iuxta exemplum quod tibi in monte monstratum est ^31facies et velum de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumario et pulchra varietate contextum ^32quod adpendes ante quattuor columnas de lignis setthim quae ipsae quidem deauratae erunt et habebunt capita aurea sed bases argenteas ^33inseretur autem velum per circulos intra quod pones arcam testimonii et quo sanctuarium et sanctuarii sanctuaria dividentur ^34pones et propitiatorium super arcam testimonii in sancta sanctorum ^35mensamque extra velum et contra mensam candelabrum in latere tabernaculi meridiano mensa enim stabit in parte aquilonis ^36facies et tentorium in introitu tabernaculi de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumarii ^37et quinque columnas deaurabis lignorum setthim ante quas ducetur tentorium quarum erunt capita aurea et bases aeneae __________________________________________________________________ Chapter 27 ^1facies et altare de lignis setthim quod habebit quinque cubitos in longitudine et totidem in latitudine id est quadrum et tres cubitos in altitudine ^2cornua autem per quattuor angulos ex ipso erunt et operies illud aere ^3faciesque in usus eius lebetas ad suscipiendos cineres et forcipes atque fuscinulas et ignium receptacula omnia vasa ex aere fabricabis ^4craticulamque in modum retis aeneam per cuius quattuor angulos erunt quattuor anuli aenei ^5quos pones subter arulam altaris eritque craticula usque ad altaris medium ^6facies et vectes altaris de lignis setthim duos quos operies lamminis aeneis ^7et induces per circulos eruntque ex utroque latere altaris ad portandum ^8non solidum sed inane et cavum intrinsecus facies illud sicut tibi in monte monstratum est ^9facies et atrium tabernaculi in cuius plaga australi contra meridiem erunt tentoria de bysso retorta centum cubitos unum latus tenebit in longitudine ^10et columnas viginti cum basibus totidem aeneis quae capita cum celaturis suis habebunt argentea ^11similiter in latere aquilonis per longum erunt tentoria centum cubitorum columnae viginti et bases aeneae eiusdem numeri et capita earum cum celaturis suis argentea ^12in latitudine vero atrii quod respicit ad occidentem erunt tentoria per quinquaginta cubitos et columnae decem basesque totidem ^13in ea quoque atrii latitudine quae respicit ad orientem quinquaginta cubiti erunt ^14in quibus quindecim cubitorum tentoria lateri uno deputabuntur columnaeque tres et bases totidem ^15et in latere altero erunt tentoria cubitos obtinentia quindecim columnas tres et bases totidem ^16in introitu vero atrii fiet tentorium cubitorum viginti ex hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumarii columnas habebit quattuor cum basibus totidem ^17omnes columnae atrii per circuitum vestitae erunt argenti lamminis capitibus argenteis et basibus aeneis ^18in longitudine occupabit atrium cubitos centum in latitudine quinquaginta altitudo quinque cubitorum erit fietque de bysso retorta et habebit bases aeneas ^19cuncta vasa tabernaculi in omnes usus et caerimonias tam paxillos eius quam atrii ex aere facies ^20praecipe filiis Israhel ut adferant tibi oleum de arboribus olivarum purissimum piloque contusum ut ardeat lucerna semper ^21in tabernaculo testimonii extra velum quod oppansum est testimonio et conlocabunt eam Aaron et filii eius ut usque mane luceat coram Domino perpetuus erit cultus per successiones eorum a filiis Israhel __________________________________________________________________ Chapter 28 ^1adplica quoque ad te Aaron fratrem tuum cum filiis suis de medio filiorum Israhel ut sacerdotio fungantur mihi Aaron Nadab et Abiu Eleazar et Ithamar ^2faciesque vestem sanctam fratri tuo in gloriam et decorem ^3et loqueris cunctis sapientibus corde quos replevi spiritu prudentiae ut faciant vestes Aaron in quibus sanctificatus ministret mihi ^4haec autem erunt vestimenta quae facient rationale et superumerale tunicam et lineam strictam cidarim et balteum facient vestimenta sancta Aaron fratri tuo et filiis eius ut sacerdotio fungantur mihi ^5accipientque aurum et hyacinthum et purpuram coccumque bis tinctum et byssum ^6facient autem superumerale de auro et hyacintho ac purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere polymito ^7duas oras iunctas habebit in utroque latere summitatum ut in unum redeant ^8ipsaque textura et cuncta operis varietas erit ex auro et hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ^9sumesque duos lapides onychinos et sculpes in eis nomina filiorum Israhel ^10sex nomina in lapide uno et sex reliqua in altero iuxta ordinem nativitatis eorum ^11opere sculptoris et celatura gemmarii sculpes eos nominibus filiorum Israhel inclusos auro atque circumdatos ^12et pones in utroque latere superumeralis memoriale filiis Israhel portabitque Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque umerum ob recordationem ^13facies et uncinos ex auro ^14et duas catenulas auri purissimi sibi invicem coherentes quas inseres uncinis ^15rationale quoque iudicii facies opere polymito iuxta texturam superumeralis ex auro hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ^16quadrangulum erit et duplex mensuram palmi habebit tam in longitudine quam in latitudine ^17ponesque in eo quattuor ordines lapidum in primo versu erit lapis sardius et topazius et zmaragdus ^18in secundo carbunculus sapphyrus et iaspis ^19in tertio ligyrius achates et amethistus ^20in quarto chrysolitus onychinus et berillus inclusi auro erunt per ordines suos ^21habebuntque nomina filiorum Israhel duodecim nominibus celabuntur singuli lapides nominibus singulorum per duodecim tribus ^22facies in rationali catenas sibi invicem coherentes ex auro purissimo ^23et duos anulos aureos quos pones in utraque rationalis summitate ^24catenasque aureas iunges anulis qui sunt in marginibus eius ^25et ipsarum catenarum extrema duobus copulabis uncinis in utroque latere superumeralis quod rationale respicit ^26facies et duos anulos aureos quos pones in summitatibus rationalis et in oris quae e regione sunt superumeralis et posteriora eius aspiciunt ^27nec non et alios duos anulos aureos qui ponendi sunt in utroque latere superumeralis deorsum quod respicit contra faciem iuncturae inferioris ut aptari possit cum superumerali ^28et stringatur rationale anulis suis cum anulis superumeralis vitta hyacinthina ut maneat iunctura fabrefacta et a se invicem rationale et superumerale nequeant separari ^29portabitque Aaron nomina filiorum Israhel in rationali iudicii super pectus suum quando ingreditur sanctuarium memoriale coram Domino in aeternum ^30pones autem in rationali iudicii doctrinam et veritatem quae erunt in pectore Aaron quando ingreditur coram Domino et gestabit iudicium filiorum Israhel in pectore suo in conspectu Domini semper ^31facies et tunicam superumeralis totam hyacinthinam ^32in cuius medio supra erit capitium et ora per gyrum eius textilis sicut fieri solet in extremis vestium partibus ne facile rumpatur ^33deorsum vero ad pedes eiusdem tunicae per circuitum quasi mala punica facies ex hyacintho et purpura et cocco bis tincto mixtis in medio tintinabulis ^34ita ut tintinabulum sit aureum et malum rursumque tintinabulum aliud aureum et malum punicum ^35et vestietur ea Aaron in officio ministerii ut audiatur sonitus quando ingreditur et egreditur sanctuarium in conspectu Domini et non moriatur ^36facies et lamminam de auro purissimo in qua sculpes opere celatoris Sanctum Domino ^37ligabisque eam vitta hyacinthina et erit super tiaram ^38inminens fronti pontificis portabitque Aaron iniquitates eorum quae obtulerint et sanctificaverint filii Israhel in cunctis muneribus et donariis suis erit autem lammina semper in fronte eius ut placatus eis sit Dominus ^39stringesque tunicam bysso et tiaram byssinam facies et balteum opere plumarii ^40porro filiis Aaron tunicas lineas parabis et balteos ac tiaras in gloriam et decorem ^41vestiesque his omnibus Aaron fratrem tuum et filios eius cum eo et cunctorum consecrabis manus sanctificabisque illos ut sacerdotio fungantur mihi ^42facies et feminalia linea ut operiant carnem turpitudinis suae a renibus usque ad femina ^43et utentur eis Aaron et filii eius quando ingredientur tabernaculum testimonii vel quando adpropinquant ad altare ut ministrent in sanctuario ne iniquitatis rei moriantur legitimum sempiternum erit Aaron et semini eius post eum __________________________________________________________________ Chapter 29 ^1sed et hoc facies ut mihi in sacerdotio consecrentur tolle vitulum de armento et arietes duos inmaculatos ^2panesque azymos et crustula absque fermento quae conspersa sint oleo lagana quoque azyma oleo lita de simila triticea cuncta facies ^3et posita in canistro offeres vitulum autem et duos arietes ^4et Aaron ac filios eius adplicabis ad ostium tabernaculi testimonii cumque laveris patrem cum filiis aqua ^5indues Aaron vestimentis suis id est linea et tunica et superumerali et rationali quod constringes balteo ^6et pones tiaram in capite eius et lamminam sanctam super tiaram ^7et oleum unctionis fundes super caput eius atque hoc ritu consecrabitur ^8filios quoque illius adplicabis et indues tunicis lineis cingesque balteo ^9Aaron scilicet et liberos eius et inpones eis mitras eruntque sacerdotes mei in religione perpetua postquam initiaveris manus eorum ^10adplicabis et vitulum coram tabernaculo testimonii inponentque Aaron et filii eius manus super caput illius ^11et mactabis eum in conspectu Domini iuxta ostium tabernaculi testimonii ^12sumptumque de sanguine vituli pones super cornua altaris digito tuo reliquum autem sanguinem fundes iuxta basim eius ^13sumes et adipem totum qui operit intestina et reticulum iecoris ac duos renes et adipem qui super eos est et offeres incensum super altare ^14carnes vero vituli et corium et fimum conbures foris extra castra eo quod pro peccato sit ^15unum quoque arietum sumes super cuius caput ponent Aaron et filii eius manus ^16quem cum mactaveris tolles de sanguine eius et fundes circa altare ^17ipsum autem arietem secabis in frusta lotaque intestina eius ac pedes pones super concisas carnes et super caput illius ^18et offeres totum arietem in incensum super altare oblatio est Domini odor suavissimus victimae Dei ^19tolles quoque arietem alterum super cuius caput Aaron et filii eius ponent manus ^20quem cum immolaveris sumes de sanguine ipsius et pones super extremum dextrae auriculae Aaron et filiorum eius et super pollices manus eorum et pedis dextri fundesque sanguinem super altare per circuitum ^21cumque tuleris de sanguine qui est super altare et de oleo unctionis asperges Aaron et vestes eius filios et vestimenta eorum consecratisque et ipsis et vestibus ^22tolles adipem de ariete et caudam et arvinam quae operit vitalia ac reticulum iecoris et duos renes atque adipem qui super eos est armumque dextrum eo quod sit aries consecrationum ^23tortam panis unius crustulum conspersum oleo laganum de canistro azymorum quod positum est in conspectu Domini ^24ponesque omnia super manus Aaron et filiorum eius et sanctificabis eos elevans coram Domino ^25suscipiesque universa de manibus eorum et incendes super altare in holocaustum odorem suavissimum in conspectu Domini quia oblatio eius est ^26sumes quoque pectusculum de ariete quo initiatus est Aaron sanctificabisque illud elatum coram Domino et cedet in partem tuam ^27sanctificabis et pectusculum consecratum et armum quem de ariete separasti ^28quo initiatus est Aaron et filii eius cedentque in partem Aaron et filiorum eius iure perpetuo a filiis Israhel quia primitiva sunt et initia de victimis eorum pacificis quae offerunt Domino ^29vestem autem sanctam qua utitur Aaron habebunt filii eius post eum ut unguantur in ea et consecrentur manus eorum ^30septem diebus utetur illa qui pontifex pro eo fuerit constitutus de filiis eius et qui ingredietur tabernaculum testimonii ut ministret in sanctuario ^31arietem autem consecrationum tolles et coques carnes eius in loco sancto ^32quibus vescetur Aaron et filii eius panes quoque qui sunt in canistro in vestibulo tabernaculi testimonii comedent ^33ut sit placabile sacrificium et sanctificentur offerentium manus alienigena non vescetur ex eis quia sancti sunt ^34quod si remanserit de carnibus consecratis sive de panibus usque mane conbures reliquias igni non comedentur quia sanctificata sunt ^35omnia quae praecepi tibi facies super Aaron et filiis eius septem diebus consecrabis manus eorum ^36et vitulum pro peccato offeres per singulos dies ad expiandum mundabisque altare cum immolaris expiationis hostiam et ungues illud in sanctificationem ^37septem diebus expiabis altare et sanctificabis et erit sanctum sanctorum omnis qui tetigerit illud sanctificabitur ^38hoc est quod facies in altari agnos anniculos duos per singulos dies iugiter ^39unum agnum mane et alterum vespere ^40decimam partem similae conspersae oleo tunso quod habeat mensuram quartam partem hin et vinum ad libandum eiusdem mensurae in agno uno ^41alterum vero agnum offeres ad vesperam iuxta ritum matutinae oblationis et iuxta ea quae diximus in odorem suavitatis ^42sacrificium Domino oblatione perpetua in generationes vestras ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ubi constituam ut loquar ad te ^43ibique praecipiam filiis Israhel et sanctificabitur altare in gloria mea ^44sanctificabo et tabernaculum testimonii cum altari et Aaron cum filiis eius ut sacerdotio fungantur mihi ^45et habitabo in medio filiorum Israhel eroque eis Deus ^46et scient quia ego Dominus Deus eorum qui eduxi eos de terra Aegypti ut manerem inter illos ego Dominus Deus ipsorum __________________________________________________________________ Chapter 30 ^1facies quoque altare in adolendum thymiama de lignis setthim ^2habens cubitum longitudinis et alterum latitudinis id est quadrangulum et duos cubitos in altitudine cornua ex ipso procedent ^3vestiesque illud auro purissimo tam craticulam eius quam parietes per circuitum et cornua faciesque ei coronam aureolam per gyrum ^4et duos anulos aureos sub corona per singula latera ut mittantur in eos vectes et altare portetur ^5ipsos quoque vectes facies de lignis setthim et inaurabis ^6ponesque altare contra velum quod ante arcam pendet testimonii coram propitiatorio quo tegitur testimonium ubi loquar tibi ^7et adolebit incensum super eo Aaron suave fraglans mane quando conponet lucernas incendet illud ^8et quando conlocat eas ad vesperum uret thymiama sempiternum coram Domino in generationes vestras ^9non offeretis super eo thymiama conpositionis alterius nec oblationem et victimam nec liba libabitis ^10et deprecabitur Aaron super cornua eius semel per annum in sanguine quod oblatum est pro peccato et placabit super eo in generationibus vestris sanctum sanctorum erit Domino ^11locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^12quando tuleris summam filiorum Israhel iuxta numerum dabunt singuli pretium pro animabus suis Domino et non erit plaga in eis cum fuerint recensiti ^13hoc autem dabit omnis qui transit ad nomen dimidium sicli iuxta mensuram templi siclus viginti obolos habet media pars sicli offeretur Domino ^14qui habetur in numero a viginti annis et supra dabit pretium ^15dives non addet ad medium sicli et pauper nihil minuet ^16susceptamque pecuniam quae conlata est a filiis Israhel trades in usus tabernaculi testimonii ut sit monumentum eorum coram Domino et propitietur animabus illorum ^17locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^18facies et labium aeneum cum basi sua ad lavandum ponesque illud inter tabernaculum testimonii et altare et missa aqua ^19lavabunt in eo Aaron et filii eius manus suas ac pedes ^20quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii et quando accessuri ad altare ut offerant in eo thymiama Domino ^21ne forte moriantur legitimum sempiternum erit ipsi et semini eius per successiones ^22locutusque est Dominus ad Mosen ^23dicens sume tibi aromata prima et zmyrnae electae quingentos siclos et cinnamomi medium id est ducentos quinquaginta calami similiter ducentos quinquaginta ^24cassiae autem quingentos siclos in pondere sanctuarii olei de olivetis mensuram hin ^25faciesque unctionis oleum sanctum unguentum conpositum opere unguentarii ^26et ungues ex eo tabernaculum testimonii et arcam testamenti ^27mensamque cum vasis suis candelabrum et utensilia eius altaria thymiamatis ^28et holocausti et universam supellectilem quae ad cultum eorum pertinent ^29sanctificabisque omnia et erunt sancta sanctorum qui tetigerit ea sanctificabitur ^30Aaron et filios eius ungues sanctificabisque eos ut sacerdotio fungantur mihi ^31filiis quoque Israhel dices hoc oleum unctionis sanctum erit mihi in generationes vestras ^32caro hominis non unguetur ex eo et iuxta conpositionem eius non facietis aliud quia sanctificatum est et sanctum erit vobis ^33homo quicumque tale conposuerit et dederit ex eo alieno exterminabitur de populo suo ^34dixitque Dominus ad Mosen sume tibi aromata stacten et onycha galbanen boni odoris et tus lucidissimum aequalis ponderis erunt omnia ^35faciesque thymiama conpositum opere unguentarii mixtum diligenter et purum et sanctificatione dignissimum ^36cumque in tenuissimum pulverem universa contuderis pones ex eo coram testimonio tabernaculi in quo loco apparebo tibi sanctum sanctorum erit vobis thymiama ^37talem conpositionem non facietis in usus vestros quia sanctum est Domino ^38homo quicumque fecerit simile ut odore illius perfruatur peribit de populis suis __________________________________________________________________ Chapter 31 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2ecce vocavi ex nomine Beselehel filium Uri filii Hur de tribu Iuda ^3et implevi eum spiritu Dei sapientia intellegentia et scientia in omni opere ^4ad excogitandum fabre quicquid fieri potest ex auro et argento et aere ^5marmore et gemmis et diversitate lignorum ^6dedique ei socium Hooliab filium Achisamech de tribu Dan et in corde omnis eruditi posui sapientiam ut faciant cuncta quae praecepi tibi ^7tabernaculum foederis et arcam testimonii et propitiatorium quod super eam est et cuncta vasa tabernaculi ^8mensamque et vasa eius candelabrum purissimum cum vasis suis et altaria thymiamatis ^9et holocausti et omnia vasa eorum labium cum basi sua ^10vestes sanctas in ministerio Aaron sacerdoti et filiis eius ut fungantur officio suo in sacris ^11oleum unctionis et thymiama aromatum in sanctuario omnia quae praecepi tibi facient ^12et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^13loquere filiis Israhel et dices ad eos videte ut sabbatum meum custodiatis quia signum est inter me et vos in generationibus vestris ut sciatis quia ego Dominus qui sanctifico vos ^14custodite sabbatum sanctum est enim vobis qui polluerit illud morte morietur qui fecerit in eo opus peribit anima illius de medio populi sui ^15sex diebus facietis opus in die septimo sabbatum est requies sancta Domino omnis qui fecerit opus in hac die morietur ^16custodiant filii Israhel sabbatum et celebrent illud in generationibus suis pactum est sempiternum ^17inter me et filios Israhel signumque perpetuum sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et in septimo ab opere cessavit ^18dedit quoque Mosi conpletis huiuscemodi sermonibus in monte Sinai duas tabulas testimonii lapideas scriptas digito Dei __________________________________________________________________ Chapter 32 ^1videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moses congregatus adversus Aaron ait surge fac nobis deos qui nos praecedant Mosi enim huic viro qui nos eduxit de terra Aegypti ignoramus quid acciderit ^2dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me ^3fecit populus quae iusserat deferens inaures ad Aaron ^4quas cum ille accepisset formavit opere fusorio et fecit ex eis vitulum conflatilem dixeruntque hii sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti ^5quod cum vidisset Aaron aedificavit altare coram eo et praeconis voce clamavit dicens cras sollemnitas Domini est ^6surgentesque mane obtulerunt holocausta et hostias pacificas et sedit populus comedere ac bibere et surrexerunt ludere ^7locutus est autem Dominus ad Mosen vade descende peccavit populus tuus quem eduxisti de terra Aegypti ^8recesserunt cito de via quam ostendisti eis feceruntque sibi vitulum conflatilem et adoraverunt atque immolantes ei hostias dixerunt isti sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti ^9rursumque ait Dominus ad Mosen cerno quod populus iste durae cervicis sit ^10dimitte me ut irascatur furor meus contra eos et deleam eos faciamque te in gentem magnam ^11Moses autem orabat Dominum Deum suum dicens cur Domine irascitur furor tuus contra populum tuum quem eduxisti de terra Aegypti in fortitudine magna et in manu robusta ^12ne quaeso dicant Aegyptii callide eduxit eos ut interficeret in montibus et deleret e terra quiescat ira tua et esto placabilis super nequitia populi tui ^13recordare Abraham Isaac et Israhel servorum tuorum quibus iurasti per temet ipsum dicens multiplicabo semen vestrum sicut stellas caeli et universam terram hanc de qua locutus sum dabo semini vestro et possidebitis eam semper ^14placatusque est Dominus ne faceret malum quod locutus fuerat adversus populum suum ^15et reversus est Moses de monte portans duas tabulas testimonii manu scriptas ex utraque parte ^16et factas opere Dei scriptura quoque Dei erat sculpta in tabulis ^17audiens autem Iosue tumultum populi vociferantis dixit ad Mosen ululatus pugnae auditur in castris ^18qui respondit non est clamor adhortantium ad pugnam neque vociferatio conpellentium ad fugam sed vocem cantantium ego audio ^19cumque adpropinquasset ad castra vidit vitulum et choros iratusque valde proiecit de manu tabulas et confregit eas ad radices montis ^20arripiensque vitulum quem fecerant conbusit et contrivit usque ad pulverem quem sparsit in aqua et dedit ex eo potum filiis Israhel ^21dixitque ad Aaron quid tibi fecit hic populus ut induceres super eum peccatum maximum ^22cui ille respondit ne indignetur dominus meus tu enim nosti populum istum quod pronus sit ad malum ^23dixerunt mihi fac nobis deos qui praecedant nos huic enim Mosi qui nos eduxit de terra Aegypti nescimus quid acciderit ^24quibus ego dixi quis vestrum habet aurum tulerunt et dederunt mihi et proieci illud in ignem egressusque est hic vitulus ^25videns ergo Moses populum quod esset nudatus spoliaverat enim eum Aaron propter ignominiam sordis et inter hostes nudum constituerat ^26et stans in porta castrorum ait si quis est Domini iungatur mihi congregatique sunt ad eum omnes filii Levi ^27quibus ait haec dicit Dominus Deus Israhel ponat vir gladium super femur suum ite et redite de porta usque ad portam per medium castrorum et occidat unusquisque fratrem et amicum et proximum suum ^28fecerunt filii Levi iuxta sermonem Mosi cecideruntque in die illo quasi tria milia hominum ^29et ait Moses consecrastis manus vestras hodie Domino unusquisque in filio et fratre suo ut detur vobis benedictio ^30facto autem die altero locutus est Moses ad populum peccastis peccatum maximum ascendam ad Dominum si quo modo eum quivero deprecari pro scelere vestro ^31reversusque ad Dominum ait obsecro peccavit populus iste peccatum magnum feceruntque sibi deos aureos aut dimitte eis hanc noxam ^32aut si non facis dele me de libro tuo quem scripsisti ^33cui respondit Dominus qui peccaverit mihi delebo eum de libro meo ^34tu autem vade et duc populum istum quo locutus sum tibi angelus meus praecedet te ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum ^35percussit ergo Dominus populum pro reatu vituli quem fecit Aaron __________________________________________________________________ Chapter 33 ^1locutusque est Dominus ad Mosen vade ascende de loco isto tu et populus tuus quem eduxisti de terra Aegypti in terram quam iuravi Abraham Isaac et Iacob dicens semini tuo dabo eam ^2et mittam praecursorem tui angelum ut eiciam Chananeum et Amorreum et Hettheum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum ^3et intres in terram fluentem lacte et melle non enim ascendam tecum quia populus durae cervicis est ne forte disperdam te in via ^4audiens populus sermonem hunc pessimum luxit et nullus ex more indutus est cultu suo ^5dixitque Dominus ad Mosen loquere filiis Israhel populus durae cervicis es semel ascendam in medio tui et delebo te iam nunc depone ornatum tuum ut sciam quid faciam tibi ^6deposuerunt ergo filii Israhel ornatum suum a monte Horeb ^7Moses quoque tollens tabernaculum tetendit extra castra procul vocavitque nomen eius tabernaculum foederis et omnis populus qui habebat aliquam quaestionem egrediebatur ad tabernaculum foederis extra castra ^8cumque egrederetur Moses ad tabernaculum surgebat universa plebs et stabat unusquisque in ostio papilionis sui aspiciebantque tergum Mosi donec ingrederetur tentorium ^9ingresso autem illo tabernaculum foederis descendebat columna nubis et stabat ad ostium loquebaturque cum Mosi ^10cernentibus universis quod columna nubis staret ad ostium tabernaculi stabantque ipsi et adorabant per fores tabernaculorum suorum ^11loquebatur autem Dominus ad Mosen facie ad faciem sicut loqui solet homo ad amicum suum cumque ille reverteretur in castra minister eius Iosue filius Nun puer non recedebat de tabernaculo ^12dixit autem Moses ad Dominum praecipis ut educam populum istum et non indicas mihi quem missurus es mecum praesertim cum dixeris novi te ex nomine et invenisti gratiam coram me ^13si ergo inveni gratiam in conspectu tuo ostende mihi viam tuam ut sciam te et inveniam gratiam ante oculos tuos respice populum tuum gentem hanc ^14dixitque Dominus facies mea praecedet te et requiem dabo tibi ^15et ait Moses si non tu ipse praecedes ne educas nos de loco isto ^16in quo enim scire poterimus ego et populus tuus invenisse nos gratiam in conspectu tuo nisi ambulaveris nobiscum ut glorificemur ab omnibus populis qui habitant super terram ^17dixit autem Dominus ad Mosen et verbum istud quod locutus es faciam invenisti enim gratiam coram me et te ipsum novi ex nomine ^18qui ait ostende mihi gloriam tuam ^19respondit ego ostendam omne bonum tibi et vocabo in nomine Domini coram te et miserebor cui voluero et clemens ero in quem mihi placuerit ^20rursumque ait non poteris videre faciem meam non enim videbit me homo et vivet ^21et iterum ecce inquit est locus apud me stabis super petram ^22cumque transibit gloria mea ponam te in foramine petrae et protegam dextera mea donec transeam ^23tollamque manum meam et videbis posteriora mea faciem autem meam videre non poteris __________________________________________________________________ Chapter 34 ^1ac deinceps praecide ait tibi duas tabulas lapideas instar priorum et scribam super eas verba quae habuerunt tabulae quas fregisti ^2esto paratus mane ut ascendas statim in montem Sinai stabisque mecum super verticem montis ^3nullus ascendat tecum nec videatur quispiam per totum montem boves quoque et oves non pascantur e contra ^4excidit ergo duas tabulas lapideas quales ante fuerant et de nocte consurgens ascendit in montem Sinai sicut ei praeceperat Dominus portans secum tabulas ^5cumque descendisset Dominus per nubem stetit Moses cum eo invocans nomen Domini ^6quo transeunte coram eo ait Dominator Domine Deus misericors et clemens patiens et multae miserationis ac verus ^7qui custodis misericordiam in milia qui aufers iniquitatem et scelera atque peccata nullusque apud te per se innocens est qui reddis iniquitatem patrum in filiis ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem ^8festinusque Moses curvatus est pronus in terram et adorans ^9ait si inveni gratiam in conspectu tuo Domine obsecro ut gradiaris nobiscum populus enim durae cervicis est et auferas iniquitates nostras atque peccata nosque possideas ^10respondit Dominus ego inibo pactum videntibus cunctis signa faciam quae numquam sunt visa super terram nec in ullis gentibus ut cernat populus in cuius es medio opus Domini terribile quod facturus sum ^11observa cuncta quae hodie mando tibi ego ipse eiciam ante faciem tuam Amorreum et Chananeum et Hettheum Ferezeum quoque et Eveum et Iebuseum ^12cave ne umquam cum habitatoribus terrae illius iungas amicitias quae tibi sint in ruinam ^13sed aras eorum destrue confringe statuas lucosque succide ^14noli adorare deum alienum Dominus Zelotes nomen eius Deus est aemulator ^15ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum ne cum fornicati fuerint cum diis suis et adoraverint simulacra eorum vocet te quispiam ut comedas de immolatis ^16nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis ne postquam ipsae fuerint fornicatae fornicari faciant et filios tuos in deos suos ^17deos conflatiles non facies tibi ^18sollemnitatem azymorum custodies septem diebus vesceris azymis sicut praecepi tibi in tempore mensis novorum mense enim verni temporis egressus es de Aegypto ^19omne quod aperit vulvam generis masculini meum erit de cunctis animantibus tam de bubus quam de ovibus meum erit ^20primogenitum asini redimes ove sin autem nec pretium pro eo dederis occidetur primogenitum filiorum tuorum redimes nec apparebis in conspectu meo vacuus ^21sex diebus operaberis die septimo cessabis arare et metere ^22sollemnitatem ebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuae triticeae et sollemnitatem quando redeunte anni tempore cuncta conduntur ^23tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israhel ^24cum enim tulero gentes a facie tua et dilatavero terminos tuos nullus insidiabitur terrae tuae ascendente te et apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno ^25non immolabis super fermento sanguinem hostiae meae neque residebit mane de victima sollemnitatis phase ^26primitias frugum terrae tuae offeres in domum Domini Dei tui non coques hedum in lacte matris suae ^27dixitque Dominus ad Mosen scribe tibi verba haec quibus et tecum et cum Israhel pepigi foedus ^28fecit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes panem non comedit et aquam non bibit et scripsit in tabulis verba foederis decem ^29cumque descenderet Moses de monte Sinai tenebat duas tabulas testimonii et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Dei ^30videntes autem Aaron et filii Israhel cornutam Mosi faciem timuerunt prope accedere ^31vocatique ab eo reversi sunt tam Aaron quam principes synagogae et postquam locutus est ^32venerunt ad eum etiam omnes filii Israhel quibus praecepit cuncta quae audierat a Domino in monte Sinai ^33impletisque sermonibus posuit velamen super faciem suam ^34quod ingressus ad Dominum et loquens cum eo auferebat donec exiret et tunc loquebatur ad filios Israhel omnia quae sibi fuerant imperata ^35qui videbant faciem egredientis Mosi esse cornutam sed operiebat rursus ille faciem suam si quando loquebatur ad eos __________________________________________________________________ Chapter 35 ^1igitur congregata omni turba filiorum Israhel dixit ad eos haec sunt quae iussit Dominus fieri ^2sex diebus facietis opus septimus dies erit vobis sanctus sabbatum et requies Domini qui fecerit opus in eo occidetur ^3non succendetis ignem in omnibus habitaculis vestris per diem sabbati ^4et ait Moses ad omnem catervam filiorum Israhel iste est sermo quem praecepit Dominus dicens ^5separate apud vos primitias Domino omnis voluntarius et proni animi offerat eas Domino aurum et argentum et aes ^6hyacinthum purpuram coccumque bis tinctum et byssum pilos caprarum ^7et pelles arietum rubricatas et ianthinas ^8ligna setthim ^9et oleum ad luminaria concinnanda et ut conficiatur unguentum et thymiama suavissimum ^10lapides onychinos et gemmas ad ornatum superumeralis et rationalis ^11quisquis vestrum est sapiens veniat et faciat quod Dominus imperavit ^12tabernaculum scilicet et tectum eius atque operimentum anulos et tabulata cum vectibus paxillos et bases ^13arcam et vectes propitiatorium et velum quod ante illud oppanditur ^14mensam cum vectibus et vasis et propositionis panibus ^15candelabrum ad luminaria sustentanda vasa illius et lucernas et oleum ad nutrimenta ignium ^16altare thymiamatis et vectes oleum unctionis et thymiama ex aromatibus tentorium ad ostium tabernaculi ^17altare holocausti et craticulam eius aeneam cum vectibus et vasis suis labrum et basim eius ^18cortinas atrii cum columnis et basibus tentorium in foribus vestibuli ^19paxillos tabernaculi et atrii cum funiculis suis ^20vestimenta quorum usus est in ministerio sanctuarii vestes Aaron pontificis ac filiorum eius ut sacerdotio fungantur mihi ^21egressaque omnis multitudo filiorum Israhel de conspectu Mosi ^22obtulit mente promptissima atque devota primitias Domino ad faciendum opus tabernaculi testimonii quicquid in cultum et ad vestes sanctas necessarium erat ^23viri cum mulieribus praebuerunt armillas et inaures anulos et dextralia omne vas aureum in donaria Domini separatum est ^24si quis habuit hyacinthum purpuram coccumque bis tinctum byssum et pilos caprarum pelles arietum rubricatas et ianthinas ^25argenti et aeris metalla obtulerunt Domino lignaque setthim in varios usus ^26sed et mulieres doctae dederunt quae neverant hyacinthum purpuram et vermiculum ac byssum ^27et pilos caprarum sponte propria cuncta tribuentes ^28principes vero obtulerunt lapides onychinos et gemmas ad superumerale et rationale ^29aromataque et oleum ad luminaria concinnanda et ad praeparandum unguentum ac thymiama odoris suavissimi conponendum ^30omnes viri et mulieres mente devota obtulerunt donaria ut fierent opera quae iusserat Dominus per manum Mosi cuncti filii Israhel voluntaria Domino dedicaverunt ^31dixitque Moses ad filios Israhel ecce vocavit Dominus ex nomine Beselehel filium Uri filii Hur de tribu Iuda ^32implevitque eum spiritu Dei sapientiae et intellegentiae et scientiae omni doctrina ^33ad excogitandum et faciendum opus in auro et argento et aere sculpendisque lapidibus et opere carpentario quicquid fabre adinveniri potest ^34dedit in corde eius Hooliab quoque filium Achisamech de tribu Dan ^35ambos erudivit sapientia ut faciant opera abietarii polymitarii ac plumarii de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso et texant omnia ac nova quaeque repperiant __________________________________________________________________ Chapter 36 ^1fecit ergo Beselehel et Hooliab et omnis vir sapiens quibus dedit Dominus sapientiam et intellectum ut scirent fabre operari quae in usus sanctuarii necessaria sunt et quae praecepit Dominus ^2cumque vocasset eos Moses et omnem eruditum virum cui dederat Deus sapientiam et qui sponte sua obtulerant se ad faciendum opus ^3tradidit eis universa donaria filiorum Israhel qui cum instarent operi cotidie mane vota populus offerebat ^4unde artifices venire conpulsi ^5dixerunt Mosi plus offert populus quam necessarium est ^6iussit ergo Moses praeconis voce cantari nec vir nec mulier quicquam ultra offerat in opere sanctuarii sicque cessatum est a muneribus offerendis ^7eo quod oblata sufficerent et superabundarent ^8feceruntque omnes corde sapientes ad explendum opus tabernaculi cortinas decem de bysso retorta et hyacintho et purpura coccoque bis tincto opere vario et arte polymita ^9quarum una habebat in longitudine viginti octo cubitos et in latitudine quattuor una mensura erat omnium cortinarum ^10coniunxitque cortinas quinque alteram alteri et alias quinque sibi invicem copulavit ^11fecit et ansas hyacinthinas in ora cortinae unius ex utroque latere et in ora cortinae alterius similiter ^12ut contra se invicem venirent ansae et mutuo iungerentur ^13unde et quinquaginta fudit circulos aureos qui morderent cortinarum ansas et fieret unum tabernaculum ^14fecit et saga undecim de pilis caprarum ad operiendum tectum tabernaculi ^15unum sagum habebat in longitudine cubitos triginta et in latitudine cubitos quattuor unius mensurae erant omnia saga ^16quorum quinque iunxit seorsum et sex alia separatim ^17fecitque ansas quinquaginta in ora sagi unius et quinquaginta in ora sagi alterius ut sibi invicem iungerentur ^18et fibulas aeneas quinquaginta quibus necteretur tectum et unum pallium ex omnibus sagis fieret ^19fecit et opertorium tabernaculi de pellibus arietum rubricatis aliudque desuper velamentum de pellibus ianthinis ^20fecit et tabulas tabernaculi de lignis setthim stantes ^21decem cubitorum erat longitudo tabulae unius et unum ac semis cubitum latitudo retinebat ^22binae incastraturae erant per singulas tabulas ut altera alteri iungeretur sic fecit in omnibus tabulis tabernaculi ^23e quibus viginti ad plagam meridianam erant contra austrum ^24cum quadraginta basibus argenteis duae bases sub una tabula ponebantur ex utraque angulorum parte ubi incastraturae laterum in angulis terminantur ^25ad plagam quoque tabernaculi quae respicit ad aquilonem fecit viginti tabulas ^26cum quadraginta argenteis basibus duas bases per singulas tabulas ^27contra occidentem vero id est ad eam partem tabernaculi quae mare respicit fecit sex tabulas ^28et duas alias per singulos angulos tabernaculi retro ^29quae iunctae erant deorsum usque sursum et in unam conpagem pariter ferebantur ita fecit ex utraque parte per angulos ^30ut octo essent simul tabulae et haberent bases argenteas sedecim binas scilicet bases sub singulis tabulis ^31fecit et vectes de lignis setthim quinque ad continendas tabulas unius lateris tabernaculi ^32et quinque alios ad alterius lateris tabulas coaptandas et extra hos quinque alios vectes ad occidentalem plagam tabernaculi contra mare ^33fecit quoque vectem alium qui per medias tabulas ab angulo usque ad angulum perveniret ^34ipsa autem tabulata deauravit et circulos eorum fecit aureos per quos vectes induci possint quos et ipsos aureis lamminis operuit ^35fecit et velum de hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta opere polymitario varium atque distinctum ^36et quattuor columnas de lignis setthim quas cum capitibus deauravit fusis basibus earum argenteis ^37fecit et tentorium in introitu tabernaculi ex hyacintho purpura vermiculo byssoque retorta opere plumarii ^38et columnas quinque cum capitibus suis quas operuit auro basesque earum fudit aeneas __________________________________________________________________ Chapter 37 ^1fecit autem Beselehel et arcam de lignis setthim habentem duos semis cubitos in longitudinem et cubitum ac semissem in latitudinem altitudo quoque uno cubito fuit et dimidio vestivitque eam auro purissimo intus ac foris ^2et fecit illi coronam auream per gyrum ^3conflans quattuor anulos aureos per quattuor angulos eius duos anulos in latere uno et duos in altero ^4vectes quoque fecit de lignis setthim quos vestivit auro ^5et quos misit in anulos qui erant in lateribus arcae ad portandum eam ^6fecit et propitiatorium id est oraculum de auro mundissimo duorum cubitorum et dimidio in longitudine et cubito ac semisse in latitudine ^7duos etiam cherubin ex auro ductili quos posuit ex utraque parte propitiatorii ^8cherub unum in summitate huius partis et cherub alterum in summitate partis alterius duos cherubin in singulis summitatibus propitiatorii ^9extendentes alas et tegentes propitiatorium seque mutuo et illud respectantes ^10fecit et mensam de lignis setthim in longitudine duorum cubitorum et in latitudine unius cubiti quae habebat in altitudine cubitum ac semissem ^11circumdeditque eam auro mundissimo et fecit illi labium aureum per gyrum ^12ipsique labio coronam interrasilem quattuor digitorum et super eandem alteram coronam auream ^13fudit et quattuor circulos aureos quos posuit in quattuor angulis per singulos pedes mensae ^14contra coronam misitque in eos vectes ut possit mensa portari ^15ipsos quoque vectes fecit de lignis setthim et circumdedit eos auro ^16et vasa ad diversos usus mensae acetabula fialas cyatos et turibula ex auro puro in quibus offerenda sunt liba ^17fecit et candelabrum ductile de auro mundissimo de cuius vecte calami scyphi spherulae ac lilia procedebant ^18sex in utroque latere tres calami ex parte una et tres ex altera ^19tres scyphi in nucis modum per calamos singulos spherulaeque simul et lilia et tres scyphi instar nucis in calamo altero spherulaeque simul et lilia aequum erat opus sex calamorum qui procedebant de stipite candelabri ^20in ipso autem vecte erant quattuor scyphi in nucis modum spherulaeque per singulos et lilia ^21et spherae sub duobus calamis per loca tria qui simul sex fiunt calami procedentes de vecte uno ^22et spherae igitur et calami ex ipso erant universa ductilia de auro purissimo ^23fecit et lucernas septem cum emunctoriis suis et vasa ubi quae emuncta sunt extinguuntur de auro mundissimo ^24talentum auri adpendebat candelabrum cum omnibus vasis suis ^25fecit et altare thymiamatis de lignis setthim habens per quadrum singulos cubitos et in altitudine duos e cuius angulis procedebant cornua ^26vestivitque illud auro purissimo cum craticula ac parietibus et cornibus ^27fecitque ei coronam aureolam per gyrum et duos anulos aureos sub corona per singula latera ut mittantur in eos vectes et possit altare portari ^28ipsos autem vectes fecit de lignis setthim et operuit lamminis aureis ^29conposuit et oleum ad sanctificationis unguentum et thymiama de aromatibus mundissimis opere pigmentarii __________________________________________________________________ Chapter 38 ^1fecit et altare holocausti de lignis setthim quinque cubitorum per quadrum et trium in altitudine ^2cuius cornua de angulis procedebant operuitque illud aeneis lamminis ^3et in usus eius paravit ex aere vasa diversa lebetas forcipes fuscinulas uncinos et ignium receptacula ^4craticulamque eius in modum retis fecit aeneam et subter eam in altaris medio arulam ^5fusis quattuor anulis per totidem retiaculi summitates ad inmittendos vectes ad portandum ^6quos et ipsos fecit de lignis setthim et operuit lamminis aeneis ^7induxitque in circulos qui in altaris lateribus eminebant ipsum autem altare non erat solidum sed cavum ex tabulis et intus vacuum ^8fecit et labrum aeneum cum base sua de speculis mulierum quae excubabant in ostio tabernaculi ^9et atrium in cuius australi plaga erant tentoria de bysso retorta cubitorum centum ^10columnae aeneae viginti cum basibus suis capita columnarum et tota operis celatura argentea ^11aeque ad septentrionalis plagam tentoria columnae basesque et capita columnarum eiusdem et mensurae et operis ac metalli erant ^12in ea vero plaga quae occidentem respicit fuere tentoria cubitorum quinquaginta columnae decem cum basibus suis aeneae et capita columnarum celata argentea ^13porro contra orientem quinquaginta cubitorum paravit tentoria ^14e quibus quindecim cubitos columnarum trium cum basibus suis unum tenebat latus ^15et in parte altera quia utraque introitum tabernaculi facit quindecim aeque cubitorum erant tentoria columnae tres et bases totidem ^16cuncta atrii tentoria byssus torta texuerat ^17bases columnarum fuere aeneae capita autem earum cum celaturis suis argentea sed et ipsas columnas atrii vestivit argento ^18et in introitu eius opere plumario fecit tentorium ex hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta quod habebat viginti cubitos in longitudine altitudo vero quinque cubitorum erat iuxta mensuram quam cuncta atrii habebant tentoria ^19columnae autem ingressus fuere quattuor cum basibus aeneis capitaque earum et celaturae argenteae ^20paxillos quoque tabernaculi et atrii per gyrum fecit aeneos ^21haec sunt instrumenta tabernaculi testimonii quae numerata sunt iuxta praeceptum Mosi in caerimonias Levitarum per manum Ithamar filii Aaron sacerdotis ^22quas Beselehel filius Uri filii Hur de tribu Iuda Domino per Mosen iubente conpleverat ^23iuncto sibi socio Hooliab filio Achisamech de tribu Dan qui et ipse artifex lignorum egregius fuit et polymitarius atque plumarius ex hyacintho purpura vermiculo et bysso ^24omne aurum quod expensum est in opere sanctuarii et quod oblatum in donariis viginti novem talentorum fuit et septingentorum triginta siclorum ad mensuram sanctuarii ^25oblatum est autem ab his qui transierant ad numerum a viginti annis et supra de sescentis tribus milibus et quingentis quinquaginta armatorum ^26fuerunt praeterea centum talenta argenti e quibus conflatae sunt bases sanctuarii et introitus ubi velum pendet ^27centum bases factae sunt de talentis centum singulis talentis per bases singulas supputatis ^28de mille autem septingentis et septuaginta quinque fecit capita columnarum quas et ipsas vestivit argento ^29aeris quoque oblata sunt talenta septuaginta duo milia et quadringenti supra sicli ^30ex quibus fusae sunt bases in introitu tabernaculi testimonii et altare aeneum cum craticula sua omniaque vasa quae ad usum eius pertinent ^31et bases atrii tam in circuitu quam in ingressu eius et paxilli tabernaculi atque atrii per gyrum __________________________________________________________________ Chapter 39 ^1de hyacintho vero et purpura vermiculo ac bysso fecit vestes quibus indueretur Aaron quando ministrabat in sanctis sicut praecepit Dominus Mosi ^2fecit igitur superumerale de auro hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ^3opere polymitario inciditque bratteas aureas et extenuavit in fila ut possint torqueri cum priorum colorum subtemine ^4duasque oras sibi invicem copulatas in utroque latere summitatum ^5et balteum ex hisdem coloribus sicut praeceperat Dominus Mosi ^6paravit et duos lapides onychinos adstrictos et inclusos auro et sculptos arte gemmaria nominibus filiorum Israhel ^7posuitque eos in lateribus superumeralis in monumentum filiorum Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi ^8fecit et rationale opere polymito iuxta opus superumeralis ex auro hyacintho purpura coccoque bis tincto et bysso retorta ^9quadrangulum duplex mensurae palmi ^10et posuit in eo gemmarum ordines quattuor in primo versu erat sardius topazius zmaragdus ^11in secundo carbunculus sapphyrus iaspis ^12in tertio ligyrius achates amethistus ^13in quarto chrysolitus onychinus berillus circumdati et inclusi auro per ordines suos ^14ipsique lapides duodecim sculpti erant nominibus duodecim tribuum Israhel singuli per nomina singulorum ^15fecerunt in rationali et catenulas sibi invicem coherentes de auro purissimo ^16et duos uncinos totidemque anulos aureos porro anulos posuerunt in utroque latere rationalis ^17e quibus penderent duae catenae aureae quas inseruerunt uncinis qui in superumeralis angulis eminebant ^18haec et ante et retro ita conveniebant sibi ut superumerale et rationale mutuo necterentur ^19stricta ad balteum et anulis fortius copulata quos iungebat vitta hyacinthina ne laxe fluerent et a se invicem moverentur sicut praecepit Dominus Mosi ^20fecerunt quoque tunicam superumeralis totam hyacinthinam ^21et capitium in superiori parte contra medium oramque per gyrum capitii textilem ^22deorsum autem ad pedes mala punica ex hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta ^23et tintinabula de auro mundissimo quae posuerunt inter mala granata in extrema parte tunicae per gyrum ^24tintinabulum aureum et malum punicum quibus ornatus incedebat pontifex quando ministerio fungebatur sicut praecepit Dominus Mosi ^25fecerunt et tunicas byssinas opere textili Aaron et filiis eius ^26et mitras cum coronulis suis ex bysso ^27feminalia quoque linea byssina ^28cingulum vero de bysso retorta hyacintho purpura ac vermiculo distinctum arte plumaria sicut praecepit Dominus Mosi ^29fecerunt et lamminam sacrae venerationis de auro purissimo scripseruntque in ea opere gemmario Sanctum Domini ^30et strinxerunt eam cum mitra vitta hyacinthina sicut praecepit Dominus Mosi ^31perfectum est igitur omne opus tabernaculi et tecti testimonii feceruntque filii Israhel cuncta quae praeceperat Dominus Mosi ^32et obtulerunt tabernaculum et tectum et universam supellectilem anulos tabulas vectes columnas ac bases ^33opertorium de pellibus arietum rubricatis et aliud operimentum de ianthinis pellibus ^34velum arcam vectes propitiatorium ^35mensam cum vasis et propositionis panibus ^36candelabrum lucernas et utensilia eorum cum oleo ^37altare aureum et unguentum thymiama ex aromatibus ^38et tentorium in introitu tabernaculi ^39altare aeneum retiaculum vectes et vasa eius omnia labrum cum basi sua tentoria atrii et columnas cum basibus suis ^40tentorium in introitu atrii funiculosque illius et paxillos nihil ex vasis defuit quae in ministerium tabernaculi et in tectum foederis iussa sunt fieri ^41vestes quoque quibus sacerdotes utuntur in sanctuario Aaron scilicet et filii eius ^42obtulerunt filii Israhel sicut praeceperat Dominus ^43quae postquam Moses cuncta vidit expleta benedixit eis __________________________________________________________________ Chapter 40 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2mense primo die prima mensis eriges tabernaculum testimonii ^3et pones in eo arcam dimittesque ante illam velum ^4et inlata mensa pones super eam quae rite praecepta sunt candelabrum stabit cum lucernis suis ^5et altare aureum in quo adoletur incensum coram arca testimonii tentorium in introitu tabernaculi pones ^6et ante illud altare holocausti ^7labrum inter altare et tabernaculum quod implebis aqua ^8circumdabisque atrium tentoriis et ingressum eius ^9et adsumpto unctionis oleo ungues tabernaculum cum vasis suis ut sanctificentur ^10altare holocausti et omnia vasa eius ^11labrum cum basi sua omnia unctionis oleo consecrabis ut sint sancta sanctorum ^12adplicabisque Aaron et filios eius ad fores tabernaculi testimonii et lotos aqua ^13indues sanctis vestibus ut ministrent mihi et unctio eorum in sacerdotium proficiat sempiternum ^14fecitque Moses omnia quae praeceperat Dominus ^15igitur mense primo anni secundi in prima die mensis conlocatum est tabernaculum ^16erexitque illud Moses et posuit tabulas ac bases et vectes statuitque columnas ^17et expandit tectum super tabernaculum inposito desuper operimento sicut Dominus imperarat ^18posuit et testimonium in arca subditis infra vectibus et oraculum desuper ^19cumque intulisset arcam in tabernaculum adpendit ante eam velum ut expleret Domini iussionem ^20posuit et mensam in tabernaculo testimonii ad plagam septentrionalem extra velum ^21ordinatis coram propositionis panibus sicut praeceperat Dominus Mosi ^22posuit et candelabrum in tabernaculum testimonii e regione mensae in parte australi ^23locatis per ordinem lucernis iuxta praeceptum Domini ^24posuit et altare aureum sub tecto testimonii contra velum ^25et adolevit super eo incensum aromatum sicut iusserat Dominus ^26posuit et tentorium in introitu tabernaculi ^27et altare holocausti in vestibulo testimonii offerens in eo holocaustum et sacrificia ut Dominus imperarat ^28labrum quoque statuit inter tabernaculum testimonii et altare implens illud aqua ^29laveruntque Moses et Aaron ac filii eius manus suas et pedes ^30cum ingrederentur tectum foederis et accederent ad altare sicut praeceperat Dominus ^31erexit et atrium per gyrum tabernaculi et altaris ducto in introitu eius tentorio postquam cuncta perfecta sunt ^32operuit nubes tabernaculum testimonii et gloria Domini implevit illud ^33nec poterat Moses ingredi tectum foederis nube operiente omnia et maiestate Domini coruscante quia cuncta nubes operuerat ^34si quando nubes tabernaculum deserebat proficiscebantur filii Israhel per turmas suas ^35si pendebat desuper manebant in eodem loco __________________________________________________________________ Leviticus __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1vocavit autem Mosen et locutus est ei Dominus de tabernaculo testimonii dicens ^2loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui obtulerit ex vobis hostiam Domino de pecoribus id est de bubus et ovibus offerens victimas ^3si holocaustum fuerit eius oblatio ac de armento masculum inmaculatum offeret ad ostium tabernaculi testimonii ad placandum sibi Dominum ^4ponetque manus super caput hostiae et acceptabilis erit atque in expiationem eius proficiens ^5immolabitque vitulum coram Domino et offerent filii Aaron sacerdotes sanguinem eius fundentes super altaris circuitum quod est ante ostium tabernaculi ^6detractaque pelle hostiae artus in frusta concident ^7et subicient in altari ignem strue lignorum ante conposita ^8et membra quae caesa sunt desuper ordinantes caput videlicet et cuncta quae adherent iecori ^9intestinis et pedibus lotis aqua adolebitque ea sacerdos super altare in holocaustum et suavem odorem Domino ^10quod si de pecoribus oblatio est de ovibus sive de capris holocaustum anniculum et absque macula offeret ^11immolabitque ad latus altaris quod respicit ad aquilonem coram Domino sanguinem vero illius fundent super altare filii Aaron per circuitum ^12dividentque membra caput et omnia quae adherent iecori et inponent super ligna quibus subiciendus est ignis ^13intestina vero et pedes lavabunt aqua et oblata omnia adolebit sacerdos super altare in holocaustum et odorem suavissimum Domino ^14sin autem de avibus holocausti oblatio fuerit Domino de turturibus et pullis columbae ^15offeret eam sacerdos ad altare et retorto ad collum capite ac rupto vulneris loco decurrere faciet sanguinem super crepidinem altaris ^16vesiculam vero gutturis et plumas proiciet propter altare ad orientalem plagam in loco in quo cineres effundi solent ^17confringetque ascellas eius et non secabit nec ferro dividet eam et adolebit super altare lignis igne subposito holocaustum est et oblatio suavissimi odoris Domino __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1anima cum obtulerit oblationem sacrificii Domino simila erit eius oblatio fundetque super eam oleum et ponet tus ^2ac deferet ad filios Aaron sacerdotes quorum unus tollet pugillum plenum similae et olei ac totum tus et ponet memoriale super altare in odorem suavissimum Domino ^3quod autem reliquum fuerit de sacrificio erit Aaron et filiorum eius sanctum sanctorum de oblationibus Domini ^4cum autem obtuleris sacrificium coctum in clibano de simila panes scilicet absque fermento conspersos oleo et lagana azyma oleo lita ^5si oblatio tua fuerit de sartagine similae conspersae oleo et absque fermento ^6divides eam minutatim et fundes supra oleum ^7sin autem de craticula sacrificium aeque simila oleo conspergetur ^8quam offeres Domino tradens manibus sacerdotis ^9qui cum obtulerit eam tollet memoriale de sacrificio et adolebit super altare in odorem suavitatis Domino ^10quicquid autem reliquum est erit Aaron et filiorum eius sanctum sanctorum de oblationibus Domini ^11omnis oblatio quae offertur Domino absque fermento fiet nec quicquam fermenti ac mellis adolebitur in sacrificio Domini ^12primitias tantum eorum offeretis et munera super altare vero non ponentur in odorem suavitatis ^13quicquid obtuleris sacrificii sale condies nec auferes sal foederis Dei tui de sacrificio tuo in omni oblatione offeres sal ^14sin autem obtuleris munus primarum frugum tuarum Domino de spicis adhuc virentibus torres eas igni et confringes in morem farris et sic offeres primitias tuas Domino ^15fundens supra oleum et tus inponens quia oblatio Domini est ^16de qua adolebit sacerdos in memoriam muneris partem farris fracti et olei ac totum tus __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1quod si hostia pacificorum fuerit eius oblatio et de bubus voluerit offerre marem sive feminam inmaculata offeret coram Domino ^2ponetque manum super caput victimae suae quae immolabitur in introitu tabernaculi fundentque filii Aaron sacerdotes sanguinem per circuitum altaris ^3et offerent de hostia pacificorum in oblationem Domini adipem qui operit vitalia et quicquid pinguedinis intrinsecus est ^4duos renes cum adipe quo teguntur ilia et reticulum iecoris cum renunculis ^5adolebuntque ea super altare in holocaustum lignis igne subposito in oblationem suavissimi odoris Domino ^6si vero de ovibus fuerit eius oblatio et pacificorum hostia sive masculum sive feminam obtulerit inmaculata erunt ^7si agnum obtulerit coram Domino ^8ponet manum super caput victimae suae quae immolabitur in vestibulo tabernaculi testimonii fundentque filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum ^9et offerent de pacificorum hostia sacrificium Domino adipem et caudam totam ^10cum renibus et pinguedinem quae operit ventrem atque universa vitalia et utrumque renunculum cum adipe qui est iuxta ilia reticulumque iecoris cum renunculis ^11et adolebit ea sacerdos super altare in pabulum ignis et oblationis Domini ^12si capra fuerit eius oblatio et obtulerit eam Domino ^13ponet manum suam super caput eius immolabitque eam in introitu tabernaculi testimonii et fundent filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum ^14tollentque ex ea in pastum ignis dominici adipem qui operit ventrem et qui tegit universa vitalia ^15duos renunculos cum reticulo qui est super eos iuxta ilia et arvinam iecoris cum renunculis ^16adolebitque ea sacerdos super altare in alimoniam ignis et suavissimi odoris omnis adeps Domini erit ^17iure perpetuo in generationibus et cunctis habitaculis vestris nec adipes nec sanguinem omnino comedetis __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel anima cum peccaverit per ignorantiam et de universis mandatis Domini quae praecepit ut non fierent quippiam fecerit ^3si sacerdos qui est unctus peccaverit delinquere faciens populum offeret pro peccato suo vitulum inmaculatum Domino ^4et adducet illum ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ponetque manum super caput eius et immolabit eum Domino ^5hauriet quoque de sanguine vituli inferens illud in tabernaculum testimonii ^6cumque intinxerit digitum in sanguinem asperget eo septies coram Domino contra velum sanctuarii ^7ponetque de eodem sanguine super cornua altaris thymiamatis gratissimi Domino quod est in tabernaculo testimonii omnem autem reliquum sanguinem fundet in basim altaris holocausti in introitu tabernaculi ^8et adipem vituli auferet pro peccato tam eum qui operit vitalia quam omnia quae intrinsecus sunt ^9duos renunculos et reticulum quod est super eos iuxta ilia et adipem iecoris cum renunculis ^10sicut aufertur de vitulo hostiae pacificorum et adolebit ea super altare holocausti ^11pellem vero et omnes carnes cum capite et pedibus et intestinis et fimo ^12et reliquo corpore efferet extra castra in locum mundum ubi cineres effundi solent incendetque ea super lignorum struem quae in loco effusorum cinerum cremabuntur ^13quod si omnis turba Israhel ignoraverit et per inperitiam fecerit quod contra mandatum Domini est ^14et postea intellexerit peccatum suum offeret vitulum pro peccato adducetque eum ad ostium tabernaculi ^15et ponent seniores populi manus super caput eius coram Domino immolatoque vitulo in conspectu Domini ^16inferet sacerdos qui unctus est de sanguine eius in tabernaculum testimonii ^17tincto digito aspergens septies contra velum ^18ponetque de eodem sanguine in cornibus altaris quod est coram Domino in tabernaculo testimonii reliquum autem sanguinem fundet iuxta basim altaris holocaustorum quod est in ostio tabernaculi testimonii ^19omnemque eius adipem tollet et adolebit super altare ^20sic faciens et de hoc vitulo quomodo fecit et prius et rogante pro eis sacerdote propitius erit Dominus ^21ipsum autem vitulum efferet extra castra atque conburet sicut et priorem vitulum quia pro peccato est multitudinis ^22si peccaverit princeps et fecerit unum e pluribus per ignorantiam quod Domini lege prohibetur ^23et postea intellexerit peccatum suum offeret hostiam Domino hircum de capris inmaculatum ^24ponetque manum suam super caput eius cumque immolaverit eum in loco ubi solet mactari holocaustum coram Domino quia pro peccato est ^25tinguet sacerdos digitum in sanguine hostiae pro peccato tangens cornua altaris holocausti et reliquum fundens ad basim eius ^26adipem vero adolebit supra sicut in victimis pacificorum fieri solet rogabitque pro eo et pro peccato eius ac dimittetur ei ^27quod si peccaverit anima per ignorantiam de populo terrae ut faciat quicquam ex his quae Domini lege prohibentur atque delinquat ^28et cognoverit peccatum suum offeret capram inmaculatam ^29ponetque manum super caput hostiae quae pro peccato est et immolabit eam in loco holocausti ^30tolletque sacerdos de sanguine in digito suo et tangens cornua altaris holocausti reliquum fundet ad basim eius ^31omnem autem auferens adipem sicut auferri solet de victimis pacificorum adolebit super altare in odorem suavitatis Domino rogabitque pro eo et dimittetur ei ^32sin autem de pecoribus obtulerit victimam pro peccato ovem scilicet inmaculatam ^33ponet manum super caput eius et immolabit eam in loco ubi solent holocaustorum caedi hostiae ^34sumetque sacerdos de sanguine eius digito suo et tangens cornua altaris holocausti reliquum fundet ad basim eius ^35omnem quoque auferens adipem sicut auferri solet adeps arietis qui immolatur pro pacificis et cremabit super altare in incensum Domini rogabitque pro eo et pro peccato eius et dimittetur illi __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1si peccaverit anima et audierit vocem iurantis testisque fuerit quod aut ipse vidit aut conscius est nisi indicaverit portabit iniquitatem suam ^2anima quae tetigerit aliquid inmundum sive quod occisum a bestia est aut per se mortuum vel quodlibet aliud reptile et oblita fuerit inmunditiae suae rea est et deliquit ^3et si tetigerit quicquam de inmunditia hominis iuxta omnem inpuritatem qua pollui solet oblitaque cognoverit postea subiacebit delicto ^4anima quae iuraverit et protulerit labiis suis ut vel male quid faceret vel bene et id ipsum iuramento et sermone firmaverit oblitaque postea intellexerit delictum suum ^5agat paenitentiam pro peccato ^6et offerat agnam de gregibus sive capram orabitque pro eo sacerdos et pro peccato eius ^7sin autem non potuerit offerre pecus offerat duos turtures vel duos pullos columbarum Domino unum pro peccato et alterum in holocaustum ^8dabitque eos sacerdoti qui primum offerens pro peccato retorquebit caput eius ad pinnulas ita ut collo hereat et non penitus abrumpatur ^9et asperget de sanguine eius parietem altaris quicquid autem reliquum fuerit faciet destillare ad fundamentum eius quia pro peccato est ^10alterum vero adolebit holocaustum ut fieri solet rogabitque pro eo sacerdos et pro peccato eius et dimittetur ei ^11quod si non quiverit manus eius offerre duos turtures vel duos pullos columbae offeret pro peccato similam partem oephi decimam non mittet in eam oleum nec turis aliquid inponet quia pro peccato est ^12tradetque eam sacerdoti qui plenum ex toto pugillum hauriens cremabit super altare in monumentum eius qui obtulit ^13rogans pro illo et expians reliquam vero partem ipse habebit in munere ^14locutus est Dominus ad Mosen dicens ^15anima si praevaricans caerimonias per errorem in his quae Domino sunt sanctificata peccaverit offeret pro delicto suo arietem inmaculatum de gregibus qui emi potest duobus siclis iuxta pondus sanctuarii ^16ipsumque quod intulit damni restituet et quintam partem ponet supra tradens sacerdoti qui rogabit pro eo offerens arietem et dimittetur ei ^17anima si peccaverit per ignorantiam feceritque unum ex his quae Domini lege prohibentur et peccati rea intellexerit iniquitatem suam ^18offeret arietem inmaculatum de gregibus sacerdoti iuxta mensuram aestimationemque peccati qui orabit pro eo quod nesciens fecerit et dimittetur ei ^19quia per errorem deliquit in Dominum __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2anima quae peccaverit et contempto Domino negaverit depositum proximo suo quod fidei eius creditum fuerat vel vi aliquid extorserit aut calumniam fecerit ^3sive rem perditam invenerit et infitians insuper peierarit et quodlibet aliud ex pluribus fecerit in quibus peccare solent homines ^4convicta delicti reddet ^5omnia quae per fraudem voluit obtinere integra et quintam insuper partem domino cui damnum intulerat ^6pro peccato autem suo offeret arietem inmaculatum de grege et dabit eum sacerdoti iuxta aestimationem mensuramque delicti ^7qui rogabit pro eo coram Domino et dimittetur illi pro singulis quae faciendo peccaverit ^8locutus est Dominus ad Mosen dicens ^9praecipe Aaron et filiis eius haec est lex holocausti cremabitur in altari tota nocte usque mane ignis ex eodem altari erit ^10vestietur sacerdos tunica et feminalibus lineis tolletque cineres quos vorans ignis exusit et ponens iuxta altare ^11spoliabitur prioribus vestimentis indutusque aliis efferet eos extra castra et in loco mundissimo usque ad favillam consumi faciet ^12ignis autem in altari semper ardebit quem nutriet sacerdos subiciens ligna mane per singulos dies et inposito holocausto desuper adolebit adipes pacificorum ^13ignis est iste perpetuus qui numquam deficiet in altari ^14haec est lex sacrificii et libamentorum quae offerent filii Aaron coram Domino et coram altari ^15tollet sacerdos pugillum similae quae conspersa est oleo et totum tus quod super similam positum est adolebitque illud in altari in monumentum odoris suavissimi Domino ^16reliquam autem partem similae comedet Aaron cum filiis suis absque fermento et comedet in loco sancto atrii tabernaculi ^17ideo autem non fermentabitur quia pars eius in Domini offertur incensum sanctum sanctorum erit sicut pro peccato atque delicto ^18mares tantum stirpis Aaron comedent illud legitimum ac sempiternum est in generationibus vestris de sacrificiis Domini omnis qui tetigerit illa sanctificabitur ^19et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^20haec est oblatio Aaron et filiorum eius quam offerre debent Domino in die unctionis suae decimam partem oephi offerent similae in sacrificio sempiterno medium eius mane et medium vespere ^21quae in sartagine oleo conspersa frigetur offeret autem eam calidam in odorem suavissimum Domino ^22sacerdos qui patri iure successerit et tota cremabitur in altari ^23omne enim sacrificium sacerdotum igne consumetur nec quisquam comedet ex eo ^24locutus est Dominus ad Mosen dicens ^25loquere Aaron et filiis eius ista est lex hostiae pro peccato in loco ubi offertur holocaustum immolabitur coram Domino sanctum sanctorum est ^26sacerdos qui offert comedet eam in loco sancto in atrio tabernaculi ^27quicquid tetigerit carnes eius sanctificabitur si de sanguine illius vestis fuerit aspersa lavabitur in loco sancto ^28vas autem fictile in quo cocta est confringetur quod si vas aeneum fuerit defricabitur et lavabitur aqua ^29omnis masculus de genere sacerdotali vescetur carnibus eius quia sanctum sanctorum est ^30hostia enim quae caeditur pro peccato cuius sanguis infertur in tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario non comedetur sed conburetur igni __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1haec quoque est lex hostiae pro delicto sancta sanctorum est ^2idcirco ubi immolatur holocaustum mactabitur et victima pro delicto sanguis eius per gyrum fundetur altaris ^3offerent ex ea caudam et adipem qui operit vitalia ^4duos renunculos et pinguedinem quae iuxta ilia est reticulumque iecoris cum renunculis ^5et adolebit ea sacerdos super altare incensum est Domini pro delicto ^6omnis masculus de sacerdotali genere in loco sancto vescetur his carnibus quia sanctum sanctorum est ^7sicut pro peccato offertur hostia ita et pro delicto utriusque hostiae lex una erit ad sacerdotem qui eam obtulerit pertinebit ^8sacerdos qui offert holocausti victimam habebit pellem eius ^9et omne sacrificium similae quod coquitur in clibano et quicquid in craticula vel in sartagine praeparatur eius erit sacerdotis a quo offertur ^10sive oleo conspersa sive arida fuerit cunctis filiis Aaron aequa mensura per singulos dividetur ^11haec est lex hostiae pacificorum quae offertur Domino ^12si pro gratiarum actione fuerit oblatio offerent panes absque fermento conspersos oleo et lagana azyma uncta oleo coctamque similam et collyridas olei admixtione conspersas ^13panes quoque fermentatos cum hostia gratiarum quae immolatur pro pacificis ^14ex quibus unus pro primitiis offeretur Domino et erit sacerdotis qui fundet hostiae sanguinem ^15cuius carnes eadem comedentur die nec remanebit ex eis quicquam usque mane ^16si voto vel sponte quisquam obtulerit hostiam eadem similiter edetur die sed et si quid in crastinum remanserit vesci licitum est ^17quicquid autem tertius invenerit dies ignis absumet ^18si quis de carnibus victimae pacificorum die tertio comederit irrita fiet oblatio nec proderit offerenti quin potius quaecumque anima tali se edulio contaminarit praevaricationis rea erit ^19caro quae aliquid tetigerit inmundum non comedetur sed conburetur igni qui fuerit mundus vescetur ea ^20anima polluta quae ederit de carnibus hostiae pacificorum quae oblata est Domino peribit de populis suis ^21et quae tetigerit inmunditiam hominis vel iumenti sive omnis rei quae polluere potest et comederit de huiuscemodi carnibus interibit de populis suis ^22locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^23loquere filiis Israhel adipem bovis et ovis et caprae non comedetis ^24adipem cadaveris morticini et eius animalis quod a bestia captum est habebitis in usus varios ^25si quis adipem qui offerri debet in incensum Domini comederit peribit de populo suo ^26sanguinem quoque omnis animalis non sumetis in cibo tam de avibus quam de pecoribus ^27omnis anima quae ederit sanguinem peribit de populis suis ^28locutus est Dominus ad Mosen dicens ^29loquere filiis Israhel qui offert victimam pacificorum Domino offerat simul et sacrificium id est libamenta eius ^30tenebit manibus adipem hostiae et pectusculum cumque ambo oblata Domino consecrarit tradet sacerdoti ^31qui adolebit adipem super altare pectusculum autem erit Aaron et filiorum eius ^32armus quoque dexter de pacificorum hostiis cedet in primitias sacerdotis ^33qui obtulerit sanguinem et adipem filiorum Aaron ipse habebit et armum dextrum in portione sua ^34pectusculum enim elationis et armum separationis tuli a filiis Israhel de hostiis eorum pacificis et dedi Aaron sacerdoti ac filiis eius lege perpetua ab omni populo Israhel ^35haec est unctio Aaron et filiorum eius in caerimoniis Domini die qua obtulit eos Moses ut sacerdotio fungerentur ^36et quae praecepit dari eis Dominus a filiis Israhel religione perpetua in generationibus suis ^37ista est lex holocausti et sacrificii pro peccato atque delicto et pro consecratione et pacificorum victimis ^38quas constituit Dominus Mosi in monte Sinai quando mandavit filiis Israhel ut offerrent oblationes suas Domino in deserto Sinai __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2tolle Aaron cum filiis suis vestes eorum et unctionis oleum vitulum pro peccato duos arietes canistrum cum azymis ^3et congregabis omnem coetum ad ostium tabernaculi ^4fecit Moses ut Dominus imperarat congregataque omni turba ante fores ^5ait iste est sermo quem iussit Dominus fieri ^6statimque obtulit Aaron et filios eius cumque lavisset eos ^7vestivit pontificem subucula linea accingens eum balteo et induens tunica hyacinthina et desuper umerale inposuit ^8quod adstringens cingulo aptavit rationali in quo erat doctrina et veritas ^9cidarim quoque texit caput et super eam contra frontem posuit lamminam auream consecratam in sanctificationem sicut praeceperat ei Dominus ^10tulit et unctionis oleum quo levit tabernaculum cum omni supellectili sua ^11cumque sanctificans aspersisset altare septem vicibus unxit illud et omnia vasa eius labrumque cum basi sua sanctificavit oleo ^12quod fundens super caput Aaron unxit eum et consecravit ^13filios quoque eius oblatos vestivit tunicis lineis et cinxit balteo inposuitque mitras ut iusserat Dominus ^14obtulit et vitulum pro peccato cumque super caput eius posuissent Aaron et filii eius manus suas ^15immolavit eum hauriens sanguinem et tincto digito tetigit cornua altaris per gyrum quo expiato et sanctificato fudit reliquum sanguinem ad fundamenta eius ^16adipem autem qui erat super vitalia et reticulum iecoris duosque renunculos cum arvinulis suis adolevit super altare ^17vitulum cum pelle carnibus et fimo cremans extra castra sicut praeceperat Dominus ^18obtulit et arietem in holocaustum super cuius caput cum inposuissent Aaron et filii eius manus suas ^19immolavit eum et fudit sanguinem eius per altaris circuitum ^20ipsumque arietem in frusta concidens caput eius et artus et adipem adolevit igni ^21lotis prius intestinis et pedibus totumque simul arietem incendit super altare eo quod esset holocaustum suavissimi odoris Domino sicut praeceperat ei ^22obtulit et arietem secundum in consecrationem sacerdotum posueruntque super caput illius Aaron et filii eius manus suas ^23quem cum immolasset Moses sumens de sanguine tetigit extremum auriculae dextrae Aaron et pollicem manus eius dextrae similiter et pedis ^24obtulit et filios Aaron cumque de sanguine arietis immolati tetigisset extremum auriculae singulorum dextrae et pollices manus ac pedis dextri reliquum fudit super altare per circuitum ^25adipem vero et caudam omnemque pinguedinem quae operit intestina reticulumque iecoris et duos renes cum adipibus suis et armo dextro separavit ^26tollens autem de canistro azymorum quod erat coram Domino panem absque fermento et collyridam conspersam oleo laganumque posuit super adipes et armum dextrum ^27tradens simul omnia Aaron et filiis eius qui postquam levaverunt ea coram Domino ^28rursum suscepta de manibus eorum adolevit super altare holocausti eo quod consecrationis esset oblatio in odorem suavitatis sacrificii Domini ^29tulit et pectusculum elevans illud coram Domino de ariete consecrationis in partem suam sicut praeceperat ei Dominus ^30adsumensque unguentum et sanguinem qui erat in altari aspersit super Aaron et vestimenta eius et super filios illius ac vestes eorum ^31cumque sanctificasset eos in vestitu suo praecepit eis dicens coquite carnes ante fores tabernaculi et ibi comedite eas panes quoque consecrationis edite qui positi sunt in canistro sicut praecepit mihi dicens Aaron et filii eius comedent eos ^32quicquid autem reliquum fuerit de carne et panibus ignis absumet ^33de ostio quoque tabernaculi non exibitis septem diebus usque ad diem quo conplebitur tempus consecrationis vestrae septem enim diebus finitur consecratio ^34sicut et inpraesentiarum factum est ut ritus sacrificii conpleretur ^35die ac nocte manebitis in tabernaculo observantes custodias Domini ne moriamini sic enim mihi praeceptum est ^36feceruntque Aaron et filii eius cuncta quae locutus est Dominus per manum Mosi __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1facto autem octavo die vocavit Moses Aaron et filios eius ac maiores natu Israhel dixitque ad Aaron ^2tolle de armento vitulum pro peccato et arietem in holocaustum utrumque inmaculatos et offer illos coram Domino ^3et ad filios Israhel loqueris tollite hircum pro peccato et vitulum atque agnum anniculos et sine macula in holocaustum ^4bovem et arietem pro pacificis et immolate eos coram Domino in sacrificio singulorum similam oleo conspersam offerentes hodie enim Dominus apparebit vobis ^5tulerunt ergo cuncta quae iusserat Moses ad ostium tabernaculi ubi cum omnis staret multitudo ^6ait Moses iste est sermo quem praecepit Dominus facite et apparebit vobis gloria eius ^7dixit et ad Aaron accede ad altare et immola pro peccato tuo offer holocaustum et deprecare pro te et pro populo cumque mactaveris hostiam populi ora pro eo sicut praecepit Dominus ^8statimque Aaron accedens ad altare immolavit vitulum pro peccato suo ^9cuius sanguinem obtulerunt ei filii sui in quo tinguens digitum tetigit cornua altaris et fudit residuum ad basim eius ^10adipemque et renunculos ac reticulum iecoris quae sunt pro peccato adolevit super altare sicut praeceperat Dominus Mosi ^11carnes vero et pellem eius extra castra conbusit igni ^12immolavit et holocausti victimam obtuleruntque ei filii sui sanguinem eius quem fudit per altaris circuitum ^13ipsam etiam hostiam in frusta concisam cum capite et membris singulis obtulerunt quae omnia super altare cremavit igni ^14lotis prius aqua intestinis et pedibus ^15et pro peccato populi offerens mactavit hircum expiatoque altari ^16fecit holocaustum ^17addens in sacrificio libamenta quae pariter offeruntur et adolens ea super altare absque caerimoniis holocausti matutini ^18immolavit et bovem atque arietem hostias pacificas populi obtuleruntque ei filii sui sanguinem quem fudit super altare in circuitu ^19adipes autem bovis et caudam arietis renunculosque cum adipibus suis et reticulum iecoris ^20posuerunt super pectora cumque cremati essent adipes in altari ^21pectora eorum et armos dextros separavit Aaron elevans coram Domino sicut praeceperat Moses ^22et tendens manum contra populum benedixit eis sicque conpletis hostiis pro peccato et holocaustis et pacificis descendit ^23ingressi autem Moses et Aaron tabernaculum testimonii et deinceps egressi benedixerunt populo apparuitque gloria Domini omni multitudini ^24et ecce egressus ignis a Domino devoravit holocaustum et adipes qui erant super altare quod cum vidissent turbae laudaverunt Dominum ruentes in facies suas __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1arreptisque Nadab et Abiu filii Aaron turibulis posuerunt ignem et incensum desuper offerentes coram Domino ignem alienum quod eis praeceptum non erat ^2egressusque ignis a Domino devoravit eos et mortui sunt coram Domino ^3dixitque Moses ad Aaron hoc est quod locutus est Dominus sanctificabor in his qui adpropinquant mihi et in conspectu omnis populi glorificabor quod audiens tacuit Aaron ^4vocatis autem Moses Misahel et Elsaphan filios Ozihel patrui Aaron ait ad eos ite et colligite fratres vestros de conspectu sanctuarii et asportate extra castra ^5confestimque pergentes tulerunt eos sicut iacebant vestitos lineis tunicis et eiecerunt foras ut sibi fuerat imperatum ^6locutus est Moses ad Aaron et ad Eleazar atque Ithamar filios eius capita vestra nolite nudare et vestimenta nolite scindere ne forte moriamini et super omnem coetum oriatur indignatio fratres vestri et omnis domus Israhel plangant incendium quod Dominus suscitavit ^7vos autem non egredimini fores tabernaculi alioquin peribitis oleum quippe sanctae unctionis est super vos qui fecerunt omnia iuxta praeceptum Mosi ^8dixit quoque Dominus ad Aaron ^9vinum et omne quod inebriare potest non bibetis tu et filii tui quando intratis tabernaculum testimonii ne moriamini quia praeceptum est sempiternum in generationes vestras ^10et ut habeatis scientiam discernendi inter sanctum et profanum inter pollutum et mundum ^11doceatisque filios Israhel omnia legitima mea quae locutus est Dominus ad eos per manum Mosi ^12locutusque est Moses ad Aaron et ad Eleazar atque Ithamar filios eius qui residui erant tollite sacrificium quod remansit de oblatione Domini et comedite illud absque fermento iuxta altare quia sanctum sanctorum est ^13comedetis autem in loco sancto quod datum est tibi et filiis tuis de oblationibus Domini sicut praeceptum est mihi ^14pectusculum quoque quod oblatum est et armum qui separatus est edetis in loco mundissimo tu et filii tui ac filiae tuae tecum tibi enim ac liberis tuis reposita sunt de hostiis salutaribus filiorum Israhel ^15eo quod armum et pectus et adipes qui cremantur in altari elevaverint coram Domino et pertineant ad te et ad filios tuos lege perpetua sicut praecepit Dominus ^16inter haec hircum qui oblatus fuerat pro peccato cum quaereret Moses exustum repperit iratusque contra Eleazar et Ithamar filios Aaron qui remanserant ait ^17cur non comedistis hostiam pro peccato in loco sancto quae sancta sanctorum est et data vobis ut portetis iniquitatem multitudinis et rogetis pro ea in conspectu Domini ^18praesertim cum de sanguine illius non sit inlatum intra sancta et comedere eam debueritis in sanctuario sicut praeceptum est mihi ^19respondit Aaron oblata est hodie victima pro peccato et holocaustum coram Domino mihi autem accidit quod vides quomodo potui comedere eam aut placere Domino in caerimoniis mente lugubri ^20quod cum audisset Moses recepit satisfactionem __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^2dicite filiis Israhel haec sunt animalia quae comedere debetis de cunctis animantibus terrae ^3omne quod habet divisam ungulam et ruminat in pecoribus comedetis ^4quicquid autem ruminat quidem et habet ungulam sed non dividit eam sicut camelus et cetera non comedetis illud et inter inmunda reputabitis ^5chyrogryllius qui ruminat ungulamque non dividit inmundus est ^6lepus quoque nam et ipse ruminat sed ungulam non dividit ^7et sus qui cum ungulam dividat non ruminat ^8horum carnibus non vescemini nec cadavera contingetis quia inmunda sunt vobis ^9haec sunt quae gignuntur in aquis et vesci licitum est omne quod habet pinnulas et squamas tam in mari quam in fluminibus et stagnis comedetis ^10quicquid autem pinnulas et squamas non habet eorum quae in aquis moventur et vivunt abominabile vobis ^11et execrandum erit carnes eorum non comedetis et morticina vitabitis ^12cuncta quae non habent pinnulas et squamas in aquis polluta erunt ^13haec sunt quae de avibus comedere non debetis et vitanda sunt vobis aquilam et grypem et alietum ^14milvum ac vulturem iuxta genus suum ^15et omne corvini generis in similitudinem suam ^16strutionem et noctuam et larum et accipitrem iuxta genus suum ^17bubonem et mergulum et ibin ^18cycnum et onocrotalum et porphirionem ^19erodionem et charadrion iuxta genus suum opupam quoque et vespertilionem ^20omne de volucribus quod graditur super quattuor pedes abominabile erit vobis ^21quicquid autem ambulat quidem super quattuor pedes sed habet longiora retro crura per quae salit super terram ^22comedere debetis ut est brucus in genere suo et attacus atque ophiomachus ac lucusta singula iuxta genus suum ^23quicquid autem ex volucribus quattuor tantum habet pedes execrabile erit vobis ^24et quicumque morticina eorum tetigerit polluetur et erit inmundus usque ad vesperum ^25et si necesse fuerit ut portet quippiam horum mortuum lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad solis occasum ^26omne animal quod habet quidem ungulam sed non dividit eam nec ruminat inmundum erit et quicquid tetigerit illud contaminabitur ^27quod ambulat super manus ex cunctis animantibus quae incedunt quadrupedia inmundum erit qui tetigerit morticina eorum polluetur usque ad vesperum ^28et qui portaverit huiuscemodi cadavera lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad vesperum quia omnia haec inmunda sunt vobis ^29hoc quoque inter polluta reputabitur de his quae moventur in terra mustela et mus et corcodillus singula iuxta genus suum ^30migale et cameleon et stelio ac lacerta et talpa ^31omnia haec inmunda sunt qui tetigerit morticina eorum inmundus erit usque ad vesperum ^32et super quod ceciderit quicquam de morticinis eorum polluetur tam vas ligneum et vestimentum quam pelles et cilicia et in quocumque fit opus tinguentur aqua et polluta erunt usque ad vesperum et sic postea mundabuntur ^33vas autem fictile in quo horum quicquam intro ceciderit polluetur et idcirco frangendum est ^34omnis cibus quem comeditis si fusa fuerit super eum aqua inmundus erit et omne liquens quod bibitur de universo vase inmundum erit ^35et quicquid de morticinis istiusmodi ceciderit super illud inmundum erit sive clibani sive cytropodes destruentur et inmundi erunt ^36fontes vero et cisternae et omnis aquarum congregatio munda erit qui morticinum eorum tetigerit polluetur ^37si ceciderint super sementem non polluent eam ^38sin autem quispiam aqua sementem perfuderit et postea morticinis tacta fuerit ilico polluetur ^39si mortuum fuerit animal quod licet vobis comedere qui cadaver eius tetigerit inmundus erit usque ad vesperum ^40et qui comederit ex eo quippiam sive portaverit lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad vesperum ^41omne quod reptat super terram abominabile erit nec adsumetur in cibum ^42quicquid super pectus quadrupes graditur et multos habet pedes sive per humum trahitur non comedetis quia abominabile est ^43nolite contaminare animas vestras nec tangatis quicquam eorum ne inmundi sitis ^44ego enim sum Dominus Deus vester sancti estote quoniam et ego sanctus sum ne polluatis animas vestras in omni reptili quod movetur super terram ^45ego sum Dominus qui eduxi vos de terra Aegypti ut essem vobis in Deum sancti eritis quia et ego sanctus sum ^46ista est lex animantium et volucrum et omnis animae viventis quae movetur in aqua et reptat in terra ^47ut differentias noveritis mundi et inmundi et sciatis quid comedere et quid respuere debeatis __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel et dices ad eos mulier si suscepto semine pepererit masculum inmunda erit septem diebus iuxta dies separationis menstruae ^3et die octavo circumcidetur infantulus ^4ipsa vero triginta tribus diebus manebit in sanguine purificationis suae omne sanctum non tanget nec ingredietur sanctuarium donec impleantur dies purificationis eius ^5sin autem feminam pepererit inmunda erit duabus ebdomadibus iuxta ritum fluxus menstrui et sexaginta ac sex diebus manebit in sanguine purificationis suae ^6cumque expleti fuerint dies purificationis eius pro filio sive pro filia deferet agnum anniculum in holocaustum et pullum columbae sive turturem pro peccato ad ostium tabernaculi testimonii et tradet sacerdoti ^7qui offeret illa coram Domino et rogabit pro ea et sic mundabitur a profluvio sanguinis sui ista est lex parientis masculum ac feminam ^8quod si non invenerit manus eius nec potuerit offerre agnum sumet duos turtures vel duos pullos columbae unum in holocaustum et alterum pro peccato orabitque pro ea sacerdos et sic mundabitur __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^2homo in cuius carne et cute ortus fuerit diversus color sive pustula aut quasi lucens quippiam id est plaga leprae adducetur ad Aaron sacerdotem vel ad unum quemlibet filiorum eius ^3qui cum viderit lepram in cute et pilos in album mutatos colorem ipsamque speciem leprae humiliorem cute et carne reliqua plaga leprae est et ad arbitrium eius separabitur ^4sin autem lucens candor fuerit in cute nec humilior carne reliqua et pili coloris pristini recludet eum sacerdos septem diebus ^5et considerabit die septimo et siquidem lepra ultra non creverit nec transierit in cute priores terminos rursum includet eum septem diebus aliis ^6et die septimo contemplabitur si obscurior fuerit lepra et non creverit in cute mundabit eum quia scabies est lavabitque homo vestimenta sua et mundus erit ^7quod si postquam a sacerdote visus est et redditus munditiae iterum lepra creverit adducetur ad eum ^8et inmunditiae condemnabitur ^9plaga leprae si fuerit in homine adducetur ad sacerdotem ^10et videbit eum cumque color albus in cute fuerit et capillorum mutarit aspectum ipsa quoque caro viva apparuerit ^11lepra vetustissima iudicabitur atque inolita cuti contaminabit itaque eum sacerdos et non recludet quia perspicue inmunditia est ^12sin autem effloruerit discurrens lepra in cute et operuerit omnem carnem a capite usque ad pedes quicquid sub aspectu oculorum cadit ^13considerabit eum sacerdos et teneri lepra mundissima iudicabit eo quod omnis in candorem versa sit et idcirco homo mundus erit ^14quando vero caro vivens in eo apparuerit ^15tunc sacerdotis iudicio polluetur et inter inmundos reputabitur caro enim viva si lepra aspergatur inmunda est ^16quod si rursum versa fuerit in alborem et totum hominem operuerit ^17considerabit eum sacerdos et mundum esse decernet ^18caro et cutis in qua ulcus natum est et sanatum ^19et in loco ulceris cicatrix apparuerit alba sive subrufa adducetur homo ad sacerdotem ^20qui cum viderit locum leprae humiliorem carne reliqua et pilos versos in candorem contaminabit eum plaga enim leprae orta est in ulcere ^21quod si pilus coloris est pristini et cicatrix subobscura et vicina carne non est humilior recludet eum septem diebus ^22et siquidem creverit adiudicabit eum leprae ^23sin autem steterit in loco suo ulceris est cicatrix et homo mundus erit ^24caro et cutis quam ignis exuserit et sanata albam sive rufam habuerit cicatricem ^25considerabit eam sacerdos et ecce versa est in alborem et locus eius reliqua cute humilior contaminabit eum quia plaga leprae in cicatrice orta est ^26quod si pilorum color non fuerit inmutatus nec humilior plaga carne reliqua et ipsa leprae species fuerit subobscura recludet eum septem diebus ^27et die septimo contemplabitur si creverit in cute lepra contaminabit eum ^28sin autem in loco suo candor steterit non satis clarus plaga conbustionis est et idcirco mundabitur quia cicatrix est conbusturae ^29vir sive mulier in cuius capite vel barba germinarit lepra videbit eos sacerdos ^30et siquidem humilior fuerit locus carne reliqua et capillus flavus solitoque subtilior contaminabit eos quia lepra capitis ac barbae est ^31sin autem viderit et locum maculae aequalem vicinae carni et capillum nigrum recludet eos septem diebus ^32et die septimo intuebitur si non creverit macula et capillus sui coloris est et locus plagae carni reliquae aequalis ^33radetur homo absque loco maculae et includetur septem diebus aliis ^34si die septimo visa fuerit stetisse plaga in loco suo nec humilior carne reliqua mundabit eum lotisque vestibus mundus erit ^35sin autem post emundationem rursus creverit macula in cute ^36non quaeret amplius utrum capillus in flavum colorem sit commutatus quia aperte inmundus est ^37porro si steterit macula et capilli nigri fuerint noverit hominem esse sanatum et confidenter eum pronuntiet mundum ^38vir et mulier in cuius cute candor apparuerit ^39intuebitur eos sacerdos si deprehenderit subobscurum alborem lucere in cute sciat non esse lepram sed maculam coloris candidi et hominem mundum ^40vir de cuius capite capilli fluunt calvus ac mundus est ^41et si a fronte ceciderint pili recalvaster et mundus est ^42sin autem in calvitio sive in recalvatione albus vel rufus color fuerit exortus ^43et hoc sacerdos viderit condemnabit eum haut dubiae leprae quae orta est in calvitio ^44quicumque ergo maculatus fuerit lepra et separatus ad arbitrium sacerdotis ^45habebit vestimenta dissuta caput nudum os veste contectum contaminatum ac sordidum se clamabit ^46omni tempore quo leprosus est et inmundus solus habitabit extra castra ^47vestis lanea sive linea quae lepram habuerit ^48in stamine atque subtemine aut certe pellis vel quicquid ex pelle confectum est ^49si alba aut rufa macula fuerit infecta lepra reputabitur ostendeturque sacerdoti ^50qui consideratam recludet septem diebus ^51et die septimo rursus aspiciens si crevisse deprehenderit lepra perseverans est pollutum iudicabit vestimentum et omne in quo fuerit inventa ^52et idcirco conburetur flammis ^53quod si eam viderit non crevisse ^54praecipiet et lavabunt id in quo lepra est recludetque illud septem diebus aliis ^55et cum viderit faciem quidem pristinam non reversam nec tamen crevisse lepram inmundum iudicabit et igne conburet eo quod infusa sit in superficie vestimenti vel per totum lepra ^56sin autem obscurior fuerit locus leprae postquam vestis est lota abrumpet eum et a solido dividet ^57quod si ultra apparuerit in his locis quae prius inmaculata erant lepra volatilis et vaga debet igne conburi ^58si cessaverit lavabit ea quae pura sunt secundo et munda erunt ^59ista est lex leprae vestimenti lanei et linei staminis atque subteminis omnisque supellectilis pelliciae quomodo mundari debeat vel contaminari __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2hic est ritus leprosi quando mundandus est adducetur ad sacerdotem ^3qui egressus e castris cum invenerit lepram esse mundatam ^4praecipiet ei qui purificatur ut offerat pro se duos passeres vivos quos vesci licitum est et lignum cedrinum vermiculumque et hysopum ^5et unum e passeribus immolari iubebit in vase fictili super aquas viventes ^6alium autem vivum cum ligno cedrino et cocco et hysopo tinguet in sanguine passeris immolati ^7quo asperget illum qui mundandus est septies ut iure purgetur et dimittet passerem vivum ut in agrum avolet ^8cumque laverit homo vestimenta sua radet omnes pilos corporis et lavabitur aqua purificatusque ingredietur castra ita dumtaxat ut maneat extra tabernaculum suum septem diebus ^9et die septimo radat capillos capitis barbamque et supercilia ac totius corporis pilos et lotis rursum vestibus et corpore ^10die octavo adsumet duos agnos inmaculatos et ovem anniculam absque macula et tres decimas similae in sacrificium quae conspersa sit oleo et seorsum olei sextarium ^11cumque sacerdos purificans hominem statuerit eum et haec omnia coram Domino in ostio tabernaculi testimonii ^12tollet agnum et offeret eum pro delicto oleique sextarium et oblatis ante Dominum omnibus ^13immolabit agnum ubi immolari solet hostia pro peccato et holocaustum id est in loco sancto sicut enim pro peccato ita et pro delicto ad sacerdotem pertinet hostia sancta sanctorum est ^14adsumensque sacerdos de sanguine hostiae quae immolata est pro delicto ponet super extremum auriculae dextrae eius qui mundatur et super pollices manus dextrae et pedis ^15et de olei sextario mittet in manum suam sinistram ^16tinguetque digitum dextrum in eo et asperget septies contra Dominum ^17quod autem reliquum est olei in leva manu fundet super extremum auriculae dextrae eius qui mundatur et super pollices manus ac pedis dextri et super sanguinem qui fusus est pro delicto ^18et super caput eius ^19rogabitque pro eo coram Domino et faciet sacrificium pro peccato tunc immolabit holocaustum ^20et ponet illud in altari cum libamentis suis et homo rite mundabitur ^21quod si pauper est et non potest manus eius invenire quae dicta sunt adsumet agnum pro delicto ad oblationem ut roget pro eo sacerdos decimamque partem similae conspersae oleo in sacrificium et olei sextarium ^22duosque turtures sive duos pullos columbae quorum sit unus pro peccato et alter in holocaustum ^23offeretque ea die octavo purificationis suae sacerdoti ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ^24qui suscipiens agnum pro delicto et sextarium olei levabit simul ^25immolatoque agno de sanguine eius ponet super extremum auriculae dextrae illius qui mundatur et super pollices manus eius ac pedis dextri ^26olei vero partem mittet in manum suam sinistram ^27in quo tinguens digitum dextrae manus asperget septies contra Dominum ^28tangetque extremum dextrae auriculae illius qui mundatur et pollices manus ac pedis dextri in loco sanguinis qui effusus est pro delicto ^29reliquam autem partem olei quae est in sinistra manu mittet super caput purificati ut placet pro eo Dominum ^30et turturem sive pullum columbae offeret ^31unum pro delicto et alterum in holocaustum cum libamentis suis ^32hoc est sacrificium leprosi qui habere non potest omnia in emundationem sui ^33locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^34cum ingressi fueritis terram Chanaan quam ego dabo vobis in possessionem si fuerit plaga leprae in aedibus ^35ibit cuius est domus nuntians sacerdoti et dicet quasi plaga leprae videtur mihi esse in domo mea ^36at ille praecipiet ut efferant universa de domo priusquam ingrediatur eam et videat utrum lepra sit ne inmunda fiant omnia quae in domo sunt intrabitque postea ut consideret domus lepram ^37et cum viderit in parietibus illius quasi valliculas pallore sive rubore deformes et humiliores superficie reliqua ^38egredietur ostium domus et statim claudet eam septem diebus ^39reversusque die septimo considerabit eam si invenerit crevisse lepram ^40iubebit erui lapides in quibus lepra est et proici eos extra civitatem in loco inmundo ^41domum autem ipsam radi intrinsecus per circuitum et spargi pulverem rasurae extra urbem in loco inmundo ^42lapidesque alios reponi pro his qui ablati fuerint et luto alio liniri domum ^43sin autem postquam eruti sunt lapides et pulvis elatus et alia terra lita ^44ingressus sacerdos viderit reversam lepram et parietes aspersos maculis lepra est perseverans et inmunda domus ^45quam statim destruent et lapides eius ac ligna atque universum pulverem proicient extra oppidum in loco inmundo ^46qui intraverit domum quando clausa est inmundus erit usque ad vesperum ^47et qui dormierit in ea et comederit quippiam lavabit vestimenta sua ^48quod si introiens sacerdos viderit lepram non crevisse in domo postquam denuo lita est purificabit eam reddita sanitate ^49et in purificationem eius sumet duos passeres lignumque cedrinum et vermiculum atque hysopum ^50et immolato uno passere in vase fictili super aquas vivas ^51tollet lignum cedrinum et hysopum et coccum et passerem vivum et intinguet omnia in sanguine passeris immolati atque in aquis viventibus et asperget domum septies ^52purificabitque eam tam in sanguine passeris quam in aquis viventibus et in passere vivo lignoque cedrino et hysopo atque vermiculo ^53cumque dimiserit passerem avolare in agrum libere orabit pro domo et iure mundabitur ^54ista est lex omnis leprae et percussurae ^55leprae vestium et domorum ^56cicatricis et erumpentium papularum lucentis maculae et in varias species coloribus inmutatis ^57ut possit sciri quo tempore mundum quid vel inmundum sit __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^2loquimini filiis Israhel et dicite eis vir qui patitur fluxum seminis inmundus erit ^3et tunc iudicabitur huic vitio subiacere cum per momenta singula adheserit carni illius atque concreverit foedus humor ^4omne stratum in quo dormierit inmundum erit et ubicumque sederit ^5si quis hominum tetigerit lectum eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^6si sederit ubi ille sederat et ipse lavabit vestimenta sua et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^7qui tetigerit carnem eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^8si salivam huiuscemodi homo iecerit super eum qui mundus est lavabit vestem suam et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^9sagma super quo sederit inmundum erit ^10et quicquid sub eo fuerit qui fluxum seminis patitur pollutum erit usque ad vesperum qui portaverit horum aliquid lavabit vestem suam et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^11omnis quem tetigerit qui talis est non lotis ante manibus lavabit vestimenta sua et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^12vas fictile quod tetigerit confringetur vas autem ligneum lavabitur aqua ^13si sanatus fuerit qui huiuscemodi sustinet passionem numerabit septem dies post emundationem sui et lotis vestibus ac toto corpore in aquis viventibus erit mundus ^14die autem octavo sumet duos turtures aut duos pullos columbae et veniet in conspectu Domini ad ostium tabernaculi testimonii dabitque eos sacerdoti ^15qui faciet unum pro peccato et alterum in holocaustum rogabitque pro eo coram Domino ut emundetur a fluxu seminis sui ^16vir de quo egreditur semen coitus lavabit aqua omne corpus suum et inmundus erit usque ad vesperum ^17vestem et pellem quam habuerit lavabit aqua et inmunda erit usque ad vesperum ^18mulier cum qua coierit lavabitur aqua et inmunda erit usque ad vesperum ^19mulier quae redeunte mense patitur fluxum sanguinis septem diebus separabitur ^20omnis qui tetigerit eam inmundus erit usque ad vesperum ^21et in quo dormierit vel sederit diebus separationis suae polluetur ^22qui tetigerit lectum eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^23omne vas super quo illa sederit quisquis adtigerit lavabit vestimenta sua et lotus aqua pollutus erit usque ad vesperum ^24si coierit cum ea vir tempore sanguinis menstrualis inmundus erit septem diebus et omne stratum in quo dormierit polluetur ^25mulier quae patitur multis diebus fluxum sanguinis non in tempore menstruali vel quae post menstruum sanguinem fluere non cessat quamdiu huic subiacet passioni inmunda erit quasi sit in tempore menstruo ^26omne stratum in quo dormierit et vas in quo sederit pollutum erit ^27quicumque tetigerit eam lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum ^28si steterit sanguis et fluere cessarit numerabit septem dies purificationis suae ^29et octavo die offeret pro se sacerdoti duos turtures vel duos pullos columbae ad ostium tabernaculi testimonii ^30qui unum faciet pro peccato et alterum in holocaustum rogabitque pro ea coram Domino et pro fluxu inmunditiae eius ^31docebitis ergo filios Israhel ut caveant inmunditiam et non moriantur in sordibus suis cum polluerint tabernaculum meum quod est inter eos ^32ista est lex eius qui patitur fluxum seminis et qui polluitur coitu ^33et quae menstruis temporibus separatur vel quae iugi fluit sanguine et hominis qui dormierit cum ea __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1locutusque est Dominus ad Mosen post mortem duum filiorum Aaron quando offerentes ignem alienum interfecti sunt ^2et praecepit ei dicens loquere ad Aaron fratrem tuum ne omni tempore ingrediatur sanctuarium quod est intra velum coram propitiatorio quo tegitur arca ut non moriatur quia in nube apparebo super oraculum ^3nisi haec ante fecerit vitulum offeret pro peccato et arietem in holocaustum ^4tunica linea vestietur feminalibus lineis verecunda celabit accingetur zona linea cidarim lineam inponet capiti haec enim vestimenta sunt sancta quibus cunctis cum lotus fuerit induetur ^5suscipietque ab universa multitudine filiorum Israhel duos hircos pro peccato et unum arietem in holocaustum ^6cumque obtulerit vitulum et oraverit pro se et pro domo sua ^7duos hircos stare faciet coram Domino in ostio tabernaculi testimonii ^8mittens super utrumque sortem unam Domino et alteram capro emissario ^9cuius sors exierit Domino offeret illum pro peccato ^10cuius autem in caprum emissarium statuet eum vivum coram Domino ut fundat preces super eo et emittat illum in solitudinem ^11his rite celebratis offeret vitulum et rogans pro se et pro domo sua immolabit eum ^12adsumptoque turibulo quod de prunis altaris impleverit et hauriens manu conpositum thymiama in incensum ultra velum intrabit in sancta ^13ut positis super ignem aromatibus nebula eorum et vapor operiat oraculum quod est super testimonium et non moriatur ^14tollet quoque de sanguine vituli et asperget digito septies contra propitiatorium ad orientem ^15cumque mactaverit hircum pro peccato populi inferet sanguinem eius intra velum sicut praeceptum est de sanguine vituli ut aspergat e regione oraculi ^16et expiet sanctuarium ab inmunditiis filiorum Israhel et a praevaricationibus eorum cunctisque peccatis iuxta hunc ritum faciet tabernaculo testimonii quod fixum est inter eos in medio sordium habitationis eorum ^17nullus hominum sit in tabernaculo quando pontifex ingreditur sanctuarium ut roget pro se et pro domo sua et pro universo coetu Israhel donec egrediatur ^18cum autem exierit ad altare quod coram Domino est oret pro se et sumptum sanguinem vituli atque hirci fundat super cornua eius per gyrum ^19aspergensque digito septies expiet et sanctificet illud ab inmunditiis filiorum Israhel ^20postquam emundarit sanctuarium et tabernaculum et altare tunc offerat hircum viventem ^21et posita utraque manu super caput eius confiteatur omnes iniquitates filiorum Israhel et universa delicta atque peccata eorum quae inprecans capiti eius emittet illum per hominem paratum in desertum ^22cumque portaverit hircus omnes iniquitates eorum in terram solitariam et dimissus fuerit in deserto ^23revertetur Aaron in tabernaculum testimonii et depositis vestibus quibus prius indutus erat cum intraret sanctuarium relictisque ibi ^24lavabit carnem suam in loco sancto indueturque vestimentis suis et postquam egressus obtulerit holocaustum suum ac plebis rogabit tam pro se quam pro populo ^25et adipem qui oblatus est pro peccatis adolebit super altare ^26ille vero qui dimiserit caprum emissarium lavabit vestimenta sua et corpus aqua et sic ingredietur in castra ^27vitulum autem et hircum qui pro peccato fuerant immolati et quorum sanguis inlatus est ut in sanctuario expiatio conpleretur asportabunt foras castra et conburent igni tam pelles quam carnes eorum et fimum ^28et quicumque conbuserit ea lavabit vestimenta sua et carnem aqua et sic ingredietur in castra ^29eritque hoc vobis legitimum sempiternum mense septimo decima die mensis adfligetis animas vestras nullumque facietis opus sive indigena sive advena qui peregrinatur inter vos ^30in hac die expiatio erit vestri atque mundatio ab omnibus peccatis vestris coram Domino mundabimini ^31sabbatum enim requietionis est et adfligetis animas vestras religione perpetua ^32expiabit autem sacerdos qui unctus fuerit et cuius initiatae manus ut sacerdotio fungatur pro patre suo indueturque stola linea et vestibus sanctis ^33et expiabit sanctuarium et tabernaculum testimonii atque altare sacerdotes quoque et universum populum ^34eritque hoc vobis legitimum sempiternum ut oretis pro filiis Israhel et pro cunctis peccatis eorum semel in anno fecit igitur sicut praeceperat Dominus Mosi __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere Aaron et filiis eius et cunctis filiis Israhel et dices ad eos iste est sermo quem mandavit Dominus dicens ^3homo quilibet de domo Israhel si occiderit bovem aut ovem sive capram in castris vel extra castra ^4et non obtulerit ad ostium tabernaculi oblationem Domino sanguinis reus erit quasi sanguinem fuderit sic peribit de medio populi sui ^5ideo offerre debent sacerdoti filii Israhel hostias suas quas occidunt in agro ut sanctificentur Domino ante ostium tabernaculi testimonii et immolent eas hostias pacificas Domino ^6fundetque sacerdos sanguinem super altare Domini ad ostium tabernaculi testimonii et adolebit adipem in odorem suavitatis Domino ^7et nequaquam ultra immolabunt hostias suas daemonibus cum quibus fornicati sunt legitimum sempiternum erit illis et posteris eorum ^8et ad ipsos dices homo de domo Israhel et de advenis qui peregrinantur apud vos qui obtulerit holocaustum sive victimam ^9et ad ostium tabernaculi testimonii non adduxerit eam ut offeratur Domino interibit de populo suo ^10homo quilibet de domo Israhel et de advenis qui peregrinantur inter eos si comederit sanguinem obfirmabo faciem meam contra animam illius et disperdam eam de populo suo ^11quia anima carnis in sanguine est et ego dedi illum vobis ut super altare in eo expietis pro animabus vestris et sanguis pro animae piaculo sit ^12idcirco dixi filiis Israhel omnis anima ex vobis non comedet sanguinem nec ex advenis qui peregrinantur inter vos ^13homo quicumque de filiis Israhel et de advenis qui peregrinantur apud vos si venatione atque aucupio ceperit feram vel avem quibus vesci licitum est fundat sanguinem eius et operiat illum terra ^14anima enim omnis carnis in sanguine est unde dixi filiis Israhel sanguinem universae carnis non comedetis quia anima carnis in sanguine est et quicumque comederit illum interibit ^15anima quae comederit morticinum vel captum a bestia tam de indigenis quam de advenis lavabit vestes suas et semet ipsum aqua et contaminatus erit usque ad vesperum et hoc ordine mundus fiet ^16quod si non laverit vestimenta sua nec corpus portabit iniquitatem suam __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel et dices ad eos ego Dominus Deus vester ^3iuxta consuetudinem terrae Aegypti in qua habitastis non facietis et iuxta morem regionis Chanaan ad quam ego introducturus sum vos non agetis nec in legitimis eorum ambulabitis ^4facietis iudicia mea et praecepta servabitis et ambulabitis in eis ego Dominus Deus vester ^5custodite leges meas atque iudicia quae faciens homo vivet in eis ego Dominus ^6omnis homo ad proximam sanguinis sui non accedet ut revelet turpitudinem eius ego Dominus ^7turpitudinem patris et turpitudinem matris tuae non discoperies mater tua est non revelabis turpitudinem eius ^8turpitudinem uxoris patris tui non discoperies turpitudo enim patris tui est ^9turpitudinem sororis tuae ex patre sive ex matre quae domi vel foris genita est non revelabis ^10turpitudinem filiae filii tui vel neptis ex filia non revelabis quia turpitudo tua est ^11turpitudinem filiae uxoris patris tui quam peperit patri tuo et est soror tua non revelabis ^12turpitudinem sororis patris tui non discoperies quia caro est patris tui ^13turpitudinem sororis matris tuae non revelabis eo quod caro sit matris tuae ^14turpitudinem patrui tui non revelabis nec accedes ad uxorem eius quae tibi adfinitate coniungitur ^15turpitudinem nurus tuae non revelabis quia uxor filii tui est nec discoperies ignominiam eius ^16turpitudinem uxoris fratris tui non revelabis quia turpitudo fratris tui est ^17turpitudinem uxoris tuae et filiae eius non revelabis filiam filii eius et filiam filiae illius non sumes ut reveles ignominiam eius quia caro illius sunt et talis coitus incestus est ^18sororem uxoris tuae in pelicatum illius non accipies nec revelabis turpitudinem eius adhuc illa vivente ^19ad mulierem quae patitur menstrua non accedes nec revelabis foeditatem eius ^20cum uxore proximi tui non coibis nec seminis commixtione maculaberis ^21de semine tuo non dabis ut consecretur idolo Moloch nec pollues nomen Dei tui ego Dominus ^22cum masculo non commisceberis coitu femineo quia abominatio est ^23cum omni pecore non coibis nec maculaberis cum eo mulier non subcumbet iumento nec miscebitur ei quia scelus est ^24ne polluamini in omnibus his quibus contaminatae sunt universae gentes quas ego eiciam ante conspectum vestrum ^25et quibus polluta est terra cuius ego scelera visitabo ut evomat habitatores suos ^26custodite legitima mea atque iudicia et non faciat ex omnibus abominationibus istis tam indigena quam colonus qui peregrinatur apud vos ^27omnes enim execrationes istas fecerunt accolae terrae qui fuerunt ante vos et polluerunt eam ^28cavete ergo ne et vos similiter evomat cum paria feceritis sicut evomuit gentem quae fuit ante vos ^29omnis anima quae fecerit de abominationibus his quippiam peribit de medio populi sui ^30custodite mandata mea nolite facere quae fecerunt hii qui fuerunt ante vos et ne polluamini in eis ego Dominus Deus vester __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere ad omnem coetum filiorum Israhel et dices ad eos sancti estote quia ego sanctus sum Dominus Deus vester ^3unusquisque matrem et patrem suum timeat sabbata mea custodite ego Dominus Deus vester ^4nolite converti ad idola nec deos conflatiles faciatis vobis ego Dominus Deus vester ^5si immolaveritis hostiam pacificorum Domino ut sit placabilis ^6eo die quo fuerit immolata comedetis eam et die altero quicquid autem residuum fuerit in diem tertium igne conburetis ^7si quis post biduum comederit ex ea profanus erit et impietatis reus ^8portabit iniquitatem suam quia sanctum Domini polluit et peribit anima illa de populo suo ^9cum messueris segetes terrae tuae non tondebis usque ad solum superficiem terrae nec remanentes spicas colliges ^10neque in vinea tua racemos et grana decidentia congregabis sed pauperibus et peregrinis carpenda dimittes ego Dominus Deus vester ^11non facietis furtum non mentiemini nec decipiet unusquisque proximum suum ^12non peierabis in nomine meo nec pollues nomen Dei tui ego Dominus ^13non facies calumniam proximo tuo nec vi opprimes eum non morabitur opus mercennarii apud te usque mane ^14non maledices surdo nec coram caeco pones offendiculum sed timebis Deum tuum quia ego sum Dominus ^15non facies quod iniquum est nec iniuste iudicabis nec consideres personam pauperis nec honores vultum potentis iuste iudica proximo tuo ^16non eris criminator et susurro in populis non stabis contra sanguinem proximi tui ego Dominus ^17ne oderis fratrem tuum in corde tuo sed publice argue eum ne habeas super illo peccatum ^18non quaeres ultionem nec memor eris iniuriae civium tuorum diliges amicum tuum sicut temet ipsum ego Dominus ^19leges meas custodite iumenta tua non facies coire cum alterius generis animantibus agrum non seres diverso semine veste quae ex duobus texta est non indueris ^20homo si dormierit cum muliere coitu seminis quae sit ancilla etiam nubilis et tamen pretio non redempta nec libertate donata vapulabunt ambo et non morientur quia non fuit libera ^21pro delicto autem suo offeret Domino ad ostium tabernaculi testimonii arietem ^22orabitque pro eo sacerdos et pro delicto eius coram Domino et repropitiabitur ei dimitteturque peccatum ^23quando ingressi fueritis terram et plantaveritis in ea ligna pomifera auferetis praeputia eorum poma quae germinant inmunda erunt vobis nec edetis ex eis ^24quarto anno omnis fructus eorum sanctificabitur laudabilis Domino ^25quinto autem anno comedetis fructus congregantes poma quae proferunt ego Dominus Deus vester ^26non comedetis cum sanguine non augurabimini nec observabitis somnia ^27neque in rotundum adtondebitis comam nec radatis barbam ^28et super mortuo non incidetis carnem vestram neque figuras aliquas et stigmata facietis vobis ego Dominus ^29ne prostituas filiam tuam et contaminetur terra et impleatur piaculo ^30sabbata mea custodite et sanctuarium meum metuite ego Dominus ^31ne declinetis ad magos nec ab ariolis aliquid sciscitemini ut polluamini per eos ego Dominus Deus vester ^32coram cano capite consurge et honora personam senis et time Deum tuum ego sum Dominus ^33si habitaverit advena in terra vestra et moratus fuerit inter vos ne exprobretis ei ^34sed sit inter vos quasi indigena et diligetis eum quasi vosmet ipsos fuistis enim et vos advenae in terra Aegypti ego Dominus Deus vester ^35nolite facere iniquum aliquid in iudicio in regula in pondere in mensura ^36statera iusta et aequa sint pondera iustus modius aequusque sextarius ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ^37custodite omnia praecepta mea et universa iudicia et facite ea ego Dominus __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2haec loqueris filiis Israhel homo de filiis Israhel et de advenis qui habitant in Israhel si quis dederit de semine suo idolo Moloch morte moriatur populus terrae lapidabit eum ^3et ego ponam faciem meam contra illum succidamque eum de medio populi sui eo quod dederit de semine suo Moloch et contaminaverit sanctuarium meum ac polluerit nomen sanctum meum ^4quod si neglegens populus terrae et quasi parvipendens imperium meum dimiserit hominem qui dederit de semine suo Moloch nec voluerit eum occidere ^5ponam faciem meam super hominem illum et cognationem eius succidamque et ipsum et omnes qui consenserunt ei ut fornicarentur cum Moloch de medio populi sui ^6anima quae declinaverit ad magos et ariolos et fornicata fuerit cum eis ponam faciem meam contra eam et interficiam illam de medio populi sui ^7sanctificamini et estote sancti quia ego Dominus Deus vester ^8custodite praecepta mea et facite ea ego Dominus qui sanctifico vos ^9qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur patri matrique maledixit sanguis eius sit super eum ^10si moechatus quis fuerit cum uxore alterius et adulterium perpetrarit cum coniuge proximi sui morte moriantur et moechus et adultera ^11qui dormierit cum noverca sua et revelaverit ignominiam patris sui morte moriantur ambo sanguis eorum sit super eos ^12si quis dormierit cum nuru sua uterque moriantur quia scelus operati sunt sanguis eorum sit super eos ^13qui dormierit cum masculo coitu femineo uterque operati sunt nefas morte moriantur sit sanguis eorum super eos ^14qui supra uxorem filiam duxerit matrem eius scelus operatus est vivus ardebit cum eis nec permanebit tantum nefas in medio vestri ^15qui cum iumento et pecore coierit morte moriatur pecus quoque occidite ^16mulier quae subcubuerit cuilibet iumento simul interficietur cum eo sanguis eorum sit super eos ^17qui acceperit sororem suam filiam patris sui vel filiam matris suae et viderit turpitudinem eius illaque conspexerit fratris ignominiam nefariam rem operati sunt occidentur in conspectu populi sui eo quod turpitudinem suam mutuo revelarint et portabunt iniquitatem suam ^18qui coierit cum muliere in fluxu menstruo et revelaverit turpitudinem eius ipsaque aperuerit fontem sanguinis sui interficientur ambo de medio populi sui ^19turpitudinem materterae tuae et amitae tuae non discoperies qui hoc fecerit ignominiam carnis suae nudavit portabunt ambo iniquitatem suam ^20qui coierit cum uxore patrui vel avunculi sui et revelaverit ignominiam cognationis suae portabunt ambo peccatum suum absque liberis morientur ^21qui duxerit uxorem fratris sui rem facit inlicitam turpitudinem fratris sui revelavit absque filiis erunt ^22custodite leges meas atque iudicia et facite ea ne et vos evomat terra quam intraturi estis et habitaturi ^23nolite ambulare in legitimis nationum quas ego expulsurus sum ante vos omnia enim haec fecerunt et abominatus sum eos ^24vobis autem loquor possidete terram eorum quam dabo vobis in hereditatem terram fluentem lacte et melle ego Dominus Deus vester qui separavi vos a ceteris populis ^25separate ergo et vos iumentum mundum ab inmundo et avem mundam ab inmunda ne polluatis animas vestras in pecore et in avibus et cunctis quae moventur in terra et quae vobis ostendi esse polluta ^26eritis sancti mihi quia sanctus ego sum Dominus et separavi vos a ceteris populis ut essetis mei ^27vir sive mulier in quibus pythonicus vel divinationis fuerit spiritus morte moriantur lapidibus obruent eos sanguis eorum sit super illos __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1dixit quoque Dominus ad Mosen loquere ad sacerdotes filios Aaron et dices eis ne contaminetur sacerdos in mortibus civium suorum ^2nisi tantum in consanguineis ac propinquis id est super matre et patre et filio ac filia fratre quoque ^3et sorore virgine quae non est nupta viro ^4sed nec in principe populi sui contaminabitur ^5non radent caput nec barbam neque in carnibus suis facient incisuras ^6sancti erunt Deo suo et non polluent nomen eius incensum enim Domini et panes Dei sui offerunt et ideo sancti erunt ^7scortum et vile prostibulum non ducet uxorem nec eam quae repudiata est a marito quia consecratus est Deo suo ^8et panes propositionis offert sit ergo sanctus quia et ego sanctus sum Dominus qui sanctifico vos ^9sacerdotis filia si deprehensa fuerit in stupro et violaverit nomen patris sui flammis exuretur ^10pontifex id est sacerdos maximus inter fratres suos super cuius caput fusum est unctionis oleum et cuius manus in sacerdotio consecratae sunt vestitusque est sanctis vestibus caput suum non discoperiet vestimenta non scindet ^11et ad omnem mortuum non ingredietur omnino super patre quoque suo et matre non contaminabitur ^12nec egredietur de sanctis ne polluat sanctuarium Domini quia oleum sanctae unctionis Dei sui super eum est ego Dominus ^13virginem ducet uxorem ^14viduam et repudiatam et sordidam atque meretricem non accipiet sed puellam de populo suo ^15ne commisceat stirpem generis sui vulgo gentis suae quia ego Dominus qui sanctifico eum ^16locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^17loquere ad Aaron homo de semine tuo per familias qui habuerit maculam non offeret panes Deo suo ^18nec accedet ad ministerium eius si caecus fuerit si claudus si vel parvo vel grandi et torto naso ^19si fracto pede si manu ^20si gibbus si lippus si albuginem habens in oculo si iugem scabiem si inpetiginem in corpore vel hirniosus ^21omnis qui habuerit maculam de semine Aaron sacerdotis non accedet offerre hostias Domino nec panes Deo suo ^22vescetur tamen panibus qui offeruntur in sanctuario ^23ita dumtaxat ut intra velum non ingrediatur nec accedat ad altare quia maculam habet et contaminare non debet sanctuarium meum ego Dominus qui sanctifico eos ^24locutus est ergo Moses ad Aaron et filios eius et ad omnem Israhel cuncta quae sibi fuerant imperata __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1locutus quoque est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere ad Aaron et ad filios eius ut caveant ab his quae consecrata sunt filiorum Israhel et non contaminent nomen sanctificatorum mihi quae ipsi offerunt ego Dominus ^3dic ad eos et ad posteros eorum omnis homo qui accesserit de stirpe vestra ad ea quae consecrata sunt et quae obtulerunt filii Israhel Domino in quo est inmunditia peribit coram Domino ego sum Dominus ^4homo de semine Aaron qui fuerit leprosus aut patiens fluxum seminis non vescetur de his quae sanctificata sunt mihi donec sanetur qui tetigerit inmundum super mortuo et ex quo egreditur semen quasi coitus ^5et qui tangit reptile et quodlibet inmundum cuius tactus est sordidus ^6inmundus erit usque ad vesperum et non vescetur his quae sanctificata sunt sed cum laverit carnem suam aqua ^7et occubuerit sol tunc mundatus vescetur de sanctificatis quia cibus illius est ^8morticinum et captum a bestia non comedent nec polluentur in eis ego sum Dominus ^9custodient praecepta mea ut non subiaceant peccato et moriantur in sanctuario cum polluerint illud ego Dominus qui sanctifico eos ^10omnis alienigena non comedet de sanctificatis inquilinus sacerdotis et mercennarius non vescentur ex eis ^11quem autem sacerdos emerit et qui vernaculus domus eius fuerit hii comedent ex eis ^12si filia sacerdotis cuilibet ex populo nupta fuerit de his quae sanctificata sunt et de primitiis non vescetur ^13sin autem vidua vel repudiata et absque liberis reversa fuerit ad domum patris sui sicut puella consuerat aletur cibis patris sui omnis alienigena comedendi ex eis non habet potestatem ^14qui comederit de sanctificatis per ignorantiam addet quintam partem cum eo quod comedit et dabit sacerdoti in sanctuarium ^15nec contaminabunt sanctificata filiorum Israhel quae offerunt Domino ^16ne forte sustineant iniquitatem delicti sui cum sanctificata comederint ego Dominus qui sanctifico eos ^17locutus est Dominus ad Mosen dicens ^18loquere ad Aaron et filios eius et ad omnes filios Israhel dicesque ad eos homo de domo Israhel et de advenis qui habitant apud vos qui obtulerit oblationem suam vel vota solvens vel sponte offerens quicquid illud obtulerit in holocaustum Domini ^19ut offeratur per vos masculus inmaculatus erit ex bubus et ex ovibus et ex capris ^20si maculam habuerit non offeretis neque erit acceptabile ^21homo qui obtulerit victimam pacificorum Domino vel vota solvens vel sponte offerens tam de bubus quam de ovibus inmaculatum offeret ut acceptabile sit omnis macula non erit in eo ^22si caecum fuerit si fractum si cicatricem habens si papulas aut scabiem vel inpetiginem non offeretis ea Domino neque adolebitis ex eis super altare Domini ^23bovem et ovem aure et cauda amputatis voluntarie offerre potes votum autem ex his solvi non potest ^24omne animal quod vel contritis vel tunsis vel sectis ablatisque testiculis est non offeretis Domino et in terra vestra hoc omnino ne faciatis ^25de manu alienigenae non offeretis panes Deo vestro et quicquid aliud dare voluerint quia corrupta et maculata sunt omnia non suscipietis ea ^26locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^27bos ovis et capra cum genita fuerint septem diebus erunt sub ubere matris suae die autem octavo et deinceps offerri poterunt Domino ^28sive illa bos sive ovis non immolabuntur una die cum fetibus suis ^29si immolaveritis hostiam pro gratiarum actione Domino ut possit esse placabilis ^30eodem die comedetis eam non remanebit quicquam in mane alterius diei ego Dominus ^31custodite mandata mea et facite ea ego Dominus ^32ne polluatis nomen meum sanctum ut sanctificer in medio filiorum Israhel ego Dominus qui sanctifico vos ^33et eduxi de terra Aegypti ut essem vobis in Deum ego Dominus __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel et dices ad eos hae sunt feriae Domini quas vocabitis sanctas ^3sex diebus facietis opus dies septimus quia sabbati requies est vocabitur sanctus omne opus non facietis in eo sabbatum Domini est in cunctis habitationibus vestris ^4hae sunt ergo feriae Domini sanctae quas celebrare debetis temporibus suis ^5mense primo quartadecima die mensis ad vesperum phase Domini est ^6et quintadecima die mensis huius sollemnitas azymorum Domini est septem diebus azyma comedetis ^7dies primus erit vobis celeberrimus sanctusque omne opus servile non facietis in eo ^8sed offeretis sacrificium in igne Domino septem diebus dies autem septimus erit celebrior et sanctior nullumque servile opus fiet in eo ^9locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^10loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem ^11qui elevabit fasciculum coram Domino ut acceptabile sit pro vobis altero die sabbati et sanctificabit illum ^12atque in eodem die quo manipulus consecratur caedetur agnus inmaculatus anniculus in holocaustum Domini ^13et libamenta offerentur cum eo duae decimae similae conspersae oleo in incensum Domini odoremque suavissimum liba quoque vini quarta pars hin ^14panem et pulentam et pultes non comedetis ex segete usque ad diem qua offeratis ex ea Deo vestro praeceptum est sempiternum in generationibus cunctisque habitaculis vestris ^15numerabitis ergo ab altero die sabbati in quo obtulistis manipulum primitiarum septem ebdomadas plenas ^16usque ad alteram diem expletionis ebdomadae septimae id est quinquaginta dies et sic offeretis sacrificium novum Domino ^17ex omnibus habitaculis vestris panes primitiarum duos de duabus decimis similae fermentatae quos coquetis in primitias Domini ^18offeretisque cum panibus septem agnos inmaculatos anniculos et vitulum de armento unum et arietes duos et erunt in holocausto cum libamentis suis in odorem suavissimum Domino ^19facietis et hircum pro peccato duosque agnos anniculos hostias pacificorum ^20cumque elevaverit eos sacerdos cum panibus primitiarum coram Domino cedent in usum eius ^21et vocabitis hunc diem celeberrimum atque sanctissimum omne opus servile non facietis in eo legitimum sempiternum erit in cunctis habitaculis et generationibus vestris ^22postquam autem messueritis segetem terrae vestrae non secabitis eam usque ad solum nec remanentes spicas colligetis sed pauperibus et peregrinis dimittetis eas ego Dominus Deus vester ^23locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^24loquere filiis Israhel mense septimo prima die mensis erit vobis sabbatum memorabile clangentibus tubis et vocabitur sanctum ^25omne opus servile non facietis in eo et offeretis holocaustum Domino ^26locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^27decimo die mensis huius septimi dies expiationum erit celeberrimus et vocabitur sanctus adfligetisque animas vestras in eo et offeretis holocaustum Domino ^28omne opus non facietis in tempore diei huius quia dies propitiationis est ut propitietur vobis Dominus Deus vester ^29omnis anima quae adflicta non fuerit die hoc peribit de populis suis ^30et quae operis quippiam fecerit delebo eam de populo suo ^31nihil ergo operis facietis in eo legitimum sempiternum erit vobis in cunctis generationibus et habitationibus vestris ^32sabbatum requietionis est adfligetis animas vestras die nono mensis a vespero usque ad vesperum celebrabitis sabbata vestra ^33et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^34loquere filiis Israhel a quintodecimo die mensis huius septimi erunt feriae tabernaculorum septem diebus Domino ^35dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus omne opus servile non facietis ^36et septem diebus offeretis holocausta Domino dies quoque octavus erit celeberrimus atque sanctissimus et offeretis holocaustum Domino est enim coetus atque collectae omne opus servile non facietis in eo ^37hae sunt feriae Domini quas vocabitis celeberrimas et sanctissimas offeretisque in eis oblationes Domino holocausta et libamenta iuxta ritum uniuscuiusque diei ^38exceptis sabbatis Domini donisque vestris et quae offertis ex voto vel quae sponte tribuitis Domino ^39a quintodecimo ergo die mensis septimi quando congregaveritis omnes fructus terrae vestrae celebrabitis ferias Domini septem diebus die primo et die octavo erit sabbatum id est requies ^40sumetisque vobis die primo fructus arboris pulcherrimae spatulasque palmarum et ramos ligni densarum frondium et salices de torrente et laetabimini coram Domino Deo vestro ^41celebrabitisque sollemnitatem eius septem diebus per annum legitimum sempiternum erit in generationibus vestris mense septimo festa celebrabitis ^42et habitabitis in umbraculis septem diebus omnis qui de genere est Israhel manebit in tabernaculis ^43ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare fecerim filios Israhel cum educerem eos de terra Aegypti ego Dominus Deus vester ^44locutusque est Moses super sollemnitatibus Domini ad filios Israhel __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2praecipe filiis Israhel ut adferant tibi oleum de olivis purissimum ac lucidum ad concinnandas lucernas iugiter ^3extra velum testimonii in tabernaculo foederis ponetque eas Aaron a vespere usque in mane coram Domino cultu rituque perpetuo in generationibus vestris ^4super candelabro mundissimo ponentur semper in conspectu Domini ^5accipies quoque similam et coques ex ea duodecim panes qui singuli habebunt duas decimas ^6quorum senos altrinsecus super mensam purissimam coram Domino statues ^7et pones super eos tus lucidissimum ut sit panis in monumentum oblationis Domini ^8per singula sabbata mutabuntur coram Domino suscepti a filiis Israhel foedere sempiterno ^9eruntque Aaron et filiorum eius ut comedant eos in loco sancto quia sanctum sanctorum est de sacrificiis Domini iure perpetuo ^10ecce autem egressus filius mulieris israhelitis quem pepererat de viro aegyptio inter filios Israhel iurgatus est in castris cum viro israhelite ^11cumque blasphemasset nomen et maledixisset ei adductus est ad Mosen vocabatur autem mater eius Salumith filia Dabri de tribu Dan ^12miseruntque eum in carcerem donec nossent quid iuberet Dominus ^13qui locutus est ad Mosen ^14dicens educ blasphemum extra castra et ponant omnes qui audierunt manus suas super caput eius et lapidet eum populus universus ^15et ad filios Israhel loqueris homo qui maledixerit Deo suo portabit peccatum suum ^16et qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur lapidibus opprimet eum omnis multitudo sive ille civis seu peregrinus fuerit qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur ^17qui percusserit et occiderit hominem morte moriatur ^18qui percusserit animal reddat vicarium id est animam pro anima ^19qui inrogaverit maculam cuilibet civium suorum sicut fecit fiet ei ^20fracturam pro fractura oculum pro oculo dentem pro dente restituet qualem inflixerit maculam talem sustinere cogetur ^21qui percusserit iumentum reddet aliud qui percusserit hominem punietur ^22aequum iudicium sit inter vos sive peregrinus sive civis peccaverit quia ego sum Dominus Deus vester ^23locutusque est Moses ad filios Israhel et eduxerunt eum qui blasphemaverat extra castra ac lapidibus oppresserunt feceruntque filii Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi __________________________________________________________________ Chapter 25 ^1locutusque est Dominus ad Mosen in monte Sinai dicens ^2loquere filiis Israhel et dices ad eos quando ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis sabbatizet sabbatum Domini ^3sex annis seres agrum tuum et sex annis putabis vineam tuam colligesque fructus eius ^4septimo autem anno sabbatum erit terrae requietionis Domini agrum non seres et vineam non putabis ^5quae sponte gignit humus non metes et uvas primitiarum tuarum non colliges quasi vindemiam annus enim requietionis terrae est ^6sed erunt vobis in cibum tibi et servo tuo ancillae et mercennario tuo et advenae qui peregrinantur apud te ^7iumentis tuis et pecoribus omnia quae nascuntur praebebunt cibum ^8numerabis quoque tibi septem ebdomades annorum id est septem septies quae simul faciunt annos quadraginta novem ^9et clanges bucina mense septimo decima die mensis propitiationis tempore in universa terra vestra ^10sanctificabisque annum quinquagesimum et vocabis remissionem cunctis habitatoribus terrae tuae ipse est enim iobeleus revertetur homo ad possessionem suam et unusquisque rediet ad familiam pristinam ^11quia iobeleus est et quinquagesimus annus non seretis neque metetis sponte in agro nascentia et primitias vindemiae non colligetis ^12ob sanctificationem iobelei sed statim ablata comedetis ^13anno iobelei redient omnes ad possessiones suas ^14quando vendes quippiam civi tuo vel emes ab eo ne contristes fratrem tuum sed iuxta numerum annorum iobelei emes ab eo ^15et iuxta supputationem frugum vendet tibi ^16quanto plus anni remanserint post iobeleum tanto crescet et pretium et quanto minus temporis numeraveris tanto minoris et emptio constabit tempus enim frugum vendet tibi ^17nolite adfligere contribules vestros sed timeat unusquisque Deum suum quia ego Dominus Deus vester ^18facite praecepta mea et iudicia custodite et implete ea ut habitare possitis in terra absque ullo pavore ^19et gignat vobis humus fructus suos quibus vescamini usque ad saturitatem nullius impetum formidantes ^20quod si dixeritis quid comedemus anno septimo si non seruerimus neque collegerimus fruges nostras ^21dabo benedictionem meam vobis anno sexto et faciet fructus trium annorum ^22seretisque anno octavo et comedetis veteres fruges usque ad nonum annum donec nova nascantur edetis vetera ^23terra quoque non veniet in perpetuum quia mea est et vos advenae et coloni mei estis ^24unde cuncta regio possessionis vestrae sub redemptionis condicione vendetur ^25si adtenuatus frater tuus vendiderit possessiunculam suam et voluerit propinquus eius potest redimere quod ille vendiderat ^26sin autem non habuerit proximum et ipse pretium ad redimendum potuerit invenire ^27conputabuntur fructus ex eo tempore quo vendidit et quod reliquum est reddet emptori sicque recipiet possessionem suam ^28quod si non invenerit manus eius ut reddat pretium habebit emptor quod emerat usque ad annum iobeleum in ipso enim omnis venditio redit ad dominum et ad possessorem pristinum ^29qui vendiderit domum intra urbis muros habebit licentiam redimendi donec unus impleatur annus ^30si non redemerit et anni circulus fuerit evolutus emptor possidebit eam et posteri eius in perpetuum et redimi non poterit etiam in iobeleo ^31sin autem in villa fuerit domus quae muros non habet agrorum iure vendetur si ante redempta non fuerit in iobeleo revertetur ad dominum ^32aedes Levitarum quae in urbibus sunt semper possunt redimi ^33si redemptae non fuerint in iobeleo revertentur ad dominos quia domus urbium leviticarum pro possessionibus sunt inter filios Israhel ^34suburbana autem eorum non venient quia possessio sempiterna est ^35si adtenuatus fuerit frater tuus et infirmus manu et susceperis eum quasi advenam et peregrinum et vixerit tecum ^36ne accipias usuras ab eo nec amplius quam dedisti time Deum tuum ut vivere possit frater tuus apud te ^37pecuniam tuam non dabis ei ad usuram et frugum superabundantiam non exiges ^38ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ut darem vobis terram Chanaan et essem vester Deus ^39si paupertate conpulsus vendiderit se tibi frater tuus non eum opprimes servitute famulorum ^40sed quasi mercennarius et colonus erit usque ad annum iobeleum operabitur apud te ^41et postea egredietur cum liberis suis et revertetur ad cognationem et ad possessionem patrum suorum ^42mei enim servi sunt et ego eduxi eos de terra Aegypti non venient condicione servorum ^43ne adfligas eum per potentiam sed metuito Deum tuum ^44servus et ancilla sint vobis de nationibus quae in circuitu vestro sunt ^45et de advenis qui peregrinantur apud vos vel qui ex his nati fuerint in terra vestra hos habebitis famulos ^46et hereditario iure transmittetis ad posteros ac possidebitis in aeternum fratres autem vestros filios Israhel ne opprimatis per potentiam ^47si invaluerit apud vos manus advenae atque peregrini et adtenuatus frater tuus vendiderit se ei aut cuiquam de stirpe eius ^48post venditionem potest redimi qui voluerit ex fratribus suis redimet eum ^49et patruus et patruelis et consanguineus et adfinis sin autem et ipse potuerit redimet se ^50supputatis dumtaxat annis a tempore venditionis suae usque ad annum iobeleum et pecunia qua venditus fuerat iuxta annorum numerum et rationem mercennarii supputata ^51si plures fuerint anni qui remanent usque ad iobeleum secundum hos reddet et pretium ^52si pauci ponet rationem cum eo iuxta annorum numerum et reddet emptori quod reliquum est annorum ^53quibus ante servivit mercedibus inputatis non adfliget eum violenter in conspectu tuo ^54quod si per haec redimi non potuerit anno iobeleo egredietur cum liberis suis ^55mei sunt enim servi filii Israhel quos eduxi de terra Aegypti __________________________________________________________________ Chapter 26 ^1ego Dominus Deus vester non facietis vobis idolum et sculptile nec titulos erigetis nec insignem lapidem ponetis in terra vestra ut adoretis eum ego enim sum Dominus Deus vester ^2custodite sabbata mea et pavete ad sanctuarium meum ego Dominus ^3si in praeceptis meis ambulaveritis et mandata mea custodieritis et feceritis ea dabo vobis pluvias temporibus suis ^4et terra gignet germen suum et pomis arbores replebuntur ^5adprehendet messium tritura vindemiam et vindemia occupabit sementem et comedetis panem vestrum in saturitatem et absque pavore habitabitis in terra vestra ^6dabo pacem in finibus vestris dormietis et non erit qui exterreat auferam malas bestias et gladius non transibit terminos vestros ^7persequemini inimicos vestros et corruent coram vobis ^8persequentur quinque de vestris centum alienos et centum ex vobis decem milia cadent inimici vestri in conspectu vestro gladio ^9respiciam vos et crescere faciam multiplicabimini et firmabo pactum meum vobiscum ^10comedetis vetustissima veterum et vetera novis supervenientibus proicietis ^11ponam tabernaculum meum in medio vestri et non abiciet vos anima mea ^12ambulabo inter vos et ero vester Deus vosque eritis populus meus ^13ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegyptiorum ne serviretis eis et qui confregi catenas cervicum vestrarum ut incederetis erecti ^14quod si non audieritis me nec feceritis omnia mandata mea ^15si spreveritis leges meas et iudicia mea contempseritis ut non faciatis ea quae a me constituta sunt et ad irritum perducatis pactum meum ^16ego quoque haec faciam vobis visitabo vos velociter in egestate et ardore qui conficiat oculos vestros et consumat animas frustra seretis sementem quae ab hostibus devorabitur ^17ponam faciem meam contra vos et corruetis coram hostibus vestris et subiciemini his qui oderunt vos fugietis nemine persequente ^18sin autem nec sic oboedieritis mihi addam correptiones vestras septuplum propter peccata vestra ^19et conteram superbiam duritiae vestrae daboque caelum vobis desuper sicut ferrum et terram aeneam ^20consumetur in cassum labor vester non proferet terra germen nec arbores poma praebebunt ^21si ambulaveritis ex adverso mihi nec volueritis audire me addam plagas vestras usque in septuplum propter peccata vestra ^22emittamque in vos bestias agri quae consumant et vos et pecora vestra et ad paucitatem cuncta redigant desertaeque fiant viae vestrae ^23quod si nec sic volueritis recipere disciplinam sed ambulaveritis ex adverso mihi ^24ego quoque contra vos adversus incedam et percutiam vos septies propter peccata vestra ^25inducamque super vos gladium ultorem foederis mei cumque confugeritis in urbes mittam pestilentiam in medio vestri et trademini hostium manibus ^26postquam confregero baculum panis vestri ita ut decem mulieres in uno clibano coquant panes et reddant eos ad pondus et comedetis et non saturabimini ^27sin autem nec per haec audieritis me sed ambulaveritis contra me ^28et ego incedam adversum vos in furore contrario et corripiam vos septem plagis propter peccata vestra ^29ita ut comedatis carnes filiorum et filiarum vestrarum ^30destruam excelsa vestra et simulacra confringam cadetis inter ruinas idolorum vestrorum et abominabitur vos anima mea ^31in tantum ut urbes vestras redigam in solitudinem et deserta faciam sanctuaria vestra nec recipiam ultra odorem suavissimum ^32disperdamque terram vestram et stupebunt super ea inimici vestri cum habitatores illius fuerint ^33vos autem dispergam in gentes et evaginabo post vos gladium eritque terra vestra deserta et civitates dirutae ^34tunc placebunt terrae sabbata sua cunctis diebus solitudinis suae quando fueritis ^35in terra hostili sabbatizabit et requiescet in sabbatis solitudinis suae eo quod non requieverit in sabbatis vestris quando habitabatis in ea ^36et qui de vobis remanserint dabo pavorem in cordibus eorum in regionibus hostium terrebit eos sonitus folii volantis et ita fugient quasi gladium cadent nullo sequente ^37et corruent singuli super fratres suos quasi bella fugientes nemo vestrum inimicis audebit resistere ^38peribitis inter gentes et hostilis vos terra consumet ^39quod si et de his aliqui remanserint tabescent in iniquitatibus suis in terra inimicorum suorum et propter peccata patrum suorum et sua adfligentur ^40donec confiteantur iniquitates suas et maiorum suorum quibus praevaricati sunt in me et ambulaverunt ex adverso mihi ^41ambulabo igitur et ego contra eos et inducam illos in terram hostilem donec erubescat incircumcisa mens eorum tunc orabunt pro impietatibus suis ^42et recordabor foederis mei quod pepigi cum Iacob et Isaac et Abraham terrae quoque memor ero ^43quae cum relicta fuerit ab eis conplacebit sibi in sabbatis suis patiens solitudinem propter illos ipsi vero rogabunt pro peccatis suis eo quod abiecerint iudicia mea et leges meas despexerint ^44et tamen etiam cum essent in terra hostili non penitus abieci eos neque sic despexi ut consumerentur et irritum facerem pactum meum cum eis ego enim sum Dominus Deus eorum ^45et recordabor foederis mei pristini quando eduxi eos de terra Aegypti in conspectu gentium ut essem Deus eorum ego Dominus Deus haec sunt praecepta atque iudicia et leges quas dedit Dominus inter se et inter filios Israhel in monte Sinai per manum Mosi __________________________________________________________________ Chapter 27 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui votum fecerit et spoponderit Deo animam suam sub aestimatione dabit pretium ^3si fuerit masculus a vicesimo usque ad sexagesimum annum dabit quinquaginta siclos argenti ad mensuram sanctuarii ^4si mulier triginta ^5a quinto autem anno usque ad vicesimum masculus dabit viginti siclos femina decem ^6ab uno mense usque ad annum quintum pro masculo dabuntur quinque sicli pro femina tres ^7sexagenarius et ultra masculus dabit quindecim siclos femina decem ^8si pauper fuerit et aestimationem reddere non valebit stabit coram sacerdote et quantum ille aestimaverit et viderit eum posse reddere tantum dabit ^9animal autem quod immolari potest Domino si quis voverit sanctum erit ^10et mutari non poterit id est nec melius malo nec peius bono quod si mutaverit et ipsum quod mutatum est et illud pro quo mutatum est consecratum erit Domino ^11animal inmundum quod immolari Domino non potest si quis voverit adducetur ante sacerdotem ^12qui diiudicans utrum bonum an malum sit statuet pretium ^13quod si dare voluerit is qui offert addet supra aestimationis quintam partem ^14homo si voverit domum suam et sanctificaverit Domino considerabit eam sacerdos utrum bona an mala sit et iuxta pretium quod ab eo fuerit constitutum venundabitur ^15sin autem ille qui voverat voluerit redimere eam dabit quintam partem aestimationis supra et habebit domum ^16quod si agrum possessionis suae voverit et consecraverit Domino iuxta mensuram sementis aestimabitur pretium si triginta modiis hordei seritur terra quinquaginta siclis veniet argenti ^17si statim ab anno incipientis iobelei voverit agrum quanto valere potest tanto aestimabitur ^18sin autem post aliquantum temporis supputabit sacerdos pecuniam iuxta annorum qui reliqui sunt numerum usque ad iobeleum et detrahetur ex pretio ^19quod si voluerit redimere agrum ille qui voverat addet quintam partem aestimatae pecuniae et possidebit eum ^20sin autem noluerit redimere sed alteri cuilibet fuerit venundatus ultra eum qui voverat redimere non poterit ^21quia cum iobelei venerit dies sanctificatus erit Domino et possessio consecrata ad ius pertinet sacerdotum ^22si ager emptus et non de possessione maiorum sanctificatus fuerit Domino ^23supputabit sacerdos iuxta annorum numerum usque ad iobeleum pretium et dabit ille qui voverat eum Domino ^24in iobeleo autem revertetur ad priorem dominum qui vendiderat eum et habuerat in sortem possessionis suae ^25omnis aestimatio siclo sanctuarii ponderabitur siclus viginti obolos habet ^26primogenita quae ad Dominum pertinent nemo sanctificare poterit et vovere sive bos sive ovis fuerit Domini sunt ^27quod si inmundum est animal redimet qui obtulit iuxta aestimationem tuam et addet quintam partem pretii si redimere noluerit vendetur alteri quantocumque a te fuerit aestimatum ^28omne quod Domino consecratur sive homo fuerit sive animal sive ager non veniet nec redimi poterit quicquid semel fuerit consecratum sanctum sanctorum erit Domino ^29et omnis consecratio quae offertur ab homine non redimetur sed morte morietur ^30omnes decimae terrae sive de frugibus sive de pomis arborum Domini sunt et illi sanctificantur ^31si quis autem voluerit redimere decimas suas addet quintam partem earum ^32omnium decimarum boves et oves et caprae quae sub pastoris virga transeunt quicquid decimum venerit sanctificabitur Domino ^33non eligetur nec bonum nec malum nec altero commutabitur si quis mutaverit et quod mutatum est et pro quo mutatum est sanctificabitur Domino et non redimetur __________________________________________________________________ Numbers __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1locutusque est Dominus ad Mosen in deserto Sinai in tabernaculo foederis prima die mensis secundi anno altero egressionis eorum ex Aegypto dicens ^2tollite summam universae congregationis filiorum Israhel per cognationes et domos suas et nomina singulorum quicquid sexus est masculini ^3a vicesimo anno et supra omnium virorum fortium ex Israhel et numerabitis eos per turmas suas tu et Aaron ^4eruntque vobiscum principes tribuum ac domorum in cognationibus suis ^5quorum ista sunt nomina de Ruben Elisur filius Sedeur ^6de Symeon Salamihel filius Surisaddai ^7de Iuda Naasson filius Aminadab ^8de Isachar Nathanahel filius Suar ^9de Zabulon Heliab filius Helon ^10filiorum autem Ioseph de Ephraim Helisama filius Ammiud de Manasse Gamalihel filius Phadassur ^11de Beniamin Abidan filius Gedeonis ^12de Dan Ahiezer filius Amisaddai ^13de Aser Phegihel filius Ochran ^14de Gad Heliasaph filius Duhel ^15de Nepthali Ahira filius Henan ^16hii nobilissimi principes multitudinis per tribus et cognationes suas et capita exercitus Israhel ^17quos tulerunt Moses et Aaron cum omni vulgi multitudine ^18et congregaverunt primo die mensis secundi recensentes eos per cognationes et domos ac familias et capita et nomina singulorum a vicesimo anno et supra ^19sicut praeceperat Dominus Mosi numeratique sunt in deserto Sinai ^20de Ruben primogenito Israhelis per generationes et familias ac domos suas et nomina capitum singulorum omne quod sexus est masculini a vicesimo anno et supra procedentium ad bellum ^21quadraginta sex milia quingenti ^22de filiis Symeon per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina et capita singulorum omne quod sexus est masculini a vicesimo anno et supra procedentium ad bellum ^23quinquaginta novem milia trecenti ^24de filiis Gad per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a viginti annis et supra omnes qui ad bella procederent ^25quadraginta quinque milia sescenti quinquaginta ^26de filiis Iuda per generationes et familias ac domos cognationum suarum per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^27recensiti sunt septuaginta quattuor milia sescenti ^28de filiis Isachar per generationes et familias ac domos cognationum suarum per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui ad bella procederent ^29recensiti sunt quinquaginta quattuor milia quadringenti ^30de filiis Zabulon per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^31quinquaginta septem milia quadringenti ^32de filiis Ioseph filiorum Ephraim per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^33quadraginta milia quingenti ^34porro filiorum Manasse per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a viginti annis et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^35triginta duo milia ducenti ^36de filiis Beniamin per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^37triginta quinque milia quadringenti ^38de filiis Dan per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^39sexaginta duo milia septingenti ^40de filiis Aser per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^41quadraginta milia et mille quingenti ^42de filiis Nepthali per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere ^43quinquaginta tria milia quadringenti ^44hii sunt quos numeraverunt Moses et Aaron et duodecim principes Israhel singulos per domos cognationum suarum ^45fueruntque omnes filiorum Israhel per domos et familias suas a vicesimo anno et supra qui poterant ad bella procedere ^46sescenta tria milia virorum quingenti quinquaginta ^47Levitae autem in tribu familiarum suarum non sunt numerati cum eis ^48locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^49tribum Levi noli numerare neque ponas summam eorum cum filiis Israhel ^50sed constitue eos super tabernaculum testimonii cuncta vasa eius et quicquid ad caerimonias pertinet ipsi portabunt tabernaculum et omnia utensilia eius et erunt in ministerio ac per gyrum tabernaculi metabuntur ^51cum proficiscendum fuerit deponent Levitae tabernaculum cum castra metanda erigent quisquis externorum accesserit occidetur ^52metabuntur autem castra filii Israhel unusquisque per turmas et cuneos atque exercitum suum ^53porro Levitae per gyrum tabernaculi figent tentoria ne fiat indignatio super multitudinem filiorum Israhel et excubabunt in custodiis tabernaculi testimonii ^54fecerunt ergo filii Israhel iuxta omnia quae praeceperat Dominus Mosi __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^2singuli per turmas signa atque vexilla et domos cognationum suarum castrametabuntur filiorum Israhel per gyrum tabernaculi foederis ^3ad orientem Iudas figet tentoria per turmas exercitus sui eritque princeps filiorum eius Naasson filius Aminadab ^4et omnis de stirpe eius summa pugnantium septuaginta quattuor milia sescentorum ^5iuxta eum castrametati sunt de tribu Isachar quorum princeps fuit Nathanahel filius Suar ^6et omnis numerus pugnatorum eius quinquaginta quattuor milia quadringenti ^7in tribu Zabulon princeps fuit Heliab filius Helon ^8omnis de stirpe eius exercitus pugnatorum quinquaginta septem milia quadringenti ^9universi qui in castris Iudae adnumerati sunt fuerunt centum octoginta sex milia quadringenti et per turmas suas primi egredientur ^10in castris filiorum Ruben ad meridianam plagam erit princeps Elisur filius Sedeur ^11et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta sex milia quingenti ^12iuxta eum castrametati sunt de tribu Symeon quorum princeps fuit Salamihel filius Surisaddai ^13et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quinquaginta novem milia trecenti ^14in tribu Gad princeps fuit Heliasaph filius Duhel ^15et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta quinque milia sescenti quinquaginta ^16omnes qui recensiti sunt in castris Ruben centum quinquaginta milia et mille quadringenti quinquaginta per turmas suas in secundo loco proficiscentur ^17levabitur autem tabernaculum testimonii per officia Levitarum et turmas eorum quomodo erigetur ita et deponetur singuli per loca et ordines suos proficiscentur ^18ad occidentalem plagam erunt castra filiorum Ephraim quorum princeps fuit Helisama filius Ammiud ^19cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta milia quingenti ^20et cum eis tribus filiorum Manasse quorum princeps fuit Gamalihel filius Phadassur ^21cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt triginta duo milia ducenti ^22in tribu filiorum Beniamin princeps fuit Abidan filius Gedeonis ^23et cunctus exercitus pugnatorum eius qui recensiti sunt triginta quinque milia quadringenti ^24omnes qui numerati sunt in castris Ephraim centum octo milia centum per turmas suas tertii proficiscentur ^25ad aquilonis partem castrametati sunt filii Dan quorum princeps fuit Ahiezer filius Amisaddai ^26cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt sexaginta duo milia septingenti ^27iuxta eum fixere tentoria de tribu Aser quorum princeps fuit Phegihel filius Ochran ^28cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta milia et mille quingenti ^29de tribu filiorum Nepthalim princeps fuit Ahira filius Henan ^30cunctus exercitus pugnatorum eius quinquaginta tria milia quadringenti ^31omnes qui numerati sunt in castris Dan fuerunt centum quinquaginta septem milia sescenti et novissimi proficiscentur ^32hic numerus filiorum Israhel per domos cognationum suarum et turmas divisi exercitus sescenta tria milia quingenti quinquaginta ^33Levitae autem non sunt numerati inter filios Israhel sic enim praecepit Dominus Mosi ^34feceruntque filii Israhel iuxta omnia quae mandaverat Dominus castrametati sunt per turmas suas et profecti per familias ac domos patrum suorum __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1haec sunt generationes Aaron et Mosi in die qua locutus est Dominus ad Mosen in monte Sinai ^2et haec nomina filiorum Aaron primogenitus eius Nadab dein Abiu et Eleazar et Ithamar ^3haec nomina filiorum Aaron sacerdotum qui uncti sunt et quorum repletae et consecratae manus ut sacerdotio fungerentur ^4mortui sunt Nadab et Abiu cum offerrent ignem alienum in conspectu Domini in deserto Sinai absque liberis functique sunt sacerdotio Eleazar et Ithamar coram Aaron patre suo ^5locutus est Dominus ad Mosen dicens ^6adplica tribum Levi et fac stare in conspectu Aaron sacerdotis ut ministrent ei et excubent ^7et observent quicquid ad cultum pertinet multitudinis coram tabernaculo testimonii ^8et custodiant vasa tabernaculi servientes in ministerio eius ^9dabisque dono Levitas ^10Aaron et filiis eius quibus traditi sunt a filiis Israhel Aaron autem et filios eius constitues super cultum sacerdotii externus qui ad ministrandum accesserit morietur ^11locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^12ego tuli Levitas a filiis Israhel pro omni primogenito qui aperit vulvam in filiis Israhel eruntque Levitae mei ^13meum est enim omne primogenitum ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti sanctificavi mihi quicquid primum nascitur in Israhel ab homine usque ad pecus mei sunt ego Dominus ^14locutus est Dominus ad Mosen in deserto Sinai dicens ^15numera filios Levi per domos patrum suorum et familias omnem masculum ab uno mense et supra ^16numeravit Moses ut praeceperat Dominus ^17et inventi sunt filii Levi per nomina sua Gerson et Caath et Merari ^18filii Gerson Lebni et Semei ^19filii Caath Amram et Iessaar Hebron et Ozihel ^20filii Merari Mooli et Musi ^21de Gerson fuere familiae duae lebnitica et semeitica ^22quarum numeratus est populus sexus masculini ab uno mense et supra septem milia quingentorum ^23hii post tabernaculum metabuntur ad occidentem ^24sub principe Eliasaph filio Lahel ^25et habebunt excubias in tabernaculo foederis ^26ipsum tabernaculum et operimentum eius tentorium quod trahitur ante fores tecti foederis et cortinas atrii tentorium quoque quod adpenditur in introitu atrii tabernaculi et quicquid ad ritum altaris pertinet funes tabernaculi et omnia utensilia eius ^27cognatio Caath habebit populos Amramitas et Iessaaritas et Hebronitas et Ozihelitas hae sunt familiae Caathitarum recensitae per nomina sua ^28omnes generis masculini ab uno mense et supra octo milia sescenti habebunt excubias sanctuarii ^29et castrametabuntur ad meridianam plagam ^30princepsque eorum erit Elisaphan filius Ozihel ^31et custodient arcam mensamque et candelabrum altaria et vasa sanctuarii in quibus ministratur et velum cunctamque huiuscemodi supellectilem ^32princeps autem principum Levitarum Eleazar filius Aaron sacerdotis erit super excubitores custodiae sanctuarii ^33at vero de Merari erunt populi Moolitae et Musitae recensiti per nomina sua ^34omnes generis masculini ab uno mense et supra sex milia ducenti ^35princeps eorum Surihel filius Abiahihel in plaga septentrionali castrametabuntur ^36erunt sub custodia eorum tabulae tabernaculi et vectes et columnae ac bases earum et omnia quae ad cultum huiuscemodi pertinent ^37columnaeque atrii per circuitum cum basibus suis et paxilli cum funibus ^38castrametabuntur ante tabernaculum foederis id est ad orientalem plagam Moses et Aaron cum filiis suis habentes custodiam sanctuarii in medio filiorum Israhel quisquis alienus accesserit morietur ^39omnes Levitae quos numeraverunt Moses et Aaron iuxta praeceptum Domini per familias suas in genere masculino a mense uno et supra fuerunt viginti duo milia ^40et ait Dominus ad Mosen numera primogenitos sexus masculini de filiis Israhel a mense uno et supra et habebis summam eorum ^41tollesque Levitas mihi pro omni primogenito filiorum Israhel ego sum Dominus et pecora eorum pro universis primogenitis pecoris filiorum Israhel ^42recensuit Moses sicut praeceperat Dominus primogenitos filiorum Israhel ^43et fuerunt masculi per nomina sua a mense uno et supra viginti duo milia ducenti septuaginta tres ^44locutusque est Dominus ad Mosen ^45tolle Levitas pro primogenitis filiorum Israhel et pecora Levitarum pro pecoribus eorum eruntque Levitae mei ego sum Dominus ^46in pretio autem ducentorum septuaginta trium qui excedunt numerum Levitarum de primogenitis filiorum Israhel ^47accipies quinque siclos per singula capita ad mensuram sanctuarii siclus habet obolos viginti ^48dabisque pecuniam Aaron et filiis eius pretium eorum qui supra sunt ^49tulit igitur Moses pecuniam eorum qui fuerant amplius et quos redemerant a Levitis ^50pro primogenitis filiorum Israhel mille trecentorum sexaginta quinque siclorum iuxta pondus sanctuarii ^51et dedit eam Aaroni et filiis eius iuxta verbum quod praeceperat sibi Dominus __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^2tolle summam filiorum Caath de medio Levitarum per domos et familias suas ^3a tricesimo anno et supra usque ad quinquagesimum annum omnium qui ingrediuntur ut stent et ministrent in tabernaculo foederis ^4hic est cultus filiorum Caath tabernaculum foederis et sanctum sanctorum ^5ingredientur Aaron et filii eius quando movenda sunt castra et deponent velum quod pendet ante fores involventque eo arcam testimonii ^6et operient rursum velamine ianthinarum pellium extendentque desuper pallium totum hyacinthinum et inducent vectes ^7mensam quoque propositionis involvent hyacinthino pallio et ponent cum ea turibula et mortariola cyatos et crateras ad liba fundenda panes semper in ea erunt ^8extendentque desuper pallium coccineum quod rursum operient velamento ianthinarum pellium et inducent vectes ^9sument et pallium hyacinthinum quo operient candelabrum cum lucernis et forcipibus suis et emunctoriis et cunctis vasis olei quae ad concinnandas lucernas necessaria sunt ^10et super omnia ponent operimentum ianthinarum pellium et inducent vectes ^11nec non et altare aureum involvent hyacinthino vestimento et extendent desuper operimentum ianthinarum pellium inducentque vectes ^12omnia vasa quibus ministratur in sanctuario involvent hyacinthino pallio et extendent desuper operimentum ianthinarum pellium inducentque vectes ^13sed et altare mundabunt cinere et involvent illud purpureo vestimento ^14ponentque cum eo omnia vasa quibus in ministerio eius utuntur id est ignium receptacula fuscinulas ac tridentes uncinos et vatilla cuncta vasa altaris operient simul velamine ianthinarum pellium et inducent vectes ^15cumque involverint Aaron et filii eius sanctuarium et omnia vasa eius in commotione castrorum tunc intrabunt filii Caath ut portent involuta et non tangant vasa sanctuarii ne moriantur ista sunt onera filiorum Caath in tabernaculo foederis ^16super quos erit Eleazar filius Aaron sacerdotis ad cuius pertinet curam oleum ad concinnandas lucernas et conpositionis incensum et sacrificium quod semper offertur et oleum unctionis et quicquid ad cultum tabernaculi pertinet omniumque vasorum quae in sanctuario sunt ^17locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^18nolite perdere populum Caath de medio Levitarum ^19sed hoc facite eis ut vivant et non moriantur si tetigerint sancta sanctorum Aaron et filii eius intrabunt ipsique disponent opera singulorum et divident quid portare quis debeat ^20alii nulla curiositate videant quae sunt in sanctuario priusquam involvantur alioquin morientur ^21locutus est Dominus ad Mosen dicens ^22tolle summam etiam filiorum Gerson per domos ac familias et cognationes suas ^23a triginta annis et supra usque ad annos quinquaginta numera omnes qui ingrediuntur et ministrant in tabernaculo foederis ^24hoc est officium familiae Gersonitarum ^25ut portent cortinas tabernaculi et tectum foederis operimentum aliud et super omnia velamen ianthinum tentoriumque quod pendet in introitu foederis tabernaculi ^26cortinas atrii et velum in introitu quod est ante tabernaculum omnia quae ad altare pertinent funiculos et vasa ministerii ^27iubente Aaron et filiis eius portabunt filii Gerson et scient singuli cui debeant oneri mancipari ^28hic est cultus familiae Gersonitarum in tabernaculo foederis eruntque sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis ^29filios quoque Merari per familias et domos patrum suorum recensebis ^30a triginta annis et supra usque ad annos quinquaginta omnes qui ingrediuntur ad officium ministerii sui et cultum foederis testimonii ^31haec sunt onera eorum portabunt tabulas tabernaculi et vectes eius columnas et bases earum ^32columnas quoque atrii per circuitum cum basibus et paxillis et funibus suis omnia vasa et supellectilem ad numerum accipient sicque portabunt ^33hoc est officium familiae Meraritarum et ministerium in tabernaculo foederis eruntque sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis ^34recensuerunt igitur Moses et Aaron et principes synagogae filios Caath per cognationes et domos patrum suorum ^35a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ad ministerium tabernaculi foederis ^36et inventi sunt duo milia septingenti quinquaginta ^37hic est numerus populi Caath qui intrat tabernaculum foederis hos numeravit Moses et Aaron iuxta sermonem Domini per manum Mosi ^38numerati sunt et filii Gerson per cognationes et domos patrum suorum ^39a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ut ministrent in tabernaculo foederis ^40et inventi sunt duo milia sescenti triginta ^41hic est populus Gersonitarum quos numeraverunt Moses et Aaron iuxta verbum Domini ^42numerati sunt et filii Merari per cognationes et domos patrum suorum ^43a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ad explendos ritus tabernaculi foederis ^44et inventi sunt tria milia ducenti ^45hic est numerus filiorum Merari quos recensuerunt Moses et Aaron iuxta imperium Domini per manum Mosi ^46omnes qui recensiti sunt de Levitis et quos fecit ad nomen Moses et Aaron et principes Israhel per cognationes et domos patrum suorum ^47a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum ingredientes ad ministerium tabernaculi et onera portanda ^48fuerunt simul octo milia quingenti octoginta ^49iuxta verbum Domini recensuit eos Moses unumquemque iuxta officium et onera sua sicut praeceperat ei Dominus __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2praecipe filiis Israhel ut eiciant de castris omnem leprosum et qui semine fluit pollutusque est super mortuo ^3tam masculum quam feminam eicite de castris ne contaminent ea cum habitaverim vobiscum ^4feceruntque ita filii Israhel et eiecerunt eos extra castra sicut locutus erat Dominus Mosi ^5locutus est Dominus ad Mosen dicens ^6loquere ad filios Israhel vir sive mulier cum fecerint ex omnibus peccatis quae solent hominibus accidere et per neglegentiam transgressi fuerint mandatum Domini atque deliquerint ^7confitebuntur peccatum suum et reddent ipsum caput quintamque partem desuper ei in quem peccaverint ^8sin autem non fuerit qui recipiat dabunt Domino et erit sacerdotis excepto ariete qui offertur pro expiatione ut sit placabilis hostia ^9omnes quoque primitiae quas offerunt filii Israhel ad sacerdotem pertinent ^10et quicquid in sanctuarium offertur a singulis et traditur manibus sacerdotis ipsius erit ^11locutus est Dominus ad Mosen dicens ^12loquere ad filios Israhel et dices ad eos vir cuius uxor erraverit maritumque contemnens ^13dormierit cum altero viro et hoc maritus deprehendere non quiverit sed latet adulterium et testibus argui non potest quia non est inventa in stupro ^14si spiritus zelotypiae concitaverit virum contra uxorem suam quae vel polluta est vel falsa suspicione appetitur ^15adducet eam ad sacerdotem et offeret oblationem pro illa decimam partem sati farinae hordiaciae non fundet super eam oleum nec inponet tus quia sacrificium zelotypiae est et oblatio investigans adulterium ^16offeret igitur eam sacerdos et statuet coram Domino ^17adsumetque aquam sanctam in vase fictili et pauxillum terrae de pavimento tabernaculi mittet in eam ^18cumque steterit mulier in conspectu Domini discoperiet caput eius et ponet super manus illius sacrificium recordationis et oblationem zelotypiae ipse autem tenebit aquas amarissimas in quibus cum execratione maledicta congessit ^19adiurabitque eam et dicet si non dormivit vir alienus tecum et si non polluta es deserto mariti toro non te nocebunt aquae istae amarissimae in quas maledicta congessi ^20sin autem declinasti a viro tuo atque polluta es et concubuisti cum altero ^21his maledictionibus subiacebis det te Dominus in maledictionem exemplumque cunctorum in populo suo putrescere faciat femur tuum et tumens uterus disrumpatur ^22ingrediantur aquae maledictae in ventrem tuum et utero tumescente putrescat femur et respondebit mulier amen amen ^23scribetque sacerdos in libello ista maledicta et delebit ea aquis amarissimis in quas maledicta congessit ^24et dabit ei bibere quas cum exhauserit ^25tollet sacerdos de manu eius sacrificium zelotypiae et elevabit illud coram Domino inponetque super altare ita dumtaxat ut prius ^26pugillum sacrificii tollat de eo quod offertur et incendat super altare et sic potum det mulieri aquas amarissimas ^27quas cum biberit si polluta est et contempto viro adulterii rea pertransibunt eam aquae maledictionis et inflato ventre conputrescet femur eritque mulier in maledictionem et in exemplum omni populo ^28quod si polluta non fuerit erit innoxia et faciet liberos ^29ista est lex zelotypiae si declinaverit mulier a viro suo et si polluta fuerit ^30maritusque zelotypiae spiritu concitatus adduxerit eam in conspectu Domini et fecerit ei sacerdos iuxta omnia quae scripta sunt ^31maritus absque culpa erit et illa recipiet iniquitatem suam __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere ad filios Israhel et dices ad eos vir sive mulier cum fecerit votum ut sanctificentur et se voluerint Domino consecrare ^3vino et omni quod inebriare potest abstinebunt acetum ex vino et ex qualibet alia potione et quicquid de uva exprimitur non bibent uvas recentes siccasque non comedent ^4cunctis diebus quibus ex voto Domino consecrantur quicquid ex vinea esse potest ab uva passa usque ad acinum non comedent ^5omni tempore separationis suae novacula non transibit super caput eius usque ad conpletum diem quo Domino consecratur sanctus erit crescente caesarie capitis eius ^6omni tempore consecrationis suae super mortuum non ingredietur ^7nec super patris quidem et matris et fratris sororisque funere contaminabitur quia consecratio Dei sui super caput eius est ^8omnes dies separationis suae sanctus erit Domino ^9sin autem mortuus fuerit subito quispiam coram eo polluetur caput consecrationis eius quod radet ilico et in eadem die purgationis suae et rursum septima ^10in octavo autem die offeret duos turtures vel duos pullos columbae sacerdoti in introitu foederis testimonii ^11facietque sacerdos unum pro peccato et alterum in holocaustum et deprecabitur pro eo quia peccavit super mortuo sanctificabitque caput eius in die illo ^12et consecrabit Domino dies separationis illius offerens agnum anniculum pro peccato ita tamen ut dies priores irriti fiant quoniam polluta est sanctificatio eius ^13ista est lex consecrationis cum dies quos ex voto decreverat conplebuntur adducet eum ad ostium tabernaculi foederis ^14et offeret oblationem eius Domino agnum anniculum inmaculatum in holocaustum et ovem anniculam inmaculatam pro peccato et arietem inmaculatum hostiam pacificam ^15canistrum quoque panum azymorum qui conspersi sunt oleo et lagana absque fermento uncta oleo ac libamina singulorum ^16quae offeret sacerdos coram Domino et faciet tam pro peccato quam in holocaustum ^17arietem vero immolabit hostiam pacificam Domino offerens simul canistrum azymorum et libamenta quae ex more debentur ^18tunc radetur nazareus ante ostium tabernaculi foederis caesarie consecrationis suae tolletque capillos eius et ponet super ignem qui est subpositus sacrificio pacificorum ^19et armum coctum arietis tortamque absque fermento unam de canistro et laganum azymum unum et tradet in manibus nazarei postquam rasum fuerit caput eius ^20susceptaque rursum ab eo elevabit in conspectu Domini et sanctificata sacerdotis erunt sicut pectusculum quod separari iussum est et femur post haec potest bibere nazareus vinum ^21ista est lex nazarei cum voverit oblationem suam Domino tempore consecrationis suae exceptis his quae invenerit manus eius iuxta quod mente devoverat ita faciet ad perfectionem sanctificationis suae ^22locutus est Dominus ad Mosen dicens ^23loquere Aaron et filiis eius sic benedicetis filiis Israhel et dicetis eis ^24benedicat tibi Dominus et custodiat te ^25ostendat Dominus faciem suam tibi et misereatur tui ^26convertat Dominus vultum suum ad te et det tibi pacem ^27invocabunt nomen meum super filios Israhel et ego benedicam eis __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1factum est autem in die qua conplevit Moses tabernaculum et erexit illud unxitque et sanctificavit cum omnibus vasis suis altare similiter et vasa eius ^2obtulerunt principes Israhel et capita familiarum qui erant per singulas tribus praefecti eorum qui numerati fuerant ^3munera coram Domino sex plaustra tecta cum duodecim bubus unum plaustrum obtulere duo duces et unum bovem singuli obtuleruntque ea in conspectu tabernaculi ^4ait autem Dominus ad Mosen ^5suscipe ab eis ut serviant in ministerio tabernaculi et tradas ea Levitis iuxta ordinem ministerii sui ^6itaque cum suscepisset Moses plaustra et boves tradidit eos Levitis ^7duo plaustra et quattuor boves dedit filiis Gerson iuxta id quod habebant necessarium ^8quattuor alia plaustra et octo boves dedit filiis Merari secundum officia et cultum suum sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis ^9filiis autem Caath non dedit plaustra et boves quia in sanctuario serviunt et onera propriis portant umeris ^10igitur obtulerunt duces in dedicationem altaris die qua unctum est oblationem suam ante altare ^11dixitque Dominus ad Mosen singuli duces per singulos dies offerant munera in dedicationem altaris ^12primo die obtulit oblationem suam Naasson filius Aminadab de tribu Iuda ^13fueruntque in ea acetabulum argenteum pondo centum triginta siclorum fiala argentea habens septuaginta siclos iuxta pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^14mortariolum ex decem siclis aureis plenum incenso ^15bovem et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^16hircumque pro peccato ^17et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Naasson filii Aminadab ^18secundo die obtulit Nathanahel filius Suar dux de tribu Isachar ^19acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos iuxta pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^20mortariolum aureum habens decem siclos plenum incenso ^21bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^22hircumque pro peccato ^23et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Nathanahel filii Suar ^24tertio die princeps filiorum Zabulon Heliab filius Helon ^25obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^26mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^27bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^28hircumque pro peccato ^29et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Heliab filii Helon ^30die quarto princeps filiorum Ruben Helisur filius Sedeur ^31obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^32mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^33bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^34hircumque pro peccato ^35et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Helisur filii Sedeur ^36die quinto princeps filiorum Symeon Salamihel filius Surisaddai ^37obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^38mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^39bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^40hircumque pro peccato ^41et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Salamihel filii Surisaddai ^42die sexto princeps filiorum Gad Heliasaph filius Duhel ^43obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^44mortariolum aureum adpendens siclos decem plenum incenso ^45bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^46hircumque pro peccato ^47et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Heliasaph filii Duhel ^48die septimo princeps filiorum Ephraim Helisama filius Ammiud ^49obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^50mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^51bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^52hircumque pro peccato ^53et in hostias pacificas boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Helisama filii Ammiud ^54die octavo princeps filiorum Manasse Gamalihel filius Phadassur ^55obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^56mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^57bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^58hircumque pro peccato ^59et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Gamalihel filii Phadassur ^60die nono princeps filiorum Beniamin Abidan filius Gedeonis ^61obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^62mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^63bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^64hircumque pro peccato ^65et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Abidan filii Gedeonis ^66die decimo princeps filiorum Dan Ahiezer filius Amisaddai ^67obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^68mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^69bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^70hircumque pro peccato ^71et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Ahiezer filii Amisaddai ^72die undecimo princeps filiorum Aser Phagaihel filius Ochran ^73obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^74mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^75bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^76hircumque pro peccato ^77et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Phagaihel filii Ochran ^78die duodecimo princeps filiorum Nepthalim Achira filius Henan ^79obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium ^80mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso ^81bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum ^82hircumque pro peccato ^83et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Achira filii Henan ^84haec in dedicatione altaris oblata sunt a principibus Israhel in die qua consecratum est acetabula argentea duodecim fialae argenteae duodecim mortariola aurea duodecim ^85ita ut centum triginta argenti siclos haberet unum acetabulum et septuaginta siclos una fiala id est in commune vasorum omnium ex argento sicli duo milia quadringenti pondere sanctuarii ^86mortariola aurea duodecim plena incenso denos siclos adpendentia pondere sanctuarii id est simul auri sicli centum viginti ^87boves de armento in holocaustum duodecim arietes duodecim agni anniculi duodecim et libamenta eorum hirci duodecim pro peccato ^88hostiae pacificorum boves viginti quattuor arietes sexaginta hirci sexaginta agni anniculi sexaginta haec oblata sunt in dedicatione altaris quando unctum est ^89cumque ingrederetur Moses tabernaculum foederis ut consuleret oraculum audiebat vocem loquentis ad se de propitiatorio quod erat super arcam testimonii inter duos cherubin unde et loquebatur ei __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere Aaroni et dices ad eum cum posueris septem lucernas contra eam partem quam candelabrum respicit lucere debebunt ^3fecitque Aaron et inposuit lucernas super candelabrum ut praeceperat Dominus Mosi ^4haec autem erat factura candelabri ex auro ductili tam medius stipes quam cuncta ex utroque calamorum latera nascebantur iuxta exemplum quod ostendit Dominus Mosi ita operatus est candelabrum ^5et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^6tolle Levitas de medio filiorum Israhel et purificabis eos ^7iuxta hunc ritum aspergantur aqua lustrationis et radant omnes pilos carnis suae cumque laverint vestimenta sua et mundati fuerint ^8tollant bovem de armentis et libamentum eius similam oleo conspersam bovem autem alterum de armento tu accipies pro peccato ^9et adplicabis Levitas coram tabernaculo foederis convocata omni multitudine filiorum Israhel ^10cumque Levitae fuerint coram Domino ponent filii Israhel manus suas super eos ^11et offeret Aaron Levitas munus in conspectu Domini a filiis Israhel ut serviant in ministerio eius ^12Levitae quoque ponent manus suas super capita boum e quibus unum facies pro peccato et alterum in holocaustum Domini ut depreceris pro eis ^13statuesque Levitas in conspectu Aaron et filiorum eius et consecrabis oblatos Domino ^14ac separabis de medio filiorum Israhel ut sint mei ^15et postea ingrediantur tabernaculum foederis ut serviant mihi sicque purificabis et consecrabis eos in oblationem Domini quoniam dono donati sunt mihi a filiis Israhel ^16pro primogenitis quae aperiunt omnem vulvam in Israhel accepi eos ^17mea sunt omnia primogenita filiorum Israhel tam ex hominibus quam ex iumentis ex die quo percussi omnem primogenitum in terra Aegypti sanctificavi eos mihi ^18et tuli Levitas pro cunctis primogenitis filiorum Israhel ^19tradidique eos dono Aaroni et filiis eius de medio populi ut serviant mihi pro Israhel in tabernaculo foederis et orent pro eis ne sit in populo plaga si ausi fuerint accedere ad sanctuarium ^20feceruntque Moses et Aaron et omnis multitudo filiorum Israhel super Levitas quae praeceperat Dominus Mosi ^21purificatique sunt et laverunt vestimenta sua elevavitque eos Aaron in conspectu Domini et oravit pro eis ^22ut purificati ingrederentur ad officia sua in tabernaculum foederis coram Aaron et filiis eius sicut praeceperat Dominus Mosi de Levitis ita factum est ^23locutus est Dominus ad Mosen dicens ^24haec est lex Levitarum a viginti quinque annis et supra ingredientur ut ministrent in tabernaculo foederis ^25cumque quinquagesimum annum aetatis impleverint servire cessabunt ^26eruntque ministri fratrum suorum in tabernaculo foederis ut custodiant quae sibi fuerint commendata opera autem ipsa non faciant sic dispones Levitas in custodiis suis __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1locutus est Dominus ad Mosen in deserto Sinai anno secundo postquam egressi sunt de terra Aegypti mense primo dicens ^2faciant filii Israhel phase in tempore suo ^3quartadecima die mensis huius ad vesperam iuxta omnes caerimonias et iustificationes eius ^4praecepitque Moses filiis Israhel ut facerent phase ^5qui fecerunt tempore suo quartadecima die mensis ad vesperam in monte Sinai iuxta omnia quae mandaverat Dominus Mosi fecerunt filii Israhel ^6ecce autem quidam inmundi super animam hominis qui non poterant facere pascha in die illo accedentes ad Mosen et Aaron ^7dixerunt eis inmundi sumus super animam hominis quare fraudamur ut non valeamus offerre oblationem Domino in tempore suo inter filios Israhel ^8quibus respondit Moses state ut consulam quid praecipiat Dominus de vobis ^9locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^10loquere filiis Israhel homo qui fuerit inmundus super anima sive in via procul in gente vestra faciat phase Domino ^11mense secundo quartadecima die mensis ad vesperam cum azymis et lactucis agrestibus comedent illud ^12non relinquent ex eo quippiam usque mane et os eius non confringent omnem ritum phase observabunt ^13si quis autem et mundus est et in itinere non fuit et tamen non fecit phase exterminabitur anima illa de populis suis quia sacrificium Domino non obtulit tempore suo peccatum suum ipse portabit ^14peregrinus quoque et advena si fuerit apud vos faciet phase Domini iuxta caerimonias et iustificationes eius praeceptum idem erit apud vos tam advenae quam indigenae ^15igitur die qua erectum est tabernaculum operuit illud nubes a vespere autem super tentorium erat quasi species ignis usque mane ^16sic fiebat iugiter per diem operiebat illud nubes et per noctem quasi species ignis ^17cumque ablata fuisset nubes quae tabernaculum protegebat tunc proficiscebantur filii Israhel et in loco ubi stetisset nubes ibi castrametabantur ^18ad imperium Domini proficiscebantur et ad imperium illius figebant tabernaculum cunctis diebus quibus stabat nubes super tabernaculum manebant in eodem loco ^19et si evenisset ut multo tempore maneret super illud erant filii Israhel in excubiis Domini et non proficiscebantur ^20quotquot diebus fuisset nubes super tabernaculum ad imperium Domini erigebant tentoria et ad imperium illius deponebant ^21si fuisset nubes a vespere usque mane et statim diluculo tabernaculum reliquisset proficiscebantur et si post diem et noctem recessisset dissipabant tentoria ^22si biduo aut uno mense vel longiori tempore fuisset super tabernaculum manebant filii Israhel in eodem loco et non proficiscebantur statim autem ut recessisset movebant castra ^23per verbum Domini figebant tentoria et per verbum illius proficiscebantur erantque in excubiis Domini iuxta imperium eius per manum Mosi __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2fac tibi duas tubas argenteas ductiles quibus convocare possis multitudinem quando movenda sunt castra ^3cumque increpueris tubis congregabitur ad te omnis turba ad ostium foederis tabernaculi ^4si semel clangueris venient ad te principes et capita multitudinis Israhel ^5sin autem prolixior atque concisus clangor increpuerit movebunt castra primi qui sunt ad orientalem plagam ^6in secundo autem sonitu et pari ululatu tubae levabunt tentoria qui habitant ad meridiem et iuxta hunc modum reliqui facient ululantibus tubis in profectione ^7quando autem congregandus est populus simplex tubarum clangor erit et non concise ululabunt ^8filii Aaron sacerdotes clangent tubis eritque hoc legitimum sempiternum in generationibus vestris ^9si exieritis ad bellum de terra vestra contra hostes qui dimicant adversum vos clangetis ululantibus tubis et erit recordatio vestri coram Domino Deo vestro ut eruamini de manibus inimicorum vestrorum ^10si quando habebitis epulum et dies festos et kalendas canetis tubis super holocaustis et pacificis victimis ut sint vobis in recordationem Dei vestri ego Dominus Deus vester ^11anno secundo mense secundo vicesima die mensis elevata est nubes de tabernaculo foederis ^12profectique sunt filii Israhel per turmas suas de deserto Sinai et recubuit nubes in solitudine Pharan ^13moveruntque castra primi iuxta imperium Domini in manu Mosi ^14filii Iuda per turmas suas quorum princeps erat Naasson filius Aminadab ^15in tribu filiorum Isachar fuit princeps Nathanahel filius Suar ^16in tribu Zabulon erat princeps Heliab filius Helon ^17depositumque est tabernaculum quod portantes egressi sunt filii Gerson et Merari ^18profectique sunt et filii Ruben per turmas et ordinem suum quorum princeps erat Helisur filius Sedeur ^19in tribu autem filiorum Symeon princeps fuit Salamihel filius Surisaddai ^20porro in tribu Gad erat princeps Heliasaph filius Duhel ^21profectique sunt et Caathitae portantes sanctuarium tamdiu tabernaculum portabatur donec venirent ad erectionis locum ^22moverunt castra et filii Ephraim per turmas suas in quorum exercitu princeps erat Helisama filius Ammiud ^23in tribu autem filiorum Manasse princeps fuit Gamalihel filius Phadassur ^24et in tribu Beniamin dux Abidan filius Gedeonis ^25novissimi castrorum omnium profecti sunt filii Dan per turmas suas in quorum exercitu princeps fuit Ahiezer filius Amisaddai ^26in tribu autem filiorum Aser erat princeps Phagaihel filius Ochran ^27et in tribu filiorum Nepthalim princeps Achira filius Henan ^28haec sunt castra et profectiones filiorum Israhel per turmas suas quando egrediebantur ^29dixitque Moses Hobab filio Rahuhel Madianiti cognato suo proficiscimur ad locum quem Dominus daturus est nobis veni nobiscum ut benefaciamus tibi quia Dominus bona promisit Israheli ^30cui ille respondit non vadam tecum sed revertar in terram meam in qua natus sum ^31et ille noli inquit nos relinquere tu enim nosti in quibus locis per desertum castra ponere debeamus et eris ductor noster ^32cumque nobiscum veneris quicquid optimum fuerit ex opibus quas nobis traditurus est Dominus dabimus tibi ^33profecti sunt ergo de monte Domini via trium dierum arcaque foederis Domini praecedebat eos per dies tres providens castrorum locum ^34nubes quoque Domini super eos erat per diem cum incederent ^35cumque elevaretur arca dicebat Moses surge Domine et dissipentur inimici tui et fugiant qui oderunt te a facie tua ^36cum autem deponeretur aiebat revertere Domine ad multitudinem exercitus Israhel __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1interea ortum est murmur populi quasi dolentium pro labore contra Dominum quod cum audisset iratus est et accensus in eos ignis Domini devoravit extremam castrorum partem ^2cumque clamasset populus ad Mosen oravit Moses Dominum et absortus est ignis ^3vocavitque nomen loci illius Incensio eo quod succensus fuisset contra eos ignis Domini ^4vulgus quippe promiscuum quod ascenderat cum eis flagravit desiderio sedens et flens iunctis sibi pariter filiis Israhel et ait quis dabit nobis ad vescendum carnes ^5recordamur piscium quos comedebamus in Aegypto gratis in mentem nobis veniunt cucumeres et pepones porrique et cepae et alia ^6anima nostra arida est nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi man ^7erat autem man quasi semen coriandri coloris bdellii ^8circuibatque populus et colligens illud frangebat mola sive terebat in mortario coquens in olla et faciens ex eo tortulas saporis quasi panis oleati ^9cumque descenderet nocte super castra ros descendebat pariter et man ^10audivit ergo Moses flentem populum per familias singulos per ostia tentorii sui iratusque est furor Domini valde sed et Mosi intoleranda res visa est ^11et ait ad Dominum cur adflixisti servum tuum quare non invenio gratiam coram te et cur inposuisti pondus universi populi huius super me ^12numquid ego concepi omnem hanc multitudinem vel genui eam ut dicas mihi porta eos in sinu tuo sicut portare solet nutrix infantulum et defer in terram pro qua iurasti patribus eorum ^13unde mihi carnes ut dem tantae multitudini flent contra me dicentes da nobis carnes ut comedamus ^14non possum solus sustinere omnem hunc populum quia gravis mihi est ^15sin aliter tibi videtur obsecro ut interficias me et inveniam gratiam in oculis tuis ne tantis adficiar malis ^16et dixit Dominus ad Mosen congrega mihi septuaginta viros de senibus Israhel quos tu nosti quod senes populi sint ac magistri et duces eos ad ostium tabernaculi foederis faciesque ibi stare tecum ^17ut descendam et loquar tibi et auferam de spiritu tuo tradamque eis ut sustentent tecum onus populi et non tu solus graveris ^18populo quoque dices sanctificamini cras comedetis carnes ego enim audivi vos dicere quis dabit nobis escas carnium bene nobis erat in Aegypto ut det vobis Dominus carnes et comedatis ^19non uno die nec duobus vel quinque aut decem nec viginti quidem ^20sed usque ad mensem dierum donec exeat per nares vestras et vertatur in nausiam eo quod reppuleritis Dominum qui in medio vestri est et fleveritis coram eo dicentes quare egressi sumus ex Aegypto ^21et ait Moses sescenta milia peditum huius populi sunt et tu dicis dabo eis esum carnium mense integro ^22numquid ovium et boum multitudo caedetur ut possit sufficere ad cibum vel omnes pisces maris in unum congregabuntur ut eos satient ^23cui respondit Dominus numquid manus Domini invalida est iam nunc videbis utrum meus sermo opere conpleatur ^24venit igitur Moses et narravit populo verba Domini congregans septuaginta viros de senibus Israhel quos stare fecit circa tabernaculum ^25descenditque Dominus per nubem et locutus est ad eum auferens de spiritu qui erat in Mosen et dans septuaginta viris cumque requievisset in eis spiritus prophetaverunt nec ultra cessarunt ^26remanserant autem in castris duo viri quorum unus vocabatur Heldad et alter Medad super quos requievit spiritus nam et ipsi descripti fuerant et non exierant ad tabernaculum ^27cumque prophetarent in castris cucurrit puer et nuntiavit Mosi dicens Heldad et Medad prophetant in castris ^28statim Iosue filius Nun minister Mosi et electus e pluribus ait domine mi Moses prohibe eos ^29at ille quid inquit aemularis pro me quis tribuat ut omnis populus prophetet et det eis Dominus spiritum suum ^30reversusque est Moses et maiores natu Israhel in castra ^31ventus autem egrediens a Domino arreptas trans mare coturnices detulit et dimisit in castra itinere quantum uno die confici potest ex omni parte castrorum per circuitum volabantque in aere duobus cubitis altitudine super terram ^32surgens ergo populus toto die illo et nocte ac die altero congregavit coturnicum qui parum decem choros et siccaverunt eas per gyrum castrorum ^33adhuc carnes erant in dentibus eorum nec defecerat huiuscemodi cibus et ecce furor Domini concitatus in populum percussit eum plaga magna nimis ^34vocatusque est ille locus sepulchra Concupiscentiae ibi enim sepelierunt populum qui desideraverat egressi autem de sepulchris Concupiscentiae venerunt in Aseroth et manserunt ibi __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1locutaque est Maria et Aaron contra Mosen propter uxorem eius aethiopissam ^2et dixerunt num per solum Mosen locutus est Dominus nonne et nobis similiter est locutus quod cum audisset Dominus ^3erat enim Moses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in terra ^4statim locutus est ad eum et ad Aaron et Mariam egredimini vos tantum tres ad tabernaculum foederis cumque fuissent egressi ^5descendit Dominus in columna nubis et stetit in introitu tabernaculi vocans Aaron et Mariam qui cum issent ^6dixit ad eos audite sermones meos si quis fuerit inter vos propheta Domini in visione apparebo ei vel per somnium loquar ad illum ^7at non talis servus meus Moses qui in omni domo mea fidelissimus est ^8ore enim ad os loquor ei et palam non per enigmata et figuras Dominum videt quare igitur non timuistis detrahere servo meo Mosi ^9iratusque contra eos abiit ^10nubes quoque recessit quae erat super tabernaculum et ecce Maria apparuit candens lepra quasi nix cumque respexisset eam Aaron et vidisset perfusam lepra ^11ait ad Mosen obsecro domine mi ne inponas nobis hoc peccatum quod stulte commisimus ^12ne fiat haec quasi mortua et ut abortivum quod proicitur de vulva matris suae ecce iam medium carnis eius devoratum est lepra ^13clamavitque Moses ad Dominum dicens Deus obsecro sana eam ^14cui respondit Dominus si pater eius spuisset in faciem illius nonne debuerat saltem septem dierum rubore suffundi separetur septem diebus extra castra et postea revocabitur ^15exclusa est itaque Maria extra castra septem diebus et populus non est motus de loco illo donec revocata est Maria __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1profectus est de Aseroth fixis tentoriis in deserto Pharan ^2ibi locutus est Dominus ad Mosen dicens ^3mitte viros qui considerent terram Chanaan quam daturus sum filiis Israhel singulos de singulis tribubus ex principibus ^4fecit Moses quod Dominus imperarat de deserto Pharan mittens principes viros quorum ista sunt nomina ^5de tribu Ruben Semmua filium Zecchur ^6de tribu Symeon Saphat filium Huri ^7de tribu Iuda Chaleb filium Iepphonne ^8de tribu Isachar Igal filium Ioseph ^9de tribu Ephraim Osee filium Nun ^10de tribu Beniamin Phalti filium Raphu ^11de tribu Zabulon Geddihel filium Sodi ^12de tribu Ioseph sceptri Manasse Gaddi filium Susi ^13de tribu Dan Ammihel filium Gemalli ^14de tribu Aser Sthur filium Michahel ^15de tribu Nepthali Naabbi filium Vaphsi ^16de tribu Gad Guhel filium Machi ^17haec sunt nomina virorum quos misit Moses ad considerandam terram vocavitque Osee filium Nun Iosue ^18misit ergo eos Moses ad considerandam terram Chanaan et dixit ad eos ascendite per meridianam plagam cumque veneritis ad montes ^19considerate terram qualis sit et populum qui habitator est eius utrum fortis sit an infirmus pauci numero an plures ^20ipsa terra bona an mala urbes quales muratae an absque muris ^21humus pinguis an sterilis nemorosa an absque arboribus confortamini et adferte nobis de fructibus terrae erat autem tempus quando iam praecoquae uvae vesci possunt ^22cumque ascendissent exploraverunt terram a deserto Sin usque Roob intrantibus Emath ^23ascenderuntque ad meridiem et venerunt in Hebron ubi erant Ahiman et Sisai et Tholmai filii Enach nam Hebron septem annis ante Tanim urbem Aegypti condita est ^24pergentesque usque ad torrentem Botri absciderunt palmitem cum uva sua quem portaverunt in vecte duo viri de malis quoque granatis et de ficis loci illius tulerunt ^25qui appellatus est Neelescol id est torrens Botri eo quod botrum inde portassent filii Israhel ^26reversique exploratores terrae post quadraginta dies omni regione circuita ^27venerunt ad Mosen et Aaron et ad omnem coetum filiorum Israhel in desertum Pharan quod est in Cades locutique eis et omni multitudini ostenderunt fructus terrae ^28et narraverunt dicentes venimus in terram ad quam misisti nos quae re vera fluit lacte et melle ut ex his fructibus cognosci potest ^29sed cultores fortissimos habet et urbes grandes atque muratas stirpem Enach vidimus ibi ^30Amalech habitat in meridie Hettheus et Iebuseus et Amorreus in montanis Chananeus vero moratur iuxta mare et circa fluenta Iordanis ^31inter haec Chaleb conpescens murmur populi qui oriebatur contra Mosen ait ascendamus et possideamus terram quoniam poterimus obtinere eam ^32alii vero qui fuerant cum eo dicebant nequaquam ad hunc populum valemus ascendere quia fortior nobis est ^33detraxeruntque terrae quam inspexerant apud filios Israhel dicentes terram quam lustravimus devorat habitatores suos populum quem aspeximus procerae staturae est ^34ibi vidimus monstra quaedam filiorum Enach de genere giganteo quibus conparati quasi lucustae videbamur __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1igitur vociferans omnis turba flevit nocte illa ^2et murmurati sunt contra Mosen et Aaron cuncti filii Israhel dicentes ^3utinam mortui essemus in Aegypto et non in hac vasta solitudine utinam pereamus et non inducat nos Dominus in terram istam ne cadamus gladio et uxores ac liberi nostri ducantur captivi nonne melius est reverti in Aegyptum ^4dixeruntque alter ad alterum constituamus nobis ducem et revertamur in Aegyptum ^5quo audito Moses et Aaron ceciderunt proni in terram coram omni multitudine filiorum Israhel ^6at vero Iosue filius Nun et Chaleb filius Iepphonne qui et ipsi lustraverant terram sciderunt vestimenta sua ^7et ad omnem multitudinem filiorum Israhel locuti sunt terram quam circuivimus valde bona est ^8si propitius fuerit Dominus inducet nos in eam et tradet humum lacte et melle manantem ^9nolite rebelles esse contra Dominum neque timeatis populum terrae huius quia sicut panem ita eos possumus devorare recessit ab illis omne praesidium Dominus nobiscum est nolite metuere ^10cumque clamaret omnis multitudo et lapidibus eos vellet opprimere apparuit gloria Domini super tectum foederis cunctis filiis Israhel ^11et dixit Dominus ad Mosen usquequo detrahet mihi populus iste quousque non credent mihi in omnibus signis quae feci coram eis ^12feriam igitur eos pestilentia atque consumam te autem faciam principem super gentem magnam et fortiorem quam haec est ^13et ait Moses ad Dominum ut audiant Aegyptii de quorum medio eduxisti populum istum ^14et habitatores terrae huius qui audierunt quod tu Domine in populo isto sis et facie videaris ad faciem et nubes tua protegat illos et in columna nubis praecedas eos per diem et in columna ignis per noctem ^15quod occideris tantam multitudinem quasi unum hominem et dicant ^16non poterat introducere populum in terram pro qua iuraverat idcirco occidit eos in solitudine ^17magnificetur ergo fortitudo Domini sicut iurasti dicens ^18Dominus patiens et multae misericordiae auferens iniquitatem et scelera nullumque innoxium derelinquens qui visitas peccata patrum in filios in tertiam et quartam generationem ^19dimitte obsecro peccatum populi tui huius secundum magnitudinem misericordiae tuae sicut propitius fuisti egredientibus de Aegypto usque ad locum istum ^20dixitque Dominus dimisi iuxta verbum tuum ^21vivo ego et implebitur gloria Domini universa terra ^22attamen omnes homines qui viderunt maiestatem meam et signa quae feci in Aegypto et in solitudine et temptaverunt me iam per decem vices nec oboedierunt voci meae ^23non videbunt terram pro qua iuravi patribus eorum nec quisquam ex illis qui detraxit mihi intuebitur eam ^24servum meum Chaleb qui plenus alio spiritu secutus est me inducam in terram hanc quam circuivit et semen eius possidebit eam ^25quoniam Amalechites et Chananeus habitant in vallibus cras movete castra et revertimini in solitudinem per viam maris Rubri ^26locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^27usquequo multitudo haec pessima murmurat contra me querellas filiorum Israhel audivi ^28dic ergo eis vivo ego ait Dominus sicut locuti estis audiente me sic faciam vobis ^29in solitudine hac iacebunt cadavera vestra omnes qui numerati estis a viginti annis et supra et murmurastis contra me ^30non intrabitis terram super quam levavi manum meam ut habitare vos facerem praeter Chaleb filium Iepphonne et Iosue filium Nun ^31parvulos autem vestros de quibus dixistis quod praedae hostibus forent introducam ut videant terram quae vobis displicuit ^32vestra cadavera iacebunt in solitudine ^33filii vestri erunt vagi in deserto annis quadraginta et portabunt fornicationem vestram donec consumantur cadavera patrum in deserto ^34iuxta numerum quadraginta dierum quibus considerastis terram annus pro die inputabitur et quadraginta annis recipietis iniquitates vestras et scietis ultionem meam ^35quoniam sicut locutus sum ita faciam omni multitudini huic pessimae quae consurrexit adversum me in solitudine hac deficiet et morietur ^36igitur omnes viri quos miserat Moses ad contemplandam terram et qui reversi murmurare fecerant contra eum omnem multitudinem detrahentes terrae quod esset mala ^37mortui sunt atque percussi in conspectu Domini ^38Iosue autem filius Nun et Chaleb filius Iepphonne vixerunt ex omnibus qui perrexerant ad considerandam terram ^39locutusque est Moses universa verba haec ad omnes filios Israhel et luxit populus nimis ^40et ecce mane primo surgentes ascenderunt verticem montis atque dixerunt parati sumus ascendere ad locum de quo Dominus locutus est quia peccavimus ^41quibus Moses cur inquit transgredimini verbum Domini quod vobis non cedet in prosperum ^42nolite ascendere non enim est Dominus vobiscum ne corruatis coram inimicis vestris ^43Amalechites et Chananeus ante vos sunt quorum gladio corruetis eo quod nolueritis adquiescere Domino nec erit Dominus vobiscum ^44at illi contenebrati ascenderunt in verticem montis arca autem testamenti Domini et Moses non recesserunt de castris ^45descenditque Amalechites et Chananeus qui habitabant in monte et percutiens eos atque concidens persecutus est usque Horma __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere ad filios Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram habitationis vestrae quam ego dabo vobis ^3et feceritis oblationem Domino in holocaustum aut victimam vota solventes vel sponte offerentes munera aut in sollemnitatibus vestris adolentes odorem suavitatis Domino de bubus sive de ovibus ^4offeret quicumque immolaverit victimam sacrificium similae decimam partem oephi conspersae oleo quod mensuram habebit quartam partem hin ^5et vinum ad liba fundenda eiusdem mensurae dabit in holocausto sive in victima per agnos singulos ^6et arietis erit sacrificium similae duarum decimarum quae conspersa sit oleo tertiae partis hin ^7et vinum ad libamentum tertiae partis eiusdem mensurae offeret in odorem suavitatis Domino ^8quando vero de bubus feceris holocaustum aut hostiam ut impleas votum vel pacificas victimas ^9dabis per singulos boves similae tres decimas conspersae oleo quod habeat medium mensurae hin ^10et vinum ad liba fundenda eiusdem mensurae in oblationem suavissimi odoris Domino ^11sic facietis ^12per singulos boves et arietes et agnos et hedos ^13tam indigenae quam peregrini ^14eodem ritu offerent sacrificia ^15unum praeceptum erit atque iudicium tam vobis quam advenis terrae ^16locutus est Dominus ad Mosen dicens ^17loquere filiis Israhel et dices ad eos ^18cum veneritis in terram quam dabo vobis ^19et comederitis de panibus regionis illius separabitis primitias Domino ^20de cibis vestris sicut de areis primitias separatis ^21ita et de pulmentis dabitis primitiva Domino ^22quod si per ignorantiam praeterieritis quicquam horum quae locutus est Dominus ad Mosen ^23et mandavit per eum ad vos a die qua coepit iubere et ultra ^24oblitaque fuerit facere multitudo offeret vitulum de armento holocaustum in odorem suavissimum Domino et sacrificium eius ac liba ut caerimoniae postulant hircumque pro peccato ^25et rogabit sacerdos pro omni multitudine filiorum Israhel et dimittetur eis quoniam non sponte peccaverunt nihilominus offerentes incensum Domino pro se et pro peccato atque errore suo ^26et dimittetur universae plebi filiorum Israhel et advenis qui peregrinantur inter vos quoniam culpa est omnis populi per ignorantiam ^27quod si anima una nesciens peccaverit offeret capram anniculam pro peccato suo ^28et deprecabitur pro ea sacerdos quod inscia peccaverit coram Domino inpetrabitque ei veniam et dimittetur illi ^29tam indigenis quam advenis una lex erit omnium qui peccaverint ignorantes ^30anima vero quae per superbiam aliquid commiserit sive civis sit ille sive peregrinus quoniam adversum Dominum rebellis fuit peribit de populo suo ^31verbum enim Domini contempsit et praeceptum illius fecit irritum idcirco delebitur et portabit iniquitatem suam ^32factum est autem cum essent filii Israhel in solitudine et invenissent hominem colligentem ligna in die sabbati ^33obtulerunt eum Mosi et Aaron et universae multitudini ^34qui recluserunt eum in carcerem nescientes quid super eo facere deberent ^35dixitque Dominus ad Mosen morte moriatur homo iste obruat eum lapidibus omnis turba extra castra ^36cumque eduxissent eum foras obruerunt lapidibus et mortuus est sicut praeceperat Dominus ^37dixit quoque Dominus ad Mosen ^38loquere filiis Israhel et dices ad eos ut faciant sibi fimbrias per angulos palliorum ponentes in eis vittas hyacinthinas ^39quas cum viderint recordentur omnium mandatorum Domini nec sequantur cogitationes suas et oculos per res varias fornicantes ^40sed magis memores praeceptorum Domini faciant ea sintque sancti Deo suo ^41ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ut essem vester Deus __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1ecce autem Core filius Isaar filii Caath filii Levi et Dathan atque Abiram filii Heliab Hon quoque filius Pheleth de filiis Ruben ^2surrexerunt contra Mosen aliique filiorum Israhel ducenti quinquaginta viri proceres synagogae et qui tempore concilii per nomina vocabantur ^3cumque stetissent adversum Mosen et Aaron dixerunt sufficiat vobis quia omnis multitudo sanctorum est et in ipsis est Dominus cur elevamini super populum Domini ^4quod cum audisset Moses cecidit pronus in faciem ^5locutusque ad Core et ad omnem multitudinem mane inquit notum faciet Dominus qui ad se pertineant et sanctos adplicabit sibi et quos elegerit adpropinquabunt ei ^6hoc igitur facite tollat unusquisque turibula sua tu Core et omne concilium tuum ^7et hausto cras igne ponite desuper thymiama coram Domino et quemcumque elegerit ipse erit sanctus multum erigimini filii Levi ^8dixitque rursum ad Core audite filii Levi ^9num parum vobis est quod separavit vos Deus Israhel ab omni populo et iunxit sibi ut serviretis ei in cultu tabernaculi et staretis coram frequentia populi et ministraretis ei ^10idcirco ad se fecit accedere te et omnes fratres tuos filios Levi ut vobis etiam sacerdotium vindicetis ^11et omnis globus tuus stet contra Dominum quid est enim Aaron ut murmuretis contra eum ^12misit ergo Moses ut vocaret Dathan et Abiram filios Heliab qui responderunt non venimus ^13numquid parum est tibi quod eduxisti nos de terra quae lacte et melle manabat ut occideres in deserto nisi et dominatus fueris nostri ^14re vera induxisti nos in terram quae fluit rivis lactis et mellis et dedisti nobis possessiones agrorum et vinearum an et oculos nostros vis eruere non venimus ^15iratusque Moses valde ait ad Dominum ne respicias sacrificia eorum tu scis quod ne asellum quidem umquam acceperim ab eis nec adflixerim quempiam eorum ^16dixitque ad Core tu et omnis congregatio tua state seorsum coram Domino et Aaron die crastino separatim ^17tollite singuli turibula vestra et ponite super ea incensum offerentes Domino ducenta quinquaginta turibula Aaron quoque teneat turibulum suum ^18quod cum fecissent stantibus Mosen et Aaron ^19et coacervassent adversum eos omnem multitudinem ad ostium tabernaculi apparuit cunctis gloria Domini ^20locutusque Dominus ad Mosen et Aaron ait ^21separamini de medio congregationis huius ut eos repente disperdam ^22qui ceciderunt proni in faciem atque dixerunt fortissime Deus spirituum universae carnis num uno peccante contra omnes tua ira desaeviet ^23et ait Dominus ad Mosen ^24praecipe universo populo ut separetur a tabernaculis Core et Dathan et Abiram ^25surrexitque Moses et abiit ad Dathan et Abiram et sequentibus eum senioribus Israhel ^26dixit ad turbam recedite a tabernaculis hominum impiorum et nolite tangere quae ad eos pertinent ne involvamini in peccatis eorum ^27cumque recessissent a tentoriis eorum per circuitum Dathan et Abiram egressi stabant in introitu papilionum suorum cum uxoribus et liberis omnique frequentia ^28et ait Moses in hoc scietis quod Dominus miserit me ut facerem universa quae cernitis et non ex proprio ea corde protulerim ^29si consueta hominum morte interierint et visitaverit eos plaga qua et ceteri visitari solent non misit me Dominus ^30sin autem novam rem fecerit Dominus ut aperiens terra os suum degluttiat eos et omnia quae ad illos pertinent descenderintque viventes in infernum scietis quod blasphemaverint Dominum ^31confestim igitur ut cessavit loqui disrupta est terra sub pedibus eorum ^32et aperiens os suum devoravit illos cum tabernaculis suis et universa substantia ^33descenderuntque vivi in infernum operti humo et perierunt de medio multitudinis ^34at vero omnis Israhel qui stabat per gyrum fugit ad clamorem pereuntium dicens ne forte et nos terra degluttiat ^35sed et ignis egressus a Domino interfecit ducentos quinquaginta viros qui offerebant incensum ^36locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^37praecipe Eleazaro filio Aaron sacerdotis ut tollat turibula quae iacent in incendio et ignem huc illucque dispergat quoniam sanctificata sunt ^38in mortibus peccatorum producatque ea in lamminas et adfigat altari eo quod oblatum sit in eis incensum Domino et sanctificata sint ut cernant ea pro signo et monumento filii Israhel ^39tulit ergo Eleazar sacerdos turibula aenea in quibus obtulerant hii quos incendium devoravit et produxit ea in lamminas adfigens altari ^40ut haberent postea filii Israhel quibus commonerentur ne quis accedat alienigena et qui non est de semine Aaron ad offerendum incensum Domino ne patiatur sicut passus est Core et omnis congregatio eius loquente Domino ad Mosen ^41murmuravit autem omnis multitudo filiorum Israhel sequenti die contra Mosen et Aaron dicens vos interfecistis populum Domini ^42cumque oreretur seditio et tumultus incresceret ^43Moses et Aaron fugerunt ad tabernaculum foederis quod postquam ingressi sunt operuit nubes et apparuit gloria Domini ^44dixitque Dominus ad Mosen ^45recedite de medio huius multitudinis etiam nunc delebo eos cumque iacerent in terra ^46dixit Moses ad Aaron tolle turibulum et hausto igne de altari mitte incensum desuper pergens cito ad populum ut roges pro eis iam enim egressa est ira a Domino et plaga desaevit ^47quod cum fecisset Aaron et cucurrisset ad mediam multitudinem quam iam vastabat incendium obtulit thymiama ^48et stans inter mortuos ac viventes pro populo deprecatus est et plaga cessavit ^49fuerunt autem qui percussi sunt quattuordecim milia hominum et septingenti absque his qui perierant in seditione Core ^50reversusque est Aaron ad Mosen ad ostium tabernaculi foederis postquam quievit interitus __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1et locutus est Dominus ad Mosen dicens ^2loquere ad filios Israhel et accipe ab eis virgas singulas per cognationes suas a cunctis principibus tribuum virgas duodecim et uniuscuiusque nomen superscribes virgae suae ^3nomen autem Aaron erit in tribu Levi et una virga cunctas eorum familias continebit ^4ponesque eas in tabernaculo foederis coram testimonio ubi loquar ad te ^5quem ex his elegero germinabit virga eius et cohibebo a me querimonias filiorum Israhel quibus contra vos murmurant ^6locutusque est Moses ad filios Israhel et dederunt ei omnes principes virgas per singulas tribus fueruntque virgae duodecim absque virga Aaron ^7quas cum posuisset Moses coram Domino in tabernaculo testimonii ^8sequenti die regressus invenit germinasse virgam Aaron in domo Levi et turgentibus gemmis eruperant flores qui foliis dilatatis in amigdalas deformati sunt ^9protulit ergo Moses omnes virgas de conspectu Domini ad cunctos filios Israhel videruntque et receperunt singuli virgas suas ^10dixitque Dominus ad Mosen refer virgam Aaron in tabernaculum testimonii ut servetur ibi in signum rebellium filiorum et quiescant querellae eorum a me ne moriantur ^11fecitque Moses sicut praeceperat Dominus ^12dixerunt autem filii Israhel ad Mosen ecce consumpti sumus omnes perivimus ^13quicumque accedit ad tabernaculum Domini moritur num usque ad internicionem cuncti delendi sumus __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1dixitque Dominus ad Aaron tu et filii tui et domus patris tui tecum portabitis iniquitatem sanctuarii et tu et filii tui simul sustinebitis peccata sacerdotii vestri ^2sed et fratres tuos de tribu Levi et sceptro patris tui sume tecum praestoque sint et ministrent tibi tu autem et filii tui ministrabitis in tabernaculo testimonii ^3excubabuntque Levitae ad praecepta tua et ad cuncta opera tabernaculi ita dumtaxat ut ad vasa sanctuarii et altare non accedant ne et illi moriantur et vos pereatis simul ^4sint autem tecum et excubent in custodiis tabernaculi et in omnibus caerimoniis eius alienigena non miscebitur vobis ^5excubate in custodia sanctuarii et in ministerio altaris ne oriatur indignatio super filios Israhel ^6ego dedi vobis fratres vestros Levitas de medio filiorum Israhel et tradidi donum Domino ut serviant in ministeriis tabernaculi eius ^7tu autem et filii tui custodite sacerdotium vestrum et omnia quae ad cultum altaris pertinent et intra velum sunt per sacerdotes administrabuntur si quis externus accesserit occidetur ^8locutus est Dominus ad Aaron ecce dedi tibi custodiam primitiarum mearum omnia quae sanctificantur a filiis Israhel tibi tradidi et filiis tuis pro officio sacerdotali legitima sempiterna ^9haec ergo accipies de his quae sanctificantur et oblata sunt Domino omnis oblatio et sacrificium et quicquid pro peccato atque delicto redditur mihi et cedet in sancta sanctorum tuum erit et filiorum tuorum ^10in sanctuario comedes illud mares tantum edent ex eo quia consecratum est tibi ^11primitias autem quas voverint et obtulerint filii Israhel tibi dedi et filiis ac filiabus tuis iure perpetuo qui mundus est in domo tua vescetur eis ^12omnem medullam olei et vini ac frumenti quicquid offerunt primitiarum Domino tibi dedi ^13universa frugum initia quas gignit humus et Domino deportantur cedent in usus tuos qui mundus est in domo tua vescetur eis ^14omne quod ex voto reddiderint filii Israhel tuum erit ^15quicquid primum erumpet e vulva cunctae carnis quam offerunt Domino sive ex hominibus sive de pecoribus fuerit tui iuris erit ita dumtaxat ut pro hominis primogenito pretium accipias et omne animal quod inmundum est redimi facias ^16cuius redemptio erit post unum mensem siclis argenti quinque pondere sanctuarii siclus viginti obolos habet ^17primogenitum autem bovis et ovis et caprae non facies redimi quia sanctificata sunt Domino sanguinem tantum eorum fundes super altare et adipes adolebis in suavissimum odorem Domino ^18carnes vero in usum tuum cedent sicut pectusculum consecratum et armus dexter tua erunt ^19omnes primitias sanctuarii quas offerunt filii Israhel Domino tibi dedi et filiis ac filiabus tuis iure perpetuo pactum salis est sempiternum coram Domino tibi ac filiis tuis ^20dixitque Dominus ad Aaron in terra eorum nihil possidebitis nec habebitis partem inter eos ego pars et hereditas tua in medio filiorum Israhel ^21filiis autem Levi dedi omnes decimas Israhelis in possessionem pro ministerio quo serviunt mihi in tabernaculo foederis ^22ut non accedant ultra filii Israhel ad tabernaculum nec committant peccatum mortiferum ^23solis filiis Levi mihi in tabernaculo servientibus et portantibus peccata populi legitimum sempiternum erit in generationibus vestris nihil aliud possidebunt ^24decimarum oblatione contenti quas in usus eorum et necessaria separavi ^25locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^26praecipe Levitis atque denuntia cum acceperitis a filiis Israhel decimas quas dedi vobis primitias earum offerte Domino id est decimam partem decimae ^27ut reputetur vobis in oblationem primitivorum tam de areis quam de torcularibus ^28et universis quorum accipitis primitias offerte Domino et date Aaron sacerdoti ^29omnia quae offertis ex decimis et in donaria Domini separatis optima et electa erunt ^30dicesque ad eos si praeclara et meliora quaeque obtuleritis ex decimis reputabitur vobis quasi de area et torculari dederitis primitias ^31et comedetis eas in omnibus locis vestris tam vos quam familiae vestrae quia pretium est pro ministerio quo servitis in tabernaculo testimonii ^32et non peccabitis super hoc egregia vobis et pinguia reservantes ne polluatis oblationes filiorum Israhel et moriamini __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens ^2ista est religio victimae quam constituit Dominus praecipe filiis Israhel ut adducant ad te vaccam rufam aetatis integrae in qua nulla sit macula nec portaverit iugum ^3tradetisque eam Eleazaro sacerdoti qui eductam extra castra immolabit in conspectu omnium ^4et tinguens digitum in sanguine eius asperget contra fores tabernaculi septem vicibus ^5conburetque eam cunctis videntibus tam pelle et carnibus eius quam sanguine et fimo flammae traditis ^6lignum quoque cedrinum et hysopum coccumque bis tinctum sacerdos mittet in flammam quae vaccam vorat ^7et tunc demum lotis vestibus et corpore suo ingredietur in castra commaculatusque erit usque ad vesperam ^8sed et ille qui conbuserit eam lavabit vestimenta sua et corpus et inmundus erit usque ad vesperam ^9colliget autem vir mundus cineres vaccae et effundet eos extra castra in loco purissimo ut sint multitudini filiorum Israhel in custodiam et in aquam aspersionis quia pro peccato vacca conbusta est ^10cumque laverit qui vaccae portaverat cineres vestimenta sua inmundus erit usque ad vesperum habebunt hoc filii Israhel et advenae qui habitant inter eos sanctum iure perpetuo ^11qui tetigerit cadaver hominis et propter hoc septem diebus fuerit inmundus ^12aspergetur ex hac aqua die tertio et septimo et sic mundabitur si die tertio aspersus non fuerit septimo non poterit emundari ^13omnis qui tetigerit humanae animae morticinum et aspersus hac commixtione non fuerit polluet tabernaculum Domini et peribit ex Israhel quia aqua expiationis non est aspersus inmundus erit et manebit spurcitia eius super eum ^14ista est lex hominis qui moritur in tabernaculo omnes qui ingrediuntur tentorium illius et universa vasa quae ibi sunt polluta erunt septem diebus ^15vas quod non habuerit operculum nec ligaturam desuper inmundum erit ^16si quis in agro tetigerit cadaver occisi hominis aut per se mortui sive os illius vel sepulchrum inmundus erit septem diebus ^17tollent de cineribus conbustionis atque peccati et mittent aquas vivas super eos in vas ^18in quibus cum homo mundus tinxerit hysopum asperget eo omne tentorium et cunctam supellectilem et homines huiuscemodi contagione pollutos ^19atque hoc modo mundus lustrabit inmundum tertio et septimo die expiatusque die septimo lavabit et se et vestimenta sua et mundus erit ad vesperam ^20si quis hoc ritu non fuerit expiatus peribit anima illius de medio ecclesiae quia sanctuarium Domini polluit et non est aqua lustrationis aspersus ^21erit hoc praeceptum legitimum sempiternum ipse quoque qui aspergit aquas lavabit vestimenta sua omnis qui tetigerit aquas expiationis inmundus erit usque ad vesperam ^22quicquid tetigerit inmundus inmundum faciet et anima quae horum quippiam tetigerit inmunda erit usque ad vesperum __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1veneruntque filii Israhel et omnis multitudo in desertum Sin mense primo et mansit populus in Cades mortuaque est ibi Maria et sepulta in eodem loco ^2cumque indigeret aqua populus coierunt adversum Mosen et Aaron ^3et versi in seditionem dixerunt utinam perissemus inter fratres nostros coram Domino ^4cur eduxistis ecclesiam Domini in solitudinem ut et nos et nostra iumenta moriantur ^5quare nos fecistis ascendere de Aegypto et adduxistis in locum istum pessimum qui seri non potest qui nec ficum gignit nec vineas nec mala granata insuper et aquam non habet ad bibendum ^6ingressusque Moses et Aaron dimissa multitudine tabernaculum foederis corruerunt proni in terram et apparuit gloria Domini super eos ^7locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^8tolle virgam et congrega populum tu et Aaron frater tuus et loquimini ad petram coram eis et illa dabit aquas cumque eduxeris aquam de petra bibet omnis multitudo et iumenta eius ^9tulit igitur Moses virgam quae erat in conspectu Domini sicut praeceperat ei ^10congregata multitudine ante petram dixitque eis audite rebelles et increduli num de petra hac vobis aquam poterimus eicere ^11cumque elevasset Moses manum percutiens virga bis silicem egressae sunt aquae largissimae ita ut et populus biberet et iumenta ^12dixitque Dominus ad Mosen et Aaron quia non credidistis mihi ut sanctificaretis me coram filiis Israhel non introducetis hos populos in terram quam dabo eis ^13haec est aqua Contradictionis ubi iurgati sunt filii Israhel contra Dominum et sanctificatus est in eis ^14misit interea nuntios Moses de Cades ad regem Edom qui dicerent haec mandat frater tuus Israhel nosti omnem laborem qui adprehendit nos ^15quomodo descenderint patres nostri in Aegyptum et habitaverimus ibi multo tempore adflixerintque nos Aegyptii et patres nostros ^16et quomodo clamaverimus ad Dominum et exaudierit nos miseritque angelum qui eduxerit nos de Aegypto ecce in urbe Cades quae est in extremis finibus tuis positi ^17obsecramus ut nobis transire liceat per terram tuam non ibimus per agros nec per vineas non bibemus aquas de puteis tuis sed gradiemur via publica nec ad dextram nec ad sinistram declinantes donec transeamus terminos tuos ^18cui respondit Edom non transibis per me alioquin armatus occurram tibi ^19dixeruntque filii Israhel per tritam gradiemur viam et si biberimus aquas tuas nos et pecora nostra dabimus quod iustum est nulla erit in pretio difficultas tantum velociter transeamus ^20at ille respondit non transibis statimque egressus est obvius cum infinita multitudine et manu forti ^21nec voluit adquiescere deprecanti ut concederet transitum per fines suos quam ob rem devertit ab eo Israhel ^22cumque castra movissent de Cades venerunt in montem Or qui est in finibus terrae Edom ^23ubi locutus est Dominus ad Mosen ^24pergat inquit Aaron ad populos suos non enim intrabit terram quam dedi filiis Israhel eo quod incredulus fuerit ori meo ad aquas Contradictionis ^25tolle Aaron et filium eius cum eo et duces eos in montem Or ^26cumque nudaveris patrem veste sua indues ea Eleazarum filium eius et Aaron colligetur et morietur ibi ^27fecit Moses ut praeceperat Dominus et ascenderunt in montem Or coram omni multitudine ^28cumque Aaron spoliasset vestibus suis induit eis Eleazarum filium eius ^29illo mortuo in montis supercilio descendit cum Eleazaro ^30omnis autem multitudo videns occubuisse Aaron flevit super eo triginta diebus per cunctas familias suas __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1quod cum audisset Chananeus rex Arad qui habitabat ad meridiem venisse scilicet Israhel per exploratorum viam pugnavit contra illum et victor existens duxit ex eo praedam ^2at Israhel voto se Domino obligans ait si tradideris populum istum in manu mea delebo urbes eius ^3exaudivitque Dominus preces Israhel et tradidit Chananeum quem ille interfecit subversis urbibus eius et vocavit nomen loci illius Horma id est anathema ^4profecti sunt autem et de monte Or per viam quae ducit ad mare Rubrum ut circumirent terram Edom et taedere coepit populum itineris ac laboris ^5locutusque contra Deum et Mosen ait cur eduxisti nos de Aegypto ut moreremur in solitudine deest panis non sunt aquae anima nostra iam nausiat super cibo isto levissimo ^6quam ob rem misit Dominus in populum ignitos serpentes ad quorum plagas et mortes plurimorum ^7venerunt ad Mosen atque dixerunt peccavimus quia locuti sumus contra Dominum et te ora ut tollat a nobis serpentes oravit Moses pro populo ^8et locutus est Dominus ad eum fac serpentem et pone eum pro signo qui percussus aspexerit eum vivet ^9fecit ergo Moses serpentem aeneum et posuit pro signo quem cum percussi aspicerent sanabantur ^10profectique filii Israhel castrametati sunt in Oboth ^11unde egressi fixere tentoria in Hieabarim in solitudine quae respicit Moab contra orientalem plagam ^12et inde moventes venerunt ad torrentem Zared ^13quem relinquentes castrametati sunt contra Arnon quae est in deserto et prominet in finibus Amorrei siquidem Arnon terminus est Moab dividens Moabitas et Amorreos ^14unde dicitur in libro bellorum Domini sicut fecit in mari Rubro sic faciet in torrentibus Arnon ^15scopuli torrentium inclinati sunt ut requiescerent in Ar et recumberent in finibus Moabitarum ^16ex eo loco apparuit puteus super quo locutus est Dominus ad Mosen congrega populum et dabo ei aquam ^17tunc cecinit Israhel carmen istud ascendat puteus concinebant ^18puteus quem foderunt principes et paraverunt duces multitudinis in datore legis et in baculis suis de solitudine Matthana ^19de Matthana Nahalihel de Nahalihel in Bamoth ^20de Bamoth vallis est in regione Moab in vertice Phasga et quod respicit contra desertum ^21misit autem Israhel nuntios ad Seon regem Amorreorum dicens ^22obsecro ut transire mihi liceat per terram tuam non declinabimus in agros et vineas non bibemus aquas ex puteis via regia gradiemur donec transeamus terminos tuos ^23qui concedere noluit ut transiret Israhel per fines suos quin potius exercitu congregato egressus est obviam in desertum et venit in Iasa pugnavitque contra eum ^24a quo percussus est in ore gladii et possessa est terra eius ab Arnon usque Iebboc et filios Ammon quia forti praesidio tenebantur termini Ammanitarum ^25tulit ergo Israhel omnes civitates eius et habitavit in urbibus Amorrei in Esebon scilicet et viculis eius ^26urbs Esebon fuit regis Seon Amorrei qui pugnavit contra regem Moab et tulit omnem terram quae dicionis illius fuerat usque Arnon ^27idcirco dicitur in proverbio venite in Esebon aedificetur et construatur civitas Seon ^28ignis egressus est de Esebon flamma de oppido Seon et devoravit Ar Moabitarum et habitatores excelsorum Arnon ^29vae tibi Moab peristi popule Chamos dedit filios eius in fugam et filias in captivitatem regi Amorreorum Seon ^30iugum ipsorum disperiit ab Esebon usque Dibon lassi pervenerunt in Nophe et usque Medaba ^31habitavit itaque Israhel in terra Amorrei ^32misitque Moses qui explorarent Iazer cuius ceperunt viculos et possederunt habitatores ^33verteruntque se et ascenderunt per viam Basan et occurrit eis Og rex Basan cum omni populo suo pugnaturus in Edrai ^34dixitque Dominus ad Mosen ne timeas eum quia in manu tua tradidi illum et omnem populum ac terram eius faciesque illi sicut fecisti Seon regi Amorreorum habitatori Esebon ^35percusserunt igitur et hunc cum filiis suis universumque populum eius usque ad internicionem et possederunt terram illius __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1profectique castrametati sunt in campestribus Moab ubi trans Iordanem Hierichus sita est ^2videns autem Balac filius Sepphor omnia quae fecerat Israhel Amorreo ^3et quod pertimuissent eum Moabitae et impetum eius ferre non possent ^4dixit ad maiores natu Madian ita delebit hic populus omnes qui in nostris finibus commorantur quomodo solet bos herbas usque ad radices carpere ipse erat eo tempore rex in Moab ^5misit ergo nuntios ad Balaam filium Beor ariolum qui habitabat super flumen terrae filiorum Ammon ut vocarent eum et dicerent ecce egressus est populus ex Aegypto qui operuit superficiem terrae sedens contra me ^6veni igitur et maledic populo huic quia fortior me est si quo modo possim percutere et eicere eum de terra mea novi enim quod benedictus sit cui benedixeris et maledictus in quem maledicta congesseris ^7perrexerunt seniores Moab et maiores natu Madian habentes divinationis pretium in manibus cumque venissent ad Balaam et narrassent ei omnia verba Balac ^8ille respondit manete hic nocte et respondebo quicquid mihi dixerit Dominus manentibus illis apud Balaam venit Deus et ait ad eum ^9quid sibi volunt homines isti apud te ^10respondit Balac filius Sepphor rex Moabitarum misit ad me ^11dicens ecce populus qui egressus est de Aegypto operuit superficiem terrae veni et maledic ei si quo modo possim pugnans abicere eum ^12dixitque Deus ad Balaam noli ire cum eis neque maledicas populo quia benedictus est ^13qui mane consurgens dixit ad principes ite in terram vestram quia prohibuit me Deus venire vobiscum ^14reversi principes dixerunt ad Balac noluit Balaam venire nobiscum ^15rursum ille multo plures et nobiliores quam ante miserat misit ^16qui cum venissent ad Balaam dixerunt sic dicit Balac filius Sepphor ne cuncteris venire ad me ^17paratum honorare te et quicquid volueris dare veni et maledic populo isti ^18respondit Balaam si dederit mihi Balac plenam domum suam argenti et auri non potero inmutare verbum Domini Dei mei ut vel plus vel minus loquar ^19obsecro ut hic maneatis etiam hac nocte et scire queam quid mihi rursum respondeat Dominus ^20venit ergo Deus ad Balaam nocte et ait ei si vocare te venerunt homines isti surge et vade cum eis ita dumtaxat ut quod tibi praecepero facias ^21surrexit Balaam mane et strata asina profectus est cum eis ^22et iratus est Deus stetitque angelus Domini in via contra Balaam qui sedebat asinae et duos pueros habebat secum ^23cernens asina angelum stantem in via evaginato gladio avertit se de itinere et ibat per agrum quam cum verberaret Balaam et vellet ad semitam reducere ^24stetit angelus in angustiis duarum maceriarum quibus vineae cingebantur ^25quem videns asina iunxit se parieti et adtrivit sedentis pedem at ille iterum verberabat ^26et nihilominus angelus ad locum angustum transiens ubi nec ad dextram nec ad sinistram poterat deviari obvius stetit ^27cumque vidisset asina stantem angelum concidit sub pedibus sedentis qui iratus vehementius caedebat fuste latera ^28aperuitque Dominus os asinae et locuta est quid feci tibi cur percutis me ecce iam tertio ^29respondit Balaam quia commeruisti et inlusisti mihi utinam haberem gladium ut te percuterem ^30dixit asina nonne animal tuum sum cui semper sedere consuesti usque in praesentem diem dic quid simile umquam fecerim tibi at ille ait numquam ^31protinus aperuit Dominus oculos Balaam et vidit angelum stantem in via evaginato gladio adoravitque eum pronus in terram ^32cui angelus cur inquit tertio verberas asinam tuam ego veni ut adversarer tibi quia perversa est via tua mihique contraria ^33et nisi asina declinasset de via dans locum resistenti te occidissem et illa viveret ^34dixit Balaam peccavi nesciens quod tu stares contra me et nunc si displicet tibi ut vadam revertar ^35ait angelus vade cum istis et cave ne aliud quam praecepero tibi loquaris ivit igitur cum principibus ^36quod cum audisset Balac egressus est in occursum eius in oppido Moabitarum quod situm est in extremis finibus Arnon ^37dixitque ad Balaam misi nuntios ut vocarent te cur non statim venisti ad me an quia mercedem adventui tuo reddere nequeo ^38cui ille respondit ecce adsum numquid loqui potero aliud nisi quod Deus posuerit in ore meo ^39perrexerunt ergo simul et venerunt in urbem quae in extremis regni eius finibus erat ^40cumque occidisset Balac boves et oves misit ad Balaam et principes qui cum eo erant munera ^41mane autem facto duxit eum ad excelsa Baal et intuitus est extremam partem populi __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1dixitque Balaam ad Balac aedifica mihi hic septem aras et para totidem vitulos eiusdemque numeri arietes ^2cumque fecisset iuxta sermonem Balaam inposuerunt simul vitulum et arietem super aram ^3dixitque Balaam ad Balac sta paulisper iuxta holocaustum tuum donec vadam si forte occurrat mihi Dominus et quodcumque imperaverit loquar tibi ^4cumque abisset velociter occurrit ei Deus locutusque ad eum Balaam septem inquit aras erexi et inposui vitulum et arietem desuper ^5Dominus autem posuit verbum in ore eius et ait revertere ad Balac et haec loqueris ^6reversus invenit stantem Balac iuxta holocaustum suum et omnes principes Moabitarum ^7adsumptaque parabola sua dixit de Aram adduxit me Balac rex Moabitarum de montibus orientis veni inquit et maledic Iacob propera et detestare Israhel ^8quomodo maledicam cui non maledixit Deus qua ratione detester quem Dominus non detestatur ^9de summis silicibus videbo eum et de collibus considerabo illum populus solus habitabit et inter gentes non reputabitur ^10quis dinumerare possit pulverem Iacob et nosse numerum stirpis Israhel moriatur anima mea morte iustorum et fiant novissima mea horum similia ^11dixitque Balac ad Balaam quid est hoc quod agis ut malediceres inimicis vocavi te et tu e contrario benedicis eis ^12cui ille respondit num aliud possum loqui nisi quod iusserit Dominus ^13dixit ergo Balac veni mecum in alterum locum unde partem Israhelis videas et totum videre non possis inde maledicito ei ^14cumque duxisset eum in locum sublimem super verticem montis Phasga aedificavit Balaam septem aras et inpositis supra vitulo atque ariete ^15dixit ad Balac sta hic iuxta holocaustum tuum donec ego pergam obvius ^16cui cum Dominus occurrisset posuissetque verbum in ore eius ait revertere ad Balac et haec loqueris ei ^17reversus invenit eum stantem iuxta holocaustum suum et principes Moabitarum cum eo ad quem Balac quid inquit locutus est Dominus ^18at ille adsumpta parabola sua ait sta Balac et ausculta audi fili Sepphor ^19non est Deus quasi homo ut mentiatur nec ut filius hominis ut mutetur dixit ergo et non faciet locutus est et non implebit ^20ad benedicendum adductus sum benedictionem prohibere non valeo ^21non est idolum in Iacob nec videtur simulacrum in Israhel Dominus Deus eius cum eo est et clangor victoriae regis in illo ^22Deus eduxit eum de Aegypto cuius fortitudo similis est rinocerotis ^23non est augurium in Iacob nec divinatio in Israhel temporibus suis dicetur Iacob et Israheli quid operatus sit Deus ^24ecce populus ut leaena consurget et quasi leo erigetur non accubabit donec devoret praedam et occisorum sanguinem bibat ^25dixitque Balac ad Balaam nec maledicas ei nec benedicas ^26et ille nonne ait dixi tibi quod quicquid mihi Deus imperaret hoc facerem ^27et ait Balac ad eum veni et ducam te ad alium locum si forte placeat Deo ut inde maledicas eis ^28cumque duxisset eum super verticem montis Phogor qui respicit solitudinem ^29dixit ei Balaam aedifica mihi hic septem aras et para totidem vitulos eiusdemque numeri arietes ^30fecit Balac ut Balaam dixerat inposuitque vitulos et arietes per singulas aras __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1cumque vidisset Balaam quod placeret Domino ut benediceret Israheli nequaquam abiit ut ante perrexerat ut augurium quaereret sed dirigens contra desertum vultum suum ^2et elevans oculos vidit Israhel in tentoriis commorantem per tribus suas et inruente in se spiritu Dei ^3adsumpta parabola ait dixit Balaam filius Beor dixit homo cuius obturatus est oculus ^4dixit auditor sermonum Dei qui visionem Omnipotentis intuitus est qui cadit et sic aperiuntur oculi eius ^5quam pulchra tabernacula tua Iacob et tentoria tua Israhel ^6ut valles nemorosae ut horti iuxta fluvios inrigui ut tabernacula quae fixit Dominus quasi cedri propter aquas ^7fluet aqua de situla eius et semen illius erit in aquas multas tolletur propter Agag rex eius et auferetur regnum illius ^8Deus eduxit illum de Aegypto cuius fortitudo similis est rinocerotis devorabunt gentes hostes illius ossaque eorum confringent et perforabunt sagittis ^9accubans dormivit ut leo et quasi leaena quam suscitare nullus audebit qui benedixerit tibi erit ipse benedictus qui maledixerit in maledictione reputabitur ^10iratusque Balac contra Balaam conplosis manibus ait ad maledicendum inimicis meis vocavi te quibus e contrario tertio benedixisti ^11revertere ad locum tuum decreveram quidem magnifice honorare te sed Dominus privavit te honore disposito ^12respondit Balaam ad Balac nonne nuntiis tuis quos misisti ad me dixi ^13si dederit mihi Balac plenam domum suam argenti et auri non potero praeterire sermonem Domini Dei mei ut vel boni quid vel mali proferam ex corde meo sed quicquid Dominus dixerit hoc loquar ^14verumtamen pergens ad populum meum dabo consilium quid populus tuus huic populo faciat extremo tempore ^15sumpta igitur parabola rursum ait dixit Balaam filius Beor dixit homo cuius obturatus est oculus ^16dixit auditor sermonum Dei qui novit doctrinam Altissimi et visiones Omnipotentis videt qui cadens apertos habet oculos ^17videbo eum sed non modo intuebor illum sed non prope orietur stella ex Iacob et consurget virga de Israhel et percutiet duces Moab vastabitque omnes filios Seth ^18et erit Idumea possessio eius hereditas Seir cedet inimicis suis Israhel vero fortiter aget ^19de Iacob erit qui dominetur et perdat reliquias civitatis ^20cumque vidisset Amalech adsumens parabolam ait principium gentium Amalech cuius extrema perdentur ^21vidit quoque Cineum et adsumpta parabola ait robustum est quidem habitaculum tuum sed si in petra posueris nidum tuum ^22et fueris electus de stirpe Cain quamdiu poteris permanere Assur enim capiet te ^23adsumptaque parabola iterum locutus est heu quis victurus est quando ista faciet Deus ^24venient in trieribus de Italia superabunt Assyrios vastabuntque Hebraeos et ad extremum etiam ipsi peribunt ^25surrexitque Balaam et reversus est in locum suum Balac quoque via qua venerat rediit __________________________________________________________________ Chapter 25 ^1morabatur autem eo tempore Israhel in Setthim et fornicatus est populus cum filiabus Moab ^2quae vocaverunt eos ad sacrificia sua at illi comederunt et adoraverunt deos earum ^3initiatusque est Israhel Beelphegor et iratus Dominus ^4ait ad Mosen tolle cunctos principes populi et suspende eos contra solem in patibulis ut avertatur furor meus ab Israhel ^5dixitque Moses ad iudices Israhel occidat unusquisque proximos suos qui initiati sunt Beelphegor ^6et ecce unus de filiis Israhel intravit coram fratribus suis ad scortum madianitin vidente Mose et omni turba filiorum Israhel qui flebant ante fores tabernaculi ^7quod cum vidisset Finees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis surrexit de medio multitudinis et arrepto pugione ^8ingressus est post virum israhelitem in lupanar et perfodit ambos simul virum scilicet et mulierem in locis genitalibus cessavitque plaga a filiis Israhel ^9et occisi sunt viginti quattuor milia homines ^10dixitque Dominus ad Mosen ^11Finees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis avertit iram meam a filiis Israhel quia zelo meo commotus est contra eos ut non ipse delerem filios Israhel in zelo meo ^12idcirco loquere ad eos ecce do ei pacem foederis mei ^13et erit tam ipsi quam semini illius pactum sacerdotii sempiternum quia zelatus est pro Deo suo et expiavit scelus filiorum Israhel ^14erat autem nomen viri israhelitae qui occisus est cum Madianitide Zambri filius Salu dux de cognatione et tribu Symeonis ^15porro mulier madianitis quae pariter interfecta est vocabatur Chozbi filia Sur principis nobilissimi Madianitarum ^16locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^17hostes vos sentiant Madianitae et percutite eos ^18quia et ipsi hostiliter egerunt contra vos et decepere insidiis per idolum Phogor et Chozbi filiam ducis Madian sororem suam quae percussa est in die plagae pro sacrilegio Phogor __________________________________________________________________ Chapter 26 ^1postquam noxiorum sanguis effusus est dixit Dominus ad Mosen et Eleazarum filium Aaron sacerdotem ^2numerate omnem summam filiorum Israhel a viginti annis et supra per domos et cognationes suas cunctos qui possunt ad bella procedere ^3locuti sunt itaque Moses et Eleazar sacerdos in campestribus Moab super Iordanem contra Hierichum ad eos qui erant ^4a viginti annis et supra sicut Dominus imperarat quorum iste est numerus ^5Ruben primogenitus Israhel huius filius Enoch a quo familia Enochitarum et Phallu a quo familia Phalluitarum ^6et Esrom a quo familia Esromitarum et Charmi a quo familia Charmitarum ^7hae sunt familiae de stirpe Ruben quarum numerus inventus est quadraginta tria milia et septingenti triginta ^8filius Phallu Heliab ^9huius filii Namuhel et Dathan et Abiram isti sunt Dathan et Abiram principes populi qui surrexerunt contra Mosen et Aaron in seditione Core quando adversum Dominum rebellaverunt ^10et aperiens terra os suum devoravit Core morientibus plurimis quando conbusit ignis ducentos quinquaginta viros et factum est grande miraculum ^11ut Core pereunte filii illius non perirent ^12filii Symeon per cognationes suas Namuhel ab hoc familia Namuhelitarum Iamin ab hoc familia Iaminitarum Iachin ab hoc familia Iachinitarum ^13Zare ab hoc familia Zareitarum Saul ab hoc familia Saulitarum ^14hae sunt familiae de stirpe Symeon quarum omnis numerus fuit viginti duo milia ducentorum ^15filii Gad per cognationes suas Sephon ab hoc familia Sephonitarum Aggi ab hoc familia Aggitarum Suni ab hoc familia Sunitarum ^16Ozni ab hoc familia Oznitarum Heri ab hoc familia Heritarum ^17Arod ab hoc familia Aroditarum Arihel ab hoc familia Arihelitarum ^18istae sunt familiae Gad quarum omnis numerus fuit quadraginta milia quingentorum ^19filii Iuda Her et Onan qui ambo mortui sunt in terra Chanaan ^20fueruntque filii Iuda per cognationes suas Sela a quo familia Selanitarum Phares a quo familia Pharesitarum Zare a quo familia Zareitarum ^21porro filii Phares Esrom a quo familia Esromitarum et Amul a quo familia Amulitarum ^22istae sunt familiae Iuda quarum omnis numerus fuit septuaginta milia quingentorum ^23filii Isachar per cognationes suas Thola a quo familia Tholaitarum Phua a quo familia Phuaitarum ^24Iasub a quo familia Iasubitarum Semran a quo familia Semranitarum ^25hae sunt cognationes Isachar quarum numerus fuit sexaginta quattuor milia trecentorum ^26filii Zabulon per cognationes suas Sared a quo familia Sareditarum Helon a quo familia Helonitarum Ialel a quo familia Ialelitarum ^27hae sunt cognationes Zabulon quarum numerus fuit sexaginta milia quingentorum ^28filii Ioseph per cognationes suas Manasse et Ephraim ^29de Manasse ortus est Machir a quo familia Machiritarum Machir genuit Galaad a quo familia Galaaditarum ^30Galaad habuit filios Hiezer a quo familia Hiezeritarum et Elec a quo familia Elecarum ^31et Asrihel a quo familia Asrihelitarum et Sechem a quo familia Sechemitarum ^32et Semida a quo familia Semidatarum et Epher a quo familia Epheritarum ^33fuit autem Epher pater Salphaad qui filios non habebat sed tantum filias quarum ista sunt nomina Maala et Noa et Egla et Melcha et Thersa ^34hae sunt familiae Manasse et numerus earum quinquaginta duo milia septingentorum ^35filii autem Ephraim per cognationes suas fuerunt hii Suthala a quo familia Suthalitarum Becher a quo familia Becheritarum Tehen a quo familia Tehenitarum ^36porro filius Suthala fuit Heran a quo familia Heranitarum ^37hae sunt cognationes filiorum Ephraim quarum numerus triginta duo milia quingentorum ^38isti sunt filii Ioseph per familias suas filii Beniamin in cognationibus suis Bale a quo familia Baleitarum Azbel a quo familia Azbelitarum Ahiram a quo familia Ahiramitarum ^39Supham a quo familia Suphamitarum Hupham a quo familia Huphamitarum ^40filii Bale Hered et Noeman de Hered familia Hereditarum de Noeman familia Noemitarum ^41hii sunt filii Beniamin per cognationes suas quorum numerus quadraginta quinque milia sescentorum ^42filii Dan per cognationes suas Suham a quo familia Suhamitarum hae cognationes Dan per familias suas ^43omnes fuere Suhamitae quorum numerus erat sexaginta quattuor milia quadringentorum ^44filii Aser per cognationes suas Iemna a quo familia Iemnaitarum Iessui a quo familia Iessuitarum Brie a quo familia Brieitarum ^45filii Brie Haber a quo familia Haberitarum et Melchihel a quo familia Melchihelitarum ^46nomen autem filiae Aser fuit Sara ^47hae cognationes filiorum Aser et numerus eorum quinquaginta tria milia quadringentorum ^48filii Nepthalim per cognationes suas Iessihel a quo familia Iessihelitarum Guni a quo familia Gunitarum ^49Iesser a quo familia Iesseritarum Sellem a quo familia Sellemitarum ^50hae sunt cognationes filiorum Nepthalim per familias suas quorum numerus quadraginta quinque milia quadringentorum ^51ista est summa filiorum Israhel qui recensiti sunt sescenta milia et mille septingenti triginta ^52locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^53istis dividetur terra iuxta numerum vocabulorum in possessiones suas ^54pluribus maiorem partem dabis et paucioribus minorem singulis sicut nunc recensiti sunt tradetur possessio ^55ita dumtaxat ut sors terram tribubus dividat et familiis ^56quicquid sorte contigerit hoc vel plures accipient vel pauciores ^57hic quoque est numerus filiorum Levi per familias suas Gerson a quo familia Gersonitarum Caath a quo familia Caathitarum Merari a quo familia Meraritarum ^58hae sunt familiae Levi familia Lobni familia Hebroni familia Mooli familia Musi familia Cori at vero Caath genuit Amram ^59qui habuit uxorem Iochabed filiam Levi quae nata est ei in Aegypto haec genuit viro suo Amram filios Aaron et Mosen et Mariam sororem eorum ^60de Aaron orti sunt Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar ^61quorum Nadab et Abiu mortui sunt cum obtulissent ignem alienum coram Domino ^62fueruntque omnes qui numerati sunt viginti tria milia generis masculini ab uno mense et supra quia non sunt recensiti inter filios Israhel nec eis cum ceteris data possessio ^63hic est numerus filiorum Israhel qui descripti sunt a Mosen et Eleazaro sacerdote in campestribus Moab supra Iordanem contra Hiericho ^64inter quos nullus fuit eorum qui ante numerati sunt a Mose et Aaron in deserto Sinai ^65praedixerat enim Dominus quod omnes morerentur in solitudine nullusque remansit ex eis nisi Chaleb filius Iepphonne et Iosue filius Nun __________________________________________________________________ Chapter 27 ^1accesserunt autem filiae Salphaad filii Epher filii Galaad filii Machir filii Manasse qui fuit filius Ioseph quarum sunt nomina Maala et Noa et Egla et Melcha et Thersa ^2steteruntque coram Mosen et Eleazaro sacerdote et cunctis principibus populi ad ostium tabernaculi foederis atque dixerunt ^3pater noster mortuus est in deserto nec fuit in seditione quae concitata est contra Dominum sub Core sed in peccato suo mortuus est hic non habuit mares filios cur tollitur nomen illius de familia sua quia non habet filium date nobis possessionem inter cognatos patris nostri ^4rettulitque Moses causam earum ad iudicium Domini ^5qui dixit ad eum ^6iustam rem postulant filiae Salphaad da eis possessionem inter cognatos patris sui et ei in hereditate succedant ^7ad filios autem Israhel loqueris haec ^8homo cum mortuus fuerit absque filio ad filiam eius transibit hereditas ^9si filiam non habuerit habebit successores fratres suos ^10quod si et fratres non fuerint dabitis hereditatem fratribus patris eius ^11sin autem nec patruos habuerit dabitur hereditas his qui ei proximi sunt eritque hoc filiis Israhel sanctum lege perpetua sicut praecepit Dominus Mosi ^12dixit quoque Dominus ad Mosen ascende in montem istum Abarim et contemplare inde terram quam daturus sum filiis Israhel ^13cumque videris eam ibis et tu ad populum tuum sicut ivit frater tuus Aaron ^14quia offendistis me in deserto Sin in contradictione multitudinis nec sanctificare me voluistis coram ea super aquas hae sunt aquae Contradictionis in Cades deserti Sin ^15cui respondit Moses ^16provideat Dominus Deus spirituum omnis carnis hominem qui sit super multitudinem hanc ^17et possit exire et intrare ante eos et educere illos vel introducere ne sit populus Domini sicut oves absque pastore ^18dixitque Dominus ad eum tolle Iosue filium Nun virum in quo est spiritus et pone manum tuam super eum ^19qui stabit coram Eleazaro sacerdote et omni multitudine ^20et dabis ei praecepta cunctis videntibus et partem gloriae tuae ut audiat eum omnis synagoga filiorum Israhel ^21pro hoc si quid agendum erit Eleazar sacerdos consulet Dominum ad verbum eius egredietur et ingredietur ipse et omnes filii Israhel cum eo et cetera multitudo ^22fecit Moses ut praeceperat Dominus cumque tulisset Iosue statuit eum coram Eleazaro sacerdote et omni frequentia populi ^23et inpositis capiti eius manibus cuncta replicavit quae mandaverat Dominus __________________________________________________________________ Chapter 28 ^1dixit quoque Dominus ad Mosen ^2praecipe filiis Israhel et dices ad eos oblationem meam et panes et incensum odoris suavissimi offerte per tempora sua ^3haec sunt sacrificia quae offerre debetis agnos anniculos inmaculatos duos cotidie in holocaustum sempiternum ^4unum offeretis mane et alterum ad vesperam ^5decimam partem oephi similae quae conspersa sit oleo purissimo et habeat quartam partem hin ^6holocaustum iuge est quod obtulistis in monte Sinai in odorem suavissimum incensi Domini ^7et libabitis vini quartam partem hin per agnos singulos in sanctuario Domini ^8alterumque agnum similiter offeretis ad vesperam iuxta omnem ritum sacrificii matutini et libamentorum eius oblationem suavissimi odoris Domino ^9die autem sabbati offeretis duos agnos anniculos inmaculatos et duas decimas similae oleo conspersae in sacrificio et liba ^10quae rite funduntur per singula sabbata in holocausto sempiterno ^11in kalendis autem id est in mensuum exordiis offeretis holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos septem inmaculatos ^12et tres decimas similae oleo conspersae in sacrificio per singulos vitulos et duas decimas similae oleo conspersae per singulos arietes ^13et decimam decimae similae ex oleo in sacrificio per agnos singulos holocaustum suavissimi odoris atque incensi est Domino ^14libamenta autem vini quae per singulas fundenda sunt victimas ista erunt media pars hin per vitulos singulos tertia per arietem quarta per agnum hoc erit holocaustum per omnes menses qui sibi anno vertente succedunt ^15hircus quoque offeretur Domino pro peccatis in holocaustum sempiternum cum libamentis suis ^16mense autem primo quartadecima die mensis phase Domini erit ^17et quintadecima die sollemnitas septem diebus vescentur azymis ^18quarum dies prima venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea ^19offeretisque incensum holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ^20et sacrificia singulorum ex simila quae conspersa sit oleo tres decimas per singulos vitulos et duas decimas per arietem ^21et decimam decimae per agnos singulos id est per septem agnos ^22et hircum pro peccato unum ut expietur pro vobis ^23praeter holocaustum matutinum quod semper offertis ^24ita facietis per singulos dies septem dierum in fomitem ignis et in odorem suavissimum Domino qui surget de holocausto et de libationibus singulorum ^25dies quoque septimus celeberrimus et sanctus erit vobis omne opus servile non facietis in eo ^26dies etiam primitivorum quando offertis novas fruges Domino expletis ebdomadibus venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea ^27offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento duos arietem unum et agnos anniculos inmaculatos septem ^28atque in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos per arietes duas ^29per agnos decimam decimae qui simul sunt agni septem hircum quoque ^30qui mactatur pro expiatione praeter holocaustum sempiternum et liba eius ^31inmaculata offeretis omnia cum libationibus suis __________________________________________________________________ Chapter 29 ^1mensis etiam septimi prima dies venerabilis et sancta erit vobis omne opus servile non facietis in ea quia dies clangoris est et tubarum ^2offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum de armento unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ^3et in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos duas decimas per arietem ^4unam decimam per agnum qui simul sunt agni septem ^5et hircum pro peccato qui offertur in expiationem populi ^6praeter holocaustum kalendarum cum sacrificiis suis et holocaustum sempiternum cum libationibus solitis hisdem caerimoniis offeretis in odorem suavissimum incensum Domino ^7decima quoque dies mensis huius septimi erit vobis sancta atque venerabilis et adfligetis animas vestras omne opus servile non facietis in ea ^8offeretisque holocaustum Domino in odorem suavissimum vitulum de armento unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ^9et in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos duas decimas per arietem ^10decimam decimae per agnos singulos qui sunt simul septem agni ^11et hircum pro peccato absque his quae offerri pro delicto solent in expiationem et holocaustum sempiternum in sacrificio et libaminibus eorum ^12quintadecima vero die mensis septimi quae vobis erit sancta atque venerabilis omne opus servile non facietis in ea sed celebrabitis sollemnitatem Domino septem diebus ^13offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento tredecim arietes duos agnos anniculos quattuordecim inmaculatos ^14et in libamentis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos qui sunt simul vituli tredecim et duas decimas arieti uno id est simul arietibus duobus ^15et decimam decimae agnis singulis qui sunt simul agni quattuordecim ^16et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius ^17in die altero offeres vitulos de armento duodecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ^18sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^19et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ^20die tertio offeres vitulos undecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ^21sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^22et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius ^23die quarto offeres vitulos decem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ^24sacrificiaque eorum et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^25et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ^26die quinto offeres vitulos novem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ^27sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^28et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ^29die sexto offeres vitulos octo arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ^30sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^31et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ^32die septimo offeres vitulos septem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ^33sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^34et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ^35die octavo qui est celeberrimus omne opus servile non facietis ^36offerentes holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ^37sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ^38et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ^39haec offeretis Domino in sollemnitatibus vestris praeter vota et oblationes spontaneas in holocausto in sacrificio in libamine et in hostiis pacificis __________________________________________________________________ Chapter 30 ^1narravitque Moses filiis Israhel omnia quae ei Dominus imperarat ^2et locutus est ad principes tribuum filiorum Israhel iste est sermo quem praecepit Dominus ^3si quis virorum votum Domino voverit aut se constrinxerit iuramento non faciet irritum verbum suum sed omne quod promisit implebit ^4mulier si quippiam voverit et se constrinxerit iuramento quae est in domo patris sui et in aetate adhuc puellari si cognoverit pater votum quod pollicita est et iuramentum quo obligavit animam suam et tacuerit voti rea erit ^5quicquid pollicita est et iuravit opere conplebit ^6sin autem statim ut audierit contradixerit pater et vota et iuramenta eius irrita erunt nec obnoxia tenebitur sponsioni eo quod contradixerit pater ^7si maritum habuerit et voverit aliquid et semel verbum de ore eius egrediens animam illius obligaverit iuramento ^8quo die audierit vir et non contradixerit voti rea erit reddet quodcumque promiserat ^9sin autem audiens statim contradixerit et irritas fecerit pollicitationes eius verbaque quibus obstrinxerat animam suam propitius ei erit Dominus ^10vidua et repudiata quicquid voverint reddent ^11uxor in domo viri cum se voto constrinxerit et iuramento ^12si audierit vir et tacuerit nec contradixerit sponsioni reddet quodcumque promiserat ^13sin autem extemplo contradixerit non tenebitur promissionis rea quia maritus contradixit et Dominus ei propitius erit ^14si voverit et iuramento se constrinxerit ut per ieiunium vel ceterarum rerum abstinentiam adfligat animam suam in arbitrio viri erit ut faciat sive non faciat ^15quod si audiens vir tacuerit et in alteram diem distulerit sententiam quicquid voverat atque promiserat reddet quia statim ut audivit tacuit ^16sin autem contradixerit postquam rescivit portabit ipse iniquitatem eius ^17istae sunt leges quas constituit Dominus Mosi inter virum et uxorem inter patrem et filiam quae in puellari adhuc aetate est vel quae manet in parentis domo __________________________________________________________________ Chapter 31 ^1locutusque est Dominus ad Mosen dicens ^2ulciscere prius filios Israhel de Madianitis et sic colligeris ad populum tuum ^3statimque Moses armate inquit ex vobis viros ad pugnam qui possint ultionem Domini expetere de Madianitis ^4mille viri de singulis tribubus eligantur Israhel qui mittantur ad bellum ^5dederuntque millenos de cunctis tribubus id est duodecim milia expeditorum ad pugnam ^6quos misit Moses cum Finees filio Eleazari sacerdotis vasa quoque sancta et tubas ad clangendum tradidit ei ^7cumque pugnassent contra Madianitas atque vicissent omnes mares occiderunt ^8et reges eorum Evi et Recem et Sur et Ur et Rebe quinque principes gentis Balaam quoque filium Beor interfecerunt gladio ^9ceperuntque mulieres eorum et parvulos omniaque pecora et cunctam supellectilem quicquid habere potuerant depopulati sunt ^10tam urbes quam viculos et castella flamma consumpsit ^11et tulerunt praedam et universa quae ceperant tam ex hominibus quam ex iumentis ^12et adduxerunt ad Mosen et Eleazarum sacerdotem et ad omnem multitudinem filiorum Israhel reliqua etiam utensilia portaverunt ad castra in campestribus Moab iuxta Iordanem contra Hiericho ^13egressi sunt autem Moses et Eleazar sacerdos et omnes principes synagogae in occursum eorum extra castra ^14iratusque Moses principibus exercitus tribunis et centurionibus qui venerant de bello ^15ait cur feminas reservastis ^16nonne istae sunt quae deceperunt filios Israhel ad suggestionem Balaam et praevaricari vos fecerunt in Domino super peccato Phogor unde et percussus est populus ^17ergo cunctos interficite quicquid est generis masculini etiam in parvulis et mulieres quae noverunt viros in coitu iugulate ^18puellas autem et omnes feminas virgines reservate vobis ^19et manete extra castra septem diebus qui occiderit hominem vel occisum tetigerit lustrabitur die tertio et septimo ^20et de omni praeda sive vestimentum fuerit sive vas et aliquid in utensilia praeparatum de caprarum pellibus et pilis et ligno expiabitur ^21Eleazar quoque sacerdos ad viros exercitus qui pugnaverant sic locutus est hoc est praeceptum legis quod mandavit Dominus Mosi ^22aurum et argentum et aes et ferrum et stagnum et plumbum ^23et omne quod potest transire per flammas igne purgabitur quicquid autem ignem non potest sustinere aqua expiationis sanctificabitur ^24et lavabitis vestimenta vestra die septimo et purificati postea castra intrabitis ^25dixitque Dominus ad Mosen ^26tollite summam eorum quae capta sunt ab homine usque ad pecus tu et Eleazar sacerdos et principes vulgi ^27dividesque ex aequo praedam inter eos qui pugnaverunt et egressi sunt ad bellum et inter omnem reliquam multitudinem ^28et separabis partem Domino ab his qui pugnaverunt et fuerunt in bello unam animam de quingentis tam ex hominibus quam ex bubus et asinis et ovibus ^29et dabis eam Eleazaro sacerdoti quia primitiae Domini sunt ^30ex media quoque parte filiorum Israhel accipies quinquagesimum caput hominum et boum et asinorum et ovium cunctarumque animantium et dabis ea Levitis qui excubant in custodiis tabernaculi Domini ^31feceruntque Moses et Eleazar sicut praeceperat Dominus ^32fuit autem praeda quam exercitus ceperat ovium sescenta septuaginta quinque milia ^33boum septuaginta duo milia ^34asinorum sexaginta milia et mille ^35animae hominum sexus feminei quae non cognoverant viros triginta duo milia ^36dataque est media pars his qui in proelio fuerant ovium trecenta triginta septem milia quingenta ^37e quibus in partem Domini supputatae sunt oves sescentae septuaginta quinque ^38et de bubus triginta sex milibus boves septuaginta duo ^39de asinis triginta milibus quingentis asini sexaginta unus ^40de animabus hominum sedecim milibus cesserunt in partem Domini triginta duae animae ^41tradiditque Moses numerum primitiarum Domini Eleazaro sacerdoti sicut ei fuerat imperatum ^42ex media parte filiorum Israhel quam separaverat his qui in proelio fuerant ^43de media vero parte quae contigerat reliquae multitudini id est de ovium trecentis triginta septem milibus quingentis ^44et de bubus triginta sex milibus ^45et de asinis triginta milibus quingentis ^46et de hominibus sedecim milibus ^47tulit Moses quinquagesimum caput et dedit Levitis qui excubant in tabernaculo Domini sicut praeceperat Dominus ^48cumque accessissent principes exercitus ad Mosen et tribuni centurionesque dixerunt ^49nos servi tui recensuimus numerum pugnatorum quos habuimus sub manu nostra et ne unus quidem defuit ^50ob hanc causam offerimus in donariis Domini singuli quod in praeda auri potuimus invenire periscelides et armillas anulos et dextralia ac murenulas ut depreceris pro nobis Dominum ^51susceperuntque Moses et Eleazar sacerdos omne aurum in diversis speciebus ^52pondo sedecim milia septingentos quinquaginta siclos a tribunis et centurionibus ^53unusquisque enim quod in praeda rapuerat suum erat ^54et susceptum intulerunt in tabernaculum testimonii in monumentum filiorum Israhel coram Domino __________________________________________________________________ Chapter 32 ^1filii autem Ruben et Gad habebant pecora multa et erat illis in iumentis infinita substantia cumque vidissent Iazer et Galaad aptas alendis animalibus ^2venerunt ad Mosen et ad Eleazarum sacerdotem et principes multitudinis atque dixerunt ^3Atharoth et Dibon et Iazer et Nemra Esbon et Eleale et Sabam et Nebo et Beon ^4terram quam percussit Dominus in conspectu filiorum Israhel regionis uberrimae est ad pastum animalium et nos servi tui habemus iumenta plurima ^5precamurque si invenimus gratiam coram te ut des nobis famulis tuis eam in possessionem ne facias nos transire Iordanem ^6quibus respondit Moses numquid fratres vestri ibunt ad pugnam et vos hic sedebitis ^7cur subvertitis mentes filiorum Israhel ne transire audeant in locum quem eis daturus est Dominus ^8nonne ita egerunt patres vestri quando misi de Cadesbarne ad explorandam terram ^9cumque venissent usque ad vallem Botri lustrata omni regione subverterunt cor filiorum Israhel ut non intrarent fines quos eis Dominus dedit ^10qui iratus iuravit dicens ^11si videbunt homines isti qui ascenderunt ex Aegypto a viginti annis et supra terram quam sub iuramento pollicitus sum Abraham Isaac et Iacob et noluerunt sequi me ^12praeter Chaleb filium Iepphonne Cenezeum et Iosue filium Nun isti impleverunt voluntatem meam ^13iratusque Dominus adversum Israhel circumduxit eum per desertum quadraginta annis donec consumeretur universa generatio quae fecerat malum in conspectu eius ^14et ecce inquit vos surrexistis pro patribus vestris incrementa et alumni hominum peccatorum ut augeretis furorem Domini contra Israhel ^15qui si nolueritis sequi eum in solitudine populum derelinquet et vos causa eritis necis omnium ^16at illi prope accedentes dixerunt caulas ovium fabricabimus et stabula iumentorum parvulis quoque nostris urbes munitas ^17nos autem ipsi armati et accincti pergemus ad proelium ante filios Israhel donec introducamus eos ad loca sua parvuli nostri et quicquid habere possumus erunt in urbibus muratis propter habitatorum insidias ^18non revertemur in domos nostras usquequo possideant filii Israhel hereditatem suam ^19nec quicquam quaeremus trans Iordanem quia iam habemus possessionem nostram in orientali eius plaga ^20quibus Moses ait si facitis quod promittitis expediti pergite coram Domino ad pugnam ^21et omnis vir bellator armatus Iordanem transeat donec subvertat Dominus inimicos suos ^22et subiciatur ei omnis terra tunc eritis inculpabiles et apud Dominum et apud Israhel et obtinebitis regiones quas vultis coram Domino ^23sin autem quod dicitis non feceritis nulli dubium quin peccetis in Dominum et scitote quoniam peccatum vestrum adprehendet vos ^24aedificate ergo urbes parvulis vestris et caulas ac stabula ovibus ac iumentis et quod polliciti estis implete ^25dixeruntque filii Gad et Ruben ad Mosen servi tui sumus faciemus quod iubet dominus noster ^26parvulos nostros et mulieres et pecora ac iumenta relinquemus in urbibus Galaad ^27nos autem famuli tui omnes expediti pergemus ad bellum sicut tu domine loqueris ^28praecepit ergo Moses Eleazaro sacerdoti et Iosue filio Nun et principibus familiarum per tribus Israhel et dixit ad eos ^29si transierint filii Gad et filii Ruben vobiscum Iordanem omnes armati ad bellum coram Domino et vobis fuerit terra subiecta date eis Galaad in possessionem ^30sin autem noluerint transire vobiscum in terram Chanaan inter vos habitandi accipiant loca ^31responderuntque filii Gad et filii Ruben sicut locutus est Dominus servis suis ita faciemus ^32ipsi armati pergemus coram Domino in terram Chanaan et possessionem iam suscepisse nos confitemur trans Iordanem ^33dedit itaque Moses filiis Gad et Ruben et dimidiae tribui Manasse filii Ioseph regnum Seon regis Amorrei et regnum Og regis Basan et terram eorum cum urbibus suis per circuitum ^34igitur extruxerunt filii Gad Dibon et Atharoth et Aroer ^35Etrothsophan et Iazer Iecbaa ^36et Bethnemra et Betharan urbes munitas et caulas pecoribus suis ^37filii vero Ruben aedificaverunt Esbon et Eleale et Cariathaim ^38et Nabo et Baalmeon versis nominibus Sabama quoque inponentes vocabula urbibus quas extruxerant ^39porro filii Machir filii Manasse perrexerunt in Galaad et vastaverunt eam interfecto Amorreo habitatore eius ^40dedit ergo Moses terram Galaad Machir filio Manasse qui habitavit in ea ^41Iair autem filius Manasse abiit et occupavit vicos eius quos appellavit Avothiair id est villas Iair ^42Nobe quoque perrexit et adprehendit Canath cum viculis suis vocavitque eam ex nomine suo Nobe __________________________________________________________________ Chapter 33 ^1hae sunt mansiones filiorum Israhel qui egressi sunt de Aegypto per turmas suas in manu Mosi et Aaron ^2quas descripsit Moses iuxta castrorum loca quae Domini iussione mutabant ^3profecti igitur de Ramesse mense primo quintadecima die mensis primi altera die phase filii Israhel in manu excelsa videntibus cunctis Aegyptiis ^4et sepelientibus primogenitos quos percusserat Dominus nam et in diis eorum exercuerat ultionem ^5castrametati sunt in Soccoth ^6et de Soccoth venerunt in Aetham quae est in extremis finibus solitudinis ^7inde egressi venerunt contra Phiahiroth quae respicit Beelsephon et castrametati sunt ante Magdolum ^8profectique de Phiahiroth transierunt per medium mare in solitudinem et ambulantes tribus diebus per desertum Aetham castrametati sunt in Mara ^9profectique de Mara venerunt in Helim ubi erant duodecim fontes aquarum et palmae septuaginta ibique castrametati sunt ^10sed et inde egressi fixere tentoria super mare Rubrum profectique de mari Rubro ^11castrametati sunt in deserto Sin ^12unde egressi venerunt in Dephca ^13profectique de Dephca castrametati sunt in Alus ^14egressi de Alus Raphidim fixere tentoria ubi aqua populo defuit ad bibendum ^15profectique de Raphidim castrametati sunt in deserto Sinai ^16sed et de solitudine Sinai egressi venerunt ad sepulchra Concupiscentiae ^17profectique de sepulchris Concupiscentiae castrametati sunt in Aseroth ^18et de Aseroth venerunt in Rethma ^19profectique de Rethma castrametati sunt in Remmonphares ^20unde egressi venerunt in Lebna ^21et de Lebna castrametati sunt in Ressa ^22egressi de Ressa venerunt in Ceelatha ^23unde profecti castrametati sunt in monte Sepher ^24egressi de monte Sepher venerunt in Arada ^25inde proficiscentes castrametati sunt in Maceloth ^26profectique de Maceloth venerunt in Thaath ^27de Thaath castrametati sunt in Thare ^28unde egressi fixerunt tentoria in Methca ^29et de Methca castrametati sunt in Esmona ^30profectique de Esmona venerunt in Moseroth ^31et de Moseroth castrametati sunt in Baneiacan ^32egressique de Baneiacan venerunt in montem Gadgad ^33unde profecti castrametati sunt in Hietebatha ^34et de Hietebatha venerunt in Ebrona ^35egressique de Ebrona castrametati sunt in Asiongaber ^36inde profecti venerunt in desertum Sin haec est Cades ^37egressique de Cades castrametati sunt in monte Hor in extremis finibus terrae Edom ^38ascenditque Aaron sacerdos montem Hor iubente Domino et ibi mortuus est anno quadragesimo egressionis filiorum Israhel ex Aegypto mense quinto prima die mensis ^39cum esset annorum centum viginti trium ^40audivitque Chananeus rex Arad qui habitabat ad meridiem in terra Chanaan venisse filios Israhel ^41et profecti de monte Hor castrametati sunt in Salmona ^42unde egressi venerunt in Phinon ^43profectique de Phinon castrametati sunt in Oboth ^44et de Oboth venerunt in Ieabarim quae est in finibus Moabitarum ^45profectique de Ieabarim fixere tentoria in Dibongad ^46unde egressi castrametati sunt in Elmondeblathaim ^47egressi de Elmondeblathaim venerunt ad montes Abarim contra Nabo ^48profectique de montibus Abarim transierunt ad campestria Moab super Iordanem contra Hiericho ^49ibique castrametati sunt de Bethsimon usque ad Belsattim in planioribus locis Moabitarum ^50ubi locutus est Dominus ad Mosen ^51praecipe filiis Israhel et dic ad eos quando transieritis Iordanem intrantes terram Chanaan ^52disperdite cunctos habitatores regionis illius confringite titulos et statuas comminuite atque omnia excelsa vastate ^53mundantes terram et habitantes in ea ego enim dedi vobis illam in possessionem ^54quam dividetis vobis sorte pluribus dabitis latiorem et paucis angustiorem singulis ut sors ceciderit ita tribuetur hereditas per tribus et familias possessio dividetur ^55sin autem nolueritis interficere habitatores terrae qui remanserint erunt vobis quasi clavi in oculis et lanceae in lateribus et adversabuntur vobis in terra habitationis vestrae ^56et quicquid illis facere cogitaram vobis faciam __________________________________________________________________ Chapter 34 ^1locutus est Dominus ad Mosen ^2praecipe filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram Chanaan et in possessionem vobis sorte ceciderit his finibus terminabitur ^3pars meridiana incipiet a solitudine Sin quae est iuxta Edom et habebit terminos contra orientem mare Salsissimum ^4qui circumibunt australem plagam per ascensum Scorpionis ita ut transeant Senna et perveniant in meridiem usque ad Cadesbarne unde egredientur confinia ad villam nomine Addar et tendent usque Asemona ^5ibitque per gyrum terminus ab Asemona usque ad torrentem Aegypti et maris Magni litore finietur ^6plaga autem occidentalis a mari Magno incipiet et ipso fine cludetur ^7porro ad septentrionalem plagam a mari Magno termini incipient pervenientes usque ad montem Altissimum ^8a quo venies in Emath usque ad terminos Sedada ^9ibuntque confinia usque Zephrona et villam Henan hii erunt termini in parte aquilonis ^10inde metabuntur fines contra orientalem plagam de villa Henan usque Sephama ^11et de Sephama descendent termini in Rebla contra fontem inde pervenient contra orientem ad mare Chenereth ^12et tendent usque Iordanem et ad ultimum Salsissimo cludentur mari hanc habebitis terram per fines suos in circuitu ^13praecepitque Moses filiis Israhel dicens haec erit terra quam possidebitis sorte et quam iussit dari Dominus novem tribubus et dimidiae tribui ^14tribus enim filiorum Ruben per familias suas et tribus filiorum Gad iuxta cognationum numerum media quoque tribus Manasse ^15id est duae semis tribus acceperunt partem suam trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam ^16et ait Dominus ad Mosen ^17haec sunt nomina virorum qui terram vobis divident Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun ^18et singuli principes de tribubus singulis ^19quorum ista sunt vocabula de tribu Iuda Chaleb filius Iepphonne ^20de tribu Symeon Samuhel filius Ammiud ^21de tribu Beniamin Helidad filius Chaselon ^22de tribu filiorum Dan Bocci filius Iogli ^23filiorum Ioseph de tribu Manasse Hannihel filius Ephod ^24de tribu Ephraim Camuhel filius Sephtan ^25de tribu Zabulon Elisaphan filius Pharnach ^26de tribu Isachar dux Faltihel filius Ozan ^27de tribu Aser Ahiud filius Salomi ^28de tribu Nepthali Phedahel filius Ameiud ^29hii sunt quibus praecepit Dominus ut dividerent filiis Israhel terram Chanaan __________________________________________________________________ Chapter 35 ^1haec quoque locutus est Dominus ad Mosen in campestribus Moab super Iordanem contra Hiericho ^2praecipe filiis Israhel ut dent Levitis de possessionibus suis ^3urbes ad habitandum et suburbana earum per circuitum ut ipsi in oppidis maneant et suburbana sint pecoribus ac iumentis ^4quae a muris civitatum forinsecus per circuitum mille passuum spatio tendentur ^5contra orientem duo milia erunt cubiti et contra meridiem similiter duo milia ad mare quoque quod respicit occidentem eadem mensura erit et septentrionalis plaga aequali termino finietur eruntque urbes in medio et foris suburbana ^6de ipsis autem oppidis quae Levitis dabitis sex erunt in fugitivorum auxilia separata ut fugiat ad ea qui fuderit sanguinem exceptis his alia quadraginta duo oppida ^7id est simul quadraginta octo cum suburbanis suis ^8ipsaeque urbes quae dabuntur de possessionibus filiorum Israhel ab his qui plus habent plures auferentur et qui minus pauciores singuli iuxta mensuram hereditatis suae dabunt oppida Levitis ^9ait Dominus ad Mosen ^10loquere filiis Israhel et dices ad eos quando transgressi fueritis Iordanem in terram Chanaan ^11decernite quae urbes esse debeant in praesidia fugitivorum qui nolentes sanguinem fuderint ^12in quibus cum fuerit profugus cognatus occisi eum non poterit occidere donec stet in conspectu multitudinis et causa illius iudicetur ^13de ipsis autem urbibus quae ad fugitivorum subsidia separantur ^14tres erunt trans Iordanem et tres in terra Chanaan ^15tam filiis Israhel quam advenis atque peregrinis ut confugiat ad eas qui nolens sanguinem fuderit ^16si quis ferro percusserit et mortuus fuerit qui percussus est reus erit homicidii et ipse morietur ^17si lapidem iecerit et ictus occubuerit similiter punietur ^18si ligno percussus interierit percussoris sanguine vindicabitur ^19propinquus occisi homicidam interficiet statim ut adprehenderit eum percutiet ^20si per odium quis hominem inpulerit vel iecerit quippiam in eum per insidias ^21aut cum esset inimicus manu percusserit et ille mortuus fuerit percussor homicidii reus erit cognatus occisi statim ut invenerit eum iugulabit ^22quod si fortuito et absque odio ^23et inimicitiis quicquam horum fecerit ^24et hoc audiente populo fuerit conprobatum atque inter percussorem et propinquum sanguinis quaestio ventilata ^25liberabitur innocens de ultoris manu et reducetur per sententiam in urbem ad quam confugerat manebitque ibi donec sacerdos magnus qui oleo sancto unctus est moriatur ^26si interfector extra fines urbium quae exulibus deputatae sunt ^27fuerit inventus et percussus ab eo qui ultor est sanguinis absque noxa erit qui eum occiderit ^28debuerat enim profugus usque ad mortem pontificis in urbe residere postquam autem ille obierit homicida revertetur in terram suam ^29haec sempiterna erunt et legitima in cunctis habitationibus vestris ^30homicida sub testibus punietur ad unius testimonium nullus condemnabitur ^31non accipietis pretium ab eo qui reus est sanguinis statim et ipse morietur ^32exules et profugi ante mortem pontificis nullo modo in urbes suas reverti poterunt ^33ne polluatis terram habitationis vestrae quae insontium cruore maculatur nec aliter expiari potest nisi per eius sanguinem qui alterius sanguinem fuderit ^34atque ita emundabitur vestra possessio me commorante vobiscum ego enim sum Dominus qui habito inter filios Israhel __________________________________________________________________ Chapter 36 ^1accesserunt autem et principes familiarum Galaad filii Machir filii Manasse de stirpe filiorum Ioseph locutique sunt Mosi coram principibus Israhel atque dixerunt ^2tibi domino nostro praecepit Dominus ut terram sorte divideres filiis Israhel et ut filiabus Salphaad fratris nostri dares possessionem debitam patri ^3quas si alterius tribus homines uxores acceperint sequetur possessio sua et translata ad aliam tribum de nostra hereditate minuetur ^4atque ita fiet ut cum iobeleus id est quinquagesimus annus remissionis advenerit confundatur sortium distributio et aliorum possessio ad alios transeat ^5respondit Moses filiis Israhel et Domino praecipiente ait recte tribus filiorum Ioseph locuta est ^6et haec lex super filiabus Salphaad a Domino promulgata est nubant quibus volunt tantum ut suae tribus hominibus ^7ne commisceatur possessio filiorum Israhel de tribu in tribum omnes enim viri ducent uxores de tribu et cognatione sua ^8et cunctae feminae maritos de eadem tribu accipient ut hereditas permaneat in familiis ^9nec sibi misceantur tribus sed ita maneant ^10ut a Domino separatae sunt feceruntque filiae Salphaad ut fuerat imperatum ^11et nupserunt Maala et Thersa et Egla et Melcha et Noa filiis patrui sui ^12de familia Manasse qui fuit filius Ioseph et possessio quae illis fuerat adtributa mansit in tribu et familia patris earum __________________________________________________________________ Deuteronomy __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1haec sunt verba quae locutus est Moses ad omnem Israhel trans Iordanem in solitudine campestri contra mare Rubrum inter Pharan et Thophel et Laban et Aseroth ubi auri est plurimum ^2undecim diebus de Horeb per viam montis Seir usque Cadesbarne ^3quadragesimo anno undecimo mense prima die mensis locutus est Moses ad filios Israhel omnia quae praeceperat illi Dominus ut diceret eis ^4postquam percussit Seon regem Amorreorum qui habitavit in Esebon et Og regem Basan qui mansit in Aseroth et in Edrai ^5trans Iordanem in terra Moab coepitque Moses explanare legem et dicere ^6Dominus Deus noster locutus est ad nos in Horeb dicens sufficit vobis quod in hoc monte mansistis ^7revertimini et venite ad montem Amorreorum et ad cetera quae ei proxima sunt campestria atque montana et humiliora loca contra meridiem et iuxta litus maris terram Chananeorum et Libani usque ad flumen magnum Eufraten ^8en inquit tradidi vobis ingredimini et possidete eam super qua iuravit Dominus patribus vestris Abraham et Isaac et Iacob ut daret illam eis et semini eorum post eos ^9dixique vobis illo in tempore ^10non possum solus sustinere vos quia Dominus Deus vester multiplicavit vos et estis hodie sicut stellae caeli plurimae ^11Dominus Deus patrum vestrorum addat ad hunc numerum multa milia et benedicat vobis sicut locutus est ^12non valeo solus vestra negotia sustinere et pondus ac iurgia ^13date e vobis viros sapientes et gnaros et quorum conversatio sit probata in tribubus vestris ut ponam eos vobis principes ^14tunc respondistis mihi bona res est quam vis facere ^15tulique de tribubus vestris viros sapientes et nobiles et constitui eos principes tribunos et centuriones et quinquagenarios ac decanos qui docerent vos singula ^16praecepique eis dicens audite illos et quod iustum est iudicate sive civis sit ille sive peregrinus ^17nulla erit distantia personarum ita parvum audietis ut magnum nec accipietis cuiusquam personam quia Dei iudicium est quod si difficile vobis aliquid visum fuerit referte ad me et ego audiam ^18praecepique omnia quae facere deberetis ^19profecti autem de Horeb transivimus per heremum terribilem et maximam quam vidistis per viam montis Amorrei sicut praeceperat Dominus Deus noster nobis cumque venissemus in Cadesbarne ^20dixi vobis venistis ad montem Amorrei quem Dominus Deus noster daturus est nobis ^21vide terram quam Dominus Deus tuus dat tibi ascende et posside eam sicut locutus est Dominus Deus patribus tuis noli metuere nec quicquam paveas ^22et accessistis ad me omnes atque dixistis mittamus viros qui considerent terram et renuntient per quod iter debeamus ascendere et ad quas pergere civitates ^23cumque mihi sermo placuisset misi e vobis duodecim viros singulos de tribubus suis ^24qui cum perrexissent et ascendissent in montana venerunt usque ad vallem Botri et considerata terra ^25sumentes de fructibus eius ut ostenderent ubertatem adtulerunt ad nos atque dixerunt bona est terra quam Dominus Deus noster daturus est nobis ^26et noluistis ascendere sed increduli ad sermonem Domini Dei nostri ^27murmurati estis in tabernaculis vestris atque dixistis odit nos Dominus et idcirco eduxit nos de terra Aegypti ut traderet in manu Amorrei atque deleret ^28quo ascendemus nuntii terruerunt cor nostrum dicentes maxima multitudo est et nobis in statura procerior urbes magnae et ad caelum usque munitae filios Enacim vidimus ibi ^29et dixi vobis nolite metuere nec timeatis eos ^30Dominus Deus qui ductor est vester pro vobis ipse pugnabit sicut fecit in Aegypto videntibus cunctis ^31et in solitudine ipse vidisti portavit te Dominus Deus tuus ut solet homo gestare parvulum filium suum in omni via per quam ambulasti donec veniretis ad locum istum ^32et nec sic quidem credidistis Domino Deo vestro ^33qui praecessit vos in via et metatus est locum in quo tentoria figere deberetis nocte ostendens vobis iter per ignem et die per columnam nubis ^34cumque audisset Dominus vocem sermonum vestrorum iratus iuravit et ait ^35non videbit quispiam de hominibus generationis huius pessimae terram bonam quam sub iuramento pollicitus sum patribus vestris ^36praeter Chaleb filium Iepphonne ipse enim videbit eam et ipsi dabo terram quam calcavit et filiis eius quia secutus est Dominum ^37nec miranda indignatio in populum cum mihi quoque iratus Dominus propter vos dixerit nec tu ingredieris illuc ^38sed Iosue filius Nun minister tuus ipse intrabit pro te hunc exhortare et robora et ipse terram sorte dividat Israheli ^39parvuli vestri de quibus dixistis quod captivi ducerentur et filii qui hodie boni ac mali ignorant distantiam ipsi ingredientur et ipsis dabo terram et possidebunt eam ^40vos autem revertimini et abite in solitudinem per viam maris Rubri ^41et respondistis mihi peccavimus Domino ascendemus atque pugnabimus sicut praecepit Dominus Deus noster cumque instructi armis pergeretis in montem ^42ait mihi Dominus dic ad eos nolite ascendere neque pugnetis non enim sum vobiscum ne cadatis coram inimicis vestris ^43locutus sum et non audistis sed adversantes imperio Domini et tumentes superbia ascendistis in montem ^44itaque egressus Amorreus qui habitabat in montibus et obviam veniens persecutus est vos sicut solent apes persequi et cecidit de Seir usque Horma ^45cumque reversi ploraretis coram Domino non audivit vos nec voci vestrae voluit adquiescere ^46sedistis ergo in Cadesbarne multo tempore __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1profectique inde venimus in solitudinem quae ducit ad mare Rubrum sicut mihi dixerat Dominus et circumivimus montem Seir longo tempore ^2dixitque Dominus ad me ^3sufficit vobis circumire montem istum ite contra aquilonem ^4et populo praecipe dicens transibitis per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau qui habitant in Seir et timebunt vos ^5videte ergo diligenter ne moveamini contra eos neque enim dabo vobis de terra eorum quantum potest unius pedis calcare vestigium quia in possessionem Esau dedi montem Seir ^6cibos emetis ab eis pecunia et comedetis aquam emptam haurietis et bibetis ^7Dominus Deus tuus benedixit tibi in omni opere manuum tuarum novit iter tuum quomodo transieris solitudinem hanc magnam per quadraginta annos habitans tecum Dominus Deus tuus et nihil tibi defuit ^8cumque transissemus fratres nostros filios Esau qui habitabant in Seir per viam campestrem de Helath et de Asiongaber venimus ad iter quod ducit in desertum Moab ^9dixitque Dominus ad me non pugnes contra Moabitas nec ineas adversum eos proelium non enim dabo tibi quicquam de terra eorum quia filiis Loth tradidi Ar in possessionem ^10Emim primi fuerunt habitatores eius populus magnus et validus et tam excelsus ut de Enacim stirpe ^11quasi gigantes crederentur et essent similes filiorum Enacim denique Moabitae appellant eos Emim ^12in Seir autem prius habitaverunt Horim quibus expulsis atque deletis habitaverunt filii Esau sicut fecit Israhel in terra possessionis suae quam dedit ei Dominus ^13surgentes ergo ut transiremus torrentem Zared venimus ad eum ^14tempus autem quo ambulavimus de Cadesbarne usque ad transitum torrentis Zared triginta octo annorum fuit donec consumeretur omnis generatio hominum bellatorum de castris sicut iuraverat Dominus ^15cuius manus fuit adversum eos ut interirent de castrorum medio ^16postquam autem universi ceciderunt pugnatores ^17locutus est Dominus ad me dicens ^18tu transibis hodie terminos Moab urbem nomine Ar ^19et accedens in vicina filiorum Ammon cave ne pugnes contra eos nec movearis ad proelium non enim dabo tibi de terra filiorum Ammon quia filiis Loth dedi eam in possessionem ^20terra gigantum reputata est et in ipsa olim habitaverunt gigantes quos Ammanitae vocant Zomzommim ^21populus magnus et multus et procerae longitudinis sicut Enacim quos delevit Dominus a facie eorum et fecit illos habitare pro eis ^22sicut fecerat filiis Esau qui habitant in Seir delens Horreos et terram eorum illis tradens quam possident usque in praesens ^23Eveos quoque qui habitabant in Aserim usque Gazam Cappadoces expulerunt qui egressi de Cappadocia deleverunt eos et habitaverunt pro illis ^24surgite et transite torrentem Arnon ecce tradidi in manu tua Seon regem Esebon Amorreum et terram eius incipe possidere et committe adversum eum proelium ^25hodie incipiam mittere terrorem atque formidinem tuam in populos qui habitant sub omni caelo ut audito nomine tuo paveant et in morem parturientium contremescant et dolore teneantur ^26misi ergo nuntios de solitudine Cademoth ad Seon regem Esebon verbis pacificis dicens ^27transibimus per terram tuam publica gradiemur via non declinabimus neque ad dextram neque ad sinistram ^28alimenta pretio vende nobis ut vescamur aquam pecunia tribue et sic bibemus tantum est ut nobis concedas transitum ^29sicut fecerunt filii Esau qui habitant in Seir et Moabitae qui morantur in Ar donec veniamus ad Iordanem et transeamus in terram quam Dominus Deus noster daturus est nobis ^30noluitque Seon rex Esebon dare nobis transitum quia induraverat Dominus Deus tuus spiritum eius et obfirmaverat cor illius ut traderetur in manus tuas sicut nunc vides ^31dixitque Dominus ad me ecce coepi tradere tibi Seon et terram eius incipe possidere eam ^32egressusque est Seon obviam nobis cum omni populo suo ad proelium in Iesa ^33et tradidit eum Dominus Deus noster nobis percussimusque eum cum filiis et omni populo suo ^34cunctasque urbes in tempore illo cepimus interfectis habitatoribus earum viris ac mulieribus et parvulis non reliquimus in eis quicquam ^35absque iumentis quae in partem venere praedantium et spoliis urbium quas cepimus ^36ab Aroer quae est super ripam torrentis Arnon oppido quod in valle situm est usque Galaad non fuit vicus et civitas quae nostras effugeret manus omnes tradidit Dominus Deus noster nobis ^37absque terra filiorum Ammon ad quam non accessimus et cunctis quae adiacent torrenti Ieboc et urbibus montanis universisque locis a quibus nos prohibuit Dominus Deus noster __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1itaque conversi ascendimus per iter Basan egressusque est Og rex Basan in occursum nobis cum populo suo ad bellandum in Edrai ^2dixitque Dominus ad me ne timeas eum quia in manu tua traditus est cum omni populo ac terra sua faciesque ei sicut fecisti Seon regi Amorreorum qui habitavit in Esebon ^3tradidit ergo Dominus Deus noster in manibus nostris etiam Og regem Basan et universum populum eius percussimusque eos usque ad internicionem ^4vastantes cunctas civitates illius uno tempore non fuit oppidum quod nos effugeret sexaginta urbes omnem regionem Argob regni Og in Basan ^5cunctae urbes erant munitae muris altissimis portisque et vectibus absque oppidis innumeris quae non habebant muros ^6et delevimus eos sicut feceramus Seon regi Esebon disperdentes omnem civitatem virosque ac mulieres et parvulos ^7iumenta autem et spolia urbium diripuimus ^8tulimusque illo in tempore terram de manu duorum regum Amorreorum qui erant trans Iordanem a torrente Arnon usque ad montem Hermon ^9quem Sidonii Sarion vocant et Amorrei Sanir ^10omnes civitates quae sitae sunt in planitie et universam terram Galaad et Basan usque Selcha et Edrai civitates regni Og in Basan ^11solus quippe Og rex Basan restiterat de stirpe gigantum monstratur lectus eius ferreus qui est in Rabbath filiorum Ammon novem cubitos habens longitudinis et quattuor latitudinis ad mensuram cubiti virilis manus ^12terramque possedimus in tempore illo ab Aroer quae est super ripam torrentis Arnon usque ad mediam partem montis Galaad et civitates illius dedi Ruben et Gad ^13reliquam autem partem Galaad et omnem Basan regni Og tradidi mediae tribui Manasse omnem regionem Argob cuncta Basan vocatur terra gigantum ^14Iair filius Manasse possedit omnem regionem Argob usque ad terminos Gesuri et Machathi vocavitque ex nomine suo Basan Avothiair id est villas Iair usque in praesentem diem ^15Machir quoque dedi Galaad ^16et tribubus Ruben et Gad dedi terram Galaad usque ad torrentem Arnon medium torrentis et finium usque ad torrentem Ieboc qui est terminus filiorum Ammon ^17et planitiem solitudinis atque Iordanem et terminos Chenereth usque ad mare Deserti quod est Salsissimum ad radices montis Phasga contra orientem ^18praecepique vobis in tempore illo dicens Dominus Deus vester dat vobis terram hanc in hereditatem expediti praecedite fratres vestros filios Israhel omnes viri robusti ^19absque uxoribus et parvulis ac iumentis novi enim quod plura habeatis pecora et in urbibus remanere debebunt quas tradidi vobis ^20donec requiem tribuat Dominus fratribus vestris sicut vobis tribuit et possideant etiam ipsi terram quam daturus est eis trans Iordanem tunc revertetur unusquisque in possessionem suam quam dedi vobis ^21Iosue quoque in tempore illo praecepi dicens oculi tui viderunt quae fecit Dominus Deus vester duobus his regibus sic faciet omnibus regnis ad quae transiturus es ^22ne timeas eos Dominus enim Deus vester pugnabit pro vobis ^23precatusque sum Dominum in tempore illo dicens ^24Domine Deus tu coepisti ostendere servo tuo magnitudinem tuam manumque fortissimam neque enim est alius Deus vel in caelo vel in terra qui possit facere opera tua et conparari fortitudini tuae ^25transibo igitur et videbo terram hanc optimam trans Iordanem et montem istum egregium et Libanum ^26iratusque est Dominus mihi propter vos nec exaudivit me sed dixit mihi sufficit tibi nequaquam ultra loquaris de hac re ad me ^27ascende cacumen Phasgae et oculos tuos circumfer ad occidentem et aquilonem austrumque et orientem et aspice nec enim transibis Iordanem istum ^28praecipe Iosue et corrobora eum atque conforta quia ipse praecedet populum istum et dividet eis terram quam visurus es ^29mansimusque in valle contra fanum Phogor __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1et nunc Israhel audi praecepta et iudicia quae ego doceo te ut faciens ea vivas et ingrediens possideas terram quam Dominus Deus patrum vestrorum daturus est vobis ^2non addetis ad verbum quod vobis loquor neque auferetis ex eo custodite mandata Domini Dei vestri quae ego praecipio vobis ^3oculi vestri viderunt omnia quae fecit Dominus contra Beelphegor quomodo contriverit omnes cultores eius de medio vestri ^4vos autem qui adheretis Domino Deo vestro vivitis universi usque in praesentem diem ^5scitis quod docuerim vos praecepta atque iustitias sicut mandavit mihi Dominus Deus meus sic facietis ea in terra quam possessuri estis ^6et observabitis et implebitis opere haec est enim vestra sapientia et intellectus coram populis ut audientes universa praecepta haec dicant en populus sapiens et intellegens gens magna ^7nec est alia natio tam grandis quae habeat deos adpropinquantes sibi sicut Dominus Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris ^8quae est enim alia gens sic inclita ut habeat caerimonias iustaque iudicia et universam legem quam ego proponam hodie ante oculos vestros ^9custodi igitur temet ipsum et animam tuam sollicite ne obliviscaris verborum quae viderunt oculi tui et ne excedant de corde tuo cunctis diebus vitae tuae docebis ea filios ac nepotes tuos ^10diem in quo stetisti coram Domino Deo tuo in Horeb quando Dominus locutus est mihi dicens congrega ad me populum ut audiat sermones meos et discat timere me omni tempore quo vivit in terra doceantque filios suos ^11et accessistis ad radices montis qui ardebat usque ad caelum erantque in eo tenebrae nubes et caligo ^12locutusque est Dominus ad vos de medio ignis vocem verborum eius audistis et formam penitus non vidistis ^13et ostendit vobis pactum suum quod praecepit ut faceretis et decem verba quae scripsit in duabus tabulis lapideis ^14mihique mandavit in illo tempore ut docerem vos caerimonias et iudicia quae facere deberetis in terra quam possessuri estis ^15custodite igitur sollicite animas vestras non vidistis aliquam similitudinem in die qua locutus est Dominus vobis in Horeb de medio ignis ^16ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem aut imaginem masculi vel feminae ^17similitudinem omnium iumentorum quae sunt super terram vel avium sub caelo volantium ^18atque reptilium quae moventur in terra sive piscium qui sub terra morantur in aquis ^19ne forte oculis elevatis ad caelum videas solem et lunam et omnia astra caeli et errore deceptus adores ea et colas quae creavit Dominus Deus tuus in ministerium cunctis gentibus quae sub caelo sunt ^20vos autem tulit Dominus et eduxit de fornace ferrea Aegypti ut haberet populum hereditarium sicut est in praesenti die ^21iratusque est Dominus contra me propter sermones vestros et iuravit ut non transirem Iordanem nec ingrederer terram optimam quam daturus est vobis ^22ecce morior in hac humo non transibo Iordanem vos transibitis et possidebitis terram egregiam ^23cave nequando obliviscaris pacti Domini Dei tui quod pepigit tecum et facias tibi sculptam similitudinem eorum quae fieri Dominus prohibuit ^24quia Dominus Deus tuus ignis consumens est Deus aemulator ^25si genueritis filios ac nepotes et morati fueritis in terra deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem patrantes malum coram Domino Deo vestro ut eum ad iracundiam provocetis ^26testes invoco hodie caelum et terram cito perituros vos esse de terra quam transito Iordane possessuri estis non habitabitis in ea longo tempore sed delebit vos Dominus ^27atque disperget in omnes gentes et remanebitis pauci in nationibus ad quas vos ducturus est Dominus ^28ibique servietis diis qui hominum manu fabricati sunt ligno et lapidi qui non vident non audiunt non comedunt non odorantur ^29cumque quaesieris ibi Dominum Deum tuum invenies eum si tamen toto corde quaesieris et tota tribulatione animae tuae ^30postquam te invenerint omnia quae praedicta sunt novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum et audies vocem eius ^31quia Deus misericors Dominus Deus tuus est non dimittet te nec omnino delebit neque obliviscetur pacti in quo iuravit patribus tuis ^32interroga de diebus antiquis qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus hominem super terram a summo caeli usque ad summum eius si facta est aliquando huiuscemodi res aut umquam cognitum est ^33ut audiret populus vocem Dei loquentis de medio ignis sicut tu audisti et vixisti ^34si fecit Deus ut ingrederetur et tolleret sibi gentem de medio nationum per temptationes signa atque portenta per pugnam et robustam manum extentumque brachium et horribiles visiones iuxta omnia quae fecit pro vobis Dominus Deus vester in Aegypto videntibus oculis tuis ^35ut scires quoniam Dominus ipse est Deus et non est alius praeter unum ^36de caelo te fecit audire vocem suam ut doceret te et in terra ostendit tibi ignem suum maximum et audisti verba illius de medio ignis ^37quia dilexit patres tuos et elegit semen eorum post eos eduxitque te praecedens in virtute sua magna ex Aegypto ^38ut deleret nationes maximas et fortiores te in introitu tuo et introduceret te daretque tibi terram earum in possessionem sicut cernis in praesenti die ^39scito ergo hodie et cogitato in corde tuo quod Dominus ipse sit Deus in caelo sursum et in terra deorsum et non sit alius ^40custodi praecepta eius atque mandata quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te et permaneas multo tempore super terram quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ^41tunc separavit Moses tres civitates trans Iordanem ad orientalem plagam ^42ut confugiat ad eas qui occiderit nolens proximum suum nec fuerit inimicus ante unum et alterum diem et ad harum aliquam urbium possit evadere ^43Bosor in solitudine quae sita est in terra campestri de tribu Ruben et Ramoth in Galaad quae est in tribu Gad et Golam in Basan quae est in tribu Manasse ^44ista est lex quam proposuit Moses coram filiis Israhel ^45et haec testimonia et caerimoniae atque iudicia quae locutus est ad filios Israhel quando egressi sunt de Aegypto ^46trans Iordanem in valle contra fanum Phogor in terra Seon regis Amorrei qui habitavit in Esebon quem percussit Moses filii quoque Israhel egressi ex Aegypto ^47possederunt terram eius et terram Og regis Basan duorum regum Amorreorum qui erant trans Iordanem ad solis ortum ^48ab Aroer quae sita est super ripam torrentis Arnon usque ad montem Sion qui est et Hermon ^49omnem planitiem trans Iordanem ad orientalem plagam usque ad mare Solitudinis et usque ad radices montis Phasga __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1vocavitque Moses omnem Israhelem et dixit ad eum audi Israhel caerimonias atque iudicia quae ego loquor in auribus vestris hodie discite ea et opere conplete ^2Dominus Deus noster pepigit nobiscum foedus in Horeb ^3non cum patribus nostris iniit pactum sed nobiscum qui inpraesentiarum sumus et vivimus ^4facie ad faciem locutus est nobis in monte de medio ignis ^5ego sequester et medius fui inter Dominum et vos in tempore illo ut adnuntiarem vobis verba eius timuistis enim ignem et non ascendistis in montem et ait ^6ego Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis ^7non habebis deos alienos in conspectu meo ^8non facies tibi sculptile nec similitudinem omnium quae in caelo sunt desuper et quae in terra deorsum et quae versantur in aquis sub terra ^9non adorabis ea et non coles ego enim sum Dominus Deus tuus Deus aemulator reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem his qui oderunt me ^10et faciens misericordiam in multa milia diligentibus me et custodientibus praecepta mea ^11non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra quia non erit inpunitus qui super re vana nomen eius adsumpserit ^12observa diem sabbati ut sanctifices eum sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ^13sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ^14septimus dies sabbati est id est requies Domini Dei tui non facies in eo quicquam operis tu et filius tuus et filia servus et ancilla et bos et asinus et omne iumentum tuum et peregrinus qui est intra portas tuas ut requiescat servus et ancilla tua sicut et tu ^15memento quod et ipse servieris in Aegypto et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento idcirco praecepit tibi ut observares diem sabbati ^16honora patrem tuum et matrem sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ut longo vivas tempore et bene sit tibi in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ^17non occides ^18neque moechaberis ^19furtumque non facies ^20nec loqueris contra proximum tuum falsum testimonium ^21non concupisces uxorem proximi tui non domum non agrum non servum non ancillam non bovem non asinum et universa quae illius sunt ^22haec verba locutus est Dominus ad omnem multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis et caliginis voce magna nihil addens amplius et scripsit ea in duabus tabulis lapideis quas tradidit mihi ^23vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum et montem ardere vidistis accessistis ad me omnes principes tribuum et maiores natu atque dixistis ^24ecce ostendit nobis Dominus Deus noster maiestatem et magnitudinem suam vocem eius audivimus de medio ignis et probavimus hodie quod loquente Deo cum homine vixerit homo ^25cur ergo morimur et devorabit nos ignis hic maximus si enim audierimus ultra vocem Domini Dei nostri moriemur ^26quid est omnis caro ut audiat vocem Dei viventis qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus et possit vivere ^27tu magis accede et audi cuncta quae dixerit Dominus Deus noster tibi loquerisque ad nos et nos audientes faciemus ea ^28quod cum audisset Dominus ait ad me audivi vocem verborum populi huius quae locuti sunt tibi bene omnia sunt locuti ^29quis det talem eos habere mentem ut timeant me et custodiant universa mandata mea in omni tempore ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum ^30vade et dic eis revertimini in tentoria vestra ^31tu vero hic sta mecum et loquar tibi omnia mandata et caerimonias atque iudicia quae docebis eos ut faciant ea in terra quam dabo illis in possessionem ^32custodite igitur et facite quae praecepit Dominus Deus vobis non declinabitis neque ad dextram neque ad sinistram ^33sed per viam quam praecepit Dominus Deus vester ambulabitis ut vivatis et bene sit vobis et protelentur dies in terra possessionis vestrae __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1haec sunt praecepta et caerimoniae atque iudicia quae mandavit Dominus Deus vester ut docerem vos et faciatis ea in terra ad quam transgredimini possidendam ^2ut timeas Dominum Deum tuum et custodias omnia mandata et praecepta eius quae ego praecipio tibi et filiis ac nepotibus tuis cunctis diebus vitae tuae ut prolongentur dies tui ^3audi Israhel et observa ut facias et bene sit tibi et multipliceris amplius sicut pollicitus est Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lacte et melle manantem ^4audi Israhel Dominus Deus noster Dominus unus est ^5diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tua ^6eruntque verba haec quae ego praecipio tibi hodie in corde tuo ^7et narrabis ea filiis tuis et meditaberis sedens in domo tua et ambulans in itinere dormiens atque consurgens ^8et ligabis ea quasi signum in manu tua eruntque et movebuntur inter oculos tuos ^9scribesque ea in limine et ostiis domus tuae ^10cumque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram pro qua iuravit patribus tuis Abraham Isaac et Iacob et dederit tibi civitates magnas et optimas quas non aedificasti ^11domos plenas cunctarum opum quas non extruxisti cisternas quas non fodisti vineta et oliveta quae non plantasti ^12et comederis et saturatus fueris ^13cave diligenter ne obliviscaris Domini qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis Dominum Deum tuum timebis et ipsi servies ac per nomen illius iurabis ^14non ibitis post deos alienos cunctarum gentium quae in circuitu vestro sunt ^15quoniam Deus aemulator Dominus Deus tuus in medio tui nequando irascatur furor Domini Dei tui contra te et auferat te de superficie terrae ^16non temptabis Dominum Deum tuum sicut temptasti in loco temptationis ^17custodi praecepta Domini Dei tui ac testimonia et caerimonias quas praecepit tibi ^18et fac quod placitum est et bonum in conspectu Domini ut bene sit tibi et ingressus possideas terram optimam de qua iuravit Dominus patribus tuis ^19ut deleret omnes inimicos tuos coram te sicut locutus est ^20cum interrogaverit te filius tuus cras dicens quid sibi volunt testimonia haec et caerimoniae atque iudicia quae praecepit Dominus Deus noster nobis ^21dices ei servi eramus Pharaonis in Aegypto et eduxit nos Dominus de Aegypto in manu forti ^22fecitque signa atque prodigia magna et pessima in Aegypto contra Pharaonem et omnem domum illius in conspectu nostro ^23et eduxit nos inde ut introductis daret terram super qua iuravit patribus nostris ^24praecepitque nobis Dominus ut faciamus omnia legitima haec et timeamus Dominum Deum nostrum et bene sit nobis cunctis diebus vitae nostrae sicut est hodie ^25eritque nostri misericors si custodierimus et fecerimus omnia praecepta eius coram Domino Deo nostro sicut mandavit nobis __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram quam possessurus ingredieris et deleverit gentes multas coram te Hettheum et Gergeseum et Amorreum Chananeum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum septem gentes multo maioris numeri quam tu es et robustiores te ^2tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi percuties eas usque ad internicionem non inibis cum eis foedus nec misereberis earum ^3neque sociabis cum eis coniugia filiam tuam non dabis filio eius nec filiam illius accipies filio tuo ^4quia seducet filium tuum ne sequatur me et ut magis serviat diis alienis irasceturque furor Domini et delebit te cito ^5quin potius haec facietis eis aras eorum subvertite confringite statuas lucosque succidite et sculptilia conburite ^6quia populus sanctus es Domino Deo tuo te elegit Dominus Deus tuus ut sis ei populus peculiaris de cunctis populis qui sunt super terram ^7non quia cunctas gentes numero vincebatis vobis iunctus est Dominus et elegit vos cum omnibus sitis populis pauciores ^8sed quia dilexit vos Dominus et custodivit iuramentum quod iuravit patribus vestris eduxitque vos in manu forti et redemit de domo servitutis de manu Pharaonis regis Aegypti ^9et scies quia Dominus Deus tuus ipse est Deus fortis et fidelis custodiens pactum et misericordiam diligentibus se et his qui custodiunt praecepta eius in mille generationes ^10et reddens odientibus se statim ita ut disperdat eos et ultra non differat protinus eis restituens quod merentur ^11custodi ergo praecepta et caerimonias atque iudicia quae ego mando tibi hodie ut facias ^12si postquam audieris haec iudicia custodieris ea et feceris custodiet et Dominus Deus tuus tibi pactum et misericordiam quam iuravit patribus tuis ^13et diliget te ac multiplicabit benedicetque fructui ventris tui et fructui terrae tuae frumento tuo atque vindemiae oleo et armentis gregibus ovium tuarum super terram pro qua iuravit patribus tuis ut daret eam tibi ^14benedictus eris inter omnes populos non erit apud te sterilis utriusque sexus tam in hominibus quam in gregibus tuis ^15auferet Dominus a te omnem languorem et infirmitates Aegypti pessimas quas novisti non inferet tibi sed cunctis hostibus tuis ^16devorabis omnes populos quos Dominus Deus tuus daturus est tibi non parcet eis oculus tuus nec servies diis eorum ne sint in ruinam tui ^17si dixeris in corde tuo plures sunt gentes istae quam ego quomodo potero delere eas ^18noli metuere sed recordare quae fecerit Dominus Deus tuus Pharaoni et cunctis Aegyptiis ^19plagas maximas quas viderunt oculi tui et signa atque portenta manumque robustam et extentum brachium ut educeret te Dominus Deus tuus sic faciet cunctis populis quos metuis ^20insuper et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint et latere potuerint ^21non timebis eos quia Dominus Deus tuus in medio tui est Deus magnus et terribilis ^22ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes non poteris delere eas pariter ne forte multiplicentur contra te bestiae terrae ^23dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo et interficiet illos donec penitus deleantur ^24tradet reges eorum in manus tuas et disperdes nomina eorum sub caelo nullus poterit resistere tibi donec conteras eos ^25sculptilia eorum igne conbures non concupisces argentum et aurum de quibus facta sunt neque adsumes ex eis tibi quicquam ne offendas propter ea quia abominatio est Domini Dei tui ^26nec inferes quippiam ex idolo in domum tuam ne fias anathema sicut et illud est quasi spurcitiam detestaberis et velut inquinamentum ac sordes abominationi habebis quia anathema est __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1omne mandatum quod ego praecipio tibi hodie cave diligenter ut facias ut possitis vivere et multiplicemini ingressique possideatis terram pro qua iuravit Dominus patribus vestris ^2et recordaberis cuncti itineris per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum ut adfligeret te atque temptaret et nota fierent quae in tuo animo versabantur utrum custodires mandata illius an non ^3adflixit te penuria et dedit tibi cibum manna quem ignorabas tu et patres tui ut ostenderet tibi quod non in solo pane vivat homo sed in omni verbo quod egreditur ex ore Domini ^4vestimentum tuum quo operiebaris nequaquam vetustate defecit et pes tuus non est subtritus en quadragesimus annus est ^5ut recogites in corde tuo quia sicut erudit homo filium suum sic Dominus Deus tuus erudivit te ^6ut custodias mandata Domini Dei tui et ambules in viis eius et timeas eum ^7Dominus enim Deus tuus introducet te in terram bonam terram rivorum aquarumque et fontium in cuius campis et montibus erumpunt fluviorum abyssi ^8terram frumenti hordei vinearum in qua ficus et mala granata et oliveta nascuntur terram olei ac mellis ^9ubi absque ulla penuria comedes panem tuum et rerum omnium abundantia perfrueris cuius lapides ferrum sunt et de montibus eius aeris metalla fodiuntur ^10ut cum comederis et satiatus fueris benedicas Domino Deo tuo pro terra optima quam dedit tibi ^11observa et cave nequando obliviscaris Domini Dei tui et neglegas mandata eius atque iudicia et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie ^12ne postquam comederis et satiatus domos pulchras aedificaveris et habitaveris in eis ^13habuerisque armenta et ovium greges argenti et auri cunctarumque rerum copiam ^14elevetur cor tuum et non reminiscaris Domini Dei tui qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis ^15et ductor tuus fuit in solitudine magna atque terribili in qua erat serpens flatu adurens et scorpio ac dipsas et nullae omnino aquae qui eduxit rivos de petra durissima ^16et cibavit te manna in solitudine quod nescierunt patres tui et postquam adflixit ac probavit ad extremum misertus est tui ^17ne diceres in corde tuo fortitudo mea et robur manus meae haec mihi omnia praestiterunt ^18sed recorderis Domini Dei tui quod ipse tibi vires praebuerit ut impleret pactum suum super quo iuravit patribus tuis sicut praesens indicat dies ^19sin autem oblitus Domini Dei tui secutus fueris alienos deos coluerisque illos et adoraveris ecce nunc praedico tibi quod omnino dispereas ^20sicut gentes quas delevit Dominus in introitu tuo ita et vos peribitis si inoboedientes fueritis voci Domini Dei vestri __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1audi Israhel tu transgredieris hodie Iordanem ut possideas nationes maximas et fortiores te civitates ingentes et ad caelum usque muratas ^2populum magnum atque sublimem filios Enacim quos ipse vidisti et audisti quibus nullus potest ex adverso resistere ^3scies ergo hodie quod Dominus Deus tuus ipse transibit ante te ignis devorans atque consumens qui conterat eos et deleat atque disperdat ante faciem tuam velociter sicut locutus est tibi ^4ne dicas in corde tuo cum deleverit eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo propter iustitiam meam introduxit me Dominus ut terram hanc possiderem cum propter impietates suas istae deletae sint nationes ^5neque enim propter iustitias tuas et aequitatem cordis tui ingredieris ut possideas terras eorum sed quia illae egerunt impie te introeunte deletae sunt et ut conpleret verbum suum Dominus quod sub iuramento pollicitus est patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ^6scito igitur quod non propter iustitias tuas Dominus Deus tuus dederit tibi terram hanc optimam in possessionem cum durissimae cervicis sis populus ^7memento et ne obliviscaris quomodo ad iracundiam provocaveris Dominum Deum tuum in solitudine ex eo die quo es egressus ex Aegypto usque ad locum istum semper adversum Dominum contendisti ^8nam et in Horeb provocasti eum et iratus delere te voluit ^9quando ascendi in montem ut acciperem tabulas lapideas tabulas pacti quod pepigit vobiscum Dominus et perseveravi in monte quadraginta diebus ac noctibus panem non comedens et aquam non bibens ^10deditque mihi Dominus duas tabulas lapideas scriptas digito Dei et continentes omnia verba quae vobis in monte locutus est de medio ignis quando contio populi congregata est ^11cumque transissent quadraginta dies et totidem noctes dedit mihi Dominus duas tabulas lapideas tabulas foederis ^12dixitque mihi surge et descende hinc cito quia populus tuus quos eduxisti de Aegypto deseruerunt velociter viam quam demonstrasti eis feceruntque sibi conflatile ^13rursumque ait Dominus ad me cerno quod populus iste durae cervicis sit ^14dimitte me ut conteram eum et deleam nomen eius sub caelo et constituam te super gentem quae hac maior et fortior sit ^15cumque de monte ardente descenderem et duas tabulas foederis utraque tenerem manu ^16vidissemque vos peccasse Domino Deo vestro et fecisse vobis vitulum conflatilem ac deseruisse velociter viam eius quam vobis ostenderat ^17proieci tabulas de manibus meis confregique eas in conspectu vestro ^18et procidi ante Dominum sicut prius quadraginta diebus et noctibus panem non comedens et aquam non bibens propter omnia peccata vestra quae gessistis contra Dominum et eum ad iracundiam provocastis ^19timui enim indignationem et iram illius qua adversum vos concitatus delere vos voluit et exaudivit me Dominus etiam hac vice ^20adversum Aaron quoque vehementer iratus voluit eum conterere et pro illo similiter deprecatus sum ^21peccatum autem vestrum quod feceratis id est vitulum arripiens igne conbusi et in frusta comminuens omninoque in pulverem redigens proieci in torrentem qui de monte descendit ^22in Incendio quoque et in Temptatione et in sepulchris Concupiscentiae provocastis Dominum ^23et quando misit vos de Cadesbarne dicens ascendite et possidete terram quam dedi vobis et contempsistis imperium Domini Dei vestri et non credidistis ei neque vocem eius audire voluistis ^24sed semper fuistis rebelles a die qua nosse vos coepi ^25et iacui coram Domino quadraginta diebus ac noctibus quibus eum suppliciter deprecabar ne deleret vos ut fuerat comminatus ^26et orans dixi Domine Deus ne disperdas populum tuum et hereditatem tuam quam redemisti in magnitudine tua quos eduxisti de Aegypto in manu forti ^27recordare servorum tuorum Abraham Isaac et Iacob ne aspicias duritiam populi huius et impietatem atque peccatum ^28ne forte dicant habitatores terrae de qua eduxisti nos non poterat Dominus introducere eos in terram quam pollicitus est eis et oderat illos idcirco eduxit ut interficeret eos in solitudine ^29qui sunt populus tuus et hereditas tua quos eduxisti in fortitudine tua magna et in brachio tuo extento __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1in tempore illo dixit Dominus ad me dola tibi duas tabulas lapideas sicut priores fuerunt et ascende ad me in montem faciesque arcam ligneam ^2et scribam in tabulis verba quae fuerunt in his quas ante confregisti ponesque eas in arca ^3feci igitur arcam de lignis setthim cumque dolassem duas tabulas lapideas instar priorum ascendi in montem habens eas in manibus ^4scripsitque in tabulis iuxta id quod prius scripserat verba decem quae locutus est Dominus ad vos in monte de medio ignis quando populus congregatus est et dedit eas mihi ^5reversusque de monte descendi et posui tabulas in arcam quam feceram quae hucusque ibi sunt sicut mihi praecepit Dominus ^6filii autem Israhel castra moverunt ex Beroth filiorum Iacan in Musera ubi Aaron mortuus ac sepultus est pro quo sacerdotio functus est filius eius Eleazar ^7inde venerunt in Gadgad de quo loco profecti castrametati sunt in Ietabatha in terra aquarum atque torrentium ^8eo tempore separavit tribum Levi ut portaret arcam foederis Domini et staret coram eo in ministerio ac benediceret in nomine illius usque in praesentem diem ^9quam ob rem non habuit Levi partem neque possessionem cum fratribus suis quia ipse Dominus possessio eius est sicut promisit ei Dominus Deus tuus ^10ego autem steti in monte sicut prius quadraginta diebus ac noctibus exaudivitque me Dominus etiam hac vice et te perdere noluit ^11dixitque mihi vade et praecede populum ut ingrediatur et possideat terram quam iuravi patribus eorum ut traderem eis ^12et nunc Israhel quid Dominus Deus tuus petit a te nisi ut timeas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et diligas eum ac servias Domino Deo tuo in toto corde tuo et in tota anima tua ^13custodiasque mandata Domini et caerimonias eius quas ego hodie praecipio ut bene sit tibi ^14en Domini Dei tui caelum est et caelum caeli terra et omnia quae in ea sunt ^15et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus et amavit eos elegitque semen eorum post eos id est vos de cunctis gentibus sicut hodie conprobatur ^16circumcidite igitur praeputium cordis vestri et cervicem vestram ne induretis amplius ^17quia Dominus Deus vester ipse est Deus deorum et Dominus dominantium Deus magnus et potens et terribilis qui personam non accipit nec munera ^18facit iudicium pupillo et viduae amat peregrinum et dat ei victum atque vestitum ^19et vos ergo amate peregrinos quia et ipsi fuistis advenae in terra Aegypti ^20Dominum Deum tuum timebis et ei servies ipsi adherebis iurabisque in nomine illius ^21ipse est laus tua et Deus tuus qui fecit tibi haec magnalia et terribilia quae viderunt oculi tui ^22in septuaginta animabus descenderunt patres tui in Aegyptum et ecce nunc multiplicavit te Dominus Deus tuus sicut astra caeli __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1ama itaque Dominum Deum tuum et observa praecepta eius et caerimonias iudicia atque mandata omni tempore ^2cognoscite hodie quae ignorant filii vestri qui non viderunt disciplinam Domini Dei vestri magnalia eius et robustam manum extentumque brachium ^3signa et opera quae fecit in medio Aegypti Pharaoni regi et universae terrae eius ^4omnique exercitui Aegyptiorum et equis ac curribus quomodo operuerint eos aquae Rubri maris cum vos persequerentur et deleverit eos Dominus usque in praesentem diem ^5vobisque quae fecerit in solitudine donec veniretis ad hunc locum ^6et Dathan atque Abiram filiis Heliab qui fuit filius Ruben quos aperto ore suo terra absorbuit cum domibus et tabernaculis et universa substantia eorum quam habebant in medio Israhelis ^7oculi vestri viderunt omnia opera Domini magna quae fecit ^8ut custodiatis universa mandata illius quae ego hodie praecipio vobis et possitis introire et possidere terram ad quam ingredimini ^9multoque in ea vivatis tempore quam sub iuramento pollicitus est Dominus patribus vestris et semini eorum lacte et melle manantem ^10terra enim ad quam ingredieris possidendam non est sicut terra Aegypti de qua existi ubi iacto semine in hortorum morem aquae ducuntur inriguae ^11sed montuosa est et campestris de caelo expectans pluvias ^12quam Dominus Deus tuus semper invisit et oculi illius in ea sunt a principio anni usque ad finem eius ^13si ergo oboedieritis mandatis meis quae hodie praecipio vobis ut diligatis Dominum Deum vestrum et serviatis ei in toto corde vestro et in tota anima vestra ^14dabo pluviam terrae vestrae temporivam et serotinam ut colligatis frumentum et vinum et oleum ^15faenum ex agris ad pascenda iumenta et ut ipsi comedatis ac saturemini ^16cavete ne forte decipiatur cor vestrum et recedatis a Domino serviatisque diis alienis et adoretis eos ^17iratusque Dominus claudat caelum et pluviae non descendant nec terra det germen suum pereatisque velociter de terra optima quam Dominus daturus est vobis ^18ponite haec verba mea in cordibus et in animis vestris et suspendite ea pro signo in manibus et inter vestros oculos conlocate ^19docete filios vestros ut illa meditentur quando sederis in domo tua et ambulaveris in via et accubueris atque surrexeris ^20scribes ea super postes et ianuas domus tuae ^21ut multiplicentur dies tui et filiorum tuorum in terra quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret eis quamdiu caelum inminet terrae ^22si enim custodieritis mandata quae ego praecipio vobis et feceritis ea ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius adherentes ei ^23disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem vestram et possidebitis eas quae maiores et fortiores vobis sunt ^24omnis locus quem calcaverit pes vester vester erit a deserto et Libano a flumine magno Eufraten usque ad mare occidentale erunt termini vestri ^25nullus stabit contra vos terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis sicut locutus est vobis ^26en propono in conspectu vestro hodie benedictionem et maledictionem ^27benedictionem si oboedieritis mandatis Domini Dei vestri quae ego praecipio vobis ^28maledictionem si non audieritis mandata Domini Dei vestri sed recesseritis de via quam ego nunc ostendo vobis et ambulaveritis post deos alienos quos ignoratis ^29cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram ad quam pergis habitandam pones benedictionem super montem Garizim maledictionem super montem Hebal ^30qui sunt trans Iordanem post viam quae vergit ad solis occubitum in terra Chananei qui habitat in campestribus contra Galgalam quae est iuxta vallem tendentem et intrantem procul ^31vos enim transibitis Iordanem ut possideatis terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis et habeatis ac possideatis illam ^32videte ergo ut impleatis caerimonias atque iudicia quae ego hodie ponam in conspectu vestro __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1haec sunt praecepta atque iudicia quae facere debetis in terra quam Dominus Deus patrum tuorum daturus est tibi ut possideas eam cunctis diebus quibus super humum gradieris ^2subvertite omnia loca in quibus coluerunt gentes quas possessuri estis deos suos super montes excelsos et colles et subter omne lignum frondosum ^3dissipate aras earum et confringite statuas lucos igne conburite et idola comminuite disperdite nomina eorum de locis illis ^4non facietis ita Domino Deo vestro ^5sed ad locum quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris ut ponat nomen suum ibi et habitet in eo venietis ^6et offeretis in illo loco holocausta et victimas vestras decimas et primitias manuum vestrarum et vota atque donaria primogenita boum et ovium ^7et comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri ac laetabimini in cunctis ad quae miseritis manum vos et domus vestrae in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vester ^8non facietis ibi quae nos hic facimus hodie singuli quod sibi rectum videtur ^9neque enim usque in praesens tempus venistis ad requiem et possessionem quam Dominus Deus daturus est vobis ^10transibitis Iordanem et habitabitis in terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis ut requiescatis a cunctis hostibus per circuitum et absque ullo timore habitetis ^11in loco quem elegerit Dominus Deus vester ut sit nomen eius in eo illuc omnia quae praecipio conferetis holocausta et hostias ac decimas et primitias manuum vestrarum et quicquid praecipuum est in muneribus quae vovistis Domino ^12ibi epulabimini coram Domino Deo vestro vos filii ac filiae vestrae famuli et famulae atque Levites qui in vestris urbibus commorantur neque enim habet aliam partem et possessionem inter vos ^13cave ne offeras holocausta tua in omni loco quem videris ^14sed in eo quem elegerit Dominus in una tribuum tuarum offeres hostias et facies quaecumque praecipio tibi ^15sin autem comedere volueris et te esus carnium delectarit occide et comede iuxta benedictionem Domini Dei tui quam dedit tibi in urbibus tuis sive inmundum fuerit hoc est maculatum et debile sive mundum hoc est integrum et sine macula quod offerri licet sicut capream et cervum comedes ^16absque esu dumtaxat sanguinis quod super terram quasi aquam effundes ^17non poteris comedere in oppidis tuis decimam frumenti et vini et olei tui primogenita armentorum et pecorum et omnia quae voveris et sponte offerre volueris et primitias manuum tuarum ^18sed coram Domino Deo tuo comedes ea in loco quem elegerit Dominus Deus tuus tu et filius tuus ac filia servus et famula atque Levites qui manet in urbibus tuis et laetaberis et reficieris coram Domino Deo tuo in cunctis ad quae extenderis manum tuam ^19cave ne derelinquas Leviten omni tempore quo versaris in terra ^20quando dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos sicut locutus est tibi et volueris vesci carnibus quas desiderat anima tua ^21locus autem quem elegerit Dominus Deus tuus ut sit nomen eius ibi si procul fuerit occides de armentis et pecoribus quae habueris sicut praecepi tibi et comedes in oppidis tuis ut tibi placet ^22sicut comeditur caprea et cervus ita vesceris eis et mundus et inmundus in commune vescentur ^23hoc solum cave ne sanguinem comedas sanguis enim eorum pro anima est et idcirco non debes animam comedere cum carnibus ^24sed super terram fundes quasi aquam ^25ut sit tibi bene et filiis tuis post te cum feceris quod placet in conspectu Domini ^26quae autem sanctificaveris et voveris Domino tolles et venies ad locum quem elegerit Dominus ^27et offeres oblationes tuas carnem et sanguinem super altare Domini Dei tui sanguinem hostiarum fundes in altari carnibus autem ipse vesceris ^28observa et audi omnia quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te in sempiternum cum feceris quod bonum est et placitum in conspectu Domini Dei tui ^29quando disperderit Dominus Deus tuus ante faciem tuam gentes ad quas ingredieris possidendas et possederis eas atque habitaveris in terra earum ^30cave ne imiteris eas postquam te fuerint introeunte subversae et requiras caerimonias earum dicens sicut coluerunt gentes istae deos suos ita et ego colam ^31non facies similiter Domino Deo tuo omnes enim abominationes quas aversatur Dominus fecerunt diis suis offerentes filios et filias et conburentes igne ^32quod praecipio tibi hoc tantum facito Domino nec addas quicquam nec minuas __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1si surrexerit in medio tui prophetes aut qui somnium vidisse se dicat et praedixerit signum atque portentum ^2et evenerit quod locutus est et dixerit tibi eamus et sequamur deos alienos quos ignoras et serviamus eis ^3non audies verba prophetae illius aut somniatoris quia temptat vos Dominus Deus vester ut palam fiat utrum diligatis eum an non in toto corde et in tota anima vestra ^4Dominum Deum vestrum sequimini et ipsum timete mandata illius custodite et audite vocem eius ipsi servietis et ipsi adherebitis ^5propheta autem ille aut fictor somniorum interficietur quia locutus est ut vos averteret a Domino Deo vestro qui eduxit vos de terra Aegypti et redemit de domo servitutis ut errare te faceret de via quam tibi praecepit Dominus Deus tuus et auferes malum de medio tui ^6si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tuae aut filius tuus vel filia sive uxor quae est in sinu tuo aut amicus quem diligis ut animam tuam clam dicens eamus et serviamus diis alienis quos ignoras tu et patres tui ^7cunctarum in circuitu gentium quae iuxta vel procul sunt ab initio usque ad finem terrae ^8non adquiescas ei nec audias neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum ^9sed statim interficies sit primum manus tua super eum et post te omnis populus mittat manum ^10lapidibus obrutus necabitur quia voluit te abstrahere a Domino Deo tuo qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis ^11ut omnis Israhel audiens timeat et nequaquam ultra faciat quippiam huius rei simile ^12si audieris in una urbium tuarum quas Dominus Deus tuus dabit tibi ad habitandum dicentes aliquos ^13egressi sunt filii Belial de medio tui et averterunt habitatores urbis tuae atque dixerunt eamus et serviamus diis alienis quos ignoratis ^14quaere sollicite et diligenter rei veritate perspecta si inveneris certum esse quod dicitur et abominationem hanc opere perpetratam ^15statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii et delebis eam omniaque quae in illa sunt usque ad pecora ^16quicquid etiam supellectilis fuerit congregabis in medium platearum eius et cum ipsa civitate succendes ita ut universa consumas Domino Deo tuo et sit tumulus sempiternus non aedificabitur amplius ^17et non adherebit de illo anathemate quicquam in manu tua ut avertatur Dominus ab ira furoris sui et misereatur tui multiplicetque te sicut iuravit patribus tuis ^18quando audieris vocem Domini Dei tui custodiens omnia praecepta eius quae ego praecipio tibi hodie ut facias quod placitum est in conspectu Domini Dei tui __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1filii estote Domini Dei vestri non vos incidetis nec facietis calvitium super mortuo ^2quoniam populus sanctus es Domino Deo tuo et te elegit ut sis ei in populum peculiarem de cunctis gentibus quae sunt super terram ^3ne comedatis quae inmunda sunt ^4hoc est animal quod comedere debetis bovem et ovem et capram ^5cervum capream bubalum tragelaphum pygargon orygem camelopardalum ^6omne animal quod in duas partes ungulam findit et ruminat comedetis ^7de his autem quae ruminant et ungulam non findunt haec comedere non debetis camelum leporem choerogyllium quia ruminant et non dividunt ungulam inmunda erunt vobis ^8sus quoque quoniam dividit ungulam et non ruminat inmunda erit carnibus eorum non vescemini et cadavera non tangetis ^9haec comedetis ex omnibus quae morantur in aquis quae habent pinnulas et squamas comedite ^10quae absque pinnulis et squamis sunt ne comedatis quia inmunda sunt ^11omnes aves mundas comedite ^12inmundas ne comedatis aquilam scilicet et grypem et alietum ^13ixon et vulturem ac milvum iuxta genus suum ^14et omne corvini generis ^15strutionem ac noctuam et larum atque accipitrem iuxta genus suum ^16herodium et cycnum et ibin ^17ac mergulum porphirionem et nycticoracem ^18onocrotalum et charadrium singula in genere suo upupam quoque et vespertilionem ^19et omne quod reptat et pinnulas habet inmundum erit nec comedetur ^20omne quod mundum est comedite ^21quicquid morticinum est ne vescamini ex eo peregrino qui intra portas tuas est da ut comedat aut vende ei quia tu populus sanctus Domini Dei tui es non coques hedum in lacte matris suae ^22decimam partem separabis de cunctis frugibus tuis quae nascuntur in terra per annos singulos ^23et comedes in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit ut in eo nomen illius invocetur decimam frumenti tui et vini et olei et primogenita de armentis et ovibus tuis ut discas timere Dominum Deum tuum omni tempore ^24cum autem longior fuerit via et locus quem elegerit Dominus Deus tuus tibique benedixerit nec potueris ad eum haec cuncta portare ^25vendes omnia et in pretium rediges portabisque manu tua et proficisceris ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus ^26et emes ex eadem pecunia quicquid tibi placuerit sive ex armentis sive ex ovibus vinum quoque et siceram et omne quod desiderat anima tua et comedes coram Domino Deo tuo et epulaberis tu et domus tua ^27et Levita qui intra portas tuas est cave ne derelinquas eum quia non habet aliam partem in possessione tua ^28anno tertio separabis aliam decimam ex omnibus quae nascuntur tibi eo tempore et repones intra ianuas tuas ^29venietque Levites qui aliam non habet partem nec possessionem tecum et peregrinus et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt et comedent et saturabuntur ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum quae feceris __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1septimo anno facies remissionem ^2quae hoc ordine celebrabitur cui debetur aliquid ab amico vel proximo ac fratre suo repetere non poterit quia annus remissionis est Domini ^3a peregrino et advena exiges civem et propinquum repetendi non habes potestatem ^4et omnino indigens et mendicus non erit inter vos ut benedicat tibi Dominus in terra quam traditurus est tibi in possessionem ^5si tamen audieris vocem Domini Dei tui et custodieris universa quae iussit et quae ego hodie praecipio tibi benedicet tibi ut pollicitus est ^6fenerabis gentibus multis et ipse a nullo accipies mutuum dominaberis nationibus plurimis et tui nemo dominabitur ^7si unus de fratribus tuis qui morantur intra portas civitatis tuae in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ad paupertatem venerit non obdurabis cor tuum nec contrahes manum ^8sed aperies eam pauperi et dabis mutuum quod eum indigere perspexeris ^9cave ne forte subripiat tibi impia cogitatio et dicas in corde tuo adpropinquat septimus annus remissionis et avertas oculos a paupere fratre tuo nolens ei quod postulat mutuum commodare ne clamet contra te ad Dominum et fiat tibi in peccatum ^10sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris ^11non deerunt pauperes in terra habitationis tuae idcirco ego praecipio tibi ut aperias manum fratri tuo egeno et pauperi qui tecum versatur in terra ^12cum tibi venditus fuerit frater tuus hebraeus aut hebraea et sex annis servierit tibi in septimo anno dimittes eum liberum ^13et quem libertate donaveris nequaquam vacuum abire patieris ^14sed dabis viaticum de gregibus et de area et torculari tuo quibus Dominus Deus tuus benedixerit tibi ^15memento quod et ipse servieris in terra Aegypti et liberaverit te Dominus Deus tuus et idcirco ego nunc praecipiam tibi ^16sin autem dixerit nolo egredi eo quod diligat te et domum tuam et bene sibi apud te esse sentiat ^17adsumes subulam et perforabis aurem eius in ianua domus tuae et serviet tibi usque in aeternum ancillae quoque similiter facies ^18non avertes ab eis oculos tuos quando dimiseris eos liberos quoniam iuxta mercedem mercennarii per sex annos servivit tibi ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus quae agis ^19de primogenitis quae nascuntur in armentis et ovibus tuis quicquid sexus est masculini sanctificabis Domino Deo tuo non operaberis in primogenito bovis et non tondebis primogenita ovium ^20in conspectu Domini Dei tui comedes ea per annos singulos in loco quem elegerit Dominus tu et domus tua ^21sin autem habuerit maculam et vel claudum fuerit vel caecum aut in aliqua parte deforme vel debile non immolabitur Domino Deo tuo ^22sed intra portas urbis tuae comedes illud tam mundus quam inmundus similiter vescentur eis quasi caprea et cervo ^23hoc solum observabis ut sanguinem eorum non comedas sed effundas in terram quasi aquam __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1observa mensem novarum frugum et verni primum temporis ut facias phase Domino Deo tuo quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de Aegypto nocte ^2immolabisque phase Domino Deo tuo de ovibus et de bubus in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ^3non comedes in eo panem fermentatum septem diebus comedes absque fermento adflictionis panem quoniam in pavore egressus es de Aegypto ut memineris diei egressionis tuae de Aegypto omnibus diebus vitae tuae ^4non apparebit fermentum in omnibus terminis tuis septem diebus et non manebit de carnibus eius quod immolatum est vesperi in die primo mane ^5non poteris immolare phase in qualibet urbium tuarum quas Dominus Deus tuus daturus est tibi ^6sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi immolabis phase vesperi ad solis occasum quando egressus es de Aegypto ^7et coques et comedes in loco quem elegerit Dominus Deus tuus maneque consurgens vades in tabernacula tua ^8sex diebus comedes azyma et in die septimo quia collecta est Domini Dei tui non facies opus ^9septem ebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem miseris ^10et celebrabis diem festum ebdomadarum Domino Deo tuo oblationem spontaneam manus tuae quam offeres iuxta benedictionem Domini Dei tui ^11et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ^12et recordaberis quoniam servus fueris in Aegypto custodiesque ac facies quae praecepta sunt ^13sollemnitatem quoque tabernaculorum celebrabis per septem dies quando collegeris de area et torculari fruges tuas ^14et epulaberis in festivitate tua tu et filius tuus et filia et servus tuus et ancilla Levites quoque et advena et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt ^15septem diebus Domino Deo tuo festa celebrabis in loco quem elegerit Dominus benedicetque tibi Dominus Deus tuus in cunctis frugibus tuis et in omni opere manuum tuarum erisque in laetitia ^16tribus vicibus per annum apparebit omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit in sollemnitate azymorum et in sollemnitate ebdomadarum et in sollemnitate tabernaculorum non apparebit ante Dominum vacuus ^17sed offeret unusquisque secundum quod habuerit iuxta benedictionem Domini Dei sui quam dederit ei ^18iudices et magistros constitues in omnibus portis tuis quas Dominus Deus tuus dederit tibi per singulas tribus tuas ut iudicent populum iusto iudicio ^19nec in alteram partem declinent non accipies personam nec munera quia munera excaecant oculos sapientium et mutant verba iustorum ^20iuste quod iustum est persequeris ut vivas et possideas terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi ^21non plantabis lucum et omnem arborem iuxta altare Domini Dei tui ^22nec facies tibi atque constitues statuam quae odit Dominus Deus tuus __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1non immolabis Domino Deo tuo bovem et ovem in quo est macula aut quippiam vitii quia abominatio est Domini Dei tui ^2cum repperti fuerint apud te intra unam portarum tuarum quas Dominus Deus tuus dabit tibi vir aut mulier qui faciant malum in conspectu Domini Dei tui et transgrediantur pactum illius ^3ut vadant et serviant diis alienis et adorent eos solem et lunam et omnem militiam caeli quae non praecepi ^4et hoc tibi fuerit nuntiatum audiensque inquisieris diligenter et verum esse reppereris et abominatio facta est in Israhel ^5educes virum ac mulierem qui rem sceleratissimam perpetrarunt ad portas civitatis tuae et lapidibus obruentur ^6in ore duorum aut trium testium peribit qui interficietur nemo occidatur uno contra se dicente testimonium ^7manus testium prima interficiet eum et manus reliqui populi extrema mittetur ut auferas malum de medio tui ^8si difficile et ambiguum apud te iudicium esse perspexeris inter sanguinem et sanguinem causam et causam lepram et non lepram et iudicum intra portas tuas videris verba variari surge et ascende ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus ^9veniesque ad sacerdotes levitici generis et ad iudicem qui fuerit illo tempore quaeresque ab eis qui indicabunt tibi iudicii veritatem ^10et facies quodcumque dixerint qui praesunt loco quem elegerit Dominus et docuerint te ^11iuxta legem eius sequeris sententiam eorum nec declinabis ad dextram vel ad sinistram ^12qui autem superbierit nolens oboedire sacerdotis imperio qui eo tempore ministrat Domino Deo tuo et decreto iudicis morietur homo ille et auferes malum de Israhel ^13cunctusque populus audiens timebit ut nullus deinceps intumescat superbia ^14cum ingressus fueris terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi et possederis eam habitaverisque in illa et dixeris constituam super me regem sicut habent omnes per circuitum nationes ^15eum constitues quem Dominus Deus tuus elegerit de numero fratrum tuorum non poteris alterius gentis hominem regem facere qui non sit frater tuus ^16cumque fuerit constitutus non multiplicabit sibi equos nec reducet populum in Aegyptum equitatus numero sublevatus praesertim cum Dominus praeceperit vobis ut nequaquam amplius per eandem viam revertamini ^17non habebit uxores plurimas quae inliciant animum eius neque argenti et auri inmensa pondera ^18postquam autem sederit in solio regni sui describet sibi deuteronomium legis huius in volumine accipiens exemplar a sacerdotibus leviticae tribus ^19et habebit secum legetque illud omnibus diebus vitae suae ut discat timere Dominum Deum suum et custodire verba et caerimonias eius quae lege praecepta sunt ^20nec elevetur cor eius in superbiam super fratres suos neque declinet in partem dextram vel sinistram ut longo tempore regnet ipse et filii eius super Israhel __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1non habebunt sacerdotes et Levitae et omnes qui de eadem tribu sunt partem et hereditatem cum reliquo Israhel quia sacrificia Domini et oblationes eius comedent ^2et nihil aliud accipient de possessione fratrum suorum Dominus enim ipse est hereditas eorum sicut locutus est illis ^3hoc erit iudicium sacerdotum a populo et ab his qui offerunt victimas sive bovem sive ovem immolaverint dabunt sacerdoti armum ac ventriculum ^4primitias frumenti vini et olei et lanarum partem ex ovium tonsione ^5ipsum enim elegit Dominus Deus tuus de cunctis tribubus tuis ut stet et ministret nomini Domini ipse et filii eius in sempiternum ^6si exierit Levites de una urbium tuarum ex omni Israhel in qua habitat et voluerit venire desiderans locum quem elegerit Dominus ^7ministrabit in nomine Dei sui sicut omnes fratres eius Levitae qui stabunt eo tempore coram Domino ^8partem ciborum eandem accipiet quam et ceteri excepto eo quod in urbe sua ex paterna ei successione debetur ^9quando ingressus fueris terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi cave ne imitari velis abominationes illarum gentium ^10nec inveniatur in te qui lustret filium suum aut filiam ducens per ignem aut qui ariolos sciscitetur et observet somnia atque auguria ne sit maleficus ^11ne incantator ne pythones consulat ne divinos et quaerat a mortuis veritatem ^12omnia enim haec abominatur Dominus et propter istiusmodi scelera delebit eos in introitu tuo ^13perfectus eris et absque macula cum Domino Deo tuo ^14gentes istae quarum possidebis terram augures et divinos audiunt tu autem a Domino Deo tuo aliter institutus es ^15prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus ipsum audies ^16ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb quando contio congregata est atque dixisti ultra non audiam vocem Domini Dei mei et ignem hunc maximum amplius non videbo ne moriar ^17et ait Dominus mihi bene omnia sunt locuti ^18prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui et ponam verba mea in ore eius loqueturque ad eos omnia quae praecepero illi ^19qui autem verba eius quae loquetur in nomine meo audire noluerit ego ultor existam ^20propheta autem qui arrogantia depravatus voluerit loqui in nomine meo quae ego non praecepi illi ut diceret aut ex nomine alienorum deorum interficietur ^21quod si tacita cogitatione responderis quomodo possum intellegere verbum quod non est locutus Dominus ^22hoc habebis signum quod in nomine Domini propheta ille praedixerit et non evenerit hoc Dominus non locutus est sed per tumorem animi sui propheta confinxit et idcirco non timebis eum __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1cum disperderit Dominus Deus tuus gentes quarum tibi traditurus est terram et possederis eam habitaverisque in urbibus eius et in aedibus ^2tres civitates separabis tibi in medio terrae quam Dominus Deus tuus dabit tibi in possessionem ^3sternens diligenter viam et in tres aequaliter partes totam terrae tuae provinciam divides ut habeat e vicino qui propter homicidium profugus est quo possit evadere ^4haec erit lex homicidae fugientis cuius vita servanda est qui percusserit proximum suum nesciens et qui heri et nudius tertius nullum contra eum habuisse odium conprobatur ^5sed abisse simpliciter cum eo in silvam ad ligna caedenda et in succisione lignorum securis fugerit manu ferrumque lapsum de manubrio amicum eius percusserit et occiderit hic ad unam supradictarum urbium confugiet et vivet ^6ne forsitan proximus eius cuius effusus est sanguis dolore stimulatus persequatur et adprehendat eum si longior via fuerit et percutiat animam eius qui non est reus mortis quia nullum contra eum qui occisus est odium prius habuisse monstratur ^7idcirco praecipio tibi ut tres civitates aequalis inter se spatii dividas ^8cum autem dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos sicut iuravit patribus tuis et dederit tibi cunctam terram quam eis pollicitus est ^9si tamen custodieris mandata eius et feceris quae hodie praecipio tibi ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius omni tempore addes tibi tres alias civitates et supradictarum trium urbium numerum duplicabis ^10ut non effundatur sanguis innoxius in medio terrae quam Dominus Deus tuus dabit tibi possidendam nec sis sanguinis reus ^11si quis autem odio habens proximum suum insidiatus fuerit vitae eius surgensque percusserit illum et mortuus fuerit fugeritque ad unam de supradictis urbibus ^12mittent seniores civitatis illius et arripient eum de loco effugii tradentque in manu proximi cuius sanguis effusus est et morietur ^13nec misereberis eius et auferes innoxium sanguinem de Israhel ut bene sit tibi ^14non adsumes et transferes terminos proximi tui quos fixerunt priores in possessione tua quam Dominus Deus tuus dabit tibi in terra quam acceperis possidendam ^15non stabit testis unus contra aliquem quicquid illud peccati et facinoris fuerit sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum ^16si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis ^17stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis ^18cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium ^19reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui ^20ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere ^21non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1si exieris ad bellum contra hostes tuos et videris equitatum et currus et maiorem quam tu habes adversarii exercitus multitudinem non timebis eos quia Dominus Deus tuus tecum est qui eduxit te de terra Aegypti ^2adpropinquante autem iam proelio stabit sacerdos ante aciem et sic loquetur ad populum ^3audi Israhel vos hodie contra inimicos vestros pugnam committitis non pertimescat cor vestrum nolite metuere nolite cedere nec formidetis eos ^4quia Dominus Deus vester in medio vestri est et pro vobis contra adversarios dimicabit ut eruat vos de periculo ^5duces quoque per singulas turmas audiente exercitu proclamabunt quis est homo qui aedificavit domum novam et non dedicavit eam vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius dedicet illam ^6quis est homo qui plantavit vineam et necdum eam fecit esse communem et de qua vesci omnibus liceat vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius homo eius fungatur officio ^7quis est homo qui despondit uxorem et non accepit eam vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius homo accipiat eam ^8his dictis addent reliqua et loquentur ad populum quis est homo formidolosus et corde pavido vadat et revertatur in domum suam ne pavere faciat corda fratrum suorum sicut ipse timore perterritus est ^9cumque siluerint exercitus duces et finem loquendi fecerint unusquisque suos ad bellandum cuneos praeparabit ^10si quando accesseris ad expugnandam civitatem offeres ei primum pacem ^11si receperit et aperuerit tibi portas cunctus populus qui in ea est salvabitur et serviet tibi sub tributo ^12sin autem foedus inire noluerint et receperint contra te bellum obpugnabis eam ^13cumque tradiderit Dominus Deus tuus illam in manu tua percuties omne quod in ea generis masculini est in ore gladii ^14absque mulieribus et infantibus iumentis et ceteris quae in civitate sunt omnem praedam exercitui divides et comedes de spoliis hostium tuorum quae Dominus Deus tuus dederit tibi ^15sic facies cunctis civitatibus quae a te procul valde sunt et non sunt de his urbibus quas in possessionem accepturus es ^16de his autem civitatibus quae dabuntur tibi nullum omnino permittes vivere ^17sed interficies in ore gladii Hettheum videlicet et Amorreum et Chananeum Ferezeum et Eveum et Iebuseum sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ^18ne forte doceant vos facere cunctas abominationes quas ipsi operati sunt diis suis et peccetis in Dominum Deum vestrum ^19quando obsederis civitatem multo tempore et munitionibus circumdederis ut expugnes eam non succides arbores de quibus vesci potest nec securibus per circuitum debes vastare regionem quoniam lignum est et non homo nec potest bellantium contra te augere numerum ^20si qua autem ligna non sunt pomifera sed agrestia et in ceteros apta usus succide et extrue machinas donec capias civitatem quae contra te dimicat __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1quando inventum fuerit in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi hominis cadaver occisi et ignoratur caedis reus ^2egredientur maiores natu et iudices tui et metientur a loco cadaveris singularum per circuitum spatia civitatum ^3et quam viciniorem ceteris esse perspexerint seniores civitatis eius tollent vitulam de armento quae non traxit iugum nec terram scidit vomere ^4et ducent eam ad vallem asperam atque saxosam quae numquam arata est nec sementem recepit et caedent in ea cervices vitulae ^5accedentque sacerdotes filii Levi quos elegerit Dominus Deus tuus ut ministrent ei et benedicant in nomine eius et ad verbum eorum omne negotium et quicquid mundum vel inmundum est iudicetur ^6et maiores natu civitatis illius ad interfectum lavabuntque manus suas super vitulam quae in valle percussa est ^7et dicent manus nostrae non effuderunt hunc sanguinem nec oculi viderunt ^8propitius esto populo tuo Israhel quem redemisti Domine et non reputes sanguinem innocentem in medio populi tui Israhel et auferetur ab eis reatus sanguinis ^9tu autem alienus eris ab innocentis cruore qui fusus est cum feceris quod praecepit Dominus ^10si egressus fueris ad pugnam contra inimicos tuos et tradiderit eos Dominus Deus tuus in manu tua captivosque duxeris ^11et videris in numero captivorum mulierem pulchram et adamaveris eam voluerisque habere uxorem ^12introduces in domum tuam quae radet caesariem et circumcidet ungues ^13et deponet vestem in qua capta est sedensque in domo tua flebit patrem et matrem suam uno mense et postea intrabis ad eam dormiesque cum illa et erit uxor tua ^14sin autem postea non sederit animo tuo dimittes eam liberam nec vendere poteris pecunia nec opprimere per potentiam quia humiliasti eam ^15si habuerit homo uxores duas unam dilectam et alteram odiosam genuerintque ex eo liberos et fuerit filius odiosae primogenitus ^16volueritque substantiam inter filios suos dividere non poterit filium dilectae facere primogenitum et praeferre filio odiosae ^17sed filium odiosae agnoscet primogenitum dabitque ei de his quae habuerit cuncta duplicia iste est enim principium liberorum eius et huic debentur primogenita ^18si genuerit homo filium contumacem et protervum qui non audiat patris aut matris imperium et coercitus oboedire contempserit ^19adprehendent eum et ducent ad seniores civitatis illius et ad portam iudicii ^20dicentque ad eos filius noster iste protervus et contumax est monita nostra audire contemnit comesationibus vacat et luxuriae atque conviviis ^21lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur ut auferatis malum de medio vestri et universus Israhel audiens pertimescat ^22quando peccaverit homo quod morte plectendum est et adiudicatus morti adpensus fuerit in patibulo ^23non permanebit cadaver eius in ligno sed in eadem die sepelietur quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno et nequaquam contaminabis terram tuam quam Dominus Deus tuus dederit tibi in possessionem __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1non videbis bovem fratris tui aut ovem errantem et praeteribis sed reduces fratri tuo ^2etiam si non est propinquus tuus frater nec nosti eum duces in domum tuam et erunt apud te quamdiu quaerat ea frater tuus et recipiat ^3similiter facies de asino et de vestimento et de omni re fratris tui quae perierit si inveneris eam ne neglegas quasi alienam ^4si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via non despicies sed sublevabis cum eo ^5non induetur mulier veste virili nec vir utetur veste feminea abominabilis enim apud Deum est qui facit haec ^6si ambulans per viam in arbore vel in terra nidum avis inveneris et matrem pullis vel ovis desuper incubantem non tenebis eam cum filiis ^7sed abire patieris captos tenens filios ut bene sit tibi et longo vivas tempore ^8cum aedificaveris domum novam facies murum tecti per circuitum ne effundatur sanguis in domo tua et sis reus labente alio et in praeceps ruente ^9non seres vineam tuam altero semine ne et sementis quam sevisti et quae nascuntur ex vinea pariter sanctificentur ^10non arabis in bove simul et asino ^11non indueris vestimento quod ex lana linoque contextum est ^12funiculos in fimbriis facies per quattuor angulos pallii tui quo operieris ^13si duxerit vir uxorem et postea eam odio habuerit ^14quaesieritque occasiones quibus dimittat eam obiciens ei nomen pessimum et dixerit uxorem hanc accepi et ingressus ad eam non inveni virginem ^15tollent eam pater et mater eius et ferent secum signa virginitatis eius ad seniores urbis qui in porta sunt ^16et dicet pater filiam meam dedi huic uxorem quam quia odit ^17inponet ei nomen pessimum ut dicat non inveni filiam tuam virginem et ecce haec sunt signa virginitatis filiae meae expandent vestimentum coram senibus civitatis ^18adprehendentque senes urbis illius virum et verberabunt illum ^19condemnantes insuper centum siclis argenti quos dabit patri puellae quoniam diffamavit nomen pessimum super virginem Israhel habebitque eam uxorem et non poterit dimittere omni tempore vitae suae ^20quod si verum est quod obicit et non est in puella inventa virginitas ^21eicient eam extra fores domus patris sui et lapidibus obruent viri civitatis eius et morietur quoniam fecit nefas in Israhel ut fornicaretur in domo patris sui et auferes malum de medio tui ^22si dormierit vir cum uxore alterius uterque morientur id est adulter et adultera et auferes malum de Israhel ^23si puellam virginem desponderit vir et invenerit eam aliquis in civitate et concubuerit cum illa ^24educes utrumque ad portam civitatis illius et lapidibus obruentur puella quia non clamavit cum esset in civitate vir quia humiliavit uxorem proximi sui et auferes malum de medio tui ^25sin autem in agro reppererit vir puellam quae desponsata est et adprehendens concubuerit cum illa ipse morietur solus ^26puella nihil patietur nec est rea mortis quoniam sicut latro consurgit contra fratrem suum et occidit animam eius ita et puella perpessa est ^27sola erat in agro clamavit et nullus adfuit qui liberaret eam ^28si invenerit vir puellam virginem quae non habet sponsum et adprehendens concubuerit cum ea et res ad iudicium venerit ^29dabit qui dormivit cum ea patri puellae quinquaginta siclos argenti et habebit eam uxorem quia humiliavit illam non poterit dimittere cunctis diebus vitae suae ^30non accipiet homo uxorem patris sui nec revelabit operimentum eius __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1non intrabit eunuchus adtritis vel amputatis testiculis et absciso veretro ecclesiam Domini ^2non ingredietur mamzer hoc est de scorto natus in ecclesiam Domini usque ad decimam generationem ^3Ammanites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt ecclesiam Domini in aeternum ^4quia noluerunt vobis occurrere cum pane et aqua in via quando egressi estis de Aegypto et quia conduxerunt contra te Balaam filium Beor de Mesopotamiam Syriae ut malediceret tibi ^5et noluit Dominus Deus tuus audire Balaam vertitque maledictionem eius in benedictionem tuam eo quod diligeret te ^6non facies cum eis pacem nec quaeres eis bona cunctis diebus vitae tuae in sempiternum ^7non abominaberis Idumeum quia frater tuus est nec Aegyptium quia advena fuisti in terra eius ^8qui nati fuerint ex eis tertia generatione intrabunt ecclesiam Domini ^9quando egressus fueris adversus hostes tuos in pugnam custodies te ab omni re mala ^10si fuerit inter vos homo qui nocturno pollutus sit somnio egredietur extra castra ^11et non revertetur priusquam ad vesperam lavetur aqua et post solis occasum regredietur in castra ^12habebis locum extra castra ad quem egrediaris ad requisita naturae ^13gerens paxillum in balteo cumque sederis fodies per circuitum et egesta humo operies ^14quo relevatus es Dominus enim Deus tuus ambulat in medio castrorum ut eruat te et tradat tibi inimicos tuos ut sint castra tua sancta et nihil in eis appareat foeditatis nec derelinquat te ^15non trades servum domino suo qui ad te confugerit ^16habitabit tecum in loco qui ei placuerit et in una urbium tuarum requiescet nec contristes eum ^17non erit meretrix de filiabus Israhel neque scortator de filiis Israhel ^18non offeres mercedem prostibuli nec pretium canis in domum Domini Dei tui quicquid illud est quod voverint quia abominatio est utrumque apud Dominum Deum tuum ^19non fenerabis fratri tuo ad usuram pecuniam nec fruges nec quamlibet aliam rem ^20sed alieno fratri autem tuo absque usura id quod indiget commodabis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere tuo in terra ad quam ingredieris possidendam ^21cum voveris votum Domino Deo tuo non tardabis reddere quia requiret illud Dominus Deus tuus et si moratus fueris reputabit tibi in peccatum ^22si nolueris polliceri absque peccato eris ^23quod autem semel egressum est de labiis tuis observabis et facies sicut promisisti Domino Deo tuo et propria voluntate et ore tuo locutus es ^24ingressus vineam proximi tui comede uvas quantum tibi placuerit foras autem ne efferas tecum ^25si intraveris in segetem amici tui franges spicas et manu conteres falce autem non metes __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1si acceperit homo uxorem et habuerit eam et non invenerit gratiam ante oculos eius propter aliquam foeditatem scribet libellum repudii et dabit in manu illius et dimittet eam de domo sua ^2cumque egressa alterum maritum duxerit ^3et ille quoque oderit eam dederitque ei libellum repudii et dimiserit de domo sua vel certe mortuus fuerit ^4non poterit prior maritus recipere eam in uxorem quia polluta est et abominabilis facta est coram Domino ne peccare facias terram tuam quam Dominus Deus tuus tibi tradiderit possidendam ^5cum acceperit homo nuper uxorem non procedet ad bellum nec ei quippiam necessitatis iniungetur publicae sed vacabit absque culpa domui suae ut uno anno laetetur cum uxore sua ^6non accipies loco pignoris inferiorem et superiorem molam quia animam suam adposuit tibi ^7si deprehensus fuerit homo sollicitans fratrem suum de filiis Israhel et vendito eo accipiens pretium interficietur et auferes malum de medio tui ^8observa diligenter ne incurras in plagam leprae sed facies quaecumque docuerint te sacerdotes levitici generis iuxta id quod praecepi eis et imple sollicite ^9mementote quae fecerit Dominus Deus vester Mariae in via cum egrederemini de Aegypto ^10cum repetes a proximo tuo rem aliquam quam debet tibi non ingredieris domum eius ut pignus auferas ^11sed stabis foris et ille tibi proferet quod habuerit ^12sin autem pauper est non pernoctabit apud te pignus ^13sed statim reddes ei ante solis occasum ut dormiens in vestimento suo benedicat tibi et habeas iustitiam coram Domino Deo tuo ^14non negabis mercedem indigentis et pauperis fratris tui sive advenae qui tecum moratur in terra et intra portas tuas est ^15sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum quia pauper est et ex eo sustentat animam suam ne clamet contra te ad Dominum et reputetur tibi in peccatum ^16non occidentur patres pro filiis nec filii pro patribus sed unusquisque pro suo peccato morietur ^17non pervertes iudicium advenae et pupilli nec auferes pignoris loco viduae vestimentum ^18memento quod servieris in Aegypto et eruerit te Dominus Deus tuus inde idcirco praecipio tibi ut facias hanc rem ^19quando messueris segetem in agro tuo et oblitus manipulum reliqueris non reverteris ut tollas eum sed advenam et pupillum et viduam auferre patieris ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum ^20si fruges colliges olivarum quicquid remanserit in arboribus non reverteris ut colligas sed relinques advenae pupillo ac viduae ^21si vindemiaveris vineam tuam non colliges remanentes racemos sed cedent in usus advenae pupilli ac viduae ^22memento quod et tu servieris in Aegypto et idcirco praecipiam tibi ut facias hanc rem __________________________________________________________________ Chapter 25 ^1si fuerit causa inter aliquos et interpellaverint iudices quem iustum esse perspexerint illi iustitiae palmam dabunt quem impium condemnabunt impietatis ^2sin autem eum qui peccavit dignum viderint plagis prosternent et coram se facient verberari pro mensura peccati erit et plagarum modus ^3ita dumtaxat ut quadragenarium numerum non excedant ne foede laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus ^4non ligabis os bovis terentis in area fruges tuas ^5quando habitaverint fratres simul et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit uxor defuncti non nubet alteri sed accipiet eam frater eius et suscitabit semen fratris sui ^6et primogenitum ex ea filium nomine illius appellabit ut non deleatur nomen eius ex Israhel ^7sin autem noluerit accipere uxorem fratris sui quae ei lege debetur perget mulier ad portam civitatis et interpellabit maiores natu dicetque non vult frater viri mei suscitare nomen fratris sui in Israhel nec me in coniugium sumere ^8statimque accersiri eum facient et interrogabunt si responderit nolo eam uxorem accipere ^9accedet mulier ad eum coram senioribus et tollet calciamentum de pede eius spuetque in faciem illius et dicet sic fit homini qui non aedificat domum fratris sui ^10et vocabitur nomen illius in Israhel domus Disculciati ^11si habuerint inter se iurgium viri et unus contra alterum rixari coeperit volensque uxor alterius eruere virum suum de manu fortioris miserit manum et adprehenderit verenda eius ^12abscides manum illius nec flecteris super eam ulla misericordia ^13non habebis in sacculo diversa pondera maius et minus ^14nec erit in domo tua modius maior et minor ^15pondus habebis iustum et verum et modius aequalis et verus erit tibi ut multo vivas tempore super terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi ^16abominatur enim Dominus eum qui facit haec et aversatur omnem iniustitiam ^17memento quae fecerit tibi Amalech in via quando egrediebaris ex Aegypto ^18quomodo occurrerit tibi et extremos agminis tui qui lassi residebant ceciderit quando tu eras fame et labore confectus et non timuerit Deum ^19cum ergo Dominus Deus tuus dederit tibi requiem et subiecerit cunctas per circuitum nationes in terra quam tibi pollicitus est delebis nomen eius sub caelo cave ne obliviscaris __________________________________________________________________ Chapter 26 ^1cumque intraveris terram quam Dominus Deus tuus tibi daturus est possidendam et obtinueris eam atque habitaveris in illa ^2tolles de cunctis frugibus primitias et pones in cartallo pergesque ad locum quem Dominus Deus tuus elegerit ut ibi invocetur nomen eius ^3accedesque ad sacerdotem qui fuerit in diebus illis et dices ad eum profiteor hodie coram Domino Deo tuo quod ingressus sim terram pro qua iuravit patribus nostris ut daret eam nobis ^4suscipiensque sacerdos cartallum de manu eius ponet ante altare Domini Dei tui ^5et loqueris in conspectu Domini Dei tui Syrus persequebatur patrem meum qui descendit in Aegyptum et ibi peregrinatus est in paucissimo numero crevitque in gentem magnam et robustam et infinitae multitudinis ^6adflixeruntque nos Aegyptii et persecuti sunt inponentes onera gravissima ^7et clamavimus ad Dominum Deum patrum nostrorum qui exaudivit nos et respexit humilitatem nostram et laborem atque angustias ^8et eduxit nos de Aegypto in manu forti et brachio extento in ingenti pavore in signis atque portentis ^9et introduxit ad locum istum et tradidit nobis terram lacte et melle manantem ^10et idcirco nunc offero primitias frugum terrae quam dedit Dominus mihi et dimittes eas in conspectu Domini Dei tui adorato Domino Deo tuo ^11et epulaberis in omnibus bonis quae Dominus Deus tuus dederit tibi et domui tuae tu et Levites et advena qui tecum est ^12quando conpleveris decimam cunctarum frugum tuarum anno decimarum tertio dabis Levitae et advenae et pupillo et viduae ut comedant intra portas tuas et saturentur ^13loquerisque in conspectu Domini Dei tui abstuli quod sanctificatum est de domo mea et dedi illud Levitae et advenae pupillo et viduae sicut iussisti mihi non praeterivi mandata tua nec sum oblitus imperii ^14non comedi ex eis in luctu meo nec separavi ea in qualibet inmunditia nec expendi ex his quicquam in re funebri oboedivi voci Domini Dei mei et feci omnia sicut praecepisti mihi ^15respice de sanctuario tuo de excelso caelorum habitaculo et benedic populo tuo Israhel et terrae quam dedisti nobis sicut iurasti patribus nostris terrae lacte et melle mananti ^16hodie Dominus Deus tuus praecepit tibi ut facias mandata haec atque iudicia et custodias et impleas ex toto corde tuo et ex tota anima tua ^17Dominum elegisti hodie ut sit tibi Deus et ambules in viis eius et custodias caerimonias illius et mandata atque iudicia et oboedias eius imperio ^18et Dominus elegit te hodie ut sis ei populus peculiaris sicut locutus est tibi et custodias omnia praecepta eius ^19et faciat te excelsiorem cunctis gentibus quas creavit in laudem et nomen et gloriam suam ut sis populus sanctus Domini Dei tui sicut locutus est __________________________________________________________________ Chapter 27 ^1praecepit autem Moses et seniores Israhel populo dicentes custodite omne mandatum quod praecipio vobis hodie ^2cumque transieritis Iordanem in terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi eriges ingentes lapides et calce levigabis eos ^3ut possis in eis scribere omnia verba legis huius Iordane transmisso ut introeas terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi terram lacte et melle manantem sicut iuravit patribus tuis ^4quando ergo transieritis Iordanem erige lapides quos ego hodie praecipio vobis in monte Hebal et levigabis calce ^5et aedificabis ibi altare Domino Deo tuo de lapidibus quos ferrum non tetigit ^6et de saxis informibus et inpolitis et offeres super eo holocausta Domino Deo tuo ^7et immolabis hostias pacificas comedesque ibi et epulaberis coram Domino Deo tuo ^8et scribes super lapides omnia verba legis huius plane et lucide ^9dixeruntque Moses et sacerdotes levitici generis ad omnem Israhelem adtende et audi Israhel hodie factus es populus Domini Dei tui ^10audies vocem eius et facies mandata atque iustitias quas ego praecipio tibi ^11praecepitque Moses populo in die illo dicens ^12hii stabunt ad benedicendum Domino super montem Garizim Iordane transmisso Symeon Levi Iudas Isachar Ioseph et Beniamin ^13et e regione isti stabunt ad maledicendum in monte Hebal Ruben Gad et Aser Zabulon Dan et Nepthalim ^14et pronuntiabunt Levitae dicentque ad omnes viros Israhel excelsa voce ^15maledictus homo qui facit sculptile et conflatile abominationem Domini opus manuum artificum ponetque illud in abscondito et respondebit omnis populus et dicet amen ^16maledictus qui non honorat patrem suum et matrem et dicet omnis populus amen ^17maledictus qui transfert terminos proximi sui et dicet omnis populus amen ^18maledictus qui errare facit caecum in itinere et dicet omnis populus amen ^19maledictus qui pervertit iudicium advenae pupilli et viduae et dicet omnis populus amen ^20maledictus qui dormit cum uxore patris sui et revelat operimentum lectuli eius et dicet omnis populus amen ^21maledictus qui dormit cum omni iumento et dicet omnis populus amen ^22maledictus qui dormit cum sorore sua filia patris sui sive matris suae et dicet omnis populus amen ^23maledictus qui dormit cum socru sua et dicet omnis populus amen ^24maledictus qui clam percusserit proximum suum et dicet omnis populus amen ^25maledictus qui accipit munera ut percutiat animam sanguinis innocentis et dicet omnis populus amen ^26maledictus qui non permanet in sermonibus legis huius nec eos opere perficit et dicet omnis populus amen __________________________________________________________________ Chapter 28 ^1sin autem audieris vocem Domini Dei tui ut facias atque custodias omnia mandata eius quae ego praecipio tibi hodie faciet te Dominus Deus tuus excelsiorem cunctis gentibus quae versantur in terra ^2venientque super te universae benedictiones istae et adprehendent te si tamen praecepta eius audieris ^3benedictus tu in civitate et benedictus in agro ^4benedictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae fructusque iumentorum tuorum greges armentorum et caulae ovium tuarum ^5benedicta horrea tua et benedictae reliquiae tuae ^6benedictus eris et ingrediens et egrediens ^7dabit Dominus inimicos tuos qui consurgunt adversum te corruentes in conspectu tuo per unam viam venient contra te et per septem fugient a facie tua ^8emittet Dominus benedictionem super cellaria tua et super omnia opera manuum tuarum benedicetque tibi in terra quam acceperis ^9suscitabit te Dominus sibi in populum sanctum sicut iuravit tibi si custodieris mandata Domini Dei tui et ambulaveris in viis eius ^10videbuntque omnes terrarum populi quod nomen Domini invocatum sit super te et timebunt te ^11abundare te faciet Dominus omnibus bonis fructu uteri tui et fructu iumentorum tuorum fructu terrae tuae quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret tibi ^12aperiet Dominus thesaurum suum optimum caelum ut tribuat pluviam terrae tuae in tempore suo benedicet cunctis operibus manuum tuarum et fenerabis gentibus multis et ipse a nullo fenus accipies ^13constituet te Dominus in caput et non in caudam et eris semper supra et non subter si audieris mandata Domini Dei tui quae ego praecipio tibi hodie et custodieris et feceris ^14ac non declinaveris ab eis nec ad dextram nec ad sinistram nec secutus fueris deos alienos neque colueris eos ^15quod si audire nolueris vocem Domini Dei tui ut custodias et facias omnia mandata eius et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie venient super te omnes maledictiones istae et adprehendent te ^16maledictus eris in civitate maledictus in agro ^17maledictum horreum tuum et maledictae reliquiae tuae ^18maledictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae armenta boum tuorum et greges ovium tuarum ^19maledictus eris ingrediens et maledictus egrediens ^20mittet Dominus super te famem et esuriem et increpationem in omnia opera tua quae facies donec conterat te et perdat velociter propter adinventiones tuas pessimas in quibus reliquisti me ^21adiungat Dominus tibi pestilentiam donec consumat te de terra ad quam ingredieris possidendam ^22percutiat te Dominus egestate febri et frigore ardore et aestu et aere corrupto ac robigine et persequatur donec pereas ^23sit caelum quod supra te est aeneum et terra quam calcas ferrea ^24det Dominus imbrem terrae tuae pulverem et de caelo descendat super te cinis donec conteraris ^25tradat te Dominus corruentem ante hostes tuos per unam viam egrediaris contra eos et per septem fugias et dispergaris per omnia regna terrae ^26sitque cadaver tuum in escam cunctis volatilibus caeli et bestiis terrae et non sit qui abigat ^27percutiat te Dominus ulcere Aegypti et parte corporis per quam stercora digeruntur scabie quoque et prurigine ita ut curari nequeas ^28percutiat te Dominus amentia et caecitate ac furore mentis ^29et palpes in meridie sicut palpare solet caecus in tenebris et non dirigas vias tuas omnique tempore calumniam sustineas et opprimaris violentia nec habeas qui liberet te ^30uxorem accipias et alius dormiat cum ea domum aedifices et non habites in ea plantes vineam et non vindemies eam ^31bos tuus immoletur coram te et non comedas ex eo asinus tuus rapiatur in conspectu tuo et non reddatur tibi oves tuae dentur inimicis tuis et non sit qui te adiuvet ^32filii tui et filiae tuae tradantur alteri populo videntibus oculis tuis et deficientibus ad conspectum eorum tota die et non sit fortitudo in manu tua ^33fructus terrae tuae et omnes labores tuos comedat populus quem ignoras et sis semper calumniam sustinens et oppressus cunctis diebus ^34et stupens ad terrorem eorum quae videbunt oculi tui ^35percutiat te Dominus ulcere pessimo in genibus et in suris sanarique non possis a planta pedis usque ad verticem tuum ^36ducet Dominus te et regem tuum quem constitueris super te in gentem quam ignoras tu et patres tui et servies ibi diis alienis ligno et lapidi ^37et eris perditus in proverbium ac fabulam omnibus populis ad quos te introduxerit Dominus ^38sementem multam iacies in terram et modicum congregabis quia lucustae omnia devorabunt ^39vineam plantabis et fodies et vinum non bibes nec colliges ex ea quippiam quoniam vastabitur vermibus ^40olivas habebis in omnibus terminis tuis et non ungueris oleo quia defluent et peribunt ^41filios generabis et filias et non frueris eis quoniam ducentur in captivitatem ^42omnes arbores tuas et fruges terrae tuae robigo consumet ^43advena qui tecum versatur in terra ascendet super te eritque sublimior tu autem descendes et eris inferior ^44ipse fenerabit tibi et tu non fenerabis ei ipse erit in caput et tu eris in caudam ^45et venient super te omnes maledictiones istae et persequentes adprehendent te donec intereas quia non audisti vocem Domini Dei tui nec servasti mandata eius et caerimonias quas praecepit tibi ^46et erunt in te signa atque prodigia et in semine tuo usque in sempiternum ^47eo quod non servieris Domino Deo tuo in gaudio cordisque laetitia propter rerum omnium abundantiam ^48servies inimico tuo quem inmittet Dominus tibi in fame et siti et nuditate et omnium penuria et ponet iugum ferreum super cervicem tuam donec te conterat ^49adducet Dominus super te gentem de longinquo et de extremis finibus terrae in similitudinem aquilae volantis cum impetu cuius linguam intellegere non possis ^50gentem procacissimam quae non deferat seni nec misereatur parvulo ^51et devoret fructum iumentorum tuorum ac fruges terrae tuae donec intereas et non relinquat tibi triticum vinum et oleum armenta boum et greges ovium donec te disperdat ^52et conterat in cunctis urbibus tuis et destruantur muri tui firmi atque sublimes in quibus habebas fiduciam in omni terra tua obsideberis intra portas tuas in omni terra quam dabit tibi Dominus Deus tuus ^53et comedes fructum uteri tui et carnes filiorum et filiarum tuarum quas dedit tibi Dominus Deus tuus in angustia et vastitate qua opprimet te hostis tuus ^54homo delicatus in te et luxuriosus valde invidebit fratri suo et uxori quae cubat in sinu suo ^55ne det eis de carnibus filiorum suorum quas comedet eo quod nihil habeat aliud in obsidione et penuria qua vastaverint te inimici tui intra omnes portas tuas ^56tenera mulier et delicata quae super terram ingredi non valebat nec pedis vestigium figere propter mollitiem et teneritudinem nimiam invidebit viro suo qui cubat in sinu eius super filii et filiae carnibus ^57et inluvie secundarum quae egrediuntur de medio feminum eius et super liberis qui eadem hora nati sunt comedent enim eos clam propter rerum omnium penuriam in obsidione et vastitate qua opprimet te inimicus tuus intra portas tuas ^58nisi custodieris et feceris omnia verba legis huius quae scripta sunt in hoc volumine et timueris nomen eius gloriosum et terribile hoc est Dominum Deum tuum ^59augebit Dominus plagas tuas et plagas seminis tui plagas magnas et perseverantes infirmitates pessimas et perpetuas ^60et convertet in te omnes adflictiones Aegypti quas timuisti et adherebunt tibi ^61insuper et universos languores et plagas quae non sunt scriptae in volumine legis huius inducet Dominus super te donec te conterat ^62et remanebitis pauci numero qui prius eratis sicut astra caeli prae multitudine quoniam non audisti vocem Domini Dei tui ^63et sicut ante laetatus est Dominus super vos bene vobis faciens vosque multiplicans sic laetabitur disperdens vos atque subvertens ut auferamini de terra ad quam ingredieris possidendam ^64disperget te Dominus in omnes populos a summitate terrae usque ad terminos eius et servies ibi diis alienis quos et tu ignoras et patres tui lignis et lapidibus ^65in gentibus quoque illis non quiesces neque erit requies vestigio pedis tui dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum et deficientes oculos et animam maerore consumptam ^66et erit vita tua quasi pendens ante te timebis nocte et die et non credes vitae tuae ^67mane dices quis mihi det vesperum et vespere quis mihi det mane propter cordis tui formidinem qua terreberis et propter ea quae tuis videbis oculis ^68reducet te Dominus classibus in Aegyptum per viam de qua dixi tibi ut eam amplius non videres ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas et non erit qui emat __________________________________________________________________ Chapter 29 ^1haec sunt verba foederis quod praecepit Dominus Mosi ut feriret cum filiis Israhel in terra Moab praeter illud foedus quod cum eis pepigit in Horeb ^2vocavitque Moses omnem Israhelem et dixit ad eos vos vidistis universa quae fecit Dominus coram vobis in terra Aegypti Pharaoni et omnibus servis eius universaeque terrae illius ^3temptationes magnas quas viderunt oculi tui signa illa portentaque ingentia ^4et non dedit Dominus vobis cor intellegens et oculos videntes et aures quae possint audire usque in praesentem diem ^5adduxi vos quadraginta annis per desertum non sunt adtrita vestimenta vestra nec calciamenta pedum tuorum vetustate consumpta sunt ^6panem non comedistis vinum et siceram non bibistis ut sciretis quia ego sum Dominus Deus vester ^7et venistis ad locum hunc egressusque est Seon rex Esebon et Og rex Basan occurrens nobis ad pugnam et percussimus eos ^8et tulimus terram eorum ac tradidimus possidendam Ruben et Gad et dimidiae tribui Manasse ^9custodite ergo verba pacti huius et implete ea ut intellegatis universa quae facitis ^10vos statis hodie cuncti coram Domino Deo vestro principes vestri ac tribus et maiores natu atque doctores omnis populus Israhel ^11liberi et uxores vestrae et advena qui tecum moratur in castris exceptis lignorum caesoribus et his qui conportant aquas ^12ut transeas in foedere Domini Dei tui et in iureiurando quod hodie Dominus Deus tuus percutit tecum ^13ut suscitet te sibi in populum et ipse sit Deus tuus sicut locutus est tibi et sicut iuravit patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ^14nec vobis solis ego hoc foedus ferio et haec iuramenta confirmo ^15sed cunctis praesentibus et absentibus ^16vos enim nostis ut habitaverimus in terra Aegypti et quomodo transierimus per medium nationum quas transeuntes ^17vidistis abominationes et sordes id est idola eorum lignum et lapidem argentum et aurum quae colebant ^18ne forte sit inter vos vir aut mulier familia aut tribus cuius cor aversum est hodie a Domino Deo vestro ut vadat et serviat diis illarum gentium et sit inter vos radix germinans fel et amaritudinem ^19cumque audierit verba iuramenti huius benedicat sibi in corde suo dicens pax erit mihi et ambulabo in pravitate cordis mei et adsumat ebria sitientem ^20et Dominus non ignoscat ei sed tunc quam maxime furor eius fumet et zelus contra hominem illum et sedeant super eo omnia maledicta quae scripta sunt in hoc volumine et deleat nomen eius sub caelo ^21et consumat eum in perditionem ex omnibus tribubus Israhel iuxta maledictiones quae in libro legis huius ac foederis continentur ^22dicetque sequens generatio et filii qui nascentur deinceps et peregrini qui de longe venerint videntes plagas terrae illius et infirmitates quibus eam adflixerit Dominus ^23sulphure et salis ardore conburens ita ut ultra non seratur nec virens quippiam germinet in exemplum subversionis Sodomae et Gomorrae Adamae et Seboim quas subvertit Dominus in ira et furore suo ^24et dicent omnes gentes quare sic fecit Dominus terrae huic quae est haec ira furoris eius inmensa ^25et respondebunt quia dereliquerunt pactum Domini quod pepigit cum patribus eorum quando eduxit eos de terra Aegypti ^26et servierunt diis alienis et adoraverunt eos quos nesciebant et quibus non fuerant adtributi ^27idcirco iratus est furor Domini contra terram istam ut induceret super eam omnia maledicta quae in hoc volumine scripta sunt ^28et eiecit eos de terra sua in ira et furore et indignatione maxima proiecitque in terram alienam sicut hodie conprobatur ^29abscondita Domino Deo nostro quae manifesta sunt nobis et filiis nostris usque in aeternum ut faciamus universa legis huius __________________________________________________________________ Chapter 30 ^1cum ergo venerint super te omnes sermones isti benedictio sive maledictio quam proposui in conspectu tuo et ductus paenitudine cordis tui in universis gentibus in quas disperserit te Dominus Deus tuus ^2reversus fueris ad eum et oboedieris eius imperiis sicut ego hodie praecipio tibi cum filiis tuis in toto corde tuo et in tota anima tua ^3reducet Dominus Deus tuus captivitatem tuam ac miserebitur tui et rursum congregabit te de cunctis populis in quos te ante dispersit ^4si ad cardines caeli fueris dissipatus inde te retrahet Dominus Deus tuus ^5et adsumet atque introducet in terram quam possederunt patres tui et obtinebis eam et benedicens tibi maioris numeri esse te faciet quam fuerunt patres tui ^6circumcidet Dominus Deus tuus cor tuum et cor seminis tui ut diligas Dominum Deum tuum in toto corde tuo et in tota anima tua et possis vivere ^7omnes autem maledictiones has convertet super inimicos tuos et eos qui oderunt te et persequuntur ^8tu autem reverteris et audies vocem Domini Dei tui faciesque universa mandata quae ego praecipio tibi hodie ^9et abundare te faciet Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum in subole uteri tui et in fructu iumentorum tuorum in ubertate terrae tuae et in rerum omnium largitate revertetur enim Dominus ut gaudeat super te in omnibus bonis sicut gavisus est in patribus tuis ^10si tamen audieris vocem Domini Dei tui et custodieris praecepta eius et caerimonias quae in hac lege conscriptae sunt et revertaris ad Dominum Deum tuum in toto corde tuo et in tota anima tua ^11mandatum hoc quod ego praecipio tibi hodie non supra te est neque procul positum ^12nec in caelo situm ut possis dicere quis nostrum ad caelum valet conscendere ut deferat illud ad nos et audiamus atque opere conpleamus ^13neque trans mare positum ut causeris et dicas quis e nobis transfretare poterit mare et illud ad nos usque deferre ut possimus audire et facere quod praeceptum est ^14sed iuxta te est sermo valde in ore tuo et in corde tuo ut facias illum ^15considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo vitam et bonum et e contrario mortem et malum ^16ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et custodias mandata illius et caerimonias atque iudicia et vivas ac multiplicet te benedicatque tibi in terra ad quam ingredieris possidendam ^17sin autem aversum fuerit cor tuum et audire nolueris atque errore deceptus adoraveris deos alienos et servieris eis ^18praedico tibi hodie quod pereas et parvo tempore moreris in terra ad quam Iordane transmisso ingredieris possidendam ^19testes invoco hodie caelum et terram quod proposuerim vobis vitam et mortem bonum et malum benedictionem et maledictionem elige ergo vitam ut et tu vivas et semen tuum ^20et diligas Dominum Deum tuum atque oboedias voci eius et illi adhereas ipse est enim vita tua et longitudo dierum tuorum ut habites in terra pro qua iuravit Dominus patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ut daret eam illis __________________________________________________________________ Chapter 31 ^1abiit itaque Moses et locutus est omnia verba haec ad universum Israhel ^2et dixit ad eos centum viginti annorum sum hodie non possum ultra egredi et ingredi praesertim cum et Dominus dixerit mihi non transibis Iordanem istum ^3Dominus ergo Deus tuus transibit ante te ipse delebit omnes gentes has in conspectu tuo et possidebis eas et Iosue iste transibit ante te sicut locutus est Dominus ^4facietque Dominus eis sicut fecit Seon et Og regibus Amorreorum et terrae eorum delebitque eos ^5cum ergo et hos tradiderit vobis similiter facietis eis sicut praecepi vobis ^6viriliter agite et confortamini nolite timere nec paveatis a conspectu eorum quia Dominus Deus tuus ipse est ductor tuus et non dimittet nec derelinquet te ^7vocavitque Moses Iosue et dixit ei coram omni Israhel confortare et esto robustus tu enim introduces populum istum in terram quam daturum se patribus eorum iuravit Dominus et tu eam sorte divides ^8et Dominus qui ductor vester est ipse erit tecum non dimittet nec derelinquet te noli timere nec paveas ^9scripsit itaque Moses legem hanc et tradidit eam sacerdotibus filiis Levi qui portabant arcam foederis Domini et cunctis senioribus Israhelis ^10praecepitque eis dicens post septem annos anno remissionis in sollemnitate tabernaculorum ^11convenientibus cunctis ex Israhel ut appareant in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus leges verba legis huius coram omni Israhel audientibus eis ^12et in unum omni populo congregato tam viris quam mulieribus parvulis et advenis qui sunt intra portas tuas ut audientes discant et timeant Dominum Deum vestrum et custodiant impleantque omnes sermones legis huius ^13filii quoque eorum qui nunc ignorant audire possint et timeant Dominum Deum suum cunctis diebus quibus versantur in terra ad quam vos Iordane transito pergitis obtinendam ^14et ait Dominus ad Mosen ecce prope sunt dies mortis tuae voca Iosue et state in tabernaculo testimonii ut praecipiam ei abierunt ergo Moses et Iosue et steterunt in tabernaculo testimonii ^15apparuitque Dominus ibi in columna nubis quae stetit in introitu tabernaculi ^16dixitque Dominus ad Mosen ecce tu dormies cum patribus tuis et populus iste consurgens fornicabitur post deos alienos in terra ad quam ingredietur et habitabit in ea ibi derelinquet me et irritum faciet foedus quod pepigi cum eo ^17et irascetur furor meus contra eum in die illo et derelinquam eum et abscondam faciem meam ab eo et erit in devorationem invenient eum omnia mala et adflictiones ita ut dicat in illo die vere quia non est Deus mecum invenerunt me haec mala ^18ego autem abscondam et celabo faciem meam in die illo propter omnia mala quae fecit quia secutus est deos alienos ^19nunc itaque scribite vobis canticum istud et docete filios Israhel ut memoriter teneant et ore decantent et sit mihi carmen istud pro testimonio inter filios Israhel ^20introducam enim eum in terram pro qua iuravi patribus eius lacte et melle manantem cumque comederint et saturati crassique fuerint avertentur ad deos alienos et servient eis et detrahent mihi et irritum facient pactum meum ^21postquam invenerint eum mala multa et adflictiones respondebit ei canticum istud pro testimonio quod nulla delebit oblivio ex ore seminis tui scio enim cogitationes eius quae facturus sit hodie antequam introducam eum in terram quam ei pollicitus sum ^22scripsit ergo Moses canticum et docuit filios Israhel ^23praecepitque Iosue filio Nun et ait confortare et esto robustus tu enim introduces filios Israhel in terram quam pollicitus sum et ego ero tecum ^24postquam ergo scripsit Moses verba legis huius in volumine atque conplevit ^25praecepit Levitis qui portabant arcam foederis Domini dicens ^26tollite librum istum et ponite eum in latere arcae foederis Domini Dei vestri ut sit ibi contra te in testimonio ^27ego enim scio contentionem tuam et cervicem tuam durissimam adhuc vivente me et ingrediente vobiscum semper contentiose egistis contra Dominum quanto magis cum mortuus fuero ^28congregate ad me omnes maiores natu per tribus vestras atque doctores et loquar audientibus eis sermones istos et invocabo contra eos caelum et terram ^29novi enim quod post mortem meam inique agetis et declinabitis cito de via quam praecepi vobis et occurrent vobis mala in extremo tempore quando feceritis malum in conspectu Domini ut inritetis eum per opera manuum vestrarum ^30locutus est ergo Moses audiente universo coetu Israhel verba carminis huius et ad finem usque conplevit __________________________________________________________________ Chapter 32 ^1audite caeli quae loquor audiat terra verba oris mei ^2concrescat in pluvia doctrina mea fluat ut ros eloquium meum quasi imber super herbam et quasi stillae super gramina ^3quia nomen Domini invocabo date magnificentiam Deo nostro ^4Dei perfecta sunt opera et omnes viae eius iudicia Deus fidelis et absque ulla iniquitate iustus et rectus ^5peccaverunt ei non filii eius in sordibus generatio prava atque perversa ^6haecine reddis Domino popule stulte et insipiens numquid non ipse est pater tuus qui possedit et fecit et creavit te ^7memento dierum antiquorum cogita generationes singulas interroga patrem tuum et adnuntiabit tibi maiores tuos et dicent tibi ^8quando dividebat Altissimus gentes quando separabat filios Adam constituit terminos populorum iuxta numerum filiorum Israhel ^9pars autem Domini populus eius Iacob funiculus hereditatis eius ^10invenit eum in terra deserta in loco horroris et vastae solitudinis circumduxit eum et docuit et custodivit quasi pupillam oculi sui ^11sicut aquila provocans ad volandum pullos suos et super eos volitans expandit alas suas et adsumpsit eum atque portavit in umeris suis ^12Dominus solus dux eius fuit et non erat cum eo deus alienus ^13constituit eum super excelsam terram ut comederet fructus agrorum ut sugeret mel de petra oleumque de saxo durissimo ^14butyrum de armento et lac de ovibus cum adipe agnorum et arietum filiorum Basan et hircos cum medulla tritici et sanguinem uvae biberet meracissimum ^15incrassatus est dilectus et recalcitravit incrassatus inpinguatus dilatatus dereliquit Deum factorem suum et recessit a Deo salutari suo ^16provocaverunt eum in diis alienis et in abominationibus ad iracundiam concitaverunt ^17immolaverunt daemonibus et non Deo diis quos ignorabant novi recentesque venerunt quos non coluerunt patres eorum ^18Deum qui te genuit dereliquisti et oblitus es Domini creatoris tui ^19vidit Dominus et ad iracundiam concitatus est quia provocaverunt eum filii sui et filiae ^20et ait abscondam faciem meam ab eis et considerabo novissima eorum generatio enim perversa est et infideles filii ^21ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus et inritaverunt in vanitatibus suis et ego provocabo eos in eo qui non est populus et in gente stulta inritabo illos ^22ignis succensus est in furore meo et ardebit usque ad inferni novissima devorabitque terram cum germine suo et montium fundamenta conburet ^23congregabo super eos mala et sagittas meas conplebo in eis ^24consumentur fame et devorabunt eos aves morsu amarissimo dentes bestiarum inmittam in eos cum furore trahentium super terram atque serpentium ^25foris vastabit eos gladius et intus pavor iuvenem simul ac virginem lactantem cum homine sene ^26dixi ubinam sunt cessare faciam ex hominibus memoriam eorum ^27sed propter iram inimicorum distuli ne forte superbirent hostes eorum et dicerent manus nostra excelsa et non Dominus fecit haec omnia ^28gens absque consilio est et sine prudentia ^29utinam saperent et intellegerent ac novissima providerent ^30quomodo persequatur unus mille et duo fugent decem milia nonne ideo quia Deus suus vendidit eos et Dominus conclusit illos ^31non enim est Deus noster ut deus eorum et inimici nostri sunt iudices ^32de vinea Sodomorum vinea eorum et de suburbanis Gomorrae uva eorum uva fellis et botri amarissimi ^33fel draconum vinum eorum et venenum aspidum insanabile ^34nonne haec condita sunt apud me et signata in thesauris meis ^35mea est ultio et ego retribuam in tempore ut labatur pes eorum iuxta est dies perditionis et adesse festinant tempora ^36iudicabit Dominus populum suum et in servis suis miserebitur videbit quod infirmata sit manus et clausi quoque defecerint residuique consumpti sint ^37et dicet ubi sunt dii eorum in quibus habebant fiduciam ^38de quorum victimis comedebant adipes et bibebant vinum libaminum surgant et opitulentur vobis et in necessitate vos protegant ^39videte quod ego sim solus et non sit alius deus praeter me ego occidam et ego vivere faciam percutiam et ego sanabo et non est qui de manu mea possit eruere ^40levabo ad caelum manum meam et dicam vivo ego in aeternum ^41si acuero ut fulgur gladium meum et arripuerit iudicium manus mea reddam ultionem hostibus meis et his qui oderunt me retribuam ^42inebriabo sagittas meas sanguine et gladius meus devorabit carnes de cruore occisorum et de captivitate nudati inimicorum capitis ^43laudate gentes populum eius quia sanguinem servorum suorum ulciscetur et vindictam retribuet in hostes eorum et propitius erit terrae populi sui ^44venit ergo Moses et locutus est omnia verba cantici huius in auribus populi ipse et Iosue filius Nun ^45conplevitque omnes sermones istos loquens ad universum Israhel ^46et dixit ad eos ponite corda vestra in omnia verba quae ego testificor vobis hodie ut mandetis ea filiis vestris custodire et facere et implere universa quae scripta sunt legis huius ^47quia non in cassum praecepta sunt vobis sed ut singuli in eis viverent quae facientes longo perseveretis tempore in terra ad quam Iordane transmisso ingredimini possidendam ^48locutusque est Dominus ad Mosen in eadem die dicens ^49ascende in montem istum Abarim id est transituum in montem Nebo qui est in terra Moab contra Hiericho et vide terram Chanaan quam ego tradam filiis Israhel obtinendam et morere in monte ^50quem conscendens iungeris populis tuis sicut mortuus est Aaron frater tuus in monte Hor et adpositus populis suis ^51quia praevaricati estis contra me in medio filiorum Israhel ad aquas Contradictionis in Cades deserti Sin et non sanctificastis me inter filios Israhel ^52e contra videbis terram et non ingredieris in eam quam ego dabo filiis Israhel __________________________________________________________________ Chapter 33 ^1haec est benedictio qua benedixit Moses homo Dei filiis Israhel ante mortem suam ^2et ait Dominus de Sina venit et de Seir ortus est nobis apparuit de monte Pharan et cum eo sanctorum milia in dextera eius ignea lex ^3dilexit populos omnes sancti in manu illius sunt et qui adpropinquant pedibus eius accipient de doctrina illius ^4legem praecepit nobis Moses hereditatem multitudinis Iacob ^5erit apud rectissimum rex congregatis principibus populi cum tribubus Israhel ^6vivat Ruben et non moriatur et sit parvus in numero ^7haec est Iudae benedictio audi Domine vocem Iudae et ad populum suum introduc eum manus eius pugnabunt pro eo et adiutor illius contra adversarios eius erit ^8Levi quoque ait perfectio tua et doctrina tua viro sancto tuo quem probasti in Temptatione et iudicasti ad aquas Contradictionis ^9qui dixit patri suo et matri suae nescio vos et fratribus suis ignoro illos et nescierunt filios suos hii custodierunt eloquium tuum et pactum tuum servaverunt ^10iudicia tua o Iacob et legem tuam o Israhel ponent thymiama in furore tuo et holocaustum super altare tuum ^11benedic Domine fortitudini eius et opera manuum illius suscipe percute dorsa inimicorum eius et qui oderunt eum non consurgant ^12et Beniamin ait amantissimus Domini habitabit confidenter in eo quasi in thalamo tota die morabitur et inter umeros illius requiescet ^13Ioseph quoque ait de benedictione Domini terra eius de pomis caeli et rore atque abysso subiacente ^14de pomis fructuum solis ac lunae ^15de vertice antiquorum montium de pomis collium aeternorum ^16et de frugibus terrae et plenitudine eius benedictio illius qui apparuit in rubo veniat super caput Ioseph et super verticem nazarei inter fratres suos ^17quasi primogeniti tauri pulchritudo eius cornua rinocerotis cornua illius in ipsis ventilabit gentes usque ad terminos terrae hae sunt multitudines Ephraim et haec milia Manasse ^18et Zabulon ait laetare Zabulon in exitu tuo et Isachar in tabernaculis tuis ^19populos ad montem vocabunt ibi immolabunt victimas iustitiae qui inundationem maris quasi lac sugent et thesauros absconditos harenarum ^20et Gad ait benedictus in latitudine Gad quasi leo requievit cepitque brachium et verticem ^21et vidit principatum suum quod in parte sua doctor esset repositus qui fuit cum principibus populi et fecit iustitias Domini et iudicium suum cum Israhel ^22Dan quoque ait Dan catulus leonis fluet largiter de Basan ^23et Nepthalim dixit Nepthalim abundantia perfruetur et plenus erit benedictione Domini mare et meridiem possidebit ^24Aser quoque ait benedictus in filiis Aser sit placens fratribus suis tinguat in oleo pedem suum ^25ferrum et aes calciamentum eius sicut dies iuventutis tuae ita et senectus tua ^26non est alius ut Deus rectissimi ascensor caeli auxiliator tuus magnificentia eius discurrunt nubes ^27habitaculum eius sursum et subter brachia sempiterna eiciet a facie tua inimicum dicetque conterere ^28habitabit Israhel confidenter et solus oculus Iacob in terra frumenti et vini caelique caligabunt rore ^29beatus tu Israhel quis similis tui popule qui salvaris in Domino scutum auxilii tui et gladius gloriae tuae negabunt te inimici tui et tu eorum colla calcabis __________________________________________________________________ Chapter 34 ^1ascendit ergo Moses de campestribus Moab super montem Nebo in verticem Phasga contra Hiericho ostenditque ei Dominus omnem terram Galaad usque Dan ^2et universum Nepthalim terramque Ephraim et Manasse et omnem terram usque ad mare Novissimum ^3et australem partem et latitudinem campi Hiericho civitatis Palmarum usque Segor ^4dixitque Dominus ad eum haec est terra pro qua iuravi Abraham Isaac et Iacob dicens semini tuo dabo eam vidisti eam oculis tuis et non transibis ad illam ^5mortuusque est ibi Moses servus Domini in terra Moab iubente Domino ^6et sepelivit eum in valle terrae Moab contra Phogor et non cognovit homo sepulchrum eius usque in praesentem diem ^7Moses centum et viginti annorum erat quando mortuus est non caligavit oculus eius nec dentes illius moti sunt ^8fleveruntque eum filii Israhel in campestribus Moab triginta diebus et conpleti sunt dies planctus lugentium Mosen ^9Iosue vero filius Nun repletus est spiritu sapientiae quia Moses posuit super eum manus suas et oboedierunt ei filii Israhel feceruntque sicut praecepit Dominus Mosi ^10et non surrexit propheta ultra in Israhel sicut Moses quem nosset Dominus facie ad faciem ^11in omnibus signis atque portentis quae misit per eum ut faceret in terra Aegypti Pharaoni et omnibus servis eius universaeque terrae illius __________________________________________________________________ Joshua __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1et factum est ut post mortem Mosi servi Domini loqueretur Dominus ad Iosue filium Nun ministrum Mosi et diceret ei ^2Moses servus meus mortuus est surge et transi Iordanem istum tu et omnis populus tecum in terram quam ego dabo filiis Israhel ^3omnem locum quem calcaverit vestigium pedis vestri vobis tradam sicut locutus sum Mosi ^4a deserto et Libano usque ad fluvium magnum Eufraten omnis terra Hettheorum usque ad mare Magnum contra solis occasum erit terminus vester ^5nullus vobis poterit resistere cunctis diebus vitae tuae sicut fui cum Mose ero et tecum non dimittam nec derelinquam te ^6confortare et esto robustus tu enim sorte divides populo huic terram pro qua iuravi patribus suis ut traderem eam illis ^7confortare igitur et esto robustus valde ut custodias et facias omnem legem quam praecepit tibi Moses servus meus ne declines ab ea ad dextram vel ad sinistram ut intellegas cuncta quae agis ^8non recedat volumen legis huius de ore tuo sed meditaberis in eo diebus ac noctibus ut custodias et facias omnia quae scripta sunt in eo tunc diriges viam tuam et intelleges eam ^9ecce praecipio tibi confortare et esto robustus noli metuere et noli timere quoniam tecum est Dominus Deus tuus in omnibus ad quaecumque perrexeris ^10praecepitque Iosue principibus populi dicens transite per medium castrorum et imperate populo ac dicite ^11praeparate vobis cibaria quoniam post diem tertium transibitis Iordanem et intrabitis ad possidendam terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis ^12Rubenitis quoque et Gadditis et dimidiae tribui Manasse ait ^13mementote sermonis quem praecepit vobis Moses famulus Domini dicens Dominus Deus vester dedit vobis requiem et omnem terram ^14uxores vestrae et filii ac iumenta manebunt in terra quam tradidit vobis Moses trans Iordanem vos autem transite armati ante fratres vestros omnes fortes manu et pugnate pro eis ^15donec det requiem Dominus fratribus vestris sicut et vobis dedit et possideant ipsi quoque terram quam Dominus Deus vester daturus est eis et sic revertemini in terram possessionis vestrae et habitabitis in ea quam vobis dedit Moses famulus Domini trans Iordanem contra solis ortum ^16responderuntque ad Iosue atque dixerunt omnia quae praecepisti nobis faciemus et quocumque miseris ibimus ^17sicut oboedivimus in cunctis Mosi ita oboediemus et tibi tantum sit Dominus Deus tecum sicut fuit cum Mose ^18qui contradixerit ori tuo et non oboedierit cunctis sermonibus quos praeceperis ei moriatur tu tantum confortare et viriliter age __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1misit ergo Iosue filius Nun de Setthim duos viros exploratores abscondito et dixit eis ite et considerate terram urbemque Hiericho qui pergentes ingressi sunt domum mulieris meretricis nomine Raab et quieverunt apud eam ^2nuntiatumque est regi Hiericho et dictum ecce viri ingressi sunt huc per noctem de filiis Israhel ut explorarent terram ^3misitque rex Hiericho ad Raab dicens educ viros qui venerunt ad te et ingressi sunt domum tuam exploratores quippe sunt et omnem terram considerare venerunt ^4tollensque mulier viros abscondit et ait fateor venerunt ad me sed nesciebam unde essent ^5cumque porta clauderetur in tenebris et illi pariter exierunt nescio quo abierunt persequimini cito et conprehendetis eos ^6ipsa autem fecit ascendere viros in solarium domus suae operuitque eos lini stipula quae ibi erat ^7hii autem qui missi fuerant secuti sunt eos per viam quae ducit ad vadum Iordanis illisque egressis statim porta clausa est ^8necdum obdormierant qui latebant et ecce mulier ascendit ad eos et ait ^9novi quod tradiderit Dominus vobis terram etenim inruit in nos terror vester et elanguerunt omnes habitatores terrae ^10audivimus quod siccaverit Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum quando egressi estis ex Aegypto et quae feceritis duobus Amorreorum regibus qui erant trans Iordanem Seon et Og quos interfecistis ^11et haec audientes pertimuimus et elanguit cor nostrum nec remansit in nobis spiritus ad introitum vestrum Dominus enim Deus vester ipse est Deus in caelo sursum et in terra deorsum ^12nunc ergo iurate mihi per Dominum ut quomodo ego feci vobiscum misericordiam ita et vos faciatis cum domo patris mei detisque mihi signum verum ^13et salvetis patrem meum et matrem fratres ac sorores meas et omnia quae eorum sunt et eruatis animas nostras de morte ^14qui responderunt ei anima nostra sit pro vobis in mortem si tamen non prodideris nos cumque tradiderit nobis Dominus terram faciemus in te misericordiam et veritatem ^15dimisit ergo eos per funem de fenestra domus enim eius herebat muro ^16dixitque ad eos ad montana conscendite ne forte occurrant vobis revertentes ibique latete diebus tribus donec redeant et sic ibitis per viam vestram ^17qui dixerunt ad eam innoxii erimus a iuramento hoc quo adiurasti nos ^18si ingredientibus nobis terram signum fuerit funiculus iste coccineus et ligaveris eum in fenestra per quam nos dimisisti et patrem tuum ac matrem fratresque et omnem cognationem tuam congregaveris in domum tuam ^19qui ostium domus tuae egressus fuerit sanguis ipsius erit in caput eius et nos erimus alieni cunctorum autem sanguis qui tecum fuerint in domo redundabit in caput nostrum si eos aliquis tetigerit ^20quod si nos prodere volueris et sermonem istum proferre in medium erimus mundi ab hoc iuramento quo adiurasti nos ^21et illa respondit sicut locuti estis ita fiat dimittensque eos ut pergerent adpendit funiculum coccineum in fenestra ^22illi vero ambulantes pervenerunt ad montana et manserunt ibi tres dies donec reverterentur qui fuerant persecuti quaerentes enim per omnem viam non reppererunt eos ^23quibus urbem ingressis reversi sunt et descenderunt exploratores de monte et Iordane transmisso venerunt ad Iosue filium Nun narraveruntque ei omnia quae acciderant sibi ^24atque dixerunt tradidit Dominus in manus nostras omnem terram hanc et timore prostrati sunt cuncti habitatores eius __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1igitur Iosue de nocte consurgens movit castra egredientesque de Setthim venerunt ad Iordanem ipse et omnes filii Israhel et morati sunt ibi per tres dies ^2quibus evolutis transierunt praecones per castrorum medium ^3et clamare coeperunt quando videritis arcam foederis Domini Dei vestri et sacerdotes stirpis leviticae portantes eam vos quoque consurgite et sequimini praecedentes ^4sitque inter vos et arcam spatium cubitorum duum milium ut procul videre possitis et nosse per quam viam ingrediamini quia prius non ambulastis per eam et cavete ne adpropinquetis ad arcam ^5dixitque Iosue ad populum sanctificamini cras enim faciet Dominus inter vos mirabilia ^6et ait ad sacerdotes tollite arcam foederis et praecedite populum qui iussa conplentes tulerunt et ambulaverunt ante eos ^7dixitque Dominus ad Iosue hodie incipiam exaltare te coram omni Israhel ut sciant quod sicut cum Mosi fui ita et tecum sim ^8tu autem praecipe sacerdotibus qui portant arcam foederis et dic eis cum ingressi fueritis partem aquae Iordanis state in ea ^9dixitque Iosue ad filios Israhel accedite huc et audite verba Domini Dei vestri ^10et rursum in hoc inquit scietis quod Dominus Deus vivens in medio vestri est et disperdat in conspectu vestro Chananeum Hettheum Eveum et Ferezeum Gergeseum quoque et Amorreum et Iebuseum ^11ecce arca foederis Domini omnis terrae antecedet vos per Iordanem ^12parate duodecim viros de tribubus Israhel singulos per singulas tribus ^13et cum posuerint vestigia pedum suorum sacerdotes qui portant arcam Domini Dei universae terrae in aquis Iordanis aquae quae inferiores sunt decurrent atque deficient quae autem desuper veniunt in una mole consistent ^14igitur egressus est populus de tabernaculis suis ut transirent Iordanem et sacerdotes qui portabant arcam foederis pergebant ante eum ^15ingressisque eis Iordanem et pedibus eorum tinctis in parte aquae cum Iordanis autem ripas alvei sui tempore messis impleret ^16steterunt aquae descendentes in uno loco et instar montis intumescentes apparebant procul ab urbe quae vocatur Adom usque ad locum Sarthan quae autem inferiores erant in mare Solitudinis quod nunc vocatur Mortuum descenderunt usquequo omnino deficerent ^17populus autem incedebat contra Iordanem et sacerdotes qui portabant arcam foederis Domini stabant super siccam humum in medio Iordanis accincti omnisque populus per arentem alveum transiebat __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1quibus transgressis dixit Dominus ad Iosue ^2elige duodecim viros singulos per singulas tribus ^3et praecipe eis ut tollant de medio Iordanis alveo ubi steterunt sacerdotum pedes duodecim durissimos lapides quos ponetis in loco castrorum ubi fixeritis hac nocte tentoria ^4vocavitque Iosue duodecim viros quos elegerat de filiis Israhel singulos de tribubus singulis ^5et ait ad eos ite ante arcam Domini Dei vestri ad Iordanis medium et portate singuli singulos lapides in umeris vestris iuxta numerum filiorum Israhel ^6ut sit signum inter vos et quando interrogaverint vos filii vestri cras dicentes quid sibi volunt isti lapides ^7respondebitis eis defecerunt aquae Iordanis ante arcam foederis Domini cum transiret eum idcirco positi sunt lapides isti in monumentum filiorum Israhel usque in aeternum ^8fecerunt ergo filii Israhel sicut eis praecepit Iosue portantes de medio Iordanis alveo duodecim lapides ut ei Dominus imperarat iuxta numerum filiorum Israhel usque ad locum in quo castrametati sunt ibique posuerunt eos ^9alios quoque duodecim lapides posuit Iosue in medio Iordanis alveo ubi steterunt sacerdotes qui portabant arcam foederis et sunt ibi usque in praesentem diem ^10sacerdotes autem qui portabant arcam stabant in Iordanis medio donec omnia conplerentur quae Iosue ut loqueretur ad populum praeceperat Dominus et dixerat ei Moses festinavitque populus et transiit ^11cumque transissent omnes transivit et arca Domini sacerdotesque pergebant ante populum ^12filii quoque Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse armati praecedebant filios Israhel sicut eis praeceperat Moses ^13et quadraginta pugnatorum milia per turmas et cuneos incedebant per plana atque campestria urbis Hiericho ^14in illo die magnificavit Dominus Iosue coram omni Israhel ut timerent eum sicut timuerant Mosen dum adviveret ^15dixitque ad eum ^16praecipe sacerdotibus qui portant arcam foederis ut ascendant de Iordane ^17qui praecepit eis dicens ascendite de Iordane ^18cumque ascendissent portantes arcam foederis Domini et siccam humum calcare coepissent reversae sunt aquae in alveum suum et fluebant sicut ante consueverant ^19populus autem ascendit de Iordane decimo mensis primi die et castrametati sunt in Galgalis contra orientalem plagam urbis Hiericho ^20duodecim quoque lapides quos de Iordanis alveo sumpserant posuit Iosue in Galgalis ^21et dixit ad filios Israhel quando interrogaverint filii vestri cras patres suos et dixerint eis quid sibi volunt isti lapides ^22docebitis eos atque dicetis per arentem alveum transivit Israhel Iordanem istum ^23siccante Domino Deo vestro aquas eius in conspectu vestro donec transiretis ^24sicut fecerat prius in mari Rubro quod siccavit donec transiremus ^25ut discant omnes terrarum populi fortissimam Domini manum et ut vos timeatis Dominum Deum vestrum omni tempore __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1postquam ergo audierunt omnes reges Amorreorum qui habitabant trans Iordanem ad occidentalem plagam et cuncti reges Chanaan qui propinqua possidebant Magno mari loca quod siccasset Dominus fluenta Iordanis coram filiis Israhel donec transirent dissolutum est cor eorum et non remansit in eis spiritus timentium introitum filiorum Israhel ^2eo tempore ait Dominus ad Iosue fac tibi cultros lapideos et circumcide secundo filios Israhel ^3fecit quod iusserat Dominus et circumcidit filios Israhel in colle Praeputiorum ^4haec autem causa est secundae circumcisionis omnis populus qui egressus est ex Aegypto generis masculini universi bellatores viri mortui sunt in deserto per longissimos viae circuitus ^5qui omnes circumcisi erant populus autem qui natus est in deserto ^6per quadraginta annos itineris latissimae solitudinis incircumcisus fuit donec consumerentur qui non audierant vocem Domini et quibus ante iuraverat ut ostenderet eis terram lacte et melle manantem ^7horum filii in locum successerunt patrum et circumcisi sunt ab Iosue quia sicut nati fuerant in praeputio erant nec eos in via aliquis circumciderat ^8postquam autem omnes circumcisi sunt manserunt in eodem castrorum loco donec sanarentur ^9dixitque Dominus ad Iosue hodie abstuli obprobrium Aegypti a vobis vocatumque est nomen loci illius Galgala usque in praesentem diem ^10manseruntque filii Israhel in Galgalis et fecerunt phase quartadecima die mensis ad vesperum in campestribus Hiericho ^11et comederunt de frugibus terrae die altero azymos panes et pulentam eiusdem anni ^12defecitque manna postquam comederunt de frugibus terrae nec usi sunt ultra illo cibo filii Israhel sed comederunt de frugibus praesentis anni terrae Chanaan ^13cum autem esset Iosue in agro urbis Hiericho levavit oculos et vidit virum stantem contra se et evaginatum tenentem gladium perrexitque ad eum et ait noster es an adversariorum ^14qui respondit nequaquam sed sum princeps exercitus Domini et nunc venio ^15cecidit Iosue pronus in terram et adorans ait quid dominus meus loquitur ad servum suum ^16solve inquit calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas sanctus est fecitque Iosue ut sibi fuerat imperatum __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1Hiericho autem clausa erat atque munita timore filiorum Israhel et nullus egredi audebat aut ingredi ^2dixitque Dominus ad Iosue ecce dedi in manus tuas Hiericho et regem eius omnesque fortes viros ^3circuite urbem cuncti bellatores semel per diem sic facietis sex diebus ^4septimo autem die sacerdotes tollant septem bucinas quarum usus est in iobeleo et praecedant arcam foederis septiesque circuibitis civitatem et sacerdotes clangent bucinis ^5cumque insonuerit vox tubae longior atque concisior et in auribus vestris increpuerit conclamabit omnis populus vociferatione maxima et muri funditus corruent civitatis ingredienturque singuli per locum contra quem steterint ^6vocavit ergo Iosue filius Nun sacerdotes et dixit ad eos tollite arcam foederis et septem alii sacerdotes tollant septem iobeleorum bucinas et incedant ante arcam Domini ^7ad populum quoque ait vadite et circuite civitatem armati praecedentes arcam Domini ^8cumque Iosue verba finisset et septem sacerdotes septem bucinis clangerent ante arcam foederis Domini ^9omnisque praecederet armatus exercitus reliquum vulgus arcam sequebatur ac bucinis omnia concrepabant ^10praeceperat autem Iosue populo dicens non clamabitis nec audietur vox vestra neque ullus sermo ex ore vestro egredietur donec veniat dies in quo dicam vobis clamate et vociferamini ^11circuivit ergo arca Domini civitatem semel per diem et reversa in castra mansit ibi ^12igitur Iosue de nocte consurgente tulerunt sacerdotes arcam Domini ^13et septem ex eis septem bucinas quarum in iobeleis usus est praecedebantque arcam Domini ambulantes atque clangentes et armatus populus ibat ante eos vulgus autem reliquum sequebatur arcam et bucinis personabat ^14circumieruntque civitatem secundo die semel et reversi sunt in castra sic fecerunt sex diebus ^15die autem septimo diluculo consurgentes circumierunt urbem sicut dispositum erat septies ^16cumque septimo circuitu clangerent bucinis sacerdotes dixit Iosue ad omnem Israhel vociferamini tradidit enim vobis Dominus civitatem ^17sitque civitas haec anathema et omnia quae in ea sunt Domino sola Raab meretrix vivat cum universis qui cum ea in domo sunt abscondit enim nuntios quos direximus ^18vos autem cavete ne de his quae praecepta sunt quippiam contingatis et sitis praevaricationis rei et omnia castra Israhel sub peccato sint atque turbentur ^19quicquid autem auri et argenti fuerit et vasorum aeneorum ac ferri Domino consecretur repositum in thesauris eius ^20igitur omni vociferante populo et clangentibus tubis postquam in aures multitudinis vox sonitusque increpuit muri ilico corruerunt et ascendit unusquisque per locum qui contra se erat ceperuntque civitatem ^21et interfecerunt omnia quae erant in ea a viro usque ad mulierem ab infante usque ad senem boves quoque et oves et asinos in ore gladii percusserunt ^22duobus autem viris qui exploratores missi fuerant dixit Iosue ingredimini domum mulieris meretricis et producite eam omniaque quae illius sunt sicut illi iuramento firmastis ^23ingressique iuvenes eduxerunt Raab et parentes eius fratres quoque et cunctam supellectilem ac cognationem illius et extra castra Israhel manere fecerunt ^24urbem autem et omnia quae in ea sunt succenderunt absque argento et auro et vasis aeneis ac ferro quae in aerarium Domini consecrarunt ^25Raab vero meretricem et domum patris eius atque omnia quae habebat fecit Iosue vivere et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem eo quod absconderit nuntios quos miserat ut explorarent Hiericho in tempore illo inprecatus est Iosue dicens ^26maledictus vir coram Domino qui suscitaverit et aedificaverit civitatem Hiericho in primogenito suo fundamenta illius iaciat et in novissimo liberorum ponat portas eius ^27fuit ergo Dominus cum Iosue et nomen eius in omni terra vulgatum est __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1filii autem Israhel praevaricati sunt mandatum et usurpaverunt de anathemate nam Achan filius Charmi filii Zabdi filii Zare de tribu Iuda tulit aliquid de anathemate iratusque est Dominus contra filios Israhel ^2cumque mitteret Iosue de Hiericho viros contra Ahi quae est iuxta Bethaven ad orientalem plagam oppidi Bethel dixit eis ascendite et explorate terram qui praecepta conplentes exploraverunt Ahi ^3et reversi dixerunt ei non ascendat omnis populus sed duo vel tria milia virorum pergant et deleant civitatem quare omnis populus frustra vexatur contra hostes paucissimos ^4ascenderunt ergo tria milia pugnatores qui statim terga vertentes ^5percussi sunt a viris urbis Ahi et corruerunt ex eis triginta et sex homines persecutique sunt eos adversarii de porta usque Sabarim et ceciderunt per prona fugientes pertimuitque cor populi et instar aquae liquefactum est ^6Iosue vero scidit vestimenta sua et cecidit pronus in terram coram arca Domini usque ad vesperum tam ipse quam omnes senes Israhel miseruntque pulverem super capita sua ^7et dixit Iosue heu Domine Deus quid voluisti transducere populum istum Iordanem fluvium ut traderes nos in manus Amorrei et perderes utinam ut coepimus mansissemus trans Iordanem ^8mi Domine Deus quid dicam videns Israhelem hostibus suis terga vertentem ^9audient Chananei et omnes habitatores terrae ac pariter conglobati circumdabunt nos atque delebunt nomen nostrum de terra et quid facies magno nomini tuo ^10dixitque Dominus ad Iosue surge cur iaces pronus in terra ^11peccavit Israhel et praevaricatus est pactum meum tuleruntque de anathemate et furati sunt atque mentiti et absconderunt inter vasa sua ^12nec poterit Israhel stare ante hostes suos eosque fugiet quia pollutus est anathemate non ero ultra vobiscum donec conteratis eum qui huius sceleris reus est ^13surge sanctifica populum et dic eis sanctificamini in crastinum haec enim dicit Dominus Deus Israhel anathema in medio tui est Israhel non poteris stare coram hostibus tuis donec deleatur ex te qui hoc contaminatus est scelere ^14accedetisque mane singuli per tribus vestras et quamcumque tribum sors invenerit accedet per cognationes suas et cognatio per domos domusque per viros ^15et quicumque ille in hoc facinore fuerit deprehensus conburetur igni cum omni substantia sua quoniam praevaricatus est pactum Domini et fecit nefas in Israhel ^16surgens itaque Iosue mane adplicavit Israhel per tribus suas et inventa est tribus Iuda ^17quae cum iuxta familias suas esset oblata inventa est familia Zarai illam quoque per viros offerens repperit Zabdi ^18cuius domum in singulos dividens viros invenit Achan filium Charmi filii Zabdi filii Zare de tribu Iuda ^19et ait ad Achan fili mi da gloriam Domino Deo Israhel et confitere atque indica mihi quid feceris ne abscondas ^20responditque Achan Iosue et dixit ei vere ego peccavi Domino Deo Israhel et sic et sic feci ^21vidi enim inter spolia pallium coccineum valde bonum et ducentos siclos argenti regulamque auream quinquaginta siclorum et concupiscens abstuli et abscondi in terra contra medium tabernaculi mei argentumque fossa humo operui ^22misit ergo Iosue ministros qui currentes ad tabernaculum illius reppererunt cuncta abscondita in eodem loco et argentum simul ^23auferentesque de tentorio tulerunt ea ad Iosue et ad omnes filios Israhel proieceruntque ante Dominum ^24tollens itaque Iosue Achan filium Zare argentumque et pallium et auream regulam filiosque eius et filias boves et asinos et oves ipsumque tabernaculum et cunctam supellectilem et omnis Israhel cum eo duxerunt eos ad vallem Achor ^25ubi dixit Iosue quia turbasti nos exturbet te Dominus in die hac lapidavitque eum omnis Israhel et cuncta quae illius erant igne consumpta sunt ^26congregaverunt quoque super eum acervum magnum lapidum qui permanet usque in praesentem diem et aversus est furor Domini ab eis vocatumque est nomen loci illius vallis Achor usque hodie __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1dixit autem Dominus ad Iosue ne timeas neque formides tolle tecum omnem multitudinem pugnatorum et consurgens ascende in oppidum Ahi ecce tradidi in manu tua regem eius et populum urbemque et terram ^2faciesque urbi Ahi et regi eius sicut fecisti Hiericho et regi illius praedam vero et omnia animantia diripietis vobis pone insidias urbi post eam ^3surrexitque Iosue et omnis exercitus bellatorum cum eo ut ascenderent in Ahi et electa triginta milia virorum fortium misit nocte ^4praecepitque eis dicens ponite insidias post civitatem nec longius recedatis et eritis omnes parati ^5ego autem et reliqua multitudo quae mecum est accedemus ex adverso contra urbem cumque exierint contra nos sicut ante fecimus fugiemus et terga vertemus ^6donec persequentes ab urbe longius protrahantur putabunt enim fugere nos sicut prius ^7nobis ergo fugientibus et illis sequentibus consurgetis de insidiis et vastabitis civitatem tradetque eam Dominus Deus vester in manus vestras ^8cumque ceperitis succendite eam sic omnia facietis ut iussi ^9dimisitque eos et perrexerunt ad insidiarum locum sederuntque inter Bethel et Ahi ad occidentalem plagam urbis Ahi Iosue autem nocte illa in medio mansit populi ^10surgensque diluculo recensuit socios et ascendit cum senioribus in fronte exercitus vallatus auxilio pugnatorum ^11cumque venissent et ascendissent ex adverso civitatis steterunt ad septentrionalem urbis plagam inter quam et eos vallis media erat ^12quinque milia autem viros elegerat et posuerat in insidiis inter Bethaven et Ahi ex occidentali parte eiusdem civitatis ^13omnis vero reliquus exercitus ad aquilonem aciem dirigebat ita ut novissimi multitudinis occidentalem plagam urbis adtingerent abiit ergo Iosue nocte illa et stetit in vallis medio ^14quod cum vidisset rex Ahi festinavit mane et egressus est cum omni exercitu civitatis direxitque aciem contra desertum ignorans quod post tergum laterent insidiae ^15Iosue vero et omnis Israhel cesserunt loco simulantes metum et fugientes per viam solitudinis ^16at illi vociferantes pariter et se mutuo cohortantes persecuti sunt eos cumque recessissent a civitate ^17et ne unus quidem in urbe Ahi et Bethel remansisset qui non persequeretur Israhel sicut eruperant aperta oppida relinquentes ^18dixit Dominus ad Iosue leva clypeum qui in manu tua est contra urbem Ahi quoniam tibi tradam eam ^19cumque elevasset clypeum ex adverso civitatis insidiae quae latebant surrexerunt confestim et pergentes ad civitatem ceperunt et succenderunt eam ^20viri autem civitatis qui persequebantur Iosue respicientes et videntes fumum urbis ad caelum usque conscendere non potuerunt ultra huc illucque diffugere praesertim cum hii qui simulaverant fugam et tendebant ad solitudinem contra persequentes fortissime restitissent ^21vidensque Iosue et omnis Israhel quod capta esset civitas et fumus urbis ascenderet reversus percussit viros Ahi ^22siquidem et illi qui ceperant et succenderant civitatem egressi ex urbe contra suos medios hostium ferire coeperunt cum ergo ex utraque parte adversarii caederentur ita ut nullus de tanta multitudine salvaretur ^23regem quoque urbis Ahi adprehendere viventem et obtulerunt Iosue ^24igitur omnibus interfectis qui Israhelem ad deserta tendentem fuerant persecuti et in eodem loco gladio corruentibus reversi filii Israhel percusserunt civitatem ^25erant autem qui in eo die conciderant a viro usque ad mulierem duodecim milia hominum omnes urbis Ahi ^26Iosue vero non contraxit manum quam in sublime porrexerat tenens clypeum donec interficerentur omnes habitatores Ahi ^27iumenta autem et praedam civitatis diviserunt sibi filii Israhel sicut praeceperat Dominus Iosue ^28qui succendit urbem et fecit eam tumulum sempiternum ^29regem quoque eius suspendit in patibulo usque ad vesperum et solis occasum praecepitque et deposuerunt cadaver eius de cruce proieceruntque in ipso introitu civitatis congesto super eum magno acervo lapidum qui permanet usque in praesentem diem ^30tunc aedificavit Iosue altare Domino Deo Israhel in monte Hebal ^31sicut praeceperat Moses famulus Domini filiis Israhel et scriptum est in volumine legis Mosi altare de lapidibus inpolitis quos ferrum non tetigit et obtulit super eo holocausta Domino immolavitque pacificas victimas ^32et scripsit super lapides deuteronomium legis Mosi quod ille digesserat coram filiis Israhel ^33omnis autem populus et maiores natu ducesque ac iudices stabant ex utraque parte arcae in conspectu sacerdotum qui portabant arcam foederis Domini ut advena ita et indigena media eorum pars iuxta montem Garizim et media iuxta montem Hebal sicut praeceperat Moses famulus Domini et primum quidem benedixit populo Israhel ^34post haec legit omnia verba benedictionis et maledictionis et cuncta quae scripta erant in legis volumine ^35nihil ex his quae Moses iusserat reliquit intactum sed universa replicavit coram omni multitudine Israhel mulieribus ac parvulis et advenis qui inter eos morabantur __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1quibus auditis cuncti reges trans Iordanem qui versabantur in montanis et in campestribus in maritimis ac litore maris Magni hii quoque qui habitabant iuxta Libanum Hettheus et Amorreus et Chananeus Ferezeus et Eveus et Iebuseus ^2congregati sunt pariter ut pugnarent contra Iosue et Israhel uno animo eademque sententia ^3at hii qui habitabant in Gabaon audientes cuncta quae fecerat Iosue Hiericho et Ahi ^4et callide cogitantes tulerunt sibi cibaria saccos veteres asinis inponentes et utres vinarios scissos atque consutos ^5calciamentaque perantiqua quae ad indicium vetustatis pittaciis consuta erant induti veteribus vestimentis panes quoque quos portabant ob viaticum duri erant et in frusta comminuti ^6perrexeruntque ad Iosue qui tunc morabatur in castris Galgalae et dixerunt ei atque omni simul Israheli de terra longinqua venimus pacem vobiscum facere cupientes responderuntque viri Israhel ad eos atque dixerunt ^7ne forsitan in terra quae nobis sorte debetur habitetis et non possimus foedus inire vobiscum ^8at illi ad Iosue servi inquiunt tui sumus quibus Iosue quinam ait estis et unde venistis ^9responderunt de terra longinqua valde venerunt servi tui in nomine Domini Dei tui audivimus enim famam potentiae eius cuncta quae fecit in Aegypto ^10et duobus Amorreorum regibus trans Iordanem Seon regi Esebon et Og regi Basan qui erat in Astharoth ^11dixeruntque nobis seniores et omnes habitatores terrae nostrae tollite in manibus cibaria ob longissimam viam et occurrite eis ac dicite servi vestri sumus foedus inite nobiscum ^12en panes quando egressi sumus de domibus nostris ut veniremus ad vos calidos sumpsimus nunc sicci facti sunt et vetustate nimia comminuti ^13utres vini novos implevimus nunc rupti sunt et soluti vestes et calciamenta quibus induimur et quae habemus in pedibus ob longitudinem largioris viae trita sunt et paene consumpta ^14susceperunt igitur de cibariis eorum et os Domini non interrogaverunt ^15fecitque Iosue cum eis pacem et inito foedere pollicitus est quod non occiderentur principes quoque multitudinis iuraverunt eis ^16post dies autem tres initi foederis audierunt quod in vicino habitarent et inter eos futuri essent ^17moveruntque castra filii Israhel et venerunt in civitates eorum die tertio quarum haec vocabula sunt Gabaon et Caphira et Beroth et Cariathiarim ^18et non percusserunt eos eo quod iurassent eis principes multitudinis in nomine Domini Dei Israhel murmuravit itaque omne vulgus contra principes ^19qui responderunt eis iuravimus illis in nomine Domini Dei Israhel et idcirco non possumus eos contingere ^20sed hoc faciemus eis reserventur quidem ut vivant ne contra nos ira Domini concitetur si peieraverimus ^21sed sic vivant ut in usus universae multitudinis ligna caedant aquasque conportent quibus haec loquentibus ^22vocavit Gabaonitas Iosue et dixit eis cur nos decipere fraude voluistis ut diceretis procul valde habitamus a vobis cum in medio nostri sitis ^23itaque sub maledictione eritis et non deficiet de stirpe vestra ligna caedens aquasque conportans in domum Dei mei ^24qui responderunt nuntiatum est nobis servis tuis quae promisisset Dominus Deus tuus Mosi servo suo ut traderet vobis omnem terram et disperderet cunctos habitatores eius timuimus igitur valde et providimus animabus nostris vestro terrore conpulsi et hoc consilium inivimus ^25nunc autem in manu tua sumus quod tibi bonum et rectum videtur fac nobis ^26fecit ergo Iosue ut dixerat et liberavit eos de manibus filiorum Israhel ut non occiderentur ^27decrevitque in illo die esse eos in ministerium cuncti populi et altaris Domini caedentes ligna et aquas conportantes usque in praesens tempus in loco quem Dominus elegisset __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1quae cum audisset Adonisedec rex Hierusalem quod scilicet cepisset Iosue Ahi et subvertisset eam sicut enim fecerat Hiericho et regi eius sic fecit Ahi et regi illius et quod transfugissent Gabaonitae ad Israhel et essent foederati eorum ^2timuit valde urbs enim magna erat Gabaon et una regalium civitatum et maior oppido Ahi omnesque bellatores eius fortissimi ^3misit ergo Adonisedec rex Hierusalem ad Oham regem Hebron et ad Pharam regem Hieremoth ad Iaphie quoque regem Lachis et ad Dabir regem Eglon dicens ^4ascendite ad me et ferte praesidium ut expugnemus Gabaon quare transfugerit ad Iosue et filios Israhel ^5congregati igitur ascenderunt quinque reges Amorreorum rex Hierusalem rex Hebron rex Hieremoth rex Lachis rex Eglon simul cum exercitibus suis et castrametati sunt circa Gabaon obpugnantes eam ^6habitatores autem Gabaon urbis obsessae miserunt ad Iosue qui tunc morabatur in castris apud Galgalam et dixerunt ei ne retrahas manus tuas ab auxilio servorum tuorum ascende cito et libera nos ferque praesidium convenerunt enim adversum nos omnes reges Amorreorum qui habitant in montanis ^7ascenditque Iosue de Galgalis et omnis exercitus bellatorum cum eo viri fortissimi ^8dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos in manus enim tuas tradidi illos nullus tibi ex eis resistere poterit ^9inruit itaque Iosue super eos repente tota ascendens nocte de Galgalis ^10et conturbavit eos Dominus a facie Israhel contrivitque plaga magna in Gabaon ac persecutus est per viam ascensus Bethoron et percussit usque Azeca et Maceda ^11cumque fugerent filios Israhel et essent in descensu Bethoron Dominus misit super eos lapides magnos de caelo usque Azeca et mortui sunt multo plures lapidibus grandinis quam quos gladio percusserant filii Israhel ^12tunc locutus est Iosue Domino in die qua tradidit Amorreum in conspectu filiorum Israhel dixitque coram eis sol contra Gabaon ne movearis et luna contra vallem Ahialon ^13steteruntque sol et luna donec ulcisceretur se gens de inimicis suis nonne scriptum est hoc in libro Iustorum stetit itaque sol in medio caeli et non festinavit occumbere spatio unius diei ^14non fuit ante et postea tam longa dies oboediente Domino voci hominis et pugnante pro Israhel ^15reversusque est Iosue cum omni Israhel in castra Galgalae ^16fugerant enim quinque reges et se absconderant in spelunca urbis Maceda ^17nuntiatumque est Iosue quod inventi essent quinque reges latentes in spelunca Maceda ^18qui praecepit sociis et ait volvite saxa ingentia ad os speluncae et ponite viros industrios qui clausos custodiant ^19vos autem nolite stare sed persequimini hostes et extremos quosque fugientium caedite ne dimittatis eos urbium suarum intrare praesidia quos tradidit Dominus Deus in manus vestras ^20caesis igitur adversariis plaga magna et usque ad internicionem paene consumptis hii qui Israhel effugere potuerunt ingressi sunt civitates munitas ^21reversusque est omnis exercitus ad Iosue in Maceda ubi tunc erant castra sani et integro numero nullusque contra filios Israhel muttire ausus est ^22praecepitque Iosue dicens aperite os speluncae et producite ad me quinque reges qui in ea latitant ^23fecerunt ministri ut sibi fuerat imperatum et eduxerunt ad eum quinque reges de spelunca regem Hierusalem regem Hebron regem Hieremoth regem Lachis regem Eglon ^24cumque educti essent ad eum vocavit omnes viros Israhel et ait ad principes exercitus qui secum erant ite et ponite pedes super colla regum istorum qui cum perrexissent et subiectorum pedibus colla calcarent ^25rursum ait ad eos nolite timere nec paveatis confortamini et estote robusti sic enim faciet Dominus cunctis hostibus vestris adversum quos dimicatis ^26percussitque Iosue et interfecit eos atque suspendit super quinque stipites fueruntque suspensi usque ad vesperum ^27cumque occumberet sol praecepit sociis ut deponerent eos de patibulis qui depositos proiecerunt in speluncam in qua latuerant et posuerunt super os eius saxa ingentia quae permanent usque in praesens ^28eodem die Macedam quoque cepit Iosue et percussit in ore gladii regemque illius interfecit et omnes habitatores eius non dimisit in ea saltim parvas reliquias fecitque regi Maceda sicut fecerat regi Hiericho ^29transivit cum omni Israhel de Maceda in Lebna et pugnabat contra eam ^30quam tradidit Dominus cum rege suo in manu Israhel percusseruntque urbem in ore gladii et omnes habitatores eius non dimiserunt in ea ullas reliquias feceruntque regi Lebna sicut fecerant regi Hiericho ^31de Lebna transivit in Lachis et exercitu per gyrum disposito obpugnabat eam ^32tradiditque Dominus Lachis in manu Israhel et cepit eam die altero atque percussit in ore gladii omnemque animam quae fuerat in ea sicut fecerat Lebna ^33eo tempore ascendit Hiram rex Gazer ut auxiliaretur Lachis quem percussit Iosue cum omni populo eius usque ad internicionem ^34transivitque de Lachis in Eglon et circumdedit ^35atque expugnavit eam eadem die percussitque in ore gladii omnes animas quae erant in ea iuxta omnia quae fecerat Lachis ^36ascendit quoque cum omni Israhele de Eglon in Hebron et pugnavit contra eam ^37cepitque et percussit in ore gladii regem quoque eius et omnia oppida regionis illius universasque animas quae in ea fuerant commoratae non reliquit in ea ullas reliquias sicut fecerat Eglon sic fecit et Hebron cuncta quae in ea repperit consumens gladio ^38inde reversus in Dabir ^39cepit eam atque vastavit ^40regem quoque eius et omnia per circuitum oppida percussit in ore gladii non dimisit in ea ullas reliquias sicut fecerat Hebron et Lebna et regibus earum sic fecit Dabir et regi illius ^41percussit itaque Iosue omnem terram montanam et meridianam atque campestrem et Asedoth cum regibus suis non dimisit in ea ullas reliquias sed omne quod spirare poterat interfecit sicut praeceperat ei Dominus Deus Israhel ^42a Cadesbarne usque Gazam omnem terram Gosen usque Gabaon ^43universos reges et regiones eorum uno cepit impetu atque vastavit Dominus enim Deus Israhel pugnabat pro eo ^44reversusque est cum omni Israhele ad locum castrorum in Galgala __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1quae cum audisset Iabin rex Asor misit ad Iobab regem Madon et ad regem Someron atque ad regem Acsaph ^2ad reges quoque aquilonis qui habitabant in montanis et in planitie contra meridiem Cheneroth in campestribus quoque et in regionibus Dor iuxta mare ^3Chananeumque ab oriente et occidente et Amorreum atque Hettheum ac Ferezeum et Iebuseum in montanis Eveum quoque qui habitabat ad radices Hermon in terra Masphe ^4egressique sunt omnes cum turmis suis populus multus nimis sicut harena quae est in litore maris equi quoque et currus inmensae multitudinis ^5conveneruntque omnes reges isti in unum ad aquas Merom ut pugnarent contra Israhel ^6dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos cras enim hac eadem hora ego tradam omnes istos vulnerandos in conspectu Israhel equos eorum subnervabis et currus igne conbures ^7venitque Iosue et omnis exercitus cum eo adversum illos ad aquas Merom subito et inruerunt super eos ^8tradiditque illos Dominus in manu Israhel qui percusserunt eos et persecuti sunt usque ad Sidonem magnam et aquas Maserefoth campumque Masphe qui est ad orientalem illius partem ita percussit omnes ut nullas dimitteret ex eis reliquias ^9fecit sicut praeceperat ei Dominus equos eorum subnervavit currusque conbusit ^10reversusque statim cepit Asor et regem eius percussit gladio Asor enim antiquitus inter omnia regna haec principatum tenebat ^11percussitque omnes animas quae ibidem morabantur non dimisit in ea ullas reliquias sed usque ad internicionem universa vastavit ipsamque urbem permisit incendio ^12et omnes per circuitum civitates regesque earum cepit percussit atque delevit sicut praeceperat ei Moses famulus Domini ^13absque urbibus quae erant in collibus et in tumulis sitae ceteras succendit Israhel unam tantum Asor munitissimam flamma consumpsit ^14omnemque praedam istarum urbium ac iumenta diviserunt sibi filii Israhel cunctis hominibus interfectis ^15sicut praeceperat Dominus Mosi servo suo ita praecepit Moses Iosue et ille universa conplevit non praeteriit de universis mandatis ne unum quidem verbum quod iusserat Dominus Mosi ^16cepit itaque Iosue omnem terram montanam et meridianam terramque Gosen et planitiem et occidentalem plagam montemque Israhel et campestria eius ^17et partem montis quae ascendit Seir usque Baalgad per planitiem Libani subter montem Hermon omnes reges eorum cepit percussit occidit ^18multo tempore pugnavit Iosue contra reges istos ^19non fuit civitas quae se non traderet filiis Israhel praeter Eveum qui habitabat in Gabaon omnes bellando cepit ^20Domini enim sententiae fuerat ut indurarentur corda eorum et pugnarent contra Israhel et caderent et non mererentur ullam clementiam ac perirent sicut praeceperat Dominus Mosi ^21in tempore illo venit Iosue et interfecit Enacim de montanis Hebron et Dabir et Anab et de omni monte Iuda et Israhel urbesque eorum delevit ^22non reliquit ullum de stirpe Enacim in terra filiorum Israhel absque civitatibus Gaza et Geth et Azoto in quibus solis relicti sunt ^23cepit ergo Iosue omnem terram sicut locutus est Dominus ad Mosen et tradidit eam in possessionem filiis Israhel secundum partes et tribus suas quievitque terra a proeliis __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1hii sunt reges quos percusserunt filii Israhel et possederunt terram eorum trans Iordanem ad solis ortum a torrente Arnon usque ad montem Hermon et omnem orientalem plagam quae respicit solitudinem ^2Seon rex Amorreorum qui habitavit in Esebon dominatus est ab Aroer quae sita est super ripam torrentis Arnon et mediae partis in valle dimidiique Galaad usque ad torrentem Iaboc qui est terminus filiorum Ammon ^3et a solitudine usque ad mare Cheneroth contra orientem et usque ad mare Deserti quod est mare Salsissimum ad orientalem plagam per viam quae ducit Bethesimoth et ab australi parte quae subiacent Asedothphasga ^4terminus Og regis Basan de reliquiis Rafaim qui habitavit in Astharoth et in Edrain et dominatus est in monte Hermon et in Salacha atque in universa Basan usque ad terminos ^5Gesuri et Machathi et dimidiae partis Galaad terminos Seon regis Esebon ^6Moses famulus Domini et filii Israhel percusserunt eos tradiditque terram eorum Moses in possessionem Rubenitis et Gadditis et dimidiae tribui Manasse ^7hii sunt reges terrae quos percussit Iosue et filii Israhel trans Iordanem ad occidentalem plagam a Baalgad in campo Libani usque ad montem cuius pars ascendit in Seir tradiditque eam Iosue in possessionem tribubus Israhel singulis partes suas ^8tam in montanis quam in planis atque campestribus in Aseroth et solitudine ac meridie Hettheus fuit et Amorreus Chananeus et Ferezeus Eveus et Iebuseus ^9rex Hiericho unus rex Ahi quae est ex latere Bethel unus ^10rex Hierusalem unus rex Hebron unus ^11rex Hierimoth unus rex Lachis unus ^12rex Eglon unus rex Gazer unus ^13rex Dabir unus rex Gader unus ^14rex Herma unus rex Hered unus ^15rex Lebna unus rex Odollam unus ^16rex Maceda unus rex Bethel unus ^17rex Thaffua unus rex Afer unus ^18rex Afec unus rex Saron unus ^19rex Madon unus rex Asor unus ^20rex Someron unus rex Acsaph unus ^21rex Thenach unus rex Mageddo unus ^22rex Cades unus rex Iachanaem Chermeli unus ^23rex Dor et provinciae Dor unus rex gentium Galgal unus ^24rex Thersa unus omnes reges triginta et unus __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1Iosue senex provectaeque aetatis erat et dixit Dominus ad eum senuisti et longevus es terraque latissima derelicta est quae necdum est sorte divisa ^2omnis videlicet Galilea Philisthim et universa Gesuri ^3a fluvio turbido qui inrigat Aegyptum usque ad terminos Accaron contra aquilonem terra Chanaan quae in quinque regulos Philisthim dividitur Gazeos Azotios Ascalonitas Gettheos et Accaronitas ^4ad meridiem vero sunt Evei omnis terra Chanaan et Maara Sidoniorum usque Afeca et terminos Amorrei ^5eiusque confinia Libani quoque regio contra orientem a Baalgad sub monte Hermon donec ingrediaris Emath ^6omnium qui habitant in monte a Libano usque ad aquas Masrefoth universique Sidonii ego sum qui delebo eos a facie filiorum Israhel veniat ergo in parte hereditatis Israhel sicut praecepi tibi ^7et nunc divide terram in possessionem novem tribubus et dimidiae tribui Manasse ^8cum qua Ruben et Gad possederunt terram quam tradidit eis Moses famulus Domini trans fluenta Iordanis ad orientalem plagam ^9ab Aroer quae sita est in ripa torrentis Arnon et in vallis medio universaque campestria Medaba usque Dibon ^10et cunctas civitates Seon regis Amorrei qui regnavit in Esebon usque ad terminos filiorum Ammon ^11et Galaad ac terminum Gesuri et Machathi omnemque montem Hermon et universam Basan usque Saleca ^12omne regnum Og in Basan qui regnavit in Astharoth et Edraim ipse fuit de reliquiis Rafaim percussitque eos Moses atque delevit ^13nolueruntque disperdere filii Israhel Gesuri et Machathi et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem ^14tribui autem Levi non dedit possessionem sed sacrificia et victimae Domini Dei Israhel ipsa est eius hereditas sicut locutus est illi ^15dedit ergo Moses possessionem tribui filiorum Ruben iuxta cognationes suas ^16fuitque terminus eorum ab Aroer quae sita est in ripa torrentis Arnon et in valle eiusdem torrentis media universam planitiem quae ducit Medaba ^17et Esebon cunctosque viculos earum qui sunt in campestribus Dibon quoque et Bamothbaal et oppidum Baalmaon ^18Iessa et Cedmoth et Mepheeth ^19Cariathaim et Sebama et Sarathasar in monte convallis ^20Bethpheor et Asedothphasga et Bethaisimoth ^21omnes urbes campestres universaque regna Seon regis Amorrei qui regnavit in Esebon quem percussit Moses cum principibus Madian Eveum et Recem et Sur et Ur et Rabee duces Seon habitatores terrae ^22et Balaam filium Beor ariolum occiderunt filii Israhel gladio cum ceteris interfectis ^23factusque est terminus filiorum Ruben Iordanis fluvius haec est possessio Rubenitarum per cognationes suas urbium et viculorum ^24deditque Moses tribui Gad et filiis eius per cognationes suas possessionem cuius haec divisio est ^25terminus Iazer et omnes civitates Galaad dimidiamque partem terrae filiorum Ammon usque ad Aroer quae est contra Rabba ^26et ab Esebon usque Ramoth Masphe et Batanim et a Manaim usque ad terminos Dabir ^27in valle quoque Betharaam et Bethnemra et Soccoth et Saphon reliquam partem regni Seon regis Esebon huius quoque Iordanis finis est usque ad extremam partem maris Chenereth trans Iordanem ad orientalem plagam ^28haec est possessio filiorum Gad per familias suas civitates et villae earum ^29dedit et dimidiae tribui Manasse filiisque eius iuxta cognationes suas possessionem ^30cuius hoc principium est a Manaim universam Basan et cuncta regna Og regis Basan omnesque vicos Air qui sunt in Basan sexaginta oppida ^31et dimidiam partem Galaad Astharoth et Edrai urbes regni Og in Basan filiis Machir filii Manasse dimidiae parti filiorum Machir iuxta cognationes suas ^32hanc possessionem divisit Moses in campestribus Moab trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam ^33tribui autem Levi non dedit possessionem quoniam Dominus Deus Israhel ipse est possessio eius ut locutus est illi __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1hoc est quod possederunt filii Israhel in terra Chanaan quam dederunt eis Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun et principes familiarum per tribus Israhel ^2sorte omnia dividentes sicut praeceperat Dominus in manu Mosi novem tribubus et dimidiae tribui ^3duabus enim tribubus et dimidiae dederat Moses trans Iordanem possessionem absque Levitis qui nihil terrae acceperunt inter fratres suos ^4sed in eorum successerant locum filii Ioseph in duas divisi tribus Manasse et Ephraim nec acceperunt Levitae aliam in terra partem nisi urbes ad habitandum et suburbana earum ad alenda iumenta et pecora sua ^5sicut praecepit Dominus Mosi ita fecerunt filii Israhel et diviserunt terram ^6accesserunt itaque filii Iuda ad Iosue in Galgala locutusque est ad eum Chaleb filius Iepphonne Cenezeus nosti quid locutus sit Dominus ad Mosen hominem Dei de me et te in Cadesbarne ^7quadraginta annorum eram quando me misit Moses famulus Domini de Cadesbarne ut considerarem terram nuntiavique ei quod mihi verum videbatur ^8fratres autem mei qui ascenderant mecum dissolverunt cor populi et nihilominus ego secutus sum Dominum Deum meum ^9iuravitque Moses in die illo dicens terram quam calcavit pes tuus erit possessio tua et filiorum tuorum in aeternum quia secutus es Dominum Deum meum ^10concessit ergo Dominus vitam mihi sicut pollicitus est usque in praesentem diem quadraginta et quinque anni sunt ex quo locutus est Dominus verbum istud ad Mosen quando ambulabat Israhel per solitudinem hodie octoginta quinque annorum sum ^11sic valens ut eo valebam tempore quando ad explorandum missus sum illius in me temporis fortitudo usque hodie perseverat tam ad bellandum quam ad gradiendum ^12da ergo mihi montem istum quem pollicitus est Dominus te quoque audiente in quo Enacim sunt et urbes magnae atque munitae si forte sit Dominus mecum et potuero delere eos sicut promisit mihi ^13benedixitque ei Iosue et tradidit Hebron in possessionem ^14atque ex eo fuit Hebron Chaleb filio Iepphonne Cenezeo usque in praesentem diem quia secutus est Dominum Deum Israhel ^15nomen Hebron antea vocabatur Cariatharbe Adam maximus ibi inter Enacim situs est et terra cessavit a proeliis __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1igitur sors filiorum Iudae per cognationes suas ista fuit a termino Edom desertum Sin contra meridiem et usque ad extremam partem australis plagae ^2initium eius a summitate maris Salsissimi et a lingua eius quae respicit meridiem ^3egrediturque contra ascensum Scorpionis et pertransit in Sina ascenditque in Cadesbarne et pervenit in Esrom ascendens Addara et circumiens Caricaa ^4atque inde pertransiens in Asemona et perveniens ad torrentem Aegypti eruntque termini eius mare Magnum hic erit finis meridianae plagae ^5ab oriente vero erit initium mare Salsissimum usque ad extrema Iordanis et ea quae respiciunt aquilonem a lingua maris usque ad eundem Iordanem fluvium ^6ascenditque terminus in Bethagla et transit ab aquilone in Betharaba ascendens ad lapidem Boem filii Ruben ^7et tendens usque ad terminos Debera de valle Achor contra aquilonem respiciens Galgala quae est ex adverso ascensionis Adommim ab australi parte torrentis transitque aquas quae vocantur fons Solis et erunt exitus eius ad fontem Rogel ^8ascenditque per convallem filii Ennom ex latere Iebusei ad meridiem haec est Hierusalem et inde se erigens ad verticem montis qui est contra Gehennom ad occidentem in summitate vallis Rafaim contra aquilonem ^9pertransitque a vertice montis usque ad fontem aquae Nepthoa et pervenit usque ad vicos montis Ephron inclinaturque in Bala quae est Cariathiarim id est urbs Silvarum ^10et circuit de Bala contra occidentem usque ad montem Seir transitque iuxta latus montis Iarim ad aquilonem in Cheslon et descendit in Bethsames transitque in Thamna ^11et pervenit contra aquilonem partis Accaron ex latere inclinaturque Sechrona et transit montem Baala pervenitque in Iebnehel et maris Magni contra occidentem fine concluditur ^12hii sunt termini filiorum Iuda per circuitum in cognationibus suis ^13Chaleb vero filio Iepphonne dedit partem in medio filiorum Iuda sicut praeceperat ei Dominus Cariatharbe patris Enach ipsa est Hebron ^14delevitque ex ea Chaleb tres filios Enach Sesai et Ahiman et Tholmai de stirpe Enach ^15atque inde conscendens venit ad habitatores Dabir quae prius vocabatur Cariathsepher id est civitas Litterarum ^16dixitque Chaleb qui percusserit Cariathsepher et ceperit eam dabo illi Axam filiam meam uxorem ^17cepitque eam Othonihel filius Cenez frater Chaleb iunior deditque ei Axam filiam suam uxorem ^18quae cum pergerent simul suasit viro ut peteret a patre suo agrum suspiravitque ut sedebat in asino cui Chaleb quid habes inquit ^19at illa respondit da mihi benedictionem terram australem et arentem dedisti mihi iunge et inriguam dedit itaque ei Chaleb inriguum superius et inferius ^20haec est possessio tribus filiorum Iuda per cognationes suas ^21erantque civitates ab extremis partibus filiorum Iuda iuxta terminos Edom a meridie Cabsehel et Eder et Iagur ^22et Cina et Dimona Adeda ^23et Cedes et Asor Iethnan ^24Zif et Thelem Baloth ^25et Asor nova et Cariothesrom haec est Asor ^26Aman Same et Molada ^27et Asergadda et Asemon Bethfeleth ^28et Asersual et Bersabee et Baziothia ^29Bala et Hiim Esem ^30et Heltholad Exiil et Harma ^31Siceleg et Medemena et Sensenna ^32Lebaoth et Selim et Aenremmon omnes civitates viginti novem et villae earum ^33in campestribus vero Esthaul et Saraa et Asena ^34et Azanoe et Aengannim Thaffua et Aenaim ^35et Hierimoth Adulam Soccho et Azeca ^36et Saraim Adithaim et Gedera et Giderothaim urbes quattuordecim et villae earum ^37Sanan et Adesa et Magdalgad ^38Delean et Mesfa et Iecthel ^39Lachis et Bascath et Aglon ^40Thebbon et Lehemas et Chethlis ^41et Gideroth Bethdagon et Neema et Maceda civitates sedecim et villae earum ^42Labana et Aether et Asan ^43Ieptha et Esna et Nesib ^44Ceila et Achzib et Maresa civitates novem et villae earum ^45Accaron cum vicis et villulis suis ^46ab Accaron usque ad mare omnia quae vergunt ad Azotum et viculos eius ^47Azotus cum vicis et villulis suis Gaza cum viculis et villulis suis usque ad torrentem Aegypti mare Magnum terminus eius ^48et in monte Samir et Iether et Soccho ^49et Edenna Cariathsenna haec est Dabir ^50Anab et Isthemo et Anim ^51Gosen et Olon et Gilo civitates undecim et villae earum ^52Arab et Roma et Esaan ^53Ianum et Bethafua et Afeca ^54Ammatha et Cariatharbe haec est Hebron et Sior civitates novem et villae earum ^55Maon et Chermel et Zif et Iotae ^56Iezrehel et Iucadam et Zanoe ^57Accaim Gebaa et Thamna civitates decem et villae earum ^58Alul et Bethsur et Gedor ^59Mareth et Bethanoth et Elthecen civitates sex et villae earum ^60Cariathbaal haec est Cariathiarim urbs Silvarum et Arebba civitates duae et villae earum ^61in deserto Betharaba Meddin et Schacha ^62Anepsan et civitas Salis et Engaddi civitates sex et villae earum ^63Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non potuerunt filii Iuda delere habitavitque Iebuseus cum filiis Iuda in Hierusalem usque in praesentem diem __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1cecidit quoque sors filiorum Ioseph ab Iordane contra Hiericho et aquas eius ab oriente solitudo quae ascendit de Hiericho ad montana Bethel ^2et egreditur de Bethel Luzam transitque terminum Archiatharoth ^3et descendit ad occidentem iuxta terminum Ieflethi usque ad terminos Bethoron inferioris et Gazer finiunturque regiones eius mari Magno ^4possederuntque filii Ioseph Manasse et Ephraim ^5et factus est terminus filiorum Ephraim per cognationes suas et possessio eorum contra orientem Atharothaddar usque Bethoron superiorem ^6egrediunturque confinia in mare Machmethath vero aquilonem respicit et circuit terminus contra orientem in Thanathselo et pertransit ab oriente Ianoe ^7descenditque de Ianoe in Atharoth et Noaratha et pervenit in Hiericho et egreditur ad Iordanem ^8de Taffua pertransitque contra mare in valle Harundineti suntque egressus eius in mare Salsissimum haec est possessio tribus filiorum Ephraim per familias suas ^9urbesque quae separatae sunt filiis Ephraim in medio possessionis filiorum Manasse et villae earum ^10et non interfecerunt filii Ephraim Chananeum qui habitabat in Gazer habitavitque Chananeus in medio Ephraim usque in diem hanc tributarius __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1cecidit autem sors tribui Manasse ipse est enim primogenitus Ioseph Machir primogenito Manasse patri Galaad qui fuit vir pugnator habuitque possessionem Galaad et Basan ^2et reliquis filiorum Manasse iuxta familias suas filiis Abiezer et filiis Elech et filiis Esrihel et filiis Sechem et filiis Epher et filiis Semida isti sunt filii Manasse filii Ioseph mares per cognationes suas ^3Salphaad vero filio Epher filii Galaad filii Machir filii Manasse non erant filii sed solae filiae quarum ista sunt nomina Maala et Noa Egla et Melcha et Thersa ^4veneruntque in conspectu Eleazari sacerdotis et Iosue filii Nun et principum dicentes Dominus praecepit per manum Mosi ut daretur nobis possessio in medio fratrum nostrorum deditque eis iuxta imperium Domini possessionem in medio fratrum patris earum ^5et ceciderunt funiculi Manasse decem absque terra Galaad et Basan trans Iordanem ^6filiae enim Manasse possederunt hereditatem in medio filiorum eius terra autem Galaad cecidit in sortem filiorum Manasse qui reliqui erant ^7fuitque terminus Manasse ab Aser Machmathath quae respicit Sychem et egreditur ad dextram iuxta habitatores fontis Taffuae ^8etenim in sorte Manasse ceciderat terra Taffuae quae est iuxta terminos Manasse filiorum Ephraim ^9descenditque terminus vallis Harundineti in meridiem torrentis civitatum Ephraim quae in medio sunt urbium Manasse terminus Manasse ab aquilone torrentis et exitus eius pergit ad mare ^10ita ut ab austro sit possessio Ephraim et ab aquilone Manasse et utramque claudat mare et coniungantur sibi in tribu Aser ab aquilone et in tribu Isachar ab oriente ^11fuitque hereditas Manasse in Isachar et in Aser Bethsan et viculi eius et Ieblaam cum villulis suis et habitatores Dor cum oppidis suis habitatores quoque Hendor cum villulis suis similiterque habitatores Thanach cum villulis suis et habitatores Mageddo cum viculis suis et tertia pars urbis Nofeth ^12nec potuerunt filii Manasse has subvertere civitates sed coepit Chananeus habitare in terra ista ^13postquam autem convaluerunt filii Israhel subiecerunt Chananeos et fecerunt sibi tributarios nec interfecerunt eos ^14locutique sunt filii Ioseph ad Iosue atque dixerunt quare dedisti mihi possessionem sortis et funiculi unius cum sim tantae multitudinis et benedixerit mihi Dominus ^15ad quos Iosue ait si populus multus es ascende in silvam et succide tibi spatia in terra Ferezei et Rafaim quia angusta est tibi possessio montis Ephraim ^16cui responderunt filii Ioseph non poterimus ad montana conscendere cum ferreis curribus utantur Chananei qui habitant in terra campestri in qua sitae sunt Bethsan cum viculis suis et Iezrahel mediam possidens vallem ^17dixitque Iosue ad domum Ioseph Ephraim et Manasse populus multus es et magnae fortitudinis non habebis sortem unam ^18sed transibis ad montem et succides tibi atque purgabis ad habitandum spatia et poteris ultra procedere cum subverteris Chananeum quem dicis ferreos habere currus et esse fortissimum __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1congregatique sunt omnes filii Israhel in Silo ibique fixerunt tabernaculum testimonii et fuit eis terra subiecta ^2remanserant autem filiorum Israhel septem tribus quae necdum acceperant possessiones suas ^3ad quos Iosue ait usquequo marcetis ignavia et non intratis ad possidendam terram quam Dominus Deus patrum vestrorum dedit vobis ^4eligite de singulis tribubus ternos viros ut mittam eos et pergant atque circumeant terram et describant eam iuxta numerum uniuscuiusque multitudinis referantque ad me quod descripserint ^5dividite vobis terram in septem partes Iudas sit in terminis suis ab australi plaga et domus Ioseph ab aquilone ^6mediam inter hos terram in septem partes describite et huc venietis ad me ut coram Domino Deo vestro mittam vobis hic sortem ^7quia non est inter vos pars Levitarum sed sacerdotium Domini est eorum hereditas Gad autem et Ruben et dimidia tribus Manasse iam acceperant possessiones suas trans Iordanem ad orientalem plagam quas dedit eis Moses famulus Domini ^8cumque surrexissent viri ut pergerent ad describendam terram praecepit eis Iosue dicens circuite terram et describite eam ac revertimini ad me ut hic coram Domino Deo in Silo mittam vobis sortem ^9itaque perrexerunt et lustrantes eam in septem partes diviserunt scribentes in volumine reversique sunt ad Iosue in castra Silo ^10qui misit sortes coram Domino in Silo divisitque terram filiis Israhel in septem partes ^11et ascendit sors prima filiorum Beniamin per familias suas ut possiderent terram inter filios Iuda et filios Ioseph ^12fuitque terminus eorum contra aquilonem ab Iordane pergens iuxta latus Hiericho septentrionalis plagae et inde contra occidentem ad montana conscendens et perveniens in solitudinem Bethaven ^13atque pertransiens iuxta Luzam ad meridiem ipsa est Bethel descenditque in Atharothaddar in montem qui est ad meridiem Bethoron inferioris ^14et inclinatur circumiens contra mare a meridie montis qui respicit Bethoron contra africum suntque exitus eius in Cariathbaal quae vocatur et Cariathiarim urbem filiorum Iuda haec est plaga contra mare et occidentem ^15a meridie autem ex parte Cariathiarim egreditur terminus contra mare et pervenit usque ad fontem aquarum Nepthoa ^16descenditque in partem montis qui respicit vallem filiorum Ennom et est contra septentrionalem plagam in extrema parte vallis Rafaim descenditque Gehennom id est vallis Ennom iuxta latus Iebusei ad austrum et pervenit ad fontem Rogel ^17transiens ad aquilonem et egrediens ad Aensemes id est fontem Solis ^18et pertransit usque ad tumulos qui sunt e regione ascensus Adommim descenditque ad Abenboen id est lapidem Boen filii Ruben et pertransit ex latere aquilonis ad campestria descenditque in planitiem ^19et praetergreditur contra aquilonem Bethagla suntque exitus eius contra linguam maris Salsissimi ab aquilone in fine Iordanis ad australem plagam ^20qui est terminus illius ab oriente haec est possessio filiorum Beniamin per terminos suos in circuitu et familias singulas ^21fueruntque civitates eius Hiericho et Bethagla et vallis Casis ^22Betharaba et Semaraim et Bethel ^23Avim et Affara et Ofra ^24villa Emona et Ofni et Gabee civitates duodecim et villae earum ^25Gabaon et Rama et Beroth ^26et Mesfe Cafera et Ammosa ^27et Recem Iarafel et Tharala ^28et Sela Eleph et Iebus quae est Hierusalem Gabaath et Cariath civitates quattuordecim et villae earum haec est possessio filiorum Beniamin iuxta familias suas __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1et egressa est sors secunda filiorum Symeon per cognationes suas fuitque hereditas ^2eorum in medio possessionis filiorum Iuda Bersabee et Sabee et Molada ^3et Asersual Bala et Asem ^4et Heltholath Bethul Arma ^5et Seceleg et Bethmarchaboth Asersusa ^6et Bethlebaoth et Saroen civitates tredecim et villae earum ^7Ahin et Remmon et Athar et Asan civitates quattuor et villae earum ^8omnes viculi per circuitum urbium istarum usque ad Balaath Berrameth contra australem plagam haec est hereditas filiorum Symeon iuxta cognationes suas ^9in funiculo et possessione filiorum Iuda quia maior erat et idcirco possederunt filii Symeon in medio hereditatis eorum ^10cecidit quoque sors tertia filiorum Zabulon per cognationes suas et factus est terminus possessionis eorum usque Sarith ^11ascenditque de mari et Medala ac pervenit in Debbaseth usque ad torrentem qui est contra Iecennam ^12et revertitur de Sarith contra orientem in fines Ceseleththabor et egreditur ad Dabereth ascenditque contra Iafie ^13et inde pertransit ad orientalem plagam Getthefer Etthacasin et egreditur in Remmon Ampthar et Noa ^14et circuit ad aquilonem et Nathon suntque egressus eius vallis Iepthahel ^15et Catheth et Nehalal et Semron et Iedala et Bethleem civitates duodecim et villae earum ^16haec est hereditas tribus filiorum Zabulon per cognationes suas urbes et viculi earum ^17Isachar egressa est sors quarta per cognationes suas ^18fuitque eius hereditas Hiezrahel et Chasaloth et Sunem ^19et Afaraim Seon et Anaarath ^20et Rabbith et Cesion Abes ^21et Rameth et Engannim et Enadda et Bethfeses ^22et pervenit terminus usque Thabor et Seesima et Bethsemes eruntque exitus eius Iordanes civitates sedecim et villae earum ^23haec est possessio filiorum Isachar per cognationes suas urbes et viculi earum ^24cecidit sors quinta tribui filiorum Aser per cognationes suas ^25fuitque terminus eorum Alchath et Oali et Beten et Axab ^26Elmelech et Amaad et Messal et pervenit usque ad Carmelum maris et Siorlabanath ^27ac revertitur contra orientem Bethdagon et pertransit usque Zabulon et vallem Iepthahel contra aquilonem in Bethemech et Neihel egrediturque ad levam Chabul ^28et Achran et Roob et Amon et Canae usque ad Sidonem magnam ^29revertiturque in Orma usque ad civitatem munitissimam Tyrum et usque Osa eruntque exitus eius in mare de funiculo Acziba ^30et Amma et Afec et Roob civitates viginti duae et villae earum ^31haec est possessio filiorum Aser per cognationes suas urbes et viculi earum ^32filiorum Nepthalim sexta pars cecidit per familias suas ^33et coepit terminus de Heleb et Helon in Sananim et Adami quae est Neceb et Iebnahel usque Lecum et egressus eorum usque ad Iordanem ^34revertiturque terminus contra occidentem in Aznoththabor atque inde egreditur in Ucoca et pertransit in Zabulon contra meridiem et in Aser contra occidentem et in Iuda ad Iordanem contra ortum solis ^35civitates munitissimae Aseddim Ser et Ammath et Recchath Chenereth ^36et Edema et Arama Asor ^37et Cedes et Edrai Nasor ^38et Ieron et Magdalel Horem et Bethanath et Bethsemes civitates decem et novem et villae earum ^39haec est possessio tribus filiorum Nepthali per cognationes suas urbes et viculi earum ^40tribui filiorum Dan per familias suas egressa est sors septima ^41et fuit terminus possessionis eius Saraa et Esthaol et Ahirsemes id est civitas Solis ^42Selebin et Ahialon et Iethela ^43Helon et Themna et Acron ^44Helthecen et Gebthon et Baalath ^45Iud et Benebarach et Gethremmon ^46aquae Hiercon et Areccon cum termino qui respicit Ioppen ^47et ipso fine concluditur ascenderuntque filii Dan et pugnaverunt contra Lesem ceperuntque eam et percusserunt in ore gladii ac possederunt et habitaverunt in ea vocantes nomen eius Lesemdan ex nomine Dan patris sui ^48haec est possessio tribus filiorum Dan per cognationes suas urbes et viculi earum ^49cumque conplesset terram sorte dividere singulis per tribus suas dederunt filii Israhel possessionem Iosue filio Nun in medio sui ^50iuxta praeceptum Domini urbem quam postulavit Thamnathseraa in monte Ephraim et aedificavit civitatem habitavitque in ea ^51hae sunt possessiones quas sorte diviserunt Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun et principes familiarum ac tribuum filiorum Israhel in Silo coram Domino ad ostium tabernaculi testimonii partitique sunt terram __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1et locutus est Dominus ad Iosue dicens loquere filiis Israhel et dic eis ^2separate urbes fugitivorum de quibus locutus sum ad vos per manum Mosi ^3ut confugiat ad eas quicumque animam percusserit nescius et possit evadere iram proximi qui ultor est sanguinis ^4cum ad unam harum confugerit civitatum stabitque ante portam civitatis et loquetur senioribus urbis illius ea quae se conprobent innocentem sicque suscipient eum et dabunt ei locum ad habitandum ^5cumque ultor sanguinis eum fuerit persecutus non tradent in manus eius quia ignorans percussit proximum eius nec ante biduum triduumve eius probatur inimicus ^6et habitabit in civitate illa donec stet ante iudicium causam reddens facti sui et moriatur sacerdos magnus qui fuerit in illo tempore tunc revertetur homicida et ingredietur civitatem et domum suam de qua fugerat ^7decreveruntque Cedes in Galilea montis Nepthali et Sychem in monte Ephraim et Cariatharbe ipsa est Hebron in monte Iuda ^8et trans Iordanem contra orientalem plagam Hiericho statuerunt Bosor quae sita est in campestri solitudine de tribu Ruben et Ramoth in Galaad de tribu Gad et Gaulon in Basan de tribu Manasse ^9hae civitates constitutae sunt cunctis filiis Israhel et advenis qui habitant inter eos ut fugeret ad eas qui animam nescius percussisset et non moreretur in manu proximi effusum sanguinem vindicare cupientis donec staret ante populum expositurus causam suam __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1accesseruntque principes familiarum Levi ad Eleazar sacerdotem et Iosue filium Nun et ad duces cognationum per singulas tribus filiorum Israhel ^2locutique sunt ad eos in Silo terrae Chanaan atque dixerunt Dominus praecepit per manum Mosi ut darentur nobis urbes ad habitandum et suburbana earum ad alenda iumenta ^3dederuntque filii Israhel de possessionibus suis iuxta imperium Domini civitates et suburbana earum ^4egressaque est sors in familiam Caath filiorum Aaron sacerdotis de tribubus Iuda et Symeon et Beniamin civitates tredecim ^5et reliquis filiorum Caath id est Levitis qui superflui erant de tribubus Ephraim et Dan et dimidia tribu Manasse civitates decem ^6porro filiis Gerson egressa est sors ut acciperent de tribubus Isachar et Aser et Nepthalim dimidiaque tribu Manasse in Basan civitates numero tredecim ^7et filiis Merari per cognationes suas de tribubus Ruben et Gad et Zabulon urbes duodecim ^8dederuntque filii Israhel Levitis civitates et suburbana earum sicut praecepit Dominus per manum Mosi singulis sorte tribuentes ^9de tribubus filiorum Iuda et Symeon dedit Iosue civitates quarum ista sunt nomina ^10filiis Aaron per familias Caath levitici generis prima enim sors illis egressa est ^11Cariatharbe patris Enach quae vocatur Hebron in monte Iuda et suburbana eius per circuitum ^12agros vero et villas eius dederat Chaleb filio Iepphonne ad possidendum ^13dedit ergo filiis Aaron sacerdotis Hebron confugii civitatem ac suburbana eius et Lebnam cum suburbanis suis ^14et Iether et Isthimon ^15et Helon Dabir ^16et Ahin et Iethan et Bethsemes cum suburbanis suis civitates novem de tribubus ut dictum est duabus ^17de tribu autem filiorum Beniamin Gabaon et Gabee ^18et Anathoth et Almon cum suburbanis suis civitates quattuor ^19omnes simul civitates filiorum Aaron sacerdotis tredecim cum suburbanis suis ^20reliquis vero per familias filiorum Caath levitici generis haec est data possessio ^21de tribu Ephraim urbs confugii Sychem cum suburbanis suis in monte Ephraim et Gazer ^22et Cebsain et Bethoron cum suburbanis suis civitates quattuor ^23de tribu quoque Dan Elthece et Gebbethon ^24et Ahialon et Gethremmon cum suburbanis suis civitates quattuor ^25porro de dimidia tribu Manasse Thanach et Gethremmon cum suburbanis suis civitates duae ^26omnes civitates decem et suburbana earum datae sunt filiis Caath inferioris gradus ^27filiis quoque Gerson levitici generis dedit de dimidia tribu Manasse confugii civitatem Gaulon in Basan et Bosram cum suburbanis suis civitates duas ^28porro de tribu Isachar Cesion et Dabereth ^29et Iaramoth et Engannim cum suburbanis suis civitates quattuor ^30de tribu autem Aser Masal et Abdon ^31et Elacoth et Roob cum suburbanis suis civitates quattuor ^32de tribu quoque Nepthali civitatem confugii Cedes in Galilea et Ammothdor et Charthan cum suburbanis suis civitates tres ^33omnes urbes familiarum Gerson tredecim cum suburbanis suis ^34filiis autem Merari Levitis inferioris gradus per familias suas data est de tribu Zabulon Iechenam et Chartha ^35et Damna et Nalol civitates quattuor cum suburbanis suis ^36[de tribu quoque Ruben ciuitates confugii Bosor in solitudine et Cedson et Misor et Ocho ciuitates quattuor cum suburbanis suis] ^37et de tribu Gad civitates confugii Ramoth in Galaad et Manaim et Esebon et Iazer civitates quattuor cum suburbanis suis ^38omnes urbes filiorum Merari per familias et cognationes suas duodecim ^39itaque universae civitates Levitarum in medio possessionis filiorum Israhel fuerunt quadraginta octo ^40cum suburbanis suis singulae per familias distributae ^41deditque Dominus Israheli omnem terram quam traditurum se patribus eorum iuraverat et possederunt illam atque habitaverunt in ea ^42dataque est ab eo pax in omnes per circuitum nationes nullusque eis hostium resistere ausus est sed cuncti in eorum dicionem redacti sunt ^43ne unum quidem verbum quod illis praestaturum se esse promiserat irritum fuit sed rebus expleta sunt omnia __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1eodem tempore vocavit Iosue Rubenitas et Gadditas et dimidiam tribum Manasse ^2dixitque ad eos fecistis omnia quae vobis praecepit Moses famulus Domini mihi quoque in omnibus oboedistis ^3nec reliquistis fratres vestros longo tempore usque in praesentem diem custodientes imperium Domini Dei vestri ^4quia igitur dedit Dominus Deus vester fratribus vestris quietem ac pacem sicut pollicitus est revertimini et ite in tabernacula vestra et in terram possessionis quam tradidit vobis Moses famulus Domini trans Iordanem ^5ita dumtaxat ut custodiatis adtente et opere conpleatis mandatum et legem quam praecepit vobis Moses servus Domini ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius et observetis mandata illius adhereatisque ei ac serviatis in omni corde et in omni anima vestra ^6benedixitque eis Iosue et dimisit eos qui reversi sunt in tabernacula sua ^7tribui autem Manasse mediae possessionem Moses dederat in Basan et idcirco mediae quae superfuit dedit Iosue sortem inter ceteros fratres suos trans Iordanem ad occidentalem eius plagam cumque dimitteret eos in tabernacula sua et benedixisset illis ^8dixit ad eos in multa substantia atque divitiis revertimini ad sedes vestras cum argento et auro aere ac ferro et veste multiplici dividite praedam hostium cum fratribus vestris ^9reversique sunt et abierunt filii Ruben et filii Gad et dimidia tribus Manasse a filiis Israhel de Silo quae sita est in Chanaan ut intrarent Galaad terram possessionis suae quam obtinuerant iuxta imperium Domini in manu Mosi ^10cumque venissent ad tumulos Iordanis in terra Chanaan aedificaverunt iuxta Iordanem altare infinitae magnitudinis ^11quod cum audissent filii Israhel et ad eos certi nuntii detulissent aedificasse filios Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse altare in terra Chanaan super Iordanis tumulos contra filios Israhel ^12convenerunt omnes in Silo ut ascenderent et dimicarent contra eos ^13et interim miserunt ad illos in terram Galaad Finees filium Eleazar sacerdotem ^14et decem principes cum eo singulos de tribubus singulis ^15qui venerunt ad filios Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse in terram Galaad dixeruntque ad eos ^16haec mandat omnis populus Domini quae est ista transgressio cur reliquistis Dominum Deum Israhel aedificantes altare sacrilegum et a cultu illius recedentes ^17an parum vobis est quod peccastis in Beelphegor et usque in praesentem diem macula huius sceleris in nobis permanet multique de populo corruerunt ^18et vos hodie reliquistis Dominum et cras in universum Israhel eius ira desaeviet ^19quod si putatis inmundam esse terram possessionis vestrae transite ad terram in qua tabernaculum Domini est et habitate inter nos tantum ut a Domino et a nostro consortio non recedatis aedificato altari praeter altare Domini Dei vestri ^20nonne Achan filius Zare praeteriit mandatum Domini et super omnem populum Israhel ira eius incubuit et ille erat unus homo atque utinam solus perisset in scelere suo ^21responderuntque filii Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse principibus legationis Israhel ^22fortissimus Deus Dominus fortissimus Deus Dominus ipse novit et Israhel simul intelleget si praevaricationis animo hoc altare construximus non custodiat nos sed puniat in praesenti ^23et si ea mente fecimus ut holocausta et sacrificium et pacificas victimas super eo inponeremus ipse quaerat et iudicet ^24et non ea magis cogitatione atque tractatu ut diceremus cras dicent filii vestri filiis nostris quid vobis et Domino Deo Israhel ^25terminum posuit Dominus inter nos et vos o filii Ruben et filii Gad Iordanem fluvium et idcirco partem non habetis in Domino et per hanc occasionem avertent filii vestri filios nostros a timore Domini putavimus itaque melius ^26et diximus extruamus nobis altare non in holocausta neque ad victimas offerendas ^27sed in testimonium inter nos et vos et subolem nostram vestramque progeniem ut serviamus Domino et iuris nostri sit offerre holocausta et victimas et pacificas hostias et nequaquam dicant cras filii vestri filiis nostris non est vobis pars in Domino ^28quod si voluerint dicere respondebunt eis ecce altare Domini quod fecerunt patres nostri non in holocausta neque in sacrificium sed in testimonium vestrum ac nostrum ^29absit a nobis hoc scelus ut recedamus a Domino et eius vestigia relinquamus extructo altari ad holocausta et sacrificia et victimas offerendas praeter altare Domini Dei nostri quod extructum est ante tabernaculum eius ^30quibus auditis Finees sacerdos et principes legationis Israhel qui erant cum eo placati sunt et verba filiorum Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse libentissime susceperunt ^31dixitque Finees filius Eleazari sacerdos ad eos nunc scimus quod nobiscum sit Dominus quoniam alieni estis a praevaricatione hac et liberastis filios Israhel de manu Domini ^32reversusque est cum principibus a filiis Ruben et Gad de terra Galaad finium Chanaan ad filios Israhel et rettulit eis ^33placuitque sermo cunctis audientibus et laudaverunt Deum filii Israhel et nequaquam ultra dixerunt ut ascenderent contra eos atque pugnarent et delerent terram possessionis eorum ^34vocaveruntque filii Ruben et filii Gad altare quod extruxerant Testimonium nostrum quod Dominus ipse sit Deus __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1evoluto autem multo tempore postquam pacem Dominus dederat Israheli subiectis in gyro nationibus universis et Iosue iam longevo et persenilis aetatis ^2vocavit Iosue omnem Israhelem maioresque natu et principes ac duces et magistros dixitque ad eos ego senui et progressioris aetatis sum ^3vosque cernitis omnia quae fecerit Dominus Deus vester cunctis per circuitum nationibus quomodo pro vobis ipse pugnaverit ^4et nunc quia vobis sorte divisit omnem terram ab orientali parte Iordanis usque ad mare Magnum multaeque adhuc supersunt nationes ^5Dominus Deus vester disperdet eas et auferet a facie vestra et possidebitis terram sicut vobis pollicitus est ^6tantum confortamini et estote solliciti ut custodiatis cuncta quae scripta sunt in volumine legis Mosi et non declinetis ab eis nec ad dextram nec ad sinistram ^7ne postquam intraveritis ad gentes quae inter vos futurae sunt iuretis in nomine deorum earum et serviatis eis et adoretis illos ^8sed adhereatis Domino Deo vestro quod fecistis usque in diem hanc ^9et tunc auferet Dominus in conspectu vestro gentes magnas et robustissimas et nullus vobis resistere poterit ^10unus e vobis persequetur hostium mille viros quia Dominus Deus vester pro vobis ipse pugnabit sicut pollicitus est ^11hoc tantum diligentissime praecavete ut diligatis Dominum Deum vestrum ^12quod si volueritis gentium harum quae inter vos habitant erroribus adherere et cum eis miscere conubia atque amicitias copulare ^13iam nunc scitote quod Dominus Deus vester non eas deleat ante faciem vestram sed sint vobis in foveam ac laqueum et offendiculum ex latere vestro et sudes in oculis vestris donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis ^14en ego hodie ingrediar viam universae terrae et toto animo cognoscetis quod de omnibus verbis quae se Dominus praestaturum nobis esse pollicitus est unum non praeterierit in cassum ^15sicut ergo implevit opere quod promisit et prospera cuncta venerunt sic adducet super vos quicquid malorum comminatus est donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis ^16eo quod praeterieritis pactum Domini Dei vestri quod pepigit vobiscum et servieritis diis alienis et adoraveritis eos cito atque velociter consurget in vos furor Domini et auferemini de terra hac optima quam tradidit vobis __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1congregavitque Iosue omnes tribus Israhel in Sychem et vocavit maiores natu ac principes et iudices et magistros steteruntque in conspectu Domini ^2et ad populum sic locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel trans fluvium habitaverunt patres vestri ab initio Thare pater Abraham et Nahor servieruntque diis alienis ^3tuli ergo patrem vestrum Abraham de Mesopotamiae finibus et adduxi eum in terram Chanaan multiplicavique semen eius ^4et dedi ei Isaac illique rursum dedi Iacob et Esau e quibus Esau dedi montem Seir ad possidendum Iacob vero et filii eius descenderunt in Aegyptum ^5misique Mosen et Aaron et percussi Aegyptum multis signis atque portentis ^6eduxique vos et patres vestros de Aegypto et venistis ad mare persecutique sunt Aegyptii patres vestros cum curribus et equitatu usque ad mare Rubrum ^7clamaverunt autem ad Dominum filii Israhel qui posuit tenebras inter vos et Aegyptios et adduxit super eos mare et operuit illos viderunt oculi vestri cuncta quae in Aegypto fecerim et habitastis in solitudine multo tempore ^8et introduxi vos ad terram Amorrei qui habitabat trans Iordanem cumque pugnarent contra vos tradidi eos in manus vestras et possedistis terram eorum atque interfecistis illos ^9surrexit autem Balac filius Sepphor rex Moab et pugnavit contra Israhelem misitque et vocavit Balaam filium Beor ut malediceret vobis ^10et ego nolui audire eum sed e contrario per illum benedixi vobis et liberavi vos de manu eius ^11transistisque Iordanem et venistis ad Hiericho pugnaveruntque contra vos viri civitatis eius Amorreus et Ferezeus et Chananeus et Hettheus et Gergeseus et Eveus et Iebuseus et tradidi illos in manus vestras ^12misique ante vos crabrones et eieci eos de locis suis duos reges Amorreorum non in gladio et arcu tuo ^13dedique vobis terram in qua non laborastis et urbes quas non aedificastis ut habitaretis in eis vineas et oliveta quae non plantastis ^14nunc ergo timete Dominum et servite ei perfecto corde atque verissimo et auferte deos quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia et in Aegypto ac servite Domino ^15sin autem malum vobis videtur ut Domino serviatis optio vobis datur eligite hodie quod placet cui potissimum servire debeatis utrum diis quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia an diis Amorreorum in quorum terra habitatis ego autem et domus mea serviemus Domino ^16responditque populus et ait absit a nobis ut relinquamus Dominum et serviamus diis alienis ^17Dominus Deus noster ipse eduxit nos et patres nostros de terra Aegypti de domo servitutis fecitque videntibus nobis signa ingentia et custodivit nos in omni via per quam ambulavimus et in cunctis populis per quos transivimus ^18et eiecit universas gentes Amorreum habitatorem terrae quam nos intravimus serviemus igitur Domino quia ipse est Deus noster ^19dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis ^20si dimiseritis Dominum et servieritis diis alienis convertet se et adfliget vos atque subvertet postquam vobis praestiterit bona ^21dixitque populus ad Iosue nequaquam ita ut loqueris erit sed Domino serviemus ^22et Iosue ad populum testes inquit vos estis quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut serviatis ei responderuntque testes ^23nunc ergo ait auferte deos alienos de medio vestrum et inclinate corda vestra ad Dominum Deum Israhel ^24dixitque populus ad Iosue Domino Deo nostro serviemus oboedientes praeceptis eius ^25percussit igitur Iosue in die illo foedus et proposuit populo praecepta atque iudicia in Sychem ^26scripsitque omnia verba haec in volumine legis Dei et tulit lapidem pergrandem posuitque eum subter quercum quae erat in sanctuario Domini ^27et dixit ad omnem populum en lapis iste erit vobis in testimonium quod audierit omnia verba Domini quae locutus est vobis ne forte postea negare velitis et mentiri Domino Deo vestro ^28dimisitque populum singulos in possessionem suam ^29et post haec mortuus est Iosue filius Nun servus Domini centum decem annorum ^30sepelieruntque eum in finibus possessionis suae in Thamnathsare quae sita est in monte Ephraim a septentrionali parte montis Gaas ^31servivitque Israhel Domino cunctis diebus Iosue et seniorum qui longo vixerunt tempore post Iosue et qui noverant omnia opera Domini quae fecerat in Israhel ^32ossa quoque Ioseph quae tulerant filii Israhel de Aegypto sepelierunt in Sychem in parte agri quem emerat Iacob a filiis Emmor patris Sychem centum novellis ovibus et fuit in possessione filiorum Ioseph __________________________________________________________________ Judges __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1post mortem Iosue consuluerunt filii Israhel Dominum dicentes quis ascendet ante nos contra Chananeum et erit dux belli ^2dixitque Dominus Iudas ascendet ecce tradidi terram in manus eius ^3et ait Iudas Symeoni fratri suo ascende mecum in sorte mea et pugna contra Chananeum ut et ego pergam tecum in sorte tua et abiit cum eo Symeon ^4ascenditque Iudas et tradidit Dominus Chananeum ac Ferezeum in manus eorum et percusserunt in Bezec decem milia virorum ^5inveneruntque Adonibezec in Bezec et pugnaverunt contra eum ac percusserunt Chananeum et Ferezeum ^6fugit autem Adonibezec quem secuti conprehenderunt caesis summitatibus manuum eius ac pedum ^7dixitque Adonibezec septuaginta reges amputatis manuum ac pedum summitatibus colligebant sub mensa mea ciborum reliquias sicut feci ita reddidit mihi Deus adduxeruntque eum in Hierusalem et ibi mortuus est ^8obpugnantes ergo filii Iuda Hierusalem ceperunt eam et percusserunt in ore gladii tradentes cunctam incendio civitatem ^9et postea descendentes pugnaverunt contra Chananeum qui habitabat in montanis et ad meridiem et in campestribus ^10pergensque Iudas contra Chananeum qui habitabat in Hebron cui nomen fuit antiquitus Cariatharbe percussit Sisai et Ahiman et Tholmai ^11atque inde profectus abiit ad habitatores Dabir cuius nomen vetus erat Cariathsepher id est civitas Litterarum ^12dixitque Chaleb qui percusserit Cariathsepher et vastaverit eam dabo ei Axam filiam meam uxorem ^13cumque cepisset eam Othonihel filius Cenez frater Chaleb minor dedit ei filiam suam coniugem ^14quam pergentem in itinere monuit vir suus ut peteret a patre suo agrum quae cum suspirasset sedens asino dixit ei Chaleb quid habes ^15at illa respondit da mihi benedictionem quia terram arentem dedisti mihi da et inriguam aquis dedit ergo ei Chaleb inriguum superius et inriguum inferius ^16filii autem Cinei cognati Mosi ascenderunt de civitate Palmarum cum filiis Iuda in desertum sortis eius quod est ad meridiem Arad et habitaverunt cum eo ^17abiit autem Iudas cum Symeone fratre suo et percusserunt simul Chananeum qui habitabat in Sephath et interfecerunt eum vocatumque est nomen urbis Horma id est anathema ^18cepitque Iudas Gazam cum finibus suis et Ascalonem atque Accaron cum terminis suis ^19fuitque Dominus cum Iuda et montana possedit nec potuit delere habitatores vallis quia falcatis curribus abundabant ^20dederuntque Chaleb Hebron sicut dixerat Moses qui delevit ex ea tres filios Enach ^21Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non deleverunt filii Beniamin habitavitque Iebuseus cum filiis Beniamin in Hierusalem usque in praesentem diem ^22domus quoque Ioseph ascendit in Bethel fuitque Dominus cum eis ^23nam cum obsiderent urbem quae prius Luza vocabatur ^24viderunt hominem egredientem de civitate dixeruntque ad eum ostende nobis introitum civitatis et faciemus tecum misericordiam ^25qui cum ostendisset eis percusserunt urbem in ore gladii hominem autem illum et omnem cognationem eius dimiserunt ^26qui dimissus abiit in terram Etthim et aedificavit ibi civitatem vocavitque eam Luzam quae ita appellatur usque in praesentem diem ^27Manasses quoque non delevit Bethsan et Thanach cum viculis suis et habitatores Dor et Ieblaam et Mageddo cum viculis suis coepitque Chananeus habitare cum eis ^28postquam autem confortatus est Israhel fecit eos tributarios et delere noluit ^29Ephraim etiam non interfecit Chananeum qui habitabat in Gazer sed habitavit cum eo ^30Zabulon non delevit habitatores Cetron et Naalon sed habitavit Chananeus in medio eius factusque est ei tributarius ^31Aser quoque non delevit habitatores Achcho et Sidonis Alab et Achazib et Alba et Afec et Roob ^32habitavitque in medio Chananei habitatoris illius terrae nec interfecit eum ^33Nepthali non delevit habitatores Bethsemes et Bethanath et habitavit inter Chananeum habitatorem terrae fueruntque ei Bethsemitae et Bethanitae tributarii ^34artavitque Amorreus filios Dan in monte nec dedit eis locum ut ad planiora descenderent ^35habitavitque in monte Hares quod interpretatur testaceo in Ahilon et Salabim et adgravata est manus domus Ioseph factusque est ei tributarius ^36fuit autem terminus Amorrei ab ascensu Scorpionis Petra et superiora loca __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1ascenditque angelus Domini de Galgal ad locum Flentium et ait eduxi vos de Aegypto et introduxi in terram pro qua iuravi patribus vestris et pollicitus sum ut non facerem irritum pactum meum vobiscum in sempiternum ^2ita dumtaxat ut non feriretis foedus cum habitatoribus terrae huius et aras eorum subverteretis et noluistis audire vocem meam cur hoc fecistis ^3quam ob rem nolui delere eos a facie vestra ut habeatis hostes et dii eorum sint vobis in ruinam ^4cumque loqueretur angelus Domini verba haec ad omnes filios Israhel elevaverunt vocem suam et fleverunt ^5et vocatum est nomen loci illius Flentium sive Lacrimarum immolaveruntque ibi hostias Domino ^6dimisit ergo Iosue populum et abierunt filii Israhel unusquisque in possessionem suam ut obtinerent eam ^7servieruntque Domino cunctis diebus eius et seniorum qui longo post eum vixerunt tempore et noverant omnia opera Domini quae fecerat cum Israhel ^8mortuus est autem Iosue filius Nun famulus Domini centum et decem annorum ^9et sepelierunt eum in finibus possessionis suae in Thamnathsare in monte Ephraim a septentrionali plaga montis Gaas ^10omnisque illa generatio congregata est ad patres suos et surrexerunt alii qui non noverant Dominum et opera quae fecerat cum Israhel ^11feceruntque filii Israhel malum in conspectu Domini et servierunt Baalim ^12ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum qui eduxerat eos de terra Aegypti et secuti sunt deos alienos deos quoque populorum qui habitabant in circuitu eorum et adoraverunt eos et ad iracundiam concitaverunt Dominum ^13dimittentes eum et servientes Baal et Astharoth ^14iratusque Dominus contra Israhel tradidit eos in manibus diripientium qui ceperunt eos et vendiderunt hostibus qui habitabant per gyrum nec potuerunt resistere adversariis suis ^15sed quocumque pergere voluissent manus Domini erat super eos sicut locutus est et iuravit eis et vehementer adflicti sunt ^16suscitavitque Dominus iudices qui liberarent eos de vastantium manibus sed nec illos audire voluerunt ^17fornicantes cum diis alienis et adorantes eos cito deseruerunt viam per quam ingressi fuerant patres eorum et audientes mandata Domini omnia fecere contraria ^18cumque Dominus iudices suscitaret in diebus eorum flectebatur misericordia et audiebat adflictorum gemitus et liberabat eos de caede vastantium ^19postquam autem mortuus esset iudex revertebantur et multo maiora faciebant quam fecerant patres sui sequentes deos alienos et servientes eis et adorantes illos non dimiserunt adinventiones suas et viam durissimam per quam ambulare consueverant ^20iratusque est furor Domini in Israhel et ait quia irritum fecit gens ista pactum meum quod pepigeram cum patribus eorum et vocem meam audire contempsit ^21et ego non delebo gentes quas dimisit Iosue et mortuus est ^22ut in ipsis experiar Israhel utrum custodiant viam Domini et ambulent in ea sicut custodierunt patres eorum an non ^23dimisit ergo Dominus omnes has nationes et cito subvertere noluit nec tradidit in manibus Iosue __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1hae sunt gentes quas Dominus dereliquit ut erudiret in eis Israhelem et omnes qui non noverant bella Chananeorum ^2et postea discerent filii eorum certare cum hostibus et habere consuetudinem proeliandi ^3quinque satrapas Philisthinorum omnemque Chananeum et Sidonium atque Eveum qui habitabat in monte Libano de monte Baalhermon usque ad introitum Emath ^4dimisitque eos ut in ipsis experiretur Israhelem utrum audiret mandata Domini quae praeceperat patribus eorum per manum Mosi an non ^5itaque filii Israhel habitaverunt in medio Chananei et Hetthei et Amorrei et Ferezei et Evei et Iebusei ^6et duxerunt uxores filias eorum ipsique filias suas eorum filiis tradiderunt et servierunt diis eorum ^7feceruntque malum in conspectu Domini et obliti sunt Dei sui servientes Baalim et Astharoth ^8iratusque Dominus contra Israhel tradidit eos in manus Chusanrasathaim regis Mesopotamiae servieruntque ei octo annis ^9et clamaverunt ad Dominum qui suscitavit eis salvatorem et liberavit eos Othonihel videlicet filium Cenez fratrem Chaleb minorem ^10fuitque in eo spiritus Domini et iudicavit Israhel egressusque est ad pugnam et tradidit Dominus in manu eius Chusanrasathaim regem Syriae et oppressit eum ^11quievitque terra quadraginta annis et mortuus est Othonihel filius Cenez ^12addiderunt autem filii Israhel facere malum in conspectu Domini qui confortavit adversum eos Eglon regem Moab quia fecerunt malum in conspectu eius ^13et copulavit ei filios Ammon et Amalech abiitque et percussit Israhel atque possedit urbem Palmarum ^14servieruntque filii Israhel Eglon regi Moab decem et octo annis ^15et postea clamaverunt ad Dominum qui suscitavit eis salvatorem vocabulo Ahoth filium Gera filii Iemini qui utraque manu utebatur pro dextera miseruntque filii Israhel per illum munera Eglon regi Moab ^16qui fecit sibi gladium ancipitem habentem in medio capulum longitudinis palmae manus et accinctus est eo subter sagum in dextro femore ^17obtulitque munera Eglon regi Moab erat autem Eglon crassus nimis ^18cumque obtulisset ei munera prosecutus est socios qui cum eo venerant ^19et reversus de Galgalis ubi erant idola dixit ad regem verbum secretum habeo ad te o rex et ille imperavit silentium egressisque omnibus qui circa eum erant ^20ingressus est Ahoth ad eum sedebat autem in aestivo cenaculo solus dixitque verbum Dei habeo ad te qui statim surrexit de throno ^21extenditque Ahoth manum sinistram et tulit sicam de dextro femore suo infixitque eam in ventre eius ^22tam valide ut capulus ferrum sequeretur in vulnere ac pinguissimo adipe stringeretur nec eduxit gladium sed ita ut percusserat reliquit in corpore statimque per secreta naturae alvi stercora proruperunt ^23Ahoth autem clausis diligentissime ostiis cenaculi et obfirmatis sera ^24per posticam egressus est servique regis ingressi viderunt clausas fores cenaculi atque dixerunt forsitan purgat alvum in aestivo cubiculo ^25expectantesque diu donec erubescerent et videntes quod nullus aperiret tulerunt clavem et aperientes invenerunt dominum suum iacentem in terra mortuum ^26Ahoth autem dum illi turbarentur effugit et pertransiit locum Idolorum unde reversus fuerat venitque in Seirath ^27et statim insonuit bucina in monte Ephraim descenderuntque cum eo filii Israhel ipso in fronte gradiente ^28qui dixit ad eos sequimini me tradidit enim Dominus inimicos nostros Moabitas in manus nostras descenderuntque post eum et occupaverunt vada Iordanis quae transmittunt in Moab et non dimiserunt transire quemquam ^29sed percusserunt Moabitas in tempore illo circiter decem milia omnes robustos et fortes viros nullus eorum evadere potuit ^30humiliatusque est Moab die illo sub manu Israhel et quievit terra octoginta annis ^31post hunc fuit Samgar filius Anath qui percussit de Philisthim sescentos viros vomere et ipse quoque defendit Israhel __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1addideruntque filii Israhel facere malum in conspectu Domini post mortem Ahoth ^2et tradidit illos Dominus in manu Iabin regis Chanaan qui regnavit in Asor habuitque ducem exercitus sui nomine Sisaram ipse autem habitabat in Aroseth gentium ^3clamaveruntque filii Israhel ad Dominum nongentos enim habebat falcatos currus et per viginti annos vehementer oppresserat eos ^4erat autem Debbora prophetis uxor Lapidoth quae iudicabat populum in illo tempore ^5et sedebat sub palma quae nomine illius vocabatur inter Rama et Bethel in monte Ephraim ascendebantque ad eam filii Israhel in omne iudicium ^6quae misit et vocavit Barac filium Abinoem de Cedes Nepthalim dixitque ad eum praecepit tibi Dominus Deus Israhel vade et duc exercitum in montem Thabor tollesque tecum decem milia pugnatorum de filiis Nepthalim et de filiis Zabulon ^7ego autem ducam ad te in loco torrentis Cison Sisaram principem exercitus Iabin et currus eius atque omnem multitudinem et tradam eos in manu tua ^8dixitque ad eam Barac si venis mecum vadam si nolueris venire non pergam ^9quae dixit ad eum ibo quidem tecum sed in hac vice tibi victoria non reputabitur quia in manu mulieris tradetur Sisara surrexit itaque Debbora et perrexit cum Barac in Cedes ^10qui accitis Zabulon et Nepthalim ascendit cum decem milibus pugnatorum habens Debboram in comitatu suo ^11Aber autem Cineus recesserat quondam a ceteris Cineis fratribus suis filiis Obab cognati Mosi et tetenderat tabernacula usque ad vallem quae vocatur Sennim et erat iuxta Cedes ^12nuntiatumque est Sisarae quod ascendisset Barac filius Abinoem in montem Thabor ^13et congregavit nongentos falcatos currus omnemque exercitum de Aroseth gentium ad torrentem Cison ^14dixitque Debbora ad Barac surge haec est enim dies in qua tradidit Dominus Sisaram in manus tuas en ipse ductor est tuus descendit itaque Barac de monte Thabor et decem milia pugnatorum cum eo ^15perterruitque Dominus Sisaram et omnes currus eius universamque multitudinem in ore gladii ad conspectum Barac in tantum ut Sisara de curru desiliens pedibus fugeret ^16et Barac persequeretur fugientes currus et exercitum usque ad Aroseth gentium et omnis hostium multitudo usque ad internicionem caderet ^17Sisara autem fugiens pervenit ad tentorium Iahel uxoris Aber Cinei erat enim pax inter Iabin regem Asor et domum Aber Cinei ^18egressa igitur Iahel in occursum Sisarae dixit ad eum intra ad me domine mi intra ne timeas qui ingressus tabernaculum eius et opertus ab ea pallio ^19dixit ad eam da mihi obsecro paululum aquae quia valde sitio quae aperuit utrem lactis et dedit ei bibere et operuit illum ^20dixitque Sisara ad eam sta ante ostium tabernaculi et cum venerit aliquis interrogans te et dicens numquid hic est aliquis respondebis nullus est ^21tulit itaque Iahel uxor Aber clavum tabernaculi adsumens pariter malleum et ingressa abscondite et cum silentio posuit supra tempus capitis eius clavum percussumque malleo defixit in cerebrum usque ad terram qui soporem morti socians defecit et mortuus est ^22et ecce Barac sequens Sisaram veniebat egressaque Iahel in occursum eius dixit ei veni et ostendam tibi virum quem quaeris qui cum intrasset ad eam vidit Sisaram iacentem mortuum et clavum infixum in tempore eius ^23humiliavit ergo Deus in die illo Iabin regem Chanaan coram filiis Israhel ^24qui crescebant cotidie et forti manu opprimebant Iabin regem Chanaan donec delerent eum __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1cecineruntque Debbora et Barac filius Abinoem in die illo dicentes ^2qui sponte obtulistis de Israhel animas vestras ad periculum benedicite Domino ^3audite reges percipite auribus principes ego sum ego sum quae Domino canam psallam Domino Deo Israhel ^4Domine cum exires de Seir et transires per regiones Edom terra mota est caelique ac nubes stillaverunt aquis ^5montes fluxerunt a facie Domini et Sinai a facie Domini Dei Israhel ^6in diebus Samgar filii Anath in diebus Iahel quieverunt semitae et qui ingrediebantur per eas ambulaverunt per calles devios ^7cessaverunt fortes in Israhel et quieverunt donec surgeret Debbora surgeret mater in Israhel ^8nova bella elegit Dominus et portas hostium ipse subvertit clypeus et hasta si apparuerint in quadraginta milibus Israhel ^9cor meum diligit principes Israhel qui propria voluntate obtulistis vos discrimini benedicite Domino ^10qui ascenditis super nitentes asinos et sedetis in iudicio et ambulatis in via loquimini ^11ubi conlisi sunt currus et hostium est suffocatus exercitus ibi narrentur iustitiae Domini et clementia in fortes Israhel tunc descendit populus Domini ad portas et obtinuit principatum ^12surge surge Debbora surge surge et loquere canticum surge Barac et adprehende captivos tuos fili Abinoem ^13salvatae sunt reliquiae populi Dominus in fortibus dimicavit ^14ex Ephraim delevit eos in Amalech et post eum ex Beniamin in populos tuos o Amalech de Machir principes descenderunt et de Zabulon qui exercitum ducerent ad bellandum ^15duces Isachar fuere cum Debbora et Barac vestigia sunt secuti qui quasi in praeceps ac baratrum se discrimini dedit diviso contra se Ruben magnanimorum repperta contentio est ^16quare habitas inter duos terminos ut audias sibilos gregum diviso contra se Ruben magnanimorum repperta contentio est ^17Galaad trans Iordanem quiescebat et Dan vacabat navibus Aser habitabat in litore maris et in portibus morabatur ^18Zabulon vero et Nepthalim obtulerunt animas suas morti in regione Merome ^19venerunt reges et pugnaverunt pugnaverunt reges Chanaan in Thanach iuxta aquas Mageddo et tamen nihil tulere praedantes ^20de caelo dimicatum est contra eos stellae manentes in ordine et cursu suo adversum Sisaram pugnaverunt ^21torrens Cison traxit cadavera eorum torrens Cadumim torrens Cison conculca anima mea robustos ^22ungulae equorum ceciderunt fugientibus impetu et per praeceps ruentibus fortissimis hostium ^23maledicite terrae Meroz dixit angelus Domini maledicite habitatoribus eius quia non venerunt ad auxilium Domini in adiutorium fortissimorum eius ^24benedicta inter mulieres Iahel uxor Aber Cinei benedicatur in tabernaculo suo ^25aquam petenti lac dedit et in fiala principum obtulit butyrum ^26sinistram manum misit ad clavum et dexteram ad fabrorum malleos percussitque Sisaram quaerens in capite vulneri locum et tempus valide perforans ^27inter pedes eius ruit defecit et mortuus est ante pedes illius volvebatur et iacebat exanimis et miserabilis ^28per fenestram prospiciens ululabat mater eius et de cenaculo loquebatur cur moratur regredi currus eius quare tardaverunt pedes quadrigarum illius ^29una sapientior ceteris uxoribus eius haec socrui verba respondit ^30forsitan nunc dividit spolia et pulcherrima feminarum eligitur ei vestes diversorum colorum Sisarae traduntur in praedam et supellex varia ad ornanda colla congeritur ^31sic pereant omnes inimici tui Domine qui autem diligunt te sicut sol in ortu suo splendet ita rutilent ^32quievitque terra per quadraginta annos __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1fecerunt autem filii Israhel malum in conspectu Domini qui tradidit eos in manu Madian septem annis ^2et oppressi sunt valde ab eis feceruntque sibi antra et speluncas in montibus et munitissima ad repugnandum loca ^3cumque sevisset Israhel ascendebat Madian et Amalech et ceteri orientalium nationum ^4et apud eos figentes tentoria sicut erant in herbis cuncta vastabant usque ad introitum Gazae nihilque omnino ad vitam pertinens relinquebant in Israhel non oves non boves non asinos ^5ipsi enim et universi greges eorum veniebant cum tabernaculis et instar lucustarum universa conplebant innumera multitudo hominum et camelorum quicquid tetigerant devastantes ^6humiliatusque est Israhel valde in conspectu Madian ^7et clamavit ad Dominum postulans auxilium contra Madianitas ^8qui misit ad eos virum prophetam et locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel ego vos feci conscendere de Aegypto et eduxi de domo servitutis ^9et liberavi de manu Aegyptiorum et omnium inimicorum qui adfligebant vos eiecique eos ad introitum vestrum et tradidi vobis terram eorum ^10et dixi ego Dominus Deus vester ne timeatis deos Amorreorum in quorum terra habitatis et noluistis audire vocem meam ^11venit autem angelus Domini et sedit sub quercu quae erat in Ephra et pertinebat ad Ioas patrem familiae Ezri cumque Gedeon filius eius excuteret atque purgaret frumenta in torculari ut fugeret Madian ^12apparuit ei et ait Dominus tecum virorum fortissime ^13dixitque ei Gedeon obsecro Domine si Dominus nobiscum est cur adprehenderunt nos haec omnia ubi sunt mirabilia eius quae narraverunt patres nostri atque dixerunt de Aegypto eduxit nos Dominus nunc autem dereliquit nos et tradidit in manibus Madian ^14respexitque ad eum Dominus et ait vade in hac fortitudine tua et liberabis Israhel de manu Madian scito quod miserim te ^15qui respondens ait obsecro Domine mi in quo liberabo Israhel ecce familia mea infima est in Manasse et ego minimus in domo patris mei ^16dixitque ei Dominus ego ero tecum et percuties Madian quasi unum virum ^17et ille si inveni inquit gratiam coram te da mihi signum quod tu sis qui loquaris ad me ^18ne recedas hinc donec revertar ad te portans sacrificium et offerens tibi qui respondit ego praestolabor adventum tuum ^19ingressus est itaque Gedeon et coxit hedum et de farinae modio azymos panes carnesque ponens in canistro et ius carnium mittens in ollam tulit omnia sub quercum et obtulit ei ^20cui dixit angelus Domini tolle carnes et panes azymos et pone super petram illam et ius desuper funde cumque fecisset ita ^21extendit angelus Domini summitatem virgae quam tenebat in manu et tetigit carnes et azymos panes ascenditque ignis de petra et carnes azymosque consumpsit angelus autem Domini evanuit ex oculis eius ^22vidensque Gedeon quod esset angelus Domini ait heu mihi Domine Deus quia vidi angelum Domini facie ad faciem ^23dixitque ei Dominus pax tecum ne timeas non morieris ^24aedificavit ergo ibi Gedeon altare Domino vocavitque illud Domini pax usque in praesentem diem cum adhuc esset in Ephra quae est familiae Ezri ^25nocte illa dixit Dominus ad eum tolle taurum patris tui et alterum taurum annorum septem destruesque aram Baal quae est patris tui et nemus quod circa aram est succide ^26et aedificabis altare Domino Deo tuo in summitate petrae huius super quam sacrificium ante posuisti tollesque taurum secundum et offeres holocaustum super lignorum struem quae de nemore succideris ^27adsumptis igitur Gedeon decem viris de servis suis fecit sicut praeceperat Dominus timens autem domum patris sui et homines illius civitatis per diem facere noluit sed omnia nocte conplevit ^28cumque surrexissent viri oppidi eius mane viderunt destructam aram Baal lucumque succisum et taurum alterum inpositum super altare quod tunc aedificatum erat ^29dixeruntque ad invicem quis hoc fecit cumque perquirerent auctorem facti dictum est Gedeon filius Ioas fecit haec omnia ^30et dixerunt ad Ioas produc filium tuum ut moriatur quia destruxit aram Baal et succidit nemus ^31quibus ille respondit numquid ultores estis Baal et pugnatis pro eo qui adversarius eius est moriatur antequam lux crastina veniat si deus est vindicet se de eo qui suffodit aram eius ^32ex illo die vocatus est Gedeon Hierobbaal eo quod dixisset Ioas ulciscatur se de eo Baal qui suffodit altare eius ^33igitur omnis Madian et Amalech et orientales populi congregati sunt simul et transeuntes Iordanem castrametati sunt in valle Iezrahel ^34spiritus autem Domini induit Gedeon qui clangens bucina convocavit domum Abiezer ut sequeretur ^35misitque nuntios in universum Manassen qui et ipse secutus est eum et alios nuntios in Aser et Zabulon et Nepthalim qui occurrerunt ei ^36dixitque Gedeon ad Dominum si salvum facis per manum meam Israhel sicut locutus es ^37ponam vellus hoc lanae in area si ros in solo vellere fuerit et in omni terra siccitas sciam quod per manum meam sicut locutus es liberabis Israhel ^38factumque est ita et de nocte consurgens expresso vellere concam rore conplevit ^39dixitque rursus ad Dominum ne irascatur furor tuus contra me si adhuc semel temptavero signum quaerens in vellere oro ut solum vellus siccum sit et omnis terra rore madens ^40fecitque Dominus nocte illa ut postulaverat et fuit siccitas in solo vellere et ros in omni terra __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1igitur Hierobbaal qui est et Gedeon de nocte consurgens et omnis populus cum eo venit ad fontem qui vocatur Arad erant autem castra Madian in valle ad septentrionalem plagam collis Excelsi ^2dixitque Dominus ad Gedeon multus tecum est populus nec tradetur Madian in manus eius ne glorietur contra me Israhel et dicat meis viribus liberatus sum ^3loquere ad populum et cunctis audientibus praedica qui formidolosus et timidus est revertatur recesseruntque de monte Galaad et reversa sunt ex populo viginti duo milia virorum et tantum decem milia remanserunt ^4dixitque Dominus ad Gedeon adhuc populus multus est duc eos ad aquas et ibi probabo illos et de quo dixero tibi ut tecum vadat ipse pergat quem ire prohibuero revertatur ^5cumque descendisset populus ad aquas dixit Dominus ad Gedeon qui lingua lambuerint aquas sicut solent canes lambere separabis eos seorsum qui autem curvatis genibus biberint in altera parte erunt ^6fuit itaque numerus eorum qui manu ad os proiciente aquas lambuerant trecenti viri omnis autem reliqua multitudo flexo poplite biberat ^7et ait Dominus ad Gedeon in trecentis viris qui lambuerunt aquas liberabo vos et tradam Madian in manu tua omnis autem reliqua multitudo revertatur in locum suum ^8sumptis itaque pro numero cibariis et tubis omnem reliquam multitudinem abire praecepit ad tabernacula sua et ipse cum trecentis viris se certamini dedit castra autem Madian erant subter in valle ^9eadem nocte dixit Dominus ad eum surge et descende in castra quia tradidi eos in manu tua ^10sin autem solus ire formidas descendat tecum Phara puer tuus ^11et cum audieris quid loquantur tunc confortabuntur manus tuae et securior ad hostium castra descendes descendit ergo ipse et Phara puer eius in partem castrorum ubi erant armatorum vigiliae ^12Madian autem et Amalech et omnes orientales populi fusi iacebant in valle ut lucustarum multitudo cameli quoque innumerabiles erant sicut harena quae iacet in litoribus maris ^13cumque venisset Gedeon narrabat aliquis somnium proximo suo et in hunc modum referebat quod viderat vidi somnium et videbatur mihi quasi subcinericius panis ex hordeo volvi et in Madian castra descendere cumque pervenisset ad tabernaculum percussit illud atque subvertit et terrae funditus coaequavit ^14respondit is cui loquebatur non est hoc aliud nisi gladius Gedeonis filii Ioas viri Israhelitae tradidit Deus in manu eius Madian et omnia castra eius ^15cumque audisset Gedeon somnium et interpretationem eius adoravit et reversus ad castra Israhel ait surgite tradidit enim Dominus in manus nostras castra Madian ^16divisitque trecentos viros in tres partes et dedit tubas in manibus eorum lagoenasque vacuas ac lampadas in medio lagoenarum ^17et dixit ad eos quod me facere videritis hoc facite ingrediar partem castrorum et quod fecero sectamini ^18quando personaverit tuba in manu mea vos quoque per castrorum circuitum clangite et conclamate Domino et Gedeoni ^19ingressusque est Gedeon et trecenti viri qui erant cum eo in parte castrorum incipientibus vigiliis noctis mediae et custodibus suscitatis coeperunt bucinis clangere et conplodere inter se lagoenas ^20cumque per gyrum castrorum in tribus personarent locis et hydrias confregissent tenuerunt sinistris manibus lampadas et dextris sonantes tubas clamaveruntque gladius Domini et Gedeonis ^21stantes singuli in loco suo per circuitum castrorum hostilium omnia itaque castra turbata sunt et vociferantes ululantesque fugerunt ^22et nihilominus insistebant trecenti viri bucinis personantes inmisitque Dominus gladium in omnibus castris et mutua se caede truncabant ^23fugientes usque Bethseta et crepidinem Abelmeula in Tebbath conclamantes autem viri Israhel de Nepthali et Aser et omni Manasse persequebantur Madian ^24misitque Gedeon nuntios in omnem montem Ephraim dicens descendite in occursum Madian et occupate aquas usque Bethbera atque Iordanem clamavitque omnis Ephraim et praeoccupavit aquas atque Iordanem usque Bethbera ^25adprehensosque duos viros Madian Oreb et Zeb interfecit Oreb in petra Oreb Zeb vero in torculari Zeb et persecuti sunt Madian capita Oreb et Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta Iordanis __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1dixeruntque ad eum viri Ephraim quid est hoc quod facere voluisti ut non nos vocares cum ad pugnam pergeres contra Madian iurgantes fortiter et prope vim inferentes ^2quibus ille respondit quid enim tale facere potui quale vos fecistis nonne melior est racemus Ephraim vindemiis Abiezer ^3in manus vestras tradidit Dominus principes Madian Oreb et Zeb quid tale facere potui quale vos fecistis quod cum locutus esset requievit spiritus eorum quo tumebant contra eum ^4cumque venisset Gedeon ad Iordanem transivit eum cum trecentis viris qui secum erant et prae lassitudine fugientes persequi non poterant ^5dixitque ad viros Soccoth date obsecro panes populo qui mecum est quia valde defecerunt ut possimus persequi Zebee et Salmana reges Madian ^6responderunt principes Soccoth forsitan palmae manuum Zebee et Salmana in manu tua sunt et idcirco postulas ut demus exercitui tuo panes ^7quibus ille ait cum ergo tradiderit Dominus Zebee et Salmana in manus meas conteram carnes vestras cum spinis tribulisque deserti ^8et inde conscendens venit in Phanuhel locutusque est ad viros eius loci similia cui et illi responderunt sicut responderant viri Soccoth ^9dixit itaque et eis cum reversus fuero victor in pace destruam turrem hanc ^10Zebee autem et Salmana requiescebant cum omni exercitu suo quindecim milia enim viri remanserant ex omnibus turmis orientalium populorum caesis centum viginti milibus bellatorum et educentium gladium ^11ascendensque Gedeon per viam eorum qui in tabernaculis morabantur ad orientalem partem Nobee et Iecbaa percussit castra hostium qui securi erant et nihil adversi suspicabantur ^12fugeruntque Zebee et Salmana quos persequens Gedeon conprehendit turbato omni exercitu eorum ^13revertensque de bello ante solis ortum ^14adprehendit puerum de viris Soccoth interrogavitque eum nomina principum et seniorum Soccoth et descripsit septuaginta septem viros ^15venitque ad Soccoth et dixit eis en Zebee et Salmana super quibus exprobrastis mihi dicentes forsitan manus Zebee et Salmana in manibus tuis sunt et idcirco postulas ut demus viris qui lassi sunt et defecerunt panes ^16tulit ergo seniores civitatis et spinas deserti ac tribulos et contrivit cum eis atque comminuit viros Soccoth ^17turrem quoque Phanuhel subvertit occisis habitatoribus civitatis ^18dixitque ad Zebee et Salmana quales fuerunt viri quos occidistis in Thabor qui responderunt similes tui et unus ex eis quasi filius regis ^19quibus ille ait fratres mei fuerunt filii matris meae vivit Dominus si servassetis eos non vos occiderem ^20dixitque Ietther primogenito suo surge et interfice eos qui non eduxit gladium timebat enim quia adhuc puer erat ^21dixeruntque Zebee et Salmana tu surge et inrue in nos quia iuxta aetatem robur est hominis surrexit Gedeon et interfecit Zebee et Salmana et tulit ornamenta ac bullas quibus colla regalium camelorum decorari solent ^22dixeruntque omnes viri Israhel ad Gedeon dominare nostri tu et filius tuus et filius filii tui quia liberasti nos de manu Madian ^23quibus ille ait non dominabor vestri nec dominabitur in vos filius meus sed dominabitur Dominus ^24dixitque ad eos unam petitionem postulo a vobis date mihi inaures ex praeda vestra inaures enim aureas Ismahelitae habere consuerant ^25qui responderunt libentissime dabimus expandentesque super terram pallium proiecerunt in eo inaures de praeda ^26et fuit pondus postulatarum inaurium mille septingenti auri sicli absque ornamentis et monilibus et veste purpurea quibus Madian reges uti soliti erant et praeter torques aureos camelorum ^27fecitque ex eo Gedeon ephod et posuit illud in civitate sua Ephra fornicatusque est omnis Israhel in eo et factum est Gedeoni et omni domui eius in ruinam ^28humiliatus est autem Madian coram filiis Israhel nec potuerunt ultra elevare cervices sed quievit terra per quadraginta annos quibus praefuit Gedeon ^29abiit itaque Hierobbaal filius Ioas et habitavit in domo sua ^30habuitque septuaginta filios qui egressi sunt de femore eius eo quod plures haberet uxores ^31concubina autem illius quam habebat in Sychem genuit ei filium nomine Abimelech ^32mortuusque est Gedeon filius Ioas in senectute bona et sepultus in sepulchro Ioas patris sui in Ephra de familia Ezri ^33postquam autem mortuus est Gedeon aversi sunt filii Israhel et fornicati cum Baalim percusseruntque cum Baal foedus ut esset eis in deum ^34nec recordati sunt Domini Dei sui qui eruit eos de manu omnium inimicorum suorum per circuitum ^35nec fecerunt misericordiam cum domo Hierobbaal Gedeon iuxta omnia bona quae fecerat Israheli __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1abiit autem Abimelech filius Hierobbaal in Sychem ad fratres matris suae et locutus est ad eos et ad omnem cognationem domus patris matris suae dicens ^2loquimini ad omnes viros Sychem quid vobis est melius ut dominentur vestri septuaginta viri omnes filii Hierobbaal an ut dominetur vobis unus vir simulque considerate quia os vestrum et caro vestra sum ^3locutique sunt fratres matris eius de eo ad omnes viros Sychem universos sermones istos et inclinaverunt cor eorum post Abimelech dicentes frater noster est ^4dederuntque illi septuaginta pondo argenti de fano Baalbrith qui conduxit sibi ex eo viros inopes et vagos secutique sunt eum ^5et venit in domum patris sui Ephra et occidit fratres suos filios Hierobbaal septuaginta viros super lapidem unum remansitque Ioatham filius Hierobbaal minimus et absconditus est ^6congregati sunt autem omnes viri Sychem et universae familiae urbis Mello abieruntque et constituerunt regem Abimelech iuxta quercum quae stabat in Sychem ^7quod cum nuntiatum esset Ioatham ivit et stetit in vertice montis Garizim elevataque voce clamavit et dixit audite me viri Sychem ita audiat vos Deus ^8ierunt ligna ut unguerent super se regem dixeruntque olivae impera nobis ^9quae respondit numquid possum deserere pinguedinem meam qua et dii utuntur et homines et venire ut inter ligna promovear ^10dixeruntque ligna ad arborem ficum veni et super nos regnum accipe ^11quae respondit eis numquid possum deserere dulcedinem meam fructusque suavissimos et ire ut inter cetera ligna commovear ^12locuta sunt quoque ligna ad vitem veni et impera nobis ^13quae respondit numquid possum deserere vinum meum quod laetificat Deum et homines et inter ligna cetera commoveri ^14dixeruntque omnia ligna ad ramnum veni et impera super nos ^15quae respondit eis si vere me regem vobis constituitis venite et sub mea umbra requiescite sin autem non vultis egrediatur ignis de ramno et devoret cedros Libani ^16nunc igitur si recte et absque peccato constituistis super vos regem Abimelech et bene egistis cum Hierobbaal et cum domo eius et reddidistis vicem beneficiis eius qui pugnavit pro vobis ^17et animam suam dedit periculis ut erueret vos de manu Madian ^18qui nunc surrexistis contra domum patris mei et interfecistis filios eius septuaginta viros super unum lapidem et constituistis regem Abimelech filium ancillae eius super habitatores Sychem eo quod frater vester sit ^19si ergo recte et absque vitio egistis cum Hierobbaal et domo eius hodie laetamini in Abimelech et ille laetetur in vobis ^20sin autem perverse egrediatur ignis ex eo et consumat habitatores Sychem et oppidum Mello egrediaturque ignis de viris Sychem et de oppido Mello et devoret Abimelech ^21quae cum dixisset fugit et abiit in Bera habitavitque ibi metu Abimelech fratris sui ^22regnavit itaque Abimelech super Israhel tribus annis ^23misitque Deus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sychem qui coeperunt eum detestari ^24et scelus interfectionis septuaginta filiorum Hierobbaal et effusionem sanguinis eorum conferre in Abimelech fratrem suum et in ceteros Sycimarum principes qui eum adiuverant ^25posueruntque insidias adversum eum in montium summitate et dum illius praestolantur adventum exercebant latrocinia agentes praedas de praetereuntibus nuntiatumque est Abimelech ^26venit autem Gaal filius Obed cum fratribus suis et transivit in Sycimam ad cuius adventum erecti habitatores Sychem ^27egressi sunt in agros vastantes vineas uvasque calcantes et factis cantantium choris ingressi sunt fanum dei sui et inter epulas et pocula maledicebant Abimelech ^28clamante Gaal filio Obed quis est Abimelech et quae est Sychem ut serviamus ei numquid non est filius Hierobbaal et constituit principem Zebul servum suum super viros Emmor patris Sychem cur igitur servimus ei ^29utinam daret aliquis populum istum sub manu mea ut auferrem de medio Abimelech dictumque est Abimelech congrega exercitus multitudinem et veni ^30Zebul enim princeps civitatis auditis sermonibus Gaal filii Obed iratus est valde ^31et misit clam ad Abimelech nuntios dicens ecce Gaal filius Obed venit in Sycimam cum fratribus suis et obpugnat adversum te civitatem ^32surge itaque nocte cum populo qui tecum est et latita in agro ^33et primo mane oriente sole inrue super civitatem illo autem egrediente adversum te cum populo suo fac ei quod potueris ^34surrexit itaque Abimelech cum omni exercitu suo nocte et tetendit insidias iuxta Sycimam in quattuor locis ^35egressusque est Gaal filius Obed et stetit in introitu portae civitatis surrexit autem Abimelech et omnis exercitus cum eo de insidiarum loco ^36cumque vidisset populum Gaal dixit ad Zebul ecce de montibus multitudo descendit cui ille respondit umbras montium vides quasi hominum capita et hoc errore deciperis ^37rursumque Gaal ait ecce populus de umbilico terrae descendit et unus cuneus venit per viam quae respicit quercum ^38cui dixit Zebul ubi est nunc os tuum quo loquebaris quis est Abimelech ut serviamus ei nonne iste est populus quem despiciebas egredere et pugna contra eum ^39abiit ergo Gaal spectante Sycimarum populo et pugnavit contra Abimelech ^40qui persecutus est eum fugientem et in urbem conpulit cecideruntque ex parte eius plurimi usque ad portam civitatis ^41et Abimelech sedit in Ruma Zebul autem Gaal et socios eius expulit de urbe nec in ea passus est commorari ^42sequenti ergo die egressus est populus in campum quod cum nuntiatum esset Abimelech ^43tulit exercitum suum et divisit in tres turmas tendens insidias in agris vidensque quod egrederetur populus de civitate surrexit et inruit in eos ^44cum cuneo suo obpugnans et obsidens civitatem duae autem turmae palantes per campum adversarios sequebantur ^45porro Abimelech omni illo die obpugnabat urbem quam cepit interfectis habitatoribus eius ipsaque destructa ita ut sal in ea dispergeret ^46quod cum audissent qui habitabant in turre Sycimorum ingressi sunt fanum dei sui Berith ubi foedus cum eo pepigerant et ex eo locus nomen acceperat qui erat valde munitus ^47Abimelech quoque audiens viros turris Sycimorum pariter conglobatos ^48ascendit in montem Selmon cum omni populo suo et arrepta securi praecidit arboris ramum inpositumque ferens umero dixit ad socios quod me vidistis facere cito facite ^49igitur certatim ramos de arboribus praecidentes sequebantur ducem quos circumdantes praesidio succenderunt atque ita factum est ut fumo et igne mille hominum necarentur viri pariter ac mulieres habitatorum turris Sychem ^50Abimelech autem inde proficiscens venit ad oppidum Thebes quod circumdans obsidebat exercitu ^51erat autem turris excelsa in media civitate ad quam confugerant viri simul ac mulieres et omnes principes civitatis clausa firmissime ianua et super turris tectum stantes per propugnacula ^52accedensque Abimelech iuxta turrem pugnabat fortiter et adpropinquans ostio ignem subponere nitebatur ^53et ecce una mulier fragmen molae desuper iaciens inlisit capiti Abimelech et confregit cerebrum eius ^54qui vocavit cito armigerum suum et ait ad eum evagina gladium tuum et percute me ne forte dicatur quod a femina interfectus sim qui iussa perficiens interfecit eum ^55illoque mortuo omnes qui cum eo erant de Israhel reversi sunt in sedes suas ^56et reddidit Deus malum quod fecerat Abimelech contra patrem suum interfectis septuaginta fratribus suis ^57Sycimitis quoque quod operati erant retributum est et venit super eos maledictio Ioatham filii Hierobbaal __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1post Abimelech surrexit dux in Israhel Thola filius Phoa patrui Abimelech vir de Isachar qui habitavit in Sanir montis Ephraim ^2et iudicavit Israhel viginti et tribus annis mortuusque ac sepultus est in Sanir ^3huic successit Iair Galaadites qui iudicavit Israhel per viginti et duos annos ^4habens triginta filios sedentes super triginta pullos asinarum et principes triginta civitatum quae ex nomine eius appellatae sunt Avothiair id est oppida Iair usque in praesentem diem in terra Galaad ^5mortuusque est Iair ac sepultus in loco cui est vocabulum Camon ^6filii autem Israhel peccatis veteribus iungentes nova fecerunt malum in conspectu Domini et servierunt idolis Baalim et Astharoth et diis Syriae ac Sidonis et Moab et filiorum Ammon et Philisthim dimiseruntque Dominum et non colebant eum ^7contra quos iratus tradidit eos in manu Philisthim et filiorum Ammon ^8adflictique sunt et vehementer oppressi per annos decem et octo omnes qui habitabant trans Iordanem in terra Amorrei quae est in Galaad ^9in tantum ut filii Ammon Iordane transmisso vastarent Iudam et Beniamin et Ephraim adflictusque est Israhel nimis ^10et clamantes ad Dominum dixerunt peccavimus tibi quia dereliquimus Deum nostrum et servivimus Baalim ^11quibus locutus est Dominus numquid non Aegyptii et Amorrei filiique Ammon et Philisthim ^12Sidonii quoque et Amalech et Chanaan oppresserunt vos et clamastis ad me et erui vos de manu eorum ^13et tamen reliquistis me et coluistis deos alienos idcirco non addam ut ultra vos liberem ^14ite et invocate deos quos elegistis ipsi vos liberent in tempore angustiae ^15dixeruntque filii Israhel ad Dominum peccavimus redde tu nobis quicquid tibi placet tantum nunc libera nos ^16quae dicentes omnia de finibus suis alienorum deorum idola proiecerunt et servierunt Deo qui doluit super miseriis eorum ^17itaque filii Ammon conclamantes in Galaad fixere tentoria contra quos congregati filii Israhel in Maspha castrametati sunt ^18dixeruntque principes Galaad singuli ad proximos suos qui primus e nobis contra filios Ammon coeperit dimicare erit dux populi Galaad __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1fuit illo tempore Iepthae Galaadites vir fortissimus atque pugnator filius meretricis mulieris qui natus est de Galaad ^2habuit autem Galaad uxorem de qua suscepit filios qui postquam creverant eiecerunt Iepthae dicentes heres in domo patris nostri esse non poteris quia de altera matre generatus es ^3quos ille fugiens atque devitans habitavit in terra Tob congregatique sunt ad eum viri inopes et latrocinantes et quasi principem sequebantur ^4in illis diebus pugnabant filii Ammon contra Israhel ^5quibus acriter instantibus perrexerunt maiores natu de Galaad ut tollerent in auxilium sui Iepthae de terra Tob ^6dixeruntque ad eum veni et esto princeps noster et pugna contra filios Ammon ^7quibus ille respondit nonne vos estis qui odistis me et eiecistis de domo patris mei et nunc venistis ad me necessitate conpulsi ^8dixeruntque principes Galaad ad Iepthae ob hanc igitur causam nunc ad te venimus ut proficiscaris nobiscum et pugnes contra filios Ammon sisque dux omnium qui habitant in Galaad ^9Iepthae quoque dixit eis si vere venistis ad me ut pugnem pro vobis contra filios Ammon tradideritque eos Dominus in manus meas ego ero princeps vester ^10qui responderunt ei Dominus qui haec audit ipse mediator ac testis est quod nostra promissa faciamus ^11abiit itaque Iepthae cum principibus Galaad fecitque eum omnis populus principem sui locutusque est Iepthae omnes sermones suos coram Domino in Maspha ^12et misit nuntios ad regem filiorum Ammon qui ex persona sua dicerent quid mihi et tibi est quia venisti contra me ut vastares terram meam ^13quibus ille respondit quia tulit Israhel terram meam quando ascendit de Aegypto a finibus Arnon usque Iaboc atque Iordanem nunc igitur cum pace redde mihi eam ^14per quos rursum mandavit Iepthae et imperavit eis ut dicerent regi Ammon ^15haec dicit Iepthae non tulit Israhel terram Moab nec terram filiorum Ammon ^16sed quando de Aegypto conscenderunt ambulavit per solitudinem usque ad mare Rubrum et venit in Cades ^17misitque nuntios ad regem Edom dicens dimitte ut transeam per terram tuam qui noluit adquiescere precibus eius misit quoque et ad regem Moab qui et ipse transitum praebere contempsit mansit itaque in Cades ^18et circuivit ex latere terram Edom et terram Moab venitque contra orientalem plagam terrae Moab et castrametatus est trans Arnon nec voluit intrare terminos Moab Arnon quippe confinium est terrae Moab ^19misit itaque Israhel nuntios ad Seon regem Amorreorum qui habitabat in Esebon et dixerunt ei dimitte ut transeam per terram tuam usque ad fluvium ^20qui et ipse Israhel verba despiciens non dimisit eum transire per terminos suos sed infinita multitudine congregata egressus est contra eum in Iassa et fortiter resistebat ^21tradiditque eum Dominus in manu Israhel cum omni exercitu suo qui percussit eum et possedit omnem terram Amorrei habitatoris regionis illius ^22et universos fines eius de Arnon usque Iaboc et de solitudine usque ad Iordanem ^23Dominus ergo Deus Israhel subvertit Amorreum pugnante contra illum populo suo Israhel et tu nunc vis possidere terram eius ^24nonne ea quae possedit Chamos deus tuus tibi iure debentur quae autem Dominus Deus noster victor obtinuit in nostram cedent possessionem ^25nisi forte melior es Balac filio Sepphor rege Moab aut docere potes quod iurgatus sit contra Israhel et pugnaverit contra eum ^26quando habitavit in Esebon et viculis eius et in Aroer et villis illius vel in cunctis civitatibus iuxta Iordanem per trecentos annos quare tanto tempore nihil super hac repetitione temptastis ^27igitur non ego pecco in te sed tu contra me male agis indicens mihi bella non iusta iudicet Dominus arbiter huius diei inter Israhel et inter filios Ammon ^28noluitque adquiescere rex filiorum Ammon verbis Iepthae quae per nuntios mandaverat ^29factus est ergo super Iepthae spiritus Domini et circumiens Galaad et Manasse Maspha quoque Galaad et inde transiens ad filios Ammon ^30votum vovit Domino dicens si tradideris filios Ammon in manus meas ^31quicumque primus fuerit egressus de foribus domus meae mihique occurrerit revertenti cum pace a filiis Ammon eum holocaustum offeram Domino ^32transivitque Iepthae ad filios Ammon ut pugnaret contra eos quos tradidit Dominus in manus eius ^33percussitque ab Aroer usque dum venias in Mennith viginti civitates et usque ad Abel quae est vineis consita plaga magna nimis humiliatique sunt filii Ammon a filiis Israhel ^34revertenti autem Iepthae in Maspha domum suam occurrit unigenita filia cum tympanis et choris non enim habebat alios liberos ^35qua visa scidit vestimenta sua et ait heu filia mi decepisti me et ipsa decepta es aperui enim os meum ad Dominum et aliud facere non potero ^36cui illa respondit pater mi si aperuisti os tuum ad Dominum fac mihi quodcumque pollicitus es concessa tibi ultione atque victoria de hostibus tuis ^37dixitque ad patrem hoc solum mihi praesta quod deprecor dimitte me ut duobus mensibus circumeam montes et plangam virginitatem meam cum sodalibus meis ^38cui ille respondit vade et dimisit eam duobus mensibus cumque abisset cum sociis ac sodalibus suis flebat virginitatem suam in montibus ^39expletisque duobus mensibus reversa est ad patrem suum et fecit ei sicut voverat quae ignorabat virum exinde mos increbuit in Israhel et consuetudo servata est ^40ut post anni circulum conveniant in unum filiae Israhel et plangant filiam Iepthae Galaaditae diebus quattuor __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1ecce autem in Ephraim orta seditio est nam transeuntes contra aquilonem dixerunt ad Iepthae quare vadens ad pugnam contra filios Ammon vocare nos noluisti ut pergeremus tecum igitur incendimus domum tuam ^2quibus ille respondit disceptatio erat mihi et populo meo contra filios Ammon vehemens vocavique vos ut mihi praeberetis auxilium et facere noluistis ^3quod cernens posui in manibus meis animam meam transivique ad filios Ammon et tradidit eos Dominus in manus meas quid commerui ut adversum me consurgatis in proelium ^4vocatis itaque ad se cunctis viris Galaad pugnabat contra Ephraim percusseruntque viri Galaad Ephraim quia dixerat fugitivus est Galaad de Ephraim et habitat in medio Ephraim et Manasse ^5occupaveruntque Galaaditae vada Iordanis per quae Ephraim reversurus erat cumque venisset ad ea de Ephraim numero fugiens atque dixisset obsecro ut me transire permittas dicebant ei Galaaditae numquid Ephrateus es quo dicente non sum ^6interrogabant eum dic ergo sebboleth quod interpretatur spica qui respondebat tebboleth eadem littera spicam exprimere non valens statimque adprehensum iugulabant in ipso Iordanis transitu et ceciderunt in illo tempore de Ephraim quadraginta duo milia ^7iudicavitque Iepthae Galaadites Israhel sex annis et mortuus est ac sepultus in civitate sua Galaad ^8post hunc iudicavit Israhel Abessan de Bethleem ^9qui habuit triginta filios et totidem filias quas emittens foras maritis dedit et eiusdem numeri filiis suis accepit uxores introducens in domum suam qui septem annis iudicavit Israhel ^10mortuusque est ac sepultus in Bethleem ^11cui successit Ahialon Zabulonites et iudicavit Israhelem decem annis ^12mortuusque est ac sepultus in Zabulon ^13post hunc iudicavit in Israhel Abdon filius Hellel Farathonites ^14qui habuit quadraginta filios et triginta ex eis nepotes ascendentes super septuaginta pullos asinarum et iudicavit in Israhel octo annis ^15mortuusque est ac sepultus in Farathon terrae Ephraim in monte Amalech __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1rursumque filii Israhel fecerunt malum in conspectu Domini qui tradidit eos in manus Philisthinorum quadraginta annis ^2erat autem vir quidam de Saraa et de stirpe Dan nomine Manue habens uxorem sterilem ^3cui apparuit angelus Domini et dixit ad eam sterilis es et absque liberis sed concipies et paries filium ^4cave ergo ne vinum bibas ac siceram ne inmundum quicquam comedas ^5quia concipies et paries filium cuius non tanget caput novacula erit enim nazareus Dei ab infantia sua et ex matris utero et ipse incipiet liberare Israhel de manu Philisthinorum ^6quae cum venisset ad maritum dixit ei vir Dei venit ad me habens vultum angelicum terribilis nimis quem cum interrogassem quis esset et unde venisset et quo nomine vocaretur noluit mihi dicere ^7sed hoc respondit ecce concipies et paries filium cave ne vinum bibas et siceram et ne aliquo vescaris inmundo erit enim puer nazareus Dei ab infantia sua et ex utero matris usque ad diem mortis suae ^8oravit itaque Manue Deum et ait obsecro Domine ut vir Dei quem misisti veniat iterum et doceat nos quid debeamus facere de puero qui nasciturus est ^9exaudivitque Dominus precantem Manue et apparuit rursum angelus Domini uxori eius sedenti in agro Manue autem maritus eius non erat cum ea quae cum vidisset angelum ^10festinavit et cucurrit ad virum suum nuntiavitque ei dicens ecce apparuit mihi vir quem ante videram ^11qui surrexit et secutus est uxorem suam veniensque ad virum dixit ei tu es qui locutus es mulieri et ille respondit ego sum ^12cui Manue quando inquit sermo tuus fuerit expletus quid vis ut faciat puer aut a quo se observare debebit ^13dixitque angelus Domini ad Manue ab omnibus quae locutus sum uxori tuae abstineat se ^14et quicquid ex vinea nascitur non comedat vinum et siceram non bibat nullo vescatur inmundo et quod ei praecepi impleat atque custodiat ^15dixitque Manue ad angelum Domini obsecro te ut adquiescas precibus meis et faciamus tibi hedum de capris ^16cui respondit angelus si me cogis non comedam panes tuos sin autem vis holocaustum facere offer illud Domino et nesciebat Manue quod angelus Dei esset ^17dixitque ad eum quod est tibi nomen ut si sermo tuus fuerit expletus honoremus te ^18cui ille respondit cur quaeris nomen meum quod est mirabile ^19tulit itaque Manue hedum de capris et libamenta et posuit super petram offerens Domino qui facit mirabilia ipse autem et uxor eius intuebantur ^20cumque ascenderet flamma altaris in caelum angelus Domini in flamma pariter ascendit quod cum vidisset Manue et uxor eius proni ceciderunt in terram ^21et ultra non eis apparuit angelus Domini statimque intellexit Manue angelum esse Domini ^22et dixit ad uxorem suam morte moriemur quia vidimus Deum ^23cui respondit mulier si Dominus nos vellet occidere de manibus nostris holocaustum et libamenta non suscepisset nec ostendisset nobis haec omnia neque ea quae sunt ventura dixisset ^24peperit itaque filium et vocavit nomen eius Samson crevitque puer et benedixit ei Dominus ^25coepitque spiritus Domini esse cum eo in castris Dan inter Saraa et Esthaol __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1descendit igitur Samson in Thamnatha vidensque ibi mulierem de filiabus Philisthim ^2ascendit et nuntiavit patri suo et matri dicens vidi mulierem in Thamnatha de filiabus Philisthinorum quam quaeso ut mihi accipiatis uxorem ^3cui dixerunt pater et mater sua numquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum et in omni populo meo quia vis accipere uxorem de Philisthim qui incircumcisi sunt dixitque Samson ad patrem suum hanc mihi accipe quia placuit oculis meis ^4parentes autem eius nesciebant quod res a Domino fieret et quaereret occasionem contra Philisthim eo enim tempore Philisthim dominabantur Israheli ^5descendit itaque Samson cum patre suo et matre in Thamnatha cumque venissent ad vineas oppidi apparuit catulus leonis saevus rugiens et occurrit ei ^6inruit autem spiritus Domini in Samson et dilaceravit leonem quasi hedum in frusta concerperet nihil omnino habens in manu et hoc patri et matri noluit indicare ^7descenditque et locutus est mulieri quae placuerat oculis eius ^8et post aliquot dies revertens ut acciperet eam declinavit ut videret cadaver leonis et ecce examen apium in ore leonis erat ac favus mellis ^9quem cum sumpsisset in manibus comedebat in via veniensque ad patrem suum et matrem dedit eis partem qui et ipsi comederunt nec tamen eis voluit indicare quod mel de corpore leonis adsumpserat ^10descendit itaque pater eius ad mulierem et fecit filio suo Samson convivium sic enim iuvenes facere consuerant ^11cum igitur cives loci vidissent eum dederunt ei sodales triginta qui essent cum eo ^12quibus locutus est Samson proponam vobis problema quod si solveritis mihi intra septem dies convivii dabo vobis triginta sindones et totidem tunicas ^13sin autem non potueritis solvere vos dabitis mihi triginta sindones et eiusdem numeri tunicas qui responderunt ei propone problema ut audiamus ^14dixitque eis de comedente exivit cibus et de forte est egressa dulcedo nec potuerunt per tres dies propositionem solvere ^15cumque adesset dies septimus dixerunt ad uxorem Samson blandire viro tuo et suade ei ut indicet tibi quid significet problema quod si facere nolueris incendimus et te et domum patris tui an idcirco nos vocastis ad nuptias ut spoliaretis ^16quae fundebat apud Samson lacrimas et querebatur dicens odisti me et non diligis idcirco problema quod proposuisti filiis populi mei non vis mihi exponere at ille respondit patri meo et matri nolui dicere et tibi indicare potero ^17septem igitur diebus convivii flebat apud eum tandemque die septimo cum ei molesta esset exposuit quae statim indicavit civibus suis ^18et illi dixerunt ei die septimo ante solis occubitum quid dulcius melle et quid leone fortius qui ait ad eos si non arassetis in vitula mea non invenissetis propositionem meam ^19inruit itaque in eo spiritus Domini descenditque Ascalonem et percussit ibi triginta viros quorum ablatas vestes dedit his qui problema solverant iratusque nimis ascendit in domum patris sui ^20uxor autem eius accepit maritum unum de amicis eius et pronubis __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1post aliquantum autem temporis cum dies triticeae messis instarent venit Samson invisere volens uxorem suam et adtulit ei hedum de capris cumque cubiculum eius solito vellet intrare prohibuit eum pater illius dicens ^2putavi quod odisses eam et ideo tradidi illam amico tuo sed habet sororem quae iunior et pulchrior illa est sit tibi pro ea uxor ^3cui respondit Samson ab hac die non erit culpa in me contra Philistheos faciam enim vobis mala ^4perrexitque et cepit trecentas vulpes caudasque earum iunxit ad caudas et faces ligavit in medio ^5quas igne succendens dimisit ut huc illucque discurrerent quae statim perrexerunt in segetes Philisthinorum quibus succensis et conportatae iam fruges et adhuc stantes in stipula concrematae sunt in tantum ut vineas quoque et oliveta flamma consumeret ^6dixeruntque Philisthim quis fecit hanc rem quibus dictum est Samson gener Thamnathei quia tulit uxorem eius et alteri tradidit haec operatus est ascenderuntque Philisthim et conbuserunt tam mulierem quam patrem eius ^7quibus ait Samson licet haec feceritis tamen adhuc ex vobis expetam ultionem et tunc quiescam ^8percussitque eos ingenti plaga ita ut stupentes suram femori inponerent et descendens habitavit in spelunca petrae Aetham ^9igitur ascendentes Philisthim in terra Iuda castrametati sunt et in loco qui postea vocatus est Lehi id est Maxilla eorum est fusus exercitus ^10dixeruntque ad eos de tribu Iuda cur ascendistis adversum nos qui responderunt ut ligemus Samson venimus et reddamus ei quae in nos operatus est ^11descenderunt ergo tria milia virorum de Iuda ad specum silicis Aetham dixeruntque ad Samson nescis quod Philisthim imperent nobis quare hoc facere voluisti quibus ille ait sicut fecerunt mihi feci eis ^12ligare inquiunt te venimus et tradere in manus Philisthinorum iurate respondit mihi quod non me occidatis ^13dixerunt non te occidimus sed vinctum tradimus ligaveruntque eum duobus novis funibus et tulerunt de petra Aetham ^14qui cum venisset ad locum Maxillae et Philisthim vociferantes occurrissent ei inruit spiritus Domini in eum et sicut solent ad odorem ignis lina consumi ita vincula quibus ligatus erat dissipata sunt et soluta ^15inventamque maxillam id est mandibulam asini quae iacebat arripiens interfecit in ea mille viros ^16et ait in maxilla asini in mandibula pulli asinarum delevi eos et percussi mille viros ^17cumque haec canens verba conplesset proiecit mandibulam de manu et vocavit nomen loci illius Ramathlehi quod interpretatur elevatio Maxillae ^18sitiensque valde clamavit ad Dominum et ait tu dedisti in manu servi tui salutem hanc maximam atque victoriam et en siti morior incidamque in manus incircumcisorum ^19aperuit itaque Dominus molarem dentem in maxilla asini et egressae sunt ex eo aquae quibus haustis refocilavit spiritum et vires recepit idcirco appellatum est nomen loci illius Fons invocantis de maxilla usque in praesentem diem ^20iudicavitque Israhel in diebus Philisthim viginti annis __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1abiit quoque in Gazam et vidit ibi meretricem mulierem ingressusque est ad eam ^2quod cum audissent Philisthim et percrebruisset apud eos intrasse urbem Samson circumdederunt eum positis in porta civitatis custodibus et ibi tota nocte cum silentio praestolantes ut facto mane exeuntem occiderent ^3dormivit autem Samson usque ad noctis medium et inde consurgens adprehendit ambas portae fores cum postibus suis et sera inpositasque umeris portavit ad verticem montis qui respicit Hebron ^4post haec amavit mulierem quae habitabat in valle Sorech et vocabatur Dalila ^5veneruntque ad eam principes Philisthinorum atque dixerunt decipe eum et disce ab illo in quo tantam habeat fortitudinem et quomodo eum superare valeamus et vinctum adfligere quod si feceris dabimus tibi singuli mille centum argenteos ^6locuta est ergo Dalila ad Samson dic mihi obsecro in quo sit tua maxima fortitudo et quid sit quo ligatus erumpere nequeas ^7cui respondit Samson si septem nervicis funibus necdum siccis et adhuc humentibus ligatus fuero infirmus ero ut ceteri homines ^8adtuleruntque ad eam satrapae Philisthinorum septem funes ut dixerat quibus vinxit eum ^9latentibus apud se insidiis et in cubiculo finem rei expectantibus clamavitque ad eum Philisthim super te Samson qui rupit vincula quomodo si rumpat quis filum de stuppae tortum putamine cum odorem ignis acceperit et non est cognitum in quo esset fortitudo eius ^10dixitque ad eum Dalila ecce inlusisti mihi et falsum locutus es saltim nunc indica quo ligari debeas ^11cui ille respondit si ligatus fuero novis funibus qui numquam fuerunt in opere infirmus ero et aliorum hominum similis ^12quibus rursum Dalila vinxit eum et clamavit Philisthim super te Samson in cubiculo insidiis praeparatis qui ita rupit vincula quasi fila telarum ^13dixitque Dalila rursum ad eum usquequo decipis me et falsum loqueris ostende quo vinciri debeas si inquit septem crines capitis mei cum licio plexueris et clavum his circumligatum terrae fixeris infirmus ero ^14quod cum fecisset Dalila dixit ad eum Philisthim super te Samson qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio ^15dixitque ad eum Dalila quomodo dicis quod ames me cum animus tuus non sit mecum per tres vices mentitus es mihi et noluisti dicere in quo sit tua maxima fortitudo ^16cumque molesta ei esset et per multos dies iugiter adhereret spatium ad quietem non tribuens defecit anima eius et ad mortem usque lassata est ^17tunc aperiens veritatem rei dixit ad eam ferrum numquam ascendit super caput meum quia nazareus id est consecratus Deo sum de utero matris meae si rasum fuerit caput meum recedet a me fortitudo mea et deficiam eroque ut ceteri homines ^18videns illa quod confessus ei esset omnem animum suum misit ad principes Philisthinorum atque mandavit ascendite adhuc semel quia nunc mihi aperuit cor suum qui ascenderunt adsumpta pecunia quam promiserant ^19at illa dormire eum fecit super genua sua et in sinu suo reclinare caput vocavitque tonsorem et rasit septem crines eius et coepit abicere eum et a se repellere statim enim ab eo fortitudo discessit ^20dixitque Philisthim super te Samson qui de somno consurgens dixit in animo suo egrediar sicut ante feci et me excutiam nesciens quod Dominus recessisset ab eo ^21quem cum adprehendissent Philisthim statim eruerunt oculos eius et duxerunt Gazam vinctum catenis et clausum in carcere molere fecerunt ^22iamque capilli eius renasci coeperant ^23et principes Philisthinorum convenerunt in unum ut immolarent hostias magnificas Dagon deo suo et epularentur dicentes tradidit deus noster inimicum nostrum Samson in manus nostras ^24quod etiam populus videns laudabat deum suum eademque dicebat tradidit deus noster in manus nostras adversarium qui delevit terram nostram et occidit plurimos ^25laetantesque per convivia sumptis iam epulis praeceperunt ut vocaretur Samson et ante eos luderet qui adductus de carcere ludebat ante eos feceruntque eum stare inter duas columnas ^26qui dixit puero regenti gressus suos dimitte me ut tangam columnas quibus omnis inminet domus ut recliner super eas et paululum requiescam ^27domus autem plena erat virorum ac mulierum et erant ibi omnes principes Philisthinorum ac de tecto et solario circiter tria milia utriusque sexus spectabant ludentem Samson ^28at ille invocato Domino ait Domine Deus memento mei et redde nunc mihi pristinam fortitudinem Deus meus ut ulciscar me de hostibus meis et pro amissione duorum luminum unam ultionem recipiam ^29et adprehendens ambas columnas quibus innitebatur domus alteramque earum dextera et alteram leva tenens ^30ait moriatur anima mea cum Philisthim concussisque fortiter columnis cecidit domus super omnes principes et ceteram multitudinem quae ibi erat multoque plures interfecit moriens quam ante vivus occiderat ^31descendentes autem fratres eius et universa cognatio tulerunt corpus eius et sepelierunt inter Saraa et Esthaol in sepulchro patris Manue iudicavitque Israhel viginti annis __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1fuit eo tempore vir quidam de monte Ephraim nomine Michas ^2qui dixit matri suae mille centum argenteos quos separaveras tibi et super quibus me audiente iuraveras ecce ego habeo et apud me sunt cui illa respondit benedictus filius meus Domino ^3reddidit ergo eos matri suae quae dixerat ei consecravi et vovi argentum hoc Domino ut de manu mea suscipiat filius meus et faciat sculptile atque conflatile et nunc trado illud tibi ^4reddidit igitur matri suae quae tulit ducentos argenteos et dedit eos argentario ut faceret ex eis sculptile atque conflatile quod fuit in domo Micha ^5qui aediculam quoque in ea Deo separavit et fecit ephod ac therafin id est vestem sacerdotalem et idola implevitque unius filiorum suorum manum et factus est ei sacerdos ^6in diebus illis non erat rex in Israhel sed unusquisque quod sibi rectum videbatur hoc faciebat ^7fuit quoque alter adulescens de Bethleem Iuda et cognatione eius eratque ipse Levites et habitabat ibi ^8egressusque de civitate Bethleem peregrinari voluit ubicumque sibi commodum repperisset cumque venisset in monte Ephraim iter faciens et declinasset parumper in domum Micha ^9interrogatus est ab eo unde venis qui respondit Levita sum de Bethleem Iuda et vado ut habitem ubi potuero et utile mihi esse perspexero ^10mane inquit apud me et esto mihi parens ac sacerdos daboque tibi per annos singulos decem argenteos ac vestem duplicem et quae ad victum necessaria sunt ^11adquievit et mansit apud hominem fuitque illi quasi unus de filiis ^12implevitque Micha manum eius et habuit apud se puerum sacerdotem ^13nunc scio dicens quod bene mihi faciat Deus habenti levitici generis sacerdotem __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1in diebus illis non erat rex in Israhel et tribus Dan quaerebat possessionem sibi ut habitaret in ea usque ad illum enim diem inter ceteras tribus sortem non acceperat ^2miserunt igitur filii Dan stirpis et familiae suae quinque viros fortissimos de Saraa et Esthaol ut explorarent terram et diligenter inspicerent dixeruntque eis ite et considerate terram qui cum pergentes venissent in montem Ephraim et intrassent domum Micha requieverunt ibi ^3et agnoscentes vocem adulescentis Levitae utentesque illius diversorio dixerunt ad eum quis te huc adduxit quid hic agis quam ob causam huc venire voluisti ^4qui respondit eis haec et haec praestitit mihi Michas et me mercede conduxit ut sim ei sacerdos ^5rogaveruntque eum ut consuleret Dominum et scire possent an prospero itinere pergerent et res haberet effectum ^6qui respondit eis ite cum pace Dominus respicit viam vestram et iter quo pergitis ^7euntes itaque quinque viri venerunt Lais videruntque populum habitantem in ea absque ullo timore iuxta Sidoniorum consuetudinem securum et quietum nullo eis penitus resistente magnarumque opum et procul a Sidone atque a cunctis hominibus separatum ^8reversique ad fratres suos in Saraa et Esthaol et quid egissent sciscitantibus responderunt ^9surgite et ascendamus ad eos vidimus enim terram valde opulentam et uberem nolite neglegere nolite cessare eamus et possideamus eam nullus erit labor ^10intrabimus ad securos in regionem latissimam tradetque nobis Dominus locum in quo nullius rei est penuria eorum quae gignuntur in terra ^11profecti igitur sunt de cognatione Dan id est de Saraa et Esthaol sescenti viri accincti armis bellicis ^12ascendentesque manserunt in Cariathiarim Iudae qui locus ex eo tempore castrorum Dan nomen accepit et est post tergum Cariathiarim ^13inde transierunt in montem Ephraim cumque venissent ad domum Micha ^14dixerunt quinque viri qui prius missi fuerant ad considerandam terram Lais ceteris fratribus suis nostis quod in domibus istis sit ephod et therafin et sculptile atque conflatile videte quid vobis placeat ^15et cum paululum declinassent ingressi sunt domum adulescentis Levitae qui erat in domo Micha salutaveruntque eum verbis pacificis ^16sescenti autem viri ita ut erant armati stabant ante ostium ^17at illi qui ingressi fuerant domum iuvenis sculptile et ephod et therafin atque conflatile tollere nitebantur et sacerdos stabat ante ostium sescentis viris fortissimis haut procul expectantibus ^18tulerunt igitur qui intraverant sculptile ephod et idola atque conflatile quibus dixit sacerdos quid facitis ^19cui responderunt tace et pone digitum super os tuum venique nobiscum ut habeamus te patrem et sacerdotem quid tibi melius est ut sis sacerdos in domo unius viri an in una tribu et familia in Israhel ^20quod cum audisset adquievit sermonibus eorum et tulit ephod et idola ac sculptile et cum eis profectus est ^21qui cum pergerent et ante se ire fecissent parvulos et iumenta et omne quod erat pretiosum ^22iamque a domo Michae essent procul viri qui habitabant in aedibus Michae conclamantes secuti sunt ^23et post tergum clamare coeperunt qui cum respexissent dixerunt ad Micham quid tibi vis cur clamas ^24qui respondit deos meos quos mihi feci tulistis et sacerdotem et omnia quae habeo et dicitis quid tibi est ^25dixeruntque ei filii Dan cave ne ultra loquaris ad nos et veniant ad te viri animo concitati et ipse cum omni domo tua pereas ^26et sic coepto itinere perrexerunt videns autem Micha quod fortiores se essent reversus est in domum suam ^27sescenti autem viri tulerunt sacerdotem et quae supra diximus veneruntque in Lais ad populum quiescentem atque securum et percusserunt eos in ore gladii urbemque incendio tradiderunt ^28nullo penitus ferente praesidium eo quod procul habitarent a Sidone et cum nullo hominum haberent quicquam societatis ac negotii erat autem civitas sita in regione Roob quam rursum extruentes habitaverunt in ea ^29vocato nomine civitatis Dan iuxta vocabulum patris sui quem genuerat Israhel quae prius Lais dicebatur ^30posueruntque sibi sculptile et Ionathan filium Gersan filii Mosi ac filios eius sacerdotes in tribu Dan usque ad diem captivitatis suae ^31mansitque apud eos idolum Michae omni tempore quo fuit domus Dei in Silo in diebus illis non erat rex in Israhel __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1fuit quidam vir Levites habitans in latere montis Ephraim qui accepit uxorem de Bethleem Iuda ^2quae reliquit eum et reversa est in domum patris sui Bethleem mansitque apud eum quattuor mensibus ^3secutusque est eam vir suus volens ei reconciliari atque blandiri et secum reducere habens in comitatu puerum et duos asinos quae suscepit eum et introduxit in domum patris sui quod cum audisset socer eius eumque vidisset occurrit ei laetus ^4et amplexatus est hominem mansitque gener in domo soceri tribus diebus comedens cum eo et bibens familiariter ^5die autem quarto de nocte consurgens proficisci voluit quem tenuit socer et ait ad eum gusta prius pauxillum panis et conforta stomachum et sic proficisceris ^6sederuntque simul et comederunt ac biberunt dixitque pater puellae ad generum suum quaeso te ut hodie hic maneas pariterque laetemur ^7at ille consurgens coepit velle proficisci et nihilominus obnixe eum socer tenuit et apud se fecit manere ^8mane facto parabat Levites iter cui rursum socer oro te inquit ut paululum cibi capias et adsumptis viribus donec increscat dies postea proficiscaris comederunt ergo simul ^9surrexitque adulescens ut pergeret cum uxore sua et puero cui rursum locutus est socer considera quod dies ad occasum declivior sit et propinquet ad vesperum mane apud me etiam hodie et duc laetum diem et cras proficisceris ut vadas in domum tuam ^10noluit gener adquiescere sermonibus eius sed statim perrexit et venit contra Iebus quae altero nomine vocabatur Hierusalem ducens secum duos asinos onustos et concubinam ^11iamque aderant iuxta Iebus et dies mutabatur in noctem dixitque puer ad dominum suum veni obsecro declinemus ad urbem Iebuseorum et maneamus in ea ^12cui respondit dominus non ingrediar oppidum gentis alienae quae non est de filiis Israhel sed transibo usque Gabaa ^13et cum illuc pervenero manebimus in ea aut certe in urbe Rama ^14transierunt igitur Iebus et coeptum carpebant iter occubuitque eis sol iuxta Gabaa quae est in tribu Beniamin ^15deverteruntque ad eam ut manerent ibi quo cum intrassent sedebant in platea civitatis et nullus eos recipere volebat hospitio ^16et ecce apparuit homo senex revertens de agro et de opere suo vespere qui et ipse erat de monte Ephraim et peregrinus habitabat in Gabaa homines autem regionis illius erant filii Iemini ^17elevatisque oculis vidit senex sedentem hominem cum sarcinulis suis in platea civitatis et dixit ad eum unde venis et quo vadis ^18qui respondit ei profecti sumus de Bethleem Iuda et pergimus ad locum nostrum qui est in latere montis Ephraim unde ieramus Bethleem et nunc vadimus ad domum Dei nullusque nos sub tectum suum vult recipere ^19habentes paleas et faenum in asinorum pabulum et panem ac vinum in meos et ancillae tuae usus et pueri qui mecum est nulla re indigemus nisi hospitio ^20cui respondit senex pax tecum sit ego praebebo omnia quae necessaria sunt tantum quaeso ne in platea maneas ^21introduxitque eum in domum suam et pabulum asinis praebuit ac postquam laverunt pedes suos recepit eos in convivium ^22illis epulantibus et post laborem itineris cibo ac potu reficientibus corpora venerunt viri civitatis illius filii Belial id est absque iugo et circumdantes domum senis fores pulsare coeperunt clamantes ad dominum domus atque dicentes educ virum qui ingressus est domum tuam ut abutamur eo ^23egressusque est ad eos senex et ait nolite fratres nolite facere malum hoc quia ingressus est homo hospitium meum et cessate ab hac stultitia ^24habeo filiam virginem et hic homo habet concubinam educam eas ad vos ut humilietis eas et vestram libidinem conpleatis tantum obsecro ne scelus hoc contra naturam operemini in virum ^25nolebant adquiescere sermonibus eius quod cernens homo eduxit ad eos concubinam suam et eis tradidit inludendam qua cum tota nocte abusi essent dimiserunt eam mane ^26at mulier recedentibus tenebris venit ad ostium domus ubi manebat dominus suus et ibi corruit ^27mane facto surrexit homo et aperuit ostium ut coeptam expleret viam et ecce concubina eius iacebat ante ostium sparsis in limine manibus ^28cui ille putans eam quiescere loquebatur surge ut ambulemus qua nihil respondente intellegens quod erat tulit eam et inposuit asino reversusque est in domum suam ^29quam cum esset ingressus arripuit gladium et cadaver uxoris cum ossibus suis in duodecim partes ac frusta concidens misit in omnes terminos Israhel ^30quod cum vidissent singuli conclamabant numquam res talis facta est in Israhel ex eo die quo ascenderunt patres nostri de Aegypto usque in praesens tempus ferte sententiam et in commune decernite quid facto opus sit __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1egressi sunt itaque omnes filii Israhel et pariter congregati quasi vir unus de Dan usque Bersabee et terra Galaad ad Dominum in Maspha ^2omnesque anguli populorum et cunctae tribus Israhel in ecclesiam populi Dei convenerunt quadringenta milia peditum pugnatorum ^3nec latuit filios Beniamin quod ascendissent filii Israhel in Maspha interrogatusque Levita maritus mulieris interfectae quomodo tantum scelus perpetratum esset ^4respondit veni in Gabaa Beniamin cum uxore mea illucque deverti ^5et ecce homines civitatis illius circumdederunt nocte domum in qua manebam volentes me occidere et uxorem meam incredibili libidinis furore vexantes denique mortua est ^6quam arreptam in frusta concidi misique partes in omnes terminos possessionis vestrae quia numquam tantum nefas et tam grande piaculum factum est in Israhel ^7adestis omnes filii Israhel decernite quid facere debeatis ^8stansque omnis populus quasi unius hominis sermone respondit non recedemus in tabernacula nostra nec suam quisquam intrabit domum ^9sed hoc contra Gabaa in commune faciemus ^10decem viri eligantur e centum ex omnibus tribubus Israhel et centum de mille et mille de decem milibus ut conportent exercitui cibaria et possimus pugnantes contra Gabaa Beniamin reddere ei pro scelere quod meretur ^11convenitque universus Israhel ad civitatem quasi unus homo eadem mente unoque consilio ^12et miserunt nuntios ad omnem tribum Beniamin qui dicerent cur tantum nefas in vobis reppertum est ^13tradite homines de Gabaa qui hoc flagitium perpetrarunt ut moriantur et auferatur malum de Israhel qui noluerunt fratrum suorum filiorum Israhel audire mandatum ^14sed ex cunctis urbibus quae suae sortis erant convenerunt in Gabaa ut illis ferrent auxilium et contra universum Israhel populum dimicarent ^15inventique sunt viginti quinque milia de Beniamin educentium gladium praeter habitatores Gabaa ^16qui septingenti erant viri fortissimi ita sinistra ut dextra proeliantes et sic fundis ad certum iacientes lapides ut capillum quoque possent percutere et nequaquam in alteram partem ictus lapidis deferretur ^17virorum quoque Israhel absque filiis Beniamin inventa sunt quadringenta milia educentium gladios et paratorum ad pugnam ^18qui surgentes venerunt in domum Dei hoc est in Silo consulueruntque eum atque dixerunt quis erit in exercitu nostro princeps certaminis contra filios Beniamin quibus respondit Dominus Iudas sit dux vester ^19statimque filii Israhel surgentes mane castrametati sunt iuxta Gabaa ^20et inde procedentes ad pugnam contra Beniamin urbem obpugnare coeperunt ^21egressique filii Beniamin de Gabaa occiderunt de filiis Israhel die illo viginti duo milia viros ^22rursum filii Israhel et fortitudine et numero confidentes in eodem loco in quo prius certaverant aciem direxerunt ^23ita tamen ut prius ascenderent et flerent coram Domino usque ad noctem consulerentque eum et dicerent debeo ultra procedere ad dimicandum contra filios Beniamin fratres meos an non quibus ille respondit ascendite ad eum et inite certamen ^24cumque filii Israhel altero die contra Beniamin ad proelium processissent ^25eruperunt filii Beniamin de portis Gabaa et occurrentes eis tanta in illos caede baccati sunt ut decem et octo milia virorum educentium gladium prosternerent ^26quam ob rem omnes filii Israhel venerunt in domum Dei et sedentes flebant coram Domino ieiunaveruntque illo die usque ad vesperam et obtulerunt ei holocausta et pacificas victimas ^27et super statu suo interrogaverunt eo tempore ibi erat arca foederis Dei ^28et Finees filius Eleazari filii Aaron praepositus domus consuluerunt igitur Dominum atque dixerunt exire ultra debemus ad pugnam contra filios Beniamin fratres nostros an quiescere quibus ait Dominus ascendite cras enim tradam eos in manus vestras ^29posueruntque filii Israhel insidias per circuitum urbis Gabaa ^30et tertia vice sicut semel et bis contra Beniamin exercitum produxerunt ^31sed et filii Beniamin audacter eruperunt de civitate et fugientes adversarios longius persecuti sunt ita ut vulnerarent ex eis sicut primo et secundo die et caederent per duas semitas terga vertentes quarum una ferebat in Bethel altera in Gabaa atque prosternerent triginta circiter viros ^32putaverunt enim solito eos more cedere qui fugam arte simulantes iniere consilium ut abstraherent eos de civitate et quasi fugientes ad supradictas semitas perducerent ^33omnes itaque filii Israhel surgentes de sedibus suis tetenderunt aciem in loco qui vocatur Baalthamar insidiae quoque quae circa urbem erant paulatim se aperire coeperunt ^34et ab occidentali urbis parte procedere sed et alia decem milia virorum de universo Israhel habitatores urbis ad certamina provocabant ingravatumque est bellum contra filios Beniamin et non intellexerunt quod ex omni parte illis instaret interitus ^35percussitque eos Dominus in conspectu filiorum Israhel et interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque milia et centum viros omnes bellatores et educentes gladium ^36filii autem Beniamin cum se inferiores esse vidissent coeperunt fugere quod cernentes filii Israhel dederunt eis ad fugiendum locum ut ad praeparatas insidias devenirent quas iuxta urbem posuerant ^37qui cum repente de latibulis surrexissent et Beniamin terga caedentibus daret ingressi sunt civitatem et percusserunt eam in ore gladii ^38signum autem dederant filii Israhel his quos in insidiis conlocaverant ut postquam urbem cepissent ignem accenderent et ascendente in altum fumo captam urbem demonstrarent ^39quod cum cernerent filii Israhel in ipso certamine positi putaverunt enim filii Beniamin eos fugere et instantius sequebantur caesis de exercitu eorum triginta viris ^40et viderent quasi columnam fumi de civitate conscendere Beniamin quoque retro aspiciens captam cerneret civitatem et flammas in sublime ferri ^41qui prius simulaverant fugam versa facie fortius resistebant quod cum vidissent filii Beniamin in fugam versi sunt ^42et ad viam deserti ire coeperunt illuc quoque eos adversariis persequentibus sed et hii qui urbem succenderant occurrerunt eis ^43atque ita factum est ut ex utraque parte ab hostibus caederentur nec erat ulla morientium requies ceciderunt atque prostrati sunt ad orientalem plagam urbis Gabaa ^44fuerunt autem qui in eodem loco interfecti sunt decem et octo milia virorum omnes robustissimi pugnatores ^45quod cum vidissent qui remanserant de Beniamin fugerunt in solitudinem et pergebant ad petram cuius vocabulum est Remmon in illa quoque fuga palantes et in diversa tendentes occiderunt quinque milia viros et cum ultra tenderent persecuti sunt eos et interfecerunt etiam alios duo milia ^46et sic factum est ut omnes qui ceciderant de Beniamin in diversis locis essent viginti quinque milia pugnatores ad bella promptissimi ^47remanserunt itaque de omni numero Beniamin qui evadere potuerant et fugere in solitudinem sescenti viri sederuntque in petra Remmon mensibus quattuor ^48regressi autem filii Israhel omnes reliquias civitatis a viris usque ad iumenta gladio percusserunt cunctasque urbes et viculos Beniamin vorax flamma consumpsit __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1iuraverunt quoque filii Israhel in Maspha et dixerunt nullus nostrum dabit filiis Beniamin de filiabus suis uxorem ^2veneruntque omnes ad domum Dei in Silo et in conspectu eius sedentes usque ad vesperam levaverunt vocem et magno ululatu coeperunt flere dicentes ^3quare Domine Deus Israhel factum est hoc malum in populo tuo ut hodie una tribus auferretur ex nobis ^4altera autem die diluculo consurgentes extruxerunt altare obtuleruntque ibi holocausta et pacificas victimas et dixerunt ^5quis non ascendit in exercitu Domini de universis tribubus Israhel grandi enim se iuramento constrinxerant cum essent in Maspha interfici eos qui defuissent ^6ductique paenitentia filii Israhel super fratre suo Beniamin coeperunt dicere ablata est una tribus de Israhel ^7unde uxores accipient omnes enim in commune iuravimus non daturos nos his filias nostras ^8idcirco dixerunt quis est de universis tribubus Israhel qui non ascendit ad Dominum in Maspha et ecce inventi sunt habitatores Iabisgalaad in illo exercitu non fuisse ^9eo quoque tempore cum essent in Silo nullus ex eis ibi reppertus est ^10miserunt itaque decem milia viros robustissimos et praeceperunt eis ite et percutite habitatores Iabisgalaad in ore gladii tam uxores quam parvulos eorum ^11et hoc erit quod observare debetis omne generis masculini et mulieres quae cognoverunt viros interficite ^12inventaeque sunt de Iabisgalaad quadringentae virgines quae nescierunt viri torum et adduxerunt eas in castra in Silo in terra Chanaan ^13miseruntque nuntios ad filios Beniamin qui erant in petra Remmon et praeceperunt eis ut eos in pace susciperent ^14veneruntque filii Beniamin in illo tempore et datae sunt eis uxores de filiabus Iabisgalaad alias autem non reppererunt quas simili modo traderent ^15universusque Israhel valde doluit et egit paenitudinem super interfectione unius tribus ex Israhel ^16dixeruntque maiores natu quid faciemus reliquis qui non acceperunt uxores omnes in Beniamin feminae conciderunt ^17et magna nobis cura ingentique studio providendum est ne una tribus deleatur ex Israhel ^18filias nostras eis dare non possumus constricti iuramento et maledictione qua diximus maledictus qui dederit de filiabus suis uxorem Beniamin ^19ceperuntque consilium atque dixerunt ecce sollemnitas Domini est in Silo anniversaria quae sita est ad septentrionem urbis Bethel et ad orientalem plagam viae quae de Bethel tendit ad Sycimam et ad meridiem oppidi Lebona ^20praeceperuntque filiis Beniamin atque dixerunt ite et latete in vineis ^21cumque videritis filias Silo ad ducendos choros ex more procedere exite repente de vineis et rapite eas singuli uxores singulas et pergite in terram Beniamin ^22cumque venerint patres earum ac fratres et adversum vos queri coeperint atque iurgari dicemus eis miseremini eorum non enim rapuerunt eas iure bellantium atque victorum sed rogantibus ut acciperent non dedistis et a vestra parte peccatum est ^23feceruntque filii Beniamin ut sibi fuerat imperatum et iuxta numerum suum rapuerunt sibi de his quae ducebant choros uxores singulas abieruntque in possessionem suam aedificantes urbes et habitantes in eis __________________________________________________________________ Ruth __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1in diebus unius iudicis quando iudices praeerant facta est fames in terra abiitque homo de Bethleem Iuda ut peregrinaretur in regione moabitide cum uxore sua ac duobus liberis ^2ipse vocabatur Helimelech uxor eius Noemi e duobus filiis alter Maalon et alter Chellion Ephrathei de Bethleem Iuda ingressique regionem moabitidem morabantur ibi ^3et mortuus est Helimelech maritus Noemi remansitque ipsa cum filiis ^4qui acceperunt uxores moabitidas quarum una vocabatur Orpha altera Ruth manseruntque ibi decem annis ^5et ambo mortui sunt Maalon videlicet et Chellion remansitque mulier orbata duobus liberis ac marito ^6et surrexit ut in patriam pergeret cum utraque nuru sua de regione moabitide audierat enim quod respexisset Dominus populum suum et dedisset eis escas ^7egressa est itaque de loco peregrinationis suae cum utraque nuru et iam in via posita revertendi in terram Iuda ^8dixit ad eas ite in domum matris vestrae faciat Dominus vobiscum misericordiam sicut fecistis cum mortuis et mecum ^9det vobis invenire requiem in domibus virorum quos sortiturae estis et osculata est eas quae elevata voce flere coeperunt ^10et dicere tecum pergemus ad populum tuum ^11quibus illa respondit revertimini filiae mi cur venitis mecum num ultra habeo filios in utero meo ut viros ex me sperare possitis ^12revertimini filiae mi abite iam enim senectute confecta sum nec apta vinculo coniugali etiam si possem hac nocte concipere et parere filios ^13si eos expectare velitis donec crescant et annos impleant pubertatis ante eritis vetulae quam nubatis nolite quaeso filiae mi quia vestra angustia me magis premit et egressa est manus Domini contra me ^14elevata igitur voce rursum flere coeperunt Orpha osculata socrum est ac reversa Ruth adhesit socrui suae ^15cui dixit Noemi en reversa est cognata tua ad populum suum et ad deos suos vade cum ea ^16quae respondit ne adverseris mihi ut relinquam te et abeam quocumque perrexeris pergam ubi morata fueris et ego pariter morabor populus tuus populus meus et Deus tuus Deus meus ^17quae te morientem terra susceperit in ea moriar ibique locum accipiam sepulturae haec mihi faciat Deus et haec addat si non sola mors me et te separaverit ^18videns ergo Noemi quod obstinato Ruth animo decrevisset secum pergere adversari noluit nec ultra ad suos reditum persuadere ^19profectaeque sunt simul et venerunt in Bethleem quibus urbem ingressis velox apud cunctos fama percrebuit dicebantque mulieres haec est illa Noemi ^20quibus ait ne vocetis me Noemi id est pulchram sed vocate me Mara hoc est amaram quia valde me amaritudine replevit Omnipotens ^21egressa sum plena et vacuam reduxit me Dominus cur igitur vocatis me Noemi quam humiliavit Dominus et adflixit Omnipotens ^22venit ergo Noemi cum Ruth Moabitide nuru sua de terra peregrinationis suae ac reversa est in Bethleem quando primum hordea metebantur __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1erat autem vir Helimelech consanguineus homo potens et magnarum opum nomine Booz ^2dixitque Ruth Moabitis ad socrum suam si iubes vadam in agrum et colligam spicas quae metentium fugerint manus ubicumque clementis in me patris familias repperero gratiam cui illa respondit vade filia mi ^3abiit itaque et colligebat spicas post terga metentium accidit autem ut ager ille haberet dominum Booz qui erat de cognatione Helimelech ^4et ecce ipse veniebat de Bethleem dixitque messoribus Dominus vobiscum qui responderunt ei benedicat tibi Dominus ^5dixitque Booz iuveni qui messoribus praeerat cuius est haec puella ^6qui respondit haec est Moabitis quae venit cum Noemi de regione moabitide ^7et rogavit ut spicas colligeret remanentes sequens messorum vestigia et de mane usque nunc stat in agro et ne ad momentum quidem domum reversa est ^8et ait Booz ad Ruth audi filia ne vadas ad colligendum in alterum agrum nec recedas ab hoc loco sed iungere puellis meis ^9et ubi messuerint sequere mandavi enim pueris meis ut nemo tibi molestus sit sed etiam si sitieris vade ad sarcinulas et bibe aquas de quibus et pueri bibunt ^10quae cadens in faciem suam et adorans super terram dixit ad eum unde mihi hoc ut invenirem gratiam ante oculos tuos et nosse me dignareris peregrinam mulierem ^11cui ille respondit nuntiata sunt mihi omnia quae feceris socrui tuae post mortem viri tui et quod dereliqueris parentes tuos et terram in qua nata es et veneris ad populum quem ante nesciebas ^12reddat tibi Dominus pro opere tuo et plenam mercedem recipias a Domino Deo Israhel ad quem venisti et sub cuius confugisti alas ^13quae ait inveni gratiam ante oculos tuos domine mi qui consolatus es me et locutus es ad cor ancillae tuae quae non sum similis unius puellarum tuarum ^14dixitque ad eam Booz quando hora vescendi fuerit veni huc et comede panem et intingue buccellam tuam in aceto sedit itaque ad messorum latus et congessit pulentam sibi comeditque et saturata est et tulit reliquias ^15atque inde surrexit ut spicas ex more colligeret praecepit autem Booz pueris suis dicens etiam si vobiscum metere voluerit ne prohibeatis eam ^16et de vestris quoque manipulis proicite de industria et remanere permittite ut absque rubore colligat et colligentem nemo corripiat ^17collegit ergo in agro usque ad vesperam et quae collegerat virga caedens et excutiens invenit hordei quasi oephi mensuram id est tres modios ^18quos portans reversa est in civitatem et ostendit socrui suae insuper protulit et dedit ei de reliquiis cibi sui quo saturata fuerat ^19dixitque ei socrus ubi hodie collegisti et ubi fecisti opus sit benedictus qui misertus est tui indicavitque ei apud quem esset operata et nomen dixit viri quod Booz vocaretur ^20cui respondit Noemi benedictus sit a Domino quoniam eandem gratiam quam praebuerat vivis servavit et mortuis rursumque propinquus ait noster est homo ^21et Ruth hoc quoque inquit praecepit mihi ut tamdiu messoribus eius iungerer donec omnes segetes meterentur ^22cui dixit socrus melius est filia mi ut cum puellis eius exeas ad metendum ne in alieno agro quispiam resistat tibi ^23iuncta est itaque puellis Booz et tamdiu cum eis messuit donec hordea et triticum in horreis conderentur __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1postquam autem reversa est ad socrum suam audivit ab ea filia mi quaeram tibi requiem et providebo ut bene sit tibi ^2Booz iste cuius puellis in agro iuncta es propinquus est noster et hac nocte aream hordei ventilat ^3lava igitur et unguere et induere cultioribus vestimentis ac descende in aream non te videat homo donec esum potumque finierit ^4quando autem ierit ad dormiendum nota locum in quo dormiat veniesque et discoperies pallium quo operitur a parte pedum et proicies te et ibi iacebis ipse autem dicet tibi quid agere debeas ^5quae respondit quicquid praeceperis faciam ^6descenditque in aream et fecit omnia quae sibi imperaverat socrus ^7cumque comedisset Booz et bibisset et factus esset hilarior issetque ad dormiendum iuxta acervum manipulorum venit abscondite et discoperto a pedibus eius pallio se proiecit ^8et ecce nocte iam media expavit homo et conturbatus est viditque mulierem iacentem ad pedes suos ^9et ait illi quae es illaque respondit ego sum Ruth ancilla tua expande pallium tuum super famulam tuam quia propinquus es ^10et ille benedicta inquit es Domino filia et priorem misericordiam posteriore superasti quia non es secuta iuvenes pauperes sive divites ^11noli ergo metuere sed quicquid dixeris mihi faciam tibi scit enim omnis populus qui habitat intra portas urbis meae mulierem te esse virtutis ^12nec abnuo me propinquum sed est alius me propinquior ^13quiesce hac nocte et facto mane si te voluerit propinquitatis iure retinere bene res acta est sin autem ille noluerit ego te absque ulla dubitatione suscipiam vivit Dominus dormi usque mane ^14dormivit itaque ad pedes eius usque ad noctis abscessum surrexitque antequam homines se cognoscerent mutuo et dixit Booz cave ne quis noverit quod huc veneris ^15et rursum expande inquit palliolum tuum quo operiris et tene utraque manu qua extendente et tenente mensus est sex modios hordei et posuit super eam quae portans ingressa est civitatem ^16et venit ad socrum suam quae dixit ei quid egisti filia narravitque ei omnia quae sibi fecisset homo ^17et ait ecce sex modios hordei dedit mihi et ait nolo vacuam te reverti ad socrum tuam ^18dixitque Noemi expecta filia donec videamus quem res exitum habeat neque enim cessabit homo nisi conpleverit quod locutus est __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1ascendit ergo Booz ad portam et sedit ibi cumque vidisset propinquum praeterire de quo prius sermo habitus est dixit ad eum declina paulisper et sede hic vocans eum nomine suo qui devertit et sedit ^2tollens autem Booz decem viros de senioribus civitatis dixit ad eos sedete hic ^3quibus residentibus locutus est ad propinquum partem agri fratris nostri Helimelech vendit Noemi quae reversa est de regione moabitide ^4quod audire te volui et tibi dicere coram cunctis sedentibus et maioribus natu de populo meo si vis possidere iure propinquitatis eme et posside sin autem tibi displicet hoc ipsum indica mihi ut sciam quid facere debeam nullus est enim propinquus excepto te qui prior es et me qui secundus sum at ille respondit ego agrum emam ^5cui dixit Booz quando emeris agrum de manu mulieris Ruth quoque Moabitidem quae uxor defuncti fuit debes accipere ut suscites nomen propinqui tui in hereditate sua ^6qui respondit cedo iure propinquitatis neque enim posteritatem familiae meae delere debeo tu meo utere privilegio quo me libenter carere profiteor ^7hic autem erat mos antiquitus in Israhel inter propinquos et si quando alter alteri suo iure cedebat ut esset firma concessio solvebat homo calciamentum suum et dabat proximo suo hoc erat testimonium cessionis in Israhel ^8dixit ergo propinquus Booz tolle calciamentum quod statim solvit de pede suo ^9at ille maioribus natu et universo populo testes inquit vos estis hodie quod possederim omnia quae fuerunt Helimelech et Chellion et Maalon tradente Noemi ^10et Ruth Moabitidem uxorem Maalon in coniugium sumpserim ut suscitem nomen defuncti in hereditate sua ne vocabulum eius de familia sua ac fratribus et populo deleatur vos inquam huius rei testes estis ^11respondit omnis populus qui erat in porta et maiores natu nos testes sumus faciat Dominus hanc mulierem quae ingreditur domum tuam sicut Rachel et Liam quae aedificaverunt domum Israhel ut sit exemplum virtutis in Ephrata et habeat celebre nomen in Bethleem ^12fiatque domus tua sicut domus Phares quem Thamar peperit Iudae de semine quod dederit Dominus tibi ex hac puella ^13tulit itaque Booz Ruth et accepit uxorem ingressusque est ad eam et dedit illi Dominus ut conciperet et pareret filium ^14dixeruntque mulieres ad Noemi benedictus Dominus qui non est passus ut deficeret successor familiae tuae et vocaretur nomen eius in Israhel ^15et habeas qui consoletur animam tuam et enutriat senectutem de nuru enim tua natus est quae te diligit et multo tibi est melior quam si septem haberes filios ^16susceptumque Noemi puerum posuit in sinu suo et nutricis ac gerulae officio fungebatur ^17vicinae autem mulieres congratulantes ei et dicentes natus est filius Noemi vocaverunt nomen eius Obed hic est pater Isai patris David ^18hae sunt generationes Phares Phares genuit Esrom ^19Esrom genuit Aram Aram genuit Aminadab ^20Aminadab genuit Naasson Naasson genuit Salma ^21Salma genuit Booz Booz genuit Obed __________________________________________________________________ 1 Samuel __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1fuit vir unus de Ramathaimsophim de monte Ephraim et nomen eius Helcana filius Hieroam filii Heliu filii Thau filii Suph Ephratheus ^2et habuit duas uxores nomen uni Anna et nomen secundae Fenenna fueruntque Fenennae filii Annae autem non erant liberi ^3et ascendebat vir ille de civitate sua statutis diebus ut adoraret et sacrificaret Domino exercituum in Silo erant autem ibi duo filii Heli Ofni et Finees sacerdotes Domini ^4venit ergo dies et immolavit Helcana deditque Fenennae uxori suae et cunctis filiis eius et filiabus partes ^5Annae autem dedit partem unam tristis quia Annam diligebat Dominus autem concluserat vulvam eius ^6adfligebat quoque eam aemula eius et vehementer angebat in tantum ut exprobraret quod conclusisset Dominus vulvam eius ^7sicque faciebat per singulos annos cum redeunte tempore ascenderent templum Domini et sic provocabat eam porro illa flebat et non capiebat cibum ^8dixit ergo ei Helcana vir suus Anna cur fles et quare non comedis et quam ob rem adfligitur cor tuum numquid non ego melior sum tibi quam decem filii ^9surrexit autem Anna postquam comederat in Silo et biberat et Heli sacerdote sedente super sellam ante postes templi Domini ^10cum esset amaro animo oravit Dominum flens largiter ^11et votum vovit dicens Domine exercituum si respiciens videris adflictionem famulae tuae et recordatus mei fueris nec oblitus ancillae tuae dederisque servae tuae sexum virilem dabo eum Domino omnes dies vitae eius et novacula non ascendet super caput eius ^12factum est ergo cum illa multiplicaret preces coram Domino ut Heli observaret os eius ^13porro Anna loquebatur in corde suo tantumque labia illius movebantur et vox penitus non audiebatur aestimavit igitur eam Heli temulentam ^14dixitque ei usquequo ebria eris digere paulisper vinum quo mades ^15respondens Anna nequaquam inquit domine mi nam mulier infelix nimis ego sum vinumque et omne quod inebriare potest non bibi sed effudi animam meam in conspectu Domini ^16ne reputes ancillam tuam quasi unam de filiabus Belial quia ex multitudine doloris et maeroris mei locuta sum usque in praesens ^17tunc Heli ait ei vade in pace et Deus Israhel det tibi petitionem quam rogasti eum ^18et illa dixit utinam inveniat ancilla tua gratiam in oculis tuis et abiit mulier in viam suam et comedit vultusque eius non sunt amplius in diversa mutati ^19et surrexerunt mane et adoraverunt coram Domino reversique sunt et venerunt in domum suam Ramatha cognovit autem Helcana Annam uxorem suam et recordatus est eius Dominus ^20et factum est post circulum dierum concepit Anna et peperit filium vocavitque nomen eius Samuhel eo quod a Domino postulasset eum ^21ascendit autem vir Helcana et omnis domus eius ut immolaret Domino hostiam sollemnem et votum suum ^22et Anna non ascendit dixit enim viro suo non vadam donec ablactetur infans et ducam eum et appareat ante conspectum Domini et maneat ibi iugiter ^23et ait ei Helcana vir suus fac quod bonum tibi videtur et mane donec ablactes eum precorque ut impleat Dominus verbum suum mansit ergo mulier et lactavit filium suum donec amoveret eum a lacte ^24et adduxit eum secum postquam ablactaverat in vitulis tribus et tribus modiis farinae et amphora vini et adduxit eum ad domum Domini in Silo puer autem erat adhuc infantulus ^25et immolaverunt vitulum et obtulerunt puerum Heli ^26et ait obsecro mi domine vivit anima tua domine ego sum illa mulier quae steti coram te hic orans Dominum ^27pro puero isto oravi et dedit Dominus mihi petitionem meam quam postulavi eum ^28idcirco et ego commodavi eum Domino cunctis diebus quibus fuerit accommodatus Domino et adoraverunt ibi Dominum et oravit Anna et ait __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1exultavit cor meum in Domino exaltatum est cornu meum in Domino dilatatum est os meum super inimicos meos quia laetata sum in salutari tuo ^2non est sanctus ut est Dominus neque enim est alius extra te et non est fortis sicut Deus noster ^3nolite multiplicare loqui sublimia gloriantes recedant vetera de ore vestro quoniam Deus scientiarum Dominus est et ipsi praeparantur cogitationes ^4arcus fortium superatus est et infirmi accincti sunt robore ^5saturati prius pro pane se locaverunt et famelici saturati sunt donec sterilis peperit plurimos et quae multos habebat filios infirmata est ^6Dominus mortificat et vivificat deducit ad infernum et reducit ^7Dominus pauperem facit et ditat humiliat et sublevat ^8suscitat de pulvere egenum et de stercore elevat pauperem ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat Domini enim sunt cardines terrae et posuit super eos orbem ^9pedes sanctorum suorum servabit et impii in tenebris conticescent quia non in fortitudine roborabitur vir ^10Dominum formidabunt adversarii eius super ipsos in caelis tonabit Dominus iudicabit fines terrae et dabit imperium regi suo et sublimabit cornu christi sui ^11et abiit Helcana Ramatha in domum suam puer autem erat minister in conspectu Domini ante faciem Heli sacerdotis ^12porro filii Heli filii Belial nescientes Dominum ^13neque officium sacerdotum ad populum sed quicumque immolasset victimam veniebat puer sacerdotis dum coquerentur carnes et habebat fuscinulam tridentem in manu sua ^14et mittebat eam in lebetem vel in caldariam aut in ollam sive in caccabum et omne quod levabat fuscinula tollebat sacerdos sibi sic faciebant universo Israheli venientium in Silo ^15etiam antequam adolerent adipem veniebat puer sacerdotis et dicebat immolanti da mihi carnem ut coquam sacerdoti non enim accipiam a te carnem coctam sed crudam ^16dicebatque illi immolans incendatur primum iuxta morem hodie adeps et tolle tibi quantumcumque desiderat anima tua qui respondens aiebat ei nequaquam nunc enim dabis alioquin tollam vi ^17erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino quia detrahebant homines sacrificio Domini ^18Samuhel autem ministrabat ante faciem Domini puer accinctus ephod lineo ^19et tunicam parvam faciebat ei mater sua quam adferebat statutis diebus ascendens cum viro suo ut immolaret hostiam sollemnem ^20et benedixit Heli Helcanae et uxori eius dixitque reddat Dominus tibi semen de muliere hac pro fenore quod commodasti Domino et abierunt in locum suum ^21visitavit ergo Dominus Annam et concepit et peperit tres filios et duas filias et magnificatus est puer Samuhel apud Dominum ^22Heli autem erat senex valde et audivit omnia quae faciebant filii sui universo Israheli et quomodo dormiebant cum mulieribus quae observabant ad ostium tabernaculi ^23et dixit eis quare facitis res huiuscemodi quas ego audio res pessimas ab omni populo ^24nolite filii mi non enim est bona fama quam ego audio ut transgredi faciatis populum Domini ^25si peccaverit vir in virum placari ei potest Deus si autem in Domino peccaverit vir quis orabit pro eo et non audierunt vocem patris sui quia voluit Dominus occidere eos ^26puer autem Samuhel proficiebat atque crescebat et placebat tam Deo quam hominibus ^27venit autem vir Dei ad Heli et ait ad eum haec dicit Dominus numquid non aperte revelatus sum domui patris tui cum essent in Aegypto in domo Pharaonis ^28et elegi eum ex omnibus tribubus Israhel mihi in sacerdotem ut ascenderet altare meum et adoleret mihi incensum et portaret ephod coram me et dedi domui patris tui omnia de sacrificiis filiorum Israhel ^29quare calce abicitis victimam meam et munera mea quae praecepi ut offerrentur in templo et magis honorasti filios tuos quam me ut comederetis primitias omnis sacrificii Israhel populi mei ^30propterea ait Dominus Deus Israhel loquens locutus sum ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum nunc autem dicit Dominus absit hoc a me sed quicumque glorificaverit me glorificabo eum qui autem contemnunt me erunt ignobiles ^31ecce dies veniunt et praecidam brachium tuum et brachium domus patris tui ut non sit senex in domo tua ^32et videbis aemulum tuum in templo in universis prosperis Israhel et non erit senex in domo tua omnibus diebus ^33verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo sed ut deficiant oculi tui et tabescat anima tua et pars magna domus tuae morietur cum ad virilem aetatem venerit ^34hoc autem erit tibi signum quod venturum est duobus filiis tuis Ofni et Finees in die uno morientur ambo ^35et suscitabo mihi sacerdotem fidelem qui iuxta cor meum et animam meam faciat et aedificabo ei domum fidelem et ambulabit coram christo meo cunctis diebus ^36futurum est autem ut quicumque remanserit in domo tua veniat ut oretur pro eo et offerat nummum argenteum et tortam panis dicatque dimitte me obsecro ad unam partem sacerdotalem ut comedam buccellam panis __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1puer autem Samuhel ministrabat Domino coram Heli et sermo Domini erat pretiosus in diebus illis non erat visio manifesta ^2factum est ergo in die quadam Heli iacebat in loco suo et oculi eius caligaverant nec poterat videre ^3lucerna Dei antequam extingueretur Samuhel autem dormiebat in templo Domini ubi erat arca Dei ^4et vocavit Dominus Samuhel qui respondens ait ecce ego ^5et cucurrit ad Heli et dixit ecce ego vocasti enim me qui dixit non vocavi revertere dormi et abiit et dormivit ^6et adiecit Dominus vocare rursum Samuhel consurgensque Samuhel abiit ad Heli et dixit ecce ego quia vocasti me qui respondit non vocavi te fili mi revertere et dormi ^7porro Samuhel necdum sciebat Dominum neque revelatus fuerat ei sermo Domini ^8et adiecit Dominus et vocavit adhuc Samuhel tertio qui consurgens abiit ad Heli ^9et ait ecce ego quia vocasti me intellexit igitur Heli quia Dominus vocaret puerum et ait ad Samuhel vade et dormi et si deinceps vocaverit te dices loquere Domine quia audit servus tuus abiit ergo Samuhel et dormivit in loco suo ^10et venit Dominus et stetit et vocavit sicut vocaverat secundo Samuhel Samuhel et ait Samuhel loquere quia audit servus tuus ^11et dixit Dominus ad Samuhel ecce ego facio verbum in Israhel quod quicumque audierit tinnient ambae aures eius ^12in die illo suscitabo adversum Heli omnia quae locutus sum super domum eius incipiam et conplebo ^13praedixi enim ei quod iudicaturus essem domum eius in aeternum propter iniquitatem eo quod noverat indigne agere filios suos et non corripuit eos ^14idcirco iuravi domui Heli quod non expietur iniquitas domus eius victimis et muneribus usque in aeternum ^15dormivit autem Samuhel usque mane aperuitque ostia domus Domini et Samuhel timebat indicare visionem Heli ^16vocavit ergo Heli Samuhelem et dixit Samuhel fili mi qui respondens ait praesto sum ^17et interrogavit eum quis est sermo quem locutus est ad te oro te ne celaveris me haec faciat tibi Deus et haec addat si absconderis a me sermonem ex omnibus verbis quae dicta sunt tibi ^18indicavit itaque ei Samuhel universos sermones et non abscondit ab eo et ille respondit Dominus est quod bonum est in oculis suis faciat ^19crevit autem Samuhel et Dominus erat cum eo et non cecidit ex omnibus verbis eius in terram ^20et cognovit universus Israhel a Dan usque Bersabee quod fidelis Samuhel propheta esset Domini ^21et addidit Dominus ut appareret in Silo quoniam revelatus fuerat Dominus Samuheli in Silo iuxta verbum Domini et evenit sermo Samuhelis universo Israheli __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1egressus est namque Israhel obviam Philisthim in proelium et castrametatus est iuxta lapidem Adiutorii porro Philisthim venerunt in Afec ^2et instruxerunt aciem contra Israhel inito autem certamine terga vertit Israhel Philistheis et caesa sunt in illo certamine passim per agros quasi quattuor milia virorum ^3et reversus est populus ad castra dixeruntque maiores natu de Israhel quare percussit nos Dominus hodie coram Philisthim adferamus ad nos de Silo arcam foederis Domini et veniat in medium nostri ut salvet nos de manu inimicorum nostrorum ^4misit ergo populus in Silo et tulerunt inde arcam foederis Domini exercituum sedentis super cherubin erantque duo filii Heli cum arca foederis Domini Ofni et Finees ^5cumque venisset arca foederis Domini in castra vociferatus est omnis Israhel clamore grandi et personuit terra ^6et audierunt Philisthim vocem clamoris dixeruntque quaenam haec est vox clamoris magni in castris Hebraeorum et cognoverunt quod arca Domini venisset in castra ^7timueruntque Philisthim dicentes venit Deus in castra et ingemuerunt ^8vae nobis non enim fuit tanta exultatio heri et nudius tertius vae nobis quis nos servabit de manu deorum sublimium istorum hii sunt dii qui percusserunt Aegyptum omni plaga in deserto ^9confortamini et estote viri Philisthim ne serviatis Hebraeis sicut illi servierunt vobis confortamini et bellate ^10pugnaverunt ergo Philisthim et caesus est Israhel et fugit unusquisque in tabernaculum suum et facta est plaga magna nimis et ceciderunt de Israhel triginta milia peditum ^11et arca Dei capta est duoque filii Heli mortui sunt Ofni et Finees ^12currens autem vir de Beniamin ex acie venit in Silo in die illo scissa veste et conspersus pulvere caput ^13cumque ille venisset Heli sedebat super sellam contra viam aspectans erat enim cor eius pavens pro arca Domini vir autem ille postquam ingressus est nuntiavit urbi et ululavit omnis civitas ^14et audivit Heli sonitum clamoris dixitque quis est hic sonitus tumultus huius at ille festinavit et venit et adnuntiavit Heli ^15Heli autem erat nonaginta et octo annorum et oculi eius caligaverant et videre non poterat ^16et dixit ad Heli ego sum qui veni de proelio et ego qui de acie fugi hodie cui ille ait quid actum est fili mi ^17respondens autem qui nuntiabat fugit inquit Israhel coram Philisthim et ruina magna facta est in populo insuper et duo filii tui mortui sunt Ofni et Finees et arca Dei capta est ^18cumque ille nominasset arcam Dei cecidit de sella retrorsum iuxta ostium et fractis cervicibus mortuus est senex enim erat vir et grandevus et ipse iudicavit Israhel quadraginta annis ^19nurus autem eius uxor Finees praegnans erat vicinaque partui et audito nuntio quod capta esset arca Dei et mortuus socer suus et vir suus incurvavit se et peperit inruerant enim in eam dolores subiti ^20in ipso autem momento mortis eius dixerunt ei quae stabant circa eam ne timeas quia filium peperisti quae non respondit eis neque animadvertit ^21et vocavit puerum Hicabod dicens translata est gloria de Israhel quia capta est arca Dei et pro socero suo et pro viro suo ^22et ait translata est gloria ab Israhel eo quod capta esset arca Dei __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1Philisthim autem tulerunt arcam Dei et asportaverunt eam a lapide Adiutorii in Azotum ^2tulerunt Philisthim arcam Dei et intulerunt eam in templum Dagon et statuerunt eam iuxta Dagon ^3cumque surrexissent diluculo Azotii altera die ecce Dagon iacebat pronus in terram ante arcam Domini et tulerunt Dagon et restituerunt eum in loco suo ^4rursumque mane die alio consurgentes invenerunt Dagon iacentem super faciem suam in terram coram arca Domini caput autem Dagon et duae palmae manuum eius abscisae erant super limen ^5porro Dagon truncus solus remanserat in loco suo propter hanc causam non calcant sacerdotes Dagon et omnes qui ingrediuntur templum eius super limen Dagon in Azoto usque in hodiernum diem ^6adgravata autem est manus Domini super Azotios et demolitus est eos et percussit in secretiori parte natium Azotum et fines eius ^7videntes autem viri azotii huiuscemodi plagam dixerunt non maneat arca Dei Israhel apud nos quoniam dura est manus eius super nos et super Dagon deum nostrum ^8et mittentes congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum ad se et dixerunt quid faciemus de arca Dei Israhel responderuntque Getthei circumducatur arca Dei Israhel et circumduxerunt arcam Dei Israhel ^9illis autem circumducentibus eam fiebat manus Dei per singulas civitates interfectionis magnae nimis et percutiebat viros uniuscuiusque urbis a parvo usque ad maiorem et conputrescebant prominentes extales eorum ^10miserunt ergo arcam Dei in Accaron cumque venisset arca Dei in Accaron exclamaverunt Accaronitae dicentes adduxerunt ad nos arcam Dei Israhel ut interficiat nos et populum nostrum ^11miserunt itaque et congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum qui dixerunt dimittite arcam Dei Israhel et revertatur in locum suum et non interficiat nos cum populo nostro ^12fiebat enim pavor mortis in singulis urbibus et gravissima valde manus Dei viri quoque qui mortui non fuerant percutiebantur in secretiori parte natium et ascendebat ululatus uniuscuiusque civitatis in caelum __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1fuit ergo arca Domini in regione Philisthinorum septem mensibus ^2et vocaverunt Philisthim sacerdotes et divinos dicentes quid faciemus de arca Dei indicate nobis quomodo remittemus eam in locum suum qui dixerunt ^3si remittitis arcam Dei Israhel nolite dimittere eam vacuam sed quod debetis reddite ei pro peccato et tunc curabimini et scietis quare non recedat manus eius a vobis ^4qui dixerunt quid est quod pro delicto reddere debeamus ei responderuntque illi ^5iuxta numerum provinciarum Philisthim quinque anos aureos facietis et quinque mures aureos quia plaga una fuit omnibus vobis et satrapis vestris facietisque similitudines anorum vestrorum et similitudines murium qui demoliti sunt terram et dabitis Deo Israhel gloriam si forte relevet manum suam a vobis et a diis vestris et a terra vestra ^6quare gravatis corda vestra sicut adgravavit Aegyptus et Pharao cor suum nonne postquam percussus est tunc dimisit eos et abierunt ^7nunc ergo arripite et facite plaustrum novum unum et duas vaccas fetas quibus non est inpositum iugum iungite in plaustro et recludite vitulos earum domi ^8tolletisque arcam Domini et ponetis in plaustro et vasa aurea quae exsolvistis ei pro delicto ponetis in capsella ad latus eius et dimittite eam ut vadat ^9et aspicietis et si quidem per viam finium suorum ascenderit contra Bethsames ipse fecit nobis malum hoc grande sin autem minime sciemus quia nequaquam manus eius tetigit nos sed casu accidit ^10fecerunt ergo illi hoc modo et tollentes duas vaccas quae lactabant vitulos iunxerunt ad plaustrum vitulosque earum concluserunt domi ^11et posuerunt arcam Dei super plaustrum et capsellam quae habebat mures aureos et similitudinem anorum ^12ibant autem in directum vaccae per viam quae ducit Bethsames et itinere uno gradiebantur pergentes et mugientes et non declinabant neque ad dextram neque ad sinistram sed et satrapae Philisthinorum sequebantur usque ad terminos Bethsames ^13porro Bethsamitae metebant triticum in valle et elevantes oculos viderunt arcam et gavisi sunt cum vidissent ^14et plaustrum venit in agrum Iosue Bethsamitae et stetit ibi erat autem ibi lapis magnus et conciderunt ligna plaustri vaccasque inposuerunt super ea holocaustum Domino ^15Levitae autem deposuerunt arcam Dei et capsellam quae erat iuxta eam in qua erant vasa aurea et posuerunt super lapidem grandem viri autem bethsamitae obtulerunt holocausta et immolaverunt victimas in die illa Domino ^16et quinque satrapae Philisthinorum viderunt et reversi sunt in Accaron in die illa ^17hii sunt autem ani aurei quos reddiderunt Philisthim pro delicto Domino Azotus unum Gaza unum Ascalon unum Geth unum Accaron unum ^18et mures aureos secundum numerum urbium Philisthim quinque provinciarum ab urbe murata usque ad villam quae erat absque muro et usque ad Abel magnum super quem posuerunt arcam Domini quae erat usque in illa die in agro Iosue Bethsamitis ^19percussit autem de viris bethsamitibus eo quod vidissent arcam Domini et percussit de populo septuaginta viros et quinquaginta milia plebis luxitque populus quod percussisset Dominus plebem plaga magna ^20et dixerunt viri bethsamitae quis poterit stare in conspectu Domini Dei sancti huius et ad quem ascendet a nobis ^21miseruntque nuntios ad habitatores Cariathiarim dicentes reduxerunt Philisthim arcam Domini descendite et ducite eam ad vos __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1venerunt ergo viri Cariathiarim et duxerunt arcam Domini et intulerunt eam in domum Abinadab in Gabaa Eleazarum autem filium eius sanctificaverunt ut custodiret arcam Domini ^2et factum est ex qua die mansit arca in Cariathiarim multiplicati sunt dies erat quippe iam annus vicesimus et requievit omnis domus Israhel post Dominum ^3ait autem Samuhel ad universam domum Israhel dicens si in toto corde vestro revertimini ad Dominum auferte deos alienos de medio vestrum et Astharoth et praeparate corda vestra Domino et servite ei soli et eruet vos de manu Philisthim ^4abstulerunt ergo filii Israhel Baalim et Astharoth et servierunt Domino soli ^5dixit autem Samuhel congregate universum Israhel in Masphat ut orem pro vobis Dominum ^6et convenerunt in Masphat hauseruntque aquam et effuderunt in conspectu Domini et ieiunaverunt in die illa et dixerunt ibi peccavimus Domino iudicavitque Samuhel filios Israhel in Masphat ^7et audierunt Philisthim quod congregati essent filii Israhel in Masphat et ascenderunt satrapae Philisthinorum ad Israhel quod cum audissent filii Israhel timuerunt a facie Philisthinorum ^8dixeruntque ad Samuhel ne cesses pro nobis clamare ad Dominum Deum nostrum ut salvet nos de manu Philisthinorum ^9tulit autem Samuhel agnum lactantem unum et obtulit illum holocaustum integrum Domino et clamavit Samuhel ad Dominum pro Israhel et exaudivit eum Dominus ^10factum est ergo cum Samuhel offerret holocaustum Philistheos inire proelium contra Israhel intonuit autem Dominus fragore magno in die illa super Philisthim et exterruit eos et caesi sunt a filiis Israhel ^11egressique viri Israhel de Masphat persecuti sunt Philistheos et percusserunt eos usque ad locum qui erat subter Bethchar ^12tulit autem Samuhel lapidem unum et posuit eum inter Masphat et inter Sen et vocavit nomen eius lapis Adiutorii dixitque hucusque auxiliatus est nobis Dominus ^13et humiliati sunt Philisthim nec adposuerunt ultra ut venirent in terminos Israhel facta est itaque manus Domini super Philistheos cunctis diebus Samuhel ^14et redditae sunt urbes quas tulerant Philisthim ab Israhel Israheli ab Accaron usque Geth et terminos suos liberavit Israhel de manu Philisthinorum eratque pax inter Israhel et Amorreum ^15iudicabat quoque Samuhel Israhel cunctis diebus vitae suae ^16et ibat per singulos annos circumiens Bethel et Galgal et Masphat et iudicabat Israhelem in supradictis locis ^17revertebaturque in Ramatha ibi enim erat domus eius et ibi iudicabat Israhelem aedificavit etiam ibi altare Domino __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1factum est autem cum senuisset Samuhel posuit filios suos iudices Israhel ^2fuitque nomen filii eius primogeniti Iohel et nomen secundi Abia iudicum in Bersabee ^3et non ambulaverunt filii illius in viis eius sed declinaverunt post avaritiam acceperuntque munera et perverterunt iudicium ^4congregati ergo universi maiores natu Israhel venerunt ad Samuhel in Ramatha ^5dixeruntque ei ecce tu senuisti et filii tui non ambulant in viis tuis constitue nobis regem ut iudicet nos sicut universae habent nationes ^6displicuitque sermo in oculis Samuhelis eo quod dixissent da nobis regem ut iudicet nos et oravit Samuhel Dominum ^7dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem populi in omnibus quae loquuntur tibi non enim te abiecerunt sed me ne regnem super eos ^8iuxta omnia opera sua quae fecerunt a die qua eduxi eos de Aegypto usque ad diem hanc sicut dereliquerunt me et servierunt diis alienis sic faciunt etiam tibi ^9nunc ergo audi vocem eorum verumtamen contestare eos et praedic eis ius regis qui regnaturus est super eos ^10dixit itaque Samuhel omnia verba Domini ad populum qui petierat a se regem ^11et ait hoc erit ius regis qui imperaturus est vobis filios vestros tollet et ponet in curribus suis facietque sibi equites et praecursores quadrigarum suarum ^12et constituet sibi tribunos et centuriones et aratores agrorum suorum et messores segetum et fabros armorum et curruum suorum ^13filias quoque vestras faciet sibi unguentarias et focarias et panificas ^14agros quoque vestros et vineas et oliveta optima tollet et dabit servis suis ^15sed et segetes vestras et vinearum reditus addecimabit ut det eunuchis et famulis suis ^16servos etiam vestros et ancillas et iuvenes optimos et asinos auferet et ponet in opere suo ^17greges vestros addecimabit vosque eritis ei servi ^18et clamabitis in die illa a facie regis vestri quem elegistis vobis et non exaudiet vos Dominus in die illa ^19noluit autem populus audire vocem Samuhel sed dixerunt nequaquam rex enim erit super nos ^20et erimus nos quoque sicut omnes gentes et iudicabit nos rex noster et egredietur ante nos et pugnabit bella nostra pro nobis ^21et audivit Samuhel omnia verba populi et locutus est ea in auribus Domini ^22dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem eorum et constitue super eos regem et ait Samuhel ad viros Israhel vadat unusquisque in civitatem suam __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1et erat vir de Beniamin nomine Cis filius Abihel filii Seror filii Bechoreth filii Afia filii viri Iemini fortis robore ^2et erat ei filius vocabulo Saul electus et bonus et non erat vir de filiis Israhel melior illo ab umero et sursum eminebat super omnem populum ^3perierant autem asinae Cis patris Saul et dixit Cis ad Saul filium suum tolle tecum unum de pueris et consurgens vade et quaere asinas qui cum transissent per montem Ephraim ^4et per terram Salisa et non invenissent transierunt etiam per terram Salim et non erant sed et per terram Iemini et minime reppererunt ^5cum autem venissent in terram Suph dixit Saul ad puerum suum qui erat cum eo veni et revertamur ne forte dimiserit pater meus asinas et sollicitus sit pro nobis ^6qui ait ei ecce est vir Dei in civitate hac vir nobilis omne quod loquitur absque ambiguitate venit nunc ergo eamus illuc si forte indicet nobis de via nostra propter quam venimus ^7dixitque Saul ad puerum suum ecce ibimus quid feremus ad virum panis defecit in sitarciis nostris et sportulam non habemus ut demus homini Dei nec quicquam aliud ^8rursum puer respondit Sauli et ait ecce inventa est in manu mea quarta pars stateris argenti demus homini Dei ut indicet nobis viam nostram ^9olim in Israhel sic loquebatur unusquisque vadens consulere Deum venite et eamus ad videntem qui enim propheta dicitur hodie vocabatur olim videns ^10et dixit Saul ad puerum suum optimus sermo tuus veni eamus et ierunt in civitatem in qua erat vir Dei ^11cumque ascenderent clivum civitatis invenerunt puellas egredientes ad hauriendam aquam et dixerunt eis num hic est videns ^12quae respondentes dixerunt illis hic est ecce ante te festina nunc hodie enim venit in civitate quia sacrificium est hodie populo in excelso ^13ingredientes urbem statim invenietis eum antequam ascendat excelsum ad vescendum neque enim comesurus est populus donec ille veniat quia ipse benedicit hostiae et deinceps comedunt qui vocati sunt nunc ergo conscendite quia hodie repperietis eum ^14et ascenderunt in civitatem cumque illi ambularent in medio urbis apparuit Samuhel egrediens obviam eis ut ascenderet in excelsum ^15Dominus autem revelaverat auriculam Samuhel ante unam diem quam veniret Saul dicens ^16hac ipsa quae nunc est hora cras mittam ad te virum de terra Beniamin et ungues eum ducem super populum meum Israhel et salvabit populum meum de manu Philisthinorum quia respexi populum meum venit enim clamor eorum ad me ^17cumque aspexisset Samuhel Saulem Dominus ait ei ecce vir quem dixeram tibi iste dominabitur populo meo ^18accessit autem Saul ad Samuhelem in medio portae et ait indica oro mihi ubi est domus videntis ^19et respondit Samuhel Sauli dicens ego sum videns ascende ante me in excelsum ut comedatis mecum hodie et dimittam te mane et omnia quae sunt in corde tuo indicabo tibi ^20et de asinis quas perdidisti nudius tertius ne sollicitus sis quia inventae sunt et cuius erunt optima quaeque Israhel nonne tibi et omni domui patris tui ^21respondens autem Saul ait numquid non filius Iemini ego sum de minima tribu Israhel et cognatio mea novissima inter omnes familias de tribu Beniamin quare ergo locutus es mihi sermonem istum ^22adsumens itaque Samuhel Saulem et puerum eius introduxit eos in triclinium et dedit eis locum in capite eorum qui fuerant invitati erant enim quasi triginta viri ^23dixitque Samuhel coco da partem quam dedi tibi et praecepi ut reponeres seorsum apud te ^24levavit autem cocus armum et posuit ante Saul dixitque Samuhel ecce quod remansit pone ante te et comede quia de industria servatum est tibi quando populum vocavi et comedit Saul cum Samuhel in die illa ^25et descenderunt de excelso in oppidum et locutus est cum Saul in solario ^26cumque mane surrexissent et iam dilucesceret vocavit Samuhel Saul in solarium dicens surge ut dimittam te et surrexit Saul egressique sunt ambo ipse videlicet et Samuhel ^27cumque descenderent in extrema parte civitatis Samuhel dixit ad Saul dic puero ut antecedat nos et transeat tu autem subsiste paulisper ut indicem tibi verbum Domini __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1tulit autem Samuhel lenticulam olei et effudit super caput eius et deosculatus eum ait ecce unxit te Dominus super hereditatem suam in principem ^2cum abieris hodie a me invenies duos viros iuxta sepulchrum Rachel in finibus Beniamin in meridie dicentque tibi inventae sunt asinae ad quas ieras perquirendas et intermissis pater tuus asinis sollicitus est pro vobis et dicit quid faciam de filio meo ^3cumque abieris inde et ultra transieris et veneris ad quercum Thabor invenient te ibi tres viri ascendentes ad Deum in Bethel unus portans tres hedos et alius tres tortas panis et alius portans lagoenam vini ^4cumque te salutaverint dabunt tibi duos panes et accipies de manu eorum ^5post haec venies in collem Domini ubi est statio Philisthinorum et cum ingressus fueris ibi urbem obviam habebis gregem prophetarum descendentium de excelso et ante eos psalterium et tympanum et tibiam et citharam ipsosque prophetantes ^6et insiliet in te spiritus Domini et prophetabis cum eis et mutaberis in virum alium ^7quando ergo evenerint signa haec omnia tibi fac quaecumque invenerit manus tua quia Dominus tecum est ^8et descendes ante me in Galgala ego quippe descendam ad te ut offeras oblationem et immoles victimas pacificas septem diebus expectabis donec veniam ad te et ostendam tibi quae facias ^9itaque cum avertisset umerum suum ut abiret a Samuhele inmutavit ei Deus cor aliud et venerunt omnia signa haec in die illa ^10veneruntque ad praedictum collem et ecce cuneus prophetarum obvius ei et insilivit super eum spiritus Dei et prophetavit in medio eorum ^11videntes autem omnes qui noverant eum heri et nudius tertius quod esset cum prophetis et prophetaret dixerunt ad invicem quaenam res accidit filio Cis num et Saul in prophetis ^12responditque alius ad alterum dicens et quis pater eorum propterea versum est in proverbium num et Saul inter prophetas ^13cessavit autem prophetare et venit ad excelsum ^14dixitque patruus Saul ad eum et ad puerum eius quo abistis qui responderunt quaerere asinas quas cum non repperissemus venimus ad Samuhelem ^15et dixit ei patruus suus indica mihi quid dixerit tibi Samuhel ^16et ait Saul ad patruum suum indicavit nobis quia inventae essent asinae de sermone autem regni non indicavit ei quem locutus illi fuerat Samuhel ^17et convocavit Samuhel populum ad Dominum in Maspha ^18et ait ad filios Israhel haec dicit Dominus Deus Israhel ego eduxi Israhel de Aegypto et erui vos de manu Aegyptiorum et de manu omnium regum qui adfligebant vos ^19vos autem hodie proiecistis Deum vestrum qui solus salvavit vos de universis malis et tribulationibus vestris et dixistis nequaquam sed regem constitue super nos nunc ergo state coram Domino per tribus vestras et per familias ^20et adplicuit Samuhel omnes tribus Israhel et cecidit sors tribus Beniamin ^21et adplicuit tribum Beniamin et cognationes eius et cecidit cognatio Metri et pervenit usque ad Saul filium Cis quaesierunt ergo eum et non est inventus ^22et consuluerunt post haec Dominum utrumnam venturus esset illuc responditque Dominus ecce absconditus est domi ^23cucurrerunt itaque et tulerunt eum inde stetitque in medio populi et altior fuit universo populo ab umero et sursum ^24et ait Samuhel ad omnem populum certe videtis quem elegit Dominus quoniam non sit similis ei in omni populo et clamavit cunctus populus et ait vivat rex ^25locutus est autem Samuhel ad populum legem regni et scripsit in libro et reposuit coram Domino et dimisit Samuhel omnem populum singulos in domum suam ^26sed et Saul abiit in domum suam in Gabaath et abiit cum eo pars exercitus quorum tetigerat Deus corda ^27filii vero Belial dixerunt num salvare nos poterit iste et despexerunt eum et non adtulerunt ei munera ille vero dissimulabat se audire __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1ascendit autem Naas Ammonites et pugnare coepit adversus Iabesgalaad dixeruntque omnes viri Iabes ad Naas habeto nos foederatos et serviemus tibi ^2et respondit ad eos Naas Ammonites in hoc feriam vobiscum foedus ut eruam omnium vestrum oculos dextros ponamque vos obprobrium in universo Israhel ^3et dixerunt ad eum seniores Iabes concede nobis septem dies ut mittamus nuntios in universos terminos Israhel et si non fuerit qui defendat nos egrediemur ad te ^4venerunt ergo nuntii in Gabaath Saulis et locuti sunt verba audiente populo et levavit omnis populus vocem suam et flevit ^5et ecce Saul veniebat sequens boves de agro et ait quid habet populus quod plorat et narraverunt ei verba virorum Iabes ^6et insilivit spiritus Domini in Saul cum audisset verba haec et iratus est furor eius nimis ^7et adsumens utrumque bovem concidit in frusta misitque in omnes terminos Israhel per manum nuntiorum dicens quicumque non exierit secutusque fuerit Saul et Samuhelem sic fiet bubus eius invasit ergo timor Domini populum et egressi sunt quasi vir unus ^8et recensuit eos in Bezec fueruntque filiorum Israhel trecenta milia virorum autem Iuda triginta milia ^9et dixerunt nuntiis qui venerant sic dicetis viris qui sunt in Iabesgalaad cras erit vobis salus cum incaluerit sol venerunt ergo nuntii et adnuntiaverunt viris Iabes qui laetati sunt ^10et dixerunt mane exibimus ad vos et facietis nobis omne quod placuerit vobis ^11et factum est cum venisset dies crastinus constituit Saul populum in tres partes et ingressus est media castra in vigilia matutina et percussit Ammon usque dum incalesceret dies reliqui autem dispersi sunt ita ut non relinquerentur in eis duo pariter ^12et ait populus ad Samuhel quis est iste qui dixit Saul non regnabit super nos date viros et interficiemus eos ^13et ait Saul non occidetur quisquam in die hac quia hodie fecit Dominus salutem in Israhel ^14dixit autem Samuhel ad populum venite et eamus in Galgala et innovemus ibi regnum ^15et perrexit omnis populus in Galgala et fecerunt ibi regem Saul coram Domino in Galgala et immolaverunt ibi victimas pacificas coram Domino et laetatus est ibi Saul et cuncti viri Israhel nimis __________________________________________________________________ Chapter 12 ^1dixit autem Samuhel ad universum Israhel ecce audivi vocem vestram iuxta omnia quae locuti estis ad me et constitui super vos regem ^2et nunc rex graditur ante vos ego autem senui et incanui porro filii mei vobiscum sunt itaque conversatus coram vobis ab adulescentia mea usque ad diem hanc ecce praesto sum ^3loquimini de me coram Domino et coram christo eius utrum bovem cuiusquam tulerim an asinum si quempiam calumniatus sum si oppressi aliquem si de manu cuiusquam munus accepi et contemnam illud hodie restituamque vobis ^4et dixerunt non es calumniatus nos neque oppressisti neque tulisti de manu alicuius quippiam ^5dixitque ad eos testis Dominus adversus vos et testis christus eius in die hac quia non inveneritis in manu mea quippiam et dixerunt testis ^6et ait Samuhel ad populum Dominus qui fecit Mosen et Aaron et eduxit patres nostros de terra Aegypti ^7nunc ergo state ut iudicio contendam adversum vos coram Domino de omnibus misericordiis Domini quas fecit vobiscum et cum patribus vestris ^8quomodo ingressus est Iacob in Aegyptum et clamaverunt patres vestri ad Dominum et misit Dominus Mosen et Aaron et eduxit patres vestros ex Aegypto et conlocavit eos in loco hoc ^9qui obliti sunt Domini Dei sui et tradidit eos in manu Sisarae magistri militiae Asor et in manu Philisthinorum et in manu regis Moab et pugnaverunt adversum eos ^10postea autem clamaverunt ad Dominum et dixerunt peccavimus quia dereliquimus Dominum et servivimus Baalim et Astharoth nunc ergo erue nos de manu inimicorum nostrorum et serviemus tibi ^11et misit Dominus Hierobaal et Bedan et Ieptha et Samuhel et eruit vos de manu inimicorum vestrorum per circuitum et habitastis confidenter ^12videntes autem quod Naas rex filiorum Ammon venisset adversum vos dixistis mihi nequaquam sed rex imperabit nobis cum Dominus Deus vester regnaret in vobis ^13nunc ergo praesto est rex vester quem elegistis et petistis ecce dedit vobis Dominus regem ^14si timueritis Dominum et servieritis ei et audieritis vocem eius et non exasperaveritis os Domini eritis et vos et rex qui imperat vobis sequentes Dominum Deum vestrum ^15si autem non audieritis vocem Domini sed exasperaveritis sermonem Domini erit manus Domini super vos et super patres vestros ^16sed et nunc state et videte rem istam grandem quam facturus est Dominus in conspectu vestro ^17numquid non messis tritici est hodie invocabo Dominum et dabit voces et pluvias et scietis et videbitis quia grande malum feceritis vobis in conspectu Domini petentes super vos regem ^18et clamavit Samuhel ad Dominum et dedit Dominus voces et pluviam in die illa ^19et timuit omnis populus nimis Dominum et Samuhelem dixitque universus populus ad Samuhel ora pro servis tuis ad Dominum Deum tuum ut non moriamur addidimus enim universis peccatis nostris malum ut peteremus nobis regem ^20dixit autem Samuhel ad populum nolite timere vos fecistis universum malum hoc verumtamen nolite recedere a tergo Domini et servite Domino in omni corde vestro ^21et nolite declinare post vana quae non proderunt vobis neque eruent vos quia vana sunt ^22et non derelinquet Dominus populum suum propter nomen suum magnum quia iuravit Dominus facere vos sibi populum ^23absit autem a me hoc peccatum in Domino ut cessem orare pro vobis et docebo vos viam bonam et rectam ^24igitur timete Dominum et servite ei in veritate et ex toto corde vestro vidistis enim magnifica quae in vobis gesserit ^25quod si perseveraveritis in malitia et vos et rex vester pariter peribitis __________________________________________________________________ Chapter 13 ^1filius unius anni Saul cum regnare coepisset duobus autem annis regnavit super Israhel ^2et elegit sibi Saul tria milia de Israhel et erant cum Saul duo milia in Machmas et in monte Bethel mille autem cum Ionathan in Gabaath Beniamin porro ceterum populum remisit unumquemque in tabernacula sua ^3et percussit Ionathan stationem Philisthim quae erat in Gabaa quod cum audissent Philisthim Saul cecinit bucina in omni terra dicens audiant Hebraei ^4et universus Israhel audivit huiuscemodi famam percussit Saul stationem Philisthinorum et erexit se Israhel adversum Philisthim clamavit ergo populus post Saul in Galgala ^5et Philisthim congregati sunt ad proeliandum contra Israhel triginta milia curruum et sex milia equitum et reliquum vulgus sicut harena quae est in litore maris plurima et ascendentes castrametati sunt in Machmas ad orientem Bethaven ^6quod cum vidissent viri Israhel se in arto sitos adflictus est enim populus absconderunt se in speluncis et in abditis in petris quoque et in antris et in cisternis ^7Hebraei autem transierunt Iordanem terram Gad et Galaad cumque adhuc esset Saul in Galgal universus populus perterritus est qui sequebatur eum ^8et expectavit septem diebus iuxta placitum Samuhel et non venit Samuhel in Galgala dilapsusque est populus ab eo ^9ait ergo Saul adferte mihi holocaustum et pacifica et obtulit holocaustum ^10cumque conplesset offerens holocaustum ecce Samuhel veniebat et egressus est Saul obviam ei ut salutaret eum ^11locutusque est ad eum Samuhel quid fecisti respondit Saul quia vidi quod dilaberetur populus a me et tu non veneras iuxta placitos dies porro Philisthim congregati fuerant in Machmas ^12dixi nunc descendent Philisthim ad me in Galgala et faciem Domini non placavi necessitate conpulsus obtuli holocaustum ^13dixitque Samuhel ad Saul stulte egisti nec custodisti mandata Domini Dei tui quae praecepit tibi quod si non fecisses iam nunc praeparasset Dominus regnum tuum super Israhel in sempiternum ^14sed nequaquam regnum tuum ultra consurget quaesivit sibi Dominus virum iuxta cor suum et praecepit ei Dominus ut esset dux super populum suum eo quod non servaveris quae praecepit Dominus ^15surrexit autem Samuhel et ascendit de Galgalis in Gabaa Beniamin et recensuit Saul populum qui inventi fuerant cum eo quasi sescentos viros ^16et Saul et Ionathan filius eius populusque qui inventus fuerat cum eis erat in Gabaa Beniamin porro Philisthim consederant in Machmas ^17et egressi sunt ad praedandum de castris Philisthim tres cunei unus cuneus pergebat contra viam Ephra ad terram Saul ^18porro alius ingrediebatur per viam Bethoron tertius autem verterat se ad iter termini inminentis valli Seboim contra desertum ^19porro faber ferrarius non inveniebatur in omni terra Israhel caverant enim Philisthim ne forte facerent Hebraei gladium aut lanceam ^20descendebat ergo omnis Israhel ad Philisthim ut exacueret unusquisque vomerem suum et ligonem et securim et sarculum ^21retunsae itaque erant acies vomerum et ligonum et tridentum et securium usque ad stimulum corrigendum ^22cumque venisset dies proelii non est inventus ensis et lancea in manu totius populi qui erat cum Saul et cum Ionathan excepto Saul et Ionathan filio eius ^23egressa est autem statio Philisthim ut transcenderet in Machmas __________________________________________________________________ Chapter 14 ^1et accidit quadam die ut diceret Ionathan filius Saul ad adulescentem armigerum suum veni et transeamus ad stationem Philisthim quae est trans locum illum patri autem suo hoc ipsum non indicavit ^2porro Saul morabatur in extrema parte Gabaa sub malogranato quae erat in Magron et erat populus cum eo quasi sescentorum virorum ^3et Ahias filius Achitob fratris Ichabod filii Finees qui ortus fuerat ex Heli sacerdote Domini in Silo portabat ephod sed et populus ignorabat quod isset Ionathan ^4erant autem inter ascensus per quos nitebatur Ionathan transire ad stationem Philisthinorum eminentes petrae ex utraque parte et quasi in modum dentium scopuli hinc inde praerupti nomen uni Boses et nomen alteri Sene ^5unus scopulus prominens ad aquilonem ex adverso Machmas et alter a meridie contra Gabaa ^6dixit autem Ionathan ad adulescentem armigerum suum veni transeamus ad stationem incircumcisorum horum si forte faciat Dominus pro nobis quia non est Domino difficile salvare vel in multitudine vel in paucis ^7dixitque ei armiger suus fac omnia quae placent animo tuo perge quo cupis ero tecum ubicumque volueris ^8et ait Ionathan ecce nos transimus ad viros istos cumque apparuerimus eis ^9si taliter locuti fuerint ad nos manete donec veniamus ad vos stemus in loco nostro nec ascendamus ad eos ^10si autem dixerint ascendite ad nos ascendamus quia tradidit eos Dominus in manibus nostris hoc erit nobis signum ^11apparuit igitur uterque stationi Philisthinorum dixeruntque Philisthim en Hebraei egrediuntur de cavernis in quibus absconditi fuerant ^12et locuti sunt viri de statione ad Ionathan et ad armigerum eius dixeruntque ascendite ad nos et ostendimus vobis rem et ait Ionathan ad armigerum suum ascendamus sequere me tradidit enim eos Dominus in manu Israhel ^13ascendit autem Ionathan reptans manibus et pedibus et armiger eius post eum itaque alii cadebant ante Ionathan alios armiger eius interficiebat sequens eum ^14et facta est plaga prima quam percussit Ionathan et armiger eius quasi viginti virorum in media parte iugeri quam par boum in die arare consuevit ^15et factum est miraculum in castris per agros sed et omnis populus stationis eorum qui ierant ad praedandum obstipuit et conturbata est terra et accidit quasi miraculum a Deo ^16et respexerunt speculatores Saul qui erant in Gabaa Beniamin et ecce multitudo prostrata et huc illucque diffugiens ^17et ait Saul populo qui erat cum eo requirite et videte quis abierit ex nobis cumque requisissent reppertum est non adesse Ionathan et armigerum eius ^18et ait Saul ad Ahiam adplica arcam Dei erat enim ibi arca Dei in die illa cum filiis Israhel ^19cumque loqueretur Saul ad sacerdotem tumultus magnus exortus est in castris Philisthinorum crescebatque paulatim et clarius reboabat et ait Saul ad sacerdotem contrahe manum tuam ^20conclamavit ergo Saul et omnis populus qui erat cum eo et venerunt usque ad locum certaminis et ecce versus fuerat gladius uniuscuiusque ad proximum suum et caedes magna nimis ^21sed et Hebraei qui fuerant cum Philisthim heri et nudius tertius ascenderantque cum eis in castris reversi sunt ut essent cum Israhele qui erant cum Saul et Ionathan ^22omnes quoque Israhelitae qui se absconderant in monte Ephraim audientes quod fugissent Philisthim sociaverunt se cum suis in proelio ^23et salvavit Dominus in die illa Israhel pugna autem pervenit usque Bethaven ^24et vir Israhel sociatus sibi est in die illa adiuravit autem Saul populum dicens maledictus vir qui comederit panem usque ad vesperam donec ulciscar de inimicis meis et non manducavit universus populus panem ^25omneque terrae vulgus venit in saltum in quo erat mel super faciem agri ^26ingressus est itaque populus saltum et apparuit fluens mel nullusque adplicuit manum ad os suum timebat enim populus iuramentum ^27porro Ionathan non audierat cum adiuraret pater eius populum extenditque summitatem virgae quam habebat in manu et intinxit in favo mellis et convertit manum suam ad os suum et inluminati sunt oculi eius ^28respondensque unus de populo ait iureiurando constrinxit pater tuus populum dicens maledictus qui comederit panem hodie defecerat autem populus ^29dixitque Ionathan turbavit pater meus terram vidistis ipsi quia inluminati sunt oculi mei eo quod gustaverim paululum de melle isto ^30quanto magis si comedisset populus de praeda inimicorum suorum quam repperit nonne maior facta fuisset plaga in Philisthim ^31percusserunt ergo in die illa Philistheos a Machmis usque in Ahialon defatigatus est autem populus nimis ^32et versus ad praedam tulit oves et boves et vitulos et mactaverunt in terra comeditque populus cum sanguine ^33nuntiaverunt autem Saul dicentes quod populus peccasset Domino comedens cum sanguine qui ait praevaricati estis volvite ad me iam nunc saxum grande ^34et dixit Saul dispergimini in vulgus et dicite eis ut adducat ad me unusquisque bovem suum et arietem et occidite super istud et vescimini et non peccabitis Domino comedentes cum sanguine adduxit itaque omnis populus unusquisque bovem in manu sua usque ad noctem et occiderunt ibi ^35aedificavit autem Saul altare Domini tuncque primum coepit aedificare altare Domini ^36et dixit Saul inruamus super Philisthim nocte et vastemus eos usque dum inlucescat mane nec relinquamus de eis virum dixitque populus omne quod bonum videtur in oculis tuis fac et ait sacerdos accedamus huc ad Deum ^37et consuluit Saul Deum num persequar Philisthim si trades eos in manu Israhel et non respondit ei in die illa ^38dixitque Saul adplicate huc universos angulos populi et scitote et videte per quem acciderit peccatum hoc hodie ^39vivit Dominus salvator Israhel quia si per Ionathan filium meum factum est absque retractatione morietur ad quod nullus contradixit ei de omni populo ^40et ait ad universum Israhel separamini vos in partem unam et ego cum Ionathan filio meo ero in parte una respondit populus ad Saul quod bonum videtur in oculis tuis fac ^41et dixit Saul ad Dominum Deum Israhel da indicium et deprehensus est Ionathan et Saul populus autem exivit ^42et ait Saul mittite sortem inter me et inter Ionathan filium meum et captus est Ionathan ^43dixit autem Saul ad Ionathan indica mihi quid feceris et indicavit ei Ionathan et ait gustans gustavi in summitate virgae quae erat in manu mea paululum mellis et ecce ego morior ^44et ait Saul haec faciat mihi Deus et haec addat quia morte morieris Ionathan ^45dixitque populus ad Saul ergone Ionathan morietur qui fecit salutem hanc magnam in Israhel hoc nefas est vivit Dominus si ceciderit capillus de capite eius in terram quia cum Deo operatus est hodie liberavit ergo populus Ionathan ut non moreretur ^46recessitque Saul nec persecutus est Philisthim porro Philisthim abierunt in loca sua ^47at Saul confirmato regno super Israhel pugnabat per circuitum adversum omnes inimicos eius contra Moab et filios Ammon et Edom et reges Suba et Philistheos et quocumque se verterat superabat ^48congregatoque exercitu percussit Amalech et eruit Israhel de manu vastatorum eius ^49fuerunt autem filii Saul Ionathan et Iesui et Melchisua nomina duarum filiarum eius nomen primogenitae Merob et nomen minoris Michol ^50et nomen uxoris Saul Ahinoem filia Ahimaas et nomina principum militiae eius Abner filius Ner patruelis Saul ^51Cis fuerat pater Saul et Ner pater Abner filius Abihel ^52erat autem bellum potens adversum Philistheos omnibus diebus Saul nam quemcumque viderat Saul virum fortem et aptum ad proelium sociabat eum sibi __________________________________________________________________ Chapter 15 ^1et dixit Samuhel ad Saul me misit Dominus ut unguerem te in regem super populum eius Israhel nunc ergo audi vocem Domini ^2haec dicit Dominus exercituum recensui quaecumque fecit Amalech Israheli quomodo restitit ei in via cum ascenderet de Aegypto ^3nunc igitur vade et percute Amalech et demolire universa eius non parcas ei sed interfice a viro usque ad mulierem et parvulum atque lactantem bovem et ovem camelum et asinum ^4praecepit itaque Saul populo et recensuit eos quasi agnos ducenta milia peditum et decem milia virorum Iuda ^5cumque venisset Saul usque ad civitatem Amalech tetendit insidias in torrente ^6dixitque Saul Cineo abite recedite atque descendite ab Amalech ne forte involvam te cum eo tu enim fecisti misericordiam cum omnibus filiis Israhel cum ascenderent de Aegypto et recessit Cineus de medio Amalech ^7percussitque Saul Amalech ab Evila donec venias Sur quae est e regione Aegypti ^8et adprehendit Agag regem Amalech vivum omne autem vulgus interfecit in ore gladii ^9et pepercit Saul et populus Agag et optimis gregibus ovium et armentorum et vestibus et arietibus et universis quae pulchra erant nec voluerunt disperdere ea quicquid vero vile fuit et reprobum hoc demoliti sunt ^10factum est autem verbum Domini ad Samuhel dicens ^11paenitet me quod constituerim Saul regem quia dereliquit me et verba mea opere non implevit contristatusque est Samuhel et clamavit ad Dominum tota nocte ^12cumque de nocte surrexisset Samuhel ut iret ad Saul mane nuntiatum est Samuheli eo quod venisset Saul in Carmelum et erexisset sibi fornicem triumphalem et reversus transisset descendissetque in Galgala venit ergo Samuhel ad Saul et ^13dixit ei Saul benedictus tu Domino implevi verbum Domini ^14dixitque Samuhel et quae est haec vox gregum quae resonat in auribus meis et armentorum quam ego audio ^15et ait Saul de Amalech adduxerunt ea pepercit enim populus melioribus ovibus et armentis ut immolarentur Domino Deo tuo reliqua vero occidimus ^16dixit autem Samuhel ad Saul sine me et indicabo tibi quae locutus sit Dominus ad me nocte dixitque ei loquere ^17et ait Samuhel nonne cum parvulus esses in oculis tuis caput in tribubus Israhel factus es unxitque te Dominus regem super Israhel ^18et misit te Dominus in via et ait vade et interfice peccatores Amalech et pugnabis contra eos usque ad internicionem eorum ^19quare ergo non audisti vocem Domini sed versus ad praedam es et fecisti malum in oculis Domini ^20et ait Saul ad Samuhelem immo audivi vocem Domini et ambulavi in via per quam misit me Dominus et adduxi Agag regem Amalech et Amalech interfeci ^21tulit autem populus de praeda oves et boves primitias eorum quae caesa sunt ut immolet Domino Deo suo in Galgalis ^22et ait Samuhel numquid vult Dominus holocausta aut victimas et non potius ut oboediatur voci Domini melior est enim oboedientia quam victimae et auscultare magis quam offerre adipem arietum ^23quoniam quasi peccatum ariolandi est repugnare et quasi scelus idolatriae nolle adquiescere pro eo ergo quod abiecisti sermonem Domini abiecit te ne sis rex ^24dixitque Saul ad Samuhel peccavi quia praevaricatus sum sermonem Domini et verba tua timens populum et oboediens voci eorum ^25sed nunc porta quaeso peccatum meum et revertere mecum ut adorem Dominum ^26et ait Samuhel ad Saul non revertar tecum quia proiecisti sermonem Domini et proiecit te Dominus ne sis rex super Israhel ^27et conversus est Samuhel ut abiret ille autem adprehendit summitatem pallii eius quae et scissa est ^28et ait ad eum Samuhel scidit Dominus regnum Israhel a te hodie et tradidit illud proximo tuo meliori te ^29porro Triumphator in Israhel non parcet et paenitudine non flectetur neque enim homo est ut agat paenitentiam ^30at ille ait peccavi sed nunc honora me coram senibus populi mei et coram Israhel et revertere mecum ut adorem Dominum Deum tuum ^31reversus ergo Samuhel secutus est Saulem et adoravit Saul Dominum ^32dixitque Samuhel adducite ad me Agag regem Amalech et oblatus est ei Agag pinguissimus et dixit Agag sicine separat amara mors ^33et ait Samuhel sicut fecit absque liberis mulieres gladius tuus sic absque liberis erit inter mulieres mater tua et in frusta concidit Samuhel Agag coram Domino in Galgalis ^34abiit autem Samuhel in Ramatha Saul vero ascendit in domum suam in Gabaath ^35et non vidit Samuhel ultra Saul usque ad diem mortis suae verumtamen lugebat Samuhel Saul quoniam Dominum paenitebat quod constituisset regem Saul super Israhel __________________________________________________________________ Chapter 16 ^1dixitque Dominus ad Samuhel usquequo tu luges Saul cum ego proiecerim eum ne regnet super Israhel imple cornu tuum oleo et veni ut mittam te ad Isai Bethleemitem providi enim in filiis eius mihi regem ^2et ait Samuhel quomodo vadam audiet enim Saul et interficiet me et ait Dominus vitulum de armento tolles in manu tua et dices ad immolandum Domino veni ^3et vocabis Isai ad victimam et ego ostendam tibi quid facias et ungues quemcumque monstravero tibi ^4fecit ergo Samuhel sicut locutus est ei Dominus venitque in Bethleem et admirati sunt seniores civitatis occurrentes ei dixeruntque pacificus ingressus tuus ^5et ait pacificus ad immolandum Domino veni sanctificamini et venite mecum ut immolem sanctificavit ergo Isai et filios eius et vocavit eos ad sacrificium ^6cumque ingressi essent vidit Heliab et ait num coram Domino est christus eius ^7et dixit Dominus ad Samuhel ne respicias vultum eius neque altitudinem staturae eius quoniam abieci eum nec iuxta intuitum hominis iudico homo enim videt ea quae parent Dominus autem intuetur cor ^8et vocavit Isai Abinadab et adduxit eum coram Samuhel qui dixit nec hunc elegit Dominus ^9adduxit autem Isai Samma de quo ait etiam hunc non elegit Dominus ^10adduxit itaque Isai septem filios suos coram Samuhel et ait Samuhel ad Isai non elegit Dominus ex istis ^11dixitque Samuhel ad Isai numquid iam conpleti sunt filii qui respondit adhuc reliquus est parvulus et pascit oves et ait Samuhel ad Isai mitte et adduc eum nec enim discumbemus priusquam ille huc venerit ^12misit ergo et adduxit eum erat autem rufus et pulcher aspectu decoraque facie et ait Dominus surge ungue eum ipse est enim ^13tulit igitur Samuhel cornu olei et unxit eum in medio fratrum eius et directus est spiritus Domini in David a die illa et in reliquum surgensque Samuhel abiit in Ramatha ^14spiritus autem Domini recessit a Saul et exagitabat eum spiritus nequam a Domino ^15dixeruntque servi Saul ad eum ecce spiritus Dei malus exagitat te ^16iubeat dominus noster et servi tui qui coram te sunt quaerant hominem scientem psallere cithara ut quando arripuerit te spiritus Dei malus psallat manu sua et levius feras ^17et ait Saul ad servos suos providete mihi aliquem bene psallentem et adducite eum ad me ^18et respondens unus de pueris ait ecce vidi filium Isai Bethleemitem scientem psallere et fortissimum robore et virum bellicosum et prudentem in verbis et virum pulchrum et Dominus est cum eo ^19misit ergo Saul nuntios ad Isai dicens mitte ad me David filium tuum qui est in pascuis ^20tulitque Isai asinum plenum panibus et lagoenam vini et hedum de capris unum et misit per manum David filii sui Saul ^21et venit David ad Saul et stetit coram eo at ille dilexit eum nimis et factus est eius armiger ^22misitque Saul ad Isai dicens stet David in conspectu meo invenit enim gratiam in oculis meis ^23igitur quandocumque spiritus Dei arripiebat Saul tollebat David citharam et percutiebat manu sua et refocilabatur Saul et levius habebat recedebat enim ab eo spiritus malus __________________________________________________________________ Chapter 17 ^1congregantes vero Philisthim agmina sua in proelium convenerunt in Soccho Iudae et castrametati sunt inter Soccho et Azeca in finibus Dommim ^2porro Saul et viri Israhel congregati venerunt in valle Terebinthi et direxerunt aciem ad pugnandum contra Philisthim ^3et Philisthim stabant super montem ex hac parte et Israhel stabat super montem ex altera parte vallisque erat inter eos ^4et egressus est vir spurius de castris Philisthinorum nomine Goliath de Geth altitudinis sex cubitorum et palmo ^5et cassis aerea super caput eius et lorica hamata induebatur porro pondus loricae eius quinque milia siclorum aeris ^6et ocreas aereas habebat in cruribus et clypeus aereus tegebat umeros eius ^7hastile autem hastae eius erat quasi liciatorium texentium ipsum autem ferrum hastae eius sescentos siclos habebat ferri et armiger eius antecedebat eum ^8stansque clamabat adversum falangas Israhel et dicebat eis quare venitis parati ad proelium numquid ego non sum Philistheus et vos servi Saul eligite ex vobis virum et descendat ad singulare certamen ^9si quiverit pugnare mecum et percusserit me erimus vobis servi si autem ego praevaluero et percussero eum vos servi eritis et servietis nobis ^10et aiebat Philistheus ego exprobravi agminibus Israhelis hodie date mihi virum et ineat mecum singulare certamen ^11audiens autem Saul et omnes viri israhelitae sermones Philisthei huiuscemodi stupebant et metuebant nimis ^12David autem erat filius viri ephrathei de quo supra dictum est de Bethleem Iuda cui erat nomen Isai qui habebat octo filios et erat vir in diebus Saul senex et grandevus inter viros ^13abierunt autem tres filii eius maiores post Saul in proelium et nomina trium filiorum eius qui perrexerant ad bellum Heliab primogenitus et secundus Abinadab tertiusque Samma ^14David autem erat minimus tribus ergo maioribus secutis Saulem ^15abiit David et reversus est a Saul ut pasceret gregem patris sui in Bethleem ^16procedebat vero Philistheus mane et vespere et stabat quadraginta diebus ^17dixit autem Isai ad David filium suum accipe fratribus tuis oephi pulentae et decem panes istos et curre in castra ad fratres tuos ^18et decem formellas casei has deferes ad tribunum et fratres tuos visitabis si recte agant et cum quibus ordinati sint disce ^19Saul autem et illi et omnes filii Israhel in valle Terebinthi pugnabant adversum Philisthim ^20surrexit itaque David mane et commendavit gregem custodi et onustus abiit sicut praeceperat ei Isai et venit ad locum Magala et ad exercitum qui egressus ad pugnam vociferatus erat in certamine ^21direxerat enim aciem Israhel sed et Philisthim ex adverso fuerant praeparati ^22derelinquens ergo David vasa quae adtulerat sub manu custodis ad sarcinas cucurrit ad locum certaminis et interrogabat si omnia recte agerentur erga fratres suos ^23cumque adhuc ille loqueretur eis apparuit vir ille spurius ascendens Goliath nomine Philistheus de Geth ex castris Philisthinorum et loquente eo haec eadem verba audivit David ^24omnes autem Israhelitae cum vidissent virum fugerunt a facie eius timentes eum valde ^25et dixit unus quispiam de Israhel num vidisti virum hunc qui ascendit ad exprobrandum enim Israheli ascendit virum ergo qui percusserit eum ditabit rex divitiis magnis et filiam suam dabit ei et domum patris eius faciet absque tributo in Israhel ^26et ait David ad viros qui stabant secum dicens quid dabitur viro qui percusserit Philistheum hunc et tulerit obprobrium de Israhel quis est enim hic Philistheus incircumcisus qui exprobravit acies Dei viventis ^27referebat autem ei populus eundem sermonem dicens haec dabuntur viro qui percusserit eum ^28quod cum audisset Heliab frater eius maior loquente eo cum aliis iratus est contra David et ait quare venisti et quare dereliquisti pauculas oves illas in deserto ego novi superbiam tuam et nequitiam cordis tui quia ut videres proelium descendisti ^29et dixit David quid feci numquid non verbum est ^30et declinavit paululum ab eo ad alium dixitque eundem sermonem et respondit ei populus verbum sicut et prius ^31audita sunt autem verba quae locutus est David et adnuntiata in conspectu Saul ^32ad quem cum fuisset adductus locutus est ei non concidat cor cuiusquam in eo ego servus tuus vadam et pugnabo adversus Philistheum ^33et ait Saul ad David non vales resistere Philistheo isti nec pugnare adversum eum quia puer es hic autem vir bellator ab adulescentia sua ^34dixitque David ad Saul pascebat servus tuus patris sui gregem et veniebat leo vel ursus tollebatque arietem de medio gregis ^35et sequebar eos et percutiebam eruebamque de ore eorum et illi consurgebant adversum me et adprehendebam mentum eorum et suffocabam interficiebamque eos ^36nam et leonem et ursum interfeci ego servus tuus erit igitur et Philistheus hic incircumcisus quasi unus ex eis quia ausus est maledicere exercitum Dei viventis ^37et ait David Dominus qui eruit me de manu leonis et de manu ursi ipse liberabit me de manu Philisthei huius dixit autem Saul ad David vade et Dominus tecum sit ^38et induit Saul David vestimentis suis et inposuit galeam aeream super caput eius et vestivit eum lorica ^39accinctus ergo David gladio eius super veste sua coepit temptare si armatus posset incedere non enim habebat consuetudinem dixitque David ad Saul non possum sic incedere quia nec usum habeo et deposuit ea ^40et tulit baculum suum quem semper habebat in manibus et elegit sibi quinque limpidissimos lapides de torrente et misit eos in peram pastoralem quam habebat secum et fundam manu tulit et processit adversum Philistheum ^41ibat autem Philistheus incedens et adpropinquans adversum David et armiger eius ante eum ^42cumque inspexisset Philistheus et vidisset David despexit eum erat enim adulescens rufus et pulcher aspectu ^43et dixit Philistheus ad David numquid ego canis sum quod tu venis ad me cum baculo et maledixit Philistheus David in diis suis ^44dixitque ad David veni ad me et dabo carnes tuas volatilibus caeli et bestiis terrae ^45dixit autem David ad Philistheum tu venis ad me cum gladio et hasta et clypeo ego autem venio ad te in nomine Domini exercituum Dei agminum Israhel quibus exprobrasti ^46hodie et dabit te Dominus in manu mea et percutiam te et auferam caput tuum a te et dabo cadaver castrorum Philisthim hodie volatilibus caeli et bestiis terrae ut sciat omnis terra quia est Deus in Israhel ^47et noverit universa ecclesia haec quia non in gladio nec in hasta salvat Dominus ipsius est enim bellum et tradet vos in manus nostras ^48cum ergo surrexisset Philistheus et veniret et adpropinquaret contra David festinavit David et cucurrit ad pugnam ex adverso Philisthei ^49et misit manum suam in peram tulitque unum lapidem et funda iecit et percussit Philistheum in fronte et infixus est lapis in fronte eius et cecidit in faciem suam super terram ^50praevaluitque David adversus Philistheum in funda et in lapide percussumque Philistheum interfecit cumque gladium non haberet in manu David ^51cucurrit et stetit super Philistheum et tulit gladium eius et eduxit de vagina sua et interfecit eum praeciditque caput eius videntes autem Philisthim quod mortuus esset fortissimus eorum fugerunt ^52et consurgentes viri Israhel et Iuda vociferati sunt et persecuti Philistheos usque dum venirent in vallem et usque ad portas Accaron cecideruntque vulnerati de Philisthim in via Sarim usque ad Geth et usque Accaron ^53et revertentes filii Israhel postquam persecuti fuerant Philistheos invaserunt castra eorum ^54adsumens autem David caput Philisthei adtulit illud in Hierusalem arma vero eius posuit in tabernaculo suo ^55eo autem tempore quo viderat Saul David egredientem contra Philistheum ait ad Abner principem militiae de qua stirpe descendit hic adulescens Abner dixitque Abner vivit anima tua rex si novi ^56et ait rex interroga tu cuius filius sit iste puer ^57cumque regressus esset David percusso Philistheo tulit eum Abner et introduxit coram Saul caput Philisthei habentem in manu ^58et ait ad eum Saul de qua progenie es o adulescens dixitque David filius servi tui Isai Bethleemitae ego sum __________________________________________________________________ Chapter 18 ^1et factum est cum conplesset loqui ad Saul anima Ionathan conligata est animae David et dilexit eum Ionathan quasi animam suam ^2tulitque eum Saul in die illa et non concessit ei ut reverteretur in domum patris sui ^3inierunt autem Ionathan et David foedus diligebat enim eum quasi animam suam ^4nam expoliavit se Ionathan tunicam qua erat vestitus et dedit eam David et reliqua vestimenta sua usque ad gladium et arcum suum et usque ad balteum ^5egrediebatur quoque David ad omnia quaecumque misisset eum Saul et prudenter se agebat posuitque eum Saul super viros belli et acceptus erat in oculis universi populi maximeque in conspectu famulorum Saul ^6porro cum reverteretur percusso Philistheo David egressae sunt mulieres de universis urbibus Israhel cantantes chorosque ducentes in occursum Saul regis in tympanis laetitiae et in sistris ^7et praecinebant mulieres ludentes atque dicentes percussit Saul mille et David decem milia ^8iratus est autem Saul nimis et displicuit in oculis eius iste sermo dixitque dederunt David decem milia et mihi dederunt mille quid ei superest nisi solum regnum ^9non rectis ergo oculis Saul aspiciebat David ex die illa et deinceps ^10post diem autem alteram invasit spiritus Dei malus Saul et prophetabat in medio domus suae David autem psallebat manu sua sicut per singulos dies tenebatque Saul lanceam ^11et misit eam putans quod configere posset David cum pariete et declinavit David a facie eius secundo ^12et timuit Saul David eo quod esset Dominus cum eo et a se recessisset ^13amovit ergo eum Saul a se et fecit eum tribunum super mille viros et egrediebatur et intrabat in conspectu populi ^14in omnibus quoque viis suis David prudenter agebat et Dominus erat cum eo ^15vidit itaque Saul quod prudens esset nimis et coepit cavere eum ^16omnis autem Israhel et Iuda diligebat David ipse enim egrediebatur et ingrediebatur ante eos ^17dixit autem Saul ad David ecce filia mea maior Merob ipsam dabo tibi uxorem tantummodo esto vir fortis et proeliare bella Domini Saul autem reputabat dicens non sit manus mea in eo sed sit super illum manus Philisthinorum ^18ait autem David ad Saul quis ego sum aut quae est vita mea aut cognatio patris mei in Israhel ut fiam gener regis ^19factum est autem tempus cum deberet dari Merob filia Saul David data est Hadrihel Molathitae uxor ^20dilexit autem Michol filia Saul altera David et nuntiatum est Saul et placuit ei ^21dixitque Saul dabo eam illi ut fiat ei in scandalum et sit super eum manus Philisthinorum dixit ergo Saul ad David in duabus rebus gener meus eris hodie ^22et mandavit Saul servis suis loquimini ad David clam me dicentes ecce places regi et omnes servi eius diligunt te nunc ergo esto gener regis ^23et locuti sunt servi Saul in auribus David omnia verba haec et ait David num parum vobis videtur generum esse regis ego autem sum vir pauper et tenuis ^24et renuntiaverunt servi Saul dicentes huiuscemodi verba locutus est David ^25dixit autem Saul sic loquimini ad David non habet necesse rex sponsalia nisi tantum centum praeputia Philisthinorum ut fiat ultio de inimicis regis porro Saul cogitabat tradere David in manibus Philisthinorum ^26cumque renuntiassent servi eius David verba quae diximus placuit sermo in oculis David ut fieret gener regis ^27et post dies paucos surgens David abiit cum viris qui sub eo erant et percussis Philisthim ducentis viris adtulit praeputia eorum et adnumeravit ea regi ut esset gener eius dedit itaque ei Saul Michol filiam suam uxorem ^28et vidit Saul et intellexit quia Dominus esset cum David Michol autem filia Saul diligebat eum ^29et Saul magis coepit timere David factusque est Saul inimicus David cunctis diebus ^30et egressi sunt principes Philisthinorum a principio autem egressionis eorum prudentius se gerebat David quam omnes servi Saul et celebre factum est nomen eius nimis __________________________________________________________________ Chapter 19 ^1locutus est autem Saul ad Ionathan filium suum et ad omnes servos suos ut occiderent David porro Ionathan filius Saul diligebat David valde ^2et indicavit Ionathan David dicens quaerit Saul pater meus occidere te quapropter observa te quaeso mane et manebis clam et absconderis ^3ego autem egrediens stabo iuxta patrem meum in agro ubicumque fueris et ego loquar de te ad patrem meum et quodcumque videro nuntiabo tibi ^4locutus est ergo Ionathan de David bona ad Saul patrem suum dixitque ad eum ne pecces rex in servum tuum David quia non peccavit tibi et opera eius bona sunt tibi valde ^5et posuit animam suam in manu sua et percussit Philistheum et fecit Dominus salutem magnam universo Israhel vidisti et laetatus es quare ergo peccas in sanguine innoxio interficiens David qui est absque culpa ^6quod cum audisset Saul placatus voce Ionathae iuravit vivit Dominus quia non occidetur ^7vocavit itaque Ionathan David et indicavit ei omnia verba haec et introduxit Ionathan David ad Saul et fuit ante eum sicut fuerat heri et nudius tertius ^8motum est autem rursus bellum et egressus David pugnavit adversus Philisthim percussitque eos plaga magna et fugerunt a facie eius ^9et factus est spiritus Domini malus in Saul sedebat autem in domo sua et tenebat lanceam porro David psallebat in manu sua ^10nisusque est Saul configere lancea David in pariete et declinavit David a facie Saul lancea autem casso vulnere perlata est in parietem et David fugit et salvatus est nocte illa ^11misit ergo Saul satellites suos in domum David ut custodirent eum et interficeretur mane quod cum adnuntiasset David Michol uxor sua dicens nisi salvaveris te nocte hac cras morieris ^12deposuit eum per fenestram porro ille abiit et aufugit atque salvatus est ^13tulit autem Michol statuam et posuit eam super lectum et pellem pilosam caprarum posuit ad caput eius et operuit eam vestimentis ^14misit autem Saul apparitores qui raperent David et responsum est quod aegrotaret ^15rursumque misit Saul nuntios ut viderent David dicens adferte eum ad me in lecto ut occidatur ^16cumque venissent nuntii inventum est simulacrum super lectum et pellis caprarum ad caput eius ^17dixitque Saul ad Michol quare sic inlusisti mihi et dimisisti inimicum meum ut fugeret et respondit Michol ad Saul quia ipse locutus est mihi dimitte me alioquin interficiam te ^18David autem fugiens salvatus est et venit ad Samuhel in Ramatha et nuntiavit ei omnia quae fecerat sibi Saul et abierunt ipse et Samuhel et morati sunt in Nahioth ^19nuntiatum est autem Sauli a dicentibus ecce David in Nahioth in Rama ^20misit ergo Saul lictores ut raperent David qui cum vidissent cuneum prophetarum vaticinantium et Samuhel stantem super eos factus est etiam in illis spiritus Domini et prophetare coeperunt etiam ipsi ^21quod cum nuntiatum esset Sauli misit alios nuntios prophetaverunt autem et illi et rursum Saul misit tertios nuntios qui et ipsi prophetaverunt ^22abiit autem etiam ipse in Ramatha et venit usque ad cisternam magnam quae est in Soccho et interrogavit et dixit in quo loco sunt Samuhel et David dictumque est ei ecce in Nahioth sunt in Rama ^23et abiit in Nahioth in Rama et factus est etiam super eum spiritus Dei et ambulabat ingrediens et prophetabat usque dum veniret in Nahioth in Rama ^24et expoliavit se etiam ipse vestimentis suis et prophetavit cum ceteris coram Samuhel et cecidit nudus tota die illa et nocte unde et exivit proverbium num et Saul inter prophetas __________________________________________________________________ Chapter 20 ^1fugit autem David de Nahioth quae erat in Rama veniensque locutus est coram Ionathan quid feci quae est iniquitas mea et quod peccatum meum in patrem tuum quia quaerit animam meam ^2qui dixit ei absit non morieris neque enim faciet pater meus quicquam grande vel parvum nisi prius indicaverit mihi hunc ergo celavit me pater meus sermonem tantummodo nequaquam erit istud ^3et iuravit rursum David et ille ait scit profecto pater tuus quia inveni gratiam in oculis tuis et dicet nesciat hoc Ionathan ne forte tristetur quinimmo vivit Dominus et vivit anima tua quia uno tantum ut ita dicam gradu ego morsque dividimur ^4et ait Ionathan ad David quodcumque dixerit mihi anima tua faciam tibi ^5dixit autem David ad Ionathan ecce kalendae sunt crastino et ego ex more sedere soleo iuxta regem ad vescendum dimitte ergo me ut abscondar in agro usque ad vesperam diei tertiae ^6si requisierit me pater tuus respondebis ei rogavit me David ut iret celeriter in Bethleem civitatem suam quia victimae sollemnes ibi sunt universis contribulibus eius ^7si dixerit bene pax erit servo tuo si autem fuerit iratus scito quia conpleta est malitia eius ^8fac ergo misericordiam in servum tuum quia foedus Domini me famulum tuum tecum inire fecisti si autem est in me aliqua iniquitas tu me interfice et ad patrem tuum ne introducas me ^9et ait Ionathan absit hoc a te neque enim fieri potest ut si certo cognovero conpletam patris mei esse malitiam contra te non adnuntiem tibi ^10responditque David ad Ionathan quis nuntiabit mihi si quid forte responderit tibi pater tuus dure ^11et ait Ionathan ad David veni egrediamur in agrum cumque exissent ambo in agrum ^12ait Ionathan ad David Domine Deus Israhel si investigavero sententiam patris mei crastino vel perendie et aliquid boni fuerit super David et non statim misero ad te et notum tibi fecero ^13haec faciat Dominus Ionathan et haec augeat si autem perseveraverit patris mei malitia adversum te revelabo aurem tuam et dimittam te ut vadas in pace et sit Dominus tecum sicut fuit cum patre meo ^14et si vixero facies mihi misericordiam Domini si vero mortuus fuero ^15non auferas misericordiam tuam a domo mea usque in sempiternum quando eradicaverit Dominus inimicos David unumquemque de terra ^16pepigit ergo foedus Ionathan cum domo David et requisivit Dominus de manu inimicorum David ^17et addidit Ionathan deierare David eo quod diligeret illum sicut animam enim suam ita diligebat eum ^18dixitque ad eum Ionathan cras kalendae sunt et requireris ^19requiretur enim sessio tua usque perendie descendes ergo festinus et venies in locum ubi celandus es in die qua operari licet et sedebis iuxta lapidem cui est nomen Ezel ^20et ego tres sagittas mittam iuxta eum et iaciam quasi exercens me ad signum ^21mittam quoque et puerum dicens ei vade et adfer mihi sagittas ^22si dixero puero ecce sagittae intra te sunt tolle eas tu veni ad me quia pax tibi est et nihil est mali vivit Dominus si autem sic locutus fuero puero ecce sagittae ultra te sunt vade quia dimisit te Dominus ^23de verbo autem quod locuti fuimus ego et tu sit Dominus inter me et te usque in sempiternum ^24absconditus est ergo David in agro et venerunt kalendae et sedit rex ad comedendum panem ^25cumque sedisset rex super cathedram suam secundum consuetudinem quae erat iuxta parietem surrexit Ionathan et sedit Abner ex latere Saul vacuusque apparuit locus David ^26et non est locutus Saul quicquam in die illa cogitabat enim quod forte evenisset ei ut non esset mundus nec purificatus ^27cumque inluxisset dies secunda post kalendas rursum vacuus apparuit locus David dixitque Saul ad Ionathan filium suum cur non venit filius Isai nec heri nec hodie ad vescendum ^28et respondit Ionathan Sauli rogavit me obnixe ut iret in Bethleem ^29et ait dimitte me quoniam sacrificium sollemne est in civitate unus de fratribus meis accersivit me nunc ergo si inveni gratiam in oculis tuis vadam cito et videbo fratres meos ob hanc causam non venit ad mensam regis ^30iratus autem Saul adversus Ionathan dixit ei fili mulieris virum ultro rapientis numquid ignoro quia diligis filium Isai in confusionem tuam et in confusionem ignominiosae matris tuae ^31omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram non stabilieris tu neque regnum tuum itaque iam nunc mitte et adduc eum ad me quia filius mortis est ^32respondens autem Ionathan Sauli patri suo ait quare moritur quid fecit ^33et arripuit Saul lanceam ut percuteret eum et intellexit Ionathan quod definitum esset patri suo ut interficeret David ^34surrexit ergo Ionathan a mensa in ira furoris et non comedit in die kalendarum secunda panem contristatus est enim super David eo quod confudisset eum pater suus ^35cumque inluxisset mane venit Ionathan in agrum iuxta placitum David et puer parvulus cum eo ^36et ait ad puerum suum vade et adfer mihi sagittas quas ego iacio cumque puer cucurrisset iecit aliam sagittam trans puerum ^37venit itaque puer ad locum iaculi quod miserat Ionathan et clamavit Ionathan post tergum pueri et ait ecce ibi est sagitta porro ultra te ^38clamavitque Ionathan post tergum pueri festina velociter ne steteris collegit autem puer Ionathae sagittas et adtulit ad dominum suum ^39et quid ageretur penitus ignorabat tantummodo enim Ionathan et David rem noverant ^40dedit igitur Ionathan arma sua puero et dixit ei vade defer in civitatem ^41cumque abisset puer surrexit David de loco qui vergebat ad austrum et cadens pronus in terram adoravit tertio et osculantes alterutrum fleverunt pariter David autem amplius ^42dixit ergo Ionathan ad David vade in pace quaecumque iuravimus ambo in nomine Domini dicentes Dominus sit inter me et te et inter semen meum et semen tuum usque in sempiternum ^43et surrexit et abiit sed et Ionathan ingressus est civitatem __________________________________________________________________ Chapter 21 ^1venit autem David in Nobe ad Ahimelech sacerdotem et obstipuit Ahimelech eo quod venisset David et dixit ei quare tu solus et nullus est tecum ^2et ait David ad Ahimelech sacerdotem rex praecepit mihi sermonem et dixit nemo sciat rem propter quam a me missus es et cuiusmodi tibi praecepta dederim nam et pueris condixi in illum et illum locum ^3nunc igitur si quid habes ad manum vel quinque panes da mihi aut quicquid inveneris ^4et respondens sacerdos David ait ei non habeo panes laicos ad manum sed tantum panem sanctum si mundi sunt pueri maxime a mulieribus ^5et respondit David sacerdoti et dixit ei equidem si de mulieribus agitur continuimus nos ab heri et nudius tertius quando egrediebamur et fuerunt vasa puerorum sancta porro via haec polluta est sed et ipsa hodie sanctificabitur in vasis ^6dedit ergo ei sacerdos sanctificatum panem neque enim erat ibi panis nisi tantum panes propositionis qui sublati fuerant a facie Domini ut ponerentur panes calidi ^7erat autem ibi vir de servis Saul in die illa intus in tabernaculo Domini et nomen eius Doec Idumeus potentissimus pastorum Saul ^8dixit autem David ad Ahimelech si habes hic ad manum hastam aut gladium quia gladium meum et arma mea non tuli mecum sermo enim regis urguebat ^9et dixit sacerdos gladius Goliath Philisthei quem percussisti in valle Terebinthi est involutus pallio post ephod si istum vis tollere tolle neque enim est alius hic absque eo et ait David non est huic alter similis da mihi eum ^10surrexit itaque David et fugit in die illa a facie Saul et venit ad Achis regem Geth ^11dixeruntque ei servi Achis numquid non iste est David rex terrae nonne huic cantabant per choros dicentes percussit Saul mille et David decem milia ^12posuit autem David sermones istos in corde suo et extimuit valde a facie Achis regis Geth ^13et inmutavit os suum coram eis et conlabebatur inter manus eorum et inpingebat in ostia portae defluebantque salivae eius in barbam ^14et ait Achis ad servos suos vidistis hominem insanum quare adduxistis eum ad me ^15an desunt nobis furiosi quod introduxistis istum ut fureret me praesente hicine ingredietur domum meam __________________________________________________________________ Chapter 22 ^1abiit ergo inde David et fugit in speluncam Odollam quod cum audissent fratres eius et omnis domus patris eius descenderunt ad eum illuc ^2et convenerunt ad eum omnes qui erant in angustia constituti et oppressi aere alieno et amaro animo et factus est eorum princeps fueruntque cum eo quasi quadringenti viri ^3et profectus est David inde in Maspha quae est Moab et dixit ad regem Moab maneat oro pater meus et mater mea vobiscum donec sciam quid faciat mihi Deus ^4et reliquit eos ante faciem regis Moab manseruntque apud eum cunctis diebus quibus David fuit in praesidio ^5dixitque Gad propheta ad David noli manere in praesidio proficiscere et vade in terram Iuda et profectus David venit in saltum Hareth ^6et audivit Saul quod apparuisset David et viri qui erant cum eo Saul autem cum maneret in Gabaa et esset in nemore quod est in Rama hastam manu tenens cunctique socii eius circumstarent eum ^7ait ad servos suos qui adsistebant ei audite filii Iemini numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas et universos vos faciet tribunos et centuriones ^8quoniam coniurastis omnes adversum me et non est qui mihi renuntiet maxime cum et filius meus foedus iunxerit cum filio Isai non est qui vicem meam doleat ex vobis nec qui adnuntiet mihi eo quod suscitaverit filius meus servum meum adversum me insidiantem mihi usque hodie ^9respondens autem Doec Idumeus qui adsistebat et erat primus inter servos Saul vidi inquit filium Isai in Nobe apud Ahimelech filium Achitob ^10qui consuluit pro eo Dominum et cibaria dedit ei sed et gladium Goliath Philisthei dedit illi ^11misit ergo rex ad accersiendum Ahimelech filium Achitob sacerdotem et omnem domum patris eius sacerdotum qui erant in Nobe qui venerunt universi ad regem ^12et ait Saul audi fili Achitob qui respondit praesto sum domine ^13dixitque ad eum Saul quare coniurastis adversum me tu et filius Isai et dedisti ei panes et gladium et consuluisti pro eo Deum ut consurgeret adversum me insidiator usque hodie permanens ^14respondensque Ahimelech regi ait et quis in omnibus servis tuis sicut David fidelis et gener regis et pergens ad imperium tuum et gloriosus in domo tua ^15num hodie coepi consulere pro eo Deum absit hoc a me ne suspicetur rex adversus servum suum rem huiuscemodi in universa domo patris mei non enim scivit servus tuus quicquam super hoc negotio vel modicum vel grande ^16dixitque rex morte morieris Ahimelech tu et omnis domus patris tui ^17et ait rex emissariis qui circumstabant eum convertimini et interficite sacerdotes Domini nam manus eorum cum David est scientes quod fugisset non indicaverunt mihi noluerunt autem servi regis extendere manum suam in sacerdotes Domini ^18et ait rex Doec convertere tu et inrue in sacerdotes conversusque Doec Idumeus inruit in sacerdotes et trucidavit in die illa octoginta quinque viros vestitos ephod lineo ^19Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in ore gladii viros et mulieres parvulos et lactantes bovem et asinum et ovem in ore gladii ^20evadens autem unus filius Ahimelech filii Achitob cuius nomen erat Abiathar fugit ad David ^21et adnuntiavit ei quod occidisset Saul sacerdotes Domini ^22et ait David ad Abiathar sciebam in die illa quod cum ibi esset Doec Idumeus procul dubio adnuntiaret Saul ego sum reus omnium animarum patris tui ^23mane mecum ne timeas si quis quaesierit animam meam quaeret et animam tuam mecumque servaberis __________________________________________________________________ Chapter 23 ^1et nuntiaverunt David dicentes ecce Philisthim obpugnant Ceila et diripiunt areas ^2consuluit igitur David Dominum dicens num vadam et percutiam Philistheos istos et ait Dominus ad David vade et percuties Philistheos et salvabis Ceila ^3et dixerunt viri qui erant cum David ad eum ecce nos hic in Iudaea consistentes timemus quanto magis si ierimus in Ceila adversum agmina Philisthinorum ^4rursum ergo David consuluit Dominum qui respondens ei ait surge et vade in Ceila ego enim tradam Philistheos in manu tua ^5abiit David et viri eius in Ceila et pugnavit adversum Philistheos et abegit iumenta eorum et percussit eos plaga magna et salvavit David habitatores Ceilae ^6porro eo tempore quo fugiebat Abiathar filius Ahimelech ad David in Ceila ephod secum habens descenderat ^7nuntiatum est autem Saul quod venisset David in Ceila et ait Saul tradidit eum Deus in manus meas conclususque est introgressus urbem in qua portae et serae ^8et praecepit Saul omni populo ut ad pugnam descenderet in Ceila et obsideret David et viros eius ^9quod cum rescisset David quia praepararet ei Saul clam malum dixit ad Abiathar sacerdotem adplica ephod ^10et ait David Domine Deus Israhel audivit famam servus tuus quod disponat Saul venire ad Ceila ut evertat urbem propter me ^11si tradent me viri Ceila in manus eius et si descendet Saul sicut audivit servus tuus Domine Deus Israhel indica servo tuo et ait Dominus descendet ^12dixitque David si tradent viri Ceilae me et viros qui sunt mecum in manu Saul et dixit Dominus tradent ^13surrexit ergo David et viri eius quasi sescenti et egressi de Ceila huc atque illuc vagabantur incerti nuntiatumque est Saul quod fugisset David de Ceila quam ob rem dissimulavit exire ^14morabatur autem David in deserto in locis firmissimis mansitque in monte solitudinis Ziph quaerebat tamen eum Saul cunctis diebus et non tradidit eum Deus in manus eius ^15et vidit David quod egressus esset Saul ut quaereret animam eius porro David erat in deserto Ziph in silva ^16et surrexit Ionathan filius Saul et abiit ad David in silva et confortavit manus eius in Deo dixitque ei ^17ne timeas neque enim inveniet te manus Saul patris mei et tu regnabis super Israhel et ego ero tibi secundus sed et Saul pater meus scit hoc ^18percussit igitur uterque foedus coram Domino mansitque David in silva Ionathas autem reversus est in domum suam ^19ascenderunt autem Ziphei ad Saul in Gabaa dicentes nonne David latitat apud nos in locis tutissimis silvae in colle Achilae quae est ad dexteram deserti ^20nunc ergo sicut desideravit anima tua ut descenderes descende nostrum autem erit ut tradamus eum in manus regis ^21dixitque Saul benedicti vos a Domino quia doluistis vicem meam ^22abite oro et diligentius praeparate et curiosius agite et considerate locum ubi sit pes eius vel quis viderit eum ibi recogitat enim de me quod callide insidier ei ^23considerate et videte omnia latibula eius in quibus absconditur et revertimini ad me ad rem certam ut vadam vobiscum quod si etiam in terra se abstruserit perscrutabor eum in cunctis milibus Iuda ^24at illi surgentes abierunt in Ziph ante Saul David autem et viri eius erant in deserto Maon in campestribus ad dextram Iesimuth ^25ivit ergo Saul et socii eius ad quaerendum et nuntiatum est David statimque descendit ad petram et versabatur in deserto Maon quod cum audisset Saul persecutus est David in deserto Maon ^26et ibat Saul ad latus montis ex parte una David autem et viri eius erant in latere montis ex parte altera porro David desperabat se posse evadere a facie Saul itaque Saul et viri eius in modum coronae cingebant David et viros eius ut caperent eos ^27et nuntius venit ad Saul dicens festina et veni quoniam infuderunt se Philisthim super terram ^28reversus est ergo Saul desistens persequi David et perrexit in occursum Philisthinorum propter hoc vocaverunt locum illum petram Dividentem __________________________________________________________________ Chapter 24 ^1ascendit ergo David inde et habitavit in locis tutissimis Engaddi ^2cumque reversus esset Saul postquam persecutus est Philistheos nuntiaverunt ei dicentes ecce David in deserto est Engaddi ^3adsumens ergo Saul tria milia electorum virorum ex omni Israhel perrexit ad investigandum David et viros eius etiam super abruptissimas petras quae solis hibicibus perviae sunt ^4et venit ad caulas quoque ovium quae se offerebant vianti eratque ibi spelunca quam ingressus est Saul ut purgaret ventrem porro David et viri eius in interiori parte speluncae latebant ^5et dixerunt servi David ad eum ecce dies de qua locutus est Dominus ad te ego tradam tibi inimicum tuum ut facias ei sicut placuerit in oculis tuis surrexit ergo David et praecidit oram clamydis Saul silenter ^6post haec percussit cor suum David eo quod abscidisset oram clamydis Saul ^7dixitque ad viros suos propitius mihi sit Dominus ne faciam hanc rem domino meo christo Domini ut mittam manum meam in eum quoniam christus Domini est ^8et confregit David viros suos sermonibus et non permisit eos ut consurgerent in Saul porro Saul exsurgens de spelunca pergebat coepto itinere ^9surrexit autem et David post eum et egressus de spelunca clamavit post tergum Saul dicens domine mi rex et respexit Saul post se et inclinans se David pronus in terram adoravit ^10dixitque ad Saul quare audis verba hominum loquentium David quaerit malum adversum te ^11ecce hodie viderunt oculi tui quod tradiderit te Dominus in manu mea in spelunca et cogitavi ut occiderem te sed pepercit tibi oculus meus dixi enim non extendam manum meam in domino meo quia christus Domini est ^12quin potius pater mi vide et cognosce oram clamydis tuae in manu mea quoniam cum praeciderem summitatem clamydis tuae nolui extendere manum meam in te animadverte et vide quoniam non est in manu mea malum neque iniquitas neque peccavi in te tu autem insidiaris animae meae ut auferas eam ^13iudicet Dominus inter me et te et ulciscatur me Dominus ex te manus autem mea non sit in te ^14sicut et in proverbio antiquo dicitur ab impiis egredietur impietas manus ergo mea non sit in te ^15quem sequeris rex Israhel quem persequeris canem mortuum sequeris et pulicem unum ^16sit Dominus iudex et iudicet inter me et te et videat et diiudicet causam meam et eruat me de manu tua ^17cum autem conplesset David loquens sermones huiuscemodi ad Saul dixit Saul numquid vox haec tua est fili mi David et levavit Saul vocem suam et flevit ^18dixitque ad David iustior tu es quam ego tu enim tribuisti mihi bona ego autem reddidi tibi mala ^19et tu indicasti hodie quae feceris mihi bona quomodo tradiderit me Dominus in manu tua et non occideris me ^20quis enim cum invenerit inimicum suum dimittet eum in via bona sed Dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod hodie operatus es in me ^21et nunc quia scio quod certissime regnaturus sis et habiturus in manu tua regnum Israhel ^22iura mihi in Domino ne deleas semen meum post me neque auferas nomen meum de domo patris mei ^23et iuravit David Sauli abiit ergo Saul in domum suam et David et viri eius ascenderunt ad tutiora loca __________________________________________________________________ Chapter 25 ^1mortuus est autem Samuhel et congregatus est universus Israhel et planxerunt eum et sepelierunt in domo sua in Rama consurgensque David descendit in desertum Pharan ^2erat autem vir quispiam in solitudine Maon et possessio eius in Carmelo et homo ille magnus nimis erantque ei oves tria milia et mille caprae et accidit ut tonderetur grex eius in Carmelo ^3nomen autem viri illius erat Nabal et nomen uxoris eius Abigail eratque mulier illa prudentissima et speciosa porro vir eius durus et pessimus et malitiosus erat autem de genere Chaleb ^4cum ergo audisset David in deserto quod tonderet Nabal gregem suum ^5misit decem iuvenes et dixit eis ascendite in Carmelum et venietis ad Nabal et salutabitis eum ex nomine meo pacifice ^6et dicetis sic fratribus meis et tibi pax et domui tuae pax et omnibus quaecumque habes sit pax ^7audivi quod tonderent pastores tui qui erant nobiscum in deserto numquam eis molesti fuimus nec aliquando defuit eis quicquam de grege omni tempore quo fuerunt nobiscum in Carmelo ^8interroga pueros tuos et indicabunt tibi nunc ergo inveniant pueri gratiam in oculis tuis in die enim bona venimus quodcumque invenerit manus tua da servis tuis et filio tuo David ^9cumque venissent pueri David locuti sunt ad Nabal omnia verba haec ex nomine David et siluerunt ^10respondens autem Nabal pueris David ait quis est David et quis est filius Isai hodie increverunt servi qui fugiunt dominos suos ^11tollam ergo panes meos et aquas meas et carnes pecorum quae occidi tonsoribus meis et dabo viris quos nescio unde sint ^12regressi sunt itaque pueri David per viam suam et reversi venerunt et nuntiaverunt ei omnia verba quae dixerat ^13tunc David ait viris suis accingatur unusquisque gladio suo et accincti sunt singuli gladio suo accinctusque est et David ense suo et secuti sunt David quasi quadringenti viri porro ducenti remanserunt ad sarcinas ^14Abigail autem uxori Nabal nuntiavit unus de pueris dicens ecce misit David nuntios de deserto ut benedicerent domino nostro et aversus est eos ^15homines isti boni satis fuerunt nobis et non molesti nec quicquam aliquando periit omni tempore quo sumus conversati cum eis in deserto ^16pro muro erant nobis tam in nocte quam in die omnibus diebus quibus pavimus apud eos greges ^17quam ob rem considera et recogita quid facias quoniam conpleta est malitia adversum virum tuum et adversus domum tuam et ipse filius est Belial ita ut nemo ei possit loqui ^18festinavit igitur Abigail et tulit ducentos panes et duos utres vini et quinque arietes coctos et quinque sata pulentae et centum ligaturas uvae passae et ducentas massas caricarum et inposuit super asinos ^19dixitque pueris suis praecedite me ecce ego post tergum sequar vos viro autem suo Nabal non indicavit ^20cum ergo ascendisset asinum et descenderet ad radices montis David et viri eius descendebant in occursum eius quibus et illa occurrit ^21et ait David vere frustra servavi omnia quae huius erant in deserto et non periit quicquam de cunctis quae ad eum pertinebant et reddidit mihi malum pro bono ^22haec faciat Deus inimicis David et haec addat si reliquero de omnibus quae ad eum pertinent usque mane mingentem ad parietem ^23cum autem vidisset Abigail David festinavit et descendit de asino et procidit coram David super faciem suam et adoravit super terram ^24et cecidit ad pedes eius et dixit in me sit domine mi haec iniquitas loquatur obsecro ancilla tua in auribus tuis et audi verba famulae tuae ^25ne ponat oro dominus meus rex cor suum super virum istum iniquum Nabal quia secundum nomen suum stultus est et est stultitia cum eo ego autem ancilla tua non vidi pueros tuos domine mi quos misisti ^26nunc ergo domine mi vivit Dominus et vivit anima tua qui prohibuit te ne venires in sanguine et salvavit manum tuam tibi et nunc fiant sicut Nabal inimici tui et qui quaerunt domino meo malum ^27quapropter suscipe benedictionem hanc quam adtulit ancilla tua tibi domino meo et da pueris qui sequuntur te dominum meum ^28aufer iniquitatem famulae tuae faciens enim faciet tibi Dominus domino meo domum fidelem quia proelia Domini domine mi tu proeliaris malitia ergo non inveniatur in te omnibus diebus vitae tuae ^29si enim surrexerit aliquando homo persequens te et quaerens animam tuam erit anima domini mei custodita quasi in fasciculo viventium apud Dominum Deum tuum porro anima inimicorum tuorum rotabitur quasi in impetu et circulo fundae ^30cum ergo fecerit tibi Dominus domino meo omnia quae locutus est bona de te et constituerit te ducem super Israhel ^31non erit tibi hoc in singultum et in scrupulum cordis domino meo quod effuderis sanguinem innoxium aut ipse te ultus fueris et cum benefecerit Dominus domino meo recordaberis ancillae tuae ^32et ait David ad Abigail benedictus Dominus Deus Israhel qui misit te hodie in occursum meum et benedictum eloquium tuum ^33et benedicta tu quae prohibuisti me hodie ne irem ad sanguinem et ulciscerer me manu mea ^34alioquin vivit Dominus Deus Israhel qui prohibuit me malum facere tibi nisi cito venisses in occursum mihi non remansisset Nabal usque ad lucem matutinam mingens ad parietem ^35suscepit ergo David de manu eius omnia quae adtulerat ei dixitque ei vade pacifice in domum tuam ecce audivi vocem tuam et honoravi faciem tuam ^36venit autem Abigail ad Nabal et ecce erat ei convivium in domo eius quasi convivium regis et cor Nabal iucundum erat enim ebrius nimis et non indicavit ei verbum pusillum aut grande usque in mane ^37diluculo autem cum digessisset vinum Nabal indicavit ei uxor sua verba haec et emortuum est cor eius intrinsecus et factus est quasi lapis ^38cumque pertransissent decem dies percussit Dominus Nabal et mortuus est ^39quod cum audisset David mortuum Nabal ait benedictus Dominus qui iudicavit causam obprobrii mei de manu Nabal et servum suum custodivit a malo et malitiam Nabal reddidit Dominus in caput eius misit ergo David et locutus est ad Abigail ut sumeret eam sibi in uxorem ^40et venerunt pueri David ad Abigail in Carmelum et locuti sunt ad eam dicentes David misit nos ad te ut accipiat te sibi in uxorem ^41quae consurgens adoravit prona in terram et ait ecce famula tua sit in ancillam ut lavet pedes servorum domini mei ^42et festinavit et surrexit Abigail et ascendit super asinum et quinque puellae ierunt cum ea pedisequae eius et secuta est nuntios David et facta est illi uxor ^43sed et Ahinoem accepit David de Iezrahel et fuit utraque uxor eius ^44Saul autem dedit Michol filiam suam uxorem David Falti filio Lais qui erat de Gallim __________________________________________________________________ Chapter 26 ^1et venerunt Ziphei ad Saul in Gabaa dicentes ecce David absconditus est in colle Achilae quae est ex adverso solitudinis ^2et surrexit Saul et descendit in desertum Ziph et cum eo tria milia virorum de electis Israhel ut quaereret David in deserto Ziph ^3et castrametatus est Saul in Gabaa Achilae quae erat ex adverso solitudinis in via David autem habitabat in deserto videns autem quod venisset Saul post se in desertum ^4misit exploratores et didicit quod venisset certissime ^5et surrexit David et venit ad locum ubi erat Saul cumque vidisset locum in quo dormiebat Saul et Abner filius Ner princeps militiae eius Saulem dormientem in tentorio et reliquum vulgus per circuitum eius ^6ait David ad Ahimelech Cettheum et Abisai filium Sarviae fratrem Ioab dicens quis descendet mecum ad Saul in castra dixitque Abisai ego descendam tecum ^7venerunt ergo David et Abisai ad populum nocte et invenerunt Saul iacentem et dormientem in tentorio et hastam fixam in terra ad caput eius Abner autem et populum dormientes in circuitu eius ^8dixitque Abisai ad David conclusit Deus hodie inimicum tuum in manus tuas nunc ergo perfodiam eum lancea in terra semel et secundo opus non erit ^9et dixit David ad Abisai ne interficias eum quis enim extendit manum suam in christum Domini et innocens erit ^10et dixit David vivit Dominus quia nisi Dominus percusserit eum aut dies eius venerit ut moriatur aut in proelium descendens perierit ^11propitius mihi sit Dominus ne extendam manum meam in christum Domini nunc igitur tolle hastam quae est ad caput eius et scyphum aquae et abeamus ^12tulit ergo David hastam et scyphum aquae qui erat ad caput Saul et abierunt et non erat quisquam qui videret et intellegeret et vigilaret sed omnes dormiebant quia sopor Domini inruerat super eos ^13cumque transisset David ex adverso et stetisset in vertice montis de longe et esset grande intervallum inter eos ^14clamavit David ad populum et ad Abner filium Ner dicens nonne respondebis Abner et respondens Abner ait quis es tu qui clamas et inquietas regem ^15et ait David ad Abner numquid non vir tu es et quis alius similis tui in Israhel quare ergo non custodisti dominum tuum regem ingressus est enim unus de turba ut interficeret regem dominum tuum ^16non est bonum hoc quod fecisti vivit Dominus quoniam filii mortis estis vos qui non custodistis dominum vestrum christum Domini nunc ergo vide ubi sit hasta regis et ubi scyphus aquae qui erat ad caput eius ^17cognovit autem Saul vocem David et dixit num vox tua est haec fili mi David et David vox mea domine mi rex ^18et ait quam ob causam dominus meus persequitur servum suum quid feci aut quod est in manu mea malum ^19nunc ergo audi oro domine mi rex verba servi tui si Dominus incitat te adversum me odoretur sacrificium si autem filii hominum maledicti sunt in conspectu Domini qui eiecerunt me hodie ut non habitem in hereditate Domini dicentes vade servi diis alienis ^20et nunc non effundatur sanguis meus in terra coram Domino quia egressus est rex Israhel ut quaerat pulicem unum sicut persequitur perdix in montibus ^21et ait Saul peccavi revertere fili mi David nequaquam enim ultra male tibi faciam eo quod pretiosa fuerit anima mea in oculis tuis hodie apparet quod stulte egerim et ignoraverim multa nimis ^22et respondens David ait ecce hasta regis transeat unus de pueris et tollat eam ^23Dominus autem retribuet unicuique secundum iustitiam suam et fidem tradidit enim te Dominus hodie in manu mea et nolui levare manum meam in christum Domini ^24et sicuti magnificata est anima tua hodie in oculis meis sic magnificetur anima mea in oculis Domini et liberet me de omni angustia ^25ait ergo Saul ad David benedictus tu fili mi David et quidem faciens facies et potens poteris abiit autem David in viam suam et Saul reversus est in locum suum __________________________________________________________________ Chapter 27 ^1et ait David in corde suo aliquando incidam in uno die in manu Saul nonne melius est ut fugiam et salver in terra Philisthinorum ut desperet Saul cessetque me quaerere in cunctis finibus Israhel fugiam ergo manus eius ^2et surrexit David et abiit ipse et sescenti viri cum eo ad Achis filium Mahoc regem Geth ^3et habitavit David cum Achis in Geth ipse et viri eius vir et domus eius David et duae uxores eius Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli ^4et nuntiatum est Saul quod fugisset David in Geth et non addidit ultra ut quaereret eum ^5dixit autem David ad Achis si inveni gratiam in oculis tuis detur mihi locus in una urbium regionis huius ut habitem ibi cur enim manet servus tuus in civitate regis tecum ^6dedit itaque ei Achis in die illa Siceleg propter quam causam facta est Siceleg regum Iuda usque in diem hanc ^7fuit autem numerus dierum quibus habitavit David in regione Philisthinorum quattuor mensuum ^8et ascendit David et viri eius et agebant praedas de Gesuri et de Gedri et de Amalechitis hii enim pagi habitabantur in terra antiquitus euntibus Sur usque ad terram Aegypti ^9et percutiebat David omnem terram nec relinquebat viventem virum et mulierem tollensque oves et boves et asinos et camelos et vestes revertebatur et veniebat ad Achis ^10dicebat autem ei Achis in quem inruisti hodie respondebatque David contra meridiem Iudae et contra meridiem Hiramel et contra meridiem Ceni ^11virum et mulierem non vivificabat David nec adducebat in Geth dicens ne forte loquantur adversum nos haec fecit David et hoc erat decretum illi omnibus diebus quibus habitavit in regione Philisthinorum ^12credidit ergo Achis David dicens multa mala operatus est contra populum suum Israhel erit igitur mihi servus sempiternus __________________________________________________________________ Chapter 28 ^1factum est autem in diebus illis congregaverunt Philisthim agmina sua ut praepararentur ad bellum contra Israhel dixitque Achis ad David sciens nunc scito quoniam mecum egredieris in castris tu et viri tui ^2dixitque David ad Achis nunc scies quae facturus est servus tuus et ait Achis ad David et ego custodem capitis mei ponam te cunctis diebus ^3Samuhel autem mortuus est planxitque eum omnis Israhel et sepelierunt eum in Rama urbe sua et Saul abstulit magos et ariolos de terra ^4congregatique sunt Philisthim et venerunt et castrametati sunt in Sunam congregavit autem et Saul universum Israhel et venit in Gelboe ^5et vidit Saul castra Philisthim et timuit et expavit cor eius nimis ^6consuluitque Dominum et non respondit ei neque per somnia neque per sacerdotes neque per prophetas ^7dixitque Saul servis suis quaerite mihi mulierem habentem pythonem et vadam ad eam et sciscitabor per illam et dixerunt servi eius ad eum est mulier habens pythonem in Aendor ^8mutavit ergo habitum suum vestitusque est aliis vestimentis abiit ipse et duo viri cum eo veneruntque ad mulierem nocte et ait divina mihi in pythone et suscita mihi quem dixero tibi ^9et ait mulier ad eum ecce tu nosti quanta fecerit Saul et quomodo eraserit magos et ariolos de terra quare ergo insidiaris animae meae ut occidar ^10et iuravit ei Saul in Domino dicens vivit Dominus quia non veniet tibi quicquam mali propter hanc rem ^11dixitque ei mulier quem suscitabo tibi qui ait Samuhelem suscita mihi ^12cum autem vidisset mulier Samuhelem exclamavit voce magna et dixit ad Saul quare inposuisti mihi tu es enim Saul ^13dixitque ei rex noli timere quid vidisti et ait mulier ad Saul deos vidi ascendentes de terra ^14dixitque ei qualis est forma eius quae ait vir senex ascendit et ipse amictus est pallio intellexit Saul quod Samuhel esset et inclinavit se super faciem suam in terra et adoravit ^15dixit autem Samuhel ad Saul quare inquietasti me ut suscitarer et ait Saul coartor nimis siquidem Philisthim pugnant adversum me et Deus recessit a me et exaudire me noluit neque in manu prophetarum neque per somnia vocavi ergo te ut ostenderes mihi quid faciam ^16et ait Samuhel quid interrogas me cum Dominus recesserit a te et transierit ad aemulum tuum ^17faciet enim Dominus tibi sicut locutus est in manu mea et scindet regnum de manu tua et dabit illud proximo tuo David ^18quia non oboedisti voci Domini neque fecisti iram furoris eius in Amalech idcirco quod pateris fecit tibi Dominus hodie ^19et dabit Dominus etiam Israhel tecum in manu Philisthim cras autem tu et filii tui mecum eritis sed et castra Israhel tradet Dominus in manu Philisthim ^20statimque Saul cecidit porrectus in terram extimuerat enim verba Samuhel et robur non erat in eo quia non comederat panem tota die illa ^21ingressa est itaque mulier ad Saul et ait conturbatus enim erat valde dixitque ad eum ecce oboedivit ancilla tua voci tuae et posui animam meam in manu mea et audivi sermones tuos quos locutus es ad me ^22nunc igitur audi et tu vocem ancillae tuae ut ponam coram te buccellam panis et comedens convalescas ut possis iter facere ^23qui rennuit et ait non comedam coegerunt autem eum servi sui et mulier et tandem audita voce eorum surrexit de terra et sedit super lectum ^24mulier autem illa habebat vitulum pascualem in domo et festinavit et occidit eum tollensque farinam miscuit eam et coxit azyma ^25et posuit ante Saul et ante servos eius qui cum comedissent surrexerunt et ambulaverunt per totam noctem illam __________________________________________________________________ Chapter 29 ^1congregata sunt ergo Philisthim universa agmina in Afec sed et Israhel castrametatus est super fontem qui erat in Iezrahel ^2et satrapae quidem Philisthim incedebant in centuriis et milibus David autem et viri eius erant in novissimo agmine cum Achis ^3dixeruntque principes Philisthim quid sibi volunt Hebraei isti et ait Achis ad principes Philisthim num ignoratis David qui fuit servus Saul regis Israhel et est apud me multis diebus vel annis et non inveni in eo quicquam ex die qua transfugit ad me usque ad diem hanc ^4irati sunt autem adversus eum principes Philisthim et dixerunt ei revertatur vir et sedeat in loco suo in quo constituisti eum et non descendat nobiscum in proelium ne fiat nobis adversarius cum proeliari coeperimus quomodo enim aliter placare poterit dominum suum nisi in capitibus nostris ^5nonne iste est David cui cantabant in choro dicentes percussit Saul in milibus suis et David in decem milibus suis ^6vocavit ergo Achis David et ait ei vivit Dominus quia rectus es tu et bonus in conspectu meo et exitus tuus et introitus tuus mecum est in castris et non inveni in te quicquam mali ex die qua venisti ad me usque ad diem hanc sed satrapis non places ^7revertere ergo et vade in pace et non offendes oculos satraparum Philisthim ^8dixitque David ad Achis quid enim feci et quid invenisti in me servo tuo a die qua fui in conspectu tuo usque in diem hanc ut non veniam et pugnem contra inimicos domini mei regis ^9respondens autem Achis locutus est ad David scio quia bonus es tu in oculis meis sicut angelus Dei sed principes Philisthim dixerunt non ascendet nobiscum in proelium ^10igitur consurge mane tu et servi domini tui qui venerunt tecum et cum de nocte surrexeritis et coeperit dilucescere pergite ^11surrexit itaque de nocte David ipse et viri eius ut proficiscerentur mane et reverterentur ad terram Philisthim Philisthim autem ascenderunt in Iezrahel __________________________________________________________________ Chapter 30 ^1cumque venissent David et viri eius in Siceleg die tertia Amalechitae impetum fecerant ex parte australi in Siceleg et percusserant Siceleg et succenderant eam igni ^2et captivas duxerant mulieres ex ea et a minimo usque ad magnum et non interfecerant quemquam sed secum duxerant et pergebant in itinere suo ^3cum ergo venisset David et viri eius ad civitatem et invenissent eam succensam igni et uxores suas et filios suos et filias ductas esse captivas ^4levaverunt David et populus qui erat cum eo voces suas et planxerunt donec deficerent in eis lacrimae ^5siquidem et duae uxores David captivae ductae fuerant Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli ^6et contristatus est David valde volebat enim eum populus lapidare quia amara erat anima uniuscuiusque viri super filiis suis et filiabus confortatus est autem David in Domino Deo suo ^7et ait ad Abiathar sacerdotem filium Ahimelech adplica ad me ephod et adplicuit Abiathar ephod ad David ^8et consuluit David Dominum dicens persequar an non latrunculos hos et conprehendam eos dixitque ei persequere absque dubio enim conprehendes eos et excuties praedam ^9abiit ergo David ipse et sescenti viri qui erant cum eo et venerunt usque ad torrentem Besor et lassi quidam substiterunt ^10persecutus est autem David ipse et quadringenti viri substiterant enim ducenti qui lassi transire non poterant torrentem Besor ^11et invenerunt virum aegyptium in agro et adduxerunt eum ad David dederuntque ei panem ut comederet et ut biberet aquam ^12sed et fragmen massae caricarum et duas ligaturas uvae passae quae cum comedisset reversus est spiritus eius et refocilatus est non enim comederat panem neque biberat aquam tribus diebus et tribus noctibus ^13dixit itaque ei David cuius es tu vel unde quo pergis qui ait ei puer aegyptius ego sum servus viri amalechitae dereliquit autem me dominus meus quia aegrotare coepi nudius tertius ^14siquidem nos erupimus ad australem partem Cerethi et contra Iudam et ad meridiem Chaleb et Siceleg succendimus igni ^15dixitque ei David potes me ducere ad istum cuneum qui ait iura mihi per Deum quod non occidas me et non tradas me in manu domini mei et ducam te ad cuneum istum ^16qui cum duxisset eum ecce illi discumbebant super faciem universae terrae comedentes et bibentes et quasi festum celebrantes diem pro cuncta praeda et spoliis quae ceperant de terra Philisthim et de terra Iuda ^17et percussit eos David a vespere usque ad vesperam alterius diei et non evasit ex eis quisquam nisi quadringenti viri adulescentes qui ascenderant camelos et fugerant ^18eruit ergo David omnia quae tulerant Amalechitae et duas uxores suas eruit ^19nec defuit quicquam a parvo usque ad magnum tam de filiis quam de filiabus et de spoliis et quaecumque rapuerant omnia reduxit David ^20et tulit universos greges et armenta et minavit ante faciem suam dixeruntque haec est praeda David ^21venit autem David ad ducentos viros qui lassi substiterant nec sequi potuerant David et residere eos iusserat in torrente Besor qui egressi sunt obviam David et populo qui erat cum eo accedens autem David ad populum salutavit eos pacifice ^22respondensque omnis vir pessimus et iniquus de viris qui ierant cum David dixit quia non venerunt nobiscum non dabimus eis quicquam de praeda quam eruimus sed sufficiat unicuique uxor sua et filii quos cum acceperint recedant ^23dixit autem David non sic facietis fratres mei de his quae tradidit Dominus nobis et custodivit nos et dedit latrunculos qui eruperant adversum nos in manu nostra ^24nec audiet vos quisquam super sermone hoc aequa enim pars erit descendentis ad proelium et remanentis ad sarcinas et similiter divident ^25et factum est hoc ex die illa et deinceps constitutum et praefinitum et quasi lex in Israhel usque ad diem hanc ^26venit ergo David in Siceleg et misit dona de praeda senioribus Iuda proximis suis dicens accipite benedictionem de praeda hostium Domini ^27his qui erant in Bethel et qui in Ramoth ad meridiem et qui in Iether ^28et qui in Aroer et qui in Sefamoth et qui in Esthama ^29et qui in Rachal et qui in urbibus Ierameli et qui in urbibus Ceni ^30et qui in Arama et qui in lacu Asan et qui in Athac ^31et qui in Hebron et reliquis qui erant in his locis in quibus commoratus fuerat David ipse et viri eius __________________________________________________________________ Chapter 31 ^1Philisthim autem pugnabant adversum Israhel et fugerunt viri Israhel ante faciem Philisthim et ceciderunt interfecti in monte Gelboe ^2inrueruntque Philisthim in Saul et filios eius et percusserunt Ionathan et Abinadab et Melchisue filios Saul ^3totumque pondus proelii versum est in Saul et consecuti sunt eum viri sagittarii et vulneratus est vehementer a sagittariis ^4dixitque Saul ad armigerum suum evagina gladium tuum et percute me ne forte veniant incircumcisi isti et interficiant me inludentes mihi et noluit armiger eius fuerat enim nimio timore perterritus arripuit itaque Saul gladium et inruit super eum ^5quod cum vidisset armiger eius videlicet quod mortuus esset Saul inruit etiam ipse super gladium suum et mortuus est cum eo ^6mortuus est ergo Saul et tres filii eius et armiger illius et universi viri eius in die illa pariter ^7videntes autem viri Israhel qui erant trans vallem et trans Iordanem quod fugissent viri israhelitae et quod mortuus esset Saul et filii eius reliquerunt civitates suas et fugerunt veneruntque Philisthim et habitaverunt ibi ^8facta autem die altera venerunt Philisthim ut spoliarent interfectos et invenerunt Saul et tres filios eius iacentes in monte Gelboe ^9et praeciderunt caput Saul et expoliaverunt eum armis et miserunt in terram Philisthinorum per circuitum ut adnuntiaretur in templo idolorum et in populis ^10et posuerunt arma eius in templo Astharoth corpus vero eius suspenderunt in muro Bethsan ^11quod cum audissent habitatores Iabesgalaad quaecumque fecerant Philisthim Saul ^12surrexerunt omnes viri fortissimi et ambulaverunt tota nocte et tulerunt cadaver Saul et cadavera filiorum eius de muro Bethsan veneruntque Iabes et conbuserunt ea ibi __________________________________________________________________ 2 Samuel __________________________________________________________________ Chapter 1 ^1factum est autem postquam mortuus est Saul ut David reverteretur a caede Amalech et maneret in Siceleg dies duos ^2in die autem tertia apparuit homo veniens de castris Saul veste conscissa et pulvere aspersus caput et ut venit ad David cecidit super faciem suam et adoravit ^3dixitque ad eum David unde venis qui ait ad eum de castris Israhel fugi ^4et dixit ad eum David quod est verbum quod factum est indica mihi qui ait fugit populus e proelio et multi corruentes e populo mortui sunt sed et Saul et Ionathan filius eius interierunt ^5dixitque David ad adulescentem qui nuntiabat unde scis quia mortuus est Saul et Ionathan filius eius ^6ait adulescens qui narrabat ei casu veni in montem Gelboe et Saul incumbebat super hastam suam porro currus et equites adpropinquabant ei ^7et conversus post tergum suum vidensque me vocavit cui cum respondissem adsum ^8dixit mihi quisnam es tu et aio ad eum Amalechites sum ^9et locutus est mihi sta super me et interfice me quoniam tenent me angustiae et adhuc tota anima in me est ^10stansque super eum occidi illum sciebam enim quod vivere non poterat post ruinam et tuli diadema quod erat in capite eius et armillam de brachio illius et adtuli ad te dominum meum huc ^11adprehendens autem David vestimenta sua scidit omnesque viri qui erant cum eo ^12et planxerunt et fleverunt et ieiunaverunt usque ad vesperam super Saul et super Ionathan filium eius et super populum Domini et super domum Israhel quod corruissent gladio ^13dixitque David ad iuvenem qui nuntiaverat ei unde es qui respondit filius hominis advenae amalechitae ego sum ^14et ait ad eum David quare non timuisti mittere manum tuam ut occideres christum Domini ^15vocansque David unum de pueris ait accedens inrue in eum qui percussit illum et mortuus est ^16et ait ad eum David sanguis tuus super caput tuum os enim tuum locutum est adversum te dicens ego interfeci christum Domini ^17planxit autem David planctum huiuscemodi super Saul et super Ionathan filium eius ^18et praecepit ut docerent filios Iuda arcum sicut scriptum est in libro Iustorum ^19incliti Israhel super montes tuos interfecti sunt quomodo ceciderunt fortes ^20nolite adnuntiare in Geth neque adnuntietis in conpetis Ascalonis ne forte laetentur filiae Philisthim ne exultent filiae incircumcisorum ^21montes Gelboe nec ros nec pluviae veniant super vos neque sint agri primitiarum quia ibi abiectus est clypeus fortium clypeus Saul quasi non esset unctus oleo ^22a sanguine interfectorum ab adipe fortium sagitta Ionathan numquam rediit retrorsum et gladius Saul non est reversus inanis ^23Saul et Ionathan amabiles et decori in vita sua in morte quoque non sunt divisi aquilis velociores leonibus fortiores ^24filiae Israhel super Saul flete qui vestiebat vos coccino in deliciis qui praebebat ornamenta aurea cultui vestro ^25quomodo ceciderunt fortes in proelio Ionathan in excelsis tuis occisus est ^26doleo super te frater mi Ionathan decore nimis et amabilis super amorem mulierum ^27quomodo ceciderunt robusti et perierunt arma bellica __________________________________________________________________ Chapter 2 ^1igitur post haec consuluit David Dominum dicens num ascendam in unam de civitatibus Iuda et ait Dominus ad eum ascende dixitque David quo ascendam et respondit ei in Hebron ^2ascendit ergo David et duae uxores eius Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli ^3sed et viros qui erant cum eo duxit David singulos cum domo sua et manserunt in oppidis Hebron ^4veneruntque viri Iuda et unxerunt ibi David ut regnaret super domum Iuda et nuntiatum est David quod viri Iabesgalaad sepelissent Saul ^5misit ergo David nuntios ad viros Iabesgalaad dixitque ad eos benedicti vos Domino qui fecistis misericordiam hanc cum domino vestro Saul et sepelistis eum ^6et nunc retribuet quidem vobis Dominus misericordiam et veritatem sed et ego reddam gratiam eo quod feceritis verbum istud ^7confortentur manus vestrae et estote filii fortitudinis licet enim mortuus sit dominus vester Saul tamen me unxit domus Iuda regem sibi ^8Abner autem filius Ner princeps exercitus Saul tulit Hisboseth filium Saul et circumduxit eum per Castra ^9regemque constituit super Galaad et super Gesuri et super Iezrahel et super Ephraim et super Beniamin et super Israhel universum ^10quadraginta annorum erat Hisboseth filius Saul cum regnare coepisset super Israhel et duobus annis regnavit sola autem domus Iuda sequebatur David ^11et fuit numerus dierum quos commoratus est David imperans in Hebron super domum Iuda septem annorum et sex mensuum ^12egressusque Abner filius Ner et pueri Hisboseth filii Saul de Castris in Gabaon ^13porro Ioab filius Sarviae et pueri David egressi sunt et occurrerunt eis iuxta piscinam Gabaon et cum in unum convenissent e regione sederunt hii ex una parte piscinae et illi ex altera ^14dixitque Abner ad Ioab surgant pueri et ludant coram nobis et respondit Ioab surgant ^15surrexerunt ergo et transierunt numero duodecim de Beniamin ex parte Hisboseth filii Saul et duodecim de pueris David ^16adprehensoque unusquisque capite conparis sui defixit gladium in latus contrarii et ceciderunt simul vocatumque est nomen loci illius ager Robustorum in Gabaon ^17et ortum est bellum durum satis in die illa fugatusque est Abner et viri Israhel a pueris David ^18erant autem ibi tres filii Sarviae Ioab et Abisai et Asahel porro Asahel cursor velocissimus fuit quasi unus ex capreis quae morantur in silvis ^19persequebatur autem Asahel Abner et non declinavit ad dexteram sive ad sinistram omittens persequi Abner ^20respexit itaque Abner post tergum suum et ait tune es Asahel qui respondit ego sum ^21dixitque ei Abner vade ad dextram sive ad sinistram et adprehende unum de adulescentibus et tolle tibi spolia eius noluit autem Asahel omittere quin urgueret eum ^22rursumque locutus est Abner ad Asahel recede noli me sequi ne conpellar confodere te in terra et levare non potero faciem meam ad Ioab fratrem tuum ^23qui audire contempsit et noluit declinare percussit ergo eum Abner aversa hasta in inguine et transfodit et mortuus est in eodem loco omnesque qui transiebant per locum in quo ceciderat Asahel et mortuus erat subsistebant ^24persequentibus autem Ioab et Abisai fugientem Abner sol occubuit et venerunt usque ad collem Aquaeductus qui est ex adverso vallis et itineris deserti in Gabaon ^25congregatique sunt filii Beniamin ad Abner et conglobati in unum cuneum steterunt in summitate tumuli unius ^26et exclamavit Abner ad Ioab et ait num usque ad internicionem tuus mucro desaeviet an ignoras quod periculosa sit desperatio usquequo non dicis populo ut omittat persequi fratres suos ^27et ait Ioab vivit Dominus si locutus fuisses mane recessisset populus persequens fratrem suum ^28insonuit ergo Ioab bucina et stetit omnis exercitus nec persecuti sunt ultra Israhel neque iniere certamen ^29Abner autem et viri eius abierunt per campestria tota nocte illa et transierunt Iordanem et lustrata omni Bethoron venerunt ad Castra ^30porro Ioab reversus omisso Abner congregavit omnem populum et defuerunt de pueris David decem et novem viri excepto Asahele ^31servi autem David percusserunt de Beniamin et de viris qui erant cum Abner trecentos sexaginta qui et mortui sunt ^32tuleruntque Asahel et sepelierunt eum in sepulchro patris sui in Bethleem et ambulaverunt tota nocte Ioab et viri qui erant cum eo et in ipso crepusculo pervenerunt in Hebron __________________________________________________________________ Chapter 3 ^1facta est ergo longa concertatio inter domum Saul et inter domum David David proficiens et semper se ipso robustior domus autem Saul decrescens cotidie ^2nati quoque sunt filii David in Hebron fuitque primogenitus eius Amnon de Ahinoem Iezrahelitide ^3et post eum Chelaab de Abigail uxore Nabal Carmeli porro tertius Absalom filius Maacha filiae Tholomai regis Gessur ^4quartus autem Adonias filius Aggith et quintus Safathia filius Abital ^5sextus quoque Iethraam de Agla uxore David hii nati sunt David in Hebron ^6cum ergo esset proelium inter domum Saul et domum David Abner filius Ner regebat domum Saul ^7fuerat autem Sauli concubina nomine Respha filia Ahia dixitque Hisboseth ad Abner ^8quare ingressus es ad concubinam patris mei qui iratus nimis propter verba Hisboseth ait numquid caput canis ego sum adversum Iuda hodie qui fecerim misericordiam super domum Saul patris tui et super fratres et proximos eius et non tradidi te in manu David et tu requisisti in me quod argueres pro muliere hodie ^9haec faciat Deus Abner et haec addat ei nisi quomodo iuravit Dominus David sic faciam cum eo ^10ut transferatur regnum de domo Saul et elevetur thronus David super Israhel et super Iudam a Dan usque Bersabee ^11et non potuit respondere ei quicquam quia metuebat illum ^12misit ergo Abner nuntios ad David pro se dicentes cuius est terra et loquerentur fac mecum amicitias et erit manus mea tecum et reducam ad te universum Israhel ^13qui ait optime ego faciam tecum amicitias sed unam rem peto a te dicens non videbis faciem meam antequam adduxeris Michol filiam Saul et sic venies et videbis me ^14misit autem David nuntios ad Hisboseth filium Saul dicens redde uxorem meam Michol quam despondi mihi centum praeputiis Philisthim ^15misit ergo Hisboseth et tulit eam a viro suo Faltihel filio Lais ^16sequebaturque eam vir suus plorans usque Baurim et dixit ad eum Abner vade revertere qui reversus est ^17sermonem quoque intulit Abner ad seniores Israhel dicens tam heri quam nudius tertius quaerebatis David ut regnaret super vos ^18nunc ergo facite quoniam Dominus locutus est ad David dicens in manu servi mei David salvabo populum meum Israhel de manu Philisthim et omnium inimicorum eius ^19locutus est autem Abner etiam ad Beniamin et abiit ut loqueretur ad David in Hebron omnia quae placuerant Israhel et universo Beniamin ^20venitque ad David in Hebron cum viginti viris et fecit David Abner et viris eius qui venerant cum eo convivium ^21et dixit Abner ad David surgam ut congregem ad te dominum meum regem omnem Israhel et ineam tecum foedus et imperes omnibus sicut desiderat anima tua cum ergo deduxisset David Abner et ille isset in pace ^22statim pueri David et Ioab venerunt caesis latronibus cum praeda magna nimis Abner autem non erat cum David in Hebron quia iam dimiserat eum et profectus fuerat in pace ^23et Ioab et omnis exercitus qui erat cum eo postea venerant nuntiatum est itaque Ioab a narrantibus venit Abner filius Ner ad regem et dimisit eum et abiit in pace ^24et ingressus est Ioab ad regem et ait quid fecisti ecce venit Abner ad te quare dimisisti eum et abiit et recessit ^25ignoras Abner filium Ner quoniam ad hoc venit ut deciperet te et sciret exitum tuum et introitum tuum et nosset omnia quae agis ^26egressus itaque Ioab a David misit nuntios post Abner et reduxit eum a cisterna Sira ignorante David ^27cumque redisset Abner in Hebron seorsum abduxit eum Ioab ad medium portae ut loqueretur ei in dolo et percussit illum ibi in inguine et mortuus est in ultionem sanguinis Asahel fratris eius ^28quod cum audisset David rem iam gestam ait mundus ego sum et regnum meum apud Dominum usque in sempiternum a sanguine Abner filii Ner ^29et veniat super caput Ioab et super omnem domum patris eius nec deficiat de domo Ioab fluxum seminis sustinens et leprosus tenens fusum et cadens gladio et indigens pane ^30igitur Ioab et Abisai frater eius interfecerunt Abner eo quod occidisset Asahel fratrem eorum in Gabaon in proelio ^31dixit autem David ad Ioab et ad omnem populum qui erat cum eo scindite vestimenta vestra et accingimini saccis et plangite ante exequias Abner porro rex David sequebatur feretrum ^32cumque sepelissent Abner in Hebron levavit rex vocem suam et flevit super tumulum Abner flevit autem et omnis populus ^33plangensque rex Abner ait nequaquam ut mori solent ignavi mortuus est Abner ^34manus tuae non sunt ligatae et pedes tui non sunt conpedibus adgravati sed sicut solent cadere coram filiis iniquitatis corruisti congeminansque omnis populus flevit super eum ^35cumque venisset universa multitudo cibum capere cum David clara adhuc die iuravit David dicens haec faciat mihi Deus et haec addat si ante occasum solis gustavero panem vel aliud quicquam ^36omnisque populus audivit et placuerunt eis cuncta quae fecit rex in conspectu totius populi ^37et cognovit omne vulgus et universus Israhel in die illa quoniam non actum fuisset a rege ut occideretur Abner filius Ner ^38dixit quoque rex ad servos suos num ignoratis quoniam princeps et maximus cecidit hodie in Israhel ^39ego autem adhuc delicatus et unctus rex porro viri isti filii Sarviae duri mihi sunt retribuat Dominus facienti malum iuxta malitiam suam __________________________________________________________________ Chapter 4 ^1audivit autem filius Saul quod cecidisset Abner in Hebron et dissolutae sunt manus eius omnisque Israhel perturbatus est ^2duo autem viri principes latronum erant filio Saul nomen uni Baana et nomen alteri Rechab filii Remmon Berothitae de filiis Beniamin siquidem et Beroth reputata est in Beniamin ^3et fugerunt Berothitae in Getthaim fueruntque ibi advenae usque in tempus illud ^4erat autem Ionathan filio Saul filius debilis pedibus quinquennis enim fuit quando venit nuntius de Saul et Ionathan ex Iezrahel tollens itaque eum nutrix sua fugit cumque festinaret ut fugeret cecidit et claudus effectus est habuitque vocabulum Mifiboseth ^5venientes igitur filii Remmon Berothitae Rechab et Baana ingressi sunt fervente die domum Hisboseth qui dormiebat super stratum suum meridie ^6ingressi sunt autem domum adsumentes spicas tritici et percusserunt eum in inguine Rechab et Baana frater eius et fugerunt ^7cum autem ingressi fuissent domum ille dormiebat super lectulum suum in conclavi et percutientes interfecerunt eum sublatoque capite eius abierunt per viam deserti tota nocte ^8et adtulerunt caput Hisboseth ad David in Hebron dixeruntque ad regem ecce caput Hisboseth filii Saul inimici tui qui quaerebat animam tuam et dedit Dominus domino meo regi ultiones hodie de Saul et de semine eius ^9respondens autem David Rechab et Baana fratri eius filiis Remmon Berothei dixit ad eos vivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia ^10quoniam eum qui adnuntiaverat mihi et dixerat mortuus est Saul qui putabat se prospera nuntiare tenui et occidi in Siceleg cui oportebat me dare mercedem pro nuntio ^11quanto magis nunc cum homines impii interfecerint virum innoxium in domo sua super lectulum suum non quaeram sanguinem eius de manu vestra et auferam vos de terra ^12praecepit itaque David pueris et interfecerunt eos praecidentesque manus et pedes eorum suspenderunt eos super piscinam in Hebron caput autem Hisboseth tulerunt et sepelierunt in sepulchro Abner in Hebron __________________________________________________________________ Chapter 5 ^1et venerunt universae tribus Israhel ad David in Hebron dicentes ecce nos os tuum et caro tua sumus ^2sed et heri et nudius tertius cum esset Saul rex super nos tu eras educens et reducens Israhel dixit autem Dominus ad te tu pasces populum meum Israhel et tu eris dux super Israhel ^3venerunt quoque et senes de Israhel ad regem in Hebron et percussit cum eis rex David foedus in Hebron coram Domino unxeruntque David in regem super Israhel ^4filius triginta annorum erat David cum regnare coepisset et quadraginta annis regnavit ^5in Hebron regnavit super Iudam septem annis et sex mensibus in Hierusalem autem regnavit triginta tribus annis super omnem Israhel et Iudam ^6et abiit rex et omnes viri qui erant cum eo in Hierusalem ad Iebuseum habitatorem terrae dictumque est ad David ab eis non ingredieris huc nisi abstuleris caecos et claudos dicentes non ingredietur David huc ^7cepit autem David arcem Sion haec est civitas David ^8proposuerat enim in die illa praemium qui percussisset Iebuseum et tetigisset domatum fistulas et claudos et caecos odientes animam David idcirco dicitur in proverbio caecus et claudus non intrabunt templum ^9habitavit autem David in arce et vocavit eam civitatem David et aedificavit per gyrum a Mello et intrinsecus ^10et ingrediebatur proficiens atque succrescens et Dominus Deus exercituum erat cum eo ^11misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David et ligna cedrina et artifices lignorum artificesque lapidum ad parietes et aedificaverunt domum David ^12et cognovit David quoniam confirmasset eum Dominus regem super Israhel et quoniam exaltasset regnum eius super populum suum Israhel ^13accepit ergo adhuc concubinas et uxores de Hierusalem postquam venerat de Hebron natique sunt David et alii filii et filiae ^14et haec nomina eorum qui nati sunt ei in Hierusalem Samua et Sobab et Nathan et Salomon ^15et Ibaar et Helisua et Nepheg ^16et Iafia et Helisama et Helida et Helifeleth ^17audierunt vero Philisthim quod unxissent David regem super Israhel et ascenderunt universi ut quaererent David quod cum audisset David descendit in praesidium ^18Philisthim autem venientes diffusi sunt in valle Raphaim ^19et consuluit David Dominum dicens si ascendam ad Philisthim et si dabis eos in manu mea et dixit Dominus ad David ascende quia tradens dabo Philisthim in manu tua ^20venit ergo David in Baalpharasim et percussit eos ibi et dixit divisit Dominus inimicos meos coram me sicut dividuntur aquae propterea vocatum est nomen loci illius Baalpharasim ^21et reliquerunt ibi sculptilia sua quae tulit David et viri eius ^22et addiderunt adhuc Philisthim ut ascenderent et diffusi sunt in valle Raphaim ^23consuluit autem David Dominum qui respondit non ascendas sed gyra post tergum eorum et venies ad eos ex adverso pirorum ^24et cum audieris sonitum gradientis in cacumine pirorum tunc inibis proelium quia tunc egredietur Dominus ante faciem tuam ut percutiat castra Philisthim ^25fecit itaque David sicut ei praeceperat Dominus et percussit Philisthim de Gabee usque dum venias Gezer __________________________________________________________________ Chapter 6 ^1congregavit autem rursum David omnes electos ex Israhel triginta milia ^2surrexitque et abiit et universus populus qui erat cum eo de viris Iuda ut adducerent arcam Dei super quam invocatum est nomen Domini exercituum sedentis in cherubin super eam ^3et inposuerunt arcam Domini super plaustrum novum tuleruntque eam de domo Abinadab qui erat in Gabaa Oza autem et Haio filii Abinadab minabant plaustrum novum ^4cumque tulissent eam de domo Abinadab qui erat in Gabaa custodiens arcam Dei Haio praecedebat arcam ^5David autem et omnis Israhel ludebant coram Domino in omnibus lignis fabrefactis et citharis et lyris et tympanis et sistris et cymbalis ^6postquam autem venerunt ad aream Nachon extendit manum Oza ad arcam Dei et tenuit eam quoniam calcitrabant boves ^7iratusque est indignatione Dominus contra Ozam et percussit eum super temeritate qui mortuus est ibi iuxta arcam Dei ^8contristatus autem est David eo quod percussisset Dominus Ozam et vocatum est nomen loci illius Percussio Oza usque in diem hanc ^9et extimuit David Dominum in die illa dicens quomodo ingredietur ad me arca Domini ^10et noluit devertere ad se arcam Domini in civitate David sed devertit eam in domo Obededom Getthei ^11et habitavit arca Domini in domo Obededom Getthei tribus mensibus et benedixit Dominus Obededom et omnem domum eius ^12nuntiatumque est regi David benedixit Dominus Obededom et omnia eius propter arcam Dei abiit ergo David et adduxit arcam Dei de domo Obededom in civitatem David cum gaudio ^13cumque transcendissent qui portabant arcam Domini sex passus immolabat bovem et arietem ^14et David saltabat totis viribus ante Dominum porro David erat accinctus ephod lineo ^15et David et omnis domus Israhel ducebant arcam testamenti Domini in iubilo et in clangore bucinae ^16cumque intrasset arca Domini civitatem David Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem David subsilientem atque saltantem coram Domino et despexit eum in corde suo ^17et introduxerunt arcam Domini et posuerunt eam in loco suo in medio tabernaculi quod tetenderat ei David et obtulit David holocausta coram Domino et pacifica ^18cumque conplesset offerens holocaustum et pacifica benedixit populo in nomine Domini exercituum ^19et partitus est multitudini universae Israhel tam viro quam mulieri singulis collyridam panis unam et assaturam bubulae carnis unam et similam frixam oleo et abiit omnis populus unusquisque in domum suam ^20reversusque est et David ut benediceret domui suae et egressa Michol filia Saul in occursum David ait quam gloriosus fuit hodie rex Israhel discoperiens se ante ancillas servorum suorum et nudatus est quasi si nudetur unus de scurris ^21dixitque David ad Michol ante Dominum qui elegit me potius quam patrem tuum et quam omnem domum eius et praecepit mihi ut essem dux super populum Domini Israhel ^22et ludam et vilior fiam plus quam factus sum et ero humilis in oculis meis et cum ancillis de quibus locuta es gloriosior apparebo ^23igitur Michol filiae Saul non est natus filius usque ad diem mortis suae __________________________________________________________________ Chapter 7 ^1factum est autem cum sedisset rex in domo sua et Dominus dedisset ei requiem undique ab universis inimicis suis ^2dixit ad Nathan prophetam videsne quod ego habitem in domo cedrina et arca Dei posita sit in medio pellium ^3dixitque Nathan ad regem omne quod est in corde tuo vade fac quia Dominus tecum est ^4factum est autem in nocte illa et ecce sermo Domini ad Nathan dicens ^5vade et loquere ad servum meum David haec dicit Dominus numquid tu aedificabis mihi domum ad habitandum ^6neque enim habitavi in domo ex die qua eduxi filios Israhel de terra Aegypti usque in diem hanc sed ambulans ambulabam in tabernaculo et in tentorio ^7per cuncta loca quae transivi cum omnibus filiis Israhel numquid loquens locutus sum ad unam de tribubus Israhel cui praecepi ut pasceret populum meum Israhel dicens quare non aedificastis mihi domum cedrinam ^8et nunc haec dices servo meo David haec dicit Dominus exercituum ego tuli te de pascuis sequentem greges ut esses dux super populum meum Israhel ^9et fui tecum in omnibus ubicumque ambulasti et interfeci universos inimicos tuos a facie tua fecique tibi nomen grande iuxta nomen magnorum qui sunt in terra ^10et ponam locum populo meo Israhel et plantabo eum et habitabit sub eo et non turbabitur amplius nec addent filii iniquitatis ut adfligant eum sicut prius ^11ex die qua constitui iudices super populum meum Israhel et requiem dabo tibi ab omnibus inimicis tuis praedicitque tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus ^12cumque conpleti fuerint dies tui et dormieris cum patribus tuis suscitabo semen tuum post te quod egredietur de utero tuo et firmabo regnum eius ^13ipse aedificabit domum nomini meo et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum ^14ego ero ei in patrem et ipse erit mihi in filium qui si inique aliquid gesserit arguam eum in virga virorum et in plagis filiorum hominum ^15misericordiam autem meam non auferam ab eo sicut abstuli a Saul quem amovi a facie tua ^16et fidelis erit domus tua et regnum tuum usque in aeternum ante faciem tuam et thronus tuus erit firmus iugiter ^17secundum omnia verba haec et iuxta universam visionem istam sic locutus est Nathan ad David ^18ingressus est autem rex David et sedit coram Domino et dixit quis ego sum Domine Deus et quae domus mea quia adduxisti me hucusque ^19sed et hoc parum visum est in conspectu tuo Domine Deus nisi loquereris etiam de domo servi tui in longinquum ista est enim lex Adam Domine Deus ^20quid ergo addere poterit adhuc David ut loquatur ad te tu enim scis servum tuum Domine Deus ^21propter verbum tuum et secundum cor tuum fecisti omnia magnalia haec ita ut notum faceres servo tuo ^22idcirco magnificatus es Domine Deus quia non est similis tui neque est deus extra te in omnibus quae audivimus auribus nostris ^23quae est autem ut populus tuus Israhel gens in terra propter quam ivit Deus ut redimeret eam sibi in populum et poneret sibi nomen faceretque eis magnalia et horribilia super terram a facie populi tui quem redemisti tibi ex Aegypto gentem et deum eius ^24et firmasti tibi populum tuum Israhel in populum sempiternum et tu Domine factus es eis in Deum ^25nunc ergo Domine Deus verbum quod locutus es super servum tuum et super domum eius suscita in sempiternum et fac sicut locutus es ^26et magnificetur nomen tuum usque in sempiternum atque dicatur Dominus exercituum Deus super Israhel et domus servi tui David erit stabilita coram Domino ^27quia tu Domine exercituum Deus Israhel revelasti aurem servi tui dicens domum aedificabo tibi propterea invenit servus tuus cor suum ut oraret te oratione hac ^28nunc ergo Domine Deus tu es Deus et verba tua erunt vera locutus es enim ad servum tuum bona haec ^29incipe igitur et benedic domui servi tui ut sit in sempiternum coram te quia tu Domine Deus locutus es et benedictione tua benedicetur domus servi tui in sempiternum __________________________________________________________________ Chapter 8 ^1factum est autem post haec percussit David Philisthim et humiliavit eos et tulit David frenum tributi de manu Philisthim ^2et percussit Moab et mensus est eos funiculo coaequans terrae mensus est autem duos funiculos unum ad occidendum et unum ad vivificandum factusque est Moab David serviens sub tributo ^3et percussit David Adadezer filium Roob regem Soba quando profectus est ut dominaretur super flumen Eufraten ^4et captis David ex parte eius mille septingentis equitibus et viginti milibus peditum subnervavit omnes iugales curruum dereliquit autem ex eis centum currus ^5venit quoque Syria Damasci ut praesidium ferret Adadezer regi Soba et percussit David de Syria viginti duo milia virorum ^6et posuit David praesidium in Syria Damasci factaque est Syria David serviens sub tributo servavit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est ^7et tulit David arma aurea quae habebant servi Adadezer et detulit ea in Hierusalem ^8et de Bete et de Beroth civitatibus Adadezer tulit rex David aes multum nimis ^9audivit autem Thou rex Emath quod percussisset David omne robur Adadezer ^10et misit Thou Ioram filium suum ad regem David ut salutaret eum congratulans et gratias ageret eo quod expugnasset Adadezer et percussisset eum hostis quippe erat Thou Adadezer et in manu eius erant vasa argentea et vasa aurea et vasa aerea ^11quae et ipsa sanctificavit rex David Domino cum argento et auro quae sanctificaverat de universis gentibus quas subegerat ^12de Syria et Moab et filiis Ammon et Philisthim et Amalech et de manubiis Adadezer filii Roob regis Soba ^13fecit quoque sibi David nomen cum reverteretur capta Syria in valle Salinarum caesis duodecim milibus ^14et posuit in Idumea custodes statuitque praesidium et facta est universa Idumea serviens David et servavit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est ^15et regnavit David super omnem Israhel faciebat quoque David iudicium et iustitiam omni populo suo ^16Ioab autem filius Sarviae erat super exercitum porro Iosaphat filius Ahilud erat a commentariis ^17et Sadoc filius Achitob et Ahimelech filius Abiathar sacerdotes et Saraias scriba ^18Banaias autem filius Ioiada super Cherethi et Felethi filii autem David sacerdotes erant __________________________________________________________________ Chapter 9 ^1et dixit David putasne est aliquis qui remanserit de domo Saul ut faciam cum eo misericordiam propter Ionathan ^2erat autem de domo Saul servus nomine Siba quem cum vocasset rex ad se dixit ei tune es Siba et ille respondit ego sum servus tuus ^3et ait rex num superest aliquis de domo Saul ut faciam cum eo misericordiam Dei dixitque Siba regi superest filius Ionathan debilis pedibus ^4ubi inquit est et Siba ad regem ecce ait in domo est Machir filii Amihel in Lodabar ^5misit ergo rex David et tulit eum de domo Machir filii Amihel de Lodabar ^6cum autem venisset Mifiboseth filius Ionathan filii Saul ad David corruit in faciem suam et adoravit dixitque David Mifiboseth qui respondit adsum servus tuus ^7et ait ei David ne timeas quia faciens faciam in te misericordiam propter Ionathan patrem tuum et restituam tibi omnes agros Saul patris tui et tu comedes panem in mensa mea semper ^8qui adorans eum dixit quis ego sum servus tuus quoniam respexisti super canem mortuum similem mei ^9vocavit itaque rex Sibam puerum Saul et dixit ei omnia quaecumque fuerunt Saul et universam domum eius dedi filio domini tui ^10operare igitur ei terram tu et filii tui et servi tui et inferes filio domini tui cibos ut alatur Mifiboseth autem filius domini tui comedet semper panem super mensam meam erant autem Sibae quindecim filii et viginti servi ^11dixitque Siba ad regem sicut iussisti domine mi rex servo tuo sic faciet servus tuus et Mifiboseth comedet super mensam tuam quasi unus de filiis regis ^12habebat autem Mifiboseth filium parvulum nomine Micha omnis vero cognatio domus Siba serviebat Mifiboseth ^13porro Mifiboseth habitabat in Hierusalem quia de mensa regis iugiter vescebatur et erat claudus utroque pede __________________________________________________________________ Chapter 10 ^1factum est autem post haec ut moreretur rex filiorum Ammon et regnaret Anon filius eius pro eo ^2dixitque David faciam misericordiam cum Anon filio Naas sicut fecit pater eius mecum misericordiam misit ergo David consolans eum per servos suos super patris interitu cum autem venissent servi David in terram filiorum Ammon ^3dixerunt principes filiorum Ammon ad Anon dominum suum putas quod propter honorem patris tui David miserit ad te consolatores et non ideo ut investigaret et exploraret civitatem et everteret eam misit David servos suos ad te ^4tulit itaque Anon servos David rasitque dimidiam partem barbae eorum et praecidit vestes eorum medias usque ad nates et dimisit eos ^5quod cum nuntiatum esset David misit in occursum eorum erant enim viri confusi turpiter valde et mandavit eis David manete Hiericho donec crescat barba vestra et tunc revertimini ^6videntes autem filii Ammon quod iniuriam fecissent David miserunt et conduxerunt mercede Syrum Roob et Syrum Soba viginti milia peditum et a rege Maacha mille viros et ab Histob duodecim milia virorum ^7quod cum audisset David misit Ioab et omnem exercitum bellatorum ^8egressi sunt ergo filii Ammon et direxerunt aciem ante ipsum introitum portae Syrus autem Soba et Roob et Histob et Maacha seorsum erant in campo ^9videns igitur Ioab quod praeparatum esset adversum se proelium et ex adverso et post tergum elegit ex omnibus electis Israhel et instruxit aciem contra Syrum ^10reliquam autem partem populi tradidit Abisai fratri suo qui direxit aciem adversum filios Ammon ^11et ait Ioab si praevaluerint adversum me Syri eris mihi in adiutorium si autem filii Ammon praevaluerint adversum te auxiliabor tibi ^12esto vir fortis et pugnemus pro populo nostro et civitate Dei nostri Dominus autem faciet quod bonum est in conspectu suo ^13iniit itaque Ioab et populus qui erat cum eo certamen contra Syros qui statim fugerunt a facie eius ^14filii autem Ammon videntes quod fugissent Syri fugerunt et ipsi a facie Abisai et ingressi sunt civitatem reversusque est Ioab a filiis Ammon et venit Hierusalem ^15videntes igitur Syri quoniam corruissent coram Israhel congregati sunt pariter ^16misitque Adadezer et eduxit Syros qui erant trans Fluvium et adduxit exercitum eorum Sobach autem magister militiae Adadezer erat princeps eorum ^17quod cum nuntiatum esset David contraxit omnem Israhelem et transivit Iordanem venitque in Helema et direxerunt aciem Syri ex adverso David et pugnaverunt contra eum ^18fugeruntque Syri a facie Israhel et occidit David de Syris septingentos currus et quadraginta milia equitum et Sobach principem militiae percussit qui statim mortuus est ^19videntes autem universi reges qui erant in praesidio Adadezer victos se ab Israhel fecerunt pacem cum Israhel et servierunt eis timueruntque Syri auxilium praebere filiis Ammon __________________________________________________________________ Chapter 11 ^1factum est ergo vertente anno eo tempore quo solent reges ad bella procedere misit David Ioab et servos suos cum eo et universum Israhel et vastaverunt filios Ammon et obsederunt Rabba David autem remansit in Hierusalem ^2dum haec agerentur accidit ut surgeret David de stratu suo post meridiem et deambularet in solario domus regiae viditque mulierem se lavantem ex adverso super solarium suum erat autem mulier pulchra valde ^3misit ergo rex et requisivit quae esset mulier nuntiatumque ei est quod ipsa esset Bethsabee filia Heliam uxor Uriae Hetthei ^4missis itaque David nuntiis tulit eam quae cum ingressa esset ad illum dormivit cum ea statimque sanctificata est ab inmunditia sua ^5et reversa est domum suam concepto fetu mittensque nuntiavit David et ait concepi ^6misit autem David ad Ioab dicens mitte ad me Uriam Hettheum misitque Ioab Uriam ad David ^7et venit Urias ad David quaesivitque David quam recte ageret Ioab et populus et quomodo administraretur bellum ^8et dixit David ad Uriam vade in domum tuam et lava pedes tuos egressus est Urias de domo regis secutusque est eum cibus regius ^9dormivit autem Urias ante portam domus regiae cum aliis servis domini sui et non descendit ad domum suam ^10nuntiatumque est David a dicentibus non ivit Urias ad domum suam et ait David ad Uriam numquid non de via venisti quare non descendisti ad domum tuam ^11et ait Urias ad David arca et Israhel et Iuda habitant in papilionibus et dominus meus Ioab et servi domini mei super faciem terrae manent et ego ingrediar domum meam ut comedam et bibam et dormiam cum uxore mea per salutem tuam et per salutem animae tuae quod non faciam rem hanc ^12ait ergo David ad Uriam mane hic etiam hodie et cras dimittam te mansit Urias in Hierusalem die illa et altera ^13et vocavit eum David ut comederet coram se et biberet et inebriavit eum qui egressus vespere d