[See page image]

Page 495-496

Verumenimvez·o difticillimuui isttad hutnanae naturae foret, nisi L)eus edam ad nostros dolores leniendos aliquid amptius adderet,' nempe, seam esse ultionem et fore ut rependat: qtzibus verbis duplex ratio coutittetur, nempe ad Dominum pertinere vindictam et retributionem: Deus igitur ostendit sibs magnum iniuriam ab hominibus fieri., sibique ins seem eripi, quern se ipsos ulcisci volnnt. Nam itlcirco dicit mea ultio est, quasi dicat se, quoniam mends totius iudex est, retinizisse penes se potestatem conttzmelias omnes et iniurias ulciscendi. Quam ultionem non tantumin ultimum dietzz differri existimandum est, sod edam per magistra.tus in his terris administraz·i : quam ob cyttsa,m D. Paulus docet, mayastratus non temere gladium yesta.7e; ,sed Dci. ministros esse, ultores ad iram ei qaci good ma.tearn est fecerit. Quymobrem privates lzomines apparet Deo i.us swim eripere, qtzum se ipsos ulcisci et privata.s iniurias persequi volunt, atquo horretzdum esso sacrilegium virtutem et autoritateul ipsius sic abolere. Nam si exempli gratis coz·am terreno iudice pro tribunals sedente inter duos litigantes oriatur quaestio, et alter ylterum pugno impeta.t, vel gladio persequatur iniuriam sibs illatam ulturtzs in praesentia iudicis, an impure laturum ipsum arbitramur?Sane iudex sibs fiez·i iniuriym merito conquerytizz·, suamquo violari autoritatem good a praesidente fuerit petenda ultio, quam private per se Eaters non licuit. Hoc si terreni iudices merito possunt good sint Dei legati et ministri: quantum arbitramur esse snmmi rerum omniuzn iudicis atztoritatem et potentiam? of coram quo angelos tremere scimus, et omnes gexzu fiectere oportet? i4lagni igitur facienda vog illo est Domini, mea est ultio, quemadmodum non id faeere Paulus docet. Caeterum et alters pays adiicienda, siquidem Deus non tantum pollicetur se ulturum eon qtti iniuriis alien affecerint, sod etiam, non terrenorum iudicum more, qui saepe cedunt malis, et favors vel donis corz·upti facinorosos slabs sinunt, vel etiam negligentia et ignavia fiagitia impunity relinquunt. Non its, vez·o De us iudiciutn ercercet, ram ut omnes iniuste agentes ulciscetur, sic edam singulis pro mez·itis rependet. Hine igitur discamus divi Petri exhortytienem ynimis nostris altius infigere, nempe causym nostrum in Des manes reiicere, quern iuste iud%care scimus, et non pats ut impunity maneant maleficia., et misers et afflicts ad ipsum confugiontes op em ipsius et auxilium non sentient: sod miseros et egenos, et ab yliis Inlnrlam hassos semper eaaudiri. R,uandoquitlem igitur certain est Deum gemitus ezaudirc lzttmiliuzn et abiectorum hominum, et iniurias persequi suss illatas, cosdemqize in omnibus yffiictionihus consolari , causam nostrum in ipsius menus reiiciatnus, et De dubitemus quip opportune tempers aemper auxilium sit robin allaturus. Atque istaz·um rat,ionum meditations

frangi necesse est nostrarum possionum violentiam, quern adversus hostes saevire, vimque vi repellere aollicitamur.

Iam igitur quoniam Davidis exemplum diaimus robin hit imitandum proponi, sigillatim quae his robin a apiritu sancto proponuntur expendamus. Ac primunz illud occurrit : Et egresses de spelunca clamavit post tergum Saul dicers: Donaine mi rex. (9,luae verbs sane minims fuerunt simulate, neque fucata mendacia, quern Saulem dominum seem ac regem vocat, ram se sciebat ipsi aubiectum a Domino, dense tempos advenisset goo in regni possessionem mitteretur. Quod enim Saul ut ante diximus a Domino fuerat eaauctoratus : non ideo tamer David in regni possessionem Brat misses, sed tempos egspectandum Brat a Dee praescriptum. Quamobrem David probe notat se nondum regem ease declaratum, et Saulem nondum regno pulsum, ac proinde quamdiu potestatem obtineret, se teneri obedientiam et obsequium debitum ills reddere, licet indigno propter crudelitatem illam et immanitatem qua in inuocentem saeviebat. Quo exemplo docemur, magiatratibus, et primariye dignitatis viris et yd rerum guberna.cula sedentibus swum officium non facientibus, sed autoritate et potentate abutentibus, nihilominua obtemperandum: ac proinde non else ipsos prima gouges occasions reiiciendos, iugumquo ipsorum excutiendum: sed patienter contumelies ipsorum et iniurias ferendas, habits rations dignitatis, ad quam a Dee aunt evecti. EYempli pratiy, si quis rea aut princeps subditos tributis et vectigalibus iniuste premat, et aliis gravioribus erroribus graviter laedat, dignitas tamer et potestas ills semper est. honors digwo afficienda. Quamobrem ad Deum respici:9ndum norimus, quern tanGa inter homines vioientia passim regret, tantoque olio non edam intro prosequatur ut patientia rostra laesa non ad ordinem a Deo praoscriptum turbyndum impellat. Atque hoc dictum esto de aliis omnibus dignitatibus: ac proinde si filius patris mores dil'ficiles et nzorosos egperiatur, no tamer cogitet liters sibs iugum eiua cui subiectus est excutere, sed potion patienter illud sibs ferendum norit. Excipe legitimas rationes quas ipse Deus constituit, quibus superiorum autoritate et potentate sea abutentium excesses egprimentor. Sed hit agimua de private ultione quae nemini private conceditur, quandoquidem privatorum non est publicis mylis mederi, et illis se opponere.

Sequitur deinde Davidem royare Saudem ne votes illorecm audiat qui ipsuna spud reyem quotidie calecinniantur. Ex quo apparet non fevers neque yli malutn patientia, quemadmodum molten videmus hoc velut.i fete et pigmento sues affect.us .et animum se ulciscendi tegere, sum qui ovem se faciat a lupin laniari, et patientia improborum hominum audaeiam irritari, et grassandi licentiam ~tanquam